เนื้อหาสาระการสอนบทที่1ครับ

1บทท่ี 1 ช่ือเรือ่ ง พลศึกษาและสุขศกึ ษา1. ความรูเกี่ยวกับกิจกรรมพลศึกษา พลศึกษา (Physical Education) เปนศาสตรแขนงหนึ่งที่อยูบนรากฐานทางวิทยาศาสตรและมีความเกี่ยวของกับศาสตรแขนงอ่ืนๆ อีกหลายแขนง ซึ่งพลศึกษาในสมัยโบราณยังไมมีรูปแบบท่ีชัดเจนแตจะแฝงอยูในการดํารงชีวิตปจจุบันมนุษยตองด้ินรนเพื่อการอยูรอดเชนการหาอาหารการตอสูสัตวรายและภัยธรรมชาติตลอดจนสิง่ แวดลอ มตา งๆโดยไมร สู กึ ตัวดังนัน้ มนุษยจงึ ตอ งเคลื่อนไหวอยตู ลอดเวลาเพือ่ ใหรางกายเจริญเติบโตและความเจริญเติบโตน้ีเองเปนส่ิงที่ชวยใหเกิดความเปลี่ยนแปลงของชีวิตและสังคมจนมีคํากลาววา “ผูใหกําเนิดชวี ติ คอื การเคล่อื นไหว” คําวา “พลศึกษา” มาจากคําวา “พละ” แปลวากําลัง “ศึกษา” แปลวาการเลาเรียนซึ่งเมื่อนํามาสมาสกันเปนคําวา “พลศึกษา” นักพลศึกษาไดใหความหมายกันไวอยางกวางขวางเพื่อที่จําอธิบายคําวาพลศึกษาใหไ ดความหมายที่ครอบคลุมและชัดเจนมากที่สดุ ซง่ึ พอสรปุ ไดวา พลศกึ ษาคอื การศึกษาแขนงหน่ึงที่มีจุดหมายที่จะสงเสริมผูเรียนใหมีพัฒนาการทางดานรางกายจิตใจอารมณสังคมและสติปญญาโดยใชกิจกรรมการเคล่ือนไหวรางกายที่ไดเลือกสรรแลวเปนส่ือท่ีทําใหเกิดการเรียนรู ความสําคัญของพลศึกษา นกั การศกึ ษาหลายแขนงไดมองเห็นความสาํ คญั ของพลศึกษาทม่ี ตี อชีวิตของมนุษยทุกชวงของวัยไมวาจะเปน วยั เด็กวัยรุน วัยผูใหญหรือแมแตวัยชราก็ตามถาหากไดสงเสริมใหมีกิจกรรมพลศึกษาอยางเหมาะสมทุกชวงวัยตางๆดังกลาวจะชวยใหการพัฒนาทางการเคลื่อนไหวและพัฒนาการดานอื่นๆจะดีไปดวยยกตัวอยางเชนการสงเสริมใหเด็กไดรับกิจกรรมทางพลศึกษาอยางเหมาะสมจะทําใหเด็กมีรางกายเจริญเติบโตแข็งแรงมีสุขภาพจิตท่ีดีพัฒนาการตางๆเปนไปอยางรวดเร็วในทางตรงกันขามบุคคลท่ีผานวัยผูใหญไปแลวแตยังไดรับกิจกรรมทางพลศึกษาอยา งสมาํ่ เสมอและตอ เนื่องจะชวยชะลอการเสื่อมสภาพของรางกายลงไดดีในการบริหารประเทศโดยใชการศึกษาเปนปจจัยหลักนั้นแผนการศึกษาชาติทุกฉบับมักจะมุงเนนใหเกิดผลสัมฤทธ์ิโดยรวมดวยพ้นื ฐานทางการศึกษา 4 ดานคอื พุทธศิ กึ ษามุง เนนใหค นมีความรูวชิ าการปญญาเพ่ือการดาํ รงชวี ติ จรยิ ศกึ ษามงุ เนนใหคนตงั้ อยูในศลี ธรรมอันดเี หน็ แกป ระโยชนส ว นรวมมากกวาสว นตน พลศกึ ษามุง เนนใหค นมีสขุ ภาพสมบูรณทัง้ ทางรา งกายและจติ ใจและมนี าํ้ ใจเปนนกั กฬี า หัตถศึกษามุงเนนใหคนมีกิจนิสัยและมีความขยันหม่ันเพียรในการใชมือปฏิบัติงานเพื่อเปนรากฐานของการประกอบอาชีพ



3 1.6 พฒั นาระบบหายใจทําใหปอดแข็งแรงอัตราการหายใจต่าํ ลง 1.7 พัฒนาความสมั พันธร ะหวางระบบประสาทกับกลามเนื้อทาํ ใหเกิดทักษะ(Skill) 1.8 พัฒนาระบบยอยอาหารและระบบขับถา ยใหมีการทาํ งานอยา งมีประสทิ ธภิ าพ2. พฒั นาความเจริญทางดานจิตใจ เสริมสรางความมนี าํ้ ใจนกั กีฬาเชนความอดทนความเสียสละความเอ้อื เฟอเผื่อแผความยุตธิ รรมความเมตตากรุณาฯลฯ3. พัฒนาการทางดา นอารมณ เสรมิ สรางสมาธิการควบคุมอารมณความสดชนื่ สนกุ สนานฯลฯ4. พฒั นาการทางดา นสังคม เสริมสรางการทาํ งานรวมกัน (Team Work) การเปนผนู าํ ผูตามที่ดีการปรับตวั เขากบั สังคมฯลฯ5. พฒั นาการดานสติปญญา เสริมสรา งความคิดรเิ ริ่มการตัดสินใจการแกปญหาเฉพาะหนาฝกไหวพริบฯลฯ2. หลักการออกกําลงั กายเพ่ือพฒั นาสขุ ภาพและสมรรถภาพทางกาย สาํ นกั พัฒนาการพลศกึ ษาสขุ ภาพและนันทนาการ (2545 : 11-12) ไดกลาวถึงหลักการออกกําลังกายเพื่อพัฒนาสขุ ภาพและสมรรถภาพทางกายไวด งั นี้1. ความหนักของการออกกําลงั กาย การออกกําลังกายที่หนักมากข้ึนจะชวยเพ่ิมสมรรถภาพทางกายซ่ึงสามารถทราบระดับความหนักเบาของการออกกําลังกายไดโดยวิธีการออกกําลังกายที่ทําใหอัตราชีพจรเพิ่มข้ึนถึงชีพจรเปาหมายท่ี 60 – 80เปอรเ ซน็ ตข องอัตราชพี จรสูงสดุ สามารถคาํ นวณไดดงั น้ี ชพี จรขณะพักคืออตั ราการเตน ของหัวใจขณะที่รางกายผอ นคลายใน 1 นาที ชีพจรสงู สุดคอื อัตราการเตน ของหัวใจสงู สุดใน 1 นาทหี รอื คาํ นวณไดจาก สูตร = 220 – อายุ ชีพจรเปาหมายคืออัตราการเตนของหัวใจใน 1 นาทีท่ีเรากําหนดไวเพ่ือการออกกําลังกายตามความตอ งการ ตัวอยางนักเรียนอายุ 12 ปควรใหความหนักของการออกกําลังกายเทากับ 60 เปอรเซ็นตของชีพจรสงู สุดชพี จรสงู สดุ = 220 – 12 = 208 ครัง้ ตอนาทีชพี จรเปาหมาย 60 % = 0.60 x 208 = 125 ครั้งตอ นาที2. ระยะเวลาของการออกกาํ ลงั กาย ก า ร อ อ ก กํ า ลั ง ก า ย ท่ี น า น ม า ก ขึ้ น จ ะ ช ว ย เ พิ่ ม ส ม ร ร ถ ภ า พ ท า ง ก า ย ก า ร อ อ ก กํ า ลั ง ก า ย เ พ่ื อ เ พ่ิ มประสิทธิภาพของระบบหายใจระบบไหลเวียนโลหิตตองการออกกําลังกายใหอัตราชีพจรบรรลุตามเปาหมาย(60% – 80%) เปนเวลาอยา งนอย 20 นาที



