การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่าง (1)

3. การเปลย่ี นแปลงของต้นทุนคงท่ี ตน้ ทุนคงท่ีเปล่ียนแปลงได้ 2 กรณีคือ 3.1 ตน้ ทุนคงท่ีลดลง 3.2 ตน้ ทุนคงที่เพิ่มข้ึน 3.1 ต้นทุนคงทล่ี ดลงมผี ลให้กาไรส่วนเกนิ เพม่ิ ขนึ้ จากตวั อยา่ งท่ี 1 สมมติวา่ ตน้ ทุนคงที่ลดลงจาก 40,000 บาทคงเหลือ 38,000 บาทส่วนปัจจยั อ่ืนท่ี เกี่ยวขอ้ งยงั คงเดิม คานวณจุดคุม้ ทุนเป็นจานวนหน่วยและจานวนเงินโดยใชก้ าไรส่วนเกินไดด้ งั น้ี

จุดคุ้มทุนเป็ นจานวนหน่วย

จุดคุ้มทุนเป็ นจานวนเงนิ

ถา้ กิจการตอ้ งการกาไรก่อนภาษีเงินได้ 16,000 บาท คานวณยอดขายเป็นจานวนหน่วยและจานวนเงินไดด้ งั น้ี ยอดขายเป็ นจานวนหน่วย

ยอดขายเป็ นจานวนเงนิ

ถา้ ตอ้ งการกาไรหลงั ภาษีเงินได้ 16,000 บาทอตั ราภาษีเงินได้ 20% คานวณยอดชายเป็นจานวนเงินไดด้ งั น้ี

3.2 ต้นทุนคงท่เี พมิ่ ขนึ้ มผี ลให้กาไรส่วนเกนิ ลดลง จากตวั อยา่ งที่ 1 สมมติวา่ ตน้ ทุนคงท่ีเพิ่มข้ึนจาก 40,000 เป็น 42,000 บาทส่วนปัจจยั อ่ืนท่ี เก่ียวขอ้ งยงั คงเดิม คานวณจุดคุม้ ทุนเป็นจานวนหน่วยและจานวนเงินโดยใชก้ าไรส่วนเกิน จุดคุ้มทุนเป็ นจานวนหน่วย

จุดคุ้มทุนเป็ นจานวนเงนิ

ถา้ กิจการตอ้ งการกาไรก่อนภาษีเงินได้ 16,000 บาทคานวณยอดขายเป็นจานวนหน่วยและจานวนเงิน ไดด้ งั น้ี ยอดขายเป็ นจานวนหน่วย

ยอดขายเป็ นจานวนเงนิ

ถา้ ตอ้ งการกาไรหลงั ภาษีเงินได้ 16,000 บาทอตั ราภาษีเงินได้ 20% คานวณยอดขายเป็นจานวนเงินไดด้ งั น้ี

การคานวณจุดคุ้มทุนกรณที ผ่ี ลติ และขายสินค้ามากกว่า 1 ชนิด กิจการบางแห่งอาจจะทาการผลิตและขายสินคา้ มากกวา่ 1 ชนิด โดยอาศยั เครื่องจกั รเครื่องมือ บุคลากร และวสั ดุอปุ กรณ์ร่วมกนั ตน้ ทุนคงที่เกิดข้ึนร่วมกนั น้นั ทาใหผ้ ลิตและขายสินคา้ ไดม้ ากกวา่ 1 ชนิด การ คานวณจุดคุม้ ทุนกรณีที่ผลิตและขายสินคา้ มากกวา่ 1 ชนิด ตอ้ งใชก้ ารคานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชว้ ิธีกาไร ส่วนเกิน คานวณไดต้ ามกรณีต่าง ๆ ดงั น้ี

กรณีท่ี 1 ประมาณสดั ส่วนการขายสินคา้ แต่ละชนิดเป็นจานวนเงินต่อยอดขายรวม กรณีท่ี 2 ประมาณสดั ส่วนการขายสินคา้ แต่ละชนิดเป็นจานวนหน่วย กรณีที่ 1 ประมาณสดั ส่วนการขายสินคา้ แต่ละชนิดเป็นจานวนเงินต่อยอดขายรวม (Sales Mix) หากสดั ส่วนการขายเปล่ียนแปลงจุดคุม้ ทุนกจ็ ะเปล่ียนแปลงคานวณโดยใชส้ มการดงั น้ี

FC = ตน้ ทุนคงท่ี CM1 = กาไรส่วนเกินต่อยอดขายของสินคา้ ชนิดที่ 1 SM1 = สดั ส่วนการขายต่อยอดขายรวมของสินคา้ ชนิดที่ 1 CM2 = กาไรส่วนเกินต่อยอดขายของสินคา้ ชนิดท่ี 2 SM2 = สดั ส่วนการขายต่อยอดขายรวมของสินคา้ ชนิดที่ 2 CM3 = กาไรส่วนเกินต่อยอดขายของสินคา้ ชนิดท่ี 3 SM3 = สดั ส่วนการขายต่อยอดขายรวมของสินคา้ ชนิดท่ี 3

ข้นั ตอนการคานวณยอดขายของสินค้าแต่ละชนิด มีดงั น้ี 1. คานวณอตั รากาไรส่วนเกินต่อยอดขายของสินคา้ แต่ละชนิด 2. คานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชส้ มการ 3. แบ่งยอดขาย ณ จุดคุม้ ทุนใหส้ ินคา้ แต่ละชนิดตามสดั ส่วนการขาย

