พุทธศาสนิกชนตัวอย่าง

พทุ ธศาสนาสภุ าษติ สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 5 กลุ่มสาระการเรยี นร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

เปน็ ข้อคิดสอนใจของพระพทุ ธศาสนา พทุ ธศาสนสภุ าษติ ท่คี วรศกึ ษาในช้ันนี้ วริ ิเยน ทกุ ขฺ มจเฺ จติ ปญญฺ า โลกสมฺ ิ ปชฺโชโต ความมานะบากบ่นั ช่วยให้เราฝ่าฟนั อุปสรรคตา่ ง ๆ ได้ ปัญญาทางโลก หมายถึง การนาความรูม้ าประดษิ ฐค์ ิดค้น ตัวอยา่ ง หากนักเรียนมีความเพยี รพยายามกส็ ามารถ สิ่งตา่ งๆจนเกิดการสืบทอดต่อๆกันมา มีอาชีพทีต่ ัวเองต้องการได้ ปญั ญาทางธรรม หมายถงึ ปญั ญาทท่ี าให้เขา้ ใจ ความเปน็ จรงิ ของชีวิต รูผ้ ดิ ชอบชั่วดี (เป็นปญั ญาท่ี พระพทุ ธศาสนาเนน้ ให้ความสาคัญ) ตัวอย่าง การใชส้ ่ิงประดิษฐค์ ิดคน้ ส่งิ ต่าง ๆ คิดค้น ตอ่ ยอด สบื ทอด พฒั นา

พระโสณโกฬวิ สิ ะ สมเดจ็ พระสงั ฆราช (สา ปสุ ฺสเทโว) อาจารยเ์ สถยี ร โพธินนั ทะ ชาวเมืองจาปา แคว้นองั คะ เมอื่ อุปสมบทแล้ว เปน็ สมเด็จพระสงั ฆราชองค์ที่ 9 แหง่ เปน็ ผ้ใู ฝ่รู้ทางพระพุทธศาสนา ในวยั เด็ก ท่านตง้ั ใจศึกษาพระธรรมดว้ ยความเพียร ทา่ น กรงุ รัตนโกสินทร์ พระองค์บรรพชาเป็นสามเณร มีจิตใจโน้มเอยี งไปสูพ่ ระพทุ ธศาสนา เดนิ จงกรมอย่างหนักจนเท้าแตก แต่ก็ไมบ่ รรลธุ รรม เมอ่ื พระชนั ษาได้ 14 ปี และสามารถสอบ มีศรัทธาเลอ่ื มใส ชอบศกึ ษาเกย่ี วกับ จึงเกิดความทอ้ แท้ พระปริยัติธรรมได้ 9 ประโยค เมอ่ื ครั้งยังเป็น พระพทุ ธศาสนา จนมีความรแู้ ตกฉาน สามเณร พระองคไ์ ดล้ าสิกขาและได้กลับมา และไดเ้ ปน็ อาจารย์ในมหามกุฏราชวทิ ยาลยั พระพุทธเจา้ ประทานโอวาทดว้ ยข้ออุปมา อุปสมบทใหม่ ก็สามารถสอบพระปริยัติธรรม เร่ือง พิณสามสาย เม่อื นาไปปฏิบตั จิ ึงบรรลอุ รหนั ต์ ได้ 9 ประโยคอกี คร้ัง จงึ มผี ู้ถวายสมญานามว่า “สังฆราช 18 ประโยค” คุณธรรมท่ีได้ คุณธรรมท่ไี ด้ คุณธรรมทีไ่ ด้ คนทม่ี คี วามเพยี รยอ่ มประสบผลสาเร็จ มคี วามขยนั หมัน่ เพียรในการศึกษาพระธรรม สนใจใฝ่รู้ใฝเ่ รยี นพระพุทธศาสนา การกระทาทกุ อย่างควรปฏบิ ัตติ ามทางสายกลาง ทรงปฏิบตั ิพระองค์ตามพุทธปณธิ าน 4 ประการ ปฏบิ ัติตนเป็นลกู ทดี่ ี

จูฬเสฏฐิชาดก (เศรษฐีหนู) วัณณาโรหชาดก (สุนัขจิง้ จอกจอมยุยง) ชายหนุ่มจงึ นาหนูไปขาย เมอ่ื ได้เงินมาจึงนาไปซ้ือนา้ อ้อยแจก ท่ีป่าแห่งหนึ่งมพี ญาสัตว์ 2 ตวั คอื พญาราชสีห์และพญาเสือโครง่ คนเกบ็ ดอกไมห้ ลวง เขาไดด้ อกไม้ตอบแทนจงึ นาไปขายไดเ้ งินเพิม่ ข้ึน อาศยั อย่ใู นถา้ เดยี วกัน ทัง้ สองเป็นเพ่ือนรกั กนั และออกล่าสัตวม์ ากนิ ดว้ ยกัน ชายหนมุ่ คบกับบุคคลตา่ ง ๆ มากมาย ซึ่งล้วนแต่ทาให้เขามีเงิน มากข้นึ เขาคิดถึงบุญคุณของเศรษฐีจึงเล่าเร่ืองราวท่ีผา่ นมาให้เศรษฐฟี งั วนั หนึ่งมสี นุ ขั จ้งิ จอกตัวหน่ึงเข้ามาขออย่อู าศยั รบั ใช้ดว้ ยหวงั จะกนิ เศษเน้ือเหลอื เดน และพญาสตั วท์ ั้งสองก็อนุญาต แต่ด้วยจิตคดิ ไม่ดี เศรษฐเี ห็นความเฉลยี วฉลาด วิริยะอตุ สาหะ และความกตัญญูกตเวที อยากกนิ เน้ือพญาราชสีหแ์ ละพญาเสอื โครง่ สุนขั จ้งิ จอกจงึ พดู ใสค่ วาม จงึ ยกลกู สาวใหพ้ รอ้ มกับมอบสมบัตใิ หค้ รอบครอง ใหพ้ ญาสัตว์ท้งั สองทะเลาะกัน แต่ด้วยความท่ีพญาสตั ว์ท้ังสองไม่หลงเชอ่ื จึงทาให้สุนัขจิ้งจอกอบั อายและหลบหนีเข้าปา่ ไป ข้อคดิ ทีไ่ ด้จากชาดก ขอ้ คดิ ทีไ่ ด้จากชาดก ผ้มู ปี ญั ญาสามารถสรา้ งฐานะได้ด้วยทนุ ทรัพยเ์ พียงเลก็ น้อย มติ รแทย้ อ่ มมีความไว้ใจกัน ไมแ่ ตกแยกกนั ดว้ ยคายุยงของผูอ้ ่นื

พธิ กี รรมเก่ยี วกับวินัยสงฆ์ พิธีกรรมเกี่ยวกบั ชวี ติ ประจาวัน พธิ ีกรรมเก่ยี วกบั วนั สาคัญทางศาสนา การจัดพธิ กี รรมตา่ ง ๆ ควรยึดหลัก 4 ประการ คือ ถกู ต้อง ประหยัด มีประโยชน์ ไม่ขัดกบั ประเพณีนิยม

การกราบ การประนมมือ (อัญชล)ี การไหว้ (วนั ทา) การกราบ (อภวิ าท) ชาย น่งั ทา่ เทพบตุ ร หญิง ประนมมอื การกราบพระรตั นตรัย นัง่ ทา่ เทพธิดา ก้มลงกราบแบมือท้ัง กราบแบบเบญจางคประดษิ ฐ์ ประนมมอื ยกมอื ขน้ึ ไหวใ้ หน้ ว้ิ หวั แมม่ อื สองข้าง ฝา่ มือวางห่างกัน จรดระหวา่ งควิ้ เลก็ นอ้ ย กราบ 3 คร้ัง การกราบศพ ชาย น่ังพับเพียบเกบ็ ปลายเท้า หญิง กราบไม่แบมอื กราบครง้ั เดยี ว

การไหว้ ชาย จดุ สังเกตน้ิว จดุ สังเกตเทา้ หญิง ยืนสน้ เทา้ ชดิ กัน การไหว้ผมู้ พี ระคณุ ยกมอื ขึน้ ไหว้ ปลายเทา้ แยกเล็กนอ้ ย และผู้อาวุโส ให้ปลายน้วิ ช้จี รด ก้าวเท้าขวาไปขา้ งหนา้ (บิดา มารดา ปู่ ย่า ตา ยาย ระหว่างควิ้ ย่อตวั ลงไหว้ ครอู าจารย์) ยกมอื ข้ึนไหว้ ยนื ตรง เทา้ ชิด การไหว้บุคคลทั่วไป ชาย ใหป้ ลายนว้ิ หัวแม่มือ หญงิ กา้ วเท้าขวาไปข้างหน้า จรดที่ปลายคาง ยอ่ ตวั ลงไหว้ ปลายนิว้ ชจ้ี รดที่จมกู

ทาให้ผ้สู วดมจี ติ ใจสงบ ไม่ฟ้งุ ซา่ น สง่ ความปรารถนาดใี ห้มนษุ ย์ ฝกึ จิตใจให้สงบ มีอารมณม์ ่ันคง และสตั วท์ ง้ั หลาย ให้พ้นจาก ควรฝึกบริหารจิตทุกวนั วันละ ความทุกข์ 10-15 นาที เรยี นไดด้ ี มีความจาแมน่ ยา มสี มาธจิ ดจอ่ มีอารมณ์มน่ั คง การฝกึ ยืน เดิน น่งั นอน อยา่ งมสี ติ การฟัง อ่าน คิด ถาม และเขยี น อย่างมสี ติ ฝกึ กาหนดรคู้ วามรสู้ ึกของประสาทสัมผัสทั้ง 6