5 3. ความรูเ กย่ี วกบั สุขศึกษา สุขศึกษาเปนวิชาท่ีสรางความรูดานสุขภาพ พัฒนา ทักษะชีวิตซ่ึงสงผลเกื้อหนุนสุขภาพของผูเรียนสวนพลศึกษาเปนการศึกษาเลาเรียนในการบํารุงรางกายดวยการออกกําลังกายซึ่งเปนกิจกรรมท่ีใชกลามเน้ือมัดใหญใหเปนประโยชนตอรางกายชวยใหเด็กเจริญเติบโต มีสุขภาพดีซึ่งเด็กทุกคนควรจะไดเรียนรูเร่ืองสุขภาพเพ่ือจะไดมีความรู ความเขาใจที่ถูกตอง มีเจตคติคุณธรรม และคานิยมท่ีเหมาะสมรวมท้ังมีทักษะปฏิบตั ิดานสุขภาพจนเปน กิจนสิ ัย อันจะสง ผลใหส ังคมโดยรวมมีคุณภาพ สุขศึกษามุงเนนใหผูเรียนพัฒนาพฤติกรรมดานความรู เจตคติ คุณธรรมคานิยม และการปฏิบัติเกีย่ วกับสุขภาพควบคูไปดวยกนั เนื้อหาหรือขอบขา ยองคค วามรขู องกลมุ สาระการเรียนรูสุขศึกษาประกอบดว ย การเจรญิ เติบโตและพฒั นาการของมนุษย ผูเ รียนจะไดเรียนรเู รื่องธรรมชาติของการเจริญเตบิ โตและพัฒนาการของมนุษยปจ จัยทีม่ ผี ลตอการเจริญเติบโตความสัมพันธเชื่อมโยงในการทํางานของระบบตางๆของรางกายรวมถึงวิธีปฏิบัติตนเพ่ือใหเจริญเตบิ โตและมีพฒั นาการท่สี มวัย ชีวิตและครอบครัว ผูเรียนจะไดเรียนรูเรื่องคุณคาของตนเองและครอบครัวการปรับตัวตอการเปล่ียนแปลงทางรางกายจติ ใจ อารมณ ความรูสึกทางเพศการสรางและรักษาสัมพันธภาพกับผูอื่น สุขปฏิบัติทางเพศ และทักษะในการดําเนินชีวิต การสรา งเสริมสขุ ภาพ สมรรถภาพ และการปอ งกันโรค ผเู รยี นจะไดเรียนรูเกี่ยวกับหลักและวิธีการเลือกบริโภคอาหารผลิตภัณฑและบริการสุขภาพการสรางเสริมสมรรถภาพเพอ่ื สขุ ภาพและการปองกันโรคท้งั โรคตดิ ตอและโรคไมติดตอ ความปลอดภัยในชวี ิต ผูเรียนจะไดเรียนรูเรื่องการปองกันตนเองจากพฤติกรรมเสี่ยงตางๆท้ังความเส่ียงตอสุขภาพอุบัติเหตุความรุนแรง อนั ตรายจากการใชยาและสารเสพตดิ รวมถึงแนวทางในการสรางเสริมความปลอดภยั ในชีวิต จุดประสงคของการเรียนรสู ุขศึกษา มีความรูและเขาใจในเรื่องการเจริญเติบโตและพัฒนาการของมนุษยปจจัยที่มีผลตอการเจริญเติบโตและพัฒนาการวิธีการสรางสัมพันธภาพในครอบครัวและกลุมเพื่อนมีสุขนิสัยที่ดีในเร่ืองการกิน การพักผอนนอนหลบั การรักษาความสะอาดอวยั วะทุกสว นของรางกาย การเลนและการออกกําลงั กาย ปอ งกนั ตนเองจากพฤตกิ รรมท่อี าจนําไปสูก ารใชส ารเสพติด การลวงละเมิดทางเพศและรูจักปฏิเสธในเรือ่ งท่ีไมเ หมาะสม มีทักษะในการเลือกบริโภคอาหาร ของเลน ของใช ท่ีมีผลดีตอสุขภาพหลีกเล่ียงและปองกันตนเองจากอบุ ตั เิ หตุได



