หนังสือเรียนวิชาการป้องกันการทุจริต สค 32036

86 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภมู ิพลอดลุ ยเดช ในหลวงรัชกาลท่ี 9) ทรงดินสอไมธรรมดา ๆ โดยมีบันทึกวา ในปหนึ่ง ๆ ทรงเบิกดินสอใชเพียง 12 แทง โดยทรงใชดินสอเดือนละ 1 แทงเทานั้น เมื่อดินสอส้ันจะทรงใช กระดาษมามว นตอปลายดินสอใหยาวเพื่อใหเขียนไดถนัดมือ จนกระทั่งดินสอนั้นกุดใชไมไดแลว เน่ืองจาก พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู ิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเด็จพระปรมินทร มหาภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลท่ี 9) ทรงมีแนวพระราชดําริที่เปนเหตุ เปนผล ดินสอ 1 แทง ทานไมได มองวาเราตองประหยัดเงินในกระเปา แตทานมองวาดินสอ 1 แทง ตองใชทรัพยากรหรือพลังงานเทาไหร ตอ งใชทรัพยากรธรรมชาติ คือ ไม แรธาตุที่ทําไสดินสอ การนําเขาวัตถุดิบที่นําเขาจากตางประเทศ พลังงาน ในกระบวนการผลิตและขนสง ดังน้ัน การผลติ ดนิ สอทุกแทงมผี ลตอการรายรับรายจายของประเทศ เปน สว นหนึง่ มูลคาสินคานําเขาดานวัตถุดิบและ เปนการนําทรัพยากรธรรมชาติที่มีจํากัดมาใชใหเกิดประโยชนสูงสุด ความประหยัดไมใชหมายถึง การไมใช แตยังรวมถึงการใชสิ่งตาง ๆ อยางมีสติและมีเหตุผลอันเปนส่ิง สําคญั ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง “ดร.สเุ มธ ตนั ตเิ วชกลุ ” เขียนไวในหนังสอื “ใตเ บ้อื งพระยุคลบาท” “ทานผูหญงิ บุตรี” บอกผมมาวาปหน่ึงทานทรงเบิกดินสอ 12 แทง เดือนละแทง ใชจนกระท่ังกุด ใครอยาไดไ ปท้งิ ของพระองคทานนะ จะทรงกร้ิว ทรงประหยัดทุกอยาง ทรงเปนตนแบบทุกอยาง ของทุกอยาง มคี า สาํ หรับพระองคทา นท้ังหมดทุกบาท ทุกสตางค จะทรงใชอยางระมัดระวัง ทรงสั่งใหเราปฏิบัติงานดวย ความรอบคอบ 3. หลอดยาสีพระทนต หลอดยาสีพระทนตของพระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเด็จพระปรมินทร มหาภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลท่ี 9) มีลักษณะแบนราบเรียบ คลายแผนกระดาษ โดยเฉพาะบรเิ วณคอหลอดยิ่งปรากฏรอยบมุ ลกึ ลง ไปจนถึงเกลียวคอหลอด สาเหตุท่ีเปนเชนนี้ เพราะพระองคทานทรงใชดามแปรงสีพระทนต ที่มา : https://www.google.co.th/search?q=หลอดยาสีพระทนต ชวยรีดและกดจนเปนรอยบุม ศาสตราจารยพิเศษ ทันตแพทยหญิง ทานผูหญิงเพ็ชรา เตชะกัมพุช ทันตแพทยประจําพระองค อดีตคณบดีคณะทันตแพทยศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ไดเขียนเลาวา

87 “คร้ังหน่ึงทันตแพทยประจาํ พระองค กราบถวายบังคมทูลเร่ืองศิษยทันตแพทย จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย บางคนมีคานยิ มในการใชของตางประเทศและมีราคาแพง รายท่ีไมมีทรัพยพอซื้อหา ก็ยังขวนขวายเชามาใช เปนการชั่วคร้ังชั่วคราว ซึ่งเทาที่ทราบมา มีความแตกตางจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา กรมสมเด็จพระเทพ รัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ทรงนิยมใชกระเปาที่ผลิตภายในประเทศเชนสามัญชนท่ัวไป ทรงใช ดินสอสั้นจนตองตอดาม แมยาสีพระทนตของพระองคทานก็ทรงใชดามแปรงพระทนตรีดหลอดยาจนแบน จนแนใจวาไมม ียาสีพระทนตหลงเหลืออยใู นหลอดจรงิ ๆ” เมอ่ื กราบบังคมทลู เสร็จ พระบาทสมเด็จพระบรม ชนกาธเิ บศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร (พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช ในหลวงรชั กาลท่ี 9) ทรงรับส่งั วา “ของพระองคท า นก็เหมือนกนั ” และยงั ทรงรบั สง่ั ตอไปอีกดวยวา “เมื่อไมนาน มานี้เองมหาดเล็กหอ งสรง เหน็ วา ยาสีพระทนตของพระองคคงใชห มดแลว จึงไดนําหลอดใหมมาเปล่ียนใหแทน เมื่อพระองคไดทรงทราบ ก็ไดขอใหเขานาํ ยาสีพระทนตหลอดเกามาคืนและพระองคทานยังทรงสามารถใช ตอไปไดอีกถึง 5 วัน จะเห็นไดวาในสวนของพระองคทานเองนั้นทรงประหยัดอยางยิ่งซึ่งตรงกันขามกับ พระราชทรัพยสวนพระองคท่ีทรงพระราชทานเพ่ือราษฎรผูยากไรอยูเปนนิจ” “พระจริยวัตรของพระองค ไดแสดงใหเหน็ อยางแจมชัดถึงพระวิรยิ ะ อตุ สาหะ ตลอดจนความประหยัดในการใชของอยางคุมคา หลังจากนั้น ทันตแพทยป ระจาํ พระองคไดก ราบพระบาททูลขอพระราชทานหลอดยาสีพระทนตหลอดน้ัน เพ่ือนําไปใหศิษย ไดเหน็ และรบั ใสเ กลาเปนตัวอยา งเพอ่ื ประพฤตปิ ฏิบตั ิในโอกาสตอ ๆ ไป” “ประมาณหนึ่งสัปดาหหลังจากนั้น พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเด็จพระปรมินทร มหาภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลที่ 9) ไดพระราชทานสงหลอดยาสีพระทนตเปลาหลอดนั้นมาใหถึงบาน ทันตแพทยประจาํ พระองค รูสึกซาบซ้ึงในพระมหากรุณาธิคุณเปนลนเกลายิ่ง เมื่อไดพิจารณาถึงลักษณะ ของหลอดยาสีพระทนตเ ปลา หลอดน้ันแลว ทําใหเกิดความสงสยั วา เหตุใดหลอดยาสีพระทนตหลอดน้ีจึงแบน ราบเรียบโดยตลอด คลา ยแผน กระดาษ โดยเฉพาะบรเิ วณคอหลอดยังปรากฏรอยบุมลึกลงไปเกือบถึงเกลียว คอหลอด เมอื่ ไดม โี อกาสเขา เฝา ฯ อกี คร้ังในเวลาตอ มา จึงไดร บั คาํ อธิบายจากพระองควาหลอดยาสีพระทนต ที่เห็นแบนเรียบนั้นเปนผลจากการใชดามแปรงสีพระทนตชวยรีดและกดจนเปนรอยบุมที่เห็นน่ันเอง และ เพื่อท่จี ะขอนําไปแสดงใหศ ิษยท นั ตแพทยไ ดเ ห็นเปนอุทาหรณ จึงไดขอพระราชานุญาต ซึ่งพระองคทานก็ได ทรงพระเมตตาดวยความเต็มพระราชหฤทัย”

88 4. รถยนตพ ระท่ีน่ัง ทีม่ า : https://www.google.co.th/search?q=รถยนตพ ระท่ีนง่ั นายอนันต รมรื่นวาณิชกิจ ชางดูแลรถยนตพระที่นั่ง ไดใหสัมภาษณรายการตีสิบ เมื่อวันท่ี 27 พฤศจิกายน 2552 โดยมีใจความวา “คร้ังหน่ึงผมตองซอมรถตูเชฟโรเลต ซึ่งเปนรถที่พระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล อดุลยเดช ในหลวงรัชกาลท่ี 9) พระราชทานแกสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี สมัยทานเรียนจบท่ีจุฬาฯ และเปนคันโปรดของทานดวย กอนซอมขางประตูดานที่ทาน ประทับเวลาฝนตกจะมนี ํ้าหยด แตหลงั จากท่ีซอมแลววันหน่ึงทานก็รับส่ังกับสารถีวา วันน้ีรถดูแปลกไป น้ําไมหยด อยางนี้ก็ไมเย็นนะสิ แตก็ดีเหมือนกันไมตองเอากระปองมารอง” นายอนันตเปดเผยวา ภายในรถยนต พระท่ีน่ังของแตละพระองคน้ัน เรียบงายมากไมมีอะไรเลยที่เปนส่ิงอํานวยความสะดวก มีแตถังขยะเล็ก ๆ กับที่ทรงงานเทานั้น สวนการไดมีโอกาสดูแลรถยนตพระที่นั่งทําใหไดเห็นถึงพระราชกรณียกิจของ พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ดวยนั้น นายอนันตกลาววา ครงั้ หน่ึงมีรถยนตพระทน่ี งั่ ท่เี พ่ิงทรงใชในพระราชกรณียกจิ มาทาํ ความสะอาด เหน็ วาพรมใตรถมีน้ําแฉะขังอยู และมกี ลิ่นเหมน็ ดว ย แสดงวาพระองคทา นทรงนาํ รถไปทรงพระราชกรณียกจิ ในทท่ี ี่นา้ํ ทวม แถมน้าํ ยังซึมเขา ไป ในรถพระท่ีนั่งดวย แสดงวาน้ําก็ตองเปยกพระบาทมาตลอดทาง จึงถามสารถีวา ทําไมไมรีบเอารถมาซอม ก็ไดคําตอบวาตองรอใหเสร็จพระราชกรณียกิจกอน เมื่อพิธีกรถามวา จากการที่ไดมีโอกาสรับใชเบ้ือง พระยุคลบาท ไดเห็นถงึ ความพอเพียงของพระองคอ ยางไร นายอนันต ตอบวา “ปกตถิ า ทรงงานสว นพระองคท านก็ ใชรถคันเล็กเพ่ือประหยัดนํา้ มัน และเมื่อเราสังเกตสีรถพระที่นั่ง จะเห็นวามีรอยสีถลอกรอบคันรถกวาท่ี ทานจะนํามาทําสใี หมกร็ อบคนั แลว แตค นใชรถอยา งเราแครอยนิดเดยี วก็รบี เอามาทาํ สีแลว และคร้ังหน่ึงระหวาง

89 ที่ผมกําลังประสานงานไปรับรถพระท่ีนั่งของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ก็มีวิทยุของขาราชบริพารบอกกันวารถติดมาก สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา กรมสมเด็จ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี เสดจ็ ฯ ขึน้ รถไฟฟา ไปแลว” 5. หอ งทรงงาน หองทรงงานพระตําหนักจิตรลดา รโหฐานไมไดหรูหราประดับดวยของแพง แตอยางใด เวลาทรงงาน จะประทับบนพ้ืน พระตําหนักจิตรลดารโหฐาน มิไดประทับ พระเกา อี้เวลาทรงงาน เพราะทรงวางสิ่งของ ตาง ๆ ไดสะดวก หองทรงงานเปนหองเล็ก ๆ ขนาด 3 x 4 เมตร ภายในหองทรงงานจะมีวิทยุ ทีม่ า : https://www.google.co.th/search?q=หอ งทรงงาน โทรทัศนโทรสารโทรศพั ท คอมพิวเตอร เทเล็กซเ ครอื่ งบันทกึ เสียง เครือ่ งพยากรณอากาศ เพื่อจะไดทรงสามารถแกปญหาตาง ๆ ไดทันทวงที โดยผนัง หองทรงงานโดยรอบมแี ผนทีท่ างอากาศแสดงถึงพน้ื ทีป่ ระเทศ หอ งทรงงานของพระองคก ็เปน อีกสง่ิ หนึ่งทเี่ ตอื นสติ คนไทยไดอยางมาก โตะทรงงานหรือเกาอ้ีโยกรูปทรงหรูหราไมเคยมีปรากฏในหองนี้ ดังพระราชดํารัสของ สมเด็จพระกนษิ ฐาธริ าชเจา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีตอนหน่ึง ที่วา “...สํานักงาน ของทาน คือหองกวาง ๆ ไมมีเกาอ้ี มีพ้ืนและทานก็กมทรงงานอยูกับพ้ืน...” นั่นเองนับเปนแบบอยางของ ความพอดี ไมฟุงเฟอ โดยแท 6. เครอื่ งประดับ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลที่ 9) ฉลองพระองคธรรมดา หอยกลอง ถายภาพไวทพี่ ระศอ มิทรงโปรดการสวมใสเคร่อื งประดับอน่ื เชน แหวน สรอยคอหรือของมีคาตาง ๆ เวนแต นาฬิกาบนขอพระกรเทานั้น ซ่ึงก็ไมไดมีราคาแพงแตอยางใด “...เคร่ืองประดับ พระองคก็มิทรงโปรดที่จะสวมใส สักช้ิน นอกเสียจากวาจะทรงแตงองคเพ่ือเสด็จฯ ไปงานพระราชพิธีตาง ๆ หรือตอนรับแขกบานแขกเมือง เทาน้ัน...”

90 เรื่องท่ี 3 กจิ กรรมทีเ่ กย่ี วของ ตวั อยา ง ผูเรียนดคู ลปิ วิดีโอตอ ไปนแี้ ละอภปิ รายแลกเปลี่ยนความคิดเหน็ พรอมสรุปสาระขอ คดิ เห็น กจิ กรรมที่ 1 ความพอเพยี ง : คลิปวดิ โี อเรือ่ ง สาวนักชอ ป ความยาว 9.48 นาที เร่อื งยอ : หญงิ สาวผใู ชเวลาเดินหา งสรรพสนิ คา และพยายามหาวธิ ีการเสยี คา จอดรถใหน อยทสี่ ดุ สดุ ทายความพยายามทงั้ หมดกลบั ทาํ ใหเธอพบกบั ความยุงยากมากขน้ึ คลปิ วดิ ีโอเร่ือง สาวนักชอป แหลง สอื่ https://www.youtube.com/watch?v=_5wOaLZrrow ประเดน็ อภิปราย 1. ผเู รยี นคดิ อยา งไรทหี่ ญิงในคลิปพยายามจะซือ้ สนิ คา เพมิ่ เพ่อื ใหคมุ กับระยะเวลา และราคาคา จอดรถ 2. ถา ผเู รียนเปนหญงิ สาวในคลปิ จะทาํ อยา งไร 3. ผูเรยี นไดขอคดิ อะไรจากการชมคลิปนี้

91 กจิ กรรมที่ 2 ความโปรงใสใจสะอาดตา นทจุ รติ : คลปิ วิดโี อเรอ่ื ง ทจุ รติ เชงิ นโยบาย ความยาว 3.00 นาที เรอื่ งยอ : เปนกลโกงทจุ รติ เชิงนโยบายทผ่ี มู อี าํ นาจแสวงหาประโยชนใ หก บั ตนเองและพวกพอง โดยการแกไขเพม่ิ เตมิ กฎหมาย ระเบยี บขอ บังคบั เพ่ือเออื้ ประโยชนในเรอ่ื งตา ง ๆ เปน การสรา งประโยชนต นและพวกพองบนความสูญเสยี ของสว นรวม คลิปวิดีโอเรอื่ ง ทุจรติ เชงิ นโยบาย แหลง สอื่ https://www.youtube.com/watch?v=UBA7F5gA_Yk&t=11s ประเด็นอภปิ ราย 1. ใหผ เู รียนยกตวั อยา งเรื่องราวของกฎ ระเบยี บทีเ่ อ้อื ประโยชนใหก บั ผูรา งกฎ ระเบียบน้นั 2. ถา ผเู รียนเปน บุคคลที่ยกตวั อยา งในขอ 1 ผเู รยี นจะปฏบิ ัตติ นอยางไร 3.ผเู รยี นไดข อคิดอะไรจากการชมคลิปน้ี

92 กิจกรรมท่ี 3 ความตืน่ รู ตา นทจุ รติ : คลิปวิดีโอเรือ่ ง คณุ หมู ตัวเล็ก ธนบตั รปลอม ความยาว 16.35 นาที เรอื่ งยอ : หญิงสาวผูห นึ่งไดร บั ธนบัตรปลอม ราคา 500 บาท มา 1 ใบ เธอพยายามจะจัดการกับธนบัตร ปลอมใบน้ัน แตส ดุ ทา ยเธอตัดสนิ ใจเก็บธนบัตรปลอมไวกบั ตวั เอง คลิปวดิ ีโอเร่ืองคุณหมู ตัวเล็ก ธนบตั รปลอม แหลงสอื่ https://www.youtube.com/watch?v=CzBUxDHHf08 ประเด็นอภปิ ราย 1. ถา ผเู รยี นไดร ับธนบตั รปลอมมาโดยไมร ูตวั ผูเรยี นจะทําอยา งไร 2.ผเู รยี นคิดวา การตดั สนิ ใจ และการกระทาํ ของหญิง ชาย ในคลิปท่ีตดั สนิ ใจเกบ็ ธนบัตรปลอมไวกับตนเอง จะชว ยตอ ตา นการทจุ รติ อยางไร 3.ผเู รยี นไดข อคดิ อะไรจากการชมคลปิ น้ี

93 กจิ กรรมท่ี 4 การมุงไปขางหนา : คลิปวิดีโอเรื่อง ระหวา งทาง ความยาว 10.33 นาที เรื่องยอ : บทสนทนาระหวางการเดินทางของชาย 4 คน สะทอนพฤติกรรมในการอยูรวมกันในรถ บางคนหลับในขณะที่เพื่อนขับรถ บางคนท้ิงขยะออกนอกรถ เพ่ือนก็จะพูดเตือนวาทําให คนอื่นเดือดรอน พูดคุยเร่อื งจติ อาสา จิตสาธารณะ การไมเอาเปรยี บคนอ่ืน คลปิ วดิ โี อเรอื่ ง ระหวางทาง แหลง ส่ือ https://www.youtube.com/watch?v=A-4hAkG4U1w&t=12s ประเด็นอภปิ ราย 1. ผเู รียนเคยกระทาํ หรอื เคยพบเหน็ พฤตกิ รรมการทิง้ ขยะแบบน้หี รอื ไม ถาเคยกระทําผูเรยี นอธิบายวา กระทําเพราะเหตใุ ด 2.เราจะสรางพฤตกิ รรมที่พงึ ประสงค เชน ทิง้ ขยะใหเ ปนท่ีใหเ กดิ ขน้ึ ในตัวเราไดอยา งไร 3. การกระทําแบบใดเปน “จติ อาสา” แบบใดเปน “จติ สาธารณะ”“จิตสาํ นกึ ” 4. ผูเรียนไดข อคดิ อะไรจากการชมคลิปนี้

94 กิจกรรมที่ 5 ความเออ้ื อาทร : คลปิ วิดโี อเรอื่ ง 18 ปบรบิ ูรณ ความยาว 13.24 นาที เร่อื งยอ แมเปนขาราชการตํารวจอยูกับลูกชายวัยรุน สอนใหลูกชายหัดขับรถยนต แตส่ังวาไมให ลูกชายนํารถไปขับโดยลําพัง เพราะลกู ชายไมมีใบขบั ข่ี แตล ูกชายแอบนาํ รถยนตไปขบั ในซอยใกล ๆ บาน เมอ่ื กลบั มาบานจงึ ถกู แมดแุ ละส่ังไมใ หทําอยางน้ันอกี วันหน่งึ ลูกชายเห็นแมน อนหมดสติอยบู นพน้ื บา น จงึ ไดข บั รถยนตเพ่ือนําแมไปสงโรงพยาบาล ระหวา งทาง ถกู ตํารวจเรยี กตรวจใบขบั ขร่ี ถยนต จงึ บอกตาํ รวจวา ไมม ีใบขบั ขี่แตจําเปนตองขบั รถยนต พาแมไปโรงพยาบาล ตํารวจจึงอนุญาตใหลูกชายขับรถพาแมไปโรงพยาบาลได ตอมาเมื่อชายหนุม มอี ายุครบ 18 ปบ ริบรู ณ สามารถทําใบขับขรี่ ถยนตและขับรถไดตามกฎหมาย มีอยูวันหนึ่งชายหนุม ถูกตํารวจคนเดิมจับเพราะขับรถไมด ี ทงั้ นี้ชายหนมุ จะทาํ อยา งไร คลปิ วดิ ีโอเรื่อง 18 ปบ รบิ ูรณ แหลงสือ่ https://www.youtube.com/watch?v=0_UBLgnJ6jI ประเดน็ อภปิ ราย 1. ในคลปิ เดก็ หนุมประพฤติตนไดเหมาะสมหรือไมเหมาะสมในพฤติกรรมใด เพราะอะไร 2. พฤตกิ รรมในคลิปของบคุ คลใดทแ่ี สดงใหเหน็ ถงึ ความเอ้อื อาทร และไมย ืดมน่ั ในกฎกติกาจนลืมนกึ ถึงมนุษยธรรม 3.ผูเรียนไดขอ คดิ อะไรจากการชมคลปิ น้ี

95 กิจกรรมท่ี 6 การเรยี นรเู ทา ทันปองกนั การทุจริต : คลปิ วดิ โี อเรอ่ื ง ผตู ดั สิน ความยาว 13.19 นาที เรอื่ งยอ : ครูสอนดนตรี ไดร บั การแตง ตัง้ ใหเ ปนกรรมการตดั สินการประกวดรองเพลงของนกั เรยี น แตค รูถูกเขา ใจผดิ คิดวา ลําเอยี งเขาขา งนกั เรยี นทพ่ี อ ของเธอนํากตี ารมาใหครู คลิปวดิ ีโอเร่ือง ผูต ดั สิน แหลง สือ่ https://www.youtube.com/watch?v=4A7xpbbjm9Q&t=137s ประเด็นอภิปราย 1. ในชีวติ ประจําวนั ผเู รยี นเคยเขาใจอะไรผดิ หรอื รีบแสดงความคิดเห็นผา น Social Media โดยที่ยังไมร ู ความจริงหรอื ไม 2. อะไรคอื ผลกระทบทเี่ กิดจากการเขา ใจผดิ 3. ผเู รียนคดิ วาการตัดสินของครดู นตรีถกู ตองหรือไม เพราะเหตุใด 4. ผูเรยี นไดขอคดิ อะไรจากการชมคลิปนี้

96 บทที่ 4 พลเมอื งกบั ความรบั ผิดชอบตอ สังคม สาระสําคญั พลเมือง เปนองคประกอบที่สําคัญของสังคมไทยเชนเดียวกับสังคมอื่น ๆ ทุกสังคมยอมตองการ พลเมืองที่มีคุณภาพ ซงึ่ หมายถงึ ความมรี า งกายจิตใจดี คดิ เปน ทําเปน แกป ญหาได มีประสิทธิภาพ และเปน กําลงั สําคญั ในการพฒั นาความเจริญกา วหนา ความมน่ั คงใหก ับประเทศชาติ การเปนพลเมอื งท่ีดีนั้น ยอมตอง มกี ารปฏิบัติตามบรรทดั ฐานและขนบธรรมเนียมประเพณีของสังคม มีคุณธรรมเปนแนวปฏิบัติในการดําเนิน ชีวติ เพอ่ื การพัฒนาสงั คมใหย ง่ั ยนื ตวั ช้ีวดั 1. อธิบายความหมายและทมี่ าของคําศัพทท่เี กย่ี วขอ งกับพลเมอื ง 2. อธิบายความหมายและแนวคดิ เกี่ยวกบั การศกึ ษาเพ่ือสรา งความเปน พลเมือง 3. อธิบายองคประกอบของการศกึ ษาความเปนพลเมอื ง 4. บอกแนวทางการปฏบิ ตั ิตนการเปนพลเมอื งดีได 5. แนวทางการสรา งเสริมสาํ นกึ ความเปน พลเมอื ง : กรณีศกึ ษาประเทศไทย 6. บอกผลการศกึ ษาเกยี่ วกบั ความเปนพลเมืองในบรบิ ทตางประเทศ 7. สามารถคดิ วเิ คราะหใ นการทํากจิ กรรมที่เกยี่ วของ ขอบขายเนอื้ หา เรอ่ื งที่ 1 ความหมายและทีม่ าของคําศพั ททเ่ี กีย่ วของกับพลเมือง เร่ืองที่ 2 ความหมายและแนวคิดเกยี่ วกบั การศึกษาเพือ่ สรางความเปน พลเมอื ง เรื่องที่ 3 องคประกอบของการศกึ ษาความเปน พลเมือง เรอ่ื งท่ี 4 แนวทางการปฏิบตั ิตนเปน พลเมอื งดี เรอ่ื งที่ 5 แนวทางการสรางเสริมสํานกึ ความเปนพลเมอื ง : กรณศี กึ ษาประเทศไทย เรอ่ื งที่ 6 การศึกษาเกยี่ วกับความเปน พลเมอื งในบรบิ ทตา งประเทศ เรื่องท่ี 7 กจิ กรรมที่เกย่ี วของ

97 เร่ืองที่ 1 ความหมายและทมี่ าของคําศัพททเ่ี กี่ยวของกบั พลเมือง พลเมืองคําวา “พลเมือง” เกิดข้ึนคร้ังแรกเม่ือเกิดการปฏิวัติใหญในฝรั่งเศสเร่ิมตนเมื่อป ค.ศ. 1789 ชาวฝร่ังเศสลกุ ฮอื กันข้ึนมาลมลา งระบอบการปกครองของพระเจา หลยุ สท ี่ 16 ลมลางระบบชนชนั้ ตาง ๆ ขณะนัน้ ไดแ ก พระราชวงศ ขนุ นางขา ราชการ สมณะ นกั พรต นักบวช และไพร ประกาศความเสมอภาคของชาวฝร่ังเศส ทุกคนตอ มาคาํ วา \"Citoyen\" จงึ แปลเปน \"Citizen\" ในภาษาองั กฤษ สาํ หรับประเทศไทย คําวา “พลเมือง” ถูกนํามาใชสมัยหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เนื่องจากผนู าํ คณะราษฎรบางทา นเคยเรียนที่ประเทศฝรง่ั เศส จงึ ไดน ําเอาคาํ น้มี าใสไวในรฐั ธรรมนญู ฉบับถาวร ซ่ึงประกาศใชเมื่อวันท่ี 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 ตอมากลายเปนวิชาบังคับท่ีนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาจะตอง เรียนควบคกู ับวิชาศีลธรรม กลายเปน วิชา “หนาท่ีพลเมืองและศีลธรรม” ในสวนที่เปนหนาที่พลเมืองก็ลอกมาจากบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ ฉบับป 2475 เรื่อยมาจนถึง รัฐธรรมนูญ ฉบับป 2475 แกไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2495 และเลิกใชเมื่อจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต ทําการ รฐั ประหาร เม่อื วนั ท่ี 16 กันยายน 2500 แตว ิชาหนา ท่พี ลเมืองก็ยังคงเรยี นและสอนกันตอมาอีกหลายป จึงเลิกไป พรอม ๆ กับคําวา “พลเมือง” โดยตอมาก็ใชคําวา “ปวงชน” แทนคําวา “ราษฎร” คงเปนการใชแทนคําวา “ประชาชน” หรอื คาํ วา People ในภาษาองั กฤษ อาจจะมาจากอทิ ธพิ ลของอเมริกาสบื เนอื่ งมาจากสุนทรพจน ณ เกตตสี เบิรก ของประธานาธบิ ดีอับราฮัม ลินคอลน ท่ีใหคําจํากัดความของรัฐบาลประชาธิปไตยไววา เปน “รฐั บาลของประชาชน โดยประชาชน และเพือ่ ประชาชน” แตแทนที่เราจะใชคําวา “ประชาชน” แทนคําวา “ราษฎร” เรากลับใชคําวา “ปวงชน” แทนอยางไรก็ตาม คําวา ปวงชน ก็ใชแตในรัฐธรรมนูญฉบับตาง ๆ เทานั้น แตไมติดปากที่จะใชกันท่ัวไปในท่ีอ่ืน ๆ ไมวาในหนาหนังสือพิมพหรือในสื่ออื่น ๆ ยังนิยมใชคําวา “ประชาชน”มากกวาคําวา“ปวงชน” สาํ หรับคาํ วา “พลเมือง” มีนักวิชาการใหความหมายสรปุ ไดพอสงั เขป พจนานุกรมนักเรียนฉบับราชบัณฑิตยสถาน ใหความหมาย “พลเมือง” หมายถึง ชาวเมือง ชาวประเทศ ประชาชน “วิถี” หมายถึง สาย แนว ทาง ถนน และ “ประชาธิปไตย” หมายถึง แบบการปกครอง ท่ถี ือมติปวงชนเปน ใหญ ดังน้นั คาํ วา “พลเมืองดีในวิถีชีวิตประชาธิปไตย” จึงหมายถึง พลเมืองท่ีมีคุณลักษณะ ท่ีสําคัญ คือ เปนผูท่ียึดม่ันในหลักศีลธรรม และคุณธรรมของศาสนา มีหลักการทางประชาธิปไตยในการ ดาํ รงชีวิตปฏบิ ตั ติ นตามกฎหมายดํารงตนเปน ประโยชนต อสังคม โดยมกี ารชว ยเหลือเกอ้ื กูลกันอนั จะกอ ใหเกิด การพฒั นาสังคมและประเทศชาติ ใหเ ปนสงั คมและประเทศประชาธปิ ไตยอยา งแทจ ริง วราภรณ สามโกเศศ อธบิ ายวา ความเปนพลเมือง หมายถึง การเปนคนท่ีรับผิดชอบไดดวยตนเอง มีความสํานกึ ในสันติวิธี มกี ารยอมรบั ความคิดเห็นของผอู ืน่

98 ปริญญา เทวานฤมิตรกุล กลาววา ความเปนพลเมืองของระบอบประชาธิปไตย หมายถึง การที่ สมาชกิ มอี ิสรภาพ ควบคกู บั ความรับผิดชอบ และมีอิสรเสรภี าพควบคกู บั “หนา ท่ี ” จากความหมายของนกั วชิ าการตาง ๆ พอสรปุ ไดว า “พลเมือง” หมายถึง ประชาชนที่นอกจากเสีย ภาษแี ละปฏิบัติตามกฎหมายบานเมืองแลว ยงั ตองมีบทบาทในทางการเมือง คือ อยางนอยมีสิทธิไปเลือกตั้ง แตย่ิงไปกวาน้ัน คือ มีสิทธิในการแสดงความคิดเห็นตาง ๆ ตอทางการหรือรัฐได ทั้งยังมีสิทธิเขารวม ในกิจกรรมตาง ๆ กับรฐั และอาจเปนฝา ยรุกเพื่อเรียกรองกฎหมาย นโยบายและกิจกรรมของรัฐตามท่ีเห็นพอง พลเมืองน้ันจะเปนคนท่ีรูสึกเปนเจาของในส่ิงสาธารณะ มีความกระตือรือรนอยากมีสวนรวม เอาใจใส การทํางานของรัฐ และเปนประชาชนที่สามารถแกไขปญหาสวนรวมไดในระดับหนึ่ง โดยไมตองรอใหรัฐ มาแกไขใหเทา น้ัน ประชาธิปไตย (Democracy) หมายถึง ระบอบการปกครองท่ีถือมติปวงชนเปนใหญ การถือเสียง ขางมากเปนใหญ นอกจากนยี้ งั มีความหมายวา ประชาธปิ ไตย เปนรูปแบบการปกครองตามอุดมการณสากล ท่ีผูนําประเทศไดรับอํานาจและความชอบธรรมในการบริหารประเทศจากประชาชน ผูเปนเจาของอํานาจ อธิปไตยโดยตรง บนพื้นฐานของสิทธิเสรีภาพ ความเสมอภาค และการเคารพศักด์ิศรีแหงความเปนมนุษย โดยมีการแบงอํานาจในการปกครองประเทศอยางชัดเจน ผานการกระจายอํานาจ และการถวงดุลอํานาจ ระหวา ง 3 ฝา ย คอื ฝายบรหิ าร ฝายนิติบัญญัติ และฝายตุลาการ เพื่อปองกันการใชอํานาจหนาที่โดยมิชอบ ของผูปกครองประเทศ การทุจริต (Corruption) หมายถึง ความประพฤติชั่ว ถาเปนความประพฤติชั่วทางกาย เรียกวา กายทจุ ริต ถา เปน ความประพฤตชิ ่ัวทางวาจา เรียกวา วจที ุจรติ ถา เปน ความประพฤติชัว่ ทางใจ เรยี กวา มโนทุจริต และมีผูใหความหมายอีกวา หมายถึง การใชอํานาจที่ไดมาหรือการใชทรัพยสินที่มีอยูในทางมิชอบ เพอื่ ประโยชนสวนตนหรอื กอใหเกิดความเสียหายตอประโยชนของผูอื่น การทุจริตอาจเกิดไดหลายลักษณะ อาทิ การติดสินบนเจาพนกั งานดวยการชักชวน การเสนอ การให หรือการรับสินบน ท้ังที่เปนเงินและส่ิงของ การมีผลประโยชนทับซอน การฉอฉล การฟอกเงิน การยักยอก การปกปดขอเท็จจริง การขัดขวาง กระบวนการยุติธรรม การคาภายใตแรงอิทธิพล ทั้งนี้ การทุจริตดังกลาวมิไดหมายความถึงเพียง ความสัมพนั ธร ะหวา งเอกชนกับหนวยงานของรัฐเทานั้น แตยังครอบคลุมถึงธุรกรรมระหวางบุคคลหรือกิจการ ในระหวางภาคเอกชนดวยกนั เองดว ย สิทธิ สิทธิ์ (Rights) หมายถึง อํานาจอันชอบธรรม เชน บุคคลมีสิทธิและหนาที่ตามรัฐธรรมนูญ เขามีสิทธ์ิในท่ีดินแปลงน้ี และมีผูใหความหมายวา “สิทธิ” คือ ประโยชนหรืออํานาจของบุคคลท่ีกฎหมาย รับรองและคุมครองมิใหมีการละเมดิ รวมท้ังบงั คบั การใหเ ปนไปตามสิทธิในกรณที มี่ ีการละเมดิ ดวย เชน สิทธิ

99 ในครอบครวั สทิ ธิความเปนอยสู ว นตวั สิทธใิ นเกียรตยิ ศ ชอื่ เสียง สทิ ธิในการเลือกอาชีพ ถ่ินท่ีอยูการเดินทาง สทิ ธิในทรัพยสนิ เปน ตน เสรีภาพ (Liberty) หมายถึง ความสามารถท่ีจะกระทาํ การใด ๆ ไดตามที่ตนปรารถนาโดยไมมี อุปสรรคขัดขวาง เชน เสรภี าพในการพูด เสรีภาพในการนับถอื ศาสนา ความมสี ิทธทิ ่ีจะทําจะพูดได โดยไมละเมิด สิทธิของผอู น่ื เสรีภาพ หมายถึง อํานาจตัดสินใจดวยตนเองของมนุษยที่จะเลือกดําเนินพฤติกรรมของตนเอง โดยไมม บี ุคคลอืน่ ใดอา งหรอื ใชอํานาจสอดแทรกเขา มาเก่ยี วขอ งการตดั สินใจนัน้ เสรีภาพ ตามความหมายในทางกฎหมาย หมายความถงึ อํานาจของคนเราที่จะตัดสินใจดวยตนเอง ท่จี ะกระทาํ การหรือไมกระทาํ การสิ่งหนง่ึ สิ่งใดอันไมเปน การฝา ฝนตอกฎหมาย รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 หมวด 3 ไดกําหนดสิทธิและเสรีภาพ ของปวงชนชาวไทย ดังตอไปนี้ มาตรา 25 ไดอธิบายวา สิทธิและเสรีภาพของปวงชนชาวไทย นอกจากที่บัญญัติคุมครองไวเปน การเฉพาะในรฐั ธรรมนญู แลว การใดทมี่ ิไดหามหรือจาํ กัดไวใ นรฐั ธรรมนูญหรอื ในกฎหมายอ่ืนบุคคลยอมมสี ทิ ธิ และเสรภี าพที่จะทาํ การนั้นได และไดรับความคุมครองตามรัฐธรรมนูญ ตราบเทาท่ีการใชสิทธิหรือเสรีภาพ เชนวา นน้ั ไมกระทบกระเทือนหรือเปน อันตรายตอความมน่ั คงของรัฐความสงบเรียบรอ ยหรือศีลธรรมอันดีของ ประชาชน และไมล ะเมดิ สทิ ธหิ รอื เสรภี าพของบุคคลอื่น มาตรา 27 ถึงมาตรา 49 ไดก ลาวถงึ เรือ่ งสิทธิและเสรภี าพ ไวดังนี้ 1. บุคคลยอมเสมอกันในกฎหมาย มีสิทธิและเสรีภาพและไดรับความคุมครองตามกฎหมาย เทา เทียมกันชายและหญิงมสี ทิ ธิเทา เทยี มกนั 2. บคุ คลยอมมีสทิ ธิและเสรีภาพในชีวติ และรา งกาย 3. บุคคลยอ มมเี สรภี าพบริบูรณในการนบั ถือศาสนาและยอมมเี สรภี าพในการปฏิบัติหรือประกอบ พิธีกรรมตามหลักศาสนาของตน แตตองไมเปนปฏิปกษตอหนาที่ของปวงชนชาวไทย ไมเปนอันตราย ตอ ความปลอดภัยของรัฐ และไมข ดั ตอความสงบเรยี บรอยหรอื ศลี ธรรมอันดขี องประชาชน 4. บุคคลยอมมีเสรีภาพในเคหสถานการเขาไปในเคหสถานโดยปราศจากความยินยอม ของผูครอบครอง หรือการคนเคหสถานหรือที่รโหฐานจะกระทํามิได เวนแตมีคําส่ังหรือหมายของศาลหรือ มเี หตอุ ยางอืน่ ตามทีก่ ฎหมายบญั ญัติ 5. บุคคลยอมมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น การพูด การเขียน การพิมพ การโฆษณา และการสื่อความหมายโดยวิธีอื่น การจํากัดเสรีภาพดังกลาวจะกระทํามิได เวนแตโดยอาศัยอํานาจ ตามบทบัญญัติแหงกฎหมายที่ตราข้ึนเฉพาะเพื่อรักษาความม่ันคงของรัฐ เพื่อคุมครองสิทธิหรือเสรีภาพ

100 ของบุคคลอื่น เพื่อรักษาความสงบเรียบรอยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน หรือเพื่อปองกันสุขภาพ ของประชาชน เสรีภาพทางวิชาการยอมไดรับความคุมครอง แตการใชเสรีภาพนั้นตองไมขัดตอหนาที่ ของปวงชนชาวไทย หรอื ศลี ธรรมอันดขี องประชาชน และตอ งเคารพและไมปดก้นั ความเหน็ ตา งของบุคคลอน่ื 6. บุคคลซึ่งประกอบวิชาชีพสื่อมวลชนยอมมีเสรีภาพในการเสนอขาวสารหรือการแสดง ความคิดเห็นตามจริยธรรมแหงวิชาชีพ การสั่งปดกิจการหนังสือพิมพหรือสื่อมวลชนอื่นเพ่ือลิดรอนเสรีภาพ ตามวรรคหนึ่งจะกระทาํ มิได 7. บคุ คลยอ มมีเสรภี าพในการตดิ ตอ สือ่ สารถึงกันไมวาในทางใด ๆ 8. บคุ คลยอ มมีสิทธใิ นทรัพยส ินและการสืบมรดกขอบเขตแหงสิทธิและการจํากัดสิทธิเชนวาน้ี ใหเปน ไปตามทก่ี ฎหมายบญั ญตั ิ 9. บคุ คลยอมมีเสรีภาพในการเดินทางและการเลือกถ่ินท่ีอยูการจํากัดเสรีภาพตามวรรคหนึ่ง จะกระทํามไิ ด เวน แตโดยอาศัยอาํ นาจตามบทบัญญัตแิ หงกฎหมายทตี่ ราขน้ึ เพือ่ ความม่ันคงของรัฐ ความสงบ เรียบรอยหรือสวัสดิภาพของประชาชน หรือการผังเมือง หรือเพื่อรักษาสถานภาพของครอบครัว หรือเพื่อ สวสั ดิภาพของผูเ ยาว 10. บุคคลยอมมเี สรภี าพในการประกอบอาชพี 11.บคุ คลและชุมชนยอมมสี ทิ ธิ (1) ไดร บั ทราบและเขาถึงขอ มูลหรอื ขาวสารสาธารณะในครอบครองของหนวยงานของรัฐ ตามทกี่ ฎหมายบญั ญตั ิ (2) เสนอเรือ่ งราวรองทุกขตอหนวยงานของรัฐและไดรับแจงผลการพิจารณาโดยรวดเร็ว (3) ฟองหนว ยงานของรัฐใหร บั ผิด เน่ืองจากการกระทําหรือการละเวนการกระทําของขาราชการ พนกั งาน หรอื ลูกจางของหนวยงานของรฐั 12. บคุ คลยอ มมีเสรีภาพในการรวมกันเปนสมาคม สหกรณ สหภาพ องคกร ชมุ ชน หรือหมูคณะอื่น การจํากัดเสรีภาพตามวรรคหน่ึงจะกระทํามิได เวนแตโดยอาศัยอํานาจตามบทบัญญัติ แหงกฎหมายที่ตราข้ึนเพ่ือคุมครองประโยชนสาธารณะ เพื่อรักษาความสงบเรียบรอยหรือศีลธรรมอันดีของ ประชาชน หรือเพอื่ การปองกนั หรือขจดั การกีดกันหรือการผูกขาด 13. บคุ คลและชุมชนยอมมสี ทิ ธิ (1) อนุรกั ษฟ น ฟูหรือสง เสริมภมู ปิ ญญา ศลิ ปะ วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมและจารีตประเพณี อันดงี ามทั้งของทองถนิ่ และของชาติ

101 (2) จัดการ บาํ รุงรักษา และใชประโยชนจากทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดลอมและความหลากหลาย ทางชวี ภาพอยา งสมดลุ และย่ังยืนตามวธิ กี ารท่กี ฎหมายบญั ญตั ิ (3) เขาชื่อกันเพ่ือเสนอแนะตอหนวยงานของรัฐใหดําเนินการใดอันจะเปนประโยชน ตอประชาชนหรือชมุ ชน หรอื งดเวนการดาํ เนนิ การใดอนั จะกระทบตอ ความเปนอยอู ยางสงบสุขของประชาชน หรือชุมชน และไดรับแจงผลการพิจารณาโดยรวดเร็ว ท้ังนี้ หนวยงานของรัฐตองพิจารณาขอเสนอแนะนั้น โดยใหป ระชาชนท่เี กยี่ วขอ งมสี ว นรวมในการพจิ ารณาดว ยตามวิธกี ารทีก่ ฎหมายบญั ญตั ิ (4) จดั ใหม ีระบบสวสั ดกิ ารของชมุ ชนสิทธิของบุคคลและชุมชนตามวรรคหน่ึง หมายความ รวมถึง สิทธิที่จะรวมกับองคก รปกครองสวนทอ งถนิ่ หรอื รฐั ในการดาํ เนนิ การดังกลา วดวย 14. บุคคลยอมมเี สรีภาพในการชมุ นมุ โดยสงบและปราศจากอาวุธ 15. บุคคลยอมมีเสรีภาพในการรวมกันจัดตั้งพรรคการเมืองตามวิถีทางการปกครองระบอบ ประชาธปิ ไตยอนั มีพระมหากษตั ริยท รงเปน ประมุข ตามที่กฎหมายบัญญตั ิ 16. สิทธขิ องผบู ริโภคยอ มไดร ับความคุมครองบุคคลยอมมีสิทธิรวมกันจัดต้ังองคกรของผูบริโภค เพือ่ คุม ครองและพิทักษส ิทธขิ องผูบ รโิ ภค 17. บุคคลยอมมีสิทธิไดรับบริการสาธารณสุขของรัฐบุคคลผูยากไร ยอมมีสิทธิไดรับบริการ สาธารณสุขของรัฐ โดยไมเสียคาใชจายตามที่กฎหมายบัญญัติบุคคลยอมมีสิทธิไดรับการปองกันและขจัด โรคตดิ ตอ อนั ตรายจากรัฐโดยไมเ สยี คา ใชจาย 18. สิทธิของมารดาในชวงระหวางกอนและหลังการคลอดบุตรยอมไดรับความคุมครองและ ชว ยเหลอื ตามทกี่ ฎหมายบัญญตั ิ 19. บุคคลจะใชสิทธหิ รอื เสรีภาพ เพือ่ ลมลา งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย ทรงเปนประมุขมิได หนาท่ี (Role) หมายถึง กิจที่จะตองทําดวยความรับผิดชอบ (พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554) นอกจากน้ียังมีความหมายดังนี้ หนาที่ (Duty) ตามความหมายใน Dictionary of Education หมายถึง ส่ิงท่ีทุกคนตองทาํ โดยปกติแลวภาวะจํายอมจะเปนไปตามหลักศีลธรรมแตบางครั้งก็เปนไป ตามกฎหมาย หรือขอตกลงนอกจากน้ียังมีความหมายวา หนาที่ หมายถึงกิจที่ตองกระทํา หรือส่ิงที่บุคคล จําเปนตองกระทํา ทั้งนี้อาจเปนความจําเปนตามหลักศีลธรรม กฎหมาย หรือดวยความสํานึกที่ถูกตอง เหมาะสม รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 หมวด 4 ไดกําหนดใหบุคคลมีหนาที่ ดงั ตอไปนี้

102 1. พิทักษรักษาไวซึ่งชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย และการปกครองระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษตั รยิ ทรงเปน ประมขุ 2. ปองกันประเทศ พิทักษรักษาเกียรติภูมิผลประโยชนของชาติและสาธารณสมบัติของแผนดิน รวมทั้งใหความรวมมอื ในการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั 3. ปฏิบัตติ ามกฎหมายอยางเครง ครัด 4. เขา รับการศึกษาอบรมในการศึกษาภาคบงั คบั 5. รบั ราชการทหารตามที่กฎหมายบญั ญตั ิ 6. เคารพและไมละเมิดสิทธิและเสรีภาพของบุคคลอื่น และไมกระทําการใดที่อาจกอใหเกิด ความแตกแยกหรอื เกลยี ดชงั ในสงั คม 7. ไปใชสทิ ธิเลือกต้ังหรือลงประชามติอยางอิสระ โดยคํานึงถึงประโยชนสวนรวมของประเทศ เปนสําคัญ 8. รวมมือและสนับสนุนการอนุรักษและคุมครองสิ่งแวดลอม ทรัพยากรธรรมชาติความหลากหลาย ทางชีวภาพ รวมท้งั มรดกทางวฒั นธรรม 9. เสียภาษีอากรตามทกี่ ฎหมายบัญญตั ิ 10. ไมรวมมอื หรือสนับสนุนการทุจริตและประพฤติมิชอบทกุ รูปแบบ สงั คม (Social) มหี ลายความหมาย ดงั น้ี 1. คนจํานวนหนึ่งที่มีความสัมพันธตอเนื่องกันตามระเบียบ กฎเกณฑ โดยมีวัตถุประสงคสําคัญ รวมกนั เชน สังคมชนบท 2. วงการหรือสมาคมของคนกลมุ ใดกลมุ หน่ึง เชน สังคมชาวบา น 3. ทเี่ กยี่ วกบั การพบปะสงั สรรคหรือชมุ นมุ ชน เชน วงสังคม งานสังคม 4. วถิ ชี วี ติ ของมนุษยห รือลกั ษณะตามธรรมชาติของมนษุ ย กค็ อื การอยรู วมกนั เปนกลมุ และจาํ เปน ทจี่ ะตอ งพึง่ พาอาศยั บุคคลอน่ื ๆ เชน เมือ่ แรกเกดิ ตองอาศยั พอ แมพ่นี องคอยเลยี้ งดู และเม่ือเติบโตเปนผูใหญ กจ็ ะตอ งมีสัมพนั ธกบั เพอ่ื น ครูอาจารย และบุคคลอนื่ ทเี่ ก่ียวขอ งหรือทเ่ี รยี กวากนั โดยทัว่ ไปวา “สงั คม” 5. กลุมคนตั้งแตสองคนขึ้นไป อาศัยอยูรวมกันเปนระยะเวลายาวนานอยางตอเน่ืองในบริเวณ หรือพ้ืนท่ีแหงใดแหงหน่ึง มีอาณาเขตที่ชัดเจน และมีการปฏิสัมพันธตอกันอยางมีระเบียบและแบบแผน ภายใตวิถีชีวิตและขนบธรรมเนยี มท่ีสอดคลอ งกัน ตลอดจนสามารถเลยี้ งตนเองไดตามสมควรแกอัตภาพ

103 ชมุ ชน (Community) หมายถงึ กลุมคนที่อยูรวมกันเปนสังคมขนาดเล็ก อาศัยอยูในอาณาบริเวณ เดียวกัน และมีผลประโยชนรวมกันท่ีที่มีคนอาศัยอยูมาก เชน ขับรถเขาเขตชุมชนตองชะลอความเร็ว นอกจากนีย้ งั มีผูใหความหมายไวด ังน้ี กาญจนา แกว เทพ (2538) กลา วถงึ “ชุมชน” วา “ชมุ ชน” หมายถึง กลุม คนท่อี าศัยอยใู นอาณาเขต บริเวณเดียวกัน มีความสัมพันธใกลชิด มีฐานะและอาชีพที่คลายคลึงกัน มีลักษณะของการใชชีวิตรวมกัน มีความเปนอันหนึ่งอันเดียวกัน ต้ังแตระดับครอบครัวไปสูระดับเครือญาติ จนถึงระดับหมูบานและระดับ เกนิ หมูบานและผทู อี่ าศัยในชมุ ชนมีความรสู ึกวาเปนคนชุมชนเดียวกัน นอกจากน้ี ยังมีการดํารงรักษาคุณคา และมรดกทางวัฒนธรรมและศาสนาถา ยทอดไปยงั ลกู หลานอกี ดวย จิตติ มงคลชัยอรัญญา (2540) กลาวถึง “ชุมชน” โดยสรุปวา “ชุมชน” ประกอบไปดวยระบบ ความสัมพันธของคน ความเชื่อ ศาสนา ประเพณี วัฒนธรรม ระบบเศรษฐกิจ อาชีพ ระบบการเมือง ระบบ การปกครอง โครงสรางอํานาจ รวมถงึ ระบบนเิ วศนวิทยา สิ่งแวดลอ ม และเทคโนโลยีดานตาง ๆ ซ่ึงระบบเหลานี้ มคี วามสมั พนั ธระหวางกนั หรือเรยี กอกี อยา งหน่ึงวา มีความเชอ่ื มโยงกนั ชนิดท่ีไมสามารถแยกออกจากกนั ได ประเวศ วะสี (2540) ไดใ หความหมายของ “ชมุ ชน” โดยเนน “ความเปน ชุมชน” หมายถึง การที่คน จํานวนหนึ่งเทาใดก็ได มีวัตถุประสงครวมกัน มีการติดตอสื่อสารหรือรวมกลุมกัน มีความเอ้ืออาทรตอกัน มกี ารเรียนรูร วมกนั ในการกระทาํ มกี ารจดั การเพื่อใหเกิดความสาํ เร็จตามวัตถุประสงคร ว มกนั รัฐบาล (Government) หมายถึง องคกรปกครองประเทศคณะบุคคลที่ใชอํานาจบริหารในการ ปกครองประเทศ กฎหมาย (Laws) หมายถึง กฎเกณฑท่ีผูมีอํานาจตราขึ้นเพ่ือใชบังคับบุคคลใหปฏิบัติตามเปนการ ทั่วไป ผใู ดไมป ฏิบตั ิตามยอ มไดรบั ผลรา ย กฎหมายอาจตราขึ้นเพื่อกําหนดระเบียบแหงความสัมพันธระหวาง บุคคลหรือระหวางบุคคลกับรัฐ หรือเพ่อื ใชในการบริหารประเทศ กฎหมายอาจเกิดจากจารีตประเพณีอันเปน ท่ียอมรบั นบั ถอื กนั ก็ได

104 กจิ กรรม คําชแ้ี จง ใหผ ูเรยี นหาความหมายของคําตอ ไปนม้ี าพอสังเขป 1. พลเมือง หมายถงึ 2. ประชาธปิ ไตย หมายถงึ 3. การทุจริต หมายถึง 4. สทิ ธิ หมายถงึ 5. หนาท่ี หมายถึง 6. เสรภี าพ หมายถึง 7. สังคม หมายถงึ

105 8. ชุมชน หมายถงึ 9. รฐั บาล หมายถงึ 10. กฎหมาย หมายถงึ

106 เร่อื งที่ 2 ความหมายและแนวคิดเกี่ยวกับการศึกษาเพอ่ื สรางความเปน พลเมอื ง การใหค วามสําคญั ของการพฒั นาความเปน พลเมืองใหเ กดิ ขน้ึ สาํ หรับคนไทยมีมาอยางตอเนื่องและ ยาวนาน ซ่ึงสะทอนไดจ ากพระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศ มหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลท่ี 9) ที่พระราชทาน ในโอกาสสําคัญหลายครั้ง อาทิ “การศึกษาเปนเรื่องใหญและสําคัญยิ่งของมนุษย คนเราเมื่อเกิดมาก็ไดรับการส่ังสอนจากบิดา มารดา อนั เปนความรเู บอื้ งตน เมอ่ื เจรญิ เติบโตขน้ึ ก็เปน หนาทข่ี องครแู ละอาจารยส่ังสอนใหไดรับวิชาความรู สูงและอบรมจิตใจใหถึงพรอมดวยคุณธรรม เพ่ือจะไดเปนพลเมืองดีของชาติสืบตอไป”พระบรมราโชวาท ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศ มหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเด็จ พระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลท่ี 9) ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรแกนิสิตและผูเรียน วทิ ยาลัยวชิ าการศกึ ษา วันพฤหสั บดี 13 ธนั วาคม 2505) “สงั คมและบา นเมืองใด ใหก ารศกึ ษาท่ีดแี กเยาวชนไดอยางครบถวน ลวนพอเหมาะกันทุก ๆ ดาน สังคมและบา นเมืองนน้ั ก็จะมีพลเมอื งทมี่ คี ุณภาพ ซ่ึงสามารถธํารงรกั ษาความเจริญม่ันคงของประเทศชาติไว และพัฒนาใหกาวหนาตอไปไดโดยตลอด ผูมีหนาที่จัดการศึกษาทุก ๆ คนจึงตองถือวา ตัวของทานมี ความรบั ผิดชอบตอชาตบิ านเมืองอยูอยา งเต็มท่ใี นอันทจ่ี ะตอ งปฏิบัติหนา ท่ีใหเท่ียงตรง ถูกตอง สมบูรณโดยเต็ม กําลังจะประมาทหรอื ละเลยมิได” พระบรมราโชวาท ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศ มหาภูมิพล อดุลยเดช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลท่ี 9) พระราชทานแกคณะครูและนกั เรียนท่ีไดรับพระราชทานรางวัลฯ ณ ศาลาดุสิดาลัย วันจันทร 27 กรกฎาคม 2524 “...การศึกษาเปนเครื่องมืออันสําคัญในการพัฒนา ความรูความคิด ความประพฤติ ทัศนคติ คานิยม และคุณธรรมของบุคคล เพ่ือใหเปนพลเมืองดีมีคุณภาพและประสิทธิภาพ เมื่อบานเมืองประกอบ ไปดว ยพลเมอื งทีม่ ีคุณภาพและประสิทธิภาพ การพัฒนาประเทศชาติก็ยอมทําใหไดโดยสะดวกราบร่ืนไดผล ท่ีแนนอนและรวดเร็ว...”พระราชดาํ รัสของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศ มหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพติ ร (พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลที่ 9) พระราชทานแกครู ผูใหญแ ละนกั เรยี น ณ ศาลาดุสิดาลัย พระราชวงั ดสุ ติ วนั ที่ 22 กรกฎาคม 2520 จากพระบรมราโชวาทขางตนแสดงใหเ หน็ ถึงพระอัจฉริยภาพของพระองคท่ีทรงตระหนักและทรงมี วิสยั ทัศนด า นการศึกษาเพ่ือสรา งความเปน พลเมอื ง ซึ่งเนอ้ื ความยังคงเปนสาระท่มี คี วามทนั สมัย และเปนเรอ่ื ง สําคัญ เนื่องจากผลของการขัดเกลาและพัฒนาความเปนพลเมืองท่ีตองใชเวลานาน หากไมเรงลงมือพัฒนา

