หน่วยที่1

เอกสารประกอบการสอน วิ ช า ง า น เ ชื่ อ ม แ ล ะ โ ล ห ะ แ ผ่ น เ บื้ อ ง ต้ น หน่วยที่ 1 งานติดตั้งเครื่องเชื่อมไฟฟ้า วิลาศ พลพุทธ วิทยาลัยเทคนิคชุมพร

1 แผนการจดั การเรยี นร้ทู ่ี 1 สอนครั้งท่ี 1-2 เร่ือง กระบวนการเช่ือมไฟฟ้าดว้ ยลวดเชื่อมหุ้มฟลกั ซ์

2 แผนการจัดการเรียนรูท้ ่ี 1 ชอ่ื เร่ือง ชื่อวชิ า. งานเช่ือมและโลหะแผ่นเบอ้ื งตน้ เวลาเรยี นรวม 8 ช่ัวโมง ชื่อหน่วย กระบวนการเชื่อมไฟฟา้ ด้วยลวดเชอ่ื มหมุ้ ฟลักซ์ สอนครงั้ ท่ี 1-2 กระบวนการเช่ือมไฟฟ้าด้วยลวดเชื่อมหมุ้ ฟลักซ์ จํานวน 8 ช่วั โมง หวั ข้อเร่ือง 1.1 ความหมายของความปลอดภยั ในงานเชือ่ มไฟฟ้า 1.2 ข้อควรปฏิบัตเิ พ่อื ให้เกดิ ความปลอดภยั ในงานเชอื่ มไฟฟ้า 1.3 หลักการเช่ือมไฟฟา้ 1.4 เครอื่ งเชอื่ มไฟฟา้ 1.5 หลักการพิจารณาเลือกใช้เครอื่ งเชือ่ มไฟฟา้ 1.6 ประเภทของเคร่อื งเช่อื มไฟฟ้า 1.7 รอบทํางานของเคร่อื งเชอื่ ม 1.8 อปุ กรณ์งานเชื่อมไฟฟา้ 1.9 ความหมายของการเริ่มต้นอารก์ 1.10 วธิ ีเขย่ี อารก์ 1.11 วิธแี ตะอาร์ก 1.12 การเร่ิมตน้ และส้นิ สดุ รอยเช่อื ม 1.13 การต่อรอยเช่อื ม 1.14 การส่ายลวดเชอื่ ม สาระสําคัญ ผู้ที่ปฏิบัติงานเช่ือมไฟฟ้า จะต้องศึกษา ข้อควรปฏิบัติเพื่อให้เกิดความปลอดภัยต่างๆในการ ปฏิบัติงาน ซ่ึงจะเป็นการช่วยลดอุบัติเหตุหรืออันตรายที่จะเกิดข้ึนได้ขณะปฏิบัติงานเช่ือมไฟฟ้าด้วยลวด เชอื่ มหุ้มฟลกั ซ์ ทาํ ให้ลดการสญู เสยี และทําใหง้ านเชือ่ มทไี่ ด้มคี ุณภาพและประโยชนก์ ารใชง้ านไดม้ ากที่สดุ สมรรถนะหลกั (สมรรถนะประจาํ หนว่ ย) แสดงความรู้เก่ยี วกบั กระบวนการเชอื่ มไฟฟา้ ด้วยลวดเช่ือมหุม้ ฟลักซ์

3 แผนการจดั การเรยี นร้ทู ่ี 1 ชือ่ วชิ า. งานเชือ่ มและโลหะแผน่ เบื้องตน้ เวลาเรียนรวม 8 ช่ัวโมง ช่อื หน่วย กระบวนการเชื่อมไฟฟา้ ด้วยลวดเชอ่ื มหมุ้ ฟลกั ซ์ สอนคร้งั ท่ี 1-2 ช่ือเร่ือง กระบวนการเช่ือมไฟฟา้ ด้วยลวดเชอ่ื มห้มุ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ชั่วโมง สมรรถนะยอ่ ย (สมรรถนะการเรียนรู้) สมรรถนะทว่ั ไป (ทฤษฏี) 1.1 แสดงความรูเ้ กี่ยวกับความหมายของความปลอดภยั ในงานเชอ่ื มไฟฟ้า 1.2 แสดงความรูเ้ กี่ยวกับขอ้ ควรปฏบิ ัติเพอื่ ใหเ้ กิดความปลอดภยั ในงานเชอ่ื มไฟฟ้า 1.3 แสดงความรู้เกย่ี วกบั หลกั การเชื่อมไฟฟา้ 1.4 แสดงความรูเ้ กย่ี วกบั เครอ่ื งเชื่อมไฟฟา้ 1.5 แสดงความรเู้ กี่ยวกบั หลักการพิจารณาเลือกใชเ้ คร่อื งเช่อื มไฟฟา้ 1.6 แสดงความรู้เกย่ี วกับประเภทของเครือ่ งเชื่อมไฟฟา้ 1.7 แสดงความรเู้ กี่ยวกบั รอบทาํ งานของเคร่อื งเชือ่ ม 1.8 แสดงความรเู้ กยี่ วกบั อุปกรณง์ านเชอื่ มไฟฟา้ 1.9 แสดงความรู้เก่ียวกบั ความหมายของการเริ่มต้นอาร์ก 1.10 แสดงความรเู้ กย่ี วกบั วธิ ีเข่ียอาร์ก 1.11 แสดงความร้เู กยี่ วกบั วธิ ีแตะอาร์ก 1.12 แสดงความร้เู กย่ี วกบั การเริ่มต้นและสน้ิ สุดรอยเชอ่ื ม 1.13 แสดงความรเู้ กย่ี วกบั การต่อรอยเชือ่ ม 1.14 แสดงความรเู้ กีย่ วกับการส่ายลวดเชอื่ ม 1.15 การประกอบและตดิ ตง้ั เครือ่ งมอื อุปกรณ์งานเช่ือมไฟฟ้า 1.16 แสดงทักษะในการเรม่ิ ต้นอาร์ค (เช่ือมจดุ ) 1.17 แสดงทกั ษะในการเชือ่ มเดนิ แนวท่าราบ สมรรถนะที่พึงประสงค์ (ทฤษฏี) เมอ่ื ผู้เรยี นไดศ้ กึ ษาเน้ือหาในบทน้ีแลว้ ผู้เรยี นสามารถ 1.1 อธิบายความหมายของความปลอดภยั ในงานเช่อื มไฟฟา้ ไดถ้ กู ตอ้ ง 1.2 บอกขอ้ ควรปฏบิ ัติเพื่อให้เกิดความปลอดภัยในงานเชือ่ มไฟฟ้าได้ถกู ตอ้ ง 1.3 อธบิ ายหลกั การเชือ่ มไฟฟา้ ได้ถูกต้อง 1.4 บอกเครอื่ งเช่อื มไฟฟ้าได้ถกู ต้อง 1.5 บอกหลกั การพิจารณาเลอื กใชเ้ คร่ืองเชอื่ มไฟฟา้ ไดถ้ ูกต้อง 1.6 บอกประเภทของเครอ่ื งเช่อื มไฟฟ้าไดถ้ กู ต้อง

4 แผนการจดั การเรยี นร้ทู ่ี 1 ชือ่ วิชา. งานเชอ่ื มและโลหะแผน่ เบอ้ื งตน้ เวลาเรยี นรวม 8 ช่วั โมง ช่อื หนว่ ย กระบวนการเช่อื มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชอ่ื มหมุ้ ฟลักซ์ สอนครงั้ ที่ 1-2 ช่อื เรอ่ื ง กระบวนการเชื่อมไฟฟ้าดว้ ยลวดเชอ่ื มหมุ้ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ชัว่ โมง 1.7 บอกรอบทํางานของเคร่ืองเชอื่ มไดถ้ กู ตอ้ ง 1.8 บอกอุปกรณ์งานเชอ่ื มไฟฟา้ ได้ถูกตอ้ ง 1.9 บอกความหมายของการเรมิ่ ต้นอาร์กได้ถูกตอ้ ง 1.10 อธบิ ายวิธเี ขีย่ อารก์ ได้ถกู ตอ้ ง 1.11 อธิบายวิธแี ตะอาร์กไดถ้ ูกตอ้ ง 1.12 อธิบายการเริม่ ต้นและสิน้ สุดรอยเชอ่ื มไดถ้ ูกตอ้ ง 1.13 บอกการตอ่ รอยเชอ่ื มไดถ้ กู ต้อง 1.14 บอกการสา่ ยลวดเชื่อมไดถ้ กู ตอ้ ง 1.15 การประกอบและตดิ ตัง้ เครอ่ื งมืออุปกรณ์งานเชอื่ มไฟฟ้าไดถ้ ูกตอ้ ง 1.16 ปฏบิ ัตงิ านเริ่มต้นอาร์ค (เชอื่ มจดุ )ไดถ้ กู ต้อง 1.17 ปฏบิ ัตงิ านเชอ่ื มเดินแนวท่าราบได้ถูกต้อง กิจกรรมการเรยี นการสอน ในการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้และรูปแบบการจักการเรยี นรแู้ บบแบ่งกลมุ่ ผู้เรยี นคละความสามารถ (เก่ง–ปานกลาง–ออ่ น)เปน็ กล่มุ ๆ เน้นรูปแบบการจดั การเรียนรแู้ บบร่วมมือเทคนิค STAD (เพื่อนชว่ ยเพ่อื น) รว่ มกับการเรยี นแบบผสมผสาน(Blended Learning) ร่วมกับส่อื การสอนออนไลน์ กจิ กรรมการเรยี นการสอน (สอนคร้งั ท่ี 1-2 ) เวลา 8 ช่ัวโมง/สัปดาห์ การนําเขา้ สบู่ ทเรียน 1. ครเู รียกช่ือ สํารวจการแตง่ กายของนกั ศกึ ษา การเตรยี มเครอ่ื งมือและอุปกรณ์ พรอ้ มทั้ง บนั ทกึ ลงในแบบประเมินผลคณุ ธรรม จรยิ ธรรม 2. ครแู จ้งจดุ ประสงคป์ ระจาํ หน่วยการเรียนรูแ้ ละความสาํ คัญของเนอ้ื หาซึง่ จะเป็นพื้นฐานในการ เรยี นรูเ้ ร่อื งอ่นื ต่อไป 3. ผเู้ รียนทาํ แบบทดสอบกอ่ นเรียน โดยใชแ้ บบทดสอบกอ่ นเรยี นแบบออนไลน์ ทําเสรจ็ แลว้ ผูเ้ รยี นฟงั ครูเฉลยและแจง้ ผลการประเมินแบบทดสอบกอ่ นเรียน

5 แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 1 ช่อื วิชา. งานเชอื่ มและโลหะแผ่นเบอ้ื งต้น เวลาเรยี นรวม 8 ชั่วโมง ชอื่ หน่วย กระบวนการเชื่อมไฟฟา้ ด้วยลวดเชอื่ มห้มุ ฟลกั ซ์ สอนคร้งั ท่ี 1-2 ชื่อเร่ือง กระบวนการเชือ่ มไฟฟ้าด้วยลวดเชอ่ื มห้มุ ฟลกั ซ์ จาํ นวน 8 ช่ัวโมง 4. ครูผ้สู อนให้นักเรยี น อธบิ ายถึงความสาํ คญั เกย่ี วกับกระบวนการเชอ่ื มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเช่อื ม ห้มุ ฟลักซ์ ขั้นการสอน ทฤษฏี 1.ครใู ช้สอื่ เพาเวอรพ์ อยต์สลับกับคลปิ วิดโี อในการนาํ เสนอความรู้เกี่ยวกบั กระบวนการเช่อื มไฟฟ้า ดว้ ยลวดเชอ่ื มหุ้มฟลักซ์ 2.ครใู ห้นกั เรียนแตล่ ะกลุ่มช่วยกนั สรุปความรูค้ วามเขา้ ใจในหัวขอ้ ต่าง ๆ และตอบคาํ ถาม ใน หวั ขอ้ ตา่ งท่ีอาจจะเกิดความสับสน หรือไมเ่ ข้าใจ เพอ่ื ให้ผ้เู รียนไดเ้ กิดความรู้ ความเขา้ ใจเน้ือหามากยง่ิ ขึน้ ปฏบิ ัติ สปด.ท่ี 1 งานประกอบและตดิ ตงั้ เครอื่ งมืออปุ กรณง์ านเชอื่ มไฟฟ้า 1.ผ้สู อนชีแ้ จงรายละเอยี ดเก่ยี วกบั จดุ ประสงคร์ ายวิชา สมรรถนะรายวิชา และคําอธิบายรายวชิ า การวัดและประเมินผลการเรียนรายวิชา คุณลกั ษณะอันพึงประสงคข์ องรายวิชา และขอ้ ตกลงในการจดั การ เรียนการสอนในรายวชิ า 2.ครูผ้สู อนใหผ้ ู้เรียนแบง่ กลุ่มผู้เรยี นคละความสามารถ (เกง่ –ปานกลาง–ออ่ น)เปน็ กลุ่มๆ ศกึ ษาใบ ความรู้ ใบงาน 3.ผสู้ อนอธบิ ายใบความรทู้ ่ี 1 เรื่องการประกอบและติดตงั้ เครื่องมืออุปกรณง์ านเชื่อมไฟฟา้ 4.ครสู าธติ การปฏิบัตงิ านประกอบและติดต้งั เครือ่ งมอื อุปกรณ์งานเชือ่ มไฟฟ้า 5. ใหน้ กั เรียนแตล่ ะกล่มุ ไดล้ งปฏิบตั งิ าน โดยใหแ้ ตล่ ะคนชว่ ยกนั ดกู ารทํางานของเพ่ือนในกลุ่มท่ี ได้แบง่ ไวแ้ ล้ว 6. ใหน้ กั เรยี น นาํ ชิ้นงานทไี่ ด้ปฏิบัตมิ าส่งครเู พื่อตรวจประเมนิ ผล และใหใ้ นกลมุ่ มีสว่ นรว่ มในการ วิพากษก์ ารทาํ งานของเพื่อนร่วมกลุ่ม สปด.ที่ 2 งานเริ่มต้นอาร์ค (เชอ่ื มจุด) 1.ครูผูส้ อนใหผ้ ู้เรียนแบ่งกลุ่มผเู้ รียนคละความสามารถ (เก่ง–ปานกลาง–อ่อน)เปน็ กลุม่ ๆ ศกึ ษาใบ ความรู้ ใบงาน 2.ผสู้ อนถา่ ยทอดความร้ใู นหน่วยท่ี 1 เรื่องการเร่มิ ต้นอารค์ 3.ครสู าธิตการปฏิบตั ิงานเร่ิมตน้ อารค์ 4. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มได้ลงปฏิบตั งิ าน โดยใหแ้ ตล่ ะคนชว่ ยกันดูการทํางานของเพ่ือนในกลุ่มท่ี ได้แบง่ ไว้แลว้ (ให้ นร.ศึกษาคมู่ อื การปฏบิ ตั งิ านตามลาํ ดบั ขนั้ )

6 แผนการจดั การเรยี นรูท้ ่ี 1 ช่อื วิชา. งานเชอ่ื มและโลหะแผ่นเบอ้ื งต้น เวลาเรียนรวม 8 ช่ัวโมง ชอ่ื หนว่ ย กระบวนการเชอ่ื มไฟฟ้าดว้ ยลวดเชอื่ มห้มุ ฟลกั ซ์ สอนครั้งที่ 1-2 ชอ่ื เรื่อง กระบวนการเชอื่ มไฟฟ้าด้วยลวดเช่อื มหมุ้ ฟลักซ์ จํานวน 8 ชวั่ โมง 5. ใหน้ กั เรียน นําชิน้ งานทไ่ี ดป้ ฏบิ ัติมาสง่ ครเู พ่ือตรวจประเมินผล และใหใ้ นกลุม่ มสี ว่ นรว่ มในการ วิพากษ์การทํางานของเพ่ือนร่วมกล่มุ การวดั ผลและประเมินผล ทฤษฎี 1. ครูส่งแบบทดสอบหลังเรยี นเรอ่ื งกระบวนการเชื่อมไฟฟา้ ด้วยลวดเชอื่ มหมุ้ ฟลักซใ์ หน้ กั เรียน ปฏิบตั ติ ามคําส่งั ของแบบทดสอบ 2 ครตู รวจและเก็บคะแนนประจาํ แบบทดสอบเรื่องกระบวนการเชอ่ื มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชอ่ื มหุม้ ฟลกั ซ์ 3. ครูเฉลยข้อสอบเพื่อใหน้ ักเรียนทบทวนความรู้เพอื่ แกไ้ ขสว่ นที่ผิดในการเรียนเร่ืองกระบวนการ เชอ่ื มไฟฟ้าดว้ ยลวดเชื่อมหุ้มฟลกั ซ์ 4. ครเู น้นยา้ํ ใหน้ กั เรียนตระหนักถึงหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงในส่วนของ ความสนใจใฝ่รู้ ความมวี นิ ัย ตรงตอ่ เวลา และอยอู่ ยา่ ง ปฏิบตั ิ ( ใบงานที่ 1,2) 1. ให้ในกลุ่มมีส่วนร่วมในการวพิ ากษก์ ารทํางานของเพือ่ นร่วมกลุ่ม 2. ครูตรวจประเมนิ ผลจากการปฏิบตั ิงานตามแบบประเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ านและเกบ็ คะแนน 3. ครูประเมนิ ผลด้านคณุ ลักษณะทีพ่ งึ ประสงค์ ประกอบด้วย ผเู้ รยี นมีเจตคติท่ีดี สามารถปฏิบัติ ของตนได้โดยมีมนษุ ยสมั พนั ธ์ท่ีดี มคี วามรับผดิ ชอบ มีวนิ ยั มีความซอ่ื สตั ย์ มีความปลอดภยั มคี วามประหยดั มคี วามสนใจใฝ่รู้ มกี ตญั ญูกตเวที มีความคิดสร้างสรรค์ ตระหนักถึง ความละเอียดรอบคอบ ปลอดภัย เปน็ ระเบยี บ สะอาด ตรงต่อเวลา และอยู่อยา่ งพอเพยี ง การสรปุ - ครผู ูส้ อนกบั ผู้เรยี นรว่ มกนั สรุปเน้ือหาภาคทฤษฎเี พ่อื เป็นแนวคิดสําคัญ เพอื่ ให้ ผูเ้ รียนได้นาํ ไปใชง้ าน ในภาคปฏบิ ตั ไิ ด้อย่างถกู ต้องตอ่ ไป - ครสู รปุ ทบทวนในทางปฏิบัติ โดยใช้คําถามกระต้นุ นักเรยี นให้นกั เรยี นใช้เหตผุ ลจากความรทู้ ี่เรยี นใน เรื่องกระบวนการเช่ือมไฟฟา้ ดว้ ยลวดเช่ือมหุ้มฟลักซ์ สือ่ การสอน

