Sách tiếng việt lớp 4 tập 2

TÜP LÄM V°N Luy÷n tÀp mi™u t∂ c∏c bÈ phÀn cÒa c©y cËi 1. ߉c mÈt sË Æoπn v®n mi™u t∂ hoa, qu∂ d≠Ìi Æ©y vµ n™u nhÀn xät v“ c∏ch mi™u t∂ cÒa t∏c gi∂. a) T∂ hoa Hoa s«u Æ©u Vµo kho∂ng cuËi th∏ng ba, c∏c c©y s«u Æ©u Î vÔng qu™ Bæc BÈ Æ©m hoa vµ ng≠Íi ta th†y hoa s«u Æ©u nÎ nh≠ c≠Íi. Hoa nh· bä, l†m t†m m†y ch†m Æen nÎ tıng chÔm, Æu Æ≠a nh≠ Æ≠a v‚ng mÁi khi c„ gi„. C¯ Æ’n th∏ng ba, nhÌ Æ’n s«u Æ©u lµ t´i c∂m th†y thoang tho∂ng Æ©u Æ©y mÈt mÔi th¨m m∏t mŒ, dfiu dµng, m∏t mŒ cfln h¨n c∂ h≠¨ng cau, mµ dfiu dµng c„ khi h¨n c∂ mÔi th¨m hoa mÈc. MÔi th¨m huy“n di÷u Æ„ hoµ vÌi mÔi cÒa Ɔt ruÈng cµy vÏ ra, mÔi ÆÀu Æ∑ giµ mµ ng≠Íi n´ng phu h∏i v“ ph¨i næng, mÔi mπ non l™n sÌm xanh mµu hoa l›, mÔi khoai sæn, mÔi rau c«n Î c∏c ruÈng x©m x†p n≠Ìc Æ≠a l™n,... Bao nhi™u th¯ Æ„, b†y nhi™u th≠¨ng y™u, khi’n ng≠Íi ta c∂m th†y nh≠ ng©y ng†t, nh≠ say say mÈt th¯ men g◊. Theo VÚ bªng : C©y s«u Æ©u : c©y xoan. ߉c th™m Hoa mai vµng Hoa mai cÚng c„ n®m c∏nh nh≠ hoa Ƶo, nh≠ng c∏nh hoa mai to h¨n c∏nh hoa Ƶo mÈt chÛt. Nh˜ng nÙ mai kh´ng ph´ hÂng mµ ngÍi xanh mµu ng‰c b›ch. Sæp nÎ, nÙ mai mÌi ph´ vµng. Khi nÎ, c∏nh hoa mai xoà ra mfin mµng nh≠ lÙa. Nh˜ng c∏nh hoa ∏nh l™n mÈt sæc vµng muËt, m≠Ót mµ. MÈt mÔi h≠¨ng th¨m l˘ng nh≠ n’p h≠¨ng ph∂ng ph†t bay ra. MÔa xu©n vµ phong tÙc vi÷t nam 50

b) T∂ qu∂ Qu∂ cµ chua ß™m huy“n di÷u Æ∑ rÒ hoa cµ chua l∆n theo vflng thÍi gian chuy”n v«n. Hoa bi’n Æi Æ” c©y tπo ra nh˜ng chÔm qu∂ n‚n chung mµu vÌi c©y vÌi l∏. Cµ chua ra qu∂, xum xu™, chi ch›t, qu∂ lÌn qu∂ bä vui mæt nh≠ Ƶn gµ mã Æ´ng con. Qu∂ mÈt, qu∂ chÔm, qu∂ sinh Æ´i, qu∂ chÔm ba, chÔm bËn. Qu∂ Î th©n, qu∂ leo nghfich ngÓm l™n ng‰n lµm oŒ c∂ nh˜ng nh∏nh to nh†t. Næng Æ’n tπo vfi th¨m m∏t dfiu d«n trong qu∂. MÁi qu∂ cµ chua ch›n lµ mÈt m∆t trÍi nh· hi“n dfiu. Cµ chua thæp ÆÃn lÂng trong lÔm c©y nh· bä, g‰i ng≠Íi Æ’n h∏i. Mµu Æ· lµ mµu nhÀn ra sÌm nh†t. Nh˜ng qu∂ cµ chua Æ«u mÔa gieo s˘ n∏o n¯c cho m‰i ng≠Íi. ߉c th™m Theo ng´ v®n phÛ Tr∏i v∂i ti’n vua Tr∏i v∂i ti’n vua chÿ nhÿnh h¨n c∏i chän hπt m›t dÔng Æ” pha trµ tµu mÈt chÛt. V· cÒa n„ kh´ng Æ· mµ ong „ng mÈt mµu n©u, nhΩn l◊ ch¯ kh´ng c„ gai g gh“. Khi b„c v· ra rÂi th◊ kh´ng c„ n≠Ìc tÃm lem, mµ hÈt th◊ chÿ nh· bªng Æ«u ng„n tay Ût. CÔi v∂i dµy nh≠ cÔi dıa nh≠ng kh´ng træng bπch mµ træng ngµ. ß∆t l™n l≠Ïi, cæn mÈt mi’ng th◊ n≠Ìc chan hoµ, ng‰t sæt, nhai th◊ m“m mµ lπi gifln, nhai khe khœ th◊ ch›nh tai m◊nh th†y nh≠ sÀm s˘t. Theo VÚ Bªng : V∂i ti’n vua : v∂i H∂i D≠¨ng loπi ngon nh†t, ngµy x≠a chuy™n Æ” d©ng vua. 2. V i’t mÈt Æoπn v®n t∂ mÈt loµi hoa ho∆c mÈt th¯ qu∂ mµ em y™u th›ch. 51

LUYåN T\\ VÄ C¢U MÎ rÈng vËn tı : C∏i Æãp 1. Ch‰n ngh‹a th›ch hÓp vÌi mÁi tÙc ng˜ sau : Ph»m ch†t qu˝ h¨n TËt gÁ h¨n tËt n≠Ìc s¨n. vŒ Æãp b™n ngoµi Ng≠Íi thanh ti’ng n„i cÚng thanh Chu´ng k™u khœ Æ∏nh b™n thµnh cÚng k™u. H◊nh th¯c th≠Íng C∏i n’t Æ∏nh ch’t c∏i Æãp. thËng nh†t vÌi nÈi dung Tr´ng m∆t mµ bæt h◊nh dong Con lÓn c„ bäo th◊ lflng mÌi ngon. 2. N™u mÈt tr≠Íng hÓp c„ th” sˆ dÙng mÈt trong nh˜ng tÙc ng˜ n„i tr™n. 3. T◊m c∏c tı ng˜ mi™u t∂ m¯c ÆÈ cao cÒa c∏i Æãp. M : tuy÷t vÍi 4. ß∆t c©u vÌi mÈt tı ng˜ em vıa t◊m Æ≠Óc Î bµi tÀp 3. TÜP LÄM V°N ßoπn v®n trong bµi v®n mi™u t∂ c©y cËi I - NhÀn xät 1. ߉c lπi bµi C©y gπo cÒa nhµ v®n V Ú TÛ Nam (s∏ch Ti’ng V i÷t 4, tÀp hai, trang 32). 2. T◊m c∏c Æoπn trong bµi v®n n„i tr™n. 3. Cho bi’t nÈi dung ch›nh cÒa mÁi Æoπn v®n lµ g◊. 52

II - Ghi nhÌ Trong bµi v®n mi™u t∂ c©y cËi : 1. MÁi Æoπn v®n c„ mÈt nÈi dung nh†t Æfinh, chºng hπn : t∂ bao qu∏t, t∂ tıng bÈ phÀn cÒa c©y ho∆c t∂ c©y theo tıng mÔa, tıng thÍi k◊ ph∏t tri”n,... 2. Khi vi’t, h’t mÁi Æoπn v®n c«n xuËng dflng. III - Luy÷n tÀp 1. X∏c Æfinh c∏c Æoπn v®n vµ nÈi dung ch›nh cÒa tıng Æoπn trong bµi v®n d≠Ìi Æ©y : C©y tr∏m Æen ô Æ«u b∂n t´i c„ m†y c©y tr∏m Æen. Th©n c©y cao vÛt, thºng nh≠ mÈt cÈt n≠Ìc tı tr™n trÍi r¨i xuËng. Cµnh c©y mÀp mπp, nªm ngang, v≠¨n to∂ nh≠ nh˜ng g‰ng ´. Tr™n c∏i g‰ng ´ †y xoà trfln mÈt chi’c ´ xanh ngÛt ng∏t. L∏ tr∏m Æen chÿ to bªng bµn tay Ưa trŒ l™n ba, nh≠ng dµi chıng mÈt gang. Tr∏m Æen c„ hai loπi. Qu∂ tr∏m Æen tŒ chÿ bªng nˆa qu∂ nh„t to, nh≠ng hai Æ«u nh‰n h¨n. CÔi tr∏m Æen tŒ m·ng, c¯ng, c„ ph«n h¨i kh´, x∏c, kh´ng ngon bªng tr∏m Æen n’p. Tr∏m Æen n’p cÚng mµu t›m nh≠ tr∏m Æen tŒ, nh≠ng qu∂ mÀp, mÏ mµng, cÔi dµy, b†m ngÀp m„ng ng„n tay c∏i mµ kh´ng chπm hπt. CÔi tr∏m Æen c„ ch†t bäo, bÔi vµ th¨m. Tr∏m Æen r†t ≠a xµo vÌi t„p mÏ. Tr∏m Æen cfln Æ≠Óc dÔng lµm ´ mai, ph¨i kh´ Æ” ®n d«n. Ng≠Íi mi“n nÛi r†t th›ch m„n tr∏m Æen trÈn vÌi x´i hay cËm. Chi“u chi“u, t´i th≠Íng ra Æ«u b∂n nh◊n l™n nh˜ng vflm c©y tr∏m ng„ng chim v“. Ng≠Íi b∂n t´i nh◊n l™n c∏i ´ xanh treo l¨ lˆng l≠ng trÍi †y mµ bi’t Æ≠Óc s¯c gi„. Xa qu™ Æ∑ ng„t chÙc n®m trÍi, t´i v…n nhÌ da di’t nh˜ng c©y tr∏m Æen Î Æ«u b∂n. Theo Vi hÂng, h thu˚ Giang 2. H∑y vi’t mÈt Æoπn v®n n„i v“ lÓi ›ch cÒa mÈt loµi c©y mµ em bi’t. 53

YK Tr.54 Tu«n 24 TÜP ßñC Vœ v“ cuÈc sËng an toµn 50 000 b¯c tranh d˘ thi cÒa thi’u nhi c∂ n≠Ìc. 60 tranh Æ≠Óc tr≠ng bµy. 46 gi∂i th≠Îng. NhÀn th¯c vµ kh∂ n®ng th»m m‹ cÒa c∏c em r†t Æ∏ng kh›ch l÷. 54

UNICEF Vi÷t Nam vµ b∏o Thi’u ni™n Ti“n phong vıa tÊng k’t cuÈc thi vœ tranh cÒa thi’u nhi vÌi chÒ Æ“ Em muËn sËng an toµn. ß≠Óc ph∏t ÆÈng tı th∏ng 4-2001 nhªm n©ng cao ˝ th¯c phflng tr∏nh tai nπn cho trŒ em, cuÈc thi Æ∑ nhÀn Æ≠Óc s˘ h≠Îng ¯ng cÒa Æ´ng Æ∂o thi’u nhi c∂ n≠Ìc. Chÿ trong vflng 4 th∏ng, Ban tÊ ch¯c cuÈc thi Æ∑ nhÀn Æ≠Óc 50 000 b¯c tranh gˆi v“ tı Hµ NÈi, Thµnh phË H Ch› Minh, H∂i Phflng, ßµ NΩng, S¨n La, Hµ Giang, Qu∂ng Ninh, H∂i D≠¨ng, Ngh÷ An, ßæk Læk, T©y Ninh, C«n Th¨, Ki™n Giang,... Chÿ c«n Æi”m qua t™n mÈt sË t∏c ph»m cÚng ÆÒ th†y ki’n th¯c cÒa c∏c em v“ an toµn, Æ∆c bi÷t lµ an toµn giao th´ng, thÀt lµ phong phÛ : ßÈi mÚ b∂o hi”m lµ tËt nh†t (Hoµng Minh Uy™n, 10 tuÊi, gi∂i Æ∆c bi÷t), Gia Æ◊nh em Æ≠Óc b∂o v÷ an toµn (Tπ B›ch Ng‰c, 9 tuÊi, gi∂i nh†t), TrŒ em kh´ng n™n Æi xe Æπp tr™n Æ≠Íng (Nguy‘n Thu˝ Mai Dung, 7 tuÊi, gi∂i ba), ChÎ ba ng≠Íi lµ kh´ng Æ≠Óc (Nguy‘n Ng‰c Lan Dung, 12 tuÊi, gi∂i ba),... 60 b¯c tranh Æ≠Óc ch‰n treo Î tri”n l∑m (trong Æ„ c„ 46 b¯c Æoπt gi∂i) Æ∑ lµm n™n mÈt phflng tranh Æãp : mµu sæc t≠¨i tæn, bË cÙc r‚ rµng, ˝ t≠Îng hÂn nhi™n, trong s∏ng mµ s©u sæc. C∏c hoπ s‹ nh· tuÊi chºng nh˜ng c„ nhÀn th¯c ÆÛng v“ phflng tr∏nh tai nπn mµ cfln bi’t th” hi÷n bªng ng´n ng˜ hÈi hoπ s∏ng tπo Æ’n b†t ngÍ. Theo b∏o Æπi Æoµn k’t : - UNICEF (u-ni-xäp) : Qu¸ B∂o trÓ Nhi ÆÂng cÒa Li™n hÓp quËc. - Th»m m‹ : s˘ c∂m nhÀn vµ hi”u bi’t v“ c∏i Æãp. - NhÀn th¯c : kh∂ n®ng nhÀn ra vµ hi”u bi’t v†n Æ“. - Kh›ch l÷ : t∏c ÆÈng lµm cho tinh th«n h®ng h∏i th™m l™n. - ≥ t≠Îng : ˝ ngh‹, d˘ Æfinh. - Ng´n ng˜ hÈi hoπ : Æ≠Íng nät, mµu sæc trong tranh. ? 1. ChÒ Æ“ cÒa cuÈc thi vœ lµ g◊ ? 2. Thi’u nhi h≠Îng ¯ng cuÈc thi nh≠ th’ nµo ? 3. ßi“u g◊ cho th†y c∏c em c„ nhÀn th¯c tËt v“ chÒ Æ“ cuÈc thi ? 4. Nh˜ng nhÀn xät nµo th” hi÷n s˘ Æ∏nh gi∏ cao kh∂ n®ng th»m m‹ cÒa c∏c em ? 5. Nh˜ng dflng in ÆÀm Î Æ«u b∂n tin c„ t∏c dÙng g◊ ? 55