107 แกไขอยางจริงจัง อนาคตของประเทศอาจตกอยูในสภาวการณท่ีนาเปนหวงในการท่ีจะยืนหยัดอยูรอด ปลอดภัยไดอ ยา งมัน่ คง ในการสรา งความเปนพลเมืองใหเกิดข้ึนกบั ประชาชนเปน เรื่องทที่ กุ ประเทศในโลกพยายามใหเ กดิ ขนึ้ และใหความสําคัญมาโดยตลอด เพราะตองตระหนักถึงความจําเปนและคุณคาของความเปนพลเมือง ท่ีจะเปนเครื่องมือนาํ พาประเทศใหอยูรอดและกาวพนวิกฤตตาง ๆ ไดเปนอยางดี รวมทั้งเมื่อประชาชน เปนพลเมืองที่มีคุณภาพแลวยอมสงผลตอการสรางสรรคสังคมท่ีมีคุณภาพ และนําไปสูการพัฒนาใหเกิด รากฐานของสังคมท่ีเขมแข็ง นับวาเปนการพัฒนาท่ีย่ังยืนอยางแทจริง หลายประเทศที่พัฒนาแลวมีความ ตระหนักดีในเร่ืองดังกลาว จึงใหความสําคัญตอกระบวนการพัฒนาคนต้ังแตระดับเยาวชนและขับเคล่ือน การศกึ ษาเพอ่ื สรา งความเปนพลเมือง (Civic Education) ความหมายของพลเมืองศกึ ษา พลเมืองศกึ ษา (Civic Education) หมายถึง การจัดการศึกษาและประสบการณเรียนรูเพื่อพัฒนา ผูเรียนใหเปนพลเมืองดีของประเทศ มีความภาคภูมิใจในความเปนพลเมืองตนเอง มีสิทธิมีเสียง สนใจ ตอสวนรวม และมีสวนรวมในกิจการบานเมืองตามระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตย หรือการเรียนรู เก่ียวกับรัฐบาล รัฐธรรมนูญ กฎหมาย ระบบการเมืองการปกครองสิทธิและความรับผิดชอบของพลเมือง ระบบการบริหารจัดการสาธารณะและระบบตุลาการ ดังน้ัน การจะทําใหพลเมืองตระหนักรูในสิทธิและหนาที่จําเปนตองใหการศึกษาท่ีมีคุณภาพ กับพลเมือง เพือ่ สรา งความเปน พลเมืองท่ีดีโดยเฉพาะในสังคมระบอบประชาธิปไตยท่ีประเทศตาง ๆ ยึดถือ เปนแนวทางปกครองประเทศ โดยประชาชนตองมีความรู ทักษะ และขอมูล ความรู และทักษะ ซ่ึงเปนผล มาจากการศกึ ษาเพื่อความเปน พลเมือง คณุ ลกั ษณะของพลเมอื ง การเปนพลเมอื งดจี ะมลี กั ษณะอยางไร สังคมจะเปนผูกําหนดลักษณะที่พึงประสงคเพื่อไดพลเมือง ท่ีดี ดงั น้ัน พลเมืองของระบอบประชาธิปไตยจึงไมเหมือนกับพลเมืองของการปกครองระบอบอื่น ประเทศ ทีป่ กครองโดยระบอบประชาธปิ ไตย จะมีการกําหนดคุณลักษณะของความเปน พลเมอื งท่ีประกอบดว ยลักษณะ 6 ประการ ดังน้ี 1. มีอสิ รภาพและพึง่ ตนเองได หมายความวา ประชาธิปไตย คือ ระบอบการปกครองท่ีประชาชน เปนเจาของอาํ นาจสูงสุดในประเทศ ประชาชนจึงมีฐานะเปนเจาของประเทศ เปนเจาของชีวิตและมีสิทธิ เสรีภาพในประเทศของตนเอง ระบอบประชาธิปไตยจึงทําใหเกิดหลักสิทธิเสรีภาพ และทําใหประชาชน มีอิสรภาพ คือ เปนเจาของชีวิตตนเอง “พลเมือง” ในระบอบประชาธิปไตยจึงเปนไท คือ เปนอิสระชน ทพ่ี ึ่งตนเองและสามารถรบั ผิดชอบตนเองไดแ ละไมย อมตกอยูภายใตอทิ ธิพลอาํ นาจหรอื “ระบบอปุ ถมั ภ” ของผูใด

108 2. เห็นคนเทาเทียมกัน หมายความวา ประชาธิปไตย คือ ระบอบการปกครองที่อํานาจสูงสุด ในประเทศเปน ของประชาชน ดังนน้ั ไมวา ประชาชนจะแตกตา งกันอยางไร ทกุ คนลว นแตเทา เทยี มกันในฐานะ ที่เปนเจาของประเทศ “พลเมอื ง” จึงตอ งเคารพหลกั ความเสมอภาคและจะตองเห็นคนเทาเทียมกัน คือ เห็นคน เปน แนวระนาบ (Horizontal) เห็นตนเทา เทียมกบั คนอนื่ ทุกคนลวนมีศักดิ์ศรีของความเปนเจาของประเทศ อยางเสมอกนั ถงึ แมจ ะมีการพ่งึ พาอาศยั แตจะเปนไปอยา งเทาเทยี ม 3. ยอมรับความแตกตาง หมายความวา ประชาธิปไตย คือ ระบอบการปกครองที่ประชาชน เปนเจาของประเทศ ประชาชนจึงมเี สรภี าพ ระบอบประชาธิปไตยจึงใหเสรีภาพและยอมรับความหลากหลาย ของประชาชน ประชาชนจึงแตกตางกันไดไมวาจะเปนเรื่องการเลือกอาชีพ วิถีชีวิต ความเช่ือทางศาสนา หรือความคิดเห็นทางการเมือง ดังนั้น เพ่ือมิใหความแตกตางนํามาซึ่งความแตกแยกในสังคม “พลเมือง” ในระบอบประชาธิปไตยจงึ ตองยอมรบั และเคารพความแตกตางของกันและกัน เพ่ือใหสามารถอยูรวมกันได และจะตอ งไมมีการใชความรุนแรงตอผูทเ่ี หน็ แตกตางไปจากตนเอง 4. เคารพสิทธิผูอื่น หมายความวา ในระบอบประชาธิปไตยทุกคนเปนเจาของประเทศทุกคน จึงมีสิทธิ แตถาทุกคนใชสิทธิโดยคาํ นึงถึงแตประโยชนของตนเองหรือเอาแตความคิดของตนเองเปนที่ตั้ง โดยไมคาํ นึงถึงสิทธิผูอ่ืนหรือไมสนใจวาจะเกิดความเดือดรอนแกผูใด ยอมจะทําใหเกิดการใชสิทธิท่ีกระทบ ซงึ่ กนั และกนั สทิ ธใิ นระบอบประชาธปิ ไตยจงึ จําเปน ตองมีขอบเขต คือ มีสิทธแิ ละใชสทิ ธไิ ดเ ทาท่ีไมละเมิดสทิ ธิ ผูอ่นื “พลเมอื ง” ในระบอบประชาธปิ ไตยจงึ ตอ งเคารพสทิ ธิผูอ ่ืนและจะตองไมใชสิทธิเสรีภาพของตนไปละเมิด สิทธิของผอู น่ื 5. รบั ผดิ ชอบตอ สังคม หมายความวา ประชาธปิ ไตยมิใชระบอบการปกครองตามอําเภอใจหรือใคร อยากจะทาํ อะไรก็ทาํ โดยไมคาํ นึงถึงสวนรวม ดังน้ัน “พลเมือง” ในระบอบประชาธิปไตยยังจะตองใชสิทธิ เสรภี าพของตนโดยรบั ผิดชอบตอ สังคมดวย ดวยเหตุที่สังคมหรือประเทศชาติมิไดดีข้ึนหรือแยลง โดยตัวเอง หากสังคมจะดีข้นึ ไดก ด็ ว ยการกระทาํ ของคนในสังคม 6. เขาใจระบอบประชาธิปไตยและมีสวนรวม หมายความวา ประชาธิปไตย คือ การปกครอง โดยประชาชนใชกติกาหรือกฎหมายท่ีมาจากประชาชนหรือผูแทนประชาชนระบอบประชาธิปไตย จะประสบ ความสําเร็จไดก็ตอเมื่อมี “พลเมือง” ที่เขาใจหลักการพื้นฐานของการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ตามสมควร ทั้งในเรื่องหลักประชาธิปไตยหรือการปกครองโดยประชาชนและหลักนิติรัฐหรือการปกครอง โดยกฎหมาย ถามีความขดั แยง ก็เคารพกตกิ าและใชวิถีทางประชาธิปไตยในการแกปญหาโดยไมใชกําลังหรือ ความรนุ แรง คุณสมบัตขิ องพลเมืองทง้ั 6 ประการ จงึ มีความมงุ หมายทจ่ี ะสรางความสามารถใหแกพลเมืองไทย ในอนาคต ทจ่ี ะแสดงความรบั ผดิ ชอบตอ สงั คมดวยการสรางสังคมท่สี งบและสนั ตสิ ุข

109 กจิ กรรม คาํ ชี้แจง ใหผเู รียนตอบคําถามตอไปนี้ 1. พระบรมราโชวาท ของพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศ มหาภมู พิ ลอดุลยเดช บรมนาถบพติ ร (พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรชั กาลที่ 9) ทรงใหความสําคัญกับการเปน พลเมอื งดีของชาตอิ ยา งไร 2. พลเมืองศกึ ษา มีความหมายวา อยา งไร 3. คุณลกั ษณะของพลเมอื งดี ประกอบดวยอะไรบา ง 4. ใหผูเรียนยกตัวอยางบุคคลที่เปนพลเมืองดีอยางละ 2 คน โดยจัดทําเปนรูปแบบรายงาน พรอ มรูปภาพ 4.1 ระดบั ชุมชน ทองถ่นิ 4.2 ระดับจังหวัด 4.3 ระดบั ประเทศ

110 เรือ่ งที่ 3 องคประกอบของการศกึ ษาความเปน พลเมือง หากมกี ารดําเนินการศกึ ษาเพอ่ื ความเปน พลเมอื งอยางจริงจัง ในเวลาไมนานประเทศจะมีพลเมือง มากพอจนถึงจดุ ทจ่ี ะเปลี่ยนแปลงได ประชาธปิ ไตยของประเทศจะเปล่ียนเปน ประชาธปิ ไตยทเ่ี ปน การปกครอง โดยประชาชนอยางแทจรงิ สงั คมจะกลายเปนสังคมพลเมือง (Civic Society) เม่ือถึงจุดน้ันสังคมจะเขมแข็ง ปญหาการเมอื ง ปญหาสังคม ปญหาศีลธรรม ปญหาเยาวชน ปญหาส่ิงแวดลอม แมกระท่ังปญหาเศรษฐกิจ ก็จะแกไขไดทั้งสิน้ การสราง “พลเมอื ง” หรือเปล่ียนแปลงประชาชนใหเปน “พลเมอื ง” จงึ เปน หนทางในการ พฒั นาประชาธปิ ไตยท่ีรากฐาน ทตี่ อ งดาํ เนินการเพอื่ ใหป ระเทศมีประชาธิปไตยทม่ี ่ันคง และเปน ประชาธปิ ไตย ที่เปนการปกครองโดยประชาชน ของประชาชน และเพือ่ ประชาชน อยางแทจ รงิ การสรางพลเมือง มีหลักการพ้ืนฐานของการจัดการศึกษาเพื่อสราง “ความเปนพลเมือง” ใหเกิด ความตระหนกั เรยี นรู และพฒั นาคุณสมบัตติ า ง ๆ ของความเปนพลเมือง ในระบอบประชาธปิ ไตย เราสามารถ สรปุ หลกั การพ้ืนฐานของการศึกษาเพื่อสรา งความเปนพลเมอื ง ไดดงั ตอ ไปนี้ 1) ผูสอนจะพฒั นาผูเรียนใหเ ปน พลเมอื ง ไมใชผูสอน แตคือ ตัวผูเรียนเอง โดยผูสอนทําหนาท่ี เปน “วิทยากรกระบวนการ” ในการจัดกระบวนการเรียนรูใหผูเรียนคิดได และ “พัฒนาตนเอง” ใหมี คุณสมบัตคิ วามเปน พลเมอื งไดดวยตนเอง 2) การเรียนการสอนเพื่อสรา งความเปน “พลเมือง” ในระบอบประชาธิปไตย จึงเปน “แนวระนาบ” มิใช “แนวด่ิง” ที่มีอาจารยมี “อํานาจ” เปนผูผูกขาด “ความรู” โดยผูเรียนมี “หนาท่ี” ตองจดจําและทํา ตามท่อี าจารยบ อกและวดั ผลวาถา ใคร “จํา” และตอบตามท่ีอาจารย “สอน” ไดมากเทา ไรจึงไดคะแนนดีมาก เทาน้ัน หากเปนการเรียนการสอน “แนวระนาบ” ทีผ่ สู อนจะเรียนรูร วมกบั ผเู รียนและเรียนรูจ ากผเู รียนไดด วย 3) การพัฒนาตนเองใหม ีความเปน พลเมืองในขอ ตา ง ๆ ไมไดเ กดิ จากการฟงบรรยาย หากตองใช กจิ กรรมและการลงมอื ปฏิบตั ิ 4) การเรียนการสอนเพอ่ื สรางความเปน “พลเมือง” จะตองติดตามประเมินผลการพัฒนาตนเอง โดยใหมีกระบวนการเรียนรอู ยา งตอเน่ืองและสรุปบทเรียนการเรียนรู (Reflection) โดยใหผูเรียนไดแลกเปลี่ยน เรียนรซู ึ่งกนั และกนั และแลกเปลยี่ นเรียนรูร วมกบั ผสู อนอยา งสมาํ่ เสมอ การเรยี นรูวิธนี ีจ้ ะเปน การเปด พน้ื ที่ใหส ติปญ ญาและเหตุผล ผูท่ียังคิดไมไดจะไดคิดจากผูเรียนที่คิด ไดแลว คนท่ียังทําไมไดจะเรียนรูและควบคุมตนเองจากผูที่ทําไดแลว และเม่ือคนสวนใหญเปน “พลเมือง” แลวคนที่ยังไมเปนพลเมืองจะกลายเปนสวนนอยที่ตองปฏิบัติตามคนสวนใหญ และตองเรียนรูท่ีจะเปน “พลเมือง” ในทายทีส่ ุด

111 ประเทศที่มกี ารปกครองโดยระบอบประชาธิปไตย อาจมีการใหนํ้าหนักคุณสมบัติของ “ความเปน พลเมือง” แตกตางกัน ซ่ึงโดยสรปุ แลวประกอบดวยลกั ษณะ 6 ประการ คือ 1) รบั ผิดชอบตนเองและพง่ึ พาตนเองได 2) เคารพสทิ ธิผอู ื่น 3) เคารพความแตกตา ง 4) เคารพหลกั ความเสมอภาค 5) เคารพกติกา 6) รบั ผดิ ชอบตอ สงั คมและสว นรวม การศึกษาความเปนพลเมือง ประกอบดวย 4 อยา ง คือ 1) ประชาสงั คมและระบบ 2) องคป ระกอบขอ ปฏบิ ตั พิ ลเมอื ง 3) การมสี ว นรว มพลเมอื ง 4) อตั ลักษณพ ลเมือง รปู แบบกจิ กรรมเพ่อื สรา ง “ความเปน พลเมือง” เราสามารถใชกิจกรรมรูปแบบตาง ๆ ในกระบวนการเรียน การสอนเพ่อื ใหผเู รียนไดพ ฒั นาตนเอง ใหม ีคณุ สมบัตคิ วามเปน พลเมอื งในขอตา ง ๆ ท้ัง 6 ขอ

112 กิจกรรม คาํ ชี้แจง ใหผูเรียนเลือกทํารายงาน 2 หัวขอจากทั้งหมด 4 หัวขอ พรอมนาํ เสนอผลการทาํ รายงาน ตอ ผูเรียนกลมุ ใหญ คนละ 5 นาที และจดั สงรายงานที่ทําใหครู กศน. ตอไป 1. ประชาสังคมและระบบ 2. องคป ระกอบขอปฏิบตั ิพลเมอื ง 3. การมสี ว นรวมพลเมือง 4. อัตลกั ษณพลเมือง