7 3. ตัดเลบ็ มอื เลบ็ เทาใหสน้ั ไมใ หเ ปนทสี่ ะสมของเชอื้ โรคการรกั ษาความสะอาดของใช 1. สวมเสอ้ื ผาทส่ี ะอาด ไมอับชืน้ 2. เส้อื ผา ถงุ เทา รองเทาผา ใบ ซักใหสะอาด และตากแดดใหแหง 3. หม่ันซกั ผา เชด็ ตวั ผา ปูท่นี อน ปลอกหมอน ผา หมใหสะอาดอยเู สมอทนี่ อนหมอน มุง หมั่นตากแดดเพื่อกาํ จัดฝนุ ละอองและเชอ้ื โรค 4. ทําความสะอาด และจัดเก็บของใชของเลนใหเปนระเบียบ เพื่อไมเปนท่ีสะสมของเชื้อโรคและฝุนละออง เมือ่ นาํ มาใชห รอื นําเลน ควรเก็บเขา ทไ่ี มว างเกะกะ หากละเลยจะทําใหเส่ียงตอโรคท่ีอันตราย เชน ภูมิแพหอบหืด และติดเช้ือตางๆและโรคที่สังคมรังเกยี จ คือ โรคผิวหนังตางๆ เชน กลาก เกลื้อน หดั เหา เช้ือรา สุขบญั ญตั ิขอ 2 รักษาฟนใหแข็งแรงและแปรงฟนทุกวันอยา งถูกตอ ง ฟนทําหนาที่บดเคี้ยวอาหาร ชวยในการออกเสียง ชวยเสริมใบหนาใหสวยงามหากเราดูแลฟนไมดีจะทําใหฟนผุ เหงือกอักเสบ เจ็บปวด เสียวฟน เคี้ยวอาหารไมละเอียด ทําใหระบบยอยอาหารไมดีทําใหเสียสุขภาพได สิ่งทคี่ วรปฏิบัติ 1. แปรงฟนใหสะอาดอยางท่ัวถึงทุกที่ อยางนอยวันละ 2 คร้ัง หลังตื่นนอนและกอนเขานอนตอนกลางวัน 2. แปรงลน้ิ ทุกครง้ั หลงั การแปรงฟน เพื่อกําจดั คราบอาหารตกคาง 3. บว นปากใหสะอาดทกุ ครัง้ หลังกนิ อาหาร 4. ลางแปรงสีฟน ใหสะอาดทกุ ครงั้ หลงั การแปรงฟน และตั้งหรือแขวนไวในท่อี ากาศถา ยเท 5. หมั่นเสริมสุขภาพฟน ดวยการกินผัก ผลไมเพื่อเสริมสรางใหฟนแข็งแรงและยังมีเสนใยชวยทําความสะอาดฟน 6. ตรวจสุขภาพในชอ งปากดวยตนเอง หากพบส่ิงผิดปกติควรรีบไปรักษาแตเนิ่นๆ ซ่ึงการรักษาจะทําไดงายและไมเจ็บปวด หากปลอยไวฟนจะผุลึก จะทําใหเจ็บปวด เสียคาใชจายมากและอาจจะตองถอนฟนและควรพบทนั ตแพทยป ล ะ 1 คร้งั ส่ิงที่ควรหลกี เลี่ยง 1. หลกี เลี่ยงการกินลูกอม ทอฟฟ หรอื ขนมหวาน 2. ไมใ ชฟ น กัด ขบของแข็งๆ หรอื ใชฟน ผดิ หนาที่ เชน เปดฝาขวด กัดดินสอ การรักษาฟนไมดีอาจทําใหฟนผุ ปวดฟนซ่ึงทรมานมาก เหงือกอักเสบมีกลิ่นปาก อาหารไมยอยทอ งอืด ปวดทอง เปนโรคกระเพาะอาหารได สขุ บญั ญตั ิ ขอ 3 ลางมือใหส ะอาดกอนกนิ อาหารและหลังขับถาย มอื เปนอวยั วะท่สี ัมผสั กับสงิ่ ของตางๆ มือจึงเปนส่ือสําคัญท่ีจะนําเชื้อโรคเขาสูรางกายโดยเฉพาะมือที่สมั ผัสกบั สง่ิ สกปรกแลวหยิบจบั อาหารเขา ปาก สมั ผสั บริเวณตา จมกู ใบหนาและอวัยวะอื่นๆ ตามรางกายก็จะ

