ระบบเบรกรถจักรยานยนต์

หนว่ ยท่ี 12 ระบบเบรกรถจักรยานยนต์

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ ระบบเบรก (Brake System) เครื่องยนตแ์ ละระบบส่งกาลงั เป็ นสว่ นที่ทาให้ รถจกั รยานยนตส์ ามารถเคล่ือนที่ไปได้ ระบบเบรกจงึ มหี นา้ ที่หน่วงหรอื ลดความเรว็ หรอื หยดุ รถลงดว้ ยความฝืดระหวา่ งผา้ เบรกกบั จานเบรก เพอื่ ความปลอดภยั ในการขบั ขี่ ประเภทของเบรกหรือหา้ มลอ้ แบ่งออกเป็ น 2 แบบ คอื 1. แบบกลไก (Mechanical Brake ) 2. แบบของเหลว (Hydraulic Brake) วิชา งานจักรยานยนต์ วิทยาลยั เทคนิคบูรพาปราจนี ผู้สอน นายศิริศักดิ์ ทิพมาลา

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ แบบกลไก หรือ “ดรมั เบรก” (Drum Brake) ผู้สอน นายศริ ิศกั ดิ์ ทพิ มาลา เป็ นระบบที่อาศยั การทางานโดยใชส้ ายเคเบิล กา้ นดนั หรือที่เรยี กวา่ กลไก เบรกแบบน้ ีจะใช้ กา้ มปเู บรกรบั แรงเสียดสีจากการหมุนของดุมลอ้ (Drum) ใหห้ ยดุ ลงดว้ ยความฝืดของผา้ เบรก จึง เรียกระบบเบรกน้ ีวา่ “Internal Expansion Lining Brake” นิยมใชก้ บั รถจกั รยานยนตท์ ่ีมกี าลงั ของ เครื่องยนตแ์ ละความเรว็ ไมส่ งู มากนัก เชน่ รถ ประเภทครอบครวั วิชา งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนิคบรู พาปราจนี

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ ส่วนประกอบของดรมั เบรก วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลยั เทคนิคบรู พาปราจนี ผ้สู อน นายศริ ิศกั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ สว่ นประกอบของดรมั เบรก 1. ขาเหยยี บเบรกและมอื เบรก (Pedal and Lever Brake) ทาหนา้ ท่ีเป็ นตวั กาหนดใหร้ ะบบ เบรกทางานมากนอ้ ยเพียง ไร โดยจะข้ นึ อยกู่ บั แรงในการเหยียบเบรกหรอื บีบมอื เบรก 2. กา้ นเบรกหรอื สายเบรก (Rod and Cable Brake) ทาหน้าที่เป็ นส่วนที่ต่อจาก มือเบรก หรอื ขาเหยยี บเบรก ไปยงั ขาเตะลกู เบ้ ียวเบรก เพือ่ บงั คบั ใหผ้ า้ เบรกทางาน 3. จานยดึ ขาเบรก (Brake Panel) ทาดว้ ยอลมู เิ นียมหล่อข้ นึ รปู เป็ นแผ่นวงกลม และทา หนา้ ท่ีเป็ นฐานรองรบั ชุดขาฝักเบรก (ผา้ เบรก) หลกั ยดึ ขาเบรก (Anchors) และลกู เบ้ ียว เบรก (Brake Cam) วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลัยเทคนคิ บูรพาปราจีน ผสู้ อน นายศิริศกั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ ส่วนประกอบของดรมั เบรก 4. หลกั ยดึ ขาเบรก (Anchor Pin) ทาหนา้ ที่เป็ นตวั ยดึ ขาฝักเบรก และเป็ นจุดหมนุ ของขาฝัก เบรกในการตา้ นดรมั ไมใ่ หห้ มุนเมอื่ มีการใชเ้ บรก 5. ลกู เบ้ ียวเบรก (Brake Cam) เม่ือมกี ารเบรก สายเบรกและกา้ นเบรกซงึ่ ต่ออยกู่ บั ลกู เบ้ ียวจะถกู ดึง ทาใหล้ ูกเบ้ ียวเบรกหมุนไปดนั ปลายขาผา้ เบรกดา้ นบนท้งั ซา้ ยและขวา ให้ กางออกตา้ นการหมุนของดรมั ทาใหเ้ กดิ การเบรก วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลัยเทคนิคบรู พาปราจนี ผสู้ อน นายศริ ศิ ักด์ิ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ สว่ นประกอบของดรมั เบรก 6. ดรมั เบรก (Brake Drum) ทาหนา้ ท่ีเป็ นจุดศนู ยก์ ลางการยดึ ของวงลอ้ ดว้ ยซ่ีลวดดรมั เบรก (ดุมลอ้ ) จะทาดว้ ยอะลมู เิ นียม เพราะมีการระบายความรอ้ นไดด้ ี และผิวหน้าสมั ผสั ดา้ นในจะมเี หล็กหล่อยดึ ติดซ่ึงเป็ นตวั รบั ความฝืดจากผา้ เบรกแตน่ าความรอ้ นไดช้ า้ เน่ืองจากเป็ นวสั ดุที่ใหค้ วามฝืดที่ผิวหนา้ ในการหา้ มลอ้ ไดด้ ี 7. ขาผา้ เบรก หรือฝักเบรก (Brake Shoe) ทาดว้ ยอลมู เิ นียมหล่อ มลี กั ษณะเป็ นรูปตวั “T” และโคง้ พอดีกบั ดรมั เบรก โดยท่ีผิวโคง้ ดา้ นบนจะมผี า้ เบรกติดอยดู่ ว้ ยกาว (Cemented) วชิ า งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนิคบูรพาปราจีน ผูส้ อน นายศริ ิศกั ดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ ผ้สู อน นายศริ ิศกั ด์ิ ทิพมาลา ประเภทของฝักเบรก 1. แบบนาตวั เดียว (Leading-Trailing Shoe Type)แบบน้ ีจะมลี ูกเบ้ ียว (Cam) 1 ตวั ทาหนา้ ท่ีดนั ฝักเบรก 2 อนั ให้ ทางานภายในดุมเบรกฝักเบรกอนั หนึ่ง จะทางานในลกั ษณะของ Leading Shoe โดยจะทางานกอ่ นและส่งผลการเบรกให้ ฝักเบรกอีกอนั หน่ึง ซง่ึ ทางานในลกั ษณะ Trailing Shoe วิชา งานจกั รยานยนต์ วิทยาลยั เทคนคิ บรู พาปราจีน

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ ประเภทของฝักเบรก 2. แบบนาท้งั คู(่ Two Twin Dual Leading Shoe Brake) แบบน้ ีจะมลี ูกเบ้ ียว 2 ตวั ทา หนา้ ท่ีดนั ผา้ เบรกใหท้ างานพรอ้ มกนั ภายในดรมั เบรกอนั เดียว ทาใหม้ กี าลงั ในการเบรก มากกวา่ แบบ Trailing Shoe Brake และการสึกหรอของผา้ เบรกจะสