รายงานมลพิษทางดิน

เร่ือง มลพษิ ทางดนิ (Soil Pollution) รายวิชา ๓๐๐-๑๓๐๐๑ วิทยาศาสตรแ์ ละสิ่งแวดล้อมในยคุ ดิจิทลั จดั ทาโดย นางสาวชฎาธาร ชนิ วร เลขที่ ๒๓ นางสาวพัชราภา หวานใจ เลขท่ี ๒๔ นายอดิเทพ เหมะธลุ ิน เลขท่ี ๒๖ ชน้ั ปรญิ ญาตรีปีที่ ๒/๑ นายปรีชา ดา่ นบณั ฑิต ช้นั ปริญญาตรีปที ่ี ๒/๒ เสนอ อาจารย์ อังคณา ต้ังชยั วรรณา อาจารยป์ ระจารายวิชา รายงานฉบบั นีเ้ ปน็ สว่ นหน่ึงของรายวิชา วิทยาศาสตรแ์ ละสิ่งแวดลอ้ มในยุคดิจทิ ลั รหัสวชิ า ๓๐๐-๑๓๐๐๑ ภาคเรียนท่ี ๑ ปกี ารศกึ ษา ๒๕๖๕ วิทยาลยั นาฏศลิ ปลพบรุ ี สถาบนั บัณฑติ พัฒนศิลป์ กระทรวงวฒั นธรรม

คานา รายงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา ๓๐๐-๑๓๐๐๑ วิทยาศาสตร์และส่ิงแวดล้อมในยุคดิจิทัล ที่สอดแทรกเนื้อหาสาระความรู้เกี่ยวกับความหมายของมลพิษ และความหมายของมลพิษทางดิน สาเหตุ ผลกระทบ รวมไปถงึ การควบคมุ และการแก้ปัญหาของมลพิษทางดิน โดยได้ศึกษาผา่ นแหล่งความรู้ต่างๆ อาทิ เชน่ ตารา หนงั สือ หนงั สือพิมพ์ วารสาร หอ้ งสมุด และแหล่งความรจู้ ากเว็บไซต์ตา่ งๆ ขอขอบพระคุณอาจารย์ อังคณา ตั้งชัยวรรณา อาจารย์ประจาวิชาที่ให้คาแนะนาในการจัดทา รายงานและขอขอบพระคุณผู้ปกครองท่ีสนับสนุนข้าพเจ้าในการจัดทารายงานฉบับน้ีให้สาเร็จลุล่วงด้วยดี ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่ารายงานฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่ต้องการศึกษาค้นคว้า นักเรียน นิสิต นักศึกษา และบุคคลท่ัวไป หากมีข้อผิดพลาดประการใดขออภัยมา ณ ที่นี้ คณะผู้จัดทา

สารบัญ เรื่อง หนา้ คำนำ สำรบญั ๑ ควำมหมำยของมลพษิ ๑ ควำมหมำยของมลพิษทำงดิน ๒ สำเหตุกำรเกดิ มลพษิ ทำงดิน ๒ ผลกระทบของมลพษิ ทำงดนิ ๓ กำรควบคมุ และกำรแกป้ ัญหำ ๔ บรรณำนกุ รม ๕ แบบทดสอบ