CHêNH TÅ 1. Nghe - vi’t : Hoπ s‹ T´ Ng‰c V©n T´ Ng‰c V©n lµ mÈt ngh÷ s‹ tµi hoa. §ng tËt T´ Ng‰c V©n nghi÷p Tr≠Íng Cao ƺng M‹ thuÀt ß´ng D≠¨ng (1906 - 1954) n®m 1931 vµ sÌm nÊi danh tı tr≠Ìc C∏ch mπng th∏ng T∏m vÌi c∏c b¯c tranh Énh m∆t trÍi, Thi’u n˜ b™n hoa hu÷, Thi’u n˜ b™n hoa sen,... N≠Ìc nhµ ÆÈc lÀp, ´ng h®ng h∏i tham gia c´ng t∏c c∏ch mπng bªng tµi n®ng hÈi hoπ cÒa m◊nh. Trong chi’n dfich lfich sˆ ßi÷n Bi™n PhÒ, ´ng Æi cÔng bÈ ÆÈi, d©n c´ng ho∂ tuy’n, vœ nhi“u tranh vµ k› hoπ v“ h‰. ß∏ng ti’c, chÿ tr≠Ìc ngµy chi’n thæng g«n mÈt th∏ng, ng≠Íi ngh÷ s‹ tµi n®ng Æ∑ ng∑ xuËng khi ch≠a Æ«y 50 tuÊi. Theo tı Æi”n c∏c nh©n vÀt lfich sˆ vi÷t nam : - Tµi hoa : c„ tµi v“ ngh÷ thuÀt, v®n ch≠¨ng. - D©n c´ng : ng≠Íi d©n lµm ngh‹a vÙ lao ÆÈng ch©n tay trong thÍi gian nh†t Æfinh. - Ho∂ tuy’n : n¨i di‘n ra c∏c trÀn Æ∏nh trong chi’n tranh. - K› hoπ : tranh vœ ghi nhanh. (2). a) ßi“n truy÷n hay chuy÷n vµo ´ trËng ? K” ph∂i trung thµnh vÌi , ph∂i k” ÆÛng c∏c t◊nh ti’t cÒa c©u , c∏c nh©n vÀt c„ trong . ßıng bi’n giÍ k” thµnh giÍ Æ‰c . b) ß∆t d†u h·i hay d†u ng∑ tr™n ch˜ in nghi™ng ? - M¨ hÈp thfit ra chÿ th†y toµn m¨. - N„ c¯ tranh cai, mµ kh´ng lo cai ti’n c´ng vi÷c. - Anh kh´ng lo nghi ng¨i. Anh ph∂i nghi Æ’n s¯c khoŒ ch¯ ! 3. Em Æo∏n xem Æ©y lµ nh˜ng ch˜ g◊ : a) ß” nguy™n - loπi qu∂ th¨m ngon Th™m h·i - co lπi chÿ cfln bä th´i. 56

Th™m n∆ng - mÌi thÀt lπ ÆÍi BÁng nhi™n thµnh v’t xoong nÂi nh‰ nhem. b) B◊nh th≠Íng dÔng g‰i ch©n tay MuËn c„ bÛt vœ : th™m ngay d†u huy“n Th™m h·i - lµm bπn vÌi kim C„ d†u n∆ng, ÆÛng ng≠Íi tr™n m◊nh rÂi. LUYåN T\\ VÄ C¢U C©u k” Ai lµ g◊ ? I - NhÀn xät 1. ߉c Æoπn v®n sau : H´m †y, c´ gi∏o d…n mÈt bπn g∏i vµo lÌp vµ n„i vÌi chÛng t´i : \"ß©y lµ Di÷u Chi, bπn mÌi cÒa lÌp ta. Bπn Di÷u Chi lµ h‰c sinh cÚ cÒa Tr≠Íng Ti”u h‰c Thµnh C´ng. Bπn †y lµ mÈt hoπ s‹ nh· Ɔy. C∏c em h∑y lµm quen vÌi nhau Æi.\" C∂ lÌp t´i vÁ tay rµo rµo, Æ„n chµo ng≠Íi bπn mÌi. Di÷u Chi bœn lœn gÀt Æ«u chµo lπi. 2. Trong ba c©u in nghi™ng Î tr™n, nh˜ng c©u nµo dÔng Æ” giÌi thi÷u, c©u nµo n™u nhÀn Æfinh v“ bπn Di÷u Chi ? 3. Trong c∏c c©u tr™n, bÈ phÀn nµo tr∂ lÍi cho c©u h·i Ai (c∏i g◊, con g◊) ?, bÈ phÀn nµo tr∂ lÍi c©u h·i Lµ g◊ (lµ ai, lµ con g◊) ? 4. Ki”u c©u tr™n kh∏c hai ki”u c©u Æ∑ h‰c Ai lµm g◊ ?, Ai th’ nµo ? Î chÁ nµo ? II - Ghi nhÌ 1. C©u k” Ai lµ g◊ ? gÂm hai bÈ phÀn. BÈ phÀn th¯ nh†t lµ chÒ ng˜ tr∂ lÍi c©u h·i : Ai (c∏i g◊, con g◊) ? BÈ phÀn th¯ hai lµ vfi ng˜ tr∂ lÍi c©u h·i : Lµ g◊ (lµ ai, lµ con g◊) ?. 2. C©u k” Ai lµ g◊ ? Æ≠Óc dÔng Æ” giÌi thi÷u ho∆c n™u nhÀn Æfinh v“ mÈt ng≠Íi, mÈt vÀt nµo Æ„. III - Luy÷n tÀp 1. T◊m c©u k” Ai lµ g◊ ? trong c∏c c©u d≠Ìi Æ©y vµ n™u t∏c dÙng cÒa n„ : a) Th◊ ra Æ„ lµ mÈt th¯ m∏y cÈng trı mµ Pa-xcan Æ∑ Æ∆t h’t t◊nh c∂m 57

cÒa ng≠Íi con vµo vi÷c ch’ tπo. ß„ ch›nh lµ chi’c m∏y t›nh Æ«u ti™n tr™n th’ giÌi, tÊ ti™n cÒa nh˜ng chi’c m∏y t›nh Æi÷n tˆ hi÷n Æπi. Theo L™ Nguy™n Long, Phπm Ng‰c Toµn b) Lfich L∏ lµ lfich cÒa c©y Bµ t›nh nh»m. Mã ¨i, C©y lπi lµ lfich Ɔt M≠Íi ng„n tay lµ lfich. Tr®ng l∆n rÂi tr®ng m‰c Con tÌi lÌp, tÌi tr≠Íng Lµ lfich cÒa b«u trÍi. Lfich lπi lµ trang s∏ch. nguy‘n h≠ng h∂i c) S«u ri™ng lµ loπi tr∏i qu˝ cÒa mi“n Nam. H≠¨ng vfi n„ h’t s¯c Æ∆c bi÷t, mÔi th¨m ÆÀm, bay r†t xa, l©u tan trong kh´ng kh›. mai v®n tπo 2. DÔng c©u k” Ai lµ g◊ ? giÌi thi÷u v“ c∏c bπn trong lÌp em (ho∆c giÌi thi÷u tıng ng≠Íi trong ∂nh chÙp gia Æ◊nh em). KÕ CHUYåN K” chuy÷n Æ≠Óc ch¯ng ki’n ho∆c tham gia ß“ bµi Em (ho∆c ng≠Íi xung quanh) Æ∑ lµm g◊ Æ” g„p ph«n gi˜ g◊n x„m lµng (Æ≠Íng phË, tr≠Íng h‰c) xanh, sπch, Æãp ? H∑y k” lπi c©u chuy÷n Æ„. GÓi ˝ 1. Nh˜ng hoπt ÆÈng c„ th” em (ho∆c ng≠Íi xung quanh) Æ∑ tham gia Æ” gi˜ cho x„m lµng, Æ≠Íng phË hay tr≠Íng h‰c lu´n lu´n xanh, sπch, Æãp : - TrÂng c©y, ch®m s„c c©y. - D‰n v÷ sinh n¨i Æang sËng vµ h‰c tÀp. - Lµm Æãp n¨i Î vµ c∂nh quan xung quanh. - Ng®n c∂n nh˜ng hµnh ÆÈng ph∏ hoπi vµ lµm ´ nhi‘m m´i tr≠Íng sËng. 58

2. LÀp dµn ˝ c©u chuy÷n Æfinh k” : - MÎ Æ«u c©u chuy÷n : GiÌi thi÷u chung v“ hoπt ÆÈng (ß„ lµ hoπt ÆÈng th≠Íng xuy™n hay kh´ng th≠Íng xuy™n ? MÙc Æ›ch cÒa hoπt ÆÈng lµ g◊ ?). - Di‘n bi’n c©u chuy÷n : C„ th” k” v“ s˘ tham gia cÒa em ho∆c v“ s˘ tham gia cÒa ng≠Íi kh∏c mµ em Æ∑ ch¯ng ki’n. CÙ th” : + TÊ ch¯c hoπt ÆÈng nh≠ th’ nµo ? + Em (hay ng≠Íi kh∏c) gi˜ vai trfl g◊ trong hoπt ÆÈng ? + Nh˜ng chi ti’t nµo Æ∏ng n„i khi tham gia hoπt ÆÈng ? - K’t thÛc c©u chuy÷n : + K’t qu∂ cÒa hoπt ÆÈng. + ≥ ngh‹a cÒa hoπt ÆÈng. 3. D˘a vµo dµn ˝ vıa lÀp, k” c©u chuy÷n mÈt c∏ch sinh ÆÈng. TÜP ßñC ßoµn thuy“n Æ∏nh c∏ (Tr›ch) M∆t trÍi xuËng bi”n nh≠ hfln lˆa S„ng Æ∑ cµi then, Æ™m sÀp cˆa ßoµn thuy“n Æ∏nh c∏ lπi ra kh¨i, C©u h∏t c®ng buÂm cÔng gi„ kh¨i. H∏t rªng : c∏ bπc Bi”n ß´ng l∆ng, C∏ thu Bi”n ß´ng nh≠ Æoµn thoi ß™m ngµy d÷t bi”n mu´n luÂng s∏ng ß’n d÷t l≠Ìi ta, Æoµn c∏ ¨i ! 59

Ta h∏t bµi ca g‰i c∏ vµo, G‚ thuy“n Æ∑ c„ nhfip tr®ng cao, Bi”n cho ta c∏ nh≠ lflng mã Nu´i lÌn ÆÍi ta t˘ buÊi nµo. Sao mÍ, käo l≠Ìi kfip trÍi s∏ng Ta käo xo®n tay chÔm c∏ n∆ng V∂y bπc Æu´i vµng loä rπng Æ´ng L≠Ìi x’p buÂm l™n Æ„n næng hÂng. C©u h∏t c®ng buÂm vÌi gi„ kh¨i, ßoµn thuy“n chπy Æua cÔng m∆t trÍi, M∆t trÍi ÆÈi bi”n nh´ mµu mÌi, Mæt c∏ huy hoµng mu´n d∆m ph¨i. Huy cÀn : Thoi : bÈ phÀn cÒa khung cˆi hay m∏y d÷t Æ” luÂn sÓi trong khi d÷t v∂i. ? 1. ßoµn thuy“n Æ∏nh c∏ ra kh¨i vµo lÛc nµo ? Nh˜ng c©u th¨ nµo cho bi’t Æi“u Æ„ ? 2. ßoµn thuy“n Æ∏nh c∏ trÎ v“ vµo lÛc nµo ? Em bi’t Æi“u Æ„ nhÍ nh˜ng c©u th¨ nµo ? 3. T◊m nh˜ng h◊nh ∂nh n„i l™n vŒ Æãp huy hoµng cÒa bi”n. 4. C´ng vi÷c lao ÆÈng cÒa ng≠Íi Æ∏nh c∏ Æ≠Óc mi™u t∂ Æãp nh≠ th’ nµo ? 5. H‰c thuÈc lflng bµi th¨. TÜP LÄM V°N Luy÷n tÀp x©y d˘ng Æoπn v®n mi™u t∂ c©y cËi 1. ߉c dµn ˝ bµi v®n t∂ c©y chuËi ti™u d≠Ìi Æ©y : - GiÌi thi÷u c©y chuËi ti™u. - T∂ bao qu∏t c©y chuËi ti™u. 60

