สามกษัตริย์

นิทานพ้ืนบา้ น สามกษตั รยิ ์ ผจู้ ดั ทำ นำงสำวอมั พรพรรณ ยำหอม นกั ศึกษำฝกึ ประสบกำรณว์ ชิ ำชีพครู

สามกษตั รยิ ์

พ่อขุนรามคาแหง พ่อขุนมังราย พ่อขุนงาเมือง เป็นโอรสของกษัตริย์ ทั้ง ๓ พระองศ์อยู่ ในวัยเดียวกัน เป็นพระสหายกันมาต้ังแต่ยังทรงพระเยาว์และได้เดินทางไปศึกษาศิลปวิทยาการ ด้วยกัน ที่สานักสุกทันตฤษี วัดเขาสมอคอน เมืองละโว้ คร้ันเม่ือเจริญวัยต่างก็ได้ครองเมืองทุก พระองค์ คือพ่อขุนรามคาแหงครองเมืองสุโขทัย พ่อขุนมังรายครองเมืองเชียงราย (ภายหลังย้าย มาเมืองเชียงใหม่) พ่อขุนงาเมืองครองเมืองพะเยา ท้ังสามพระองค์ยังเป็นพระสหายรักใคร่กันอยู่ เช่น เมื่อครั้ง พ่อขุนมังรายย้ายราชธานีมาเมืองเชียงใหม่ ยังเชิญพระสหายท้ังสองไปดูทาเลสร้าง เมืองดว้ ย พ่อขุนรามคาแหง (พงศาวดารโยนกเรียกว่าพระยาร่วง) ปกติจะเสด็จไปเยี่ยมพระยางา เมอื ง ปลี ะคร้ัง และถอื โอกาเสดจ็ ไปสรงนา้ ในแม่น้าโขงด้วย พระยารว่ งจะเสด็จโดยขบวนช้างผ่าน เมอื งแพรไ่ ปเมอื งพะเยาจนเส้นทางเปน็ รอ่ งลึก เกิดเปน็ ทางลาธารเรยี กช่อื วา่ \"แม่รอ่ งช้าง\"

พระยางาเมืองก็ทรงต้อนรับพระสหายอย่างดียิ่ง เมื่อยามพระร่วงเสด็จมาเย่ียมเยียน พระยางาเมืองมีพระชายชื่อ นำงอ้ัวเชียงแสน มีรูปโฉมงดงาม พระยาร่วงเห็นเข้าก็ทรงสมัครรัก ใคร่ ส่วนพระนางก็มีพระทัยตรงกนั พระยารว่ งหาโอกาสลอบเปน็ ชกู้ บั พระนางจนทราบถงึ พระยา งาเมือง จึงสั่งให้เสนาจับตัวพระยาร่วง พระยาร่วงจาแลงเป็นนกเอ้ียง พระยางาเมืองร่ายเวท มนตร์ให้นกเอ้ยี ง ออ่ นกาลงั บินไมไ่ ด้ตกลงในหนองน้าซึ่งเรยี กว่ \"หนองเอี้ยง\" ทุกวันนี้ ในท่ีสุดพระ ยางาเมืองจับตัว พระยาร่วงได้และกักขังไว้เพราะยังตัดสินใจไม่ได้ว่าจะทาอย่างไรกับพระสหาย จึงส่งพระราชสาสน์ เชิญพระยามังรายพระสหายมาเป็นผู้ตัดสิน เมื่อพระยามังรายมาถึงเมือง พะเยาแล้วทรงราพึงว่า ถ้าหากพระยาร่วงกับพระยางาเมืองผิดใจกันก็จะเป็นเวรกรรม (รบราฆ่า ฟันกัน) ต่อไปภายหน้า พระยามังรายจึงหาวิธีการที่นุ่มนวลคือให้พระยาร่วงเสียค่าสินไหม แก่ พระยางาเมอื ง แล้วไกลเ่ กลยี่ ใหท้ ง้ั สองสหายเป็นมติ รไมตรีกันเชน่ เดิม

ในระหว่างน้ันพระยาร่วงถูกจองจาอยู่ด้วยความทุกข์จึงจาแลงกายเป็นตุ่นขุดดินเป็นรู หนีออกจากท่ีจาขัง บริเวณนั้นเรียกชื่อว่า \"บ้านตุ่น\" และรูที่ตุ่นขุดหนีน้ันกลายเป็นแม่น้าเรียกว่า \"ห้วยแมต่ นุ่ \" แตพ่ ระยางาเมอื งก็จับพระยาร่วงได้อีก และพระยาร่วงทราบว่าพระยามังราย พระ สหายมาถึงเมืองพะเยาแลว้ จงึ ไมค่ ิดจะหนีตอ่ ไป เม่ือพระยามังรายตัดสินให้พระยาร่วงเสียค่าสินไหมแก่พระยางาเมืองและให้คืนดีเป็น มิตรไมตรีกันต่อไป พระยาร่วงก็รับเสียสินไหมให้แต่โดยดี ทั้งสามสหายก็พากันไปกล่าวคาสัจ ปฏิญาณ กันท่ีริมฝั่งแม่น้า \"ขุนภู\" ว่าต่อไปจะเป็นมิตรสหายที่ช่ือตรงต่อกัน ไม่ทาศึกสงครามกัน ไม่ว่ากรณีใดๆ ท้ังสามกษัตริย์การน่ังอิงปรึกษากันอยู่นาน จึงเรียกชื่อแม่น้าน้ันว่า \"แม่อิง\" สืบ ตอ่ มาจนทุกวันนี้ เมอ่ื เสรจ็ พิธีปฏญิ าณแลว้ พระยาร่วงและพระยามงั รายก็แยกย้ายกลบั เมือง

สามสายเลอื ดรว่ มสาบาน นิทานพ้ืนบา้ นไทย ครูพเ่ี ลย้ี ง นำยปลม้ื ปรีชำ ครชู ำนำญกำรพิเศษ