๑ มลพษิ ทางดิน(Soil Pollution) ทีม่ ำ : http://reo13.mnre.go.th/upload/165nw/real/pic-201918111574044915209-1574045556349.jpg ความหมายของมลพษิ มลพิษ หมายถึง สภาวะแวดล้อมที่มีการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าจะเป็นการเปล่ียนแปลงสภาพ แวดล้อม ทางกายภาพ เคมี หรือชีวะในดิน หรืออากาศ อันจะยังผลให้เกิดอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตหรือ ทรัพย์สิน อีกท้ัง ส่ิงมีชีวิตท่ีมนุษย์พึงประสงค์ ไม่ว่าการเปลี่ยนแปลงน้ีจะมีผลโดยตรงหรือโดยอ้อม (อู่แก้ว ประกอบไวทยกิจ , 2531: 13) มลพิษ หมายถึง ภาวะของสภาพแวดล้อมทีม่ ีองค์ประกอบไม่เหมาะต่อการนามาใช้ประโยชน์ แต่กลับ เป็นพิษหรอื เป็นอันตรายต่อสุขภาพ หรือก่อความราคาญแก่มนุษย์ เช่น อากาศมีก๊าซต่างๆ ท่ี เป็นอนั ตรายต่อ สุขภาพ สภาพแวดล้อมท่ีมีเสียงดังรบกวนมาก ดินท่ีมีการสะสมของยาปราบศัตรูพืช และน้าท่ีมีคราบน้ามัน หรอื โลหะหนกั เป็นต้น (สมสขุ มจั ฉาชพี , 25425 : 189) ดังนั้นจึงสรุปได้ว่า “มลพิษสิ่งแวดล้อม” หมายถึง ภาวะสิ่งแวดล้อมซึ่งปนเป้ือนด้วยมลสารหรือ พลังงานท่ีมีผลทาให้สุขภาพทางกาย ใจ และสังคมเส่ือมลงก่อให้เกิดผลกระทบต่อมนุษย์ทั้งทางตรงและ ทางอ้อม ความหมายของมลพษิ ทางดิน มลพิษทางดิน หรือ Soil Pollution หมายถึง ดินท่ีเส่ือมค่าไปจากเดิมและหรือมีสารมลพิษเกิน ขดี จากัดจนเป็นอันตรายต่อสุขภาพ และพลานามัย ตลอดจนการเจริญเตบิ โตของพืชและสัตว์ ทั้งโดยทางตรง และทางอ้อมปัญหามลพิษของดินเกิดขึ้นจากการทาลายหรืการเกิดการถดถอยของคุณภาพหรือคุณลักษณะ ของสภาวะใดสภาวะหน่ึง ท่ีเกิดจากมลสาร (Pollutant) ที่ก่อให้เกิดมลภาวะดินเป็นอนุภาคท่ีมีขนาดเล็ก สามารถฟุ้งกระจายไปในอากาศดินจะมลสารที่ก่อให้เกิดปัญหามลพิษทางอากาศซ่ึงความรุนแรงน้ันข้ึนอยู่กับ จะขนึ้ กับว่าอนุภาคดินนั้นมอี งคป์ ระกอบอย่างไรสภาพทางอตุ ุนิยมวิทยาสภาพพื้นที่เป็นต้นในกรณีท่ีคล้ายคลึง กันหากอนุภาคดินถูกพัดพาไปยังแหล่งน้าดินท่ีเป็นมลสารจะก่อให้เกิดปัญหามลพิษทางน้าโดยตรงท้ังทาง

