เอกสารประกอบการเรียน รายวิชาวิทยาศาสตร์ 4

เอกสารประกอบการเรียน รายวชิ าวทิ ยาศาสตร์ 4 เรอ่ื ง โครงสร้างและการเปลี่ยนแปลงของโลก ระดับชน้ั มธั ยมศึกษาปที ่ี 2 ครผู สู้ อน นางสาวศริ ลิ กั ษณ์ ชาวหล่ม

วิทยาศาสตร์ 4 โรงเรียนกสณิ ธรเซนตป์ ีเตอร์ โครงสรา้ งของโลก วิทยาศาสตร์ 4 ว 22102 ระดับชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 โครงสร้างภายในของโลก รูปรา่ งของโลกมลี ักษณะกลมเป็นคล้ายผลสม้ เขยี วหวาน ส่วนบนและสว่ นลา่ ง ทีเ่ ปน็ ขั้ว โลกเหนอื และขั้วโลกใตจ้ ะแบนเลก็ น้อย มเี สน้ ผ่านศนู ยก์ ลางเฉลีย่ 12,700 กโิ ลเมตร จากขอ้ มูล และหลกั ฐานตา่ ง ๆ ดังกลา่ ว นกั วทิ ยาศาสตร์แบง่ โครงสรา้ งโลกตาม ลักษณะมวลสารเป็นช้นั ใหญ่ 3 ชน้ั คือ ช้นั เปลอื กโลก เนอื้ โลก และแกน่ โลก ดงั ภาพ นางสาวศริ ิลกั ษณ์ ชาวหล่ม

วทิ ยาศาสตร์ 4 โรงเรียนกสณิ ธรเซนตป์ ีเตอร์ โครงสรา้ งภายในของโลก แบ่งได้ 3 ช้นั ไดแ้ ก่ 1. ช้นั เปลอื กโลก (Crust) เปน็ ช้นั นอกสุดของโลกที่มีความหนาประมาณ 60-70 กิโลเมตร ซ่ึงถอื วา่ เป็นช้ันทบ่ี างท่สี ุด เม่อื เปรียบ กับช้ันอืน่ ๆ เสมือนเปลือกไข่ไกห่ รือ เปลอื กหัวหอม เปลอื กโลกประกอบไปด้วยแผนดนิ และแผ่นนำ้ ซึง่ เปลอื ก โลกสว่ นที่บาง ทีส่ ุดคอื ส่วนที่อย่ใู ตม้ หาสมุทร สว่ นเปลือกโลกที่หนาท่ีสดุ คอื เปลอื กโลกส่วนที่รองรับ ทวปี ทีม่ ีเทอื กเขาท่ีสูงที่สดุ อยดู ว้ ย นอกจากน้ีเปลอื กโลกยงั สามารถแบง่ ออกเป็น 2 ชั้น คอื 1.1 เปลือกโลกชั้นนอก หมายถงึ สว่ นท่ีเป็นแผน่ ดินทัง้ หมด ประกอบด้วย ธาตุซลิ คิ อน ร้อยละ 65,275 และอะลูมเิ นียมร้อยละ 25,235 เปน็ ส่วนใหญ่ มีสีจาง เรยี ก หนิ ชัน้ นว้ี ่า หินไซอัล (Sial)ได้แก่ หินแกรนติ ผิว นอกสดุ ประกอบด้วยดินและหนิ ตะกอน 1.2 เปลอื กโลกช้ันใน หมายถงึ ส่วนของเปลอื กโลกทป่ี กคลุมดว้ ยน้ำประกอบดว้ ย ธาตุซลิ ิคอนร้อย ละ 40,250 และแมกนีเซียมรอ้ ยละ 50,260 เปน็ สว่ นใหญ่ มีสี เข้ม เรียกหินช้ันนี้วา่ หนิ ไซมา (Sima) ได้แก่ หนิ บะซอลต์ตดิ ตอ่ กับช้นั หินหนดื มคี วามลึกตง้ั แต่ 5 กิโลเมตร ในส่วนทีอ่ ยู่ใต้มหาสมุทรลงไปจนถึง 70 กโิ ลเมตร ในบรเิ วณ ที่อยูใตเ้ ทือกเขาสงู ใหญ่ นางสาวศิริลกั ษณ์ ชาวหลม่