113 เรื่องท่ี 4 แนวทางการปฏิบตั ิตนเปน พลเมอื งดี การปกครองในระบบประชาธิปไตย นอกจากมีกติกาท่ีใชในการปกครองแลว คน หรือ ประชาชน ผูเ ปน เจาของประเทศ ตองมคี วามสามารถทจ่ี ะปกครองตนเอง มีสิทธิ เสรีภาพ อยางเสมอภาคกัน จึงจะประสบ ความสําเร็จได ความเปนพลเมอื งของระบอบประชาธิปไตย จึงมีอิสรภาพในการเลือกวิถีชีวิต มีสิทธิเสรีภาพ อยางเสมอภาคกัน แตอิสรภาพของพลเมืองไมใชอิสรภาพตามอําเภอใจ หากเปนอิสรภาพที่ควบคูกับ ความรับผดิ ชอบ คอื รบั ผิดชอบตอ ตนเอง ผอู น่ื และสังคม “ความเปน พลเมอื ง (Citizenship) ของระบอบประชาธปิ ไตย จงึ หมายถงึ การเปน สมาชิกของสังคม ท่มี อี สิ รภาพควบคกู ับความรับผดิ ชอบ และมีสทิ ธิเสรีภาพควบคูกับหนาที่ สามารถยอมรับความแตกตางและ เคารพกตกิ าในการอยูรว มกนั พรอ มทั้งมีสว นรว มตอ ความเปนไปและการแกป ญหาในสงั คมของตนเอง” พลเมอื งทด่ี ี หมายถงึ พลเมอื งผสู ามารถปฏบิ ตั ิ “กจิ ที่ตองทาํ ” และ “กจิ ทค่ี วรทํา” ไดอ ยางสมบูรณ โดยประพฤติตนตามหลักกฎหมาย ขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรม ศีลธรรม และจริยธรรมอันดีงาม เพือ่ เสริมสรา งความเจริญรุงเรืองแกตนเอง ครอบครวั สังคม และประเทศชาติ พลเมืองดมี คี ณุ ลักษณะ ดังนี้ 1. เคารพกฎหมายของประเทศ 2. เคารพสิทธแิ ละเสรีภาพของผอู นื่ 3. มีความรบั ผิดชอบตอหนา ทีข่ องตนเอง ครอบครวั ชุมชน ประเทศชาติ และสงั คมโลก 4. มีเหตผุ ล ใจกวา ง และรบั ฟง ความคดิ เหน็ ทีแ่ ตกตางของผูอืน่ ไดเสมอ 5. มคี ุณธรรมและจรยิ ธรรมในการดําเนนิ ชวี ติ ประจําวนั 6. มีความกระตอื รือรน ที่จะมสี ว นรว มในการแกไ ขปญ หาของชุมชน ประเทศชาติ และสังคมโลก หรือองคก รท่ีตนเองสังกดั อยู 7. มคี วามกระตอื รอื รน ทจี่ ะรวมกิจกรรมตาง ๆ ทางการเมืองการปกครอง เชน การเลือกตั้ง เปน ตน แนวทางการปฏิบตั ติ นเปน พลเมืองทด่ี ี สามารถสรา งสรรคป ระโยชนแ กป ระเทศ ดงั น้ี 1. ดานการเมอื งการปกครอง เพราะพลเมอื งดจี ะใชส ิทธิและหนา ท่ขี องตนเองอยางเต็มท่ีตามท่ี กฎหมายและรฐั ธรรมนูญบัญญัติไวโดยมีสวนรวมทางการเมือง เชน ไปใชสิทธิเลือกต้ัง เพื่อใหประเทศคงไว ซ่งึ ระบบการปกครองน้นั ๆ และทําใหป ระเทศขบั เคล่ือนไปขางหนา 2. ดานสังคม เพราะพลเมืองดีจะไมกอความวุนวายหรือสรางความเดือดรอนแกผูอื่น เพ่ือรักษา ความเปนระเบยี บเรยี บรอยและสงบสุขแกสงั คม นอกจากน้ีพลเมืองดจี ะตกั เตือนและปฏิบัติตนใหเปนแบบอยาง ทีด่ แี กบ ุคคลบางสวนทย่ี ังหลงผดิ ประพฤตไิ มด อี ยู

114 3. ดา นเศรษฐกจิ เพราะพลเมืองดจี ะประกอบอาชีพสุจรติ และใชชีวติ ตามหลักเศรษฐกิจพอเพยี ง ซึ่งจะทาํ ใหต นเองมีฐานะมั่นคงและทําใหครอบครัวเขมแข็ง พลเมืองบางคนอาจนําทรัพยบางสวนไปบริจาค ชวยเหลือผูยากไรหรือต้งั มลู นิธิ เพ่อื พัฒนาสังคมใหดขี ้ึน กิจกรรม คาํ ชแ้ี จง ใหผูเรียนแบงกลมุ และอภปิ รายในหวั ขอ ความเปนพลเมืองดขี องขา พเจา พรอ มยกตวั อยา งของ กิจกรรมและผลทีเ่ กดิ ขึ้นตามตัวอยา งตอไปนี้ 1. คณุ ลกั ษณะพลเมืองดีของขาพเจา 2. ความเปน พลเมอื งดีของขา พเจา 2.1 ดานการเมอื งการปกครอง 2.2 ดานสังคม 2.3 ดานเศรษฐกจิ

115 เรือ่ งท่ี 5 แนวทางการเสรมิ สรา งสํานกึ ความเปน พลเมือง : กรณศี กึ ษาประเทศไทย พลเมือง มีความสําคัญอยางย่ิงตอสังคมและประเทศชาติ หากบานเมืองใดประชาชนขาดความรู และขาดความสนใจความเปน ไปของบานเมอื ง ยอมมีแตปญหาไมส้ินสุดและไมสามารถพัฒนาได การสรางเสริม และยกระดับ “ประชาชน” สู “พลเมือง” ใหม าก ๆ จึงเปน ทางออกทท่ี ุกฝายใหความสําคญั สํานึกพลเมือง คือ ความตระหนักของผูคนของประชาชนที่มีหนาที่ตอประเทศชาติและสังคม ในฐานะผทู ่จี ะเปน พละกําลังของประเทศ เพราะพลเมือง มาจากคําวา “พละ + เมือง” ในการชวยกันเปนหู เปน ตาและไมน ่งิ ดูดายตอ ความเปนไปของสังคมและประเทศชาติ และพรอ มทจี่ ะใหค วามรว มมอื ในการทําตาม กตกิ าของสังคม และรว มแกไ ขปรบั ปรุงพัฒนาชมุ ชน สังคม และประเทศชาตใิ หดีขน้ึ ดวยตนเอง การสรางสํานึกพลเมือง สามารถทําไดหลายวิธี เชน การเขาไปมีสวนรวมในการคิด ตัดสินใจ รวมดําเนินการและรว มรับผิดชอบในกิจการของชุมชน สังคม และภาครัฐ การมีสวนรว มทางการเมือง ก็ทําได หลายรูปแบบ เชน การจดั ทาํ ขอเสนอเชิงนโยบาย เปนรูปแบบหนึ่งท่ีเริ่มมีใหเห็นมากข้ึน กระบวนการสราง สาํ นึกพลเมอื ง เปนการใหค วามสําคัญในการเสริมสรา งความรู ทักษะ และเจตคติ และการมีสวนรวมของภาค พลเมืองในการจัดทาํ ขอเสนอเชิงนโยบายสาธารณะเพื่อแกป ญ หาของตัวเอง กระบวนการสรางสํานึกพลเมือง เปนเพียงแคจดุ เรมิ่ ตนเลก็ ๆ ทีจ่ ะเปด มุมมองและเปลี่ยนทัศนคติ ใหเล็งเห็นศักยภาพของคนในการพ่ึงพาตนเอง ของคนในสงั คม และชุมชน กระบวนการสรางสาํ นึกพลเมือง มีทงั้ สิ้น 6 ข้นั ตอน ประกอบดว ย ข้นั ที่ 1 ระบุปญ หา ขนั้ ท่ี 2 เลอื กปญหา ขนั้ ที่ 3 ลงพื้นทเ่ี กบ็ ขอมลู ขั้นที่ 4 การจัดทาํ ขอ เสนอนโยบายสาธารณะ ขน้ั ท่ี 5 การนําเสนอผลงานหรือนโยบายสาธารณะ ขั้นท่ี 6 การสะทอ นประสบการณก ารเรียนรู นโยบายสาธารณะ คือ แนวทางท่ีภาครัฐใชอํานาจตัดสินใจที่จะกระทําหรือไมกระทําสิ่งหนึ่งสิ่งใด และกําหนดขึน้ โดยตรง โดยอาจเปนคาํ พูดหรอื ลายลกั ษณอักษร มีวตั ถปุ ระสงคเ พอื่ ใชเ ปนกรอบในการปฏิบัติงาน ตั้งแตก ารวางแผน การตัดสินใจ การจัดทําโครงการ บงช้ีทิศทางและเง่ือนไขของการกระทําดานการบริหาร จดั การท่ีจะชว ยใหบรรลุผลตามตอ งการ

116 กรณตี ัวอยา งของกิจกรรมเพอ่ื เสริมสรางสาํ นึกความเปนพลเมือง กรณีภาคเหนอื : จงั หวัดลาํ ปาง 1. กจิ กรรมเพ่ือเสริมสรางสาํ นกึ ความเปน พลเมืองแกเยาวชนในจงั หวัดลําปาง ภาพรวมของการจดั กจิ กรรมสรา งเสรมิ สาํ นึกความเปน พลเมอื งแกเ ยาวชนและภาพรวมของการ สนับสนุนสงเสริมจากภาคสวนตาง ๆ ในการจัดกิจกรรมสรางเสริมสาํ นึกความเปนพลเมืองแกเยาวชน ในจังหวัดลาํ ปาง สวนใหญเปนการดาํ เนินการจัดกิจกรรมเพ่ือการแกไขปญหาและพัฒนาเด็กและเยาวชน ไมไ ดต ้ังวตั ถปุ ระสงคเพื่อสรางเสริมสํานึกความเปนพลเมืองแกเยาวชนโดยตรง เหมือนเชนโครงการท่ีไดรับ การสนบั สนนุ จากสถาบนั พระปกเกลา ทไ่ี ดด ําเนนิ การในโรงเรยี นบางแหงของจังหวัดลําปาง แตอยางไรก็ตาม การจดั กิจกรรมการพัฒนาเดก็ และเยาวชนตาง ๆ ทไ่ี ดดําเนินการในจังหวดั ลาํ ปางนนั้ ทายที่สุดแลวก็จะสงผล หนุนเสริมเติมเต็มสํานึกความเปนพลเมืองของเด็กและเยาวชนไดเชนกันในขณะเดียวกันภาคสวนตาง ๆ ท่ดี ําเนินการสนับสนุนสงเสริมกิจกรรมการพัฒนาเด็กและเยาวชน หรือกิจกรรมสรางเสริมสํานึกความเปน พลเมอื งแกเยาวชน ซึ่งประกอบไปดว ย กลมุ ผปู ฏบิ ัตกิ าร กลุม ผสู นบั สนนุ งบประมาณ กลุมผสู นับสนุนวิชาการ องคค วามรู กลุมผสู นับสนุนบคุ ลากรวิทยากร กลมุ ผูส นบั สนนุ อาคารสถานที่วัสดุอุปกรณ และกลุมผูมีสวนได สวนเสียกบั การจดั กจิ กรรมตา ง ๆ มีความรวมมอื ระหวางกันตามภาระหนาทพี่ ันธกจิ และตามความสัมพนั ธของ ภาคสว นตา ง ๆ เหลานี้ 2. ปญหาอปุ สรรคและปจ จยั สูความสาํ เร็จในการสรา งเสรมิ สํานึกความเปนพลเมืองแกเด็กและ เยาวชน การดําเนินกิจกรรมสรางเสริมสํานึกความเปนพลเมืองแกเยาวชนในจังหวัดลําปาง มีปญหา อุปสรรคและความสาํ เรจ็ เกิดขึน้ มาก จากการศกึ ษาขอ มูลผานเวทสี ะทอนในการประชุมกลมุ ยอย สามารถสรปุ ปจจยั สําคัญที่เปน ปจ จยั ปญหา อปุ สรรคของการดําเนนิ งาน สรา งเสรมิ สาํ นกึ ความเปน พลเมอื งแกเยาวชนเกดิ จาก 3 ปจจยั คอื ปจ จัยครอบครัว พอแม ผปู กครอง ปจ จัยการสนบั สนนุ ของหนว ยงานองคกรท่ีเก่ียวของกับงานดาน เดก็ และเยาวชน และปจจัยโอกาสการเขาถึงกิจกรรมของเด็กและเยาวชน สวนปจจัยสําคัญที่เปนปจจัยแหง ความสําเร็จนัน้ เกิดจาก 4 ปจจัย คือ ปจ จยั พลังเดก็ และเยาวชน ปจจยั ครอบครัว พอแม ผูปกครอง ปจจัยบุคคล หนว ยงานองคกรชมุ ชน และปจ จัยเครอื ขา ยการทาํ งาน 3. แนวทางในการพฒั นารปู แบบกจิ กรรมเพ่ือเสรมิ สรา งสาํ นึกความเปน พลเมอื งแกเดก็ และเยาวชน การพัฒนาเด็กและเยาวชนเปนงานท่ีตองอาศัยเวลาและตองมีรูปแบบกิจกรรมท่ีเหมาะสม สอดคลอ งกับบริบทการทํางานของแตละพ้ืนท่ี ซ่ึงจําเปนตองมีการพัฒนารูปแบบกิจกรรมอยูอยางตอเนื่อง เพ่อื ใหเหมาะสมทนั ตอสภาวการณข องเดก็ และเยาวชนและสภาพการเปลย่ี นแปลงทางสงั คมทส่ี ง ผลกระทบตอ

117 เด็กและเยาวชนอยางรวดเร็ว จากการศึกษาพบวาแนวทางการพัฒนารูปแบบกิจกรรมเพื่อสรางเสริมสาํ นกึ ความเปนพลเมืองแกเยาวชนในจังหวัดลําปาง ควรพัฒนารูปแบบกิจกรรมโดยเนนการมีสวนรวมของเด็กและ เยาวชนการบูรณาการกิจกรรมในพ้ืนที่ระดับตําบลการพัฒนาเครือขายการทํางานดานเด็กและเยาวชน และการสื่อสารสรา งความรคู วามเขา ใจในพน้ื ท่ีอยางท่ัวถงึ กรณีภาคตะวันออกเฉยี งเหนอื : จงั หวัดสกลนคร 1. กจิ กรรมการสรางเสริมสาํ นึกความเปน พลเมอื งแกเด็กและเยาวชนในจังหวัดสกลนคร ในรอบ 3 ปท่ีผานมาเปนการดําเนินกิจกรรมของหนวยงานทั้งภาครัฐ องคกรพัฒนาเอกชน ที่ทํางานขับเคล่ือนการพัฒนาเด็กและเยาวชน แตพบวาเปนกิจกรรมที่มักจะพัฒนาแนวคิดการดําเนินงาน ท่ีเปนลักษณะนโยบายสวนกลาง เพอื่ รองรบั งบประมาณ เชน สํานักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย แตถ าเปน กิจกรรมเดน ๆ ท่ีเกิดจากมุมมองในปญหาของเด็กและเยาวชนและผูที่ทํางานกับเด็กและเยาวชน จรงิ ๆ จะเห็นวายังไมไ ดเกิดในหนว ยงานภาครฐั กจิ กรรมที่สามารถสรา งสาํ นึกพลเมืองเด็กและเยาวชนที่เห็น ผลของการพัฒนาการสรางสํานึกความเปนพลเมืองแกเด็กและเยาวชนที่มีเสียงจากกลุมเด็กและเยาวชน คือ กิจกรรมคายท่ีใหโอกาสเด็กและเยาวชนไดคิดสรางสรรคกิจกรรมดี ๆ และหลากหลาย โดยอยูภายใต การดแู ลใหค ําแนะนําและไดรับการสนับสนุนงบประมาณจากผูใหญใจดี เชน กิจกรรมของชมรมคนรักศิลป กจิ กรรมของกลมุ เดก็ ฮกั ถ่ิน สรปุ ภาพรวมผลการสนทนากลุมยอยในการสรางสํานึกความเปนพลเมืองแกเด็ก และเยาวชนในจังหวัดสกลนคร มีสาระสําคัญ คือ การใหนิยามความหมายของเด็กเยาวชนและผูใหญไมได แตกตางกนั สวนสํานึกพลเมืองเด็กและเยาวชนในปจจุบันควรจะมีตนแบบสํานึกพลเมืองจากผูใหญสวนสํานึก พลเมืองของเดก็ และเยาวชนนนั้ ไดเรียนรผู า นกิจกรรมคา ยที่มุงเนนการพฒั นาจติ อาสา 2. ปญ หาและอปุ สรรคในการดําเนนิ กิจกรรม เพือ่ เสริมสรา งสาํ นกึ ความเปนพลเมืองแกเยาวชน ในจังหวดั สกลนคร ปจ จัยทเ่ี ปน ปญ หาและอปุ สรรคในการเสรมิ สรางสาํ นึกพลเมืองแกเดก็ และเยาวชนในพน้ื ทจี่ งั หวดั สกลนคร สรุปไดดังนี้ 2.1 การขาดโอกาสในการเรยี นรคู วามเปนพลเมืองของเดก็ และเยาวชน 2.2 พอ แม ผปู กครอง ผูใหญใ นสังคม ไมเปน ตน แบบท่ีดแี กลูกหลานขาดตน แบบผูใหญทดี่ ี 2.3 สถาบันการศึกษาขาดความเขา ใจในการสรางสาํ นกึ พลเมอื งแกเด็กและเยาวชน ผานหลกั สตู รการจัดการเรียนการสอน