๒ คณุ ภาพและปริมาณอกี ท้ังยังก่อใหเ้ กิดปญั หาโดยออ้ มเมอื่ อนุภาคดนิ นน้ั มีธาตุอาหารท่ีส่งเสริมการเจริญเตบิ โต ของพืชน้าก่อให้เกิดภาวะขาดออกซิเจนในแหล่งน้าสัตว์น้าในแหล่งน้าน้ันได้รับผลกระทบเกิดกล่ินเหม็นของก๊าซ ไขเ่ นา่ (hydrogen sulfide, H2S) สาเหตกุ ารเกดิ มลพิษทางดิน 1. การใช้ปุ๋ยทางวิทยาศาสตร์ เพื่อเพ่ิมผลผลิตทางเกษตรแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ ปุ๋ยเคมีที่ ประกอบด้วยธาตุหลักสาคัญของพืช ได้แก่ ไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรัส (P) และโพแทสเซียม (K) เมื่อใช้ติดต่อกันเป็น เวลานานจะทาให้ดินเปร้ียว มีสภาพความเป็นกรดสูงไม่เหมาะสมแก่การปลูกพืชท้ังนี้อาจมีปัจจัยอ่ืนๆที่เข้ามา เก่ียวข้องคือ การเพาะปลูกที่ไม่ถูกวิธีทาให้ดินเกิดการเสื่อมโทรม หรืออาจเกิดจากธรรมชาติเป็นผู้ ทาลาย ทรพั ยากรดนิ ได้ 2. การใช้สารเคมีกาจัดศัตรูพืช (pesticides) ซ่ึงส่วนใหญ่แล้วจะมีฤทธ์ิทาลายสิ่งมีชีวิตทุกชนิดไม่ว่าจะ เป็นชนิดที่ให้ประโยชน์หรือโทษต่อการเกษตรกรรม แม้แต่ผลกระทบต่อมนุษย์ด้วย สารเคมีที่สลายตัวได้ช้าจะ ตกค้างในดิน เช่นสารประเภทคลอริเนเตตไฮโดรคาร์บอนหรือออร์กะโนคลอรีน (organ chlorine) เป็นสารประกอบ ที่ด้วยอะตอมคลอรีน (Cl) ได้แก่ ดีดีที (DDT) ที่ใช้ในการเพาะปลูกการควบคุมการแพร่ระบาดของมาลาเรีย และ การควบคุมแมลงอื่นๆ, ดิลดรีน (dieldrin) ท่ีใช้ในกาจัดแมลงในการเกษตรและ กาจัดปลวก, อัลดรีน (aldrin) ที่ใช้ ในการเพาะปลูก กาจัดปลวกและแมลง การสะสมของสารเคมีที่ใช้กาจัดศัตรูพืชต่างๆ จะทาให้เกิดมลพิษทางดิน ตอ่ ไป 3. การปล่อยให้น้าเสียจากกระบวนการผลิต น้าเสียส่วนใหญ่ท่ีมาจากกระบวนการเหล่านี้จะเกิดการชะ ล้างผ่านสารเคมีต่างๆ ในอุตสาหกรรม เช่น สารพีซีบี (PCB) ที่ใช้ในการผลิตสีและพลาสติก สารเอชซีบี (HCB) ท่ีใช้ ในการผลิตยางสงั เคราะห์ 4. การทิ้งขยะ มลพิษทางดินส่วนใหญ่เกิดจากการทิ้งขยะที่เกิดจากสารเคมีซึ่งยากต่อการย่อยสลาย เช่น กระป๋อง เศษโลหะ และพลาสติก ขยะเหล่านี้จะสะสมในดินจนทาให้เกิดภาวะมลพิษทางดินนอกจากนี้ปริมาณขยะ ที่เพม่ิ ขึ้นหากไมม่ ีการกาจัดทีถ่ ูกวธิ ีจะส่งผลกระทบใหเ้ กิดมลพิษทางดินมากขน้ึ ผลกระทบของมลพิษทางดิน ผลกระทบภายในระบบนิเวศนั้นจะแบ่งได้เป็น 2 ส่วน จากส่ิงมีชีวิตที่มีการใช้ดินในการดารงชีวิต ได้แก่ ผลต่อพืชและโครงสร้างของดินพืชทุกชนิด และผลตอ่ สัตวแ์ ละแบคทเี รียในดิน ๑. ผลต่อพืชและโครงสร้างของดินพืชทุกชนิด ต้องอาศัยดินในการเจริญเติบโตท้ังนั้น หากมีการปนเปื้อนในดิน ซึ่งสาเหตุหลักมาจากกิจกรรมทาง การเกษตรของมนุษย์ เช่น การใช้ยาปรับศัตรูพืชชนิดแอมโมเนียมซัลเฟต แล้วละลายน้าจะถูกเปล่ียนเป็นไนเตรท (Nitrate ) สง่ ผลโดยตรงตอ่ การดูดซึมแรธ่ าตุอาหารของพชื จากดิน จากเดิมพืชใช้รากดูดซึมอาหารจากดิน กลายเป็น รากดูดซึมสารพิษจากดินเข้าไปแทนท่ี ทาให้พืชมีการเจริญเติบโตท่ีช้าลง เกิดการตกค้างของสารพิษในพืช ส่งผลให้ อตั ราการสร้างคลอโรฟิลล์ลดลง ใบพืชแห้งเห่ยี ว ไม่มีดอกไม่มีผล จานวนพืชค่อยๆลดลง และตายไป เมื่อพชื ตายไป ทาให้ดินขาดความสมดุล สามารถเกิดการผุกร่อน และพังทลายของหน้าดินได้โดยง่าย ทาให้ดินขาดความอุดม สมบูรณ์

๓ ๒. ผลตอ่ สัตว์และแบคทีเรยี ในดนิ สัตว์หรือส่ิงมีชีวิตท่ีอยู่ในดิน เช่น ไส้เดือน มด แบคทีเรียต่างๆ เป็นอีกส่ิงหน่ึงที่มีผลทาให้ดินมีความ อดุ มสมบูรณ์ ดินที่มีการปนเปื้อนจะส่งผลต่อห่วงโซ่อาหารของสัตว์ดังกล่าว ทาให้สัตว์ไม่สามารถใช้ดินในการสร้าง อาหารได้ ไม่สามารถย่อยแบคทีเรียได้ ส่งผลต่อกระบวนการเมทาบอลิซึม ทาให้สัตว์และแบคทีเรียค่อยๆตายไป ทาใหด้ ินขาดความอดุ มสมบูรณ์ การควบคุมและการแกป้ ัญหา การจะแก้ปัญหาการปนเปื้อนในดินน้ันคงจะทาให้หายไปหมดสนิทในทุกจุดคงเป็นไปแทบจะไม่ได้ การ แก้ไขจึงเป็นการควบคุมให้เกิดการปนเป้ือนของโลหะหนักหรือสารมลพิษให้น้อยที่สุด เพื่อลดปัญหา ซึ่งสามารถทา ได้ดงั น้ี ที่มำ : https://www.samphrancity.go.th/tmp/50051fdccfc3a547525f04290495ffe1.jpg ๑. ปลูกปา่ ทดแทน การปลูกต้นไม้นั้น เป็นการควบคุมท่ีสามารถทาได้ง่ายที่สุด ย่ิงหากปลูกต้นไม้ใหญ่เพ่ือ ฟื้นฟสู ภาพดิน ๒. ออกกฎหมายควบคุม ทางหน่วยงานของรัฐบาลได้มีการกาหนดกฎเกณฑ์ในการปฏิบัติ เพื่อควบคุม ปรมิ าณสารมลพิษในดินไม่ให้เกินมาตรฐาน ๓. Soil Flushing เป็นวิธีการบาบัดฟ้ืนฟูดินที่มีการปนเป้ือนด้วยสารอินทรีย์ และอนินทรีย์ท่ีสาคัญ โดยใชห้ ลกั การการชะล้างด้วยสารละลายทเี่ หมาะสม ๔. การควบคุมแหล่งกาเนิดโดยตรง เป็นการแก้ไขท่ีสาเหตุโดยตรง เช่น การกาหนดพ้ืนที่ฝังกลบขยะให้ ถูกต้องเป็นหลักแหลง่ และกาหนดสถานท่ีในการจัดการกากอุตสาหกรรมอย่างชัดเจน