8ทําใหตดิ เชอ้ื โรคไดก ารลางมอื บอ ยๆ สามารถปองกันโรคตางๆไดเชน ทองรวง ทองเสีย บิด ตับอักเสบ ผิวหนังอักเสบ ไขหวัดนก เปนตน เพื่อการปอ งกันเชื้อโรค และสารปนเปอ นท่ีตดิ มากับมือเขาสูรางกาย เราจึงควร 1. ลางมือใหส ะอาดอยางถกู วิธดี วยนาํ้ และสบทู ุกครัง้ 2. ลางมอื บอ ยๆ จนเปนสขุ นิสัยกอน-หลัง เตรียม/ปรุง และกนิ อาหารหลังใชหองนํ้าหองสวมหลังหยิบจบั สิง่ สกปรก หลงั จบั ตองสัตวท ุกชนิดกอน–หลัง การสัมผัสผูปวยหลังกลับจากโรงเรียน ทํางาน กลับจากนอกบา น 3. หามใชมือท่ีไมไดลางจับตองบริเวณใบหนา เพราะจะทําใหเช้ือโรคเขาสูรางกายทางเย่ือบุจมูกและตา รวมทั้งทําใหใบหนาสกปรกมีโอกาสเกดิ สวิ สุขบญั ญตั ิขอ 4 กินอาหารสกุ สะอาด ปราศจากสารอนั ตรายและหลกี เลย่ี งอาหารรสจัด สีฉูดฉาด อาหารเปนปจจยั หนึ่งทส่ี ําคญั ในการกาํ หนดสภาวะสุขภาพของคน การกินอาหารที่ดีมีประโยชนอยางพอเพียงและเหมาะสม จะทําใหสุขภาพรางกายแข็งแรงแตหากกินอาหารท่ีมีสารปนเปอน ไมถูกหลักโภชนาการ หรือมากเกินไป ก็จะกอใหเกิดโรคตามมามากมายการกินอาหารเพื่อสุขภาพดคี ือ 1. กนิ อาหารสุก สะอาด หลกี เล่ียงการกนิ อาหารสกุ ๆ ดบิ ๆ 2. กนิ อาหารใหครบ 5 หมู แตละหมูใหหลากหลาย เพียงพอตอความตอ งการของรางกาย 3. กนิ พชื ผักใหม าก และกินผลไมเ ปน ประจาํ ซ่ึงจะวิตามิน แรธาตุ และชว ยปองกนั โรคตางๆ 4. ดื่มนม ชวยใหกระดูกและฟนแข็งแรงเด็กควรดื่มนม วันละ 2-3 แกวผูใหญควรด่ืมนมพรองมันเนยวันละ 1-2 แกว 5. ดม่ื นา้ํ สะอาดอยางนอ ยวนั ละ 8 แกว 6. หลีกเลี่ยงการกินอาหารรสจัด กินหวานมากเสี่ยงตอโรคอวน เบาหวานหัวใจ กินเค็มมากเสี่ยงตอโรคความดนั โลหติ สงู 7. ไมกินอาหารหมักดอง อาหารท่ีใสสีฉูดฉาด เพราะมีสารที่เปนอันตรายตอรางกายการกินอาหารไมถกู ตอง จะเส่ียงตอการเกิดโรคเบาหวาน ความดนั โลหิตสูงหลอดเลอื ดสมองมะเรง็ พยาธอิ ุจจาระรว ง เปน ตน สขุ บญั ญัติขอ 5 งดบุหร่ี สุรา สารเสพตดิ การพนัน และการสําสอนทางเพศ บุหร่ี สุรา สารเสพติด การพนัน และการสําสอนทางเพศ เปนอบายมุขและภัยรายแรงที่กอใหเกิดผลเสียตอสขุ ภาพกาย จติ เสียเงิน ทรัพยส นิ และนําไปสปู ญหาสังคมมากมาย บุหร่ี“ติดงาย เลิกยาก” มีผลเสียมากมาย เพราะมีสารนิโคติน กอใหเกิดโรคอันตรายเชน ถุงลมโปงพอง มะเร็ง เสนเลอื ดสมองและหวั ใจตีบ ทาํ ใหเปน อมั พฤกษอ ัมพาต สุราแอลกอฮอลที่อยูในสุราและเคร่ืองดื่มผสมแอลกอฮอลทุกชนิด จะทําลายเซลลประสาทสมอง ในระยะแรกทําใหขาดสติ กอใหเกิดการทะเลาะวิวาท และเกิดอุบัติเหตุ ทําใหเสียบุคลิกภาพ ในระยะยาวจะทําใหค วามจาํ เสอ่ื มเปนแผลในกระเพาะอาหาร ตับแข็ง ความดนั โลหติ สงู เปนโรคพษิ สรุ าเรื้อรงั สารเสพติดทําใหผูเสพตองตกอยูใตอิทธิพลของสารน้ัน ตองเพ่ิมปริมาณข้ึนเร่ือยๆเมื่อถึงเวลาอยากเสพแลวไมไดเสพ จะมีอาการผิดปกติทางดานจิตใจหรือทางรางกาย จนทําใหสุขภาพเสื่อมโทรมลง การพนัน