- T∂ c∏c bÈ phÀn cÒa c©y chuËi ti™u (tµu l∏, buÂng chuËi, n∂i chuËi, qu∂ chuËi,...). - N™u lÓi ›ch cÒa c©y chuËi ti™u. 2. D˘a vµo dµn ˝ tr™n, bπn HÂng Nhung d˘ ki’n vi’t bËn Æoπn v®n, nh≠ng ch≠a vi’t Æ≠Óc Æoπn nµo hoµn chÿnh. Em h∑y giÛp bπn vi’t hoµn chÿnh bËn Æoπn v®n nµy (vi’t vµo chÁ c„ d†u [...]). ßoπn 1 : [...]. Em th›ch nh†t mÈt c©y chuËi ti™u sai qu∂ trong bÙi chuËi Î g„c v≠Ín. ßoπn 2 : Nh◊n tı xa, c©y chuËi nh≠ mÈt chi’c ´ xanh m∏t r≠Ói. Th©n c©y cao h¨n Æ«u ng≠Íi, m‰c thºng, kh´ng c„ cµnh, chung quanh lµ m†y c©y con Ưng s∏t lπi thµnh bÙi [...]. ßoπn 3 : C©y chuËi c„ nhi“u tµu l∏, c„ tµu Æ∑ giµ kh´, bfi gi„ Æ∏nh r∏ch ngang vµ rÚ xuËng gËc. C∏c tµu l∏ cfln xanh th◊ li“n t†m, to nh≠ c∏i m∏ng n≠Ìc Ûp s†p. Nh˜ng tµu l∏ Î d≠Ìi mµu xanh th…m. Nh˜ng tµu Î tr™n mµu xanh m∏t, nhπt d«n. [...]. ßoπn 4 : [...]. ChuËi c„ ›ch nh≠ th’ n™n bµ em th≠Íng xuy™n ch®m b„n cho chuËi tËt t≠¨i. LUYåN T\\ VÄ C¢U Vfi ng˜ trong c©u k” Ai lµ g◊ ? I - NhÀn xät 1. ߉c c∏c c©u sau : MÈt chfi phÙ n˜ nh◊n t´i c≠Íi, h·i : - Em lµ con nhµ ai mµ Æ’n giÛp chfi chπy muËi th’ nµy ? - Em lµ ch∏u b∏c T˘. Em v“ lµng nghÿ hÃ. Nguy‘n Thfi Ng‰c TÛ 61

2. Trong c∏c c©u tr™n, c©u nµo c„ dπng Ai lµ g◊ ?. 3. X∏c Æfinh vfi ng˜ trong c©u vıa t◊m Æ≠Óc. 4. Nh˜ng tı ng˜ nµo c„ th” lµm vfi ng˜ trong c©u Ai lµ g◊ ?. II - Ghi nhÌ Trong c©u k” Ai lµ g◊ ? : - Vfi ng˜ Æ≠Óc nËi vÌi chÒ ng˜ bªng tı lµ. - Vfi ng˜ th≠Íng do danh tı (ho∆c cÙm danh tı) tπo thµnh. III - Luy÷n tÀp 1. T◊m c©u k” Ai lµ g◊ ? trong nh˜ng c©u th¨ sau. X∏c Æfinh vfi ng˜ cÒa nh˜ng c©u t◊m Æ≠Óc. a) Ng≠Íi lµ Cha, lµ B∏c, lµ Anh Qu∂ tim lÌn l‰c tr®m dflng m∏u nh·. TË H˜u b) Qu™ h≠¨ng lµ chÔm kh’ ng‰t Cho con trÃo h∏i mÁi ngµy. Qu™ h≠¨ng lµ Æ≠Íng Æi h‰c Con v“ rÓp b≠Ìm vµng bay. ßÁ trung qu©n 2. Ghäp nh˜ng tı ng˜ th›ch hÓp Î cÈt A vÌi cÈt B Æ” tπo thµnh c©u k” Ai lµ g◊ ? B A S≠ tˆ lµ ngh÷ s‹ mÛa tµi ba Gµ trËng lµ dÚng s‹ cÒa rıng xanh ßπi bµng lµ chÛa s¨n l©m Chim c´ng lµ s¯ gi∂ cÒa b◊nh minh 3. DÔng c∏c tı ng˜ d≠Ìi Æ©y Æ” Æ∆t c©u k” Ai lµ g◊ ? : a) lµ mÈt thµnh phË lÌn b) lµ qu™ h≠¨ng cÒa nh˜ng lµn Æi÷u d©n ca quan h‰ c) lµ nhµ th¨ d) lµ nhµ th¨ lÌn cÒa Vi÷t Nam 62

TÜP LÄM V°N T„m tæt tin t¯c I - NhÀn xät 1. ߉c lπi b∂n tin Vœ v“ cuÈc sËng an toµn (s∏ch Ti’ng V i÷t 4, tÀp hai, trang 54 - 55) vµ tr∂ lÍi c©u h·i : a) B∂n tin nµy gÂm m†y Æoπn ? b) X∏c Æfinh s˘ vi÷c ch›nh Æ≠Óc n™u Î mÁi Æoπn. T„m tæt mÁi Æoπn bªng mÈt ho∆c hai c©u. c) T„m tæt toµn bÈ b∂n tin. 2. Tı bµi tÀp tr™n, rÛt ra nhÀn xät : a) Th’ nµo lµ t„m tæt tin t¯c ? b) C∏ch t„m tæt tin t¯c. II - Ghi nhÌ 1. T„m tæt tin t¯c ngh‹a lµ tπo ra tin ngæn h¨n nh≠ng v…n th” hi÷n Æ≠Óc nÈi dung ch›nh cÒa tin Æ≠Óc t„m tæt. 2. MuËn t„m tæt mÈt b∂n tin, c«n th˘c hi÷n c∏c vi÷c sau : - ߉c k‹ Æ” næm v˜ng nÈi dung b∂n tin. - Chia b∂n tin thµnh c∏c Æoπn. - X∏c Æfinh s˘ vi÷c ch›nh Î mÁi Æoπn. - Tu˙ mÙc Æ›ch t„m tæt, c„ th” tr◊nh bµy mÁi s˘ vi÷c ch›nh bªng mÈt, hai c©u ho∆c bªng nh˜ng sË li÷u, tı ng˜ nÊi bÀt. III - Luy÷n tÀp 1. T„m tæt b∂n tin sau Æ©y bªng 3 ho∆c 4 c©u : Vfinh Hπ Long Æ≠Óc t∏i c´ng nhÀn lµ di s∂n thi™n nhi™n th’ giÌi Ngµy 17-11-1994, vfinh Hπ Long l«n Æ«u ti™n Æ≠Óc UNESCO c´ng nhÀn lµ di s∂n thi™n nhi™n th’ giÌi vÌi nh˜ng gi∏ trfi ngoπi hπng v“ th»m m‹, Æfia ch†t, Æa dπng sinh h‰c vµ lfich sˆ - v®n ho∏. 63

S∏u n®m sau, ngµy 29-11-2000, UNESCO lπi c´ng nhÀn vfinh Hπ Long lµ di s∂n thi™n nhi™n v“ Æfia ch†t, Æfia mπo. ß©y lµ khu v˘c c„ c∏c qu∏ tr◊nh Æfia ch†t Æ∆c bi÷t, c„ Æ∆c Æi”m nÊi bÀt v“ Æfia mπo, ÆÂng thÍi lµ khu v˘c c„ c∂nh quan thi™n nhi™n ngoπi hπng vµ c„ gi∏ trfi Æ∆c bi÷t v“ th»m m‹. Chi“u 11-12-2000, tπi Hµ NÈi, BÈ V®n ho∏ - Th´ng tin, U˚ ban Nh©n d©n tÿnh Qu∂ng Ninh vµ U˚ ban QuËc gia UNESCO Vi÷t Nam Æ∑ phËi hÓp tÊ ch¯c h‰p b∏o c´ng bË quy’t Æfinh tr™n cÒa UNESCO. Vi÷c l«n th¯ hai UNESCO c´ng nhÀn vfinh Hπ Long lµ di s∂n thi™n nhi™n th’ giÌi cho th†y r‚ Vi÷t Nam Æ∑ h’t s¯c quan t©m b∂o tÂn vµ ph∏t huy gi∏ trfi cÒa c∏c di s∂n tr™n Ɔt n≠Ìc m◊nh, trong Æ„ c„ vai trfl quan tr‰ng cÒa tÿnh Qu∂ng Ninh. Theo Hoµng Hoa : - Vfinh Hπ Long : vÔng bi”n thuÈc tÿnh Qu∂ng Ninh c„ nhi“u nÛi Æ∏, hang ÆÈng Æãp. - T∏i c´ng nhÀn : c´ng nhÀn th™m mÈt l«n n˜a. - Di s∂n : cÒa c∂i tinh th«n hay vÀt ch†t thÍi tr≠Ìc Æ” lπi. - UNESCO (u-nät-xc´) : TÊ ch¯c Gi∏o dÙc, Khoa h‰c vµ V®n ho∏ cÒa Li™n hÓp quËc. - ßfia ch†t : c∏c lÌp v· tr∏i Ɔt vµ s˘ c†u tπo, sæp x’p cÒa c∏c lÌp †y. - ßfia mπo : d∏ng vŒ b™n ngoµi cÒa v· tr∏i Ɔt. - Ngoπi hπng : c„ gi∏ trfi Æ∆c bi÷t, tr™n t†t c∂ c∏c m¯c gi∏ trfi th´ng th≠Íng. 2. D˘a theo c∏ch tr◊nh bµy bµi b∏o V œ v“ cuÈc sËng an toµn (Ti’ng V i÷t 4, tÀp hai, trang 54 - 55), em h∑y vi’t ph«n t„m tæt in ÆÀm cho bµi b∏o V finh Hπ Long Æ≠Óc t∏i c´ng nhÀn lµ di s∂n thi™n nhi™n th’ giÌi. 64

Nh˜ng ng≠Íi qu∂ c∂m 65

YK Tr.66 Tu«n 25 TÜP ßñC Khu†t phÙc t™n c≠Ìp bi”n T™n chÛa tµu †y cao lÌn, vπm vÏ, da l≠ng sπm nh≠ gπch nung. Tr™n m∏ hæn c„ mÈt v’t são chäm d‰c xuËng, træng b÷ch. Hæn uËng læm r≠Óu Æ’n nÁi nhi“u Æ™m nh≠ l™n c¨n loπn „c, ngÂi h∏t nh˜ng bµi ca man rÓ. MÈt l«n, b∏c s‹ Ly - mÈt ng≠Íi nÊi ti’ng nh©n tı - Æ’n th®m b÷nh cho ´ng chÒ qu∏n tr‰. T™n chÛa tµu lÛc †y Æang ™ a bµi h∏t cÚ. H∏t xong, hæn quen l÷ ÆÀp tay xuËng bµn qu∏t m‰i ng≠Íi im. Ai n†y n›n th›t. Ri™ng b∏c s‹ v…n ´n tÂn gi∂ng cho ´ng chÒ qu∏n tr‰ c∏ch trfi b÷nh. ChÛa tµu trıng mæt nh◊n b∏c s‹, qu∏t : 66