7 แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 1 ชอ่ื วชิ า. งานเชื่อมและโลหะแผ่นเบ้อื งตน้ เวลาเรียนรวม 8 ชั่วโมง ชอ่ื หน่วย กระบวนการเช่อื มไฟฟ้าด้วยลวดเชอื่ มหุ้มฟลักซ์ สอนคร้ังที่ 1-2 ช่ือเรอื่ ง กระบวนการเช่อื มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชือ่ มห้มุ ฟลักซ์ จํานวน 8 ชวั่ โมง 1. เอกสารประกอบการสอน ใบงาน/ใบความรู้ 2. ส่ือนําเสนอ Canva/ Power Point 3. ระบบการสอนแบบออนไลน์ Microsoft Teams 4. หนงั สอื เรยี น งานเช่ือมโลหะเบือ้ งต้น รหสั วชิ า 20100-1004 งานทม่ี อบหมาย/กจิ กรรม ให้นักเรยี นทาํ แบบฝึกเสรมิ ทักษะทา้ ยหนว่ ยการเรียนที่ 1 การวดั และประเมนิ ผล 1 กอ่ นเรียน - แบบทดสอบก่อนเรียน จํานวน 10 ข้อ 2 ขณะเรยี น - แบบฝกึ หดั เรือ่ ง กระบวนการเช่อื มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชือ่ มหุ้มฟลกั ซ์ 3 หลังเรียน - แบบทดสอบหลงั เรยี น จาํ นวน 10 ข้อ - การวดั และประเมินผลพฤตกิ รรม คณุ ธรรม จริยธรรม และคณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์ เกณฑก์ ารประเมนิ ผล 1 ด้านทฤษฎี 1.1 แบบทดสอบก่อนเรียน มีจาํ นวน 10 ขอ้ ไม่นาํ ผลมาประเมิน แต่นาํ มาเปรียบเทียบ ผลสัมฤทธิ์ ทางการเรยี นกอ่ นเรยี นกับหลงั เรียนของเอกสารประกอบการเรียนการสอนเทา่ นนั้ 1.2 แบบฝกึ หดั มจี าํ นวน 10 ขอ้ ผูเ้ รยี นตอ้ งผ่านเกณฑไ์ มน่ อ้ ยกวา่ ร้อยละ 70 1.3 แบบทดสอบหลงั เรยี น มีจาํ นวน 10 ข้อ ผ้เู รยี นตอ้ งผ่านเกณฑไ์ ม่นอ้ ยกวา่ รอ้ ยละ 70 2 ด้านทกั ษะ หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 1 ใบงานท่ี 1,2 3 ด้านคณุ ธรรม จริยธรรม และคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์

8 แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 1 ชือ่ วชิ า. งานเชอื่ มและโลหะแผ่นเบอื้ งตน้ เวลาเรียนรวม 8 ชัว่ โมง ชอ่ื หน่วย กระบวนการเชื่อมไฟฟ้าด้วยลวดเชอื่ มหุ้มฟลกั ซ์ สอนครั้งท่ี 1-2 ชือ่ เร่ือง กระบวนการเช่ือมไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชื่อมหุ้มฟลักซ์ จํานวน 8 ช่ัวโมง ผู้เรียนทกุ คนตอ้ งผา่ นเกณฑก์ ารประเมนิ จากตารางประเมนิ ผลด้านคณุ ธรรม จรยิ ธรรม และ คุณลักษณะอันพงึ ประสงคโ์ ดยเปน็ การสังเกตพฤติกรรมของผ้เู รยี นเป็นรายบุคคล ช่วงก่อนเรยี น ขณะเรยี น และหลังเรียน ซึ่งเปน็ ตารางการประเมินแบบตรวจสอบรายการ จาํ นวน 10 ขอ้ ๆละ 1คะแนน ซึ่งใช้เกณฑ์ การประเมนิ ดงั น้ี คะแนน 9 – 10 หมายถงึ ระดับการประเมินพฤตกิ รรม ดมี าก คะแนน 7 – 8 หมายถึง ระดบั การประเมินพฤตกิ รรม ดี คะแนน 5 – 6 หมายถึง ระดบั การประเมินพฤตกิ รรม พอใช้ คะแนน 0 – 4 หมายถงึ ระดับการประเมนิ พฤติกรรม ตอ้ งปรบั ปรุง

9 แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 1 ช่อื เรอ่ื ง ชอ่ื วชิ า. งานเช่ือมและโลหะแผน่ เบอื้ งต้น เวลาเรยี นรวม 8 ชว่ั โมง ชือ่ หนว่ ย กระบวนการเชื่อมไฟฟ้าด้วยลวดเชือ่ มหุ้มฟลักซ์ สอนครง้ั ท่ี 1-2 กระบวนการเชือ่ มไฟฟ้าดว้ ยลวดเช่อื มห้มุ ฟลักซ์ จํานวน 8 ชวั่ โมง เนื้อหา รหสั วิชา 20101-1004 ช่ือวิชา. งานเช่อื มและโลหะแผน่ เบอ้ื งตน้ หนว่ ยที่ 1 ชือ่ หน่วย กระบวนการเชื่อมไฟฟ้าด้วยลวดเชือ่ มหุ้มฟลกั ซ์ ชอื่ เรอ่ื ง กระบวนการเช่ือมไฟฟ้าด้วยลวดเชอื่ มห้มุ ฟลกั ซ์ จาํ นวน 8 ช่วั โมง ก า ร เ ช่ื อ ม ไ ฟ ฟ้ า ด้ ว ย ล ว ด เ ช่ื อ ม หุ้ ม ฟ ลั ก ซ์ (Shielded Metal Arc Welding : SMAW)

10 เนือ้ หา รหสั วิชา 20101-1004 ช่ือวิชา. งานเชื่อมและโลหะแผน่ เบ้ืองต้น หน่วยที่ 1 ช่อื หน่วย กระบวนการเชอ่ื มไฟฟ้าดว้ ยลวดเชือ่ มหมุ้ ฟลักซ์ ช่ือเรือ่ ง กระบวนการเช่ือมไฟฟา้ ด้วยลวดเช่ือมหมุ้ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ช่ัวโมง เป็นกระบวนการเชื่อมท่ีมีมานานแล้วโดยใช้สําหรับเช่ือมชิ้นส่วนโครงสร้างโลหะเข้าด้วยกันหรือใช้สําหรับเชื่อม ซ่อมแซมช้ินส่วนโลหะท่ีชํารุด ในระยะแรกๆ คุณภาพของแนวเช่ือมไม่ดีนัก ปัจจุบัเทคโนโลยีการเชื่อมได้ ก้าวหน้าไปมากมีการปรับปรุงท้ังด้านกลวิธีการเช่ือม และประสิทธิภาพของเคร่ืองเชื่อมเป็นกระบวนการเช่ือม ท่ี ปฏบิ ตั งิ านไดง้ ่ายๆ เครื่องมือและอปุ กรณ์การทํางานไม่ยุ่งยากราคาไมแ่ พงเปน็ ที่ นิ ย ม กั น ม า ก ใ น ปัจจุบนั 1. หลักการเช่ือมไฟฟา้ ด้วยลวดเช่อื มห้มุ ฟลกั ซ์ 1.1 หลักการพน้ื ฐาน กระบวนการเช่ือมไฟฟา้ ด้วยลวดเชอื่ มหมุ้ ฟลกั ซ์(Shielded Metal Arc Welding : SMAW) หรือที่ทั่วๆ ไปเรียกว่า การเช่ือมด้วยลวดเชื่อมหุ้มฟลักซ์เป็นการเช่ือมแบบหลอมเหลวอีกกระบวนการหน่ึง ซ่ึงใช้ไฟฟ้าเป็นแหล่งความร้อน โดยอาศัยหลักการอาร์กระหว่างปลายของลวดเชื่อมหุ้มฟลักซ์(Electrode) กับชิ้นงานซึ่งความร้อนท่ีเกิดข้ึนจากการอาร์กบริเวณปลายลวดเชื่อมจะหลอมเหลวและป้อนเติมนํ้าโลหะลงสู่ บอ่ หลอมเหลวแล้วหลอมรวมเข้าเปน็ เน้อื เดียวกนั กลายเปน็ แนวเช่อื มเมอ่ื แขง็ ตัว ส่วนฟลักซเ์ มือ่ ถูกความร้อน เผาไหม้จนหลอมเหลวบางส่วนจะแตกตัวเป็นควัน ซึ่งเป็นแก๊สชนิดหน่ึงปกคลุมบริเวณอาร์กเอาไว้ เพ่ือเป็น การป้องกันบรรยากาศภายนอกไม่ให้เข้าไปทําปฏิกิริยากับน้ําโลหะเหลว แต่เม่ือเย็นตัวลง จะกลายเป็นสแลก ปกคลุมแนวเชื่อมอีกทั้งยังชว่ ยชะลออัตราการเยน็ ตัวของแนวเชื่อม 1.2 การนําไปใช้งาน กระบวนการเชอ่ื มไฟฟา้ ด้วยลวดเช่ือมห้มุ ฟลักซ์เป็นกระบวนการเชอื่ มทไี่ ด้รับความนยิ มกันมากใน ปจั จบุ ันสามารถเชื่อมได้ทงั้ โลหะจาํ พวกเหล็กและโลหะทไ่ี ม่ใชเ่ หล็กเกือบทุกชนิดทีม่ ีใช้ในอุตสาหกรรมปจั จบุ นั สามารถเชือ่ มโลหะบางตั้งแต่ 1.2 มิลลิเมตร ข้นึ ไปโดยไม่จํากดั ความหนา (ถา้ หนา เกิน 6 มลิ ลิเมตรขึ้นไปตอ้ ง บากขอบงาน และใชเ้ ทคนคิ การเช่อื มหลายแนว) เช่ือมไดใ้ นทุกตําแหนง่ ท่าเชื่อมงานท่ใี ช้ เชน่ โครงสรา้ ง

11 เนอ้ื หา รหัสวิชา 20101-1004 ชื่อวิชา. งานเชื่อมและโลหะแผน่ เบอ้ื งตน้ หน่วยที่ 1 ชื่อหนว่ ย กระบวนการเช่อื มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเช่อื มหุ้มฟลกั ซ์ ช่อื เร่อื ง กระบวนการเชอ่ื มไฟฟ้าดว้ ยลวดเชอ่ื มหมุ้ ฟลักซ์ จํานวน 8 ช่วั โมง อาคาร งานตอ่ เรอื โครงสรา้ งสะพาน งานซ่อมสรา้ งอุตสาหกรรมรถยนต์เป็นตน้ ภาพท่ี_การนํากระบวนการเชอ่ื มไฟฟ้าด้วยลวดเช่อื มหุม้ ฟลักซไ์ ปเช่อื มทอ่ อตุ สาหกรรม ภาพท_ี่ การนาํ กระบวนการเชอ่ื มไฟฟ้าด้วยลวดเชื่อมห้มุ ฟลักซไ์ ปเชอ่ื มโครงสรา้ งเหลก็

12 เนื้อหา รหสั วชิ า 20101-1004 ช่ือวิชา. งานเช่ือมและโลหะแผ่นเบ้ืองต้น หน่วยที่ 1 ชือ่ หน่วย กระบวนการเช่อื มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชื่อมหมุ้ ฟลกั ซ์ ชื่อเรอ่ื ง กระบวนการเช่ือมไฟฟ้าดว้ ยลวดเชื่อมหมุ้ ฟลักซ์ จาํ นวน 8 ช่ัวโมง ภาพที่_การนาํ กระบวนการเชื่อมไฟฟ้าดว้ ยลวดเชอ่ื มหุม้ ฟลกั ซไ์ ปเช่ือมชิน้ สว่ นเรือ ภาพท_ี่ การนาํ กระบวนการเชอื่ มไฟฟ้าดว้ ยลวดเชอื่ มหุ้มฟลักซไ์ ปเช่ือมสนามบินสวุ รรณภมู ิ 1.3 ขอ้ ดแี ละข้อจํากัด กระบวนการเช่ือมไฟฟ้าด้วยลวดเช่ือมหุ้มฟลักซ์มีการนําไปใช้งานกันอย่างกว้างขวางเนื่องจากเป็น กระบวนการเชือ่ มทสี่ ะดวกและมคี วามคลอ่ งตัวสูง เม่อื เปรยี บเทียบกับกระบวนการเชอ่ื มแบบอ่นื เ ค ร่ื อ ง มื อ และอุปกรณ์การเช่ือมราคาตา่ํ กว่าการปฏบิ ัตงิ านของกระบวนการเช่ือมไม่ตอ้ งใชอ้ ปุ กรณ์หรือวัสดุเพ่ิมเติม เช่น แก๊สปกคลุม หรือผงฟลักซ์เหมือนกับกระบวนการเช่ือมในบางระบวนการพ้ืนที่ท่ีจํากัดสามารถส่งลวดเช่ือมเข้า ไปได้ โดยลวดเช่ือมสามารถดัดโค้งเพื่อให้ทําการเช่ือมได้หรือแม้แต่พ้ืนท่ี ที่การปฏิบัติการเชื่อมอยู่ห่างไกลจาก เคร่ืองต้นกําลัง โดยการต่อสายเชื่อมให้ยาวออกไปนอกจากน้ันบริเวณปฏิบัติการเช่ือมท่ีมีสภาพลมพัดแรงๆ สามารถปฏิบัติการเช่ือมได้ เช่น ในบริเวณหน้างานก่อสร้างเนื่องจากไม่ค่อยมีผลต่อลมพัดเหมือนกับ กระบวนการเชอื่ มท่ีตอ้ งอาศยั แก๊สปกคลมุ บริเวณการอารก์ การเชือ่ มสามารถปฏบิ ัตกิ ารเช่ือมไดก้ ับโลหะหลายชนดิ หลายขนาดความหนาเหมาะกับการ

13 เนือ้ หา รหสั วชิ า 20101-1004 ช่อื วชิ า. งานเชอ่ื มและโลหะแผ่นเบื้องตน้ หน่วยที่ 1 ช่อื หน่วย กระบวนการเช่ือมไฟฟ้าดว้ ยลวดเชอ่ื มหมุ้ ฟลักซ์ ช่อื เร่อื ง กระบวนการเชือ่ มไฟฟ้าดว้ ยลวดเช่ือมห้มุ ฟลกั ซ์ จาํ นวน 8 ช่วั โมง ผลิตและการเชื่อมซ่อมบํารุง เชน่ การเช่อื มงานโครงสร้าง งานตอ่ เรอื งานสร้างเคร่ืองจักรเกษตรงานเชือ่ ม ท่ออตุ สาหกรรม งานกอ่ สรา้ งสะพานและงานถังบรรจุความดัน เป็นตน้ 2.เครื่องเช่อื ม เคร่ืองเช่อื ม (Welding Machine)เป็นอปุ กรณท์ สี่ าํ คญั เน่อื งจากเคร่อื งเช่อื มเปน็ ตัวกําเนดิ พลงั งาน โดยจะผลติ กระแสไฟเชือ่ มและแรงเคล่อื นใหอ้ อกมาคงท่ีและเพียงพอทจี่ ะทาํ ใหเ้ กดิ การอารก์ จนเกดิ เปน็ ความ ร้อนท่สี ามารถหลอมชน้ิ งานและลวดเช่อื มเขา้ เปน็ เนื้อเดยี วกนั ได้ ปัจจุบนั เคร่ืองเชื่อมไฟฟา้ มกี ารพัฒนาไปมากทง้ั ความสามารถในการใช้งาน การประหยัดพลังงานและ ขนาดซ่ึงเคร่ืองเช่ือมแต่ละแบบนั้นราคาจะต่างกันมาก ดังน้ันผู้ ใช้จะต้องมีความรู้ ความเข้าใจถึงคุณลักษณะ เฉพาะของเครื่องเชอ่ื มแต่ละแบบอย่างถอ่ งแท้ จึงจะสามารถท่ีจะเลือกเครื่องเช่ือมท่ีมีอยู่อย่างมากมาย ให้เหมาะกับการนําไปใช้งาน เคร่ืองเชื่อมไฟฟ้าถ้าพิจารณาการแบ่งตามลักษณะต้นกําลังผลิตจะสามารถแบ่ง เครอ่ื งเชอ่ื มออกได้ดงั น้ี 5.2 เครอ่ื งเช่อื มไฟฟา้ ตามลักษณะพ้ืนฐาน การเชื่อมไฟฟ้ามีชื่อเรียกเต็มว่าการเชื่อมไฟฟ้าด้วยลวดเชื่อมหุ้มฟลักซ์ใช้สัญลักษณ์ SMAW( Shield Metal Arc Welding ) หมายถึงกระบวนการเชื่อมที่ได้รับความร้อนจากการอาร์กระหว่างลวดเช่ือมกับช้ินงาน ความร้อนที่เกิดจากการอาร์กสูงประมาณ 6,000°F ( 3,316 °C ) เพื่อหลอมเหลวโลหะให้ติดกันทําให้ช้ินงาน กับลวดเช่ือมที่บริเวณการอาร์กรวมตัวกันเป็นเน้ือเดียวกันคือรอยเชื่อมส่วนสารพอกหุ้มหรือท่ีเรียกว่าฟลักซ์ ( Flux) เมื่อได้รับความร้อนจะกลายเป็นควันปกคลุมรอยเช่ือมป้องกันแก๊สออกซิเจนเข้าไปรวมตัวกับนํ้าโลหะ เหลวและฟลักซ์จะทําหน้าท่ีอีกอย่างคือดึงสิ่งสกปรกหรือสารมลทินขึ้นมาจากนํ้าโลหะเม่ือเย็นตัวจะกลายฟ ลักซ์จะแขง็ และเปราะเรยี กวา่ สแลก ( Slag ) ดงั แสดงในรูปที่ 1.15 รปู ที่ 1.15แสดงลักษณะการเชอื่ มแบบลวดเชื่อมหมุ้ ฟลกั ซ์ (SMAW)

14 เนอ้ื หา รหสั วชิ า 20101-1004 ชือ่ วชิ า. งานเชอื่ มและโลหะแผ่นเบอื้ งตน้ หน่วยท่ี 1 ชื่อหนว่ ย กระบวนการเชอื่ มไฟฟ้าด้วยลวดเช่อื มหุ้มฟลักซ์ ชอ่ื เรอ่ื ง กระบวนการเชื่อมไฟฟ้าด้วยลวดเช่อื มห้มุ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ช่ัวโมง 5.2.1เคร่อื งเชอื่ มไฟฟ้าตามลักษณะพื้นฐาน เคร่ืองเช่ือมไฟฟ้าที่ใช้ในงานเชื่อมปัจจุบันมีมากมายหลายชนิดแต่ละชนิดมีประสิทธิภาพในการทํางาน ที่แตกต่างกันผู้ใช้งานจําเป็นท่ีจะต้องเรียนรู้ในด้านเทคนิคเพื่อที่จะได้ใช้งานให้ถูกต้องเหมาะสมกับการใช้งาน รวมท้ังการประหยดั ไฟฟา้ โดยท่ัวไปเคร่อื งเช่อื มไฟฟา้ ควรมีลกั ษณะดงั น้ี 1.ขนาดแรงเคล่ือนไฟฟา้ อยู่ระหว่าง 50 - 80 โวลต์ 2. กระแสไฟเชอื่ มสงู แต่แรงเคล่อื นไฟฟ้าตํา่ 3. สามารถควบคุมขนาดของกระแสเชื่อมได้ ปัจจุบันเครื่องเช่ือมไฟฟ้าได้ถูกออกแบบและพัฒนาไปอย่างมากมายท้ังรูปร่างและความสามารถใน การใชง้ านถา้ พิจารณาตามลกั ษณะพื้นฐานสามารถแบ่งเครอ่ื งเชือ่ มออกเปน็ 2 ชนดิ 5.2.1.1 เครื่องเชื่อมชนดิ กระแสไฟฟ้าคงที่( Constant Current ) เคร่ืองเช่ือมชนิดน้ีใช้กับเครื่องเช่ือมธรรมดาที่ใช้ลวดเชื่อมที่มีฟลักซ์หุ้มเครื่องเช่ือมทิก( Tig ) เครื่องเชื่อมที่ใช้กับลวดเชื่อมคาร์บอนอาร์กเคร่ืองเช่ือมที่ใช้กับลวดเชื่อมเซาะร่องและเคร่ืองเชื่อมท่ีใช้กับการ เช่ือมสลักอาร์ก (Arc Stud Welding ) เครื่องเช่ือมชนิดกระแสไฟฟ้าคงท่ีจะมีแรงเคล่ือนไฟฟ้าสูงสุดเม่ือไม่มี กระแสไฟฟ้า ( กระแสไฟฟ้าเป็นศูนย์ ) และแรงเคล่ือนไฟฟ้าจะลดลงเมื่อกระแสไฟเชื่อมเพ่ิมขึ้นภายใต้การ เช่ือมปกติแรงเชื่อมภายในวงจรอยู่ในช่วง 20 – 40 โวลต์ในขณะที่แรงเคล่ือนไฟฟ้าวงจรเปิดในช่วง 60 – 80 โวลต์เครื่องเช่ือมชนิดกระแสไฟฟ้าคงท่ีมีท้ังชนิดกระแสไฟฟ้าตรงและกระแสไฟฟ้าสลับหรือมีท้ังกระแสไฟฟ้า ตรงและกระแสไฟฟ้าสลับรวมกันเคร่ืองเช่ือมชนิดกระแสไฟฟ้าคงท่ีนี้เม่ือนําไปใช้กับกระบวนการเช่ือมแบบ ลวดเช่ือมที่มีฟลักซ์หุ้มสามารถเปลี่ยนแปลงกระแสไฟเชื่อมได้โดยการเปล่ียนแปลงระยะอาร์กโดยไม่ต้องตั้ง กระแสไฟเช่อื มท่ีเคร่ืองเชอื่ มใหมค่ วามสัมพันธ์ของแรงเคลือ่ นไฟฟา้ และกระแสไฟเช่อื มดงั แสดงในรูปท่ี 1.16 รปู ท่ี 1.16ลักษณะความสัมพนั ธข์ องแรงเคล่อื นไฟฟา้ และกระแสไฟเช่อื มเครอ่ื งเช่ือมชนดิ กระแสคงที่ 5.2.1.2 เคร่อื งเช่อื มชนิดแรงเคล่ือนไฟฟา้ คงท่ี( Constant Voltage )

15 เน้ือหา รหัสวชิ า 20101-1004 ชือ่ วชิ า. งานเชอ่ื มและโลหะแผน่ เบอ้ื งต้น หนว่ ยที่ 1 ช่อื หน่วย กระบวนการเชือ่ มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชอ่ื มหุ้มฟลกั ซ์ ช่อื เรอ่ื ง กระบวนการเช่ือมไฟฟา้ ด้วยลวดเชื่อมห้มุ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ช่ัวโมง เป็นเคร่ืองเช่ือมที่ให้แรงเคล่ือนไฟฟ้าเรียบคงที่ซ่ึงแรงเคลื่อนไฟฟ้าจะไม่เปลี่ยนแปลงตาม ขนาดของกระแสไฟเชื่อมใช้กับเครื่องเช่ือมกึ่งอัตโนมัติและอัตโนมัติและผลิตเฉพาะกระแสไฟฟ้าตรงเท่าน้ันซ่ึง อาจเป็นชนิดของเคร่ืองเชื่อมแบบหม้อแปลงของกระแสไฟฟ้าเคร่ืองเชื่อมเรียงกระแสไฟฟ้าหรือชนิดขับเคล่ือน ด้วยเคร่ืองยนตห์ รือมอเตอรไ์ ฟฟ้าดังแสดงความสัมพนั ธ์ของแรงเคลือ่ นไฟฟา้ และกระแสไฟเชอื่ มในรูปที่ 1.17 รูปท่ี 1.17ลักษณะความสมั พนั ธข์ องแรงเคลอ่ื นไฟฟา้ และกระแสไฟเชือ่ ม เครื่องเชอื่ มชนิดแรงเคลื่อนไฟฟ้าคงทเี่ ครือ่ งเชื่อมไฟฟ้าชนดิ กระแสไฟฟ้าคงท่ีและชนิดแรงเคล่อื นไฟฟ้าคงท่ี ตอ้ งมีต้นกาํ ลงั ในการผลติ กระแสไฟฟา้ และแรงเคลื่อนไฟฟ้าทีใ่ ชใ้ นการเชอ่ื มปจั จุบนั ได้มกี ารพัฒนาเครอ่ื งเช่ือม ไฟฟ้าให้เหมาะกบั การใช้งานในแตล่ ะประเภทของงานซึ่งแบง่ ออกเป็น 4 ประเภทดงั นี้ 1.เครือ่ งเชือ่ มแบบหมอ้ แปลงไฟฟา้ ( Transformer Welding Machine ) 2. เครอื่ งเชือ่ มแบบเจอเนเรเตอร์( Generator Welding Machine ) 3. เครื่องเช่ือมแบบหม้อแปลง-เครอื่ งเรยี งกระแส(Transformer RectifierWeldingMachine) 4. เคร่อื งเช่ือมแบบอินเวอร์เตอร์( Inverter Welding Machine ) 1. เคร่ืองเชื่อมแบบหมอ้ แปลงไฟฟ้า( Transformer Welding Machine ) เครอื่ งเชอื่ มแบบน้เี ป็นเครอ่ื งทผ่ี ลติ กระแสไฟฟา้ สลบั ออกมาใช้ในการเชอ่ื มโดยมหี มอ้ แปลงไฟฟา้ ( Transformer ) เป็นส่วนประกอบที่สําคญั นยิ มใช้กันมากเน่อื งจากมรี าคาถกู นํ้าหนกั เบาเครื่องเชอื่ มแบบนจ้ี ะ ผลิตเฉพาะกระแสสลบั (AC) เท่านน้ั และมขี นาดเลก็ กว่าเครื่องเชือ่ มแบบอน่ื ๆดงั แสดงในรูปที่ 1.18 หลักการทาํ งานของเคร่อื งเชื่อมจะเหมือนกบั หมอ้ แปลงไฟฟ้าทัว่ ๆ ไปโดยนาํ กระแสไฟฟ้าทมี่ ี แรงเคลอ่ื นไฟฟ้าสงู ปอ้ นเขา้ สู่ขดลวดปฐมภูมิ ( Primary ) และจา่ ยออกทางขดลวดทตุ ยิ ภูม(ิ Secondary ) ซึ่ง จะเปน็ แรงเคล่ือนไฟฟา้ ตา่ํ กระแสไฟเชอ่ื มสูงสว่ นหมอ้ แปลงในเคร่อื งเช่อื มกเ็ หมอื นกนั กบั หม้อแปลงไฟฟ้าทัว่ ไป ลักษณะภายในของเครอื่ งเชอื่ มดงั แสดงในรูปท่ี1.18 - 1.19

16 เนอ้ื หา รหสั วิชา 20101-1004 ช่อื วชิ า. งานเช่อื มและโลหะแผน่ เบื้องตน้ หน่วยท่ี 1 ชื่อหน่วย กระบวนการเชอื่ มไฟฟา้ ด้วยลวดเชอ่ื มหุ้มฟลักซ์ ช่ือเรื่อง กระบวนการเช่ือมไฟฟา้ ดว้ ยลวดเช่ือมหุ้มฟลกั ซ์ จํานวน 8 ชัว่ โมง ภาพท_ี่ เครอื่ งเชอื่ มไฟฟา้ ด้วยลวดเชอ่ื มหุ้มฟลักซแ์ บบหมอ้ แปลง รูปที่ 1.18ลกั ษณะเครอ่ื งเชื่อมหม้อแปลงไฟฟา้ รปู ท่ี 1.19ลกั ษณะภายในเครื่องเชือ่ ม สว่ นประกอบทีส่ าํ คัญของเครอื่ งเช่อื มแบบหมอ้ แปลงไฟฟ้ามีดงั น้ี แกนเหล็กเป็นแผ่นเหล็กท่ีผสมสารซิลิกอนบางๆอัดเป็นชั้นมีฉนวนซ่ึงทําจากกระดาษหรือวานิชก้ัน ระหว่างแผ่นเพื่อไม่ให้เส้นแรงแม่เหล็กที่เกิดขึ้นเรียงกันได้ดีไม่ให้เกิดกระแสไหลวนและทําให้ไม่เกิดความร้อน ในตัวเครอ่ื งเชอื่ ม ขดลวดปฐมภูมิเป็นขดลวดขนาดเล็กพันอยู่รอบแกนเหล็กซึ่งมีจํานวนรอบมากปลายขดลวดทั้งสอง เส้นจะต่อเข้ากับแหล่งกระแสไฟฟ้าจากภายนอกเมื่อกระแสไฟฟ้าไหลผ่านขดลวดจะทําให้เกิดเส้นแรงแม่เหล็ก ไหลวนรอบแกนเหลก็ นน้ั ขดลวดทุติยภูมิเป็นขดลวดเส้นโตกว่ามีจํานวนพันรอบแกนน้อยกว่าขดลวดปฐมภูมิท่ีขดลวดทุติยภูมิท่ี พันรอบอยู่นั้นจะมีเส้นแรงแม่เหล็กซึ่งเกิดจากการเหนี่ยวนําของขดลวดปฐมภูมิไหลผ่านทําให้เกิดความ

17 เนอื้ หา รหสั วชิ า 20101-1004 ชอ่ื วิชา. งานเชอื่ มและโลหะแผน่ เบื้องตน้ หน่วยท่ี 1 ช่อื หนว่ ย กระบวนการเช่อื มไฟฟา้ ด้วยลวดเช่ือมหมุ้ ฟลักซ์ ชอื่ เร่ือง กระบวนการเชื่อมไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชอ่ื มหุ้มฟลกั ซ์ จํานวน 8 ช่วั โมง ต้านทานในตวั นําตํา่ และมีกระแสไฟฟา้ สงู ซึ่งเป็นกระแสไฟฟ้าทใี่ ชใ้ นการเชอ่ื ม การปรับกระแสไฟของเครื่องเชื่อมแบบหม้อแปลงไฟฟ้ามีด้วยกัน 2 แบบคือการปรับด้วยวิธีกลโดยมี เคร่ืองปรับกระแสไฟแบบต่อเน่ือง( Continuous Output Control ) ซึ่งเป็นแบบเคล่ือนที่แกนเหล็กหรือ เคล่ือนที่ขดลวดในหม้อแปลงอีกวิธีหนึ่งคือการปรับด้วยอุปกรณ์ไฟฟ้าวิธีนี้เป็นวิธีที่ทันสมัยโดยต่อวงจรไฟฟ้า ควบคุมเข้ากับหม้อแปลงไฟฟ้าซึ่งวงจรน้ีจะควบคุมกระแสไฟที่ออกการปรับกระแสไฟทําได้โดยการหมุนปุ่ม ขนาดเล็กที่หน้าปัดของเคร่ืองเชื่อมสามารถปรับกระแสไฟได้อย่างต่อเน่ืองจากต่ําสุดถึงสูงสุดดังแสดงในรูปท่ี 1.20 รูปท่ี ลกั ษณะการปรบั กระแสไฟเช่ือมเครอ่ื งเชือ่ มชนิดหมอ้ แปลงไฟฟา้ 2. เครื่องเชื่อมแบบเจนเนเรเตอร์(Generator Welding Machine) เครอ่ื งเชื่อมแบบน้ี จะใช้เจนเนอรเ์ รเตอร์ (Generator) เปน็ แหล่งพลงั งานจะถูกสร้างข้นึ เป็นพิเศษ สามารถผลติ กระแสไฟเชือ่ มได้สงู ท่ี แรงเคลื่อนตาํ่ เป็นเครอื่ งเช่อื มท่ี ผลติ กระแสตรงจา่ ย ให้กับวงจรการเชื่อมแบ่งเป็น 2 แบบคือแบบที่ใช้มอเตอร์ไฟฟ้าเป็นต้นกําลังและแบบท่ีใช้เครื่องยนต์เป็นต้น กําลังโดยเครื่องยนต์ที่ใช้นี้มีท้ังเคร่ืองยนต์แก๊สโซลีนและเคร่ืองยนต์ดีเซลเหมาะสําหรับการใช้งานในที่ไม่มี กระแสไฟฟ้าใช้สามารถเคล่ือนย้ายได้สะดวกเครื่องยนต์จะระบายความร้อนด้วยอากาศหรือน้ําซ่ึงจะมีท้ัง กระแสไฟฟ้าตรงและกระแสไฟฟ้าสลบั ในปัจจุบนั มีเครือ่ งเชอ่ื มจํานวนมากใช้กับระบบไฟฟา้ 220 โวลต์ 1 แบบมอเตอรเ์ จนเนอรเ์ รเตอร์ (Motor Generator) เปน็ เคร่ืองเชอื่ มทใี่ ชพ้ ลงั งาน ไฟฟา้ กระแสสลับป้อนเขา้ มอเตอรไ์ ฟฟา้ เพื่อขบั เคล่ือนเจนเนอร-์ เรเตอร์ ซ่ึงทวั่ ไปจะใช้กบั แรงเคล่อื นไฟฟ้า 380 โวลต์ โดยเพลาของมอเตอรจ์ ะต่อร่วมกับเพลาเจนเนอรเ์ รเตอร์ ซงึ่ เจนเนอรเ์ รเตอร์จะจ่ายไฟกระแสตรง ทม่ี คี วามเรยี บจะใชก้ บั งานในโรงงาน