118 2.4 หนว ยงานทดี่ แู ลดา นเดก็ และเยาวชนขาดการประสานงาน ขาดความรู ความเขาใจในเรื่อง ของการสรางสาํ นกึ พลเมือง และทํางานซํ้าซอ น 3. แนวทางในการพัฒนารูปแบบกิจกรรมเพ่ือเสริมสรางสํานึกความเปนพลเมืองแกเด็กและ เยาวชนจงั หวัดสกลนครมี 2 มมุ มอง คอื มมุ มองของผใู หญ และมุมมองของเด็กและเยาวชน มุมมองของผูใหญ การสรางตนแบบใหกับเด็กและเยาวชนผานสื่อตาง ๆ การสงเสริมตนแบบ คนดี โดยมีเวทีแสดงความดีเชิงประจักษ เชิดชูความดี คนดีเพื่อเปนกําลังใจแกคนทําดี โดยเร่ิมจากระดับ ครอบครวั และการพฒั นาแบบผสมผสานหลักธรรมคาํ สอนกบั กจิ กรรมในชวี ิตประจาํ วัน รวมท้งั การบรรจุหลกั สตู ร การเสริมสรา งสาํ นึกพลเมอื งแกเด็กและเยาวชนในทกุ ระดบั การศึกษาทคี่ รอบคลมุ เนอื้ หาทกุ วชิ าทุกมิติ มุมมองของเด็กและเยาวชน รูปแบบกิจกรรมเพื่อเสริมสรางสํานึกพลเมืองที่อยากเห็นและ ตองการ คือ การใหโอกาสไดเขารวมกาํ หนดกรอบแนวทางเพ่ือสรางสาํ นึกพลเมืองกับหนวยงานท่ีเก่ียวของ โดยสอดแทรกกิจกรรมจติ อาสาพฒั นาสาธารณะใหแ กเ ดก็ และเยาวชนอยางตอ เนอื่ งและยง่ั ยนื กรณภี าคใต : จงั หวดั ยะลา บริบทปญหาสวนใหญที่คุกคามหรือสงเสริมการสรางสํานึกพลเมืองจังหวัดยะลา คือ เยาวชน วางงาน เยาวชนเลนการพนัน เยาวชนติดยาเสพติด เยาวชนขับรถซิ่ง เยาวชนขาดการศึกษา ขาดทุนทรัพย ในการศึกษา แตที่สาํ คัญจากผลการวิจัยพบวาปญหาสําคัญในจังหวัดยะลา คือ เยาวชนติดยาเสพติด และเยาวชนไดร บั การศกึ ษานอย สาํ หรับทีผ่ านมาการดําเนินงานดา นการพัฒนาเยาวชนในจังหวัดยะลา จากขอมูลประเด็นยุทธศาสตร ของจังหวัดยะลาสรุปไดวา โครงการพัฒนาเยาวชนเพื่อสรางงาน โครงการจางงานนักเรียนผูเรียนในชวงปด ภาคฤดรู อ น โครงการฝกอาชีพแกเยาวชนในสถาบันการศึกษาปอเนาะ โครงการมหกรรมเปดโลกการศึกษา และอาชพี เพ่ือการมงี านทํา โครงการศนู ยย ะลาสันติสุขคนื คนดสี สู งั คม โครงการมวลชนสานสัมพันธสานฝนสู อามานดามัน และโครงการครอบครัวปองกันภัยแกไขปญหายาเสพติด ตลอดจนมีโครงการพัฒนาเยาวชน ในถ่นิ ทุรกันดาร โครงการทูบนี ับเบอรวนั เปนตน อาจกลาวไดวาการสรางเยาวชนใหมีสํานึกพลเมืองเริ่มตน จากการอบรม ดูแล เอาใจใส ศึกษาใหความรูของครอบครัว พอแม และญาติพี่นอง การไดรับการศึกษา จากสถาบันท่ีเยาวชนศึกษา และหนวยงานภาครัฐที่มีหนาที่เกี่ยวกับเยาวชน คือ สํานักงานพัฒนาสังคม และความม่ันคงของมนุษย จงั หวดั ยะลา และสํานักงานพัฒนาชุมชน จังหวดั ยะลา

119 1. กจิ กรรมการสรางเสรมิ สํานึกความเปน พลเมืองแกเด็กและเยาวชนในระดับพ้นื ทจี่ งั หวดั ยะลา 1.1 จดั โครงการสอนภาษาไทยใหผ ูไมร ูห นังสือหรือผูอา นภาษาไทยไมไ ด เพ่อื สรางความภาคภูมิใจ ในความเปน คนไทยมีความเปน เจาของประเทศมากขึน้ 1.2 โครงการสอนภาษามลายใู หแกท หารพราน เพื่อใหสามารถสือ่ สารสรางความเขา ใจกบั ประชาชน 1.3 โครงการสํานึกรักษทองถิ่นเสริมสรางความสมานฉันท เพื่อใหเยาวชนทํากิจกรรมรวมกัน และเปนโครงการท่ีสง เสริมปลกู จติ สาํ นกึ ใหเ ยาวชนรกั บานเกดิ รสู กึ ความเปน เจา ของ 1.4 โครงการนาํ เยาวชนสูส ันติ เพื่อเรยี นรวู ธิ กี ารสรางสันตภิ าพการจัดการความขัดแยง 1.5 โครงการคายเอดสและยาเสพตดิ 1.6 จัดตั้งศูนยบ รกิ ารทเี่ ปน มิตรแกเยาวชน เพ่ือใหเยาวชนมีความพอใจมีความประทับใจรูสึกวา ตนเองมีความสําคัญทาํ ใหมคี วามรักตอประเทศชาติ 1.7 จัดเวทปี ระชาคมหมูบาน เพื่อใหเยาวชนมสี ว นรวมกับทุกฝายในการพฒั นาหรือแกไขปญ หา ในชมุ ชนทําใหเ ยาวชนภูมิใจและมีความรักตอ ชมุ ชน 1.8 โครงการสง เสรมิ อาชพี แกเ ยาวชน เพื่อใหเยาวชนเห็นชองทางอาชีพในอนาคตใชเวลาวาง ใหเ ปนประโยชนม ีความคดิ สรา งสรรคม คี วามรบั ผิดชอบมากข้นึ 1.9 กิจกรรมนันทนาการเชนกิจกรรมฟุตบอลภาคฤดูรอนและกิจกรรมออเครสตรา เพอื่ สะทอ นการอยูรว มกัน 1.10 โครงการสานพลังเยาวชนนําสงั คมเขม แข็ง 1.11 โครงการสงเสริมอาชพี ใหเ ดก็ และเยาวชนเชนปลูกผักเลย้ี งไกซอ มรถจักรยานยนต 2. ปญหาและอุปสรรคในการดําเนินกิจกรรมเพื่อเสริมสรางสํานึกความเปนพลเมืองแกเยาวชน ในจังหวัดยะลา ปญหาสวนใหญท่ีคุกคามหรือสงเสริมการสรางสํานึกพลเมือง จังหวัดยะลา คือ เยาวชน ขาดความรับผิดชอบในการรวมกจิ กรรมเพื่อการพฒั นาศักยภาพ และในการทําโครงการปญหาความไมเขาใจ ในวัตถุประสงคของการทาํ กิจกรรม เยาชนขาดจิตอาสา จิตสาธารณะ ปญหาดานยาเสพติด งบประมาณ ในการพฒั นาศกั ยภาพของเยาชนในการทําโครงการไมต อเนอื่ ง การใชงบประมาณไมโ ปรง ใส ขาดความเปน อิสระ 3. แนวทางในการพัฒนารูปแบบกิจกรรมการสรางเสริมสํานึกความเปนพลเมืองแกเด็กและ เยาวชนในระดับพนื้ ทจ่ี งั หวดั ยะลา 3.1 กิจกรรมการสรา งเสรมิ สํานึกความเปนพลเมืองแกเ ด็กและเยาวชน ควรดาํ เนนิ การทั้งในระบบ และนอกระบบโรงเรยี น เนนกิจกรรมการมีสว นรว ม และสรุปบทเรยี นรว มกัน เพื่อกอ ใหเ กิดการเรียนรูและยํ้า สํานึกพลเมอื งบอย ๆ เพอ่ื ใหกลายเปนวัฒนธรรมของชุมชนตอไป

120 3.2 กิจกรรมนอกหลักสูตรที่ทํานอกเหนือกิจกรรมในชั้นเรียน นอกจากนี้ยังรวมทั้งการให หนว ยงานราชการภาคีที่มีหนา ทเี่ กย่ี วกบั โครงการที่เยาวชนดําเนินการหรือบุคคลที่มีบทบาทในชุมชนมารวม รบั รเู ปน สกั ขพี ยานการทํางานของโครงการ โดยเนน วางระบบการทํางานแบบเปนทางการ และลายลักษณอักษร มีกําหนดการทาํ งานท่ชี ัดเจน และมคี ณะบุคคลทม่ี หี นา ทเี่ ก่ยี วของมารว มติดตาม กิจกรรม คาํ ชี้แจง ใหผูเรียนแบงกลุมออกเปน 3 กลุม โดยเลือกกรณีตัวอยางของแตละภาคของกิจกรรม เพ่ือเสริมสรางสาํ นกึ ความเปน พลเมอื งในพน้ื ท่จี ากกรณีศึกษาทีเ่ รียนรมู าแลว โดยใชก ระบวน การสรา งสาํ นึกพลเมอื ง 6 ขัน้ ตอน ดงั น้ี ขั้นท่ี 1 ระบปุ ญ หา ขน้ั ท่ี 2 เลือกปญ หา ขั้นที่ 3 ลงพืน้ ท่เี ก็บขอมลู ขัน้ ท่ี 4 การจดั ทาํ ขอ เสนอนโยบายสาธารณะ ขัน้ ท่ี 5 การนาํ เสนอผลงานหรอื นโยบายสาธารณะ ขน้ั ที่ 6 การสะทอนประสบการณการเรยี นรู

121 เรื่องท่ี 6 การศกึ ษาเกีย่ วกบั ความเปน พลเมอื งในบริบทตางประเทศ ในหลายประเทศมีการสงเสริมเร่ืองการศึกษาเร่ืองความเปนพลเมือง ซ่ึงแตละประเทศมีแนวคิด และประเด็นในการศึกษาที่แตกตางกัน โดยเอกสารนี้จะนาํ เสนอแนวคิด พรอมทั้งประเด็นการปฏิบัติ ที่นาสนใจที่เกดิ ข้ึนจากการสง เสรมิ ดา นความเปนพลเมือง ซง่ึ มีประเทศท่ีนา สนใจ ดังน้ี ประเทศญี่ปนุ ญี่ปุนเปนประเทศท่ีอยูในทวีปเอเชียมีรูปแบบของรัฐเปนรัฐเดี่ยวและปกครองดวยระบอบ ประชาธิปไตย ในระบบรัฐสภามีองคพระจักรพรรดิ หรือกษัตริยทรงเปนประมุข มีนายกรัฐมนตรีเปนผูนํา ในการบริหารประเทศ เชนเดียวกับประเทศไทย ในป ค.ศ. 2013 ไดรับการจัดอันดับดานความเปน ประชาธปิ ไตย (Democracy Ranking) เปนอันดับ 20 ของโลก นับเปนประเทศประชาธิปไตยในฝงเอเชยี เพียง ไมกป่ี ระเทศทีไ่ ดรบั การประเมนิ อยูในอันดบั ตน ๆ ของโลก การศึกษาเพ่ือความเปนพลเมืองในประเทศญ่ีปุน คือ การพัฒนาพลเมืองผูซึ่งจะสรางสังคม ประชาธปิ ไตยในอนาคต ซ่ึงประชาธิปไตยมีท้ังทางตรงและทางออม ความเปนพลเมืองมีท้ังรูปแบบเสรีนิยม และรัฐนิยม จึงมีความหลากหลายและความยากที่จะนิยามคํานี้ใหมีความหมายที่ครอบคลุมไดในระดับ นโยบายเรอื่ งการศกึ ษาเพือ่ ความเปน พลเมืองน้นั อยภู ายใตค วามรบั ผดิ ชอบของกระทรวงหลัก 2 กระทรวง คือ กระทรวงสาธารณสุขแรงงานและสวัสดิการ และกระทรวงศึกษาธิการวัฒนธรรมวิทยาศาสตรกีฬาและ เทคโนโลยี โดยทร่ี ัฐบาลมกี ารกาํ หนดแผนนโยบายการพัฒนาเด็กและเยาวชนข้ึน ในป ค.ศ. 2003 โดยไดกลาวถึง หลกั การสาํ คัญ 4 ขอ สําหรับการจัดการศกึ ษาเพอื่ ความเปนพลเมอื งของญี่ปุน ประกอบดว ย 1) สนับสนนุ ความเปนอสิ ระทางสงั คม 2) สนบั สนุนใหไดร ับประสบการณต ามความตองการของแตล ะบคุ คล 3) ปรบั เปล่ยี นมุมมองของเยาวชนในฐานะสมาชิกท่ีกระตอื รือรนของสังคม 4) กระตุนใหเ กดิ บรรยากาศทีเ่ ปนอสิ ระและมกี ารอภิปรายไดอ ยางเปดกวา งในสังคม ในป ค.ศ. 2006 มีการปฏริ ปู พระราชบัญญัติการศึกษาข้ันพ้ืนฐานของญี่ปุน ซึ่งนับตั้งแตป ค.ศ. 1947 ที่ยงั ไมเคยมีการปฏิรูป แตห ลกั การทสี่ ําคัญประการหนึ่งทย่ี ังคงไวอ ยูในพระราชบัญญัติโดยที่มิไดมีการเปล่ียนแปลง มีใจความสาํ คญั ในวรรคแรกวา เปาหมายของการศึกษาท่ีสาํ คญั คอื การศกึ ษาจะกอใหเกิดการพัฒนาบุคลิกภาพ โดยสมบูรณ พยายามอยางหนักในการสั่งสอนขัดเกลาบุคคล มีจิตใจที่สดใสรางกายที่สมบูรณเปนผูซึ่งรัก ในความถูกตองและความยุติธรรม เคารพในคุณคา ของตนเอง เคารพผูใชแรงงาน มีความตระหนักตอความสํานึก

122 รับผดิ ชอบอยา งลึกซงึ้ ซมึ ซับจิตวิญญาณท่ีเปนอสิ ระในฐานะเปนผูสรางสันติภาพแหงรัฐและสังคม ซึ่งเปาหมาย ท่กี าํ หนดขน้ึ น้นั เปน ประเดน็ สําคัญทจี่ ะสนบั สนุนใหประชาชนเปน พลเมอื งอยางแทจรงิ มีการสงเสริมเรื่องจิตสาธารณะซึ่งนําไปสูการมีสวนรวมอยางอิสระในการสรางสังคม พรอมทั้ง การพัฒนาทัศนคติทมี่ ีตอ ความตอ งการรับผดิ ชอบตอ การเติบโตของสังคม ซึ่งปจจุบันทําใหประชาชนในประเทศ มจี ิตสาธารณะสามารถเห็นไดในหลาย ๆ เหตกุ ารณท ่เี กดิ ขน้ึ ในประเทศญีป่ นุ การศึกษาความเปนพลเมืองถูกบรรจุในหลักสูตรการเรียนการสอนต้ังแตในระดับประถมศึกษา เนือ้ หาวิชาพลเมืองเปนศูนยกลางของการสรา งความเปน พลเมอื ง โดยอาศยั ฐานของการตระหนกั ในประชาธิปไตย และความรู ความเขาใจในสิทธิมนุษยชน และความหมายและแนวคิดในเรื่องความสัมพันธระหวางประเทศ “สรางความเช่ือมโยงกับครอบครวั และชุมชน สรางใหน ักเรยี นมีความตระหนักวามนุษยเปน จดุ เริ่มตน ท่สี าํ คัญ ของสังคม สรางใหนักเรียนมีความคิดเกี่ยวกับความสัมพันธระหวางเรื่องสวนตัวและสังคมความมีศักดิ์ศรี ของตนเองในระบบครอบครวั แบบรว มสมัย ความเทาเทยี มทางเพศ และสรางใหเยาวชนตระหนักถึงความสําคัญ ของแบบแผนประเพณีของชวี ติ ในสงั คม การรกั ษาขนบธรรมเนียมและความสาํ นกึ รับผิดชอบของแตละบุคคล” ประเด็นศึกษาเก่ียวกบั หนา ที่พลเมืองในประเทศญ่ปี นุ สาํ หรับประเทศญี่ปุนเปนประเทศท่ีเกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติบอยครั้ง แตละครั้งมีความรุนแรง และสรา งความเสียหายตอ ชีวติ และทรพั ยส นิ เปน จาํ นวนมาก แตจ ากความยากลําบากจากส่ิงที่เกิดขึ้นก็ไดเกิด สงิ่ ท่นี า สนใจจากพฤตกิ รรมที่แสดงออกถึงความเปนพลเมือง ทั้งในสวนของความรับผิดชอบตอสังคม จิตสาธารณะ ความมวี ินยั และอื่น ๆ กรณีท่ี 1 ท่ีสวนสนุกแหงหน่ึง เกิดเหตุการณซึ่งทําใหนักทองเท่ียวจํานวนมากไมสามารถออกไป ขางนอกได และทางรานขายของก็ไดเอาขนมมาแจกนักทองเที่ยว มีนักเรียนช้ันมัธยมปลายหญิงกลุมหน่ึง ไปเอามาเปน จํานวนมาก ซงึ่ มากเกนิ กวา ทจ่ี ะบริโภคหมด คนเขียนรูสกึ ทันทีวา “ทําไมเอาไปเยอะ” แตวินาที ตอ มากลายเปนความรูส กึ ตืน้ ตันใจเพราะ “เดก็ กลมุ นั้นเอาขนมไปใหเด็ก ๆ ซึ่งพอแมไมสามารถไปเอาเองได เนือ่ งจากตองอยูดูแลลกู จากเหตุการณนี้แสดงใหเห็นถึงความเอ้ือเฟอ การชวยเหลือซึ่งกันและกัน และมีความรับผิดชอบ ตอผอู ่ืน กรณีท่ี 2 ในซปุ เปอรมารเกต็ แหง หนงึ่ มขี องตกระเกะระกะเต็มพ้นื เพราะแรงแผนดินไหว แตคนที่เขา ไปซ้อื ของไดชวยกนั เกบ็ ของขึ้นไวบ นชัน้ แลวกห็ ยิบสวนที่ตนอยากซอื้ ไปตอ คิวจา ยเงิน จากเหตุการณน้ีแสดงใหเห็นถึงความเปนระเบียบเรียบรอย การชวยเหลือซึ่งกันและกัน และมี ความรบั ผดิ ชอบตอ ผอู ่ืน