๔ บรรณานุกรม ความหมายและผลกระทบจากส่ิงแวดล้อมเป็นพิษ. (ออนไลน)์ . https://shorturl.asia/J9dXB สบื คน้ วนั ที่ ๑๖ สิงหำคม ๒๕๖๕ มลพิษทางดนิ (Soil Pollution or Land Pollution). (ออนไลน)์ . http://reo13.mnre.go.th/ th/news/detail/49295 สบื ค้นวนั ที่ ๑๖ สงิ หำคม ๒๕๖๕ มลพษิ ทางดนิ . (ออนไลน์). https://shorturl.asia/Eyxqb สบื ค้นวนั ที่ ๑๖ สิงหำคม ๒๕๖๕

๕ แบบทดสอบวดั ความรู้ เร่ือง มลพิษทำงดิน รายวชิ า วิทยำศำสตร์และสิ่งแวดล้อมในยุคดิจิทัล รหัสวิชา ๓๐๐-๑๓๐๐๑ ขอ้ สอบปรนยั ๕ ขอ้ รวมคะแนน ๕ คะแนน คาช้ีแจง : จงตอบคำถำมต่อไปนี้ แล้วทำเครื่องหมำยกำกบำท  ลงในข้อท่ีถกู ต้อง ปรนัย : ขอ้ สอบแบบ ๔ ตัวเลือก แต่ละข้อมีคำตอบท่ีถูกต้องทสี่ ุดเพียงคำตอบเดียว จำนวน ๕ ข้อ (ข้อ ๑-๕) ข้อละ ๑ คะแนน รวม ๕ คะแนน 1. มลพษิ หมายถึงอะไร ก. ภาวะสิ่งแวดล้อมซึ่งปนเปื้อนด้วยมลสาร ข. ภาวะส่ิงแวดล้อมที่ไมป่ นเป้ือนด้วยมลสาร ค. ภาวะส่ิงแวดล้อมซึ่งปนเปื้อนด้วยสสาร ง. ไม่มีข้อใดถูกต้อง 2. ขอ้ ใดไม่ใชส่ าเหตุของมลพิษทางดิน ก. การใชส้ ารเคมีกาจัดศัตรูพืช ข. ขยะทถ่ี ูกฝังเป็นระยะเวลานาน ค. การปลูกป่าทดแทน ง. การปล่อยใหน้ า้ เสียดิน 3. คาภาษาอังกฤษในข้อใดหมายถงึ มลพิษทางดิน ก. Air pollution ข. Soil Pollution ค. Water pollution ง. Wild Fire 4. ผลกระทบของมลพิษทางดิน แบง่ ออกเป็นก่ีส่วน ก. 2 ส่วน ข. 3 ส่วน ค. 4 สว่ น ง. 5 ส่วน 5. การปลูกป่าทดแทนเป็นแนวทางการแก้ปัญหามลพิษทางดินหรือไม่ อยา่ งไร ก. ใช่ เพราะว่า การปลูกปา่ ทดแทนจะช่วยฟ้ืนฟูสภาพดิน ข. ไม่ใช่ เพราะวา่ การปลูกป่าทดแทนจะทาให้สภาพดินเกิดความแออัด ค. ใช่ เพราะว่า การปลูกป่าทดแทนเป็นวธิ ีทีแ่ กป้ ญั หาไดง้ ่ายทสี่ ุด ง. ข้อ ก. และ ค. ผู้ออกข้อสอบ : อดิเทพ เหมะธุลิน, ชฎาธาร ชนิ วร, พชั ราภา หวานใจ และปรีชา ด่านบัณฑิต 5 เฉลยแบบทดสอบ เร่ือง มลพิษทางดนิ ง. ข้อ 1 2 3 4 คาตอบ ก. ค. ข. ก.

๖