18 เนอ้ื หา รหัสวชิ า 20101-1004 ช่ือวชิ า. งานเชื่อมและโลหะแผ่นเบอื้ งตน้ หนว่ ยท่ี 1 ชอ่ื หนว่ ย กระบวนการเชือ่ มไฟฟา้ ด้วยลวดเช่อื มหุ้มฟลกั ซ์ ชื่อเรือ่ ง กระบวนการเชอื่ มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเช่ือมหมุ้ ฟลักซ์ จํานวน 8 ชวั่ โมง รปู ท่ี 1.21ลกั ษณะเครอ่ื งเช่ือมเจนเนเรเตอร์โดยใชม้ อเตอรไ์ ฟฟา้ และเครื่องยนต์ 2 แบบขับดว้ ยเครอื่ งยนต์(Engine Motor Generator) เป็นเคร่ืองเช่ือมที่ใชก้ าํ ลงั ขับจาก เครื่องยนต์ เครอ่ื งยนตท์ ใี่ ชจ้ ะเปน็ เครื่องดีเซลหรอื แกส๊ โซลีน แตต่ ้องมแี รงม้าและความเรว็ รอบเพยี งพอใน การขับเคลอ่ื นท่จี ะสามารถปฏบิ ตั กิ ารเชอ่ื มได้ เคร่อื งเชอ่ื มแบบนเ้ี หมาะสาํ หรับงานภาคสนามท่รี ะบบไฟฟา้ เขา้ ไปไมถ่ งึ การเคลอ่ื นย้ายสามารถทาํ ไดส้ ะดวก

19 เน้ือหา รหสั วชิ า 20101-1004 ชื่อวิชา. งานเช่ือมและโลหะแผน่ เบ้ืองต้น หนว่ ยที่ 1 ชือ่ หนว่ ย กระบวนการเชือ่ มไฟฟ้าด้วยลวดเชอ่ื มหุ้มฟลักซ์ ชอื่ เรอ่ื ง กระบวนการเช่อื มไฟฟา้ ด้วยลวดเชือ่ มหมุ้ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ช่ัวโมง ภาพท_ี่ เครอ่ื งเชือ่ มเจนเนอร์เรเตอร์แบบขบั ด้วยเครือ่ งยนต์ ภาพท่ี_การเชื่อมซ่อมด้วยเคร่ืองเชื่อมเจนเนอร์เรเตอร์แบบขบั ดว้ ยเครอื่ งยนต์ 3. เคร่อื งเชื่อมแบบผสมหม้อแปลง-เคร่อื งเรยี งกระแส (Transformer –RectifierWeldingMachine) เป็นเคร่ืองเช่ือมแบบหม้อแปลงจะผลิตเฉพาะกระแสไฟฟ้าสลับเท่าน้ันซึ่งจะให้ประสิทธิภาพการเช่ือม ดีเฉพาะลวดเช่ือมบางชนิดเท่านั้นแต่มีลวดเช่ือมอีกหลายชนิดท่ีมีความจําเป็นต้องเชื่อมด้วยกระแสตรงเท่าน้ัน เครื่องเชื่อมแบบหม้อแปลงเรียงกระแสประกอบด้วยชุดหม้อแปลง (Transformer) และชุดตัวเรียงกระแส (Rectifier) ตัวเรียงกระแสท่ีเพ่ิมเข้ามาจะทําหน้าที่เรียงกระแสสลับให้เป็นกระแสตรงซึ่งเป็นส่วนหน่ึงของ เคร่ืองเช่ือมได้แก่ไดโอด ( Diode ) ทําหน้าที่จํากัดให้อิเล็กตรอนไหลไปในทิศทางเดียวกันคือจากขั้วลบไป ข้ัวบวกเคร่ืองเรียงกระแสที่ใช้กับเครื่องเชื่อมโดยจะใช้สารก่ึงตัวนํา เช่นแผ่นซิลิคอน(Silicon) และซีลีเนียม (Selenium) ซ่ึงโลหะกึ่งตัวนําจะยอมให้กระแสไหลผ่านได้สะดวกทางเดียวเท่านั้นมีท้ังแบบ ซิลิกอนไดโอดเรกติไฟร์และซิลิเนียมไดโอดเรกติไฟร์ซิลิกอนไดโอดจะมีเกลียวติดแน่นกับแผ่นระบายความร้อน

20 เนื้อหา รหสั วชิ า 20101-1004 ช่อื วชิ า. งานเชื่อมและโลหะแผน่ เบื้องตน้ หนว่ ยที่ 1 ชอื่ หน่วย กระบวนการเช่อื มไฟฟ้าดว้ ยลวดเชือ่ มหมุ้ ฟลักซ์ ช่ือเรือ่ ง กระบวนการเช่อื มไฟฟา้ ด้วยลวดเช่ือมหุ้มฟลักซ์ จํานวน 8 ชั่วโมง ซ่ึงมขี นาดเล็กและนิยมใช้กันมากดังแสดงในรปู ที่ 1.22 รูปที่ 1.22 ลกั ษณะซลิ กิ อนไดโอดเรกตไิ ฟร์ สําหรับซีลีเนียมจะเป็นแผ่นเหล็กหรือแผ่นอะลูมิเนียมเคลือบด้วยซีลีเนียมซ้อนกันอยู่เป็นช้ันๆซ่ึงใช้ พน้ื ท่ีนอ้ ยกวา่ ซลิ กิ อนไดโอดดังแสดงในรูปที่ 1.23 รปู ที่ 1.23ลักษณะซีลีเนียมไดโอดเรกตไิ ฟร์ ภาพท_่ี ลักษณะสว่ นตา่ งๆ ภายในเคร่อื งเชื่อมแบบหม้อแปลงเรียงกระแส จากภาพท_ี่ ชุดหม้อแปลงจะทําหน้าที่แปลงแรงเคลื่อนไฟฟ้าที่ต่อเข้าเครื่องให้มีแรงเคล่ือนตํ่ากระแส สงู สําหรบั ตัวเรยี งกระแสจะทําหนา้ ทป่ี รับเปลี่ยนกระแสใหไ้ หลเพยี งทศิ ทางเดยี ว ดั ง น้ั น ก ร ะ แ ส ไ ฟ ท่ี ออกมาจากเครอ่ื งเชื่อมจงึ เป็นกระแสตรง เคร่ืองเช่อื มแบบหม้อแปลงเรียงกระแสน้ี ช้ินส่วนหรือกลไกจะ ไม่เคลือ่ นไหวเหมือนกับเคร่อื งเชอื่ มแบบหมอ้ แปลงธรรมดาที่สาํ คญั จะตอ้ งมกี ารระบายความรอ้ นเป็น

21 เนือ้ หา รหสั วิชา 20101-1004 ช่ือวิชา. งานเชือ่ มและโลหะแผ่นเบือ้ งตน้ หน่วยท่ี 1 ชอื่ หน่วย กระบวนการเช่ือมไฟฟา้ ดว้ ยลวดเช่ือมหมุ้ ฟลกั ซ์ ชื่อเร่อื ง กระบวนการเช่อื มไฟฟา้ ด้วยลวดเชื่อมห้มุ ฟลักซ์ จาํ นวน 8 ชวั่ โมง อยา่ งดี โดยทวั่ ๆ ไปจะติดต้ังพัดลมเพือ่ ระบายความรอ้ นใหแ้ ก่เครอ่ื งเช่ือม การเช่อื มด้วยกระแสตรง สามารถสลับข้ัว โดยสามารถให้ลวดเชื่อม (Electrode) อยูข่ ้วั บวก (+) หรอื ข้วั ลบ(-) ชนดิ กระแสไฟฟา้ ตรงลวดเชือ่ มต่อข้ัวลบ (Direct Current Electrode Negative: DCEN) ภาพท_ี่ เครอื่ งเชอ่ื มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเช่ือมห้มุ ฟลกั ซแ์ บบหมอ้ แปลงเรียงกระแส ภาพที่_การตอ่ กระแสตรงกลบั ขัว้ : DC-EP(ซ้าย) การต่อกระแสตรงขว้ั ตรง : DC-EN (ขวา) จากภาพที่_ (ซา้ ย) เป็นการต่อวงจรไฟเชื่อมแบบตอ่ ตรงกลับข้วั กล่าวคอื จะตอ่ ลวดเช่อื มเปน็

22 เนื้อหา รหสั วชิ า 20101-1004 ชื่อวชิ า. งานเชื่อมและโลหะแผน่ เบอ้ื งต้น หนว่ ยที่ 1 ชื่อหน่วย กระบวนการเชอื่ มไฟฟา้ ด้วยลวดเชื่อมหุ้มฟลกั ซ์ ชือ่ เรือ่ ง กระบวนการเชื่อมไฟฟ้าดว้ ยลวดเชอ่ื มหุ้มฟลกั ซ์ จํานวน 8 ชวั่ โมง ขว้ั บวก (+) ต่อช้นิ งานเปน็ ขัว้ ลบ (-) กระแสไฟจะไหลจากชิ้นงานไปยังลวดเชอ่ื ม ดงั น้ันความร้อนจะ เกิดขึน้ ทข่ี ัว้ บวกหรือลวดเชอ่ื มประมาณ 70% ของความร้อนทเี่ กดิ จากการอารก์ ทั้งหมด สว่ นช้ินงานจะมี ความรอ้ นเกดิ ข้นึ 30% จึงทาํ ให้ลวดเชอ่ื มหลอมและปอ้ นเตมิ ลงสู่บ่อหลอมเหลวไดอ้ ย่างรวดเรว็ สมํ่าเสมอ ดกี ว่าการต่อขวั้ ไฟเชื่อมแบบขวั้ ตรง จากภาพท่ี_ (ขวา) เป็นการต่อวงจรไฟเชอ่ื มแบบตอ่ ตรงขวั้ ตรง กลา่ วคือ จะตอ่ ลวดเช่อื มเป็น ขว้ั ลบ (-) ต่อชิ้นงานเป็นขั้วบวก (+) กระแสไฟจะไหลจากลวดเชือ่ มไปยังชน้ิ งาน ดังนั้นความร้อนจะ เกดิ ข้นึ ท่ีขัว้ ลบหรือลวดเชือ่ มประมาณ 30% ของความร้อนที่ เกิดจากการอารก์ ทั้งหมด สว่ นช้ินงานจะมี ความรอ้ นเกิดขึ้น 70% จงึ ทาํ ใหช้ ิ้นงานมกี ารหลอมลึกดเี หมาะกบั การเชอื่ มช้นิ งานหนาๆ DC-EN DC-EP การหลอมลึกมากแนวเชอ่ื มแคบ การหลอมลกึ นอ้ ย แนวเชื่อมกว้าง ภาพท_ี่ ภาพตดั ขวางการหลอมลกึ ของแนวเชื่อมของขวั้ ไฟแบบ DC-ENและ DC-EP 4.เครือ่ งเชื่อมแบบอนิ เวอร์เตอร(์ Inverter Welding Machine) เป็นเคร่ืองเช่ือมเทคโนโลยีใหม่ที่ได้รับการพัฒนาข้ึนมาสามารถแปลงกระแสได้สูงสมํ่าเสมอปรับ กระแสไฟได้ละเอียดและเป็นเคร่ืองเช่ือมท่ีได้พัฒนาล่าสุดขนาดเล็กนํ้าหนักเบาเคลื่อนย้ายได้สะดวกการทํางาน ของระบบอินเวอร์เตอร์คือแปลงกระแสไฟฟ้าสลับมาเป็นกระแสไฟฟ้าตรงแล้วเปลี่ยนความถี่จาก 50 เฮิร์ต เหลือเพียง 5–20 เฮิร์ตเป็นกระแสไฟฟ้าสลับเม่ือกระแสไฟฟ้าสลับที่มีความถี่สูงผ่านหม้อแปลงแล้วจึงเรียง กระแสไฟฟ้าสลับให้เป็นกระแสไฟฟ้าตรงและทําให้เดินเรียบด้วยเครื่องเช่ือมแบบอินเวอร์เตอร์มีท้ัง กระแสไฟฟ้าตรงและกระแสไฟฟ้าสลับลักษณะของเคร่ืองเชื่อมแบบอินเวอร์เตอร์เม่ือเปรียบกับเคร่ืองเชื่อม แบบหมอ้ แปลงจะเห็นได้ว่ามีข้อที่ดกี ว่าอย่างเห็นได้ชัดคือ 1 ประหยัดคา่ ไฟฟ้า มปี ระสิ ทธิ ภาพดา้ นพลงั งานสูง ความสญู เสียน้อยกว่าระบบหมอ้ แปลงแบบเก่า ควบคุมการแปลงไฟฟ้าด้วยอุปกรณ์อเิ ล็กทรอนิกส์ 2 ใหก้ ระแสไฟเชอื่ มทสี่ ูงและคงทส่ี มํา่ เสมอ 3 ควบคมุ กระแสไฟเชื่อมและแรงดันไฟได้ละเอียดแม่นยํา 4 เครอ่ื งมขี นาดเล็กและน้าํ หนกั เบา 5 มคี วามปลอดภยั ในการใชง้ านสงู

23 เนื้อหา รหสั วชิ า 20101-1004 ชอ่ื วชิ า. งานเชอ่ื มและโลหะแผน่ เบ้ืองตน้ หน่วยที่ 1 ช่ือหนว่ ย กระบวนการเชอ่ื มไฟฟา้ ด้วยลวดเช่ือมหมุ้ ฟลกั ซ์ ชื่อเรือ่ ง กระบวนการเชอ่ื มไฟฟ้าด้วยลวดเช่อื มหมุ้ ฟลักซ์ จํานวน 8 ชัว่ โมง รูปที่ 1.24ลักษณะเครือ่ งเชื่อมไฟฟ้าดว้ ยลวดเช่ือมหมุ้ ฟลกั ซ์แบบแบบอนิ เวอร์เตอร์ เครื่องเชื่อมไฟฟ้าท่ีผลิตกระแสไฟฟ้าตรงสามารถเปล่ียนข้ัวสายเชื่อมจากข้ัวหน่ึงเป็นอีกขั้วหนึ่งเพ่ือ คุณภาพของการใช้งานเชื่อมการเปลี่ยนข้ัวสายเชื่อมทําได้โดยการเปลี่ยนข้ัวสายเชื่อมท่ีเคร่ืองเช่ือมแต่เครื่องรุ่น ใหม่ไม่จําเป็นต้องเปลี่ยนขั้วสายเช่ือมใชเ้ ปลี่ยนด้วยสวิตช์ท่ีอยู่ด้านหน้าของเครื่องเช่ือมแทนกระแสไฟฟ้าสลับไม่ จําเป็นเปล่ียนขั้วสายเชื่อมเน่ืองจากกระแสไฟฟ้าสลับมีการเปลี่ยนขั้วในหลายๆคร้ังต่อวินาทีดังน้ันจึงไม่ต้อง คาํ นึงถงึ ข้วั สายเชือ่ มเครอื่ งเชอ่ื มไฟฟา้ ทผี่ ลิตกระแสไฟฟา้ ตรงมกี ารเปลย่ี นขั้ว 2 แบบดงั น้ี 1. ชนิดกระแสไฟฟ้าตรงลวดเช่อื มต่อขัว้ ลบ (Direct Current Electrode Negative:DCEN) 2. ชนดิ กระแสไฟฟา้ ตรงลวดเชอื่ มตอ่ ข้วั บวก (Direct Current Electrode Positive:DCEP) ตัวอย่างเครื่องเช่ือมไฟฟ้ามีดิวตี้ไซเคิล 60 % ที่กระแสไฟ 250 แอมป์จงคํานวณหาเปอร์เซ็นต์ ดิวตี้ไซเคิลของ เคร่อื งเชอ่ื มไฟฟา้ เมือ่ ต้องการใชก้ ระแสเช่ือม 300 แอมป์ วิธที ํา เปอร์เซน็ ตด์ วิ ตไ้ี ซเคิล = 2502× 60 3002 = 41.67 % ≈42 % เครือ่ งเชือ่ มไฟฟ้าทใี่ ชก้ ระแสเชื่อม 300 แอมป์มีดวิ ตไ้ี ซเคลิ 42 % นอกจากสามารถหาเปอร์เซ็นต์ดิวตี้ไซเคิลโดยการคํานวณจากสูตรแล้วยังใช้วิธีการอ่านชาร์ต ( Chart )ความสัมพันธเ์ ปอร์เซ็นต์ดิวตไี้ ซเคิลกับกระแสไฟท่ใี ช้ดงั แสดงในรูปที่ 1.27