วิทยาศาสตร์ 4 โรงเรียนกสณิ ธรเซนตป์ เี ตอร์ 2. ชัน้ เนื้อโลก (Mantle) จะอยู่ถดั ลงไปจากช้ันเปลือกโลก ส่วนมากเป็นของแขง็ มคี วามลกึ ประมาณ 2,900 กิโลเมตร นับจาก ฐานล่างสดุ ของเปลือก โลกจนถึงตอนบนของแกน่ โลก เปน็ หินหนดื ร้อนจดั ประกอบดว้ ย ธาตเุ หล็ก ซิลิคอน และอะลูมิเนียม แบง่ เปน็ 3 ชนั้ คอื 2.1 ชน้ั เนอื้ โลกส่วนบน เป็นหินที่เย็นตวั แลว้ บางส่วนมรี อยแตก เน่ืองจาก ความเปราะชน้ั เนือ้ โลก สว่ นบนกับชน้ั เปลือกโลกรวมกันเรียกว่า ธรณีภาค (Lithosphere) ซ่งึ มรี ากศัพทม์ าจากภาษากรีก ทแี่ ปลว่า ช้นั หิน ชน้ั ธรณีภาคมคี วามหนาประมาณ 100 กิโลเมตร นบั จากผวิ โลกลงไป 2.2 ช้นั ฐานธรณภี าค (Asthenosphere) มคี วามลึก 1,002,350 กิโลเมตร เป็นชั้นท่ีมแี มกมา ซง่ึ เปน็ หนิ หนดื หรอื หนิ หลอมละลายรอ้ น หมุนวนอยูภ่ ายในโลก อย่างชา้ ๆ 2.3 ชน้ั เนอื้ โลกชัน้ ล่างสุด อยู่ที่ความลึก 35,022,900 กิโลเมตร เป็นชัน้ ทีเ่ ป็นของแข็งรอ้ น แตแ่ นน่ และหนดื กว่าตอนบน มอี ุณหภมู สิ งู ประมาณ 225,024,500 องศาเซลเซยี ส นางสาวศิริลกั ษณ์ ชาวหล่ม