9เปนอบายมขุ ท่ที ําใหสูญเสียเงินทองและทรัพยสนิ จาํ นวนมากเสยี สขุ ภาพผเู ลนมักหมกมุน ตองการเอาชนะท้ังๆท่ีโอกาสชนะนอยมาก หากชนะก็สรางศัตรูหากแพก็เครียด เปนท่ีรังเกียจของคนรอบขาง และอาจทําใหครอบครวั แตกแยก ลมจมได การสําสอนทางเพศ เปนพฤติกรรมที่กอโรคติดเช้ือตางๆ เชน กามโรค และโรคเอดสซ่ึงไมสามารถรกั ษาใหหายไดเราจงึ ไมค วรสาํ สอนทางเพศ และมีเพศสมั พันธท ปี่ ลอดภยั สขุ บัญญัติขอ 6 สรา งความสัมพนั ธในครอบครวั ใหอบอนุ ครอบครัวท่ีอบอุน เปนพื้นฐานทางจิตใจที่สําคัญ ทําใหเรามีกําลังใจในชีวิตและการฝาฟนอุปสรรคตางๆ ครอบครัวท่ีอบอนุ ทําใหบ า นนาอยู ซง่ึ สมาชกิ ทุกคนมสี ว นสําคัญทีจ่ ะสราง ความสัมพันธเ พอื่ ใหเ กิดความสขุ ในครอบครัว โดย 1. พยายามหาโอกาสทาํ กิจกรรมรว มกนั มเี วลาใกลชดิ กันในครอบครัวอยูเ สมอ 2. สรา งบรรยากาศในการอยูรว มกัน ใหส นุกสนานและมีความสขุ 3. มีความรบั ผดิ ชอบตอหนา ทีใ่ นครอบครวั ชวยเหลอื งานบา น 4. จัดใหม วี ันพิเศษของครอบครัวทีจ่ ะมีกิจกรรมรว มกัน เชน วันเกดิ วันปใ หมวันสงกรานต 5. มนี าํ้ ใจ เปนหวงเปน ใย ถนอมนํา้ ใจกันและกัน 6. ใหความสาํ คญั ใหเ กียรตสิ มาชิกในครอบครวั โดยเฉพาะสามีภรรยา 7. ควรซอื่ สัตยต อกนั และพดู ถงึ อกี ฝายดวยความภาคภูมใิ จ 8. เมือ่ มีปญ หาเกดิ ขึน้ ควรพดู คยุ ปรกึ ษาหารือ และชว ยกันแกไขปญหา ส่ิงที่ทุกคนตองคงไวตลอดเวลา คือ ความใกลชิดตอกัน เอาใจเขามาใสใจเรา ปฏิบัติตอกันดวยความปรารถนาดีและถนอมน้ําใจกนั สขุ บญั ญัตขิ อ 7 ปอ งกันอบุ ตั ิภยั ดว ยการไมป ระมาท ความประมาทนํามาซ่ึงอุบัติเหตุ และอุบัติภัย ซ่ึงทําใหเกิดความสูญเสียทั้งทรัพยสินเงินทอง เสียเวลาเสียอวัยวะทําใหเปนคนพิการ และท่ีรายแรง คืออาจเสียชีวิตไดเราสามารถปองกันอุบัติเหตุ อุบัติภัยไดโดยใสใจในการทํากจิ กรรมตางๆ ดว ยความระมดั ระวัง รอบคอบไมฝ า ฝนกฎระเบยี บ ไมเ สยี่ งตอการกระทําที่อันตรายและดแู ลเครือ่ งมอื อปุ กรณต างๆ ใหอยูในสถานท่ีปกติพรอมใชแ ละใชง านอยา งถูกตอง การระมัดระวงั อบุ ัติภยั ในบา น 1. จัดวางของเลน ของใชอปุ กรณต างๆ ใหเ ปน ระเบียบ ไมวางเกะกะ 2. จัดใหม แี สงสวา งเพยี งพอภายในบริเวณบาน 3. ระมัดระวงั เม่ืออยูในบริเวณท่ีเสี่ยง เชน บนั ได ระเบียง พนื้ กระเบอ้ื งทีเ่ ปยกนาํ้ 4. เก็บของมีคม ยา วัตถไุ วไฟ หรือสารมพี ิษ ใหเ ปน ท่แี ละควรเกบ็ ใหพนมอื เดก็ 5. ปด สวติ ซแ ละถอดปล๊กั เคร่อื งไฟฟาทกุ ครงั้ เม่ือเลกิ ใชงาน 6. ปดวาลวแกส หุงตมอาหารทกุ ครัง้ หลังใชงาน การระมดั ระวงั อุบตั ิภัยนอกบาน