123 กรณีที่ 3 ในจังหวัดจิบะเกิดแผนดินไหวบานเรือนพังเสียหาย คุณลุงคนหนึ่งที่หลบภัยอยูก็ได เปรยออกมาวา ตอจากนี้ไปจะเปนอยางไร เด็กหนุม ม.ปลายก็ตอบกลับไปวา “ไมเปนไรครับ ไมตองหวง ตอ จากน้ไี ปเมอ่ื เปนผใู หญ พวกผมจะทําใหมนั กลับมาเหมือนเดิมแนน อน จากเหตุการณน แ้ี สดงใหเ ห็นถงึ ความรบั ผดิ ชอบตอชุมชนบานเกิด มีความคิดที่จะสรางชุมชนบานเกิด กลับมาใหเ หมอื นเดิมไมยอ ทอ ตอ ความยากลําบาก กรณีที่ 4 หลังจากเกิดเหตุการณสึนามิคร้ังใหญ อาคารบานเรือนพังเสียหาย ประชาชนไมมีท่ีอยู อาศัย และอาหารไมเพียงพอตอการบริโภค มีการแจกจายอาหาร ประชาชนไมมีการแยงอาหารกันประชาชน ตอแถวเพือ่ รบั อาหารอยางเปนระเบยี บเรยี บรอย จากเหตุการณนี้แสดงใหเห็นถึงความเปนระเบียบเรียบรอย ไมเห็นแกตัว และความมีสิทธิและ ความเทาเทยี มกัน ประเทศสาธารณรฐั เกาหลใี ต สาธารณรฐั เกาหลใี ต ตัง้ อยทู างใตข องคาบสมทุ รเกาหลีมรี ะบบการปกครองในระบอบประชาธิปไตย โดยมีประมุขของประเทศ คือ ประธานาธิบดี ซึ่งไดรับการเลือกตั้งโดยตรงจากประชาชนใหเปนหัวหนา ฝายบริหาร และมีนายกรัฐมนตรี ซ่ึงไดรับการแตงต้ัง โดยประธานาธิบดีผานความเห็นชอบจากรัฐสภา เกาหลีใตเปนประเทศในเอเชียเพียงไมกี่ประเทศท่ีไดรับการจัดอันดับดานความเปนประชาธิปไตย (Democracy Ranking) ตดิ 1 ใน 30 ของโลก โดยไดเ ปนอันดับ 26 จากการประเมนิ ป ค.ศ. 2013 อาจกลา ว ไดวา ประเทศเกาหลใี ตมีพัฒนาการของความเปนประชาธิปไตยดีข้ึนมาเปนลาํ ดับ ทั้งความกาวหนาในดาน ระบบการเลือกตั้งและความเจริญทางวัฒนธรรม ดัชนีความเปนประชาธิปไตยขยับเพ่ิมข้ึนทุกป มีคะแนนสูง ในทุกดาน โดยเฉพาะอยางย่ิงดานสิทธิทางการเมืองและดานเสรีภาพของพลเมืองจ นไดรับการจัดอันดับ ใหอยูในกลุมประเทศที่เปนประชาธิปไตยสมบูรณเต็มใบ ในดานการพัฒนาเยาวชนดานการศึกษา เพ่ือความเปนพลเมืองนั้น มีการดําเนินการมาอยางตอเนื่องมีการกําหนดคานิยม/ส่ิงท่ีดีงามพื้นฐานที่เปน องคประกอบของทักษะชีวติ 4 ดา นดา นละ 5 ลักษณะยอ ย ไดแก 1) การใชชีวิตสวนตัว : การเคารพตนเอง ความจริงใจ ความซื่อสัตย ความเปนอิสระและการ ยับยั้งชั่งใจ 2) การใชชีวิตรวมกนั ในครอบครัว เพ่อื นบาน และโรงเรยี น : การปฏิบัติตนตามศาสนา การปฏิบัติ หนาที่ของลูกตอ พอ แม จรรยามารยาทการอยูรวมกนั และความรักตอโรงเรยี นและบา นเกิด 3) การใชชีวติ ในสงั คม : การปฏบิ ตั ติ นตามกฎหมาย การสนใจตอผูอ่ืน การอนุรักษสิ่งแวดลอม ความยตุ ิธรรม และการสรางจติ สํานึกสาธารณะ

124 4) การใชชีวิตในระดับชาติและชาติพันธุ : ความรักในรัฐความรักในชาติ การมีจิตใจที่มั่นคงมี สติสมั ปชัญญะ การสรา งความสนั ตภิ ายหลังการแบง แยก และความรักในมนษุ ยชาติ ลักษณะสําคัญ 4 ประการน้ี ถูกปลูกฝงมาตั้งแตในระดับช้ันประถมศึกษาและยังสงเสริมการปลูกฝง ทกั ษะการคิด และการตดั สินใจเชิงจริยธรรม (moral thinking and judgment) หรือทักษะท่ีจําเปนตอการ แกไขเชงิ จริยธรรมในชีวติ ประจําวันอยางถกู ตอ งและมเี หตุผล โดยสรุป แนวคิดสําหรับการศึกษาเพ่ือสรางความเปนพลเมืองของเกาหลีใต หมายถึง การฝกฝน ความสามารถในการคิดตัดสินใจในสถานการณท่ีเกี่ยวของกับการเมือง และมีวัตถุประสงคที่จะใหความรู เก่ียวกับปรากฏการณทางการเมืองระดับชาติและทองถิ่น ในฐานะที่เปนพลเมืองผูถืออํานาจอธิปไตย (Sovereign Citizen) และสาํ หรับการใหการศึกษาแกเยาวชนเก่ียวกับการมีสวนรวมทางการเมือง จะให ความสําคัญกับการฝกฝนทักษะและสอนใหรูบทบาทหนาที่ในฐานะพลเมืองท่ีมีความสํานึกรับผิดชอบ (Responsible Citizen) วัฒนธรรมของคนเกาหลีใตสอนใหคนมีระเบียบวินัย หากไดเคยสัมผัสหรือสังเกตคนเกาหลีใต จะรับรูไดไมวาจะเปนทั้งทางดานการศึกษา กีฬา หรือการใชชีวิต และหากดูวิวัฒนาการของเกาหลีใตนั้น ประสบความสาํ เร็จในหลากหลายดานในเวลาอันรวดเร็ว เพราะเกาหลีใตสอนใหมีการตื่นตัวกับสิ่งตาง ๆ อยูเสมอมีการปลกู ฝงความรกั ชาติ ซ่ึงเปน วฒั นธรรมที่สบื ทอดกนั มาอยางยาวนาน ประเดน็ ศึกษาเก่ยี วกับหนา ที่พลเมืองในประเทศสาธารณรัฐเกาหลี กรณีท่ี 1 กรณีการอัปปางของเรือเฟอรร่ีของเกาหลีใตท่ีชื่อเซวอล ซึ่งจมลงระหวางการเดินทาง จากกรุงโซลไปยังเกาะเซจู ท้ังสาเหตุของการลมของเรือ ความรับผิดชอบของกัปตันเรือ นายลี จูนเซี๊ยก (Lee Joon-seok) และผูชวยกัปตันเรือ การปฏิบัติการ และการกระจายคําสั่งของลูกเรือหลังเกิดอุบัติเหตุ รวมท้ังการกูภยั ทยี่ ังคงดําเนนิ อยู ซง่ึ พบศพผูโ ดยสาร 54 คน สูญหาย 248 คน รอดชีวิต 174 คน จากจํานวน ผูโดยสารและลูกเรือทั้งหมด 476 คน ผูเสียชีวิตและสูญหายสวนใหญเปนนักเรียนมัธยมจากโรงเรียน Danwon High School ในเมืองอันซัน ชานกรุงโซล ท่ไี ปทศั นศกึ ษาถงึ 350 คน รอยเอก นายแพทยยงยุทธ มัยลาภ ไดเขียนเรื่องที่นาสนใจประเด็นหนึ่งไว คือ การปฏิบัติ ของนักเรียนที่อยูบนเรือ หลังจากมีคําสั่งจากลูกเรือไปยังผูโดยสารเมื่อเกิดเหตุแลวก็คือ “ใหนั่งอยูกับที่ หามเคล่ือนไหวไปไหนขณะท่ีเจาหนาที่กําลังดําเนินการแกไขปญหากันอยู ซ่ึงผูโดยสารจํานวนมากก็ปฏิบัติ ตามคําสง่ั น้”ี จนกระทัง่ เรอื เอยี งและจมลง แมว า จะมเี วลาถงึ กวา 2 ชัว่ โมงกอ นทเี่ รือจะจม ซง่ึ ผโู ดยสารนาจะมี เวลาเพียงพอที่จะสามารถชวยเหลือตัวเองออกมาจากเรือได ซ่ึงสะทอนใหเห็นถึงวินัยของเด็ก ๆ นักเรียน ท่ีฟงคาํ ส่ังของ “ผูใหญ” และสะทอนถึงความมีระเบียบวินัยของคนเกาหลีที่เชื่อฟงคําสั่งแมตนทราบดีวา

125 อนั ตรายใกลต วั เขา มามากแลว แตครงั้ นี้ “ผใู หญ” คงประเมนิ สถานการณผ ดิ พลาดอยา งรายแรง มีรายงานวา ลูกเรือไดพยายามกระจายคําสั่งสละเรือในชวงคร่ึงช่ัวโมงตอมาหลังจากเกิดอุบัติเหตุ แตเขาใจวาคําสั่งน้ี กระจายไปไมท ว่ั ถึง และเชอื่ วา ผโู ดยสารจํานวนมากโดยเฉพาะเด็กๆก็ยงั คงนัง่ อยกู ับที่ กรณีที่ 2 ประเด็นเรื่องของความรับผิดชอบ เห็นไดจากการลาออกและฆาตัวตายของขาราชการ นักการเมืองในประเทศหลายคนทั้ง ๆ ที่อาจจะไมเกี่ยวกับความผิดที่เกิดข้ึนโดยตรง แตอยูในภาระหนาท่ี ทดี่ ูแลเชน การลาออกของนายกรัฐมนตรี ชอง ฮง วอน เพือ่ รับผดิ ชอบตอการลมของเรือเซลวอน และไมสามารถ ชวยเหลือไดอยา งรวดเร็ว ท้งั ๆ ท่ีนายกรัฐมนตรีไมใชคนขับเรอื และกไ็ มใ ชค นที่เขาไปชว ยเหลือ เดอื นธนั วาคม 2548 นายฮหู  จุนยัง ผูบัญชาการตาํ รวจเกาหลใี ต ไดยื่นหนังสือลาออกจากตําแหนง เพอ่ื รับผดิ ชอบกรณที ตี่ ํารวจปราบปรามกลมุ ผปู ระทวงจนถึงแกค วามตาย กรณีเจาหนาท่ีตํารวจทบุ ตกี ลมุ เกษตรกร ที่มารวมตัวประทวงเร่ืองการเปดเสรีขาวในกรุงโซล จนเปนเหตุใหมีชาวนาเสียชีวิต 2 คน พรอมกับขอโทษ ตอกรณีดงั กลาว เดอื นมีนาคม 2549 นายกรฐั มนตรี ลี เฮชอน แหงเกาหลีใต ประกาศลาออกจากตําแหนงภายหลัง จากท่ีเขาแอบไปรวมตีกอลฟกับกลุมนักธุรกิจ ท่ีเมืองปูซาน เมื่อวันที่ 1 มีนาคม 2549 แมจะเปนวันหยุด ของเกาหลใี ตแตก ็ฟง ไมข นึ้ ในขณะท่ีทั้งประเทศกาํ ลังประสบปญหาเน่อื งจากการประทวงของพนกั งานรถไฟ

126 กจิ กรรม คาํ ชแ้ี จง ใหผูเ รยี นสรุปผลการศกึ ษาเก่ียวกบั ความเปนพลเมอื งในบริบทตา งประเทศของประเทศญ่ปี นุ และประเทศเกาหลีใต เปน Mind Map

127 เรื่องที่ 7 กจิ กรรมทเ่ี กย่ี วของ ความรู ความเขาใจที่ถูกตองในการเปนพลเมืองและความรับผิดชอบตอสังคมที่เกี่ยวของกับ การเปนพลเมืองดีหรือพลเมืองของประเทศ ของพลโลก ผานการสรางเด็ก เยาวชน และประชาชน โดยใช การศึกษาเพื่อสรา งความเปนพลเมอื งในระดับครอบครวั ชุมชน สงั คม และระดับโลก ใหม คี วามสามารถในการคิด วเิ คราะห ตระหนกั ในการคิด ตัดสินใจในสถานการณท ี่เก่ยี วกบั การเมืองการปกครอง ปรากฏการณทางการเมือง ระดบั ชาตแิ ละทอ งถ่นิ ในฐานะท่เี ปน พลเมือง ตัวอยางการจัดทํากจิ กรรมที่ทาํ ใหเ กิดการคดิ วิเคราะหเกยี่ วกับเรอ่ื งพลเมอื งกับความรับผิดชอบตอ สังคม 1. การเคารพสิทธหิ นา ทีต่ นเองและผอู ่ืน กรณีศึกษา เร่อื งที่ 1 เด็ก ป.3 เกบ็ กระเปาสตางค เด็กชายภาวัต ตุลา นักเรียนช้ัน ป.3 โรงเรียนบานสันตนดู เก็บกระเปาสตางคได ในกระเปา สตางคมีธนบตั รและมเี อกสารตา ง ๆ รวมเปนเงนิ 100,000 กวา บาท แลวนาํ คืนเจาของครบทุกบาททุกสตางค เจา ของใหเ งินคาตอบแทนเปนคาขนม แตเด็กชายภาวัตก็ไมรับ จึงตองนําใสมือใหทางโรงเรียนขอช่ืนชม เปนตวั อยางใหค นอนื่ และนกั เรียนในโรงเรยี นวา เปน เด็กที่มคี วามซ่ือสตั ย สจุ ริต มวี ินัย จากกรณีศึกษา เร่ืองที่ 7.1 ใหผูเรียนคิด วิเคราะห กรณีขางตนเกี่ยวกับการเคารพสิทธิ หนาท่ี ของตนเองผอู น่ื และนาํ เสนอแลกเปลี่ยนเรียนรูรวมกัน

128 2. ระเบียบ กฎ กติกา กฎหมาย การมีวินัย มีความสามคั คี และรจู กั หนาที่ ถือกันวาเปนคุณสมบัติสําคัญประจําตัวของคนทุกคน แตใ นการสรางเสรมิ คณุ สมบัติ 3 ขอน้ี จะตองไมลืมวา วินัย สามัคคี และหนาที่นั้น เปนไดท้ังในทางบวกและ ทางลบ ซง่ึ ยอ มใหค ณุ หรือใหโ ทษไดมากเทา ๆ กนั ทั้ง 2 ทาง เพราะฉะนนั้ เมื่อจะอบรมจําเปนตองพิจารณา ใหถ อ งแทแนช ัดกอนวา เปนวนิ ยั สามัคคี และหนาทท่ี ีด่ ี คอื ปราศจากโทษ เปนประโยชน เปนธรรม กติกา คอื สง่ิ ที่บุคคลหรือคณะบคุ คลสรางข้ึน เพ่ือใหเปนแบบแผนปฏิบัติในเร่ืองใดเรื่องหนึ่ง เมอ่ื กตกิ านนั้ ไดร บั การยอมรับในสงั คมมากขนึ้ กติกานั้นกจ็ ะกลายเปน กตกิ าสากล กติกาการแขงขนั กีฬา เปน ตน พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (พระบาทสมเด็จ พระปรมินทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช ในหลวงรชั กาลที่ 9) พระราชทานแกผูบังคับบัญชาลูกเสือ ในวันอังคารที่ 12 กรกฎาคม 2526 ระเบยี บ หมายถงึ แบบแผนทีว่ างไวเปนแนวปฏิบตั ิหรือดําเนนิ การ เชน ระเบียบวินัย ระเบียบ ขอ บงั คับ ตอ งปฏิบัติตามระเบยี บ วนิ ัย ถูกลําดับ ถูกที่ เปนแถวเปนแนว มีลักษณะเรียบรอย เชน เขาทํางาน อยางมีระเบยี บ กฎ ตามพระราชบัญญัติ หมายถึง วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 5(2) หมายความวา พระราชกฤษฎกี า กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง ขอบัญญัติทองถิ่น ระเบียบ ขอบังคับ หรือ บทบญั ญตั อิ นื่ ท่ีมผี ลบงั คบั เปนการทวั่ ไป โดยไมมงุ หมายใหใ ชบังคับแกกรณใี ดหรอื บคุ คลใดเปนการจําเพาะ กฎ หมายถึง ทกุ อยางท่กี ลา วมาแตตน ออกโดยหนวยงานทางปกครอง โดยมีผลบังคับเชนเดียวกับ กฎหมาย อาจมีระยะเวลาหรือไมกไ็ ด ท่เี รยี กวา กฎ กเ็ พราะวา กฎ ไมไดอ อกโดยรัฐสภาหรือฝายนติ ิบญั ญัติ มีศักด์ิทางกฎหมายตามลําดับขั้นอยูในชั้น กฎ ถึงแมระเบียบขอบังคับทองถิ่นจะออกโดยสภานิติบัญญัติ ทอ งถน่ิ ก็มศี กั ดเ์ิ ปนเพียง กฎ กฎหมาย หรอื พระราชบญั ญตั ิ ถกู ตราขนึ้ โดยฝายนิติบัญญัติหรือรัฐสภาในประเทศท่ีใชระบบ สองสภา สว นในประเทศทีใ่ ชสภาเดยี ว ก็ทําหนา ทีเ่ ปนรัฐสภา การเสนอกฎหมาย ถึงแมโดยหลักการจะออกโดยรัฐสภา แตกฎหมายสวนใหญถูกเสนอขึ้น โดยฝายบริหาร หรอื รัฐบาล (ในรปู แบบรฐั สภา) ในรูปแบบอื่นจะตางไปจากน้ี กฎหมาย สมาชิกสภาผูแทนฯ สามารถเสนอเขา สสู ภาได โดยมีผูเขา ชอ่ื รับรองในการเสนอรางกฎหมายนั้น 20 คน แตกฎหมายใดเปนกฎหมาย ท่ีเกย่ี วกบั การเงนิ คือ เกี่ยวขอ งกับงบประมาณแผนดิน เชน แยกกระทรวง แยกจงั หวัด เปนตน รา งกฎหมาย ฉบับนน้ั ตอ งใหน ายกรัฐมนตรีเซน็ รับรองกอนเสนอเขา สูส ภา

