ก๊าซธรรมชาติ

Insight & Innovation คุณภาพก๊าซธรรมชาติ สำ�หรับยานยนต์ (Natural Gas for Vehicles : NGV)ณ วนั นผ้ี ใู้ ชร้ ถยนต์ไมม่ ใี ครไมร่ จู้ กั กา๊ ซ NGV กนั แลว้ เนอ่ื งจากเปน็ พลงั งานทางเลอื กทม่ี รี าคาถกู ทส่ี ดุ เมอ่ื เปรยี บเทยี บกบั เชอ้ื เพลงิชนิดอืน่ แตห่ ลายคนอาจไม่รู้ว่า แล้วกา๊ ซ NGV ท่ใี ชก้ ันในประเทศไทยมแี หล่งทีม่ าจากไหน และมีคุณภาพก๊าซเป็นอยา่ งไรและรูห้ รือไม่ว่าอีกไมน่ าน ปตท. จะมีกา๊ ซ NGV คณุ ภาพพเิ ศษส�ำ หรบั รถเฉพาะกลมุ่ จ�ำ หน่ายกันแล้ว คอลัมน์ “Insight & Innovation”ฉบับน้ีจงึ มเี รอ่ื งราวของ“คุณภาพก๊าซ NGV” มาเล่าสกู่ ันฟงัแหลง่ ก๊าซธรรมชาติของประเทศไทย ทอนครสวรรคกา๊ ซธรรมชาติของประเทศไทยมาจากหลายแหล่งดว้ ยกัน คอื แหล่งก๊าซ ยาดานา ทอ นครราชสีมา น้ำพองจากอ่าวไทย และจากแหล่งก๊าซบนบก คือ แหล่งน้ำ�พอง จ.ขอนแก่น เยตากนุและแหล่งภูฮ่อม จ.อุดรธานี รวมกันมีอยู่ประมาณ 79% แต่ยังไม่เพียง บา นอีตอ งพอใชภ้ ายในประเทศ ตอ้ งน�ำ เข้าจากประเทศเพือ่ นบา้ นดว้ ยการต่อทอ่ ส่ง ทา หลวงกา๊ ซจากแหล่งยาดานาและเยตากนุ จากสหภาพพมา่ อกี รอ้ ยละ 18 และร้อยละ 3 ปตท. ต้องนำ�เข้าก๊าซธรรมชาติในรูปของ LNG (LiquefiedNatural Gas) จากตะวนั ออกกลาง ออสเตรเลยี และอเมริกาใต้องค์ประกอบกา๊ ซธรรมชาติ วังนอย แกง คอย โรงจกั รพระนครเหนอ ราชบรุ ีก๊าซธรรมชาติประกอบด้วยก๊าซมีเทนเป็นส่วนใหญ่ คือร้อยละ 70 ข้ึน โรงจักรพระนครใต มาบขา ทอเสนท่ี 4ไป กา๊ ซพวกน้ีเป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนท้ังส้นิ เม่อื จะน�ำ มาใชต้ อ้ ง ระยองแยกก๊าซออกจากกันเสียก่อน จึงจะใช้ประโยชน์ได้เต็มที่ นอกจากสาร เครอ่ื งเพิมความดันในทะเลไฮโดรคารบ์ อนแลว้ กา๊ ซธรรมชาตยิ งั อาจประกอบดว้ ยกา๊ ซอนื่ ๆ อาทิ กา๊ ซ เบญจมาศคารบ์ อนไดออกไซด์ (CO2) ไฮโดรเจนซัลไฟด์ ไนโตรเจนและนำ้� เปน็ ตน้ สุราษฎรธาน ขนอม ทปลานาทตอะวงนัสารประกอบเหลา่ นสี้ ามารถแยกออกจากกนั ได้ โดยน�ำ มาผา่ นกระบวนการ สงขลาแยกที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ กา๊ ซที่ไดแ้ ตล่ ะตวั นำ�ไปใชป้ ระโยชนต์ อ่ เนื่อง เอราวณั อาทติ ย โรงไฟฟา ไพลิน บงกช พืน้ ทีก่ ารใชกาซฯ แหลง ผลิตกา ซฯได้อีกมากมาย เจดเี อ ทอ สง กา ซฯ ปจจบุ ัน ทอสง กาซฯ ในอนาคต กา๊ 2ซบ%นบก รกู้ใ4๊าจทซแ2รี่ ธหต%อ้จูรละ.นรกัวง่3ม้ำ�นัด)พชสแ้วออยาหอลงกตกภ้วนัิกทาจจล่ีพใ.1ขะชา)พออรง้ใมนา่นกั อว่แาปอไกNทรส1น่ ะยเ8Gตเ%อทร7V.เศภ7ล.4%ไฮูีย.)ท.อ่L2ยNมแ)กลGจา๊ะมซ.ออา3บเดุจม%นรารบธกิกจากานาใกตี ้อ7า่ 7วไ%ทย สหภ3า%พพมา่1100 3LN%G