24 เน้ือหา รหัสวชิ า 20101-1004 ช่ือวชิ า. งานเชือ่ มและโลหะแผน่ เบ้ืองตน้ หน่วยที่ 1 ช่ือหนว่ ย กระบวนการเช่อื มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชอื่ มหุ้มฟลกั ซ์ ช่อื เรอ่ื ง กระบวนการเช่อื มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเช่ือมหมุ้ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ชัว่ โมง รปู ที่ 1.27ชาร์ตแสดงการหาเปอรเ์ ซน็ ต์ดวิ ตีไ้ ซเคิล หลักการพิจารณาเลอื กเครือ่ งเชอื่ ม การเลือกเคร่ืองเช่ือมเพ่ือนําไปใช้งานต่างๆผู้ใช้จําเป็นต้องเลือกใช้ให้มีความเหมาะสมซึ่งมีหลักในการ พจิ ารณาดังน้ี 1. ขนาดของกระแสไฟเชือ่ มทต่ี อ้ งการใช้งาน 2.ชนดิ ของกระแสไฟฟา้ ทส่ี ามารถจัดหามาใช้กับเคร่อื งเชื่อมได้ 3.องคป์ ระกอบเก่ียวกับความสะดวกและการประหยดั ค่าใช้จา่ ย รอบทาํ งาน ( Duty Cycle ) ของเคร่อื งเชอ่ื ม รอบทํางาน ( Duty Cycle ) หมายถึงความสามารถของเครื่องเช่ือมไฟฟ้าในการอาร์กกับเวลาท้ังหมด ได้กําหนดเวลาท้ังหมดไว้เป็นมาตรฐาน 10 นาทีตัวอย่างเคร่ืองเช่ือมไฟฟ้าขนาด 250 แอมป์ท่ี60 % ดิวต้ี ไซเคิล (Duty Cycle ) หมายถึงเคร่ืองเชื่อมไฟฟ้าสามรถเช่ือมแบบต่อเนื่องได้ 6 นาทีและหยุดพัก 4 นาทีโดย ใช้กระแสไฟเช่ือมสูงสุดที่กําหนดไว้ 250 แอมป์โดยท่ัวไปเครื่องเช่ือมไฟฟ้าที่เป็นอัตโนมัติจะใช้ดิวต้ีไซเคิล 100 % ส่วนเคร่ืองเช่ือมไฟฟ้าที่ใช้กับลวดเชื่อมหุ้มฟลักซ์จะใช้ดิวต้ีไซเคิล 60 %ถ้าต้องการทราบค่าดิวตี้ไซเคิลของ เครอ่ื งเชอ่ื มไฟฟ้าสามารถคาํ นวณได้โดยใชส้ ตู รดังน้ี 5.3 อปุ กรณใ์ นการเชอ่ื มไฟฟ้า

25 เนอ้ื หา รหสั วิชา 20101-1004 ช่อื วชิ า. งานเช่อื มและโลหะแผน่ เบ้อื งต้น หน่วยที่ 1 ชือ่ หนว่ ย กระบวนการเชอ่ื มไฟฟ้าดว้ ยลวดเช่อื มหมุ้ ฟลกั ซ์ ช่อื เรื่อง กระบวนการเชอ่ื มไฟฟา้ ด้วยลวดเชือ่ มหมุ้ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ช่ัวโมง การเช่ือมไฟฟ้ามีอุปกรณ์ประกอบท่ีต้องใช้กับการเช่ือมไฟฟ้าหลายอย่างนอกจากเครื่องเช่ือมไฟฟ้าที่ ใช้ในการเช่ือมไฟฟ้าแล้วยังมีอุปกรณ์ที่ต้องใช้อีกหลายชนิดแต่ละชนิดก็มีหน้าท่ีในการใช้งานท่ีแตกต่างกันไป ผู้ปฏิบัติงานต้องมีความรู้เก่ียวกับอุปกรณ์ที่ใช้เพื่อให้ใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพอุปกรณ์ที่ใช้ในการเช่ือม ไฟฟ้ามีดงั น้ี 1.อุปกรณ์จับลวดเชอ่ื ม(ElectrodeHolder) 2. สายเช่อื ม(Cables) 3. อปุ กรณจ์ บั ยดึ สายดิน(GroundClamp) 4.อปุ กรณ์ทใ่ี ช้ในการปอ้ งกนั อันตราย 5.อุปกรณ์ทาํ ความสะอาด 1. อุปกรณจ์ ับลวดเช่ือม(ElectrodeHolder) เป็นอุปกรณ์สําคัญของเคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ามีหน้าที่จับลวดเช่ือมไฟฟ้าและเป็นมือถือขณะทําการเช่ือม นอกจากนี้ยังเป็นตัวนํากระแสไฟฟ้าจากสายเช่ือมไปสู่ลวดเช่ือมไฟฟ้าอีกด้วยอุปกรณ์จับลวด-เชื่อมไฟฟ้ามีอยู่ หลายแบบหลายขนาดภายในทําด้วยทองแดงและบางส่วนของปากคีบทําด้วยทองเหลืองการใช้ทองแดงและ ทองเหลืองทําเพื่อให้เป็นตัวนํากระแสไฟฟ้าท่ีดีและให้เกิดการถ่ายเทความร้อนป้องกันไม่ให้หลอมละลายติดกับ แกนลวดขณะเกิดความร้อนในปากคีบของอุปกรณ์จับลวดเช่ือมจะมีร่องจับลวดเชื่อมไฟฟ้าซึ่งเป็นตัวกําหนดมุม ของลวดเช่ือมไฟฟ้าตามต้องการส่วนภายนอกท่ีเป็นมือจับหุ้มด้วยฉนวนกันความร้อนและไฟฟ้าเพ่ือป้องกัน อันตรายท่ีจะเกิดกับผู้ปฏิบัติงานในขณะเชื่อมอุปกรณ์จับลวดเช่ือมจะต่อเข้ากับปลายสายเชื่อมโดยมีปลอก ทองแดงหุ้มปลายสายเช่ือมและสอดเข้าไปในด้ามจับของตัวจับลวดเช่ือมเพื่อให้การขันสกรูยึดติดระหว่างตัวจับ ลวดเชื่อมกับสายเช่ือมแน่นเป็นการป้องกันไม่ให้เกิดความร้อนเนื่องจากความต้านทานของกระแสไฟฟ้าที่ข้อ ต่ออุปกรณ์จับ-ลวดเชอ่ื มแสดงในรูปท่ี 1.28 รูปที่ 1.28ลกั ษณะอุปกรณ์จบั ลวดเชอ่ื ม 2. สายเช่อื ม( Cables ) สายเชื่อมมหี น้าทนี่ ํากระแสไฟเช่อื มทีผ่ ลติ จากเครอ่ื งเชื่อมไปส่บู ริเวณการอารก์ สายเชอ่ื มท่ีใชใ้ นวงจร

26 เนือ้ หา รหสั วชิ า 20101-1004 ชอื่ วิชา. งานเช่ือมและโลหะแผ่นเบือ้ งต้น หน่วยที่ 1 ชอ่ื หน่วย กระบวนการเชือ่ มไฟฟ้าด้วยลวดเชอ่ื มหมุ้ ฟลกั ซ์ ชอื่ เรือ่ ง กระบวนการเช่อื มไฟฟา้ ด้วยลวดเชอื่ มห้มุ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ช่ัวโมง เชือ่ มนัน้ มีอยู่ 2 สายคือสายดินและสายเชื่อมส่วนปลายสายดินจะตอ่ เขา้ กับที่จบั ยึดช้นิ งานเชื่อม ( Ground Clamp ) ส่วนสายเช่อื มจะต่อกบั ตวั จบั ลวดเชื่อมดังแสดงในรูปที่ 1.29 รูปที่ 1.29 ลักษณะการตอ่ สายเช่อื ม สายเชื่อมโดยท่ัวไปทําจากลวดทองแดงที่เป็นเส้นขนาดเล็กเหมือนเส้นผมพันรวมกันไว้เป็นจํานวนมาก แล้วจึงใช้เส้นใยพันทับไว้เพ่ือรักษารูปทรงของลวดทองแดงขนาดเล็กเอาไว้ส่วนชั้นนอกจะหุ้มด้วยยางเป็น ฉนวนไฟฟา้ ลักษณะของสายเช่ือมดงั แสดงในรูปที่ 1.30 รปู ท่ี 1.30ลกั ษณะภายในสายเชอื่ มไฟฟ้า 3. อุปกรณ์จับยึดสายดิน( Ground Clamp ) เป็นอุปกรณ์ท่ีจับยึดชิ้นงานให้ต่อกับสายดินอุปกรณ์จับยึดสายดินน้ีทําด้วยวัสดุตัวนําไฟฟ้า เช่น ทองแดงเป็นต้นโดยทั่วไปอุปกรณ์จับยึดสายดินจะประกอบด้วยสปริงเพ่ือจับยึดช้ินงานให้แน่นเพราะถ้าจับยึด ช้ินงานไม่แน่นจะทําให้เกิดความต้านทานและเกิดความร้อนหรือการอาร์กข้ึนนอกจากใช้สปริงยึดให้แน่นแล้ว บางชนิดยังทาํ เปน็ ซีแคมปห์ รือใช้เกลยี วขันจบั ยึดกับช้ินงานใหแ้ น่นดังแสดงในรปู ท1ี่ .31

27 เนอ้ื หา รหสั วชิ า 20101-1004 ชอ่ื วิชา. งานเช่อื มและโลหะแผ่นเบือ้ งตน้ หนว่ ยที่ 1 ชอ่ื หน่วย กระบวนการเชอ่ื มไฟฟ้าดว้ ยลวดเชอ่ื มหุ้มฟลักซ์ ชอ่ื เรื่อง กระบวนการเชอื่ มไฟฟ้าด้วยลวดเชอ่ื มหุม้ ฟลักซ์ จาํ นวน 8 ช่วั โมง รูปที่ 1.31 ลกั ษณะอปุ กรณจ์ บั ยดึ ช้นิ งาน 4. อปุ กรณท์ ี่ใช้ในการปอ้ งอันตราย ในการปฏิบัติงานเช่ือมไฟฟ้ามีอันตรายท่ีเกิดขึ้นหลายอย่างจากการปฏิบัติงานเชื่อมไฟฟ้าหลาย อย่างเช่นควันความร้อนสะเก็ดไฟไฟฟ้าดูดเป็นต้นดังน้ันในการปฏิบัติงานเชื่อมไฟฟ้าทุกคร้ังจะต้องมีอุปกรณ์ที่ ใช้ในการปอ้ งกนั อันตรายจากการเช่ือมไฟฟา้ ซ่ึงอปุ กรณท์ ่ชี ว่ ยปอ้ งกันอนั ตรายจากการเช่อื มไฟฟ้ามดี งั นี้ 4.1 หน้ากากเชอื่ ม( Welding Helmet ) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ป้องกันดวงตาและใบหน้าจากแสงเชื่อมความร้อนและรังสีท่ีเกิดจากการ เช่ือมคือรังสีอัลตร้าไวโอเลตและรังสีอินฟราเรดรวมทั้งเม็ดโลหะ ( Spatter ) ท่ีกระเด็นออกมาซึ่งหน้ากาก เช่อื มไฟฟ้าแบ่งออกเป็น 2 แบบคือ 4.1.1 แบบมือถือ( Hand Shield ) ซ่ึงแบบนี้มือข้างหน่ึงจะถือหน้ากากเช่ือมอีกข้างหน่ึงถือ หัวเชื่อมไฟฟ้าเหมาะกับการเชื่อมบนพื้นในท่าราบตัวหน้ากากทําด้วยไฟเบอร์กลาสหรือกระดาษอัดข้ึนอยู่กับ บรษิ ัทผ้ผู ลติ ดงั แสดงในรูปที่ 1.32 รปู ท่ี 1.32ลกั ษณะหนา้ กากเชอื่ มชนดิ มอื ถือ 4.1.2 แบบสวมหัว( Helmet ) มือข้างหน่งึ จะเปน็ อสิ ระสามารถชว่ ยจับส่ิงตา่ งๆไดเ้ หมาะ สําหรบั การเชือ่ มงานในท่ีสูงตัวหนา้ กากส่วนใหญจ่ ะทาํ ดว้ ยไฟเบอรก์ ลาสจดุ หลอมละลายสูงนํา้ หนกั เบาดัง แสดงในรูปที่ 1.33

28 เน้อื หา รหสั วชิ า 20101-1004 ชื่อวชิ า. งานเช่ือมและโลหะแผน่ เบ้ืองต้น หนว่ ยท่ี 1 ช่อื หน่วย กระบวนการเช่อื มไฟฟ้าด้วยลวดเช่ือมหุม้ ฟลกั ซ์ ชอื่ เรอ่ื ง กระบวนการเชอ่ื มไฟฟ้าด้วยลวดเช่อื มหมุ้ ฟลักซ์ จํานวน 8 ชว่ั โมง รูปท่ี 1.33 แสดงลักษณะหน้ากากเช่อื มแบบสวมหวั ในหน้ากากเช่ือมจะมีช่องที่สําหรับใส่เลนส์เชื่อมซ่ึงเลนส์เชื่อมจะทําให้มองเห็นการอาร์กก่อนที่จะใส่ เลนส์เช่ือมจะมีกระจกใสใส่ไว้ด้านหน้าเลนส์เชื่อมเพ่ือป้องกันไม่ให้เม็ดโลหะ (Spatter)กระเด็นมาติดกับเลนส์ เช่ือมจะทําให้มองไม่เห็นการอาร์กเพ่ือเป็นการป้องกันไม่ให้เปลี่ยนเลนส์เช่ือมบ่อยๆซึ่งเลนส์เช่ือมมรี าคาแพงจึง ใส่กระจกใสซ่ึงราคาถูกกว่าไว้ข้างหน้าเลนส์เช่ือมเวลามองไม่เห็นการอาร์กก็เปล่ียนแค่กระจกใสความเข้มของ เลนส์เช่ือมจะบอกเปน็ เบอรต์ ามมาตรฐานของ AWS ( American Welding Society ) ดงั ตารางที่ 1.1 ตารางท่ี 1.1 เบอรค์ วามเขม้ ของเลนสเ์ ชือ่ ม เบอร์ กระแสไฟทใี่ ช้ 6 – 7 กระแสไฟไม่เกิน 30 แอมแปร์ 8 กระแสไฟต้งั แต่ 31 – 75 แอมแปร์ 10 กระแสไฟต้ังแต่ 76 – 200 แอมแปร์ 12 กระแสไฟต้ังแต่ 201 – 400 แอมแปร์ 14 กระแสดไฟตง้ั แต่ 401 แอมแปร์ขน้ึ ไป 4.2 ชุดปฏิบัตงิ านเชือ่ มไฟฟ้า ชุดปฏิบตั งิ านเชอื่ มไฟฟ้ากค็ ลา้ ยกบั ชุดปฏิบตั ิงานเชือ่ มแก๊สประกอบไปด้วยเส้ือหนงั ( Apron ) ถุงมือหนงั ( Gloves ) ปลอกแขน ( Sleeves ) ปลอกขา ( Leggings ) ดังแสดงในรูปท่ี 1.34

29 เนือ้ หา รหัสวิชา 20101-1004 ช่อื วชิ า. งานเชอ่ื มและโลหะแผ่นเบื้องต้น หน่วยที่ 1 ช่ือหนว่ ย กระบวนการเชอ่ื มไฟฟ้าดว้ ยลวดเชื่อมหมุ้ ฟลักซ์ ช่อื เรอ่ื ง กระบวนการเช่อื มไฟฟ้าดว้ ยลวดเชือ่ มหุม้ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ช่วั โมง รูปท่ี 1.34ลักษณะชดุ ปฏิบตั งิ านเช่ือมไฟฟา้ 5. อุปกรณ์ทําความสะอาด อุปกรณ์ท่ีใช้ในการทําความสะอาดงานเชื่อมทั้งก่อนและหลังการเชื่อมมีความจําเป็นต้องนํามาใช้ เพื่อใหง้ านเชื่อมมคี ณุ ภาพอปุ กรณ์ทําความสะอาดมดี ังนี้ 5.1 ค้อนเคาะสแลก (Chipping Hammer) มีลกั ษณะแบนคลา้ ยสกดั ทปี่ ลายข้างหนึ่งอกี ดา้ น หนงึ่ แหลมเพ่ือใชส้ ําหรบั เคาะสแลกที่ปกคลมุ บนรอยเชื่อมและทฝี่ งั ในรอยเช่ือมดงั รูปท่ี 1.35 รูปที่ 1.35แสดงลักษณะคอ้ นเคาะสแลก 5.2แปรงลวด (Wire Brush )ด้ามทําด้วยไม้ขนแปรงทําด้วยเส้นลวดเรียงเป็นแถวตั้งแต่ 2 แถว ขนึ้ ไปอยบู่ นด้ามไมม้ หี นา้ ทท่ี ําความสะอาดช้ินงานก่อนหรอื หลังการเชื่อมดังแสดงในรูปท่ี 1.36 รปู ท่ี 1.36แสดงลักษณะแปรงลวด 5.3 คีมจับช้ินงานร้อน( pliers ) ทําจากเหล็กมีด้ามยาวเพื่อสะดวกในการจับช้ินงานท่ีร้อน

