โครงการมหาวิทยาลัยสู่ตำบล ตำบลสองชั้น

ซอง เจือน โครงการมหาวิทยาลัยสู่ตำบล ตำบลสองชั้น อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ - แพร่ เฉลิมพระเกียรติ



ส่วนที่ 1 การนำองค์ความรู้ไปช่วยบริการชุมชน (HEALTH CARE) เทคโนโลยีด้านต่างๆ

ส่วนที่ 1 การนำองค์ความรู้ไปช่วยบริการชุมชน (HEALTH CARE) เทคโนโลยีด้าน ต่างๆ กิจกรรมที่ 1 โครงการอบรมถ่ายทอดองค์ความรู้ ทฤษฎี และเชิงปฏิบัติการแก่ เกษตรกร กลุ่มผู้ที่สนใจทั่วไป วันที่ 19 กรกฎาคม 2564 ศักยภาพตำบล 16 เป้าหมาย 4, 5, 7, 8 ผลการประเมิน เกษตรกรได้รับความรู้จากทางวิทยากรสามารถนำไปปรับใช้ในการ ทำการเกษตร กิจกรรมที่ 2 โครงการอบรมถ่ายทอดองค์ความรู้ ทฤษฎี และเชิงปฏิบัติการแก่ เกษตรกร กลุ่มผู้ที่สนใจทั่วไป วันที่ 12 กันยายน 2564 ศักยภาพตำบล 16 เป้าหมาย 4, 5, 7, 8 ผลการประเมิน เกษตรกรได้รับความรู้จากทางวิทยากรสามารถนำไปปรับใช้ในการ ทำการเกษตร

กิจกรรมที่ 3 โครงการอบรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้แก่เกษตรกรกลุ่มเป้าหมาย วันที่ 23 - 24 ตุลาคม 2564 ศักยภาพตำบล 16 เป้าหมาย 4, 5, 7, 8 ผลการประเมิน เกษตรกรกลุ่มเป้าหมาย ที่ได้รับการคัดเลือกจำนวน 50 คน ได้มี โอกาสแลกเปลี่ยนเรียนรู้ วิธีการ การดำเนินการ การเพิ่มผลผลิต หรือที่เกี่ยวข้อง กับการเกษตร กิจกรรมที่ 4 โครงการกิจกรรมการพัฒนาอาชีพเสริมการเลี้ยงโค-กระบือของ เกษตรกร กลุ่มผู้ปลูกข้าว/กลุ่มวิสาหกิจชุมชน วันที่ 13 พฤศจิกายน 2564 ศักยภาพตำบล 16 เป้าหมาย 4, 5, 7, 8 ผลการประเมิน เกษตรกรได้รับความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงดูโค-กระบือที่ถูกวิธี การ เพิ่มมูลค่า การร่วมมือกับหน่วยงานภาครัฐและเอกชนเพื่อจัดหาช่องทางการจัด จำหน่าย และเรียนรู้การผลิตอาหารเพื่อลดค่าใช้จ่าย

ตัวอย่างบรรจุภัณฑ์ที่เกิดจากกิจกรรมที่ 1-2 ข้าวอินทรีย์ซองเจือน ป ลอูกำเโภดอยกชราวะสนังา จังหวัดบุรีรัมย์ ตำบลสองชั้น

ข้าวอินทรีย์ซองเจือน ปลูกโดยชาวนา ตำบลสองชั้น อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์ โครงการมหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ 1 มหาวิทยาลัยแม่โจ้สู่ตำบลสองชั้น

กระยาสารทบ้านจอม ผลิตภัณฑ์และจัดจำหน่ายโดยกลุ่มสตรีบ้านจอม หมู่ 7 ตำบลสองชั้น อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์



ส่วนที่ 2 การพัฒนาสัมมาชีพและสร้างอาชีพใหม่ (การยกระดับสินค้า OTOP/อาชีพอื่ นๆ)