129 ดังนั้น กฎหมายจึงมีศักดิ์สูงกวากฎ โดยลําดับชั้นทางกฎหมาย รัฐธรรมนูญมีศักดิ์สูงสุด การแกไ ขรัฐธรรมนูญหรือยกเลิกจะตองตราเปนรัฐธรรมนูญฉบับใหม หรือรัฐประหารที่เปนวิธีนอกข้ันตอน กฎหมายถา หากวา จะยกเลิกกต็ อ งตรากฎหมายใหมขึน้ มายกเลิกเชนกัน กรณีศกึ ษา เรอ่ื งท่ี 2 ไมก ลายเปนทองคาํ นายมานะ เปนพอคาท่ีมีอิทธิพลในวงการธุรกิจและวงการทางการเมือง รวมไปถึงวงการ ราชการไทย ครั้งหน่ึงเขาไดพานักการเมืองและขาราชการชั้นผูใหญ จํานวน 10 คน ไปเท่ียวประเทศ แถบอเมริกาใต โดยออกคา เดนิ ทางและคาใชจ า ยทั้งหมด เม่ือถึงวันเดินทางกลับ เขาไดนําทองคําเถ่ือน เขามาโดยบอกวาเปนไมแ กะสลักของผูเดินทางท้ังหมด เพื่อหลบเลี่ยงการตรวจประเมินราคาจัดเก็บภาษี ของเจาหนา ท่ีผูตรวจ ซ่งึ เขาไดรับยกเวน การตรวจ เน่ืองจากนายมานะมีความสนิทสนมคุนเคยและให สิ่งของแกเจาหนาที่เปนประจํา ในครั้งน้ีเจาหนาที่คํานวณเก็บภาษีโดยไมไดเปดลังตรวจตามขั้นตอน ปกติ เปน เงนิ 2,000 บาท หลงั จากนั้น เจาหนา ท่รี กั ษาความปลอดภยั พบพิรุธจงึ ไมใหน ําสินคาออกนอก สนามบิน ขณะที่พลเมืองดีก็โทรศัพทแจงสํานักงานปองกันและปราบปรามการทุจริตแหง ชาติ (ป.ป.ช.) วาเขาแจงนําสินคาไมตรงกับรายการที่ไดรับแจง ดังนั้น ป.ป.ช. จึงประสานระงับการนําสินคาออกไป เพอื่ รอการตรวจพสิ ูจน เม่ือทาํ การตรวจพสิ จู นแ ลว พบวา จากท่ีนายมานะแจงวาเปนไมแกะสลักกลับ กลายเปน ทองคํามูลคา หลายสิบลา นบาท เม่ือหลักฐานการสบื คนชัดเจนจงึ ไดดําเนินการสงฟองจําเลย คือ เจาหนาท่ีผูจัดเก็บภาษีฐานะละเลยการปฏิบัติหนาที่ และนายมานะฐานะสนับสนุนการทําความผิด ของเจาหนาท่ี ในคดีน้ีศาลไดพิพากษาวา จําเลย คือ เจาหนาท่ีผูจัดเก็บภาษีละเลยการปฏิบัติหนาท่ี สวนนายมานะ ศาลลงโทษจําคกุ และปรับเปนเงิน 4 เทาของราคาประเมนิ บวกอากร รวมเปนเงินหลาย สบิ ลานบาท จากกรณีศึกษาเรื่องที่ 2 ใหผูเรียนแบงกลุมคิด วิเคราะห กรณีขางตนเกี่ยวของกับ 1. ระเบียบ 2. กฎ 3. กติกา 4. กฎหมาย

130 3. ความรับผิดชอบตอตนเองและผอู ื่น/สังคม/โลก กรณศี กึ ษา เรอื่ งท่ี 3 ชาวบา นจังหวัดประจวบคีรขี ันธ จิตอาสารวมเก็บขยะตลอดแนวชายหาดหวั หิน นายกิตติกรณ เทพอยูอํานวย หัวหนาสํานักงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัย (ปภ.) จังหวดั ประจวบครี ีขันธ พรอ มดวย นายอุทัย ขันทอง หัวหนากลุมงานยุทธศาสตรและการจัดการปองกันภัย จังหวัด นายจีรวัฒน พราหมณี ปลดั เทศบาลเมืองหัวหิน เจาหนาทีท่ หารรอ ย รส. อ.หัวหิน รวมกันจัดการ เก็บซากขยะกวา 10 ตัน ท่ีถูกพัดขึ้นมาบริเวณชายหาดหัวหิน ตั้งแตหนาโรงแรมนาวีภิรมยทาเทียบ เรือสะพานปลาหัวหิน โรงแรมฮิลตัน หัวหินโรงแรมเซนทารา หัวหินชายหาดเขาตะเกียบ และชายหาด หัวดอน ตลอดแนวระยะทางกวา 10 กโิ ลเมตร ตอเนอ่ื งเปน วันท่ีสอง โดยคาดวาจะใชเวลาเก็บประมาณ 3 วัน เพื่อใหชายหาดตลอดแนวคนื สสู ภาพปกติ และไมสงผลกระทบตอ การทอ งเท่ยี ว พรอมกันนี้ทางสํานักงานปองกันภัยจังหวัด ไดประสานขอกําลังสนับสนุนเจาหนาที่ทหารจาก ศูนยการทหารราบ คายธนะรัชต อ.ปราณบุรี เพื่อชวยเก็บซากขยะบริเวณดังกลาว เนื่องจากขยะ มปี รมิ าณมาก สาํ หรบั ขยะดงั กลา วเกิดจากลมมรสุมพัดเขามาเกยหาดเปนประจําทุกป โดยเทศบาลเมือง หัวหินไดออกดูแลใหชายหาดสะอาด สวยงาม และปลอดภัย เพื่อให หัวหิน เปนสถานที่ทองเท่ียวที่มี ช่ือเสยี งของประเทศ และประทับใจแกนักทองเทยี่ วทั้งชาวไทยและชาวตา งประเทศตลอดไป ที่มา : https://www.thairath.co.th/news/local/central/1397193 จากกรณีศึกษา เรอ่ื งท่ี 3 ใหผเู รียนแบง กลุมแลว สะทอ นความคิดเห็นจากกรณศี กึ ษา ในดา น 1. ความรับผดิ ชอบของตวั เอง 2. ความรบั ผดิ ชอบของตัวเอง 3. ความรบั ผดิ ชอบตอ สว นรวม 4. ความรับผิดชอบตอ โลก

131 4. ความเปนพลเมืองของประเทศ/โลก กรณีศึกษา เร่ืองท่ี 4 ตาํ นานพอ เฒาปลูกตน ไม 37 ป กลายเปนปา ทึบ ลุงสงัด อินมะตูม ตาํ นานคนปลูกปาบานทาไชย กวา 37 ปแลว ที่พ้ืนท่ีปาบานทาไชย เติบโต เปนปาชุมชน บนเนื้อที่ 36 ไร มีตนไมหลากหลาย 17 ชนิด ราว 5,000 ตน จากนํ้าพักนํ้าแรงของลุงสงัด โดยไมเ คยตอ งการคา ตอบแทน ดวยตระหนักวา การปลกู ตนไม คอื การทําบญุ ปาชมุ ชนวัดทาไชย ต.มะตูม อ.พรหมพิราม จ.พิษณุโลก ถือเปนความสําเร็จในเร่ืองการปลูกปาและ สรา งแรงบนั ดาลใจแกคนรกั ปา ท่ีตอ งการปลูกปา รวมท้งั ยังใหค วามรมร่ืน ชมุ ชน้ื แกพนื้ ทีบ่ า นทา ไชยซึ่งปาแหงน้ี เกิดจากนํ้าพักน้ําแรงของลุงสงัด อินมะตูม ชายชราวัย 98 ป อยูบานเลขที่ 25 หมู 2 ต.มะตูม อ.พรหมพริ าม จ.พิษณุโลก แตช วงเวลานไี้ มไดไ ปบอย ๆ เนื่องจากสภาพรา งกายไมแข็งแรงทําใหลุงสงัดไมได ออกไปปลกู ปา เหมอื นแตกอน โดยลุงสงัด เลาวา ท่ีเร่ิมมาปลูกปา ชวงน้ันอายุราว ๆ 60 ป เม่ือป 2524 ครอบครัวมีฐานะมั่นคง พออยูพอกนิ และลูก ๆ ชวยตัวเองไดแลว จึงเขาวัดอีกครั้งเพ่ือศึกษาธรรมะท่ีเคยบวชเรียนและชวยงานวัด ดูแลพ้ืนทข่ี องวดั ทาไชยทีอ่ ยใู กลบ าน ซึง่ ขณะนัน้ พระอาจารยสาม เปน เจาอาวาสวัดทาไชย มีความรูความสนใจ และรักตน ไม จึงซึมซบั ความรสู ึก จนกระทั่งเอาจริงจังกับการปลูกตนไม การเพาะตนไมและดูแลรักษาตนไม ในพ้ืนท่ีของวัด โดยเฉพาะสวนที่เปนธรณีสงฆที่บรรพบุรุษลุงสงัดถวายใหแกวัดทาไชยบนเน้ือท่ีกวา 36 ไร ตอมาพระอาจารยสาม ขอใหลุงสงัดดูแลพ้ืนที่วัดทาไชยใหมีปามีตนไมตอไปตราบเทาจะทําได ดวยสัจจะ สญั ญาระหวางพระอาจารยส ามกบั ลงุ สงัด ตามสัญญาทใ่ี หไ ว ทีจ่ ะดูแลปา วดั ทา ไชย อีกทง้ั ทคี่ วามคดิ ที่วา \"ทเ่ี ปนของวดั ปา เปน ของพระราชนิ \"ี จึงทําดว ยความสุข ไมม สี ่ิงตอบแทนจึงดูแล ปาวัดทาไชยเรื่อยมาและขยายพันธุไมในกระปองนม สูวัดใกลเคียงและผูสนใจทั่วไปปละเปนหมื่นตน ซ่งึ ปลูกปา มาไดจนอายุ 92 ป ดวยวัยทช่ี ราไมส ามารถปลกู ปาตอ ไดแตก็ยงั หวังใหท กุ คนคอยดูแลและรกั ษาปา ตอไป ที่ผานมาลุงสงัด เคยไดรับรางวัล เม่ือป 2536 รางวัลบุคคลดีเดนในการรวมปลูกตนไมโครงการ คืนธรรมชาติสูแผนดิน อ.พรหมพิราม จ.พิษณุโลกและป 2548 โลเกียรติคุณสาขาการสงเสริมและพัฒนาปา ชุมชน กรมปาไม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอม ทีม่ า : https://www.sanook.com/news/6634362/

132 จากกรณีศึกษา เรื่องที่ 4 ใหผูเรียนคิด วิเคราะห กรณีขางตนเกี่ยวกับความเปนพลเมืองที่ดี ของประเทศ (โลก) อยา งไรบาง

133 5. แนวทางการปฏิบัติตนเปนพลเมอื งท่ดี ี จากการเรียนรเู กย่ี วกับการปฏบิ ตั ติ นเปน พลเมืองดที ่ีผานมาแลว ใหผ เู รยี นนําเสนอกรณีตัวอยาง การเปนพลเมืองที่ดีของตนเองวามีอะไรบาง และส่ิงที่ปฏิบัติน้ันสงผลดีหรือไม อยางไร

134 6. พลโลกท่มี ีความรับผดิ ชอบตอการปองกนั การทุจรติ พลโลก หมายถึง ทกุ คน ทกุ บาน ทกุ ตําบล ทุกอาํ เภอ และทกุ ประเทศ ทุกชน ทุกเผา ทกุ ชั้น วรรณะ ไมมีแบง แยก เราทุกคนอยใู นบานหลังเดียวกันเปนบา นหลังใหญ คณุ ลักษณะพลเมอื งทีด่ ขี องประเทศชาติและสงั คมโลก 1. เคารพกฎหมายและปฏิบัติตามกฎระเบียบขอบังคับของสังคม เมื่อพลเมืองทุกคนปฏิบัติ ตามกฎระเบยี บ ขอ บงั คบั ของสงั คม และบทบญั ญตั ขิ องกฎหมาย เชน ไมล วงละเมิดสิทธิของผูอื่น หรือไมกระทํา ความผดิ ตามทีก่ ฎหมายกาํ หนดก็จะทาํ ใหรัฐไมตองเสียงบประมาณในการปองกันปราบปราม และจับกุมผูท่ี กระทาํ ความผดิ มาลงโทษ นอกจากนี้ยังทําใหสงั คมมคี วามเปนระเบียบสงบสุขทุกคน อยูรวมกันอยางสมานฉันท ไมห วาดระแวงคิดรา ยตอกัน 2. เปนผูมีเหตุผล และรับฟงความคิดเห็นของผูอื่นทุกคนยอมมีอิสรภาพ เสรีภาพในการ แลกเปล่ยี นความคดิ เหน็ ระหวางกนั ซ่ึงการรูจักการใชเหตุผลในการดําเนินงาน จะทําใหชวยประสานความสัมพันธ ทาํ ใหเ กิดความเขา ใจอนั ดีงามตอกัน 3. ยอมรับมติของเสียงสวนใหญ เมื่อมีความขัดแยงกันในการดําเนินกิจกรรมอันเกิดจาก ความคดิ เห็นทแี่ ตกตางกัน และจําเปนตอ งตัดสินปญ หา ดวยการใชเ สียงขางมากเขา ชว ย และมติสว นใหญ ตกลงวาอยา งไร ถึงแมวา จะไมตรงกบั ความคิดของเรา เราก็ตองปฏบิ ตั ติ ามเพราะเปน มตขิ องเสยี งสว นใหญน นั้ 4. เปน ผูน ํามีนาํ้ ใจประชาธิปไตย และเห็นแกประโยชนสวนรวม ผูที่มีความเปนประชาธิปไตยนั้น จะตองมีความเสียสละในเรื่องท่ีจําเปนเพื่อผลประโยชนของสวนรวม และรักษาไวซ่ึงสังคมประชาธิปไตย เปน การสง ผลตอความม่ันคงและความกาวหนาขององคกร ซงึ่ สดุ ทายแลว ผลประโยชนด งั กลา วก็ยอนกลบั มาสู สมาชิกของสงั คม เชน การไปใชส ทิ ธ์ิเลอื กต้ัง ถงึ แมว าเราจะมีอาชพี บางอยางท่มี รี ายไดตลอดเวลา เชน คาขาย แตก็ยอมเสียเวลาคาขายเพอื่ ไปลงสทิ ธิ์เลอื กต้ัง บางคร้งั เราตองมีน้ําใจชวยเหลือกิจกรรมสวนรวม เชน การสมัคร เปนกรรมการเลอื กต้ังหรอื สมาคมบาํ เพญ็ ประโยชนสว นรวม เปน ตน 5. เคารพในสิทธิเสรีภาพของผูอื่น ควรรูจักเคารพในสิทธิเสรีภาพของผูอื่น เชน บุคคล มเี สรีภาพในการแสดงความคิดเห็นการพูด แตตองไมเปนการพูดแสดงความคิดเห็นท่ีใสรายผูอ่ืนใหเสียหาย 6. มคี วามรับผิดชอบตอ ตนเอง สังคม ชมุ ชน ประเทศชาติ ในการอยรู ว มกันในสังคมยอมตองมีการ ทํางานเปน หมคู ณะจึงตองมกี ารแบงหนาทีค่ วามรบั ผิดชอบในงานน้นั ๆ ใหสมาชิกแตละคนนําไปปฏิบัติตามที่ ไดรบั มอบหมายไวอยา งเตม็ ที่ 7. มีสวนรวมในกิจกรรมการเมืองการปกครอง ในสังคมประชาธิปไตยนั้น สมาชิกทุกคนตอง มีสวนรว มในกิจกรรมการเมอื งการปกครอง เชน การเลือกตั้ง เปนตน

135 8. มีสวนรวมในการปองกัน แกไขปญหาเศรษฐกิจ สังคม การเมืองการปกครอง ชวยสอดสอง พฤติกรรมม่ัวสุมของเยาวชนในสถานบนั เทิงตา ง ๆ ไมห ลงเชื่อขาวลอื คาํ กลาวรา ยโจมตี ไมมองผูที่ไมเห็นดวย กบั เราเปน ศัตรู รวมถงึ สง เสรมิ สนบั สนุนการแกไ ขปญหาความขัดแยงตาง ๆ ดว ยสนั ติวิธี 9. มีคุณธรรม จริยธรรม และปฏิบัติตนตามหลักธรรม ทุกคนควรมีศีลธรรมไวเปนหลักในการ ควบคุมพฤติกรรมของบุคลใหดาํ เนินไปอยางเหมาะสม ถึงแมจ ะไมมีบทลงโทษใด ๆ ก็ตาม กรณีศึกษา เรือ่ งที่ 6 พลโลกที่มคี วามรับผดิ ชอบตอ การปองกนั การทจุ ริต สําหรับประเทศเกาหลี การตอตานคอรรัปช่ันเขมแข็งมากจากภาคประชาชน นําโดย ปก วาน ชุน (Pak Whan Chun) นักกฎหมายจากฮารวาด รณรงคใหมีการตอตานการคดโกงของขาราชการ นักการเมอื ง และนักธุรกิจ มีประชาชนใหการสนบั สนนุ จากจาํ นวนสบิ เปน จํานวนหลายหม่ืน เปน สมาชกิ และ บริจาคเงินมูลนิธิดวยการจํากัดจํานวน เพื่อไมใหมีการครอบงําจากอิทธิพลใด ไมรับเงินชวยเหลือจาก รัฐบาล และนักการเมือง การทํางานเปนไปอยางโปรงใส ไดรับขอมูลเบาะแสการประพฤติมิชอบของ ขาราชการ นักการเมือง จากสมาชิกทั่วประเทศ และมีทีมงานนักกฎหมายตรวจสอบกล่ันกรองแลว เปด เผยใหส าธารณชนทราบ รวมท้ังผลกั ดนั ใหมีการออกกฎหมายปองกันพยานไดสําเร็จ ทําใหเกิดพลัง สังคมท่ีเขมแข็ง เพ่ือตอตานคอรรัปชัน ประสบความสําเร็จในระดับที่ทําใหประธานาธิบดีของเกาหลี ถูกพิพากษาจําคุก และบางคนเพียงถูกสงสัยก็ฆาตัวตาย เพราะเกิดความละอาย และพรอมแสดงตน ปกปอ งความดีเพื่อสงั คม ที่มา : ทิพยพ าพร ตนั ติสนุ ทร สถาบนั นโยบายการศึกษา http://www.fpps.or.th/news.php?detail=n1367173359.news จากกรณศี ึกษา เร่อื งท่ี 6 ใหผ ูเ รียนคิด วิเคราะห ในฐานะพลเมอื งของโลกน้ี เราจะมคี วามรบั ผิดชอบ ตอการปอ งกันการทจุ รติ อยา งไร