30 เน้ือหา รหัสวชิ า 20101-1004 ชือ่ วชิ า. งานเชอ่ื มและโลหะแผน่ เบ้ืองตน้ หน่วยท่ี 1 ช่ือหน่วย กระบวนการเชือ่ มไฟฟ้าด้วยลวดเชอ่ื มหมุ้ ฟลกั ซ์ ชือ่ เรอ่ื ง กระบวนการเชื่อมไฟฟ้าดว้ ยลวดเชือ่ มห้มุ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ช่วั โมง และเคลอ่ื นยา้ ยไปทาํ ความสะอาดไดง้ า่ ยดงั แสดงในรปู ท่ี 1.37 รปู ที่ 1.37แสดงลักษณะคมี จับชิน้ งานรอ้ น ลําดับขัน้ ในการทาํ งาน ลาํ ดบั ข้นั ในการเตรียมงานต่างๆเป็นพ้ืนฐานท่ตี อ้ งปฏิบัติในการเชือ่ มไฟฟ้าผู้ปฏิบตั ิจะต้องทาํ ความ เขา้ ใจและนาํ ไปปฏิบตั มิ ดี ังน้ี 1.ทําความสะอาดโตะ๊ เช่อื ม 2. จดั เตรียมเครอ่ื งมอื และอุปกรณ์ 2.1จดั เตรียมอุปกรณ์ปอ้ งกนั อนั ตรายเช่นหนา้ กากเช่ือมถงุ มือปลอกแขนฯลฯตรวจสภาพเรียบรอ้ ย 2.2 จดั แปรงลวดคมี ค้อนเคาะสแลกไวท้ ่ีโต๊ะเชอ่ื ม 2.3 ที่เคร่อื งเชอื่ มตรวจดวู ่าสายเช่ือมและสายดนิ ตอ่ กับเครือ่ งเชอ่ื มหรอื ยงั ถ้าตอ่ แลว้ ตอ่ แบบใด เชน่ DCEP หรือ DCEN หรือกระแสสลบั ทั้งน้ขี ้นึ อยู่กบั ผปู้ ฏิบตั งิ านท่ตี อ้ งการเช่อื มแบบไหน 2.4 ต้ังกระแสไฟเชอ่ื มกระแสไฟเช่ือมทตี่ ง้ั มีค่าเป็นแอมแปร์การตง้ั คา่ กระแสไฟเช่ือมแต่ละเครอ่ื ง เชื่อมจะไม่เหมือนกนั แตว่ ธิ กี ารคล้ายๆกนั การตง้ั กระแสไฟเชื่อมให้ดจู ากขอ้ มูลทก่ี ลอ่ งลวดเชอ่ื มรวมท้งั ความ หนาของช้ินงานมีผลต่อการตง้ั กระแสไฟเชื่อมด้วย 2.5ตอ่ สายดินกบั โต๊ะหรอื ชนิ้ งานทีต่ ้องการเชื่อม 2.6 เปดิ เคร่อื งเชื่อมก่อนเปิดเครอ่ื งเชอื่ มตรวจดวู า่ ตวั จบั ลวดเชื่อมไมต่ ิดอยูก่ ับสายดนิ หรอื โตะ๊ งาน ก่อนทีจ่ ะเปิดเครือ่ งเชื่อมต้องใสล่ วดเช่อื มกบั ตวั จบั ลวดเชอื่ ม 2.7 ปิดเครอ่ื งเชือ่ มเมอ่ื เช่อื มงานเสรจ็ ปิดเครื่องเช่อื มท่สี วติ ชเ์ ครื่องเชอื่ มและปิดท่ีสวิตชต์ ัดตอน อตั โนมตั ิ( Circuit Breaker )เก็บม้วนสายเชอ่ื มใหเ้ รียบรอ้ ยทําความสะอาดโตะ๊ งานและเครื่องเชอ่ื ม

31 เนอ้ื หา รหสั วิชา 20101-1004 ชอ่ื วชิ า. งานเชื่อมและโลหะแผ่นเบอ้ื งต้น หน่วยที่ 1 ช่อื หนว่ ย กระบวนการเช่อื มไฟฟ้าด้วยลวดเชอื่ มหมุ้ ฟลกั ซ์ ชอ่ื เรอื่ ง กระบวนการเชอื่ มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชื่อมหุ้มฟลกั ซ์ จํานวน 8 ชั่วโมง 3.ลวดเช่ือมไฟฟา้ ห้มุ ฟลักซ์ ลวดเช่อื มไฟฟ้าจะทําหน้าท่ีนํากระแสไฟฟา้ ให้ไหลผ่านเพื่อให้เกดิ การอารก์ กับช้ินงานจงึ ทาํ ให้บริเวณ อารก์ เกิดความรอ้ นจนสามารถหลอมชน้ิ งานจนกลายเป็นบอ่ หลอมเหลว และตัวลวดเชื่อมเองจะหลอมบรเิ วณ ปลายลวดเปน็ หยดเมด็ โลหะแล้วป้อนเตมิ ลงไปรวมตวั กบั โลหะหลอมเหลวภายในบ่อหลอมเหลวเมือ่ แข็งตวั จะ กลายเป็นแนวเชือ่ มทม่ี คี วามมน่ั คงและแข็งแรง ส่วนฟลักซ์ ทหี่ ุ้มเมอื่ ไดร้ ับความรอ้ นในเวลาเดยี วกนั จะแตกตวั เปน็ กลมุ่ แกส๊ ปกคลุมบรเิ วณการอาร์กเอาไว้เพ่อื เปน็ การป้องกนั บรรยากาศภายนอกไมใ่ หไ้ ปทาํ ปฏิกิรยิ ากบั โลหะเหลวและยงั ปกคลมุ แนวเชอ่ื มดว้ ย ภาพท_ี่ ลกั ษณะของลวดเชอ่ื มไฟฟ้าหุ้มฟลักซ์ โครงสร้างของลวดเช่ือมประกอบด้วยแกนลวดและฟลกั ซ์หุม้ แกนลวดฟลักซ์จะมสี ่วนผสมของธาตุหรอื สารเคมตี า่ งๆ เพอื่ จุดประสงคพ์ ิเศษในการใช้งาน โครงสร้างของลวดเชื่อมไฟฟา้ หมุ้ ฟลักซป์ ระกอบด้วย 2 สว่ น ดงั นี้ ภาพท_ี่ โครงสร้างส่วนตา่ งๆของลวดเชื่อมไฟฟา้ ห้มุ ฟลักซ์ 3.1 แกนลวด (Wire) แกนลวดทํามาจากเหล็กกลา้ ประกอบด้วยธาตุต่างๆ ตามสมบตั ิที่ต้องการ เชน่ คาร์บอนแมงกานีส ซลิ คิ อน ฟอสฟอรัส เปน็ ต้น ปริมาณของธาตตุ ่างๆ จะมากหรอื น้อยขึ้นอยู่กับประเภทของลวดเชื่อมน้นั ๆ ขนาด ทใ่ี ชก้ ันในปจั จุบันจะมขี นาดเส้นผ่านศนู ยก์ ลางตงั้ แต่ 2.6, 3.2, 4.0 และ 5.0มิลลเิ มตรดังตารางท่ี 3.1

32 เนอ้ื หา รหสั วิชา 20101-1004 ช่ือวิชา. งานเชื่อมและโลหะแผน่ เบื้องตน้ หนว่ ยที่ 1 ชอื่ หนว่ ย กระบวนการเช่อื มไฟฟ้าด้วยลวดเช่อื มหมุ้ ฟลกั ซ์ ชือ่ เรือ่ ง กระบวนการเชือ่ มไฟฟ้าด้วยลวดเชอื่ มห้มุ ฟลักซ์ จํานวน 8 ชวั่ โมง 3.2 ฟลกั ซ์ (Flux) ฟลกั ซ์จะใช้หุ้มแกนลวดประกอบด้วยธาตุ หรอื สารเคมตี ่างๆ หลายชนิดเพ่ือสมบัตทิ าง การอารก์ และสมบัติทางกลของแนวเชอ่ื ม หรือเพื่อความต้องการเพม่ิ เน้ือโลหะใหก้ บั แนวเชือ่ ม โดย การเพม่ิ เติมผงเหล็กเขา้ ไปผสมในฟลกั ซ์ได้ 3.2.1 หน้าที่ของฟลักซ์ เม่ือมกี ารเช่ือมเกดิ ขน้ึ ฟลกั ซ์ทีใ่ ช้หุ้มลวดเชื่อมจะถกู ความร้อน เผาไหมจ้ นหลอมเหลวและทําหนา้ ท่ีดงั ต่อไปนี้ 1) เมื่อถูกเผาไหมจ้ ะกลายเปน็ กล่มุ แก๊สปกคลมุ บอ่ หลอมเหลวเพ่ือปอ้ งกนั การรวมตัว กับออกซิเจน (Oxidation) 2) ทาํ หน้าทเี่ ริ่มต้นอาร์กให้งา่ ยขึ้นและการอาร์กสม่าํ เสมอ 3) มสี ่วนผสมของผงเหล็กทาํ ใหอ้ ัตราการป้อนเติมน้ําโลหะสงู 4) เตมิ ธาตตุ ่างๆทีส่ ามารถเพมิ่ สมบตั ิของแนวเชือ่ มได้ 5) ช่วยลดอัตราการเยน็ ตัวของแนวเชอ่ื ม 6) ควบคมุ รูปร่างของแนวเช่อื ม 7) ชว่ ยขจัดสารมลทนิ (Impurities) ให้กบั แนวเช่ือมทาํ ใหแ้ นวเชอ่ื มสะอาดข้นึ 3.2.2 คุณลักษณะที่ดีของฟลักซ์ 1) ตอ้ งมคี วามถ่วงจาํ เพาะตา่ํ เพื่อใหส้ ามารถลอยตัวขึ้นมาจากนํ้าโลหะเหลวได้ 2) ตอ้ งมีอณุ หภมู ใิ นการหลอมเหลวเม่ือเกิดการอารก์ 3) เมอ่ื เผาไหม้จนหลอมเหลวจะตอ้ งเกิดเปน็ กลุ่มควันซง่ึ เป็นแก๊สชนดิ หนึ่งเพื่อป้องกนั และขับไล่แก๊สจากบรรยากาศภายนอกไม่ให้สามารถทําปฏกิ ริ ิยากับโลหะเหลวภายในบ่อหลอมเหลว 4) ต้องหมุ้ แกนลวดเช่ือมได้แน่นไมแ่ ตกหรอื หลุดออกจากแกนลวดเชอ่ื มไดง้ า่ ยแม้แต่ การดดั งอ 3.3 มาตรฐานลวดเชือ่ มไฟฟ้าหุ้มฟลักซ์ (Standard of Electrode) ปจั จุบนั ลวดเชือ่ มไฟฟ้าห้มุ ฟลักซ์มีอยู่ มากมายการเลือกใช้ ตอ้ งให้เหมาะสมกับช้ินงานที่ นาํ มาเช่ือม การเรยี กลวดเชื่อมไฟฟ้าหุม้ ฟลักซจ์ ะมีรหัสกาํ หนดเอาไว้ ซึ่งจะบง่ บอกถงึ รายละเอียดของลวด เชื่อมน้นั ๆเอาไว้ ลวดเชอ่ื มชนิดเดียวกันแต่ละมาตรฐานจะมีรหัสไม่เหมือนกนั สําหรบั มาตรฐานที่นยิ มไดแ้ ก่ AWS ย่อมาจากคาํ ว่า AmericanWelding Society เปน็ สมาคมการเช่อื มสหรฐั อเมรกิ าโดยมี รายละเอยี ดของมาตรฐานดงั ต่อไปนี้ มาตรฐานลวดเช่ื อมไฟฟา้ หุ้ มฟลกั ซ์ AWS (A5.1, 5.5) กําหนดข้นึ โดยสมาคมการเชือ่ ม

33 เนื้อหา รหสั วิชา 20101-1004 ชอ่ื วิชา. งานเชอื่ มและโลหะแผ่นเบ้ืองตน้ หนว่ ยท่ี 1 ชือ่ หน่วย กระบวนการเช่ือมไฟฟ้าดว้ ยลวดเชื่อมหุม้ ฟลกั ซ์ ชอื่ เรือ่ ง กระบวนการเชือ่ มไฟฟ้าดว้ ยลวดเช่อื มหมุ้ ฟลักซ์ จํานวน 8 ช่วั โมง สหรัฐอเมริกา ซึ่งในการอธบิ ายความหมายจะอาศยั สญั ลักษณข์ องเหล็กกล้าคารบ์ อนและเหลก็ กลา้ ผสมตา่ํ ดงั นี้ E 60 1 3 สว่ นผสมของสารพอกหมุ้ ตาํ แหน่งการเชอ่ื มหรือท่าเช่อื ม ความตา้ นทานแรงดึงต่าํ สดุ (ปอนด์ต่อตารางนิ้ว) ลวดเชอ่ื มไฟฟา้ หุ้มฟลักซ์ (Electrode) ความหมายของสญั ลักษณ์ลวดเชือ่ มไฟฟา้ หมุ้ ฟลกั ซ์ E 6013คอื E หมายถึง ลวดเช่อื มไฟฟา้ หุม้ ฟลักซ์ (Electrode) 60 หมายถงึ (ตวั เลขลําดับท่ี 1-2 ตัว) ค่าความต้านทานแรงดึงตาํ่ สดุ มีหนว่ ยเปน็ ปอนดต์ อ่ ตารางนิ้ว (psi) จะตอ้ งนาํ ไปคณู ดว้ ย 1,000 เสมอ ดงั ตวั อย่าง60 Х 1,000 = 60,000 ปอนดต์ อ่ ตารางนิว้ 1 หมายถึง (ตวั เลขตัวลาํ ดบั ท่ี 3) แสดงถึงตําแหนง่ ทา่ เชอ่ื มของลวดเชือ่ มนน้ั ๆในสัญลกั ษณ์ จะมีอยู่ 3 หมายเลข คอื เลข 1 หมายถงึ การเช่อื มสามารถทําไดใ้ นทุกตาํ แหนง่ ทา่ เช่อื ม เลข 2 หมายถึง การเชื่อมเฉพาะตําแหน่งทา่ ระดบั และท่าราบ เลข 3 หมายถงึ การเชอ่ื มเฉพาะตาํ แหน่งท่าราบเท่านัน้ 3 หมายถงึ (ตวั เลขลําดบั ที่ 4) จะแสดงชนิดของกระแสไฟทใี่ ช้เชือ่ ม (AC,DC-EP,DC-EN) ชนิดของสารพอกหุม้ ดงั ตารางท่ี 3.2 ภาพท_ี่ การพมิ พ์สญั ลักษณ์มาตรฐานไวบ้ นลวดเชื่อมไฟฟ้าหุ้มฟลกั ซ์ 3.4 การเก็บรกั ษาลวดเชอื่ มไฟฟ้าหมุ้ ฟลกั ซ์ การเกบ็ รักษาลวดเชื่อมเป็นสิ่งทส่ี าํ คัญเพราะหากเก็บรกั ษาไม่ดีหรอื เกบ็ ไว้นานเกินไปเมอ่ื นํา

34 เนื้อหา รหสั วิชา 20101-1004 ชื่อวิชา. งานเช่อื มและโลหะแผน่ เบือ้ งต้น หน่วยที่ 1 ช่ือหนว่ ย กระบวนการเชือ่ มไฟฟ้าดว้ ยลวดเชอ่ื มหุ้มฟลักซ์ ชอ่ื เรอื่ ง กระบวนการเชอ่ื มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเช่ือมหุ้มฟลักซ์ จาํ นวน 8 ชวั่ โมง มาใช้งานจะเช่อื มได้ ไมด่ ี ฉะนน้ั การเกบ็ รกั ษาลวดเชื่อมต้องเกบ็ แยกตามขนาดและชนดิ เป็นพวกๆนอกจากนั้น ยงั ตอ้ งแยกตามวัน เดือน ปีที่ผลติ เพือ่ ใหส้ ามารถนําไปใชง้ านไดท้ นั ทกุ กล่องจะต้องสามารถ มองเห็นคาํ อธบิ ายประกอบการใช้งาน และอ่านไดโ้ ดยเฉพาะสัญลกั ษณข์ องมาตรฐานต้องทราบวา่ เปน็ มาตรฐานอะไรเพื่อจะใช้งานไดถ้ ูกต้อง ขอ้ แนะนาํ ท่จี าํ เป็นในการเก็บรกั ษาลวดเชื่อมไฟฟา้ หุ้มฟลักซ์ มดี ังนี้ 1) ฟลักซ์ที่ห้มุ ควรเกาะยดึ แกนลวดอย่ไู ด้นานผ้ผู ลติ จะต้องกําหนดวันหมดอายุ ของฟลักซ์พอกหมุ้ ไว้ อย่างชัดเจน เพอ่ื ใหเ้ จา้ หนา้ ทีพ่ สั ดนุ ําลวดเชื่อมท่ซี ้อื มากอ่ นออกไปใช้งานกอ่ น และควรใช้งานใหท้ นั กอ่ นกํา หนดการหมดอายขุ องลวดเช่อื มนั้นๆ 2) ลวดเช่อื มที่ฟลักซ์หุ้มเปน็ ด่าง หินปนู จําเปน็ ต้องอบทอ่ี ุณหภูมิ และระยะเวลาทเ่ี หมาะสม เพ่ือใหแ้ หง้ ดีกอ่ นนาํ ไปใช้งาน 3) การเก็บรักษาลวดเช่อื มไฟฟา้ ควรวางใหเ้ ปน็ ระเบยี บเป็นหมวดหมเู่ ลือกหาได้งา่ ย หยบิ ใช้สะดวกใช้งานไดท้ นั ทเี มอ่ื ตอ้ งการไม่ควรวางทับกนั สูงๆ เพราะจะทําให้ฟลกั ซพ์ วกหุม้ แตก เสยี หายได้ ภาพท_่ี ต้อู บลวดเชอ่ื มไฟฟา้ ห้มุ ฟลกั ซ์ แบบฝึกเสริมทักษะหนว่ ยการเรียนที่ 1 รหัสวิชา 20100 – 1004 ช่อื วชิ า งานเชอื่ มและโลหะแผน่ เบื้องต้น หนว่ ยท่ี 1 ชือ่ หนว่ ย กระบวนการเชอื่ มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชื่อมหุ้มฟลกั ซ์