การฝึกปฏิบัติการผลิตปุ๋ยหมักแบบไม่กลับกองวิศวกรรมแม่โจ้ 1 เนื่องจากปัจจุบันเกษตรกรประสบกับปัญหาค่าปุ๋ยเคมีที่มีราคาสูง จึงมีการนำ นวัตกรรมปุ๋ยหมักไม่กลับกอง “วิธีวิศวกรรมแม่โจ้ 1” มาใช้ในการทำการเกษตร เพื่อเป็น อีกหนึ่งทางเลือกที่ช่วยลดต้นทุนในการผลิตและเพิ่มผลผลิตให้แก่เกษตรกรได้

ขั้นตอนที่ 1 นำเศษข้าวโพดหรือฟางข้าว 4 ส่วนกับมูลสัตว์ 1 ส่วนโดยปริมาตร วาง สลับกันเป็นชั้นบางๆ สูงไม่เกินชั้นละ 10 เซนติเมตร จำนวน 15 - 17 ชั้น รดน้ำแต่ละชั้นให้มีความชื้ น ขึ้นกองเป็นรูปสามเหลี่ยมที่มีความสูงไม่ต่ำกว่า 1.50 เมตร ฐานกว้าง 2.5 เมตร ส่วนความยาวของกองจะยาวเท่าไรก็ได้ขึ้นอยู่ กับปริมาณเศษพืชและมูลสัตว์ที่มี ความสำคัญของการที่ต้องทำเป็นชั้นบาง ๆ 15 - 17 ชั้น ก็เพื่ อให้จุลินทรีย์ที่มีอยู่ในมูลสัตว์ได้ใช้ทั้งธาตุคาร์บอน (มีอยู่ใน เศษพืช) และธาตุไนโตรเจน (มีในมูลสัตว์) ในการเจริญเติบโตและสร้างเซลล์ ของจุลินทรีย์ ซึ่งจะทำให้การย่อยสลายวัตถุดิบเป็นไปได้อย่างรวดเร็ว โดยการ วางกองปุ๋ยหมักสามารถวางไว้กลางแจ้งได้เลย ไม่ต้องมีการปิดคลุม

ขั้นตอนที่ 2 รักษาความชื้ นภายในกองปุ๋ยให้มีความเหมาะสมอยู่เสมอตลอดเวลา (มี ค่าประมาณร้อยละ 60 – 70) โดยมี 2 ขั้นตอนดังนี้ 1. รดน้ำภายนอกกองปุ๋ยทุกเช้า (ถ้าฝนตกก็ให้งดขั้นตอนนี้) 2. ใช้ไม้แทงกองปุ๋ยให้เป็นรูลึกถึงข้างล่างแล้วกรอกน้ำลงไป ระยะห่าง ของรูประมาณ 40 เซนติเมตร ทำขั้นตอนที่สองนี้ 5 ครั้ง ระยะเวลาห่างกัน 10 วัน เมื่ อเติมน้ำเสร็จแล้วให้ปิดรูเพื่ อไม่ให้สูญเสียความร้อนภายในกองปุ๋ย ขั้นตอนที่สองนี้แม้ว่าอยู่ในช่วงของฤดูฝนก็ยังต้องทำ เพราะน้ำฝนจะไม่สามารถ ไหลซึมเข้าไปในกองปุ๋ยได้ การที่ฝนไม่สามารถชะล้างเข้าไปในกองปุ๋ยได้ เ ก ษ ต ร ก ร จึ ง ส า ม า ร ถ ผ ลิ ต ปุ๋ ย อิ น ท รีย์ ด้ ว ย วิ ธี นี้ ใ น ฤ ดู ฝ น ไ ด้ ด้ ว ย

ขั้นตอนที่ 3 เมื่ อกองปุ๋ยมีอายุครบ 60 วัน ก็หยุดให้ความชื้ น กองปุ๋ยจะมีความสูง เหลือเพียง 1 เมตร แล้วทำปุ๋ยอินทรีย์ให้แห้งเพื่ อให้จุลินทรีย์สงบตัวและไม่ให้ เป็นอันตรายต่อรากพืช วิธีการทำปุ๋ยอินทรีย์ให้แห้งอาจทำโดยทิ้งไว้ในกองเฉยๆ ประมาณ 1 เดือน หรืออาจแผ่กระจายในที่ร่มอากาศถ่ายเทให้มีความหนา ประมาณ 20 – 30 ซม. แล้วเกลี่ยไปมา ซึ่งจะแห้งภายในเวลา 3 – 4 วัน ก็ สามารถนำไปใช้บำรุงพืช และปรับปรุงดินในพื้ นที่ของเกษตรกรได้ทันที หรือจะ นำมาป่นละเอียดเพื่ อจำหน่ายสร้างรายได้ก็เข้าที