คณุ ภาพก๊าซธรรมชาติแตล่ ะแหลง่ ไม่เหมอื นกัน คุณภาพก๊าซที่ใช้ในประเทศไทยแต่ละแหล่งมีคุณสมบัติท่ีแตกต่างกันมาก • แหลง่ กา๊ ซฯ บนบก ประกอบดว้ ยส่งผลใหค้ ณุ ภาพก๊าซธรรมชาติมชี ว่ งดัชนคี ่าความรอ้ น (Wobbe Index : WI) o แหล่งกา๊ ซฯน�ำ้ พอง มีค่า WI ประมาณ 46-50 MJ/m3แตกต่างกัน ดังน้ี o แหลง่ กา๊ ซฯลานกระบือ มีคา่ WI ประมาณ 51.7 MJ/m3 • แหล่งกา๊ ซธรรมชาตจิ ากอ่าวไทย มคี า่ WI ประมาณ ฉบบั หน้า คอลัมน์ Insight & Innovation จะกล่าวถึงคุณภาพก๊าซธรรมชาติ 43-47.5 เมกะจลู ลต์ อ่ ลูกบาศก์เมตร (MJ/m3)* • แหล่งกา๊ ซธรรมชาติจากประเทศพม่า มคี า่ WI ประมาณ สำ�หรบั ยานยนต์ หรือ NGV โดยละเอียดตอ่ ไปค่ะ 37-38 MJ/m3 Nผังaแtuสrดaงl กGาaรsใชUป tiรliะzโaยtiชoผนnงั จ DแNาสiกaaดกgturางaซrกmaธาlรรรGใมชaชป้ sารตUะิโtยilชizนaจ์ tiาoกnกD๊าซiaธgรrรaมmชาติ กาซธรรมชาติแหง C1 เปนเช้ือเพลิงผลิตกระแสไฟฟา Dry Natural Gas Fuel for Generating Electricity หนวยแยกของเหลว หนวยควบคมุ จดุ กลันตวั Knock out Drum Dew Point Control Unit เปน เชือ้ เพลงิ ในโรงงานอุตสาหกรรม Fuel for Industry โรงแยกกาซธรรมชาติ โรงแยกกาซธรรมชาติ โรงแยกกา ซธรรมชาติ C1 กาซธรรมชาติสำหรับยานยนต หนวยที่ 1 ขนาด 350 ลหานนวลยูกทบ่ี 2าศขกนฟ าุตด/ว2ัน50 หนวยที่ 3 ขนาด 350 Natural Gas for Vehicles (NGV) ลานลูกบาศกฟุต/วนั Gas Separation ลา นลกู บาศกฟ ตุ /วนั C2 วตั ถดุ ิบในการผลติ ปยุ เคมี Gas Separation Plant Unit 2 GPlaasntSUenpiatr3ation C3 Raw Material for Fertilizer Plant Unit 1 250 MMscfd 350 MMscfd วัตถุดิบในอุตสาหกรรมปโตรเคมขี น้ั ตน 350 MMscfd Feedstock for Upstream Petrochemical Industry โรงแยกกาซธรรมชาติ หนวยท่ี 4 C3+C4 กาซปโตรเลยี มเหลว ใชเ ปน เชอ้ื เพลิงในครวั เรือน ขนาด 230 ลานลูกบาศกฟ ุต/วัน และยานพาหนะ Gas Separation Plant Unit 4 LPG as Fuel for Cooking and Vehicles 230 MMscfd โรงแยกกา ซธรรมชาติ หนวยที่ 5 C5+ กาซโซลีนธรรมชาตินำไปกลนั เปน น้ำมนั สำเร็จรปู ขนาด 530 ลา นลูกบาศกฟตุ /วนั และใชในอุตสาหกรรม Gas Separation Plant Unit 5 NGL Refined as Oil Products and Fuel for Industries 530 MMscfd วัตถดุ บิ ในอุตสาหกรรมปโ ตรเคมขี ั้นปลาย โขรนงาแดยก8ก0า0ซลธารนรมลชกู บาตาิศหกนฟวุตย/ทวันี่ 6 Feedstock for Downstream Petrochemical Gas Separation Plant Unit 6 800 MMscfd CO2 กา ซคารบ อนไดออกไซด เปน วตั ถดุ ิบในอตุ สาหกรรม ถนอมอาหาร แแหละลจง ากกาปซรธะรเรทมศชเพาต่อื ิในนบอาา นวไทย CO2 as Raw Material for Food Preservation Industry Natural Gas Deposits in the Gulf of Thailand and CCCCCC31523O+2C4 = กาซมเี ทน Methane neighbouring country = กา ซอเี ทน Ethane = กาซโพรเพน Propane = กา ซปโ ตรเลียมเหลว LPG = กา ซโซลนี ธรรมชาติ Natural Gasoline = กาซคารบ อนไดออกไซด Carbon Dioxide* ก๊าซธรรมชาตเิ มื่อผา่ นกระบวนการแยกกา๊ ซ นำ�ไปใชป้ ระโยชน์จะได้พลงั งานความรอ้ นมหี น่วยเป็นเมกะจูลล์ตอ่ ลกู บาศก์เมตร 1111 (MJ/m3) ซ่ึงดชั นีท่ีใชว้ ัดความสามารถในการเปลีย่ นเป็นพลงั งานความร้อนน้ี เรยี กวา่ Wobbe Index (WI)