- C„ c©m mÂm kh´ng ? B∏c s‹ Æi“m t‹nh h·i : - Anh b∂o t´i ph∂i kh´ng ? Khi t™n chÛa tµu cÙc cªn b∂o \"ph∂i\", b∏c s‹ n„i : - Anh c¯ uËng r≠Óu m∑i nh≠ th’ th◊ Æ’n ph∂i tËng anh Æi n¨i kh∏c. C¨n t¯c giÀn cÒa t™n c≠Ìp thÀt d˜ dÈi. Hæn Ưng phæt dÀy, rÛt soπt dao ra, l®m l®m ch˘c Æ©m. B∏c s‹ Ly v…n d‚ng dπc vµ qu∂ quy’t : - N’u anh kh´ng c†t dao, t´i quy’t lµm cho anh bfi treo cÊ trong phi™n toµ sæp tÌi. Tr´ng b∏c s‹ lÛc nµy vÌi g∑ kia thÀt kh∏c nhau mÈt trÍi mÈt v˘c. MÈt ƪng th◊ Ưc ÆÈ, hi“n tı mµ nghi™m nghfi. MÈt ƪng th◊ nanh ∏c, hung h®ng nh≠ con thÛ d˜ nhËt chuÂng. Hai ng≠Íi g≠Ím g≠Ím nh◊n nhau. RËt cÙc, t™n c≠Ìp bi”n cÛi gªm m∆t, tra dao vµo, ngÂi xuËng, lµu bµu trong cÊ h‰ng. MÈt l∏t sau, b∏c s‹ l™n ng˘a. Tı Æ™m †y, t™n chÛa tµu im nh≠ th„c. Theo Xti-ven-x¨n : - Bµi ca man rÓ : bµi h∏t c„ nÈi dung vµ ©m Æi÷u gÓi c∂nh t≠Óng d∑ man, tµn bπo. - N›n th›t : im b∆t. - G≠Ím g≠Ím : nh◊n kh´ng chÌp mæt vµo ng≠Íi nµo Æ„ vÌi vŒ giÀn d˜, Æe doπ. - Lµu bµu : n„i nh· trong mi÷ng t· vŒ b˘c d‰c, kh„ chfiu. ? 1. T›nh hung h∑n cÒa t™n chÛa tµu (t™n c≠Ìp bi”n) Æ≠Óc th” hi÷n qua nh˜ng chi ti’t nµo ? 2. LÍi n„i vµ cˆ chÿ cÒa b∏c s‹ Ly cho th†y ´ng lµ ng≠Íi nh≠ th’ nµo ? 3. C∆p c©u nµo trong bµi khæc hoπ hai h◊nh ∂nh ÆËi nghfich nhau cÒa b∏c s‹ Ly vµ t™n c≠Ìp bi”n ? 4. V ◊ sao b∏c s‹ Ly khu†t phÙc Æ≠Óc t™n c≠Ìp bi”n hung h∑n ? Ch‰n ˝ ÆÛng : a) V◊ b∏c s‹ khoŒ h¨n t™n c≠Ìp bi”n. b) V◊ b∏c s‹ doπ Æ≠a t™n c≠Ìp bi”n ra toµ. c) V◊ b∏c s‹ b◊nh t‹nh vµ c≠¨ng quy’t b∂o v÷ lœ ph∂i. 67

CHêNH TÅ 1. Nghe - vi’t : Khu†t phÙc t™n c≠Ìp bi”n (tı C¨n t¯c giÀn... Æ’n nh≠ con thÛ d˜ nhËt chuÂng.) (2). a) T◊m nh˜ng ti’ng bæt Æ«u bªng r, d ho∆c gi th›ch hÓp vÌi mÁi ´ trËng : Rıng Æ∑ b∂ng l∂ng thu. Nh˜ng th©n c©y cao l≠ng chıng trÍi khœ khµng th∂ xuËng mÈt chi’c l∏ Ûa. Kh´ng t‹nh l∆ng nÂng nµn mÔi Ɔt bËc h≠¨ng vµ mÔi l∏ ∂i l™n men. Chºng bi’t m≠a tı bao mµ th©n c©y th´ng dπi træng mËc, n¯t nŒ, d«u, c„ nh˜ng v÷t n≠Ìc ch∂y ngoªn ngoÃo. TrÍi Ưng , nh≠ng Æ©u Æ„ v…n ©m ©m mÈt th¯ ti’ng vang r“n, kh´ng thÀt r‚ . Hay lµ gi„ Æ∑ nÊi l™n Î khu ph›a b™n kia ? Theo Tr«n NhuÀn Minh b) ßi“n vµo chÁ trËng ™n hay ™nh ? - Mã rªng : Qu™ mã, B∂o Ninh M... m´ng s„ng bi”n, l... Æ... mπn thuy“n. SÌm chi“u, n≠Ìc xuËng tri“u l... C˘c th©n tı thuÎ mÌi l... ch›n m≠Íi. TË H˜u - C∏i g◊ cao lÌn l... kh... ߯ng mµ kh´ng t˘a ng∑ k ngay ra ? (Lµ c∏i g◊ ?) LUYåN T\\ VÄ C¢U ChÒ ng˜ trong c©u k” Ai lµ g◊ ? I - NhÀn xät ߉c c∏c c©u sau : a) RuÈng r…y lµ chi’n tr≠Íng CuËc cµy lµ vÚ kh› Nhµ n´ng lµ chi’n s‹ HÀu ph≠¨ng thi Æua vÌi ti“n ph≠¨ng. H Ch› Minh 68

b) Kim ßÂng vµ c∏c bπn anh lµ nh˜ng ÆÈi vi™n Æ«u ti™n cÒa ßÈi ta. 1. Trong c∏c c©u tr™n, nh˜ng c©u nµo c„ dπng Ai lµ g◊ ? 2. X∏c Æfinh chÒ ng˜ trong nh˜ng c©u vıa t◊m Æ≠Óc. 3. ChÒ ng˜ trong c∏c c©u tr™n do nh˜ng tı ng˜ nh≠ th’ nµo tπo thµnh ? II - Ghi nhÌ 1. ChÒ ng˜ trong c©u k” Ai lµ g◊ ? chÿ s˘ vÀt Æ≠Óc giÌi thi÷u, nhÀn Æfinh Î vfi ng˜. 2. ChÒ ng˜ tr∂ lÍi cho c©u h·i : Ai ? ho∆c Con g◊ ?, C∏i g◊ ?. 3. ChÒ ng˜ th≠Íng do danh tı (ho∆c cÙm danh tı) tπo thµnh. III - Luy÷n tÀp 1. ߉c c∏c c©u sau : - V®n ho∏ ngh÷ thuÀt cÚng lµ mÈt m∆t trÀn. Anh chfi em lµ chi’n s‹ tr™n m∆t trÀn †y. H Ch› Minh - Vıa buÂn mµ lπi vıa vui mÌi th˘c lµ nÁi ni“m b´ng ph≠Óng. Hoa ph≠Óng lµ hoa h‰c trfl. Xu©n di÷u a) T◊m c©u k” Ai lµ g◊ ? b) X∏c Æfinh chÒ ng˜ cÒa c∏c c©u t◊m Æ≠Óc. 2. Ch‰n tı ng˜ th›ch hÓp Î cÈt A ghäp vÌi tı ng˜ Î cÈt B Æ” tπo thµnh c©u k” Ai lµ g◊ ? AB Bπn Lan lµ t≠¨ng lai cÒa Ɔt n≠Ìc Ng≠Íi lµ ng≠Íi mã th¯ hai cÒa em C´ gi∏o lµ ng≠Íi Hµ NÈi TrŒ em lµ vËn qu˝ nh†t 69

3. ß∆t c©u k” Ai lµ g◊ ? vÌi c∏c tı ng˜ sau lµm chÒ ng˜ : - Bπn B›ch V©n - Hµ NÈi - D©n tÈc ta KÕ CHUYåN Nh˜ng chÛ bä kh´ng ch’t Quy-ra-xk™-v›ch 1. D˘a vµo c∏c tranh d≠Ìi Æ©y, k” lπi tıng Æoπn cÒa c©u chuy÷n mÌi Æ≠Óc nghe c´ gi∏o (th«y gi∏o) k” : 12 B‰n ph∏t x›t b†t ngÍ x´ng vµo lµng n‰. M†y t™n ph∏t x›t d…n mÈt chÛ bä Æ’n chÁ 3 t™n chÿ huy. 4 ß™m h´m sau, lπi lµ mÈt chÛ bä... Sang Æ™m th¯ ba, v…n lµ chÛ bä †y... 70

2. K” lπi toµn bÈ c©u chuy÷n. 3. C©u chuy÷n ca ngÓi ph»m ch†t g◊ Î c∏c chÛ bä ? Tπi sao truy÷n c„ t™n lµ Nh˜ng chÛ bä kh´ng ch’t ? Em thˆ Æ∆t t™n kh∏c cho c©u chuy÷n nµy. TÜP ßñC Bµi th¨ v“ ti”u ÆÈi xe kh´ng k›nh (Tr›ch) Kh´ng c„ k›nh kh´ng ph∂i v◊ xe kh´ng c„ k›nh Bom giÀt, bom rung, k›nh vÏ Æi rÂi Ung dung buÂng l∏i ta ngÂi, Nh◊n Ɔt nh◊n trÍi, nh◊n thºng. Nh◊n th†y gi„ vµo xoa mæt Ææng Th†y con Æ≠Íng chπy thºng vµo tim Th†y sao trÍi vµ ÆÈt ngÈt c∏nh chim Nh≠ sa, nh≠ Ôa vµo buÂng l∏i. 71

Kh´ng c„ k›nh, ı th◊ ≠Ìt ∏o M≠a tu´n, m≠a xËi nh≠ ngoµi trÍi Ch≠a c«n thay, l∏i tr®m c©y sË n˜a M≠a ngıng, gi„ lÔa mau kh´ th´i. Nh˜ng chi’c xe tı trong bom r¨i ß∑ v“ Æ©y h‰p thµnh ti”u ÆÈi G∆p bà bπn suËt d‰c Æ≠Íng Æi tÌi Bæt tay nhau qua cˆa k›nh vÏ rÂi. Phπm Ti’n DuÀt : Ti”u ÆÈi : ƨn vfi nh· nh†t trong qu©n ÆÈi, th≠Íng gÂm tı 6 Æ’n 12 ng≠Íi. ? 1. Nh˜ng h◊nh ∂nh nµo trong bµi th¨ n„i l™n tinh th«n dÚng c∂m vµ lflng h®ng h∏i cÒa c∏c chi’n s‹ l∏i xe ? 2. T◊nh ÆÂng ch›, ÆÂng ÆÈi cÒa nh˜ng ng≠Íi chi’n s‹ Æ≠Óc th” hi÷n trong nh˜ng c©u th¨ nµo ? 3. H◊nh ∂nh nh˜ng chi’c xe kh´ng c„ k›nh v…n b®ng b®ng ra trÀn gi˜a bom Æπn cÒa kŒ thÔ gÓi cho em c∂m ngh‹ g◊ ? 4. N™u ˝ ngh‹a cÒa bµi th¨. 5. H‰c thuÈc lflng bµi th¨. TÜP LÄM V°N Luy÷n tÀp t„m tæt tin t¯c 1. ߉c c∏c tin sau : a) ß≠Óc s˘ quan t©m cÒa HÈi Khuy’n h‰c ph≠Íng An S¨n (Tam K◊, Qu∂ng Nam), Li™n ÆÈi Thi’u ni™n Ti“n phong H Ch› Minh Tr≠Íng Ti”u h‰c L™ V®n T∏m vıa tÊ ch¯c trao 10 su†t h‰c bÊng cho c∏c bπn h‰c sinh nghÃo h‰c 72

gi·i vµ 12 ph«n quµ cho c∏c bπn c„ hoµn c∂nh Æ∆c bi÷t kh„ kh®n Î lÌp h‰c t◊nh th≠¨ng. CÚng trong dfip nµy, Li™n ÆÈi Æ∑ t∆ng 2 su†t h‰c bÊng cho c∏c bπn Î Tr≠Íng Ti”u h‰c Tam Th®ng. Theo b∏o thi’u ni™n Ti“n Phong b) 236 bπn h‰c sinh ti”u h‰c Æ’n tı nhi“u n≠Ìc kh∏c nhau cÔng sËng chung d≠Ìi mÈt m∏i nhµ †m cÛng : Tr≠Íng QuËc t’ Li™n hÓp quËc (Vπn PhÛc, Hµ NÈi). Tuy mang mµu da vµng, træng, Æen, n©u kh∏c nhau nh≠ng t†t c∂ Æ“u gæn b„ vÌi nhau nh≠ anh em mÈt nhµ. Hªng tu«n, vµo ngµy th¯ s∏u, c∏c bπn tÊ ch¯c buÊi sinh hoπt cÈng ÆÂng vÌi nhi“u hoπt ÆÈng l› thÛ : t˘ giÌi thi÷u, sinh hoπt chÒ Æ“, ch¨i trfl ch¨i,... MÁi n®m mÈt l«n, Tr≠Íng QuËc t’ Li™n hÓp quËc tÊ ch¯c hÈi chÓ. C∏c bπn h‰c sinh sœ t˘ lµm c∏c s∂n ph»m vµ b∏n tπi hÈi chÓ. SË ti“n thu Æ≠Óc, c∏c bπn gˆi t∆ng ch≠¨ng tr◊nh Ph…u thuÀt nÙ c≠Íi. Theo b∏o thi’u ni™n Ti“n Phong 2. Em h∑y t„m tæt mÈt trong c∏c tin tr™n bªng mÈt ho∆c hai c©u. 3. D˘a vµo c∏ch Æ≠a tin nh≠ tr™n, em h∑y vi’t mÈt tin v“ hoπt ÆÈng cÒa chi ÆÈi, li™n ÆÈi hay cÒa tr≠Íng mµ em Æang h‰c (ho∆c tin v“ hoπt ÆÈng cÒa th´n x„m, ph≠Íng x∑ mµ em Æang Î) ; sau Æ„ t„m tæt tin †y bªng mÈt ho∆c hai c©u. LUYåN T\\ VÄ C¢U MÎ rÈng vËn tı : DÚng c∂m 1. T◊m nh˜ng tı cÔng ngh‹a vÌi tı dÚng c∂m trong c∏c tı d≠Ìi Æ©y : Gan dπ, th©n thi’t, hoµ thuÀn, hi’u th∂o, anh hÔng, anh dÚng, ch®m chÿ, l‘ phäp, chuy™n c«n, can Æ∂m, can tr≠Íng, gan g„c, gan l◊, tÀn tu˛, th∏o v∏t, th´ng minh, bπo gan, qu∂ c∂m. 73