35 ชือ่ เรอื่ ง กระบวนการเชื่อมไฟฟา้ ด้วยลวดเชือ่ มหุ้มฟลักซ์ จาํ นวน 8 ช่วั โมง เฉลยแบบฝึกหัดหนว่ ยท่ี 1 ตอนที่ 1 จงตอบคําถามต่อไปน้ใี ห้ถูกต้อง 1.ความปลอดภัยในงานเช่อื มไฟฟ้าหมายถึงอะไร ตอบ การปฏิบตั ิงานใดๆที่เกีย่ วกบั งานเชอ่ื มไฟฟา้ โดยทผี่ ปู้ ฏิบัตงิ านไมเ่ กิดอันตรายหรืออุบัตเิ หตุ หรือการทาํ ใหเ้ กิดความสญู เสยี ตอ่ ทรัพยส์ นิ ต่อตวั เองและเพ่อื นรว่ มงาน 2.จงบอกขอ้ ควรปฏิบตั ใิ นงานเช่อื มไฟฟ้า 5 ข้อ ตอบ 1. ผู้ปฏิบัติงานเช่ือมไฟฟ้า จะต้องมีอุปกรณ์ในการเชื่อม ได้แก่ หน้ากากเชื่อมไฟฟ้า จะใช้กระจกกรอง แสงใชเ้ ลนสเ์ บอร์ 10 เสอ้ื หนัง ถงุ มอื หนงั ปลอกแขน คีมจับชิน้ งาน คอ้ นเคาะสแลก 2.พืน้ ทีป่ ฏบิ ตั ิงานตอ้ งไมเ่ ปยี กชนื้ หรอื มีนา้ํ ขังอยู่ 3.ไม่ควรเช่ือมไฟฟ้า หรือยืนมองการเช่ือม ด้วยตาเปล่า เพราะขณะทําการเช่ือมจะเกิดรังสีอัลตร้าไวโอ เลตและรงั สีอนิ ฟาเรด ซึง่ จะเกิดอนั ตรายต่อสายตา 4.พ้ืนที่ปฏิบัติงานเช่ือมไฟฟ้า จะต้องมีอากาศถ่ายเทได้สะดวก ปราศจากนํ้ามัน และต้องห่างไกลจากวัสดุ ทต่ี ิดไฟได้งา่ ยอยา่ งน้อย 10 เมตร 5.พ้ืนทง่ี านเช่ือมไฟฟา้ ควรมีฉากกน้ั เพือ่ ปอ้ งกันแสงไปรบกวนเพ่ือนรว่ มงาน ดังแสดงใน 3.การเช่ือมไฟฟ้าดว้ ยลวดเชอื่ มหมุ้ ฟลกั ซ์ หมายถงึ อะไร ตอบ กระบวนการเชื่อมท่ีได้รับความร้อนจากการอาร์กระหว่างลวดเช่ือมกับช้ินงาน ความร้อนที่เกิดจากการ อาร์กสูงประมาณ 6,000 °F หรือ(3,316 °C ) เพื่อหลอมเหลวโลหะให้ติดกัน ทําให้ชิ้นงานกับลวด เชือ่ มท่ีบรเิ วณการอาร์กรวมตัวกนั เป็นเนอื้ เดยี วกนั เรียกว่า แนวเช่ือม 4.จงบอกหนา้ ทีข่ องสารพอกหุ้ม ตอบ เมื่อได้รับความร้อนจะกลายเป็นควันปกคลุมแนวเช่ือม ทําหน้าที่ป้องกันไม่ให้แก๊สออกซิเจนเข้าไป รวมตัวกับนํ้าโลหะเหลว หรือ ดึงส่ิงสกปรกหรือสารมลทินออกจากนํ้าโลหะเม่ือเย็นตัวแล้วฟลักซ์จะแข็งและ เปราะ เรียกวา่ สแล็ก 5.เครอ่ื งเชอื่ มไฟฟ้า หมายถึงอะไร ตอบ อุปกรณ์ท่ีทําหน้าท่ีเปล่ียนแรงดันไฟฟ้าจากแรงดันสูงเป็นไฟฟ้าท่ีมีแรงดันต่ํา เช่น แรงดันไฟฟ้าท่ี 220 โวลต์ หรอื 380 โวลต์ เปน็ แรงดนั ไฟฟา้ ตํา่ ประมาณ 20 โวลต์ ถึง 100 โวลต์ 6.จงบอกคณุ สมบัตขิ องเครือ่ งเชอ่ื มไฟฟา้ มา 3 ข้อ ตอบ 1.กระแสไฟเช่ือมสงู แต่แรงเคล่อื นไฟฟ้าตํ่า 2. ขนาดแรงเคล่อื นไฟฟา้ อยรู่ ะหวา่ ง 50 – 80 โวลต์ 3. สามารถควบคุมขนาดของกระแสไฟเชื่อมได้ 7.จงบอกหลกั การเลอื กใช้เครอ่ื งเช่อื มไฟฟา้ มา 3 ข้อ

36 แบบฝึกเสรมิ ทักษะหน่วยการเรียนท่ี 1 รหสั วชิ า 20100 – 1004 ช่ือวิชา งานเชื่อมและโลหะแผ่นเบ้ืองต้น หน่วยท่ี 1 ชือ่ หนว่ ย กระบวนการเชอื่ มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเชอ่ื มหุม้ ฟลกั ซ์ ชอ่ื เรอ่ื ง กระบวนการเชือ่ มไฟฟา้ ดว้ ยลวดเช่ือมหุม้ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ช่ัวโมง ตอบ 1.ขนาดของกระแสไฟเชอ่ื มทต่ี อ้ งการใชง้ าน 2.ชนดิ ของกระแสไฟฟ้าที่สามารถจดั หามาใชก้ บั เครื่องเชอื่ มได้ 3.องค์ประกอบเกยี่ วกบั ความสะดวกและการประหยัดคา่ ใช้จา่ ย 8.เคร่ืองเช่อื มไฟฟ้าแบง่ ออกเป็นกี่ประเภท อะไรบา้ ง ตอบ 2 ประเภท คอื 1.เคร่ืองเชื่อมชนิดกระแสไฟฟ้าคงที่ จะใช้กับเครื่องเช่ือมธรรมดาที่ใช้ลวดเชื่อมท่ีมีฟลักซ์หุ้ม เช่นเคร่ือง เชื่อมทกิ เครอื่ งเชือ่ มที่ใชก้ บั ลวดเชือ่ มคาร์บอนอาร์ก 2. เคร่อื งเช่ือมชนิดแรงเคล่อื นไฟฟา้ คงที่ เป็นเคร่ืองเชอื่ มไฟฟา้ ทีจ่ ะจ่ายพลังงานออกมาแลว้ นําไป เขยี นแผนภาพจะไดเ้ ส้นแผนภาพในลักษณะแบนเรยี บ เม่อื วงจรเปิดไม่มีกระแสไฟฟ้าแรงดันจะอยู่ ประมาณ 40 โวลท์ เปน็ ระบบทใ่ี ชก้ ับเคร่ืองเช่ือมแบบอัตโนมตั แิ ละก่ึงอัตโนมัติ เช่น การเชื่อมมกิ / แมก (MIG / MAG) 9.จงอธบิ ายหลักการทํางานของเครอ่ื งเช่อื มแบบหมอ้ แปลงไฟฟา้ ตอบ หลักการทํางานของเครื่องเช่ือมแบบหม้อแปลงไฟฟ้า โดยอาศัยการนํากระแสไฟฟ้าท่ีมีแรงเคลื่อนไฟฟ้า สูงป้อนเข้าสู่ขดลวดปฐมภูมิ และจ่ายออกทางขดลวดทุติยภูมิ ซ่ึงจะเป็นแรงเคลื่อนไฟฟ้าตํ่ากระแสไฟ เชื่อมสูง หมอ้ แปลงในเครื่องเชื่อมไฟฟ้าเหมือนกับหม้อแปลงไฟฟา้ ทวั่ ไป 10.การต่อขั้วไฟเชอ่ื มจากเครอ่ื งเชือ่ มกระแสตรงทําไดก้ ี่วิธี อะไรบ้าง ตอบ 2 วธิ ี คือ 1. แบบกระแสตรงต่อข้วั ตรง (Direct Current Straight Polarity : DCSP) โลหะงานจะเป็นขั้วบวกและ ลวดเช่ือมจะเป็นขั้วลบ หรือ เรียกว่าการต่อแบบ Direct Current Electric Negative : DCEN อิเล็กตรอนจะว่ิงจากลวดเชื่อมเข้าหาชิ้นงาน ทําให้เกิดความร้อนท่ีช้ินงาน ประมาณ 70% และความรอ้ นท่ีลวดเช่ือม ประมาณ 30% เหมาะกับการเชอื่ มโลหะงานทีม่ คี วามหนา 2.แบบกระแสตรงต่อสลบั ขว้ั (Direct Current Reverse Polarity : DCRP) โลหะงานจะเป็นข้ัวลบ และลวดเช่ือมจะเป็นข้ัวบวก หรือ เรียกว่าการต่อแบบ Direct Current Electrode Positive : DCEP อิเล็กตรอนจะวิ่งจากโลหะงานเข้าหาลวดเช่ือม ซ่ึงจะทําให้เกิดความร้อนที่ลวดเช่ือม ประมาณ 70% และความร้อนทีโ่ ลหะงาน ประมาณ 30% เหมาะกบั การเชื่อมโลหะบาง 11.จงอธิบายรอบทํางาน ( Duty Cycle )ของเครอ่ื งเชือ่ ม ตอบ ความสามารถของเคร่อื งเช่ือมไฟฟ้าในการอารก์ กบั เวลาทั้งหมดได้กําหนดเวลาท้งั หมดไว้เปน็ มาตรฐาน

37 แบบฝกึ เสรมิ ทกั ษะหน่วยการเรียนที่ 1 รหสั วิชา 20100 – 1004 ชือ่ วชิ า งานเชือ่ มและโลหะแผน่ เบ้อื งตน้ หน่วยที่ 1 ช่ือหนว่ ย กระบวนการเช่อื มไฟฟ้าด้วยลวดเชือ่ มหุม้ ฟลกั ซ์ ชอ่ื เร่อื ง กระบวนการเช่ือมไฟฟ้าด้วยลวดเชอ่ื มหมุ้ ฟลกั ซ์ จํานวน 8 ช่ัวโมง 10 นาที 12.การเรม่ิ ตน้ อารก์ หมายถงึ อะไร ตอบ เป็นเทคนิควิธีการเชื่อมไฟฟ้า สําหรับผู้ที่เริ่มฝึกการเช่ือมใหม่ๆ ต้องทําการฝึกหัดให้เกิดความชํานาญ เพ่ือเป็นทักษะในการปฏิบัติงานเช่ือมไฟฟ้า ซ่ึงปัญหาที่เกิดข้ึนในการเร่ิมต้น คือ ลวดเชื่อมไฟฟ้ามักจะติดกับ ช้นิ งาน หรอื การอาร์กจะไม่ตอ่ เนอ่ื ง 13.จงอธบิ ายวธิ กี ารเริ่มต้นอาร์กแบบวิธเี ขี่ยอารก์ ตอบ วิธีเขี่ยอาร์กจะใช้ปลายลวดเช่ือมหุ้มฟลั๊กซ์เข่ียลงบนชิ้นงานท่ีจะทําการเชื่อม ซ่ึงมีลักษณะเดียวกับที่ เราจุดไม้ขีดไฟ เมื่อปลายลวดเช่ือมสัมผัสกับช้ินงานกระแสไฟฟ้าจะไหลผ่านจากลวดเชื่อมไปยังชิ้นงาน จากน้ันทําการยกลวดเช่ือมข้ึนให้ห่างจากช้ินงานโดยให้ระยะห่างไม่เกินขนาดความโตของแกนลวดเช่ือม เหมาะสําหรับผูเ้ ริม่ ฝกึ เชื่อมใหม่ 14.จงอธิบายวิธกี ารเร่มิ ต้นอารก์ แบบวิธีแตะอารก์ ตอบ วิธีแตะอาร์ก จะใช้ปลายลวดเช่ือมหุ้มฟลั๊กซ์แตะลงบนช้ินงานท่ีจะทําการเช่ือม เม่ือปลายลวดเชื่อมแตะ กับชิ้นงาน กระแสไฟฟ้าจะไหลผ่านจากลวดเช่ือมไปยังชิ้นงาน จากน้ันทําการยกลวดเชื่อมขึ้นให้ห่างจาก ช้ินงานโดยควบคุมให้ระยะห่างของการอาร์กไม่เกินขนาดความโตของแกนลวดเช่ือมท่ีใช้เช่ือม เหมาะสําหรับผู้ มปี ระสบการณ์ หรอื ผูช้ าํ นาญ 15.จงอธบิ ายการตอ่ แนวเชื่อม และการส่ายลวดเชือ่ ม ตอบ ก่อนทําการต่อแนวเชื่อมให้เคาะสแลกออกก่อน และนําแปรงลวดมาขัดทําความสะอาดบริเวณที่ ต้องการเช่ือมต่อ เสร็จแล้วจึงเร่ิมต้นอาร์กให้ห่างจากจุดท่ีต้องการเชื่อมต่อประมาณ 5 มิลลิเมตร แล้วทําการ เช่ือมย้อนกลับไปยังตําแหน่งเดิมที่หยุดเปล่ียนลวดเชื่อม ซ่ึงเป็นบ่อหลอมละลายของแนวเช่ือมเดิม และการ ส่ายลวดเชื่อมโดยท่ัวไปความกว้างของแนวเช่ือมจะกว้างไม่เกิน 5 เท่า ของความโตลวดเช่ือม เทคนิควิธีการ เคล่ือนท่ี และการสา่ ยลวดเช่อื มดังนี้ 1. การเคลอื่ นเพือ่ ป้อนโดยไม่สา่ ยลวด 2. การเคล่อื นและการส่ายสลบั ไขว้ไปทางซา้ ยและทางขวา 3. การเคลอ่ื นเดนิ หนา้ – ถอยหลงั ตามแนวยาว

38 แบบฝึกเสรมิ ทักษะหนว่ ยการเรียนท่ี 1 รหัสวิชา 20100 – 1004 ชือ่ วิชา งานเชือ่ มและโลหะแผ่นเบอื้ งต้น หน่วยที่ 1 ชือ่ หน่วย กระบวนการเชอื่ มไฟฟา้ ด้วยลวดเชอื่ มหุ้มฟลกั ซ์ ชือ่ เรื่อง กระบวนการเช่ือมไฟฟ้าด้วยลวดเชอื่ มหุ้มฟลักซ์ จาํ นวน 8 ชั่วโมง ตอนที่ 2 จงเขียนความหมายของสัญลกั ษณล์ วดเช่อื มตามมาตรฐาน AWS รหัสลวดเชื่อม E 6013 E 60 1 3 ชนิดของสารพอกหุม้ (Flux) High Titanium Potassium กระแสไฟ AC or DCEP or DCEN เช่ือมไดท้ ุกท่าเชื่อม 60 = 60 x 1,000 ความเคน้ แรงดึง = 60,000 ปอนดต์ ่อตารางนิ้ว E = Electrode (ลวดเช่ือมไฟฟ้า ) ตอนที่ 4 จากรปู ทก่ี าํ หนดใหจ้ งเขียนความหมายตามเลขทก่ี ําหนดให้ถูกต้อง

39 หมายเลข ความหมาย 1 ลวดเชอ่ื ม 2 สารพอกหุ้ม (ฟลักซ์ ) 3 แก๊สปกคลมุ 4 บ่อหลอมละลาย 5 สแลก 6 เนอื้ โลหะเช่อื ม 7 ชนิ้ งาน 8 ระยะการซึมลึก 9 ลําแสงอารก์ แบบทดสอบ คําสั่ง จงเลอื กคาํ ตอบท่ีถูกตอ้ งทีส่ ุดเพยี งคาํ ตอบเดยี ว 1.ในการปฏบิ ตั งิ านเชอื่ มไฟฟา้ สง่ิ ทต่ี ้องคาํ นงึ ถึงเปน็ อนั ดับแรก คอื ก. เครื่องมอื อปุ กรณ์ในการเชื่อม ข. วสั ดุงานที่ใชเ้ ชื่อม ค. การเตรยี มชนิ้ งานเชื่อม ง. ความปลอดภยั จากการเชอื่ ม 2.การปฏบิ ตั ิงานเช่อื มไฟฟา้ ในบรเิ วณที่เปยี กชน้ื จะเกิดอนั ตรายในดา้ นใด ก. ดา้ นแสง ข. ดา้ นเสียง

40 ค. ดา้ นกระแสไฟฟ้า ง. ดา้ นความร้อน 3.การเช่อื มไฟฟ้าโลหะที่มคี วันพษิ เช่น ท่ออาบสงั กะสี ตะกัว่ ควรปฏิบตั อิ ยา่ งไร ก. ควรเช่ือมในหอ้ งเชอ่ื มที่ปิดมดิ ชิดไม่ให้ควันพิษไปรบกวนผูอ้ ยขู่ ้างเคียง ข. เชอื่ มนสถานท่อี ากาศถา่ ยเทได้สะดวก ค. ควรใชก้ ระแสไฟฟา้ เชื่อมต่าํ เพอ่ื ให้เกดิ ควันน้อย ง. ไม่ควรเชือ่ ม ควรพจิ ารณาหาวธิ อี ่นื แทนการเชอื่ ม 4.รงั สีชนิดใดเป็นรังสที เี่ กดิ จากการเชื่อมอารก์ ก. รงั สีแกมมา่ ข. รงั สเี อ็กซ์ ค. รงั สอี ัลทราไวโอเลต ง. อลั ทราโซนกิ 5.ในการเช่อื มไฟฟา้ สามารถมองดกู ารหลอมละลายได้จาก ก. มองดดู ว้ ยตาเปลา่ ได้ ข. ซือ้ แว่นตากันแดดมาใสด่ ูได้ ค. ใชแ้ วน่ ตาเช่อื มแก๊ส ง. ควรใช้หนา้ กากที่กาํ หนดความเข้มไวโ้ ดยเฉพาะ 6.สายเช่ือมไฟฟ้า (เคเบลิ ) ส่วนมากทําจากเช่อื มโลหะชนิดใด ก. อะลูมเิ นยี ม ข. ทองแดง / ทองเหลอื ง ค. เหลก็ ง. ลวดสลงิ 7.การเชอ่ื มในโรงงานบนพ้ืนหรือทาํ การเชอื่ มระยะสั้น ๆ ควรใช้หนา้ กากเชื่อมแบบใด ก. แบบมือถือ ข. แบบสวมศีรษะ ค. ใช้แวน่ ตาเชอ่ื มแกส๊ แทนไดเ้ พราะเชือ่ มไมน่ าน ง. เช่อื มไม่มากสามารถชาํ เลอื งดไู ด้ 8.รังสที ่เี กิดจากการเช่ือม มีผลอย่างไรกบั ตา ก. ตาลาย ข. ทาํ ให้ตาบอด ค. ทําใหส้ ายตาสน้ั ง. ทําให้เกดิ ความระคายเคือง 9.กระจกใสดา้ นนอกมีประโยชนอ์ ยา่ งไร

41 ก. ปอ้ งกนั แสง ข.ปอ้ งกนั รงั สอี ลั ทราไวโอเลต ค. ปอ้ งกนั เม็ดโลหะรอ้ นกระเด็นไปถูกกระจกกรองแสงท่อี ยู่ดา้ นใน ซงึ่ มีราคาแพง ง. ถกู ทกุ ข้อ 10.ถงุ มือทใี่ ชใ้ นงานเชอ่ื ม ควรทาํ จากวสั ดุอะไร ก. ถุงมือผา้ ข. ถงุ มือหนงั ค. ถุงมือพลาสตกิ ง. ถงุ มือยางพารา 11.กระบวนการเชอ่ื มไฟฟ้าด้วยลวดเชือ่ มหุม้ ฟลกั ซ์ขอ้ ใดเป็นอุปกรณพ์ ้ืนฐานท่ีสําคญั มากทสี่ ุด ก. Welding machine ข. Electrode holder ค. Ground clamp ค. Welding cable 12.เคร่ืองเชอ่ื มไฟฟ้าแบง่ ตามลกั ษณะการจ่ายพลงั งานแบ่งไดเ้ ปน็ 2 ชนดิ คอื ข้อ ก. ชนิดกระแสตรงและชนดิ กระแสสลบั ข. ชนดิ กระแสดงทีแ่ ละชนิดแรงเคลือ่ นคงท่ี ค. ชนดิ เคร่อื งกาํ เนิดไฟฟ้าและชนดิ หม้อแปลง ง. ชนดิ ขับเคลอื่ นดว้ ยมอเตอร์และชนิดหมอ้ แปลงไฟฟ้า 13.ลกั ษณะท่สี าํ คัญของเคร่ืองเช่ือมไฟฟ้าคอื อยา่ งไร ก. แรงดนั ไฟฟ้า 220 โวลต์ ข. แรงคล่อื นตํา่ -กระแสสงู ค. กนิ ไฟตํา่ ง. น้าํ หนกั เบา 14.เครื่องเชื่อมทส่ี ามารถเปล่ียนกระแสไฟฟ้าจากกระแสไฟสลบั (AC) เปน็ กระแสไฟตรง (DC) ได้คอื เคร่อื ง เชอื่ มแบบใด ก. เครื่องเชือ่ มแบบเครื่องกาํ เนดิ ไฟฟ้า DC ข. เคร่อื งเช่ือมแบบเคร่ืองกําเนิดไฟฟา้ AC ค. เคร่ืองเชื่อมแบบหม้อแปลงไฟฟา้ ง. เครอื่ งเช่ือมแบบหมอ้ แปลงไฟฟา้ เรยี งกระแส 15.แรงเคล่ือนไฟฟ้าที่วัดไดจ้ ากขว้ั สายเชือ่ มและข้ัวสายดินขณะที่ทําการเช่อื มหรอื เรยี กว่า Arc Voltage จะมคี า่ ประมาณเทา่ ไร

42 ก. 18-36 โวลต์ ข. 18-34 โวลต์ ค. 50-100 โวลต์ ง. 50-120 โวลต์ 16.การต่อขัว้ เชือ่ มกระแสสลับ (AC) จะต่อข้ัวเช่ือมอย่างไร ก. สายเช่อื มเปน็ ขวั้ บวก ข. สายเช่อื มตอ่ ได้ทั้งบวกและลบ ค. สายดนิ เป็นข้วั ลบ ง. สายดนิ เป็นขว้ั บวก 17.เครอ่ื งเช่ือมแบบหมอ้ แปลงไฟฟา้ (Transformer) จะผลติ กระแสไฟฟา้ ชนดิ ใดในการเชื่อม ก. กระแสตรงต่อตรง (DCSP) ข. กระแสตรงต่อสลับขว้ั (DCRP) ค. กระแสสลับ (AC) ง. ท้งั กระแสตรงและกระแสสลบั 18.การต่อขัว้ ไฟฟ้าเช่ือมกระแสตรงแบบต่อตรง (DCSP) จะต่อดังนี้ ก. สายเชื่อมเป็นได้ทง้ั บวกและลบ ข. สายดินเปน็ ขว้ั บวก ค. สายเชือ่ มเป็นขว้ั บวก ง. ถูกทุกขอ้ 19.เครอื่ งเชื่อมกระแสตรง (DC) ทต่ี อ่ ข้ัวเป็นแบบ DCSP จะเกดิ ผลอยา่ งไร ก. เกดิ ความร้อนช้นิ งาน 2/3 และลวดเชอ่ื ม 1/3 ข. เกดิ ความร้อนทข่ี ้ึนงาน 1/3 และทล่ี วดเชื่อม 2/3 ค. แนวเช่อื มแคบและหลอมละลายซึมลกึ น้อย ง. แนวเชื่อมกว้างและหลอมละลายซึมลึกมาก 20.หนา้ กากเชื่อมไฟฟ้าโดยทั่วไปใชก้ ระจกกรองแสงเบอร์อะไร ก. เบอร์ 20 ข. เบอร์ 15 ค. เบอร์ 10 ง. เบอร์ 5 21.เครอ่ื งเชอื่ มท่ผี ลิตเฉพาะกระแสไฟสลับ (AC) เท่านั้น คอื เครือ่ งเชอื่ มแบบใด ก. แบบหมอ้ แปลง ข. แบบเครื่องเรียงกระแส ค. แบบมอเตอรข์ ับ

43 ง. แบบเคร่อื งยนต์ขับ 22.ในระบบเคร่อื งเชอื่ ม อปุ กรณท์ ี่เปลี่ยนกระแสสลบั เปน็ กระแสตรงคืออปุ กรณ์ใด ก. คาปาซเิ ตอร์ ข. วงจรเรียงกระแส Rectifier ค. ความถ่สี ูง ง. หมอ้ แปลง 23.ลวดเชอ่ื ม E 6013 เป็นมาตรฐานข้อใด ก. DIN ข. AWS ค. JIS ง. BS 24.รหัสลวดเชื่อม E 6013 อักษร E หมายถึงข้อใด ก. ลวดเช่ือมไฟฟา้ ข. ชนิดของฟลกั ซ์ ค. ตาํ แหน่งทา่ เชื่อม ง. ความต้านทานแรงดึงตํา่ สดุ 25.รหัสลวดเชื่อมมาตรฐาน AWS E 6013 เลข 60 หมายถึงขอ้ ใด ก. ลวดเช่อื มไฟฟ้า ข. ชนิดของฟลักซ์ ค. ตาํ แหน่งท่าเชอ่ื ม ง. ความต้านทานแรงดึงสงู สุดทสี่ ุด 26.รหัสลวดเช่ือมมาตรฐาน AWS E 60①3 เลขในตําแหน่งที่ 3 หมายถงึ ขอ้ ใด ก. ชนิดของฟลกั ซ์หุ้มลวด/และกระแสไฟฟา้ ข. ชนิดของฟลกั ซ์ ค. ตาํ แหน่งท่าเชอ่ื ม ง. ความต้านทานแรงดึงสงู สุดทส่ี ดุ 27.รหัสลวดเชอื่ มมาตรฐาน AWS E 601③ เลขในตาํ แหน่งท่ี 4 หมายถึงขอ้ ใด ก. ชนดิ ของฟลกั ซห์ ้มุ ลวด/และกระแสไฟฟ้า ข. ชนดิ ของฟลกั ซ์ ค. ตาํ แหน่งทา่ เชอื่ ม ง. ความตา้ นทานแรงดงึ สูงสุดทส่ี ุด

44 28.ส่วนใดของลวดเชอื่ มทท่ี าํ หน้าทผี่ ลิตแกส๊ ปกคลมุ บ่อหลอม ก. โคนลวดเชื่อม ข. ฟลักซ์หมุ้ ลวด ค. แกนลวดเชอ่ื ม ง. ปลายลวดเชื่อม 29.ลักษณะรอยต่อพ้นื ฐานมีกี่แบบ ก.5 แบบ ข.3 แบบ ค.4 แบบ ง.2 แบบ 30.ระยะการอารก์ (Arc Length) ทถ่ี กู ต้องคือข้อใด ก.ขึ้นอย่กู ับผูเ้ ช่ือม ข.มากกวา่ เสน้ ผ่านศนู ยก์ ลางของลวดเชอ่ื ม ค.น้อยกว่าเสน้ ผา่ นศนู ย์กลางของลวดเชอ่ื ม ง.เทา่ กบั เสน้ ผา่ นศูนยก์ ลางของลวดเชอ่ื ม

45 ใบงานที่ 1 สอนคร้ังที่ 1 ชอ่ื รายวิชา งานเชือ่ มโลหะเบือ้ งตน้ รหัส 20100 – 1004 เวลา 4 ชั่วโมง ชือ่ งาน : งานประกอบและติดตง้ั เครื่องมอื อุปกรณง์ านเชือ่ ม ไฟฟา้ แบบงาน

46 วัสดุ ขนาด จํานวน / ชิ้น จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม เครือ่ งมอื และอุปกรณ์ 1. เตรียมเครอ่ื มมือและอปุ กรณ์การเช่อื มไฟฟ้าได้ 1. เครอื่ งเชื่อมไฟฟ้า 2. ตรวจระบบไฟฟา้ พื้นฐานได้ 3. ปฏบิ ตั ิงานประกอบและติดตัง้ เครอื่ งมือและ อปุ กรณ์การเช่ือมไฟฟ้า 4. ตอ่ ขวั้ ไฟฟ้าให้เหมาะกบั งานเช่อื มได้ 5. ทํางานดว้ ยความมวี ินยั รอบคอบ อดทน รกั ษาความปลอดภยั และสง่ิ แวดลอ้ ม ใบงานที่ 1 สอนครั้งท่ี 1 ชื่อรายวิชา งานเชื่อมโลหะบอ้ื งตน้ รหสั 20100 – 1004 เวลา 4 ชว่ั โมง ชอ่ื งาน : งานเรมิ่ ตน้ อารค์ (เชอื่ มจดุ )

47 แบบงาน วสั ดุ ขนาด จํานวน / ชน้ิ เหล็ก St 37 150 X 74 X 10 มม. 1 ชน้ิ ลวดเชื่อมไฟฟา้ Ø 2.6 มม. จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤติกรรม เครอ่ื งมือและอุปกรณ์ 1 เตรยี มเคร่ืองมอื และอุปกรณ์เชอ่ื มไฟฟ้าได้ถกู ตอ้ ง 2 ปรับกระแสเช่ือมไฟฟ้าไดถ้ กู ต้อง 1. เคร่อื งเชื่อมไฟฟา้ AC หรือ DC 3 เช่อื มเรม่ิ ตน้ อาร์คลงบนชนิ้ งานได้ถกู ต้อง 4 เคาะสแลกและทําความสะอาดชนิ้ งานไดถ้ กู ต้อง 2. หน้ากากเชื่อมชนดิ สวมหัว 5 ตรวจสอบความถูกต้องได้ 6 เกบ็ เคร่ืองมือได้ 3. ค้อนเคาะสแลก 7 ทาํ ความสะอาดได้ 8 ปฏบิ ัตงิ านเรม่ิ ตน้ อารค์ (เช่อื มจดุ )ได้ 4. คีมจบั ชน้ิ งานร้อน 9 นาํ ประโยชน์จากการศกึ ษาไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นงาน 5. แปรงลวด 6. ตะไบแบน อาชพี ได้ 7. บรรทัดเหล็ก 8. ถุงมอื หนัง 9. เส้ือหนัง 10. แวน่ ตานริ ภัย 11. เหล็กขดี 12.เคร่ืองเจียระไนมือ ใบงาน (Job Sheet) หน่วยที่ 1

ช่ือหน่วย 48 งานเร่มิ ตน้ อาร์ค (เช่อื มจุด) สอนคร้ังท่ี 1-2 ชว่ั โมงรวม 4 เครื่องมือและอุปกรณ์ จาํ นวนชว่ั โมง 4 1. เคร่ืองเชื่อมไฟฟา้ ลาํ ดบั ข้นั การทํางาน 2. หน้ากากเช่อื มชนิดสวมหวั 1. เบกิ วสั ดุ-อปุ กรณใ์ นการปฏบิ ัติงาน จากครูผสู้ อน หรือหอ้ ง เครื่องมือประจาํ แผนก 2. ทาํ ความสะอาดช้ินงานโดยใชเ้ ครื่องเจียระไนมือ 3. คอ้ นเคาะสแลก 3. เลือกวธิ กี ารเริ่มตน้ อารค์ ดว้ ยวธิ ขี ีด 4. คีมจับชิ้นงานรอ้ น หรือเขี่ยสัมผสั 5. แปรงลวด 4. เรม่ิ ทําการเชื่อมจากทางซ้ายมือ ไปทางขวามือ รักษา 6. ตะไบแบน ความเร็วและมมุ ลวดเชอ่ื มกับชน้ิ งาน 7. บรรทัดเหลก็ 5. เคาะสแลกออกจากชน้ิ งาน 8. ถุงมือหนัง 6. ทาํ ความสะอาดช้ินงานดว้ ยแปรงลวด 9. เส้ือหนัง 7. เก็บเครอื่ งมอื และอปุ กรณ์การเชื่อมแก๊สเขา้ ที่ และทําความ 10. แว่นตานิรภัย สะอาดพน้ื ท่กี ารปฏบิ ตั ิงาน 11. เหลก็ ขีด 8. ครตู รวจชนิ้ งาน -เครื่องแต่งกายและทรงผมและอ่ืนๆ การมอบงาน : ให้นักเรยี นศกึ ษาใบงานแล้ว ทําการเร่ิมตน้ อารค์ (เช่อื มจดุ ) 12.เครอื่ งเจยี ระไนมือ

ใบงานที่ 2 49 ช่อื รายวชิ า งานเชอื่ มและโลหะแผ่บเบ้อื งตน้ สอนครัง้ ที่ 2 ชื่องาน : งานเชื่อมเดินแนวทา่ ราบ รหัส 20100 – 1004 แบบงาน เวลา 4 ชัว่ โมง วัสดุ ขนาด จาํ นวน / ชนิ้ เหล็ก St 37 150 X 74 X 10 มม. 1 ช้ิน ลวดเชอื่ มไฟฟ้า Ø 2.6 มม. จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤตกิ รรม เคร่ืองมอื และอปุ กรณ์ 1 เตรยี มเครอ่ื งมือและอุปกรณเ์ ชื่อมไฟฟ้าได้ถกู ต้อง 2 ปรบั กระแสเชือ่ มไฟฟ้าได้ถกู ต้อง 1. เครือ่ งเชื่อมไฟฟ้าAC หรือ DC 3 เช่ือมไฟฟ้าเดินแนวทา่ ราบได้ถูกต้อง 2. หนา้ กากเช่อื มชนดิ สวมหัว 4 เคาะสแลกและทําความสะอาดชิน้ งานไดถ้ กู ตอ้ ง 3. คอ้ นเคาะสแลก 5 ตรวจสอบความได้ถกู ต้อง 4. คีมจบั ช้ินงานร้อน 6 เก็บเครอื่ งมือได้ถูกต้อง 5. แปรงลวดทําความสะอาดแนวเชอื่ ม 7 ทาํ ความสะอาดได้ถูกตอ้ ง 6. ตะไบแบน 8 ปฏิบัตงิ านเชอ่ื มเดินแนวทา่ ราบได้ถูกตอ้ ง 7. บรรทดั เหลก็ 9 นาํ ประโยชน์จากการศกึ ษาไปประยุกต์ใช้ในงาน 8. ถงุ มอื หนงั 9. เสอ้ื หนัง อาชีพไดถ้ กู ต้อง 10. แวน่ ตานิรภัย 11. เหลก็ ขีด 12.เคร่ืองเจียระไนมอื