วิทยาศาสตร์ 4 โรงเรียนกสณิ ธรเซนต์ปีเตอร์ 3. ชน้ั แกน่ โลก (Core) แกน่ โลก (Core) มอี งคป์ ระกอบเปน็ ธาตเุ หลก็ ถงึ 80% รวมถงึ นกิ เกิลและ ธาตุทมี่ ีนำ้ หนักทเ่ี บากว่าอืน่ ๆ แต่ในขณะทีส่ สารท่ีมคี วามหนาแน่นสูงอนื่ ๆ เช่น ตะกั่ว และยูเรเนียม มีอยู่นอ้ ยเกนิ กวา่ ทีจ่ ะผสานรวมเข้ากับ ธาตุที่เบากว่าได้ และทำให้สสาร เหลา่ น้ันคงท่ีอยู่บนเปลือกโลก แก่นโลกแบ่งไดอ้ อกเปน็ 2 ช้นั ได้แก่ 3.1 แก่นโลกชน้ั นอก (Outer core) มคี วามหนาจากผวิ โลกประมาณ 2,900 - 5,000 กโิ ลเมตร ประกอบดว้ ยธาตุเหลก็ และนกิ เกิลในสภาพทีห่ ลอมละลาย และมคี วาม รอ้ นสงู มอี ณุ หภูมปิ ระมาณ 6,200 - 6,400 มีความถว่ งจําเพาะ 12 และสว่ นน้ีมีสถานะเป็น ของเหลว 3.2 แก่นโลกชัน้ ใน (Inner core) เป็นสว่ นทอ่ี ยู่ใจกลางโลก พอดี มรี ศั มี ประมาณ 1,000 กโิ ลเมตร มีอณุ หภมู ิประมาณ 4,300 – 6,200 และมีความกดดนั มหาศาล ทeให้ส่วน น้ีจงึ มีสถานะเปน็ ของแขง็ ประกอบด้วยธาตุเหลก็ และนิกเกิลที่อย่ใู นสภาพที่ เป็นของแข็ง มคี วามถว่ งจําเพาะ 17 ชนั้ ต่าง ๆ ของโลกมีลกั ษณะและสมบตั ิแตกต่างกัน ทงั้ ดา้ นกายภาพและ สว่ นประกอบทางเคมี โครงสร้างและส่วนประกอบภายในของโลกจงึ เป็นสาเหตุหนง่ึ ทท่ี ำใหเ้ กดิ ปรากฏการณ์ทางธรณวี ทิ ยา คอื แผน ดินไหวและภูเขาไฟระเบิด เกล็ดวทิ ยน์ ่ารู้ การเกิดภเู ขาไฟระเบิด มีสาเหตุมาจากภายในชั้นแมนเทิลและแก่โลก มหี นิ หนดื ท่ีหลอม ละลายอยภู่ ายใต้อุณหภมู ิและความดันสูงมาก จงึ ดันผ่าน รอยแตกของเปลือกโลกพุ่งขน้ึ มา การเกิด นำ้ พุร้อน เกิดจากน้ำผิวดินซึมลงไปใตด้ ิน และซมึ ลกึ ลงไปจนถงึ ชั้นหนิ หนืดและได้รบั ความรอ้ น จากหินหนืด เกดิ การดันข้ึนมาเปน็ น้ำพุร้อน นางสาวศริ ลิ กั ษณ์ ชาวหลม่

วิทยาศาสตร์ 4 โรงเรียนกสิณธรเซนตป์ เี ตอร์ แบบฝกึ หัดท่ี 1 ใหน้ ักเรียนบอกส่วนประกอบโครงสร้างภายในโลก และองค์ประกอบ สำคัญให้ถูกตอ้ ง ชั้น A : ....................................................................................... ช้นั B : ....................................................................................... ความหนา........................................................................................... ความหนา........................................................................................... สารองค์ประกอบ.................................................................................. สารองค์ประกอบ.................................................................................. ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ช้ัน C : ....................................................................................... ชนั้ D : ....................................................................................... ความหนา........................................................................................... ความหนา........................................................................................... สารองคป์ ระกอบ.................................................................................. สารองคป์ ระกอบ.................................................................................. ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... นางสาวศริ ิลกั ษณ์ ชาวหล่ม

วทิ ยาศาสตร์ 4 โรงเรยี นกสิณธรเซนตป์ เี ตอร์ เฉลย แบบฝึกหัดท่ี 1 ให้นกั เรยี นบอกสว่ นประกอบโครงสร้างภายในโลก และองค์ประกอบ สำคัญให้ถูกต้อง ช้นั A : เปลอื กโลก (Crust) ชั้น B : เนือ้ โลก (Mantle) ความหนา : ประมาณ 2,900 กโิ ลเมตร ความหนา : เฉลย่ี ประมาณ 5 - 70 กิโลเมตร สารองค์ประกอบ : หินหนดื เรียกวา แมกมา สารองคป์ ระกอบ : ชน้ั บนเป็นหนิ แกรนิต มีแรซ่ ิลิกอน และอลมู ิเนียม ช้ันล่างเป็นหินบะซอลต์ มีแร่ซิลกิ อน และแมกนีเซียม ช้นั C : แกน่ โลกช้นั นอก (Inner core) ชน้ั D : แก่นโลกชนั้ ใน (Outer core) ความหนา : 2,900 – 5,000 กิโลเมตร ความหนา : 5,000 กิโลเมตร สารองค์ประกอบ : เหลก็ กบนกิ เกลิ สารองคป์ ระกอบ : เหล็กกบนกิ เกิล นางสาวศริ ิลกั ษณ์ ชาวหลม่