ข้อห้ามของการผลิตปุ๋ยอินทรีย์วิธี “วิศวกรรมแม่โจ้ 1” 1. ห้ามขึ้นเหยียบกองปุ๋ยให้แน่น หรือเอาผ้าคลุมกองปุ๋ย หรือเอาดินปกคุลม ด้านบนกองปุ๋ย เพราะจะทำให้อากาศไม่สามารถไหลถ่ายเทได้สะดวก 2. ห้ามละเลยการดูแลความชื้ นทั้ง 2 ขั้นตอน เพราะถ้ากองปุ๋ยแห้งเกินไปจะ ทำให้ต้องใช้ระยะเวลาหมักนานขึ้น และปุ๋ยมีคุณภาพต่ำ 3. ห้ามวางเศษพืชหนาเกินไป เพราะจะทำให้จุลินทรีย์ที่มีในมูลสัตว์ไม่สามารถ เข้าไปย่อยสลายเศษพืชได้ 4. ห้ามทำกองปุ๋ยใต้ต้นไม้ เพราะความร้อนของกองปุ๋ยจะทำให้ต้นไม้ตายได้ 5. ห้ามระบายความร้อนจากกองปุ๋ย เพราะความร้อนจะช่วยให้จุลินทรีย์ทำงาน ได้ดีมากขึ้น และยังช่วยให้เกิดการไหลเวียนของอากาศผ่านกองปุ๋ยอีกด้วย

โครงการมหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ 1 มหาวิทยาลัยแม่โจ้สู่ตำบลสองชั้น

โครงการมหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ 1 มหาวิทยาลัยแม่โจ้สู่ตำบลสองชั้น

ส่วนที่ 3 ปัจจัยที่เอื้ อสู่ความสำเร็จ

ส่วนที่ 3 ปัจจัยที่เอื้ อสู่ความสำเร็จ การวิเคราะห์ปัจจัยที่เอื้อสู่ความสำเร็จ จากที่ได้ดำเนินการจัดกิจกรรมโครงการ อบรมถ่ายทอดองค์ความรู้ ทฤษฎีและเชิงปฎิบัติการแก่เกษตรกรกลุ่มผู้สนใจทั่วไป โครงการอบรมแลก เปลี่ยนเรียนรู้แก่เกษตรกรกลุ่มเป้าหมาย และโครงการกิจกรรมการพัฒนา อ า ชี พ เ ส ริม ก า ร เ ลี้ ย ง โ ค ก ร ะ บื อ ข อ ง เ ก ษ ต ร ก ร ก ลุ่ ม ผู้ ป ลู ก ข้ า ว ก ลุ่ ม วิ ส า ห กิ จ ชุ ม ช น เพื่ อยกระดับมาตรฐานการ ใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างเกิดประโยชน์สูงสุด โดยมีน วัตกรรมที่ทางชุมชนนำมาใช้ประโยชน์และให้ความสนใจมากที่สุดคือ นวัตกรรม ใหม่ทำปุ๋ยหมักแบบไม่กลับกอง “วิศวกรรมแม่โจ้ 1” ซึ่งสามารถแจงรายละเอียด โครงการมหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ 1 มหาวิทยาลัยแม่โจ้สู่ตำบลสองชั้น

ปัจจัยที่ทำให้องค์ความรู้ดังกล่าวประสบผลสำเร็จได้ 3 ปัจจัยดังนี้ 1. ด้านสังคมและวัฒนธรรม ตำ บ ล ส อ ง ชั้น เ ป็ น ตำ บ ล ที่ มี ป ร ะ ช า ช น ส่ ว น ใ ห ญ่ ป ร ะ ก อ บ อ า ชี พ เกษตรกร โดยมีการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ มาหมุนเวียนอย่างมีคุณค่า เช่น นำมูลสัตว์ จากอาชีพเสริม ในการเลี้ยงโค กระบือ หลังบ้าน นำ เศษฟางเหลือจากการเลี้ยงสัตว์หรือผลพลอยได้ หลังการเก็บเกี่ยวมา ทำปุ๋ยหมักเพื่ อนำกลับไปใส่ในที่นา ในการเตรียมดิน ปรับปรุงดินสำหรับ เพาะปลูก เพื่ อช่วยลดต้นทุนด้านปุ๋ยเคมี พัฒนาการผลิตมากขึ้น โครงการมหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ 1 มหาวิทยาลัยแม่โจ้สู่ตำบลสองชั้น

