นิทามพื้นบ้าน

ความเป็ นมา นิทานพ้ืนบา้ น ผจู้ ดั ทำ นำงสำวอมั พรพรรณ ยำหอม

นิทานพื้นบ้าน คือ เรื่องราวท่ีเล่าสืบทอดกนั มาด้วยปากต่อปากจาก ความทรงจา ไม่ปรากฏนามผู้แต่งชัดเจน ต่อมามีการถ่ายทอดเร่ืองเล่าเป็น ลายลกั ษณ์ด้วยการเขยี นหรือการพิมพ์ นิทานพื้นบ้าน เป็นมรดกทางวัฒนธรรมท่ีปรากฏในทุกท้องถิ่น ไทย สามารถเล่าได้ทุกโอกาส ถึงจะแตกต่างทางการถ่ายทอด แต่เนื้อหา เค้าโครงเรื่องคล้ายคลึงกัน สะท้อนให้เห็นความนิยมของนิทานพื้นบ้านทั่ว ทุกภาคของประเทศไทย



๑. ใหค้ วามรู้ ๒. ใหค้ วามบันเทงิ แกผ่ ู้ฟัง ๓. ให้แนวทางในการดาเนินชวี ติ ๔. ให้แรงจงู ใจชาวบ้านในการไปวัด ๕. ให้เนอ้ื เรอ่ื งแก่การแสดงพื้นบ้าน ๖. ให้อิทธิพลตอ่ ศลิ ปกรรมพืน้ บา้ น ๗. ให้คาอธบิ ายความเปน็ มาของชุมชนและเผา่ พันธ์ุ

นิทานพ้ืนบ้าน เรียกว่า วรรณกรรมมุขปาฐะ (วรรณกรรมเล่าสืบต่อกนั มา) เมื่อ ถูกบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร เรียกว่า วรรณกรรมลายลักษณ์ เม่ือปรับปรุงสานวน โวหารใหไ้ พเราะเปน็ ที่ยอมรบั เรียกวา่ วรรณคดี ดังน้ัน นิทานพื้นบ้าน เป็นส่วนหน่ึงของ วรรณกรรมลายลักษณ์ และวรรณคดี จึงมีคณุ ค่าตอ่ ด้านภาษา และวรรณคดไี ทย หลายประการไดแ้ ก่

๑. นิทานพ้ืนบ้านเป็นบ่อเกิดของวรรณกรรมลาย ลักษณ์และวรรณคดีไทย เช่น กลอนบทละคร เรอ่ื งสงั ข์ทอง เสภาขนุ ชา้ งขุนแผน เปน็ ตน้ ๒. นิทานพ้ืนบ้านมีอิทธิพลต่อสานวนที่ใช้ใน ภาษาไทย เช่น กระต่ายตื่นตูม ได้ทีขี่แพะไล่ สิบแปดมงกฎุ หวั ล้านได้หวี ลูกทรพี เป็นต้น

๑. นทิ านมหศั จรรย์ เชน่ โสนน้อยเรอื นงาม, มโนห์รา และเรือ่ งท้าวกา่ กาดา ๒. นิทานวีรบรุ ษุ เช่น เร่อื งพระรว่ ง(มวี าจาสทิ ธิ์ เป็นกษตั ริยส์ โุ ขทัย) ๓. นิทานประจาถน่ิ เช่น เรื่องพระยากงพระยาพาน, เรื่องเจา้ แม่ล่มิ กอเหนีย่ ว ๔. นทิ านอธบิ ายเหตุ เชน่ ทาไมจงึ มีรปู กระต่ายในดวงจนั ทร์ ๕. นทิ านเทพนยิ าย เช่น เร่อื งเมขลารามสูรทอ่ี ธิบายปรากฏการณ์ฟ้าแลบฟา้ ผา่ ๖. นิทานคติธรรม เชน่ นิทานชาดก ,นทิ านสุภาษิต และนทิ านเกย่ี วกบั พทุ ธประวัติ ๗. นทิ านมุขตลก เช่น เรือ่ งศรีธนญชยั เปน็ ตน้

บอกเลำ่ เกำ้ สบิ ในภาคเหนือ เลา่ วา่ เดมิ เมลด็ ข้าวขนาดเทา่ ลูกฟัก ผู้คนไม่ต้องปลูกและเก็บเกยี่ ว เอง พอข้าวสุกก็กลิ้งเข้ายุ้งฉางเอง มีหญิงม่ายคนหนึ่ง สร้างยุ้งฉางไม่ทันข้าวสุก ข้าวกล้ิง เขา้ มาในฉางมากมาย นางโกธรจึงควา้ ค้อนไล่ทุบเมล็ดข้าวแตกกระจาย ทาให้ข้าวมีเมล็ด เล็กแต่นน้ั มา ยุ้ง คือ สิ่งปลูกสร้างสาหรบั เกบ็ ขา้ วเปลือก ข้าวโพดประจาบ้าน ฉาง คือ ส่ิงปลกู สรา้ งขนาดใหญ่ สาหรับเก็บข้าวหรือเกลือ