10 1. เด็กๆ ไมเลนริมถนน หรือบริเวณที่เสี่ยงอันตราย เชน ริมแมนํ้าลําคลองบอนํ้าบริเวณท่ีมีการกอ สราง เปน ตน 2. ปฏบิ ตั ิตามกฎจราจรอยา งเครงครดั 3. ระมัดระวงั ตนเองในการเดินทาง การทํากิจกรรมในสถานท่ีตา งๆ 4. ฝก ทกั ษะเบอื้ งตนในการดูแลตนเอง เชน วายนาํ้ การใชบันไดหนไี ฟ อุบัตภิ ัย ไมใชเรื่องของโชคชะตา แตเปนส่ิงท่ีเกิดขึ้นจากการกระทํา การระมัดระวังในการทํากิจกรรมตา งๆ จะชวยลดความเสี่ยงตอการเกิดอุบัตเิ หตุ อุบัติภัยได สุขบญั ญัติขอ 8 ออกกําลงั กายสมํา่ เสมอ และตรวจสขุ ภาพประจาํ ป การออกกําลังกาย ทําใหอัตราการเตนของหัวใจทํางานเพิ่มขึ้น เปนการบริหารปอดหัวใจ กลามเนื้อและขอตอ ใหแขง็ แรง ทาํ ใหสขุ ภาพรา งกายแข็งแรง จิตใจแจมใส ผอนคลายความเครียด มีภูมิคุมกันโรค ทําใหรูปรางและบุคลิกดีชวยปองกันโรค เปนการใชเวลาวางอยางเปนประโยชนและเปนการสรางความสัมพันธกับคนในครอบครัว เพื่อนๆ และคนอื่นๆ อีกดวยเพ่ือสุขภาพที่แข็งแรง ควรออกกําลังกายสม่ําเสมอ อยางนอยสัปดาหละ 3-5 วันๆ ละ อยางนอย30 นาทีโดยเลือกออกกําลังกายท่ีเราชอบ และเหมาะสมกับรางกาย หรือเคล่อื นไหวออกแรงในชีวิตประจาํ วนั เชน ทํางานบาน เดนิ ขน้ึ ลงบันได โดยเคล่ือนไหวออกแรงสะสมนานอยางนอ ย30 นาทีตอ วนั 5 นาที อบอุนรา งกาย - เริม่ ดว ยการบริหารรา งกาย 15-20 นาที ออกกาํ ลงั กาย - ออกกําลังกาย หรือทํากจิ กรรมท่ีชอบเหมาะสมกบั รางกาย 5 นาที การผอนคลาย - จบลงดว ยการว่ิงอยกู ับทีช่ า ๆ หรอื กจิ กรรมอบอนุ รางกาย การตรวจสุขภาพประจําปเปนการตรวจเพื่อหาความผิดปกติของรางกายซ่ึงหากไดรับการตรวจ และคนพบส่ิงผิดปกติแตเน่ินๆ จะสามารถปองกันและรักษาโรคหรือความผิดปกติไดทันทวงทีเพราะหากปลอยไวอาจกอ ใหเ กดิ อันตรายรายแรงตอรา งกายได สขุ บญั ญตั ิขอ 9 ทาํ จติ ใจใหร าเรงิ แจมใสอยเู สมอ จิตใจที่แจมใสจะทําใหรางกายแข็งแรง เม่ือเรามีความสุข มีจิตใจแจมใส ราเริงอารมณดีอยูเสมอสงผลใหรางกายพลอยมีความสุขไปดว ย ทําใหหนาตา ผิวพรรณผองใส ไมแกเร็ว คนรอบขางก็อยากจะเขาใกลอยากคบหาสมาคมดวย เมอ่ื คิดทําอะไรกโ็ ปรงใสราบร่ืน วิธีปฏบิ ตั ิเพ่อื การมีสขุ ภาพจติ ดี 1. มองโลกในแงด คี ิดในแงบ วก รูจักเอาใจเขามาใสใจเรา รูจ ักการใหอ ภยั 2. แบง เวลาในแตละวันใหเ หมาะสม โดยจดั ใหมเี วลาสาํ หรับคลายเครียดบางและพักผอนนอนหลับใหเพียงพอในแตละวัน 3. รเู ทาทันอารมณต นเอง และฝกจัดการหรือควบคุมอารมณ เชน โกรธโมโหหงุดหงิด ซ่ึงเรียกวาเปนคนฉลาดทางอารมณคนที่มีความฉลาดทางอารมณสูงมักจะเรียนไดดีรูสึกดีตอตนเองและผูอื่น สามารถเผชิญกับความเครยี ดไดซ่งึ จะเปน ทชี่ ่ืนชม ไดรบั การยอมรบั จากเพือ่ นฝงู

11 4. จัดส่ิงแวดลอมใหนาอยู มองแลวสบายตา สบายใจ โดยเฉพาะในบานหองนอนหรือหองทํางานท่ีตอ งอยเู ปนประจํา 5. เม่อื เกิดความเครยี ดหรือมีปญหาตองหาทางผอ นคลาย อยา เกบ็ ไวคนเดยี ว ปรึกษาเพ่ือน พอแม ครูญาติผใู หญ หรือคนสนิทที่ไวใ จได 6. หากิจกรรมที่แปลกใหม เพ่ือสรางเสริมความสดชื่นแจมใส เชน กิจกรรมสาธารณประโยชนหาความรูเพื่อเติมนอกระบบ สุขบญั ญตั ิขอ 10 มสี ํานกึ ตอสว นรวม รว มสรางสรรคสงั คม ส่ิงมีชีวิตทุกชนิดอาศัยสิ่งแวดลอมในการดํารงชีวิต ส่ิงแวดลอมท่ีดีมีความสมดุลทางธรรมชาติทําใหส่งิ มีชีวิตดํารงชีวติ อยูไ ดอยา งมคี ณุ ภาพและเปนสุขโดยเฉพาะคนเราหากอาศัยอยูในส่ิงแวดลอมที่ดีจะสงผลตอสุขภาพอนามัย จิตใจสติปญญา ความสามารถ และอารมณความรูสึกดังนั้นทุกคนตองชวยกันสรางสรรคสง่ิ แวดลอ มใหส ดใส แบง ปน และชวยเหลือสงั คม เพ่อื สขุ ภาวะทีด่ ีของทุกคนในสังคม โดย 1. ชว ยกนั ดแู ลรกั ษาส่ิงแวดลอ มภายในโรงเรียน บาน ท่ีทํางาน ชมุ ชนและที่สาธารณะตา ง 2. ใชทรัพยากรอยางประหยัดและคุมคา ส่ิงของท่ีชํารุดก็ซอมแซมและนํากลับมาใชใหม ส่ิงของบางชนดิ ทีใ่ ชแลวอาจนํามาดดั แปลงเพ่ือใชป ระโยชนอยางอื่นไดอกี 3. อนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เชน ปาไมแหลงน้ําสัตวปา และ หลีกเลี่ยงการใชวัสดุอปุ กรณท ่กี อใหเ กิดมลภาวะตอ ว่งิ แวดลอม เชนโฟม พลาสติก สเปรย 4. แยกขยะเพือ่ ลดปรมิ าณขยะ และนําวสั ดบุ างอยา งหมนุ เวียนกลบั มาใชใ หม 5. มีสํานึกในการปองกันการแพรกระจายของเช้ือโรค เชน ใสหนากากอนามัยเมื่อเปน หวัด ใชสวมอยา งถกู สขุ ลักษณะ ทงิ้ ขยะในภาชนะรองรบั กาํ จัดน้าํ ทงิ้ และกําจดั ขยะอยา งถกู ตอ ง 6. ใหความรวมมือในการทํากิจกรรมตางๆ ยินดีสละทรัพยสิน ความคิดแรงกาย เวลา และความสุขสบายสวนตัว เพ่อื ประโยชนต อสวนรวมตามกาํ ลังและความสามารถ