2. ด้านเศรษฐกิจ ต้นทุนในการผลิตสูง ผลผลิตข้าวต่ำ และราคาขายข้าวถูก จำเป็นต้อง หันมาพึ่งพาตนเอง เพื่ อลดต้นทุน จึงมีนวัตกรรมการผลิตปุ๋ยหมักไม่กลับ กอง “วิธีวิศวกรรมแม่โจ้ 1” ที่สามารถทำได้เองง่ายและใช้วัสดุที่มีอยู่แล้ว ในท้องถิ่น อย่างเกิดประโยชน์สูงสุด 3. ด้านสิ่งแวดล้อม เนื่ องจากการปุ๋ยหมักไม่กลับกอง “วิธีวิศวกรรมแม่โจ้ 1” เป็นปุ๋ยอินทรีย์ ทำให้ไม่มีสารตกค้างในดิน ซึ่งเป็นสาเหตุการเสื่อมของดิน และไม่ส่งผล เสียต่อสิ่งแวดล้อม จึงเป็นผลดีต่อเกษตรกรตำบลสองชั้นในระยะยาว

ส่วนที่ 4 ข้อเสนอแนะ

ส่วนที่ 4 ข้อเสนอแนะ ข้อเสนอแนะต่อการดำเนินงานในตำบลในอนาคต การดำเนินงานของตำบลในอนาคต ยังต้องการการสนับสนุนในการพัฒนา อย่างเป็นรูปธรรม ทั้งในด้านของการจัดสรรงบประมาณ การสนับสนุนหรือส่งเสริม การขายจากกลุ่มสู่กลุ่ม และมีการติดตามตัวชี้วัดอย่างสม่ำเสมอ ข้อเสนอแนะต่อแนวทางการเชื่อมโยงผลการดำเนินงานระดับตำบล สู่ เครือข่ายระหว่างตำบลในอำเภอและจังหวัด เป็นต้น แนวทางการเชื่ อมโยงผลการดำเนินงานระดับตำบลสู่เครือข่ายระหว่างตำบลใน อำเภอและจังหวัด เช่น การวางแผนด้านการตลาด และจัดจำหน่ายกับเครือข่ายตำบล ที่มีกิจกรรมที่เหมือนกันหรือคล้ายกัน มีการแลกเปลี่ยนวัตถุดิบหรือผลิตภัณฑ์ระหว่าง กลุ่ม ข้อเสนอแนะต่อการปรับปรุงการเรียนการสอน/หลักสูตร การเรียนหลักสูตรต่างๆ มีข้อเสีย คือ สามารถเข้าไปดำเนินการแก้ไขข้อที่ผิด โดยไม่มีการจำกัดจำนวนครั้ง ทำให้ไม่เกิดประสิทธิผลของการเรียนรู้โดยแท้จริง จึง เสนอให้การทดสอบมีการจำกัดการแก้ไขเพื่ อการนำประโยชน์และความรู้ที่ได้มา ประยุกต์ใช้ได้จริง โครงการมหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ 1 มหาวิทยาลัยแม่โจ้สู่ตำบลสองชั้น

ส่วนที่ 4 ข้อเสนอแนะ ข้อเสนอแนะต่อการดำเนินงานในตำบลในอนาคต การดำเนินงานของตำบลในอนาคต ยังต้องการการสนับสนุนในการพัฒนาอย่าง เป็นรูปธรรม ทั้งในด้านของการจัดสรรงบประมาณ การสนับสนุนหรือส่งเสริม การขายจากกลุ่มสู่กลุ่ม และมีการติดตามตัวชี้วัดอย่างสม่ำเสมอ โครงการมหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ 1 มหาวิทยาลัยแม่โจ้สู่ตำบลสองชั้น