2. Ghäp tı dÚng c∂m vµo tr≠Ìc ho∆c sau tıng tı ng˜ d≠Ìi Æ©y Æ” tπo thµnh nh˜ng cÙm tı c„ ngh‹a : Tinh th«n, hµnh ÆÈng, x´ng l™n, ng≠Íi chi’n s‹, n˜ du k›ch, em bä li™n lπc, nhÀn khuy’t Æi”m, c¯u bπn, chËng lπi c≠Íng quy“n, tr≠Ìc kŒ thÔ, n„i l™n s˘ thÀt. 3. T◊m tı (Î cÈt A) phÔ hÓp vÌi lÍi gi∂i ngh‹a (Î cÈt B) : AB gan dπ (chËng ch‰i) ki™n c≠Íng, kh´ng lÔi b≠Ìc gan g„c gan Æ’n m¯c tr¨ ra, kh´ng cfln bi’t sÓ lµ g◊ gan l◊ kh´ng sÓ nguy hi”m 4. T◊m tı ng˜ trong ngo∆c ƨn hÓp vÌi mÁi chÁ trËng Î Æoπn v®n sau : Anh Kim ßÂng lµ mÈt ... r†t ... . Tuy kh´ng chi’n Ɔu Î ..., nh≠ng nhi“u khi Æi li™n lπc, anh cÚng g∆p nh˜ng gi©y phÛt h’t s¯c ... . Anh Æ∑ hi sinh, nh≠ng ... s∏ng cÒa anh v…n cfln m∑i m∑i. (can Æ∂m, ng≠Íi li™n lπc, hi”m nghÃo, t†m g≠¨ng, m∆t trÀn) 74

TÜP LÄM V°N Luy÷n tÀp x©y d˘ng mÎ bµi trong bµi v®n mi™u t∂ c©y cËi 1. D≠Ìi Æ©y lµ hai Æoπn c„ th” dÔng Æ” mÎ Æ«u bµi v®n t∂ c©y hÂng nhung. Hai c∏ch mÎ bµi †y c„ g◊ kh∏c nhau ? a) V≠Ín nhµ em c„ mÈt c©y hÂng nhung kh´ng bi’t trÂng tı n®m nµo. b) MÔa xu©n Æ’n, hoa trong v≠Ín nhµ em Æua nhau khoe sæc. Hoa nµo cÚng Æãp, nh≠ng Æãp h¨n c∂ lµ c©y hoa hÂng nhung. C©y hoa nµy ´ng em trÂng tı lÛc nµo em cÚng kh´ng nhÌ r‚, nh≠ng n„ lµ c©y hoa mµ em y™u qu˝ nh†t. 2. D˘a vµo nh˜ng gÓi ˝ d≠Ìi Æ©y, h∑y vi’t Æoπn mÎ bµi (theo c∏ch mÎ bµi gi∏n ti’p) cho bµi v®n t∂ c©y ph≠Óng, c©y hoa mai ho∆c c©y dıa : a) C©y ph≠Óng v‹ trÂng gi˜a s©n tr≠Íng em. b) Tr≠Ìc s©n nhµ, ba em trÂng mÈt c©y hoa mai. c) ß«u x„m c„ mÈt c©y dıa. 3. Quan s∏t mÈt c©y mµ em y™u th›ch vµ cho bi’t : a) C©y Æ„ lµ c©y g◊ ? b) C©y Æ≠Óc trÂng Î Æ©u ? c) C©y do ai trÂng, trÂng vµo dfip nµo (ho∆c : do ai mua, mua vµo dfip nµo) ? d) ƒn t≠Óng chung cÒa em khi nh◊n c©y Æ„ th’ nµo ? 4. D˘a vµo c∏c c©u tr∂ lÍi Î tr™n, em h∑y vi’t mÈt Æoπn mÎ bµi, giÌi thi÷u chung v“ c©y mµ em Æfinh t∂. 75

YK Tr.76 Tu«n 26 TÜP ßñC Thæng bi”n M∆t trÍi l™n cao d«n. Gi„ Æ∑ bæt Æ«u mπnh. Gi„ l™n, n≠Ìc bi”n cµng d˜. Kho∂ng m™nh m´ng «m ‹ cµng lan rÈng m∑i vµo. Bi”n c∂ muËn nuËt t≠¨i con Æ™ m·ng manh nh≠ con mÀp ÆÌp con c∏ chim nh· bä. MÈt ti’ng µo d˜ dÈi. Nh≠ mÈt Ƶn c∏ voi lÌn, s„ng trµo qua nh˜ng c©y vãt cao nh†t, vÙt vµo th©n Æ™ rµo rµo. MÈt cuÈc vÀt lÈn d˜ dÈi di‘n ra. MÈt b™n lµ bi”n, lµ gi„, trong mÈt c¨n giÀn d˜ Æi™n cuÂng. MÈt b™n lµ hµng ngµn ng≠Íi vÌi hai bµn tay vµ nh˜ng dÙng cÙ th´ s¨, vÌi tinh th«n quy’t t©m chËng gi˜. MÈt ti’ng reo to nÊi l™n, rÂi «m «m, h¨n hai chÙc thanh ni™n c∂ nam l…n n˜, mÁi ng≠Íi v∏c mÈt v∏c cÒi vãt, nh∂y xuËng dflng n≠Ìc Æang cuËn d˜. H‰ kho∏c vai nhau thµnh mÈt sÓi d©y dµi, l†y th©n m◊nh ng®n dflng n≠Ìc m∆n. N≠Ìc quÀt vµo m∆t, vµo ng˘c, trµo qua Æ«u hµng rµo sËng. H‰ ngÙp 76

xuËng, trÂi l™n, ngÙp xuËng. Trong Æ∏m thanh ni™n xung k›ch, c„ ng≠Íi ng∑, c„ ng≠Íi ngπt. Nh≠ng nh˜ng bµn tay kho∏c vai nhau v…n c¯ng nh≠ sæt, vµ th©n h◊nh h‰ cÈt ch∆t l†y nh˜ng c‰c tre Æ„ng chæc, dŒo nh≠ ch∑o. T„c dµi c∏c c´ qu†n ch∆t vµo cÊ c∏c cÀu con trai, m h´i nh≠ suËi, hoµ l…n vÌi n≠Ìc ch∏t m∆n. ß∏m ng≠Íi kh´ng sÓ ch’t Æ∑ c¯u Æ≠Óc qu∑ng Æ™ sËng lπi. Theo Chu v®n : - MÀp : c∏ mÀp (n„i tæt). - C©y vãt : c©y sËng Î rıng n≠Ìc m∆n, l∏ dµy vµ nhΩn. - Xung k›ch : Æi Æ«u lµm nh˜ng nhi÷m vÙ kh„ kh®n, gay go nh†t. - Ch∑o : d©y thıng to, r†t b“n. ? 1. CuÈc chi’n Ɔu gi˜a con ng≠Íi vÌi c¨n b∑o bi”n Æ≠Óc mi™u t∂ theo tr◊nh t˘ nh≠ th’ nµo ? 2. T◊m nh˜ng tı ng˜, h◊nh ∂nh (trong Æoπn 1) n„i l™n s˘ Æe doπ cÒa c¨n b∑o bi”n. 3. CuÈc t†n c´ng d˜ dÈi cÒa c¨n b∑o bi”n Æ≠Óc mi™u t∂ nh≠ th’ nµo Î Æoπn 2 ? 4. Nh˜ng tı ng˜, h◊nh ∂nh nµo (trong Æoπn 3) th” hi÷n lflng dÚng c∂m, s¯c mπnh vµ chi’n thæng cÒa con ng≠Íi tr≠Ìc c¨n b∑o bi”n ? CHêNH TÅ 1. Nghe - vi’t : Thæng bi”n (tı Æ«u Æ’n quy’t t©m chËng gi˜.) (2). ßi“n vµo chÁ trËng : a) l hay n ? Tı xa nh◊n ...πi, c©y gπo sıng s˜ng nh≠ mÈt th∏p ÆÃn khÊng ...Â. Hµng ngµn b´ng hoa lµ hµng ngµn ng‰n ...ˆa hÂng t≠¨i. Hµng ngµn bÛp ...‚n lµ hµng ngµn ∏nh ...’n trong xanh. T†t c∂ Æ“u ...„ng ...∏nh, ...ung ...inh trong ...æng. Chµo mµo, s∏o sÀu, s∏o Æen, Ƶn Ƶn ...Ú ...Ú bay Æi bay v“, l≠Ón ...™n ...≠Ón xuËng. Theo VÚ TÛ Nam 77

b) Ti’ng c„ v«n in hay inh ? - th«m ... - lung ... - l∆ng ... - gi˜ ... - h‰c ... - b◊nh ... - gia ... - nh≠Íng ... - th´ng ... - rung ... LUYåN T\\ VÄ C¢U Luy÷n tÀp v“ c©u k” Ai lµ g◊ ? 1. T◊m c©u k” Ai lµ g◊ ? vµ n™u t∏c dÙng cÒa mÁi c©u (dÔng Æ” giÌi thi÷u hay nhÀn Æfinh v“ s˘ vÀt) : a) Nguy‘n Tri Ph≠¨ng lµ ng≠Íi Hoµng Di÷u Nguy‘n Tri Ph≠¨ng Thıa Thi™n. Hoµng Di÷u qu™ Î Qu∂ng Nam. C∂ hai ´ng Æ“u kh´ng ph∂i lµ ng≠Íi Hµ NÈi. Nh≠ng c∏c ´ng Æ∑ anh dÚng hi sinh b∂o v÷ thµnh Hµ NÈi trong hai cuÈc chi’n Ɔu gi˜ thµnh n®m 1873 vµ 1882. ô trung t©m Hµ NÈi ngµy nay c„ hai Æ≠Íng phË Æãp mang t™n hai ´ng. b) §ng N®m lµ d©n ngÙ c≠ cÒa lµng nµy. HÂi ´ng mÌi ra chfli vfit, ´ng tr«m l∆ng nh≠ mÈt chi’c b„ng. Theo L™ Th’ ng˜ c) Tµu nµo c„ hµng c«n bËc l™n lµ c«n trÙc v≠¨n tÌi. C«n trÙc lµ c∏nh tay k◊ di÷u cÒa c∏c chÛ c´ng nh©n. Theo Phong thu 78

2. X∏c Æfinh chÒ ng˜, vfi ng˜ trong mÁi c©u Ai lµ g◊ ? em vıa t◊m Æ≠Óc. 3. C„ l«n, em cÔng mÈt sË bπn trong lÌp Æ’n th®m bπn Hµ bfi Ëm. Em giÌi thi÷u vÌi bË mã bπn Hµ tıng ng≠Íi trong nh„m. H∑y vi’t mÈt Æoπn v®n ngæn k” lπi chuy÷n Æ„, trong Æoπn v®n c„ sˆ dÙng c©u k” Ai lµ g◊ ?. KÕ CHUYåN K” chuy÷n Æ∑ nghe, Æ∑ Ɖc ß“ bµi K” lπi mÈt c©u chuy÷n n„i v“ lflng dÚng c∂m mµ em Æ∑ Æ≠Óc nghe ho∆c Æ≠Óc Ɖc. GÓi ˝ 1. NhÌ lπi nh˜ng bµi em Æ∑ h‰c n„i v“ lflng dÚng c∂m : - DÚng c∂m trong chi’n Ɔu : ChÛ bä li™n lπc dÚng c∂m trong bµi th¨ L≠Óm cÒa TË H˜u (Ti’ng Vi÷t 2, tÀp hai) ; C∏c chi’n s‹ nh· tuÊi xin Æ≠Óc Î lπi chi’n khu, sΩn sµng chi’n Ɔu hi sinh v◊ TÊ quËc (ô lπi vÌi chi’n khu - Ti’ng V i÷t 3, tÀp hai) ; B∏c s‹ ß∆ng V®n Ng˜ khi Æ∑ g«n 60 tuÊi v…n l™n Æ≠Íng ra m∆t trÀn Æ” ch˜a b÷nh cho bÈ ÆÈi, t˘ ti™m thˆ vµo c¨ th” m◊nh Æ” ki”m nghi÷m loπi thuËc mÌi Æ≠Óc s∏ng ch’ (Ng≠Íi tr› th¯c y™u n≠Ìc - Ti’ng V i÷t 3, tÀp hai),... - DÚng c∂m trong Ɔu tranh chËng thi™n tai : ßÈi thanh ni™n xung k›ch lÀp thµnh hµng rµo sËng Æ” c¯u con Æ™ kh·i vÏ (Thæng bi”n - Ti’ng Vi÷t 4, tÀp hai). - DÚng c∂m trong Ɔu tranh v◊ lœ ph∂i : Tr«n QuËc To∂n li“u ch’t xuËng thuy“n rÂng Æ” xin vua kh´ng cho gi∆c Nguy™n m≠Ón Æ≠Íng, xin vua cho Æ∏nh gi∆c (B„p n∏t qu∂ cam - Ti’ng Vi÷t 2, tÀp hai) ; T´ Hi’n Thµnh ki™n quy’t kh´ng nhÀn vµng bπc, kh´ng sÓ ng≠Íi quy“n th’, kh´ng v◊ t◊nh ri™ng mµ lµm Æi“u sai tr∏i (MÈt ng≠Íi ch›nh tr˘c - Ti’ng V i÷t 4, tÀp mÈt). - DÚng c∂m trong Ɔu tranh vÌi b∂n th©n m◊nh : An-Ær©y-ca nhÀn lÁi vÌi mã vµ t˘ tr∏ch m◊nh m∂i ch¨i, kh´ng kfip mua thuËc cho ´ng (NÁi dªn v∆t cÒa An-Ær©y-ca - Ti’ng Vi÷t 4, tÀp mÈt). 79