ตวั อยา่ งท่ี 2 บริษทั ฟตุ บอลไทย จากดั ผลิตและขายฟตุ บอล 3 ชนิดกาหนดยอดขายรวมของ ฟตุ บอลท้งั 3 ชนิด 1,000,000 บาทตน้ ทุนคงที่รวมท้งั สิ้น 400,000 บาทรายละเอียดเกี่ยวกบั หน่วย ขายตน้ ทุนผนั แปรและสดั ส่วนการขายดงั ต่อไปน้ี

คานวณจุดคุมทนุ ตามข้นั ตอน ดงั น้ี ข้นั ตอนที่1 คานวณอตั รากาไรส่วนเกินต่อยอดขาย

ข้นั ตอนที่2 คานวณจุดคุมทุน ทาไดด้ งั น้ี

ข้นั ตอนท่ี3 นายอดขาย ณ จุดคุมทุน จานวน 1,025,641 บาท มาคานวณยอดขายของสินคา้ แต่ละ ชนิดตามสดั ส่วนการขาย ดงั น้ี ขอ้ สงั เกต การคานวณหน่วยขายควรปัดเศษของหน่วยใหเ้ ป็นหน่วยเตม็

จากตวั อยา่ งท่ี2 หากกิจการตอ้ งการกาไรก่อนภาษีเงินได้ จานวน 100,000 บาท คานวณยอดขายไดด้ งั น้ี

คานวณยอดขายของสินค้าแต่ ละชนิดตามสั ดส่ วนการขาย

กรณีที่ 2 ประมาณสดั ส่วนการขายของสินคา้ แต่ละชนิดเป็นจานวนหน่วย (Products Mix) คานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชส้ มการดงั น้ี ข้นั ตอนการคานวณยอดขายของสินค้าแต่ละชนิดมีดงั น้ี 1.คานวณกาไรส่วนเกินต่อยอดขายของสินคา้ แต่ละชนิดถวั เฉลี่ย 2. คานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชส้ มการ 3. แบ่งหน่วยขาย ณ จุดคุม้ ทุนใหส้ ินคา้ แต่ละชนิดตามสดั ส่วนการขาย

ข้นั ตอนท่ี 1 คานวณกาไรส่วนเกินถวั เฉล่ีย CM1 = กาไรส่วนเกินต่อหน่วยของสินคา้ ชนิดท่ี 1 PM1 = สดั ส่วนหน่วยขายต่อหน่วยขายรวมของสินคา้ ชนิดท่ี 1 CM2 = กาไรส่วนเกินต่อหน่วยของสินคา้ ชนิดที่ 2 PM2 = สดั ส่วนหน่วยขายต่อหน่วยขายรวมของสินคา้ ชนิดท่ี 2 CM3 = กาไรส่วนเกินต่อหน่วยของสินคา้ ชนิดที่ 3 PM3 = สดั ส่วนหน่วยขายต่อหน่วยขายรวมของสินคา้ ชนิดท่ี 3 ข้นั ตอนท่ี 2 คานวณจุดคุม้ ทุน

ข้นั ตอนท่ี2 คานวณจุดคุมทุน ข้นั ตอนท่ี 3 ตวั อยา่ งที่ 3 บริษทั รองเทา้ ไทย จากดั ทาการผลิตและจาหน่ายรองเทา้ 3 ชนิด มี ตน้ ทุนคงท่ีรวม435,000 บาทมีรายละเอียดเกี่ยวกบั ตน้ ทุนผนั แปรและหน่วยขายดงั ต่อไปน้ี

คานวณจุดคุ้มทนุ ตามข้นั ตอนดงั นี้ ข้นั ตอนท่ี 1 คานวณกาไรส่วนเกินถวั เฉลี่ย ข้นั ตอนท่ี 2 คานวณจุดคุม้ ทุน

ข้นั ตอนท่ี3 คานวณแยกหน่วยขายสินคา้ แต่ละชนิด

บทสรุป การคานวณจุดคุม้ ทุนเป็นการคานวณหายอดขาย ณ ระดบั การขายท่ีกิจการไมม่ ีกาไรหรือ ขาดทุน ยอดขายท้งั สิ้นจะเท่ากบั ตน้ ทุนคงที่ท้งั หมดรวมกบั ตน้ ทุนผนั แปรท้งั หมด ปัจจยั ที่มีผลต่อ การคานวณจุดคุม้ ทุนประกอบดว้ ยปัจจยั ท่ีเก่ียวขอ้ ง 3 ปัจจยั คือราคาขายต่อหน่วยตน้ ทุนผนั แปร ต่อหน่วย และตน้ ทุนคงที่รวมหากปัจจยั ท่ีเกี่ยวขอ้ งท้งั 3 ปัจจยั ดงั กลา่ วเปลยี่ นแปลงยอ่ มทาให้ จุดคุม้ ทุนเปลี่ยนแปลงไปดว้ ย การคานวณจุดคุม้ ทุนสามารถทาไดโ้ ดยใชร้ ูปแบบสมกาสมการการ ใชแ้ ผนภมู ิและการใชก้ าไรส่วนเกินต่อยอดขายกิจการท่ีทาการผลิตและขายสินคา้ มากกวา่ 1 ชนิด สามารถคานวณจุดคุม้ ทุนเป็นจานวนเงินและจานวนหน่วยไดโ้ ดยกิจการตอ้ งประมาณสดั ส่วน การขายของสินคา้ แต่ละชนิดเป็นจานวนเงินหรือเป็นจานวนหน่วยกไ็ ดต้ ามความเหมาะสม

แหล่งอ้างอิง การบญั ชีตน้ ทุน Cost accounting 2