E-book 3

ช่ือวทิ ยาศาสตร์ Andrographis paniculata (Burm.f.) Wall.ex Nees ชอ่ื ทอ้ งถ่ิน : หญ้ากนั งู (สงขลา) นา้ ลายพังพอน ฟา้ ละลายโจร (กรงุ เทพฯ) ฟ้าสาง (พนสั นิคม) เขยตายยายคลุม สามสบิ ดี (ร้อยเอด็ ) เมฆทะลาย (ยะลา) ฟา้ สะท้าน (พทั ลงุ ) สว่ นที่ใช้เป็นยา ทงั ตน้ ใบสด ใบแหง้ ใบจะเกบ็ มาใชเ้ มือ่ ต้นมีอายไุ ด้ 3-5 เดอื น สรรพคณุ แก้ไขท้ วั่ ๆ ไป เชน่ ไขห้ วัด ไขห้ วัดใหญร่ ะงบั อาการอักเสบ พวกไอ เจ็บคอ คออกั เสบ ต่อมทอนซิล หลอดลมอกั เสบ ขบั เสมหะ รักษาโรค ผวิ หนังฝี แก้ติดเชอื พวกทา้ ใหป้ วดทอ้ ง ท้องเสยี บิด และแก้กระเพาะล้าไส้ อักเสบ เปน็ ยาขมเจรญิ อาหาร วิธแี ละปรมิ าณท่ีใช้ 1. ถา้ ใชแ้ ก้ไข้เป็นหวัด ปวดหวั ตัวรอ้ น ใช้ใบและก่ิง 1 ก้ามือ (แห้งหนัก 3 กรมั สดหนกั 25 กรมั ) ต้มน้าดื่มกอ่ น อาหาร วันละ 2 ครงั เช้า-เย็น หรอื เวลามีอาการ 2. ถ้าใชแ้ ก้ท้องเสีย ทอ้ งเดิน เป็นบดิ มีไขใ้ ชท้ งั ตน้ หรือสว่ นทงั 5 ของฟ้าทะลายโจร ผึง่ ลมใหแ้ หง้ ห่นั ชินเล็ก ๆ ประมาณ 1 ก้ามือ(หนัก ประมาณ 3-9 กรัม) ตม้ เอาน้าด่มื ตลอดวัน ตารับยาและวิธใี ช้ 1. ยาชงมีวิธที า้ ดงั นี - เอาใบสดหรอื แห้งก็ได้ ประมาณ 5-7 ใบ แตใ่ บสดจะดกี ว - เตมิ น้าเดือดลงจนเกือบเต็มแก้ว

- ปิดฝาทงิ ไว้ประมาณครึง่ ช่ัวโมง หรือพอยาอุน่ แลว้ รินเอามาดมื่ ขนาดรับประทานครงั ละ 1 แก้ว วันละ 3-4 ครงั ก่อนอาหาร, กอ่ นนอน 2. ยาเมด็ (ลกู กลอน) มีวธิ ที ้าดงั นี - เดด็ ใบสดมาล้างให้สะอาดผงึ่ ในที่รม่ ห้ามตากแดด ควรผ่ึงในท่ีมี ลมโกรก ใบจะได้แห้งเรว็ - บดเปน็ ผงให้ละเอียด - ปัน้ กับน้าผึง หรือน้าเช่อื ม เป็นเม็ดขนาดเท่าเม็ดถ่วั เหลอื ง (หนกั 250 มิลลกิ รมั ) แล้วผ่งึ ลมให้แหง้ เพราะถ้าปน้ั รบั ประทานขณะทย่ี ังเปยี กอยจู่ ะ ขมมาก ขนาดรับประทานครังละ 4-10 เมด็ วันละ 3-4 ครงั ก่อนอาหาร, กอ่ นนอน 3. แค๊ปซลู มีวธิ ที ้าคอื แทนท่ีผงยาทไี่ ด้จะปน้ั เป็นยาเม็ด กลบั เอามาใสใ่ นแค๊ปซูล เพื่อช่วยกลบรสขมของยา แคป๊ ซลู ท่ีใช้ ขนาดเบอร์ 2 (ผงยา 250 มิลลิกรมั ) ขนาดรบั ประทานครงั ละ 3-5 แค๊ปซลู วันละ 3-4 ครัง ก่อนอาหาร ก่อนนอน 4. ยาทงิ เจอรห์ รือยาดองเหล้าเอาผงแห้งใสข่ วด แช่สรุ าทแี่ รง ๆ เช่น สรุ าโรง 40 ดกี รี ถ้ามี alcohol ทีร่ ับประทานได้ (Ethyl alcohol) จะ ดีกวา่ เหลา้ แชพ่ อใหท้ ว่ มยาขนึ มาเล็กนอ้ ย ปดิ ฝาให้แนน่ เขยา่ ขวดวันละ 1 ครงั พอครบ 7 วัน จงึ กรองเอาแตน่ า้ เกบ็ ไว้ในขวดให้สะอาดปดิ สนิท รับประทานครงั ละ 1-2 ชอ้ นโตะ๊ (รสขมมาก) วนั ละ 3-4 ครัง กอ่ นอาหาร 5. ยาผงใช้สูดดมคอื เอายาผงท่บี ดละเอยี ด มาใส่ขวดหรอื กลอ่ งยา ปิดฝาเขยา่ แล้วเปิดฝาออก ผงยาจะเป็นควันลอยออกมา สูดดมควันนันเข้าไป ผงยาจะติดทคี่ อทา้ ใหย้ าไปออกฤทธทิ์ ี่คอโดยตรง ช่วยลดเสมหะ และแกเ้ จ็บ คอได้ดี วิธีที่ดกี ว่านีคอื วิธีเป่าคอ กวาดคอ หรอื รบั ประทานยาชง ตรงท่คี อจะ ร้สู กึ ขมนอ้ ยมาก ไม่ทา้ ใหข้ ยาดเวลาใช้ ใช้สะดวกและง่ายมาก ประโยชน์ที่

น่าจะได้รบั เพมิ่ ก็คือ ผงยาทเี่ ข้าไปทางจมูก อาจจะชว่ ยลดน้ามกู และชว่ ยฆ่า เชือทจ่ี มูกด้วย ขนาดที่ใช้ สดู ดมบอ่ ย ๆ วนั ละหลาย ๆ ครงั ถ้ารู้สกึ คลืน่ ไสใ้ หห้ ยุดยาไปสักพัก จนความรูส้ กึ นันหายไป จงึ ค่อยสูดใหม่ ข้อควรร้เู กย่ี วกับตารับยา สารแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) สารในตน้ ฟา้ ทะลายโจร ละลายในแอลกอฮอร์ได้ดีมาก ละลายในน้าไดน้ อ้ ย ดังนันยา ทงิ เจอร์ หรอื ยาดองเหลา้ ฟา้ ทะลายโจร จึงมีฤทธิ์แรงที่สดุ ยาชงมฤี ทธ์แิ รง รองลงมา ยาเมด็ มีฤทธ์ิออ่ นท่สี ดุ ข้อควรระวัง บางคนรบั ประทาน ยาฟ้าทะลายโจร จะเกิดอาการปวดทอ้ ง ทอ้ งเสยี ปวดเอว เวียนหัว แสดงว่าแพ้ยา ให้หยดุ ยา และเปลี่ยนไปใชย้ า อน่ื หรือลดขนาดรับประทานลง สภาพแวดล้อมทเ่ี หมาะสม ต้นฟ้าทะลายโจร เจริญเตบิ โตได้ดใี นทอี่ ากาศร้อนชืน อณุ หภูมิ ประมาณ 25-30 องศาเซลเซียส ควรปลกู ไว้บรเิ วณทมี่ ีแสงแดดรา้ ไร ไม่มีลม พัดแรง หากตอ้ งปลกู กลางแจ้งควรทา้ แนวบังลมและกนั แดด ในชว่ งทมี่ แี ดดจัด ควรใหน้ ้าเพิ่มเป็นพิเศษ เพราะเป็นพืชทชี่ อบนา้ ต้องให้นา้ เพยี งพอตลอดฤดู เพอ่ื รักษาผลผลติ และปรมิ าณสารสา้ คญั ใหค้ งท่ี การคดั เลอื กพันธ์ุ เลอื กเมลด็ จากฝักแกจ่ ัดท่ีสนี ้าตาลแดง เมลด็ ทด่ี ีควรมีเมล็ดสมบูรณ์ ไมม่ ีโรคหรือแมลงเจาะ จากนนั น้ามาแช่น้าที่อุณหภมู ิหอ้ ง ทิงไวป้ ระมาณ 6-12 ช่วั โมง

การขยายพันธุ์ ใชเ้ มล็ด การปลูก นา้ เมลด็ จากฝักแกท่ ม่ี ีสีนา้ ตาลแดงโรยในดนิ แลว้ กลบดว้ ยดนิ อีกชนั บาง ๆ หากใชต้ น้ กลา้ ควรเลอื กต้นกลา้ ฟ้าทะลายโจรที่มอี ายุเกิน 30 วันมา ปลูกลงดินวางกระถางในที่มแี สงแดดร้าไร รดนา้ ใหเ้ พียงพอและสม้า่ เสมอ หาก ปลูกท่ีมแี ดดจัดควรรดน้าเพมิ่ ทังนี จะเริม่ เก็บใบได้เม่ือต้นมีอายุประมาณ 3-6 เดือน เป็นช่วงท่มี ีสารส้าคัญเยอะที่สดุ สามารถน้าไปตากแห้งและเกบ็ ได้นาน 1 ปี วิธเี กบ็ คือ ตดั ยอดอ่อน 1 ฝ่ามอื แล้วเหลือตอไว้ รอประมาณ 1-3 เดอื น ก็ จะเร่มิ ออกดอกอีกครัง และเมื่อดอกเริ่มบานก็สามารถเกบ็ ใบมาใช้ประโยชน์ได้ อกี รอบ ฟา้ ทะลายโจร 1 ตน้ สามารถเก็บมาท้ายาได้ 2-4 ครัง การปฏิบัติดูแลรกั ษา 1. ควรใหน้ า้ อย่างสม่า้ เสมอและพอเพยี ง ตังแต่ปลูกจนถึงช่วงเกบ็ เกย่ี ว ในช่วงทมี่ ีแดดจดั หรือหน้าร้อนควรรดนา้ 2 ครงั ตอ่ วัน ทงั เช้าและเยน็ หากมีแดดไมจ่ ดั มาก รดน้าวันละครงั เฉพาะช่วงเย็นก็ได้ เมอื่ ตน้ อายปุ ระมาณ 2 เดือนสามารถลดการใหน้ า้ ได้ ขึนอยู่กับความเหมาะสม 2. ชว่ งเตรียมดินยา้ ยต้นกลา้ ใหใ้ ส่ปุ๋ยอินทรยี ์เล็กน้อย หลังจาก 15 วันใสป่ ยุ๋ อินทรยี ร์ อบท่ี 2 หว่านกระจายใหท้ ่ัวแปลง นอกจากนคี วรหมั่นก้าจดั วัชพืชทุก ๆ ครงึ่ เดอื น และระวังหอยทากกบั โรคต่าง ๆ เชน่ โรคโคนเน่า-ราก เนา่ จากเชือรา หากพบให้ถอนทิงและทา้ ลายทนั ที การเก็บเกีย่ ว ควรเก็บเกยี่ วชว่ งเรมิ่ ออกดอก-ดอกบาน เพราะเปน็ ชว่ งทีม่ ี สารส้าคัญมากที่สดุ หากเก็บหลงั ช่วงนสี ารส้าคัญจะลดลง โดยตัดเหนอื ดินห่าง จากโคนประมาณ 5-10 เซนตเิ มตร จากนันนา้ มาคัดแยกวัชพชื ออก ลา้ งดว้ ย น้าสะอาด ตัดเป็นท่อนประมาณ 2-3 เซนติเมตร แลว้ ผง่ึ ให้แห้งหรอื อบดว้ ย

เครื่องอบแห้งแบบลมรอ้ น ผลผลติ สดเฉล่ีย 2,000-3,000 กโิ ลกรัมต่อไร่ มสี ดั สว่ นผลผลติ สดตอ่ ผลผลิตแหง้ อตั รา 4:1 กโิ ลกรมั ส่วนราคาหลงั แปรรปู อยู่ ที่ประมาณ 200 บาทตอ่ กิโลกรมั ทมี่ า http://puparn.rid.go.th/nineteen%20MENU/e ightteen.pdf