2. T◊m nh˜ng truy÷n t≠¨ng t˘ c∏c truy÷n tr™n : - Truy÷n cÊ t›ch (V› dÙ : truy÷n Thπch Sanh). - Truy÷n v“ c∏c anh hÔng trong lfich sˆ Ɔu tranh chËng ngoπi x©m cÒa d©n tÈc ta. - Truy÷n ho∆c tin t¯c Æ®ng tr™n b∏o ch› ca ngÓi c∏c t†m g≠¨ng dÚng c∂m qu™n m◊nh c¯u d©n. - Truy÷n thi’u nhi. 3. K” chuy÷n : - GiÌi thi÷u c©u chuy÷n + N™u t™n c©u chuy÷n. + N™u t™n nh©n vÀt. - K” di‘n bi’n cÒa c©u chuy÷n, nh†n mπnh hµnh ÆÈng anh hÔng, dÚng c∂m cÒa nh©n vÀt. 4. Trao ÆÊi vÌi c∏c bπn v“ ˝ ngh‹a cÒa c©u chuy÷n. TÜP ßñC Ga-vrËt ngoµi chi’n lu¸ °ng-gi´n-ra n„i : - Chıng m≠Íi l®m phÛt n˜a th◊ chi’n lu¸ chÛng ta kh´ng cfln qu∏ m≠Íi vi™n Æπn. Ga-vrËt nghe r‚ c©u n„i Æ„. MÈt l∏t sau, ng≠Íi ta th†y b„ng cÀu bä th†p tho∏ng ngoµi Æ≠Íng phË, d≠Ìi lµn m≠a Æπn. Th◊ ra Ga-vrËt Æ∑ l†y mÈt c∏i gi· Æ˘ng chai trong qu∏n vµ ra kh·i chi’n lu¸. N„ dËc vµo mi÷ng gi· nh˜ng chi’c bao Æ«y Æπn cÒa b‰n l›nh ch’t g«n chi’n lu¸. - CÀu lµm trfl g◊ Ɔy ? - CuËc-ph©y-ræc h·i. - Em nh∆t cho Æ«y gi· Æ©y ! - CÀu kh´ng th†y Æπn räo µ ? Ga-vrËt tr∂ lÍi : 80

- C„ ch¯, n„ r¨i nh≠ m≠a †y. Nh≠ng lµm sao nµo ? CuËc-ph©y-ræc thät l™n : - Vµo ngay ! - T› ti th´i ! - Ga-vrËt n„i. Ngoµi Æ≠Íng, lˆa kh„i mfit mÔ. ßi“u Æ„ r†t c„ lÓi cho Ga-vrËt. D≠Ìi mµn kh„i vµ vÌi th©n h◊nh bä nh·, cÀu bä c„ th” ti’n ra xa ngoµi Æ≠Íng mµ kh´ng ai tr´ng th†y. Ga-vrËt dËc b∂y, t∏m bao Æπn Æ«u ti™n kh´ng c„ g◊ nguy hi”m læm. Em nªm xuËng rÂi lπi Ưng thºng l™n, »n vµo mÈt g„c cˆa, rÂi lπi phËc ra, tÌi, lui, dËc cπn c∏c bao Æπn vµ ch†t Æ«y gi·. Ngh‹a qu©n mæt kh´ng rÍi cÀu bä. ß„ kh´ng ph∂i lµ mÈt em nh·, kh´ng ph∂i lµ mÈt con ng≠Íi n˜a, mµ lµ mÈt thi™n th«n. ßπn bæn theo em, em nhanh h¨n Æπn. Em ch¨i trfl Û tim vÌi c∏i ch’t mÈt c∏ch thÀt gh™ rÓn. Theo huy-g´ : - Chi’n lu¸ : tuy’n phflng thÒ Æ≠Óc x©y d˘ng ki™n cË ho∆c d˘ng tπm bªng c∏c vÀt c„ t∏c dÙng che ÆÏ nh≠ bao c∏t, gi≠Íng, tÒ, bµn, gh’,... - Ngh‹a qu©n : qu©n khÎi ngh‹a. - Thi™n th«n : th«n Î tr™n trÍi, th≠Íng Æ≠Óc cho lµ r†t Æãp vµ c„ nhi“u phäp lπ (theo quan ni÷m x≠a). - @ tim : trfl ch¨i trËn t◊m cÒa trŒ em. ? 1. Ga-vrËt ra ngoµi chi’n lu¸ Æ” lµm g◊ ? 2. Nh˜ng chi ti’t nµo th” hi÷n lflng dÚng c∂m cÒa Ga-vrËt ? 3. V ◊ sao t∏c gi∂ n„i Ga-vrËt lµ mÈt thi™n th«n ? 4. N™u c∂m ngh‹ cÒa em v“ nh©n vÀt Ga-vrËt. 81

TÜP LÄM V°N Luy÷n tÀp x©y d˘ng k’t bµi trong bµi v®n mi™u t∂ c©y cËi 1. C„ th” dÔng c∏c c©u sau Æ” k’t bµi kh´ng ? V ◊ sao ? a) RÂi Æ©y, Æ’n ngµy xa m∏i tr≠Íng th©n y™u, em sœ mang theo nhi“u kÿ ni÷m cÒa thÍi th¨ †u b™n gËc bµng th©n thuÈc cÒa em. (ß“ bµi : T∂ c©y bµng Î s©n tr≠Íng em.) b) Em r†t th›ch c©y ph≠Óng, v◊ ph≠Óng chºng nh˜ng cho chÛng em b„ng m∏t Æ” vui ch¨i mµ cfln lµm t®ng th™m vŒ Æãp cÒa tr≠Íng em. (ß“ bµi : T∂ c©y ph≠Óng Î s©n tr≠Íng em.) 2. Quan s∏t mÈt c©y mµ em y™u th›ch vµ cho bi’t : a) C©y Æ„ lµ c©y g◊ ? b) C©y c„ ›ch lÓi g◊ ? c) Em y™u th›ch, gæn b„ vÌi c©y nh≠ th’ nµo ? Em c„ c∂m ngh‹ g◊ v“ c©y ? 3. D˘a vµo c∏c c©u tr∂ lÍi tr™n, h∑y vi’t mÈt k’t bµi mÎ rÈng cho bµi v®n. 4. Em h∑y vi’t k’t bµi mÎ rÈng cho mÈt trong c∏c Æ“ tµi d≠Ìi Æ©y : a) C©y tre Î lµng qu™. b) C©y trµm Î qu™ em. c) C©y Æa cÊ thÙ Î Æ«u lµng. 82

LUYåN T\\ VÄ C¢U MÎ rÈng vËn tı : DÚng c∂m 1. T◊m nh˜ng tı cÔng ngh‹a vµ nh˜ng tı tr∏i ngh‹a vÌi tı dÚng c∂m. M : - Tı cÔng ngh‹a : can Æ∂m - Tı tr∏i ngh‹a : hÃn nh∏t 2. ß∆t c©u vÌi mÈt trong c∏c tı t◊m Æ≠Óc. 3. Ch‰n tı th›ch hÓp trong c∏c tı sau Æ©y Æ” Æi“n vµo chÁ trËng : anh dÚng, dÚng c∂m, dÚng m∑nh. - ... b™nh v˘c lœ ph∂i - kh› th’ ... - hi sinh ... 4. Trong c∏c thµnh ng˜ sau, nh˜ng thµnh ng˜ nµo n„i v“ lflng dÚng c∂m ? Ba ch◊m b∂y nÊi ; vµo sinh ra tˆ ; cµy s©u cuËc b…m ; gan vµng dπ sæt ; nh≠Íng c¨m sŒ ∏o ; ch©n l†m tay bÔn. 5. ß∆t c©u vÌi mÈt trong c∏c thµnh ng˜ vıa t◊m Æ≠Óc Î bµi tÀp 4. TÜP LÄM V°N Luy÷n tÀp mi™u t∂ c©y cËi ß“ bµi T∂ mÈt c©y c„ b„ng m∏t (ho∆c c©y ®n qu∂, c©y hoa) mµ em y™u th›ch. GÓi ˝ 1. X©y d˘ng dµn ˝ : - GiÌi thi÷u c©y Æfinh t∂. - T∂ bao qu∏t. - T∂ tıng bÈ phÀn cÒa c©y. - N™u ›ch lÓi cÒa c©y, n™u c∂m ngh‹ cÒa em. 83

2. Ch‰n c∏ch mÎ bµi : a) MÎ bµi tr˘c ti’p M : Tr≠Ìc s©n nhµ, ba em c„ trÂng mÈt c©y mai t¯ qu˝. b) MÎ bµi gi∏n ti’p M : Hà vıa qua, em Æ≠Óc bË mã cho Æi nghÿ Î bi”n. B∑i bi”n c„ bi’t bao c∂nh Æãp, nh≠ng em th›ch nh†t lµ Æ≠Óc ngÂi d≠Ìi b„ng c©y dıa Æ” h≠Îng nh˜ng lµn gi„ m∏t r≠Ói. 3. V i’t tıng Æoπn th©n bµi. M : Tı xa nh◊n lπi, em th†y c©y dıa cao to, xÔm xoµ. Th©n c©y Æ≠Óc bao b‰c b™n ngoµi bªng lÌp v· c¯ng, s«n sÔi. C∏c tµu l∏ dıa mµu xanh s…m, to vµ xoà ra m‰i ph›a. Nh˜ng tµu l∏ nh≠ Æang dÔng chi’c v‹ c«m cÒa m◊nh käo thµnh mÈt b∂n nhπc, hoµ t†u cÔng ti’ng s„ng bi”n, ti’ng gi„ r◊ rµo tπo n™n nh˜ng ©m thanh ™m dfiu. 4. Ch‰n c∏ch k’t bµi : a) K’t bµi mÎ rÈng. b) K’t bµi kh´ng mÎ rÈng. 84

Tu«n 27 Tr.85 CM TÜP ßñC DÔ sao tr∏i Ɔt v…n quay ! X≠a kia, ng≠Íi ta c¯ ngh‹ rªng tr∏i Ɔt lµ trung t©m cÒa vÚ trÙ, Ưng y™n mÈt chÁ, cfln m∆t trÍi, m∆t tr®ng vµ mu´n ngµn v◊ sao ph∂i quay xung quanh c∏i t©m nµy. Ng≠Íi Æ«u ti™n b∏c b· ˝ ki’n sai l«m Æ„ lµ nhµ thi™n v®n h‰c Ba Lan C´-päc-n›ch. N®m 1543, C´-päc-n›ch cho xu†t b∂n mÈt cuËn s∏ch ch¯ng minh rªng ch›nh tr∏i Ɔt mÌi lµ mÈt hµnh tinh quay xung quanh m∆t trÍi. Ph∏t hi÷n cÒa nhµ thi™n v®n h‰c lµm m‰i ng≠Íi sˆng sËt, thÀm ch› n„ cfln bfi coi lµ tµ thuy’t v◊ n„ ng≠Óc vÌi nh˜ng lÍi ph∏n b∂o cÒa ChÛa trÍi. Ch≠a Æ«y mÈt th’ kÿ sau, n®m 1632, nhµ thi™n v®n h‰c Ga-li-l™ lπi cho ra ÆÍi mÈt cuËn s∏ch mÌi cÊ vÚ cho ˝ ki’n cÒa C´-päc-n›ch. LÀp t¯c, toµ ∏n quy’t Æfinh c†m cuËn s∏ch †y vµ mang Ga-li-l™ ra xät xˆ. Khi Æ„, nhµ b∏c h‰c Æ∑ g«n b∂y chÙc tuÊi. 85

Bfi coi lµ tÈi phπm, nhµ b∏c h‰c giµ buÈc ph∂i th“ tı b· ˝ ki’n cho rªng tr∏i Ɔt quay. Nh≠ng vıa b≠Ìc ra kh·i cˆa toµ ∏n, ´ng Æ∑ b˘c t¯c n„i to : - DÔ sao tr∏i Ɔt v…n quay ! Ga-li-l™ ph∂i tr∂i qua nh˜ng n®m cuËi ÆÍi trong c∂nh tÔ Æµy. Nh≠ng cuËi cÔng, lœ ph∂i Æ∑ thæng. T≠ t≠Îng cÒa hai nhµ b∏c h‰c dÚng c∂m Æ∑ trÎ thµnh ch©n l› gi∂n dfi trong ÆÍi sËng ngµy nay. Theo l™ nguy™n long, phπm ng‰c toµn : - C´-päc-n›ch (1473 - 1543) : nhµ thi™n v®n h‰c ng≠Íi Ba Lan. - Thi™n v®n h‰c : ngµnh nghi™n c¯u c∏c vÀt th” trong vÚ trÙ. - Tµ thuy’t : l› thuy’t nh∂m nh›, sai tr∏i. - Ga-li-l™ (1564 - 1642) : nhµ thi™n v®n h‰c ng≠Íi I-ta-li-a. - Ch©n l› : lœ ph∂i. ? 1. ≥ ki’n cÒa C´-päc-n›ch c„ Æi”m g◊ kh∏c ˝ ki’n chung lÛc b†y giÍ ? 2. Ga-li-l™ vi’t s∏ch nhªm mÙc Æ›ch g◊ ? V ◊ sao toµ ∏n lÛc †y xˆ phπt ´ng ? 3. Lflng dÚng c∂m cÒa C´-päc-n›ch vµ Ga-li-l™ th” hi÷n Î chÁ nµo ? CHêNH TÅ 1. NhÌ - vi’t : Bµi th¨ v“ ti”u ÆÈi xe kh´ng k›nh (3 khÊ th¨ cuËi). (2). a) - T◊m 3 tr≠Íng hÓp chÿ vi’t vÌi s, kh´ng vi’t vÌi x M : sai (kh´ng c„ xai) - T◊m 3 tr≠Íng hÓp chÿ vi’t vÌi x, kh´ng vi’t vÌi s M : xoe (kh´ng c„ soe) b) - T◊m 3 ti’ng kh´ng vi’t vÌi d†u ng∑. M : anh (kh´ng c„ ∑nh) - T◊m 3 ti’ng kh´ng vi’t vÌi d†u h·i. M : Æua (kh´ng c„ ÆÒa) 86

(3). Ch‰n c∏c ti’ng th›ch hÓp trong ngo∆c ƨn Æ” hoµn chÿnh c©u v®n : a) Sa mπc Æ· ô lÙc Æfia §-xtr©y-li-a c„ mÈt (sa, xa) mπc mµu Æ·. Tr™n trÍi d≠Ìi Ɔt Æ“u c„ nh˜ng m∂ng mµu hÂng, mµu Æ· (sen, xen) kœ r†t k◊ lπ. Khi trÍi m≠a nh·, c∏c loπi ÆÈng vÀt mµu Æ· thi nhau ng„c Æ«u dÀy. b) Th’ giÌi d≠Ìi n≠Ìc ß∏y (bi”n, bi‘n) cÚng c„ nÛi non, thung (lÚng, lÒng) vµ ÆÂng bªng nh≠ tr™n m∆t Ɔt. Ng≠Íi ta Æ∑ quan s∏t Æ≠Óc mÈt r∆ng nÛi chπy thºng tı Bæc B®ng D≠¨ng xuËng trung t©m ßπi T©y D≠¨ng vµ käo dµi tÌi tÀn Nam C˘c. Tr«n hoµng hµ LUYåN T\\ VÄ C¢U C©u khi’n I - NhÀn xät 1. C©u in nghi™ng d≠Ìi Æ©y Æ≠Óc dÔng lµm g◊ ? Gi„ng nh◊n mã, mÎ mi÷ng, bÀt l™n thµnh ti’ng : - Mã mÍi s¯ gi∂ vµo Æ©y cho con ! th∏nh gi„ng 2. CuËi c©u in nghi™ng c„ d†u g◊ ? 3. Em h∑y n„i vÌi bπn b™n cπnh mÈt c©u Æ” m≠Ón quy”n vÎ. V i’t lπi c©u †y. 87

II - Ghi nhÌ 1. C©u khi’n (c©u c«u khi’n) dÔng Æ” n™u y™u c«u, Æ“ nghfi, mong muËn,... cÒa ng≠Íi n„i, ng≠Íi vi’t vÌi ng≠Íi kh∏c. 2. Khi vi’t, cuËi c©u khi’n c„ d†u ch†m than (!) ho∆c d†u ch†m. III - Luy÷n tÀp 1. T◊m c©u khi’n trong nh˜ng Æoπn tr›ch sau : a) CuËi cÔng, nµng quay lπi b∂o thfi n˜ : - H∑y g‰i ng≠Íi hµng hµnh vµo cho ta ! L‰ n≠Ìc th«n b) MÈt anh chi’n s‹ Æ’n n©ng con c∏ l™n hai bµn tay n„i n˘ng : \"C„ Æau kh´ng, chÛ m◊nh ? L«n sau, khi nh∂y mÛa ph∂i chÛ ˝ nhä ! ßıng c„ nh∂y l™n boong tµu !\" Hµ Æ◊nh c»n c) Con rÔa vµng kh´ng sÓ ng≠Íi, nh´ th™m n˜a, ti’n s∏t v“ ph›a thuy“n vua. N„ Ưng nÊi l™n m∆t n≠Ìc vµ n„i : - Nhµ vua hoµn g≠¨m lπi cho Long V≠¨ng ! S˘ t›ch h g≠¨m d) §ng l∑o nghe xong, b∂o rªng : - Con Æi ch∆t cho ÆÒ mÈt tr®m ÆËt tre, mang v“ Æ©y cho ta. C©y tre tr®m ÆËt 88

2. T◊m 3 c©u khi’n trong s∏ch gi∏o khoa Ti’ng V i÷t ho∆c To∏n cÒa em. 3. H∑y Æ∆t mÈt c©u khi’n Æ” n„i vÌi bπn, vÌi anh chfi ho∆c vÌi c´ gi∏o (th«y gi∏o). KÕ CHUYåN K” chuy÷n Æ≠Óc ch¯ng ki’n ho∆c tham gia ß“ bµi K” lπi mÈt c©u chuy÷n v“ lflng dÚng c∂m mµ em Æ≠Óc ch¯ng ki’n ho∆c tham gia. GÓi ˝ 1. T◊m v› dÙ v“ lflng dÚng c∂m : - C∏c chÛ bÈ ÆÈi, c´ng an vµ c∂ nh˜ng ng≠Íi d©n b◊nh th≠Íng vÀt lÈn vÌi n≠Ìc lÚ Æ” c¯u ng≠Íi, c¯u tµi s∂n (Em Æ∑ xem nh˜ng h◊nh ∂nh nµy tr™n ti vi ho∆c tr˘c ti’p ch¯ng ki’n). 89

- Em thºng thæn ph™ b◊nh nh˜ng vi÷c lµm sai tr∏i cÒa bπn (nh≠ : kh´ng c„ ˝ th¯c b∂o v÷ cÒa c´ng, thi’u ˝ th¯c kÿ luÀt, thi’u l‘ ÆÈ vÌi th«y c´, vÌi ng≠Íi lÌn tuÊi) ; em bi’t nhÀn lÁi cÒa m◊nh,... 2. NhÌ vµ ghi lπi væn tæt c©u chuy÷n Æfinh k” : - C©u chuy÷n bæt Æ«u ra sao ? T™n cÒa ng≠Íi c„ hµnh ÆÈng dÚng c∂m. - Di‘n bi’n ch›nh cÒa c©u chuy÷n. - C©u chuy÷n k’t thÛc th’ nµo ? 3. K” thµnh lÍi. 4. Trao ÆÊi v“ ˝ ngh‹a cÒa c©u chuy÷n. TÜP ßñC Con sŒ T´i Æi d‰c lËi vµo v≠Ín. Con ch„ chπy tr≠Ìc t´i. ChÓt n„ dıng ch©n vµ bæt Æ«u bfl, tuÂng nh≠ Æ∏nh h¨i th†y vÀt g◊. T´i nh◊n d‰c lËi Æi vµ th†y mÈt con sŒ non mäp vµng „ng, tr™n Æ«u c„ mÈt nhÛm l´ng t¨. N„ r¨i tı tr™n tÊ xuËng. Con ch„ chÀm r∑i lπi g«n. BÁng tı tr™n c©y cao g«n Æ„, mÈt con sŒ giµ c„ bÈ ¯c Æen nh∏nh lao xuËng nh≠ hfln Æ∏ r¨i tr≠Ìc m‚m con ch„. L´ng sŒ giµ d˘ng ng≠Óc, mi÷ng r›t l™n tuy÷t v‰ng vµ th∂m thi’t. N„ nh∂y hai ba b≠Ìc v“ ph›a c∏i m‚m h∏ rÈng Æ«y r®ng cÒa con ch„. SŒ giµ lao Æ’n c¯u con, l†y th©n m◊nh phÒ k›n sŒ con. Gi‰ng n„ y’u Ìt nh≠ng hung d˜ vµ kh∂n Æ∆c. Tr≠Ìc mæt n„, con ch„ nh≠ mÈt con qu˚ 90

khÊng lÂ. N„ sœ hi sinh. Nh≠ng mÈt s¯c mπnh v´ h◊nh v…n cuËn n„ xuËng Ɔt. Con ch„ cÒa t´i dıng lπi vµ lÔi... D≠Íng nh≠ n„ hi”u rªng tr≠Ìc m∆t n„ c„ mÈt s¯c mπnh. T´i vÈi l™n ti’ng g‰i con ch„ Æang bËi rËi †y tr∏nh ra xa, lflng Æ«y th∏n phÙc. V©ng, lflng t´i Æ«y th∏n phÙc, xin bπn Æıng c≠Íi. T´i k›nh c»n nghi™ng m◊nh tr≠Ìc con chim sŒ bä b·ng dÚng c∂m kia, tr≠Ìc t◊nh y™u cÒa n„. Theo TuËc-gh™-nhäp : - TuÂng nh≠ : c„ vŒ nh≠ lµ, d≠Íng nh≠. - Kh∂n Æ∆c : (n„i, k™u) g«n nh≠ kh´ng ra ti’ng. - BËi rËi : lÛng tÛng, m†t b◊nh t‹nh, kh´ng bi’t n™n xˆ tr› th’ nµo. - K›nh c»n : t· r‚ s˘ k›nh tr‰ng bªng Æi÷u bÈ, cˆ chÿ, nät m∆t r†t nghi™m trang. ? 1. Tr™n Æ≠Íng Æi, con ch„ th†y g◊ ? Theo em, n„ Æfinh lµm g◊ ? 2. V i÷c g◊ ÆÈt ngÈt x∂y ra khi’n con ch„ dıng lπi ? 3. H◊nh ∂nh con sŒ mã dÚng c∂m lao xuËng c¯u con Æ≠Óc mi™u t∂ nh≠ th’ nµo ? 4. V ◊ sao t∏c gi∂ bµy t· lflng k›nh phÙc ÆËi vÌi con sŒ nh· bä ? 91

TÜP LÄM V°N Mi™u t∂ c©y cËi (Ki”m tra vi’t) ß“ bµi gÓi ˝ 1. T∂ mÈt c©y c„ b„ng m∏t. 2. T∂ mÈt c©y ®n qu∂. 3. T∂ mÈt c©y hoa. 4. T∂ mÈt luËng rau ho∆c v≠Ín rau. LUYåN T\\ VÄ C¢U C∏ch Æ∆t c©u khi’n I - NhÀn xät Cho c©u k” sau Æ©y : Nhµ vua hoµn g≠¨m lπi cho Long V≠¨ng. H∑y chuy”n c©u k” thµnh c©u khi’n bªng mÈt trong nh˜ng c∏ch sau : - Th™m h∑y, Æıng, chÌ, n™n, ph∂i,. . . vµo tr≠Ìc mÈt ÆÈng tı. - Th™m Æi, th´i, nµo,. . . vµo cuËi c©u. 92

- Th™m Æ“ nghfi, xin, mong,. . . vµo Æ«u c©u. - Thay ÆÊi gi‰ng Æi÷u. II - Ghi nhÌ MuËn Æ∆t c©u khi’n, c„ th” dÔng mÈt trong nh˜ng c∏ch sau : 1. Th™m tı h∑y ho∆c Æıng, chÌ, n™n, ph∂i,... vµo tr≠Ìc ÆÈng tı. 2. Th™m tı l™n ho∆c Æi, th´i, nµo,... vµo cuËi c©u. 3. Th™m tı Æ“ nghfi ho∆c xin, mong,... vµo Æ«u c©u. 4. DÔng gi‰ng Æi÷u phÔ hÓp vÌi c©u khi’n. III - Luy÷n tÀp 1. Chuy”n c∏c c©u k” sau thµnh c©u khi’n : - Nam Æi h‰c. - Thanh Æi lao ÆÈng. - Ng©n ch®m chÿ. - Giang ph†n Ɔu h‰c gi·i. M : - Nam Æi h‰c Æi ! - Nam ph∂i Æi h‰c ! - Nam h∑y Æi h‰c Æi ! 2. ß∆t c©u khi’n phÔ hÓp vÌi c∏c t◊nh huËng sau : a) Vµo giÍ ki”m tra, chºng may bÛt cÒa em bfi h·ng. Em bi’t bπn em c„ hai bÛt. H∑y n„i vÌi bπn mÈt c©u Æ” m≠Ón bÛt. b) Em g‰i Æi÷n thoπi cho bπn, g∆p ng≠Íi Î Æ«u d©y b™n kia lµ bË cÒa bπn. H∑y n„i mÈt c©u vÌi b∏c †y Æ” b∏c chuy”n m∏y cho em n„i chuy÷n vÌi bπn em. c) Em Æang t◊m nhµ bπn bÁng g∆p mÈt chÛ tı mÈt nhµ g«n Ɔy b≠Ìc ra. H∑y n„i mÈt c©u nhÍ chÛ †y chÿ Æ≠Íng. 3. ß∆t c©u khi’n theo nh˜ng y™u c«u d≠Ìi Æ©y : a) C©u khi’n c„ h∑y Î tr≠Ìc ÆÈng tı. b) C©u khi’n c„ Æi ho∆c nµo Î sau ÆÈng tı. c) C©u khi’n c„ xin ho∆c mong Î tr≠Ìc chÒ ng˜. 4. N™u t◊nh huËng c„ th” dÔng c∏c c©u khi’n n„i tr™n. 93

TÜP LÄM V°N Tr∂ bµi v®n mi™u t∂ c©y cËi 1. Nghe c´ gi∏o (th«y gi∏o) nhÀn xät chung v“ bµi lµm cÒa c∂ lÌp. 2. Ch˜a bµi : a) ߉c lπi bµi lµm, lÍi ph™ cÒa c´ gi∏o (th«y gi∏o). b) Tham gia ch˜a nh˜ng lÁi c´ gi∏o (th«y gi∏o) Æ“ nghfi ch˜a chung cho c∂ lÌp : lÁi v“ bË cÙc bµi, lÁi v“ ˝, lÁi v“ c∏ch dÔng tı, Æ∆t c©u, lÁi ch›nh t∂,... c) T˘ ch˜a bµi lµm cÒa em. d) ßÊi bµi cho bπn Æ” ki”m tra vi÷c ch˜a lÁi. 3. H‰c tÀp nh˜ng Æoπn v®n, bµi v®n hay : a) Nghe Ɖc mÈt vµi Æoπn ho∆c bµi lµm tËt cÒa c∏c bπn trong vµ ngoµi lÌp. b) Th∂o luÀn Æ” t◊m ra c∏i hay cÒa Æoπn ho∆c bµi Æ≠Óc c´ gi∏o (th«y gi∏o) giÌi thi÷u. 4. V i’t lπi mÈt Æoπn trong bµi lµm cÒa em cho hay h¨n. 94

Tr.95 CM Tu«n 28 §n tÀp gi˜a h‰c k◊ II Ti’t 1 1. §n luy÷n tÀp Ɖc vµ h‰c thuÈc lflng. 2. T„m tæt vµo b∂ng sau nÈi dung c∏c bµi tÀp Ɖc lµ truy÷n k” Æ∑ h‰c trong chÒ Æi”m Ng≠Íi ta lµ hoa Ɔt : T™n bµi NÈi dung ch›nh Nh©n vÀt 1. Nghe - vi’t : Ti’t 2 Hoa gi†y Tr≠Ìc nhµ, m†y c©y b´ng gi†y nÎ hoa t≠ng bıng. TrÍi cµng næng gæt, hoa gi†y cµng bÂng l™n r˘c rÏ. Mµu Æ· thæm, mµu t›m nhπt, mµu da cam, mµu træng muËt tinh khi’t. C∂ vflm c©y l∏ chen hoa bao trÔm l†y ng´i nhµ l…n m∂nh s©n nh· ph›a tr≠Ìc. T†t c∂ nh≠ nhã bÁng, t≠Îng chıng chÿ c«n mÈt trÀn gi„ µo qua, c©y b´ng gi†y sœ bËc bay l™n, mang theo c∂ ng´i nhµ lang thang gi˜a b«u trÍi... Hoa gi†y Æãp mÈt c∏ch gi∂n dfi. MÁi c∏nh hoa giËng h÷t mÈt chi’c l∏, chÿ c„ Æi“u m·ng manh h¨n vµ c„ mµu sæc r˘c rÏ. LÌp lÌp hoa gi†y r∂i k›n m∆t s©n, nh≠ng chÿ c«n mÈt lµn gi„ tho∂ng, chÛng li“n t∂n m∏t bay Æi m†t. Theo Tr«n hoµi d≠¨ng 95

2. ß∆t mÈt vµi c©u Æ” : a) K” v“ c∏c hoπt ÆÈng vui ch¨i cÒa em vµ c∏c bπn trong giÍ nghÿ gi˜a buÊi h‰c Î tr≠Íng. b) T∂ c∏c bπn trong lÌp em (t›nh t◊nh, d∏ng vŒ,...). c) GiÌi thi÷u tıng bπn trong tÊ cÒa em vÌi chfi phÙ tr∏ch mÌi cÒa li™n ÆÈi. Ti’t 3 1. §n luy÷n tÀp Ɖc vµ h‰c thuÈc lflng. 2. N™u t™n c∏c bµi tÀp Ɖc thuÈc chÒ Æi”m V Œ Æãp mu´n mµu. Cho bi’t nÈi dung ch›nh cÒa mÁi bµi lµ g◊. 3. Nghe - vi’t : C´ T†m cÒa mã NgÏ tı qu∂ thfi b≠Ìc ra Bä lµm c´ T†m giÛp bµ x©u kim ThÊi c¨m, n†u n≠Ìc, b’ em, Mã v“ khen bä : \"C´ ti™n xuËng tr«n\" Bao nhi™u c´ng vi÷c l∆ng th«m Bµn tay cÒa bä ÆÏ Æ«n mã cha. Bä h‰c gi·i, bä n’t na Bä lµ c´ T†m, bä lµ con ngoan. L™ HÂng Thi÷n 96

Ti’t 4 1. Ghi lπi c∏c tı ng˜ Æ∑ h‰c trong ti’t MÎ rÈng vËn tı theo chÒ Æi”m : Ng≠Íi ta lµ hoa Ɔt VŒ Æãp mu´n mµu Nh˜ng ng≠Íi qu∂ c∂m M : tµi gi·i M : t≠¨i Æãp M : dÚng c∂m 2. Ghi lπi mÈt thµnh ng˜ ho∆c tÙc ng˜ Æ∑ h‰c trong mÁi chÒ Æi”m n„i tr™n. 3. Ch‰n tı th›ch hÓp trong ngo∆c ƨn Æi“n vµo chÁ trËng : a) - MÈt ng≠Íi ... vãn toµn - Nät chπm trÊ ... - Ph∏t hi÷n vµ bÂi d≠Ïng nh˜ng ... trŒ (tµi n®ng, tµi Ưc, tµi hoa) b) - Ghi nhi“u bµn thæng ... - MÈt ngµy ... - Nh˜ng kÿ ni÷m ... (Æãp trÍi, Æãp Æœ, Æãp mæt) c) - MÈt ... di÷t xe t®ng - C„ ... Ɔu tranh - ... nhÀn khuy’t Æi”m (dÚng kh›, dÚng s‹, dÚng c∂m) Ti’t 5 1. §n luy÷n tÀp Ɖc vµ h‰c thuÈc lflng. 2. T„m tæt vµo b∂ng sau nÈi dung c∏c bµi tÀp Ɖc lµ truy÷n k” Æ∑ h‰c trong chÒ Æi”m Nh˜ng ng≠Íi qu∂ c∂m : T™n bµi NÈi dung ch›nh Nh©n vÀt 97

Ti’t 6 1. Ph©n bi÷t 3 ki”u c©u k” (bªng c∏ch n™u Æfinh ngh‹a, v› dÙ v“ tıng ki”u c©u) : Ai lµm g◊ ? Ai th’ nµo ? Ai lµ g◊ ? ßfinh ngh‹a V› dÙ 2. T◊m 3 ki”u c©u k” n„i tr™n trong Æoπn v®n sau. N„i r‚ t∏c dÙng cÒa tıng ki”u c©u k”. B†y giÍ t´i cfln lµ mÈt chÛ bä l™n m≠Íi. MÁi l«n Æi cæt c·, bao giÍ t´i cÚng t◊m b¯t mÈt næm c©y m›a Ɔt, khoan kho∏i nªm xuËng cπnh s‰t c· Æ∑ Æ«y vµ nh†m nh∏p tıng c©y mÈt. BuÊi chi“u Î lµng ven s´ng y™n t‹nh mÈt c∏ch lπ lÔng. Theo Tr«n Hoµ B◊nh 3. H∑y vi’t mÈt Æoπn v®n ngæn v“ b∏c s‹ Ly trong truy÷n Khu†t phÙc t™n c≠Ìp bi”n Æ∑ h‰c. Trong Æoπn v®n, c„ sˆ dÙng ba ki”u c©u k” n„i tr™n. Ti’t 7 Bµi luy÷n tÀp A - ߉c th«m Chi’c l∏ Chim s©u h·i chi’c l∏ : - L∏ ¨i ! H∑y k” chuy÷n cuÈc ÆÍi bπn cho t´i nghe Æi ! - B◊nh th≠Íng læm, chºng c„ g◊ Æ∏ng k” Æ©u. - Bπn Æıng c„ gi†u ! N’u b◊nh th≠Íng vÀy, sao b´ng hoa kia lπi c„ vŒ r†t bi’t ¨n bπn ? - ThÀt mµ ! CuÈc ÆÍi t´i r†t b◊nh th≠Íng. Ngµy nh·, t´i lµ mÈt bÛp non. T´i lÌn d«n l™n thµnh mÈt chi’c l∏ vµ c¯ lµ chi’c l∏ nh≠ th’ cho Æ’n b©y giÍ. 98

- ThÀt nh≠ th’ sao ? ß∑ c„ l«n nµo bπn bi’n thµnh hoa, thµnh qu∂, thµnh mÈt ng´i sao, thµnh v«ng m∆t trÍi Æem lπi ni“m vui cho m‰i ng≠Íi nh≠ trong c∏c c©u chuy÷n cÊ t›ch mµ b∏c gi„ th≠Íng r◊ r«m k” suËt Æ™m ngµy ch≠a ? - Ch≠a. Ch≠a mÈt l«n nµo t´i bi’n thµnh mÈt th¯ g◊ kh∏c t´i c∂. SuËt ÆÍi, t´i chÿ lµ mÈt chi’c l∏ nh· nhoi b◊nh th≠Íng. - Th’ th◊ ch∏n thÀt ! B´ng hoa kia Æ∑ lµm t´i th†t v‰ng. Hoa ¨i, bπn chÿ khäo bfia chuy÷n. - T´i kh´ng bfia chÛt nµo Æ©u. M∑i m∑i t´i k›nh tr‰ng nh˜ng chi’c l∏ b◊nh th≠Íng nh≠ th’. Ch›nh nhÍ h‰ mÌi c„ chÛng t´i - nh˜ng hoa, nh˜ng qu∂, nh˜ng ni“m vui mµ bπn vıa n„i Æ’n. Theo Tr«n Hoµi d≠¨ng B - D˘a theo nÈi dung bµi Ɖc, ch‰n ˝ ÆÛng trong c∏c c©u tr∂ lÍi d≠Ìi Æ©y 1. Trong c©u chuy÷n tr™n, c„ nh˜ng nh©n vÀt nµo n„i vÌi nhau ? a) Chim s©u vµ b´ng hoa b) Chim s©u vµ chi’c l∏ c) Chim s©u, b´ng hoa vµ chi’c l∏ 2. V ◊ sao b´ng hoa bi’t ¨n chi’c l∏ ? a) V◊ l∏ suËt ÆÍi chÿ lµ mÈt chi’c l∏ b◊nh th≠Íng. b) V◊ l∏ Æem lπi s˘ sËng cho c©y. c) V◊ l∏ c„ lÛc bi’n thµnh m∆t trÍi. 3. C©u chuy÷n muËn n„i vÌi em Æi“u g◊ ? a) H∑y bi’t qu˝ tr‰ng nh˜ng ng≠Íi b◊nh th≠Íng. b) VÀt b◊nh th≠Íng mÌi Æ∏ng qu˝. c) L∏ Æ„ng vai trfl r†t quan tr‰ng ÆËi vÌi c©y. 4. Trong c©u Chim s©u h·i chi’c l∏, s˘ vÀt nµo Æ≠Óc nh©n ho∏ ? a) Chÿ c„ chi’c l∏ Æ≠Óc nh©n ho∏. b) Chÿ c„ chim s©u Æ≠Óc nh©n ho∏. c) C∂ chim s©u vµ chi’c l∏ Æ“u Æ≠Óc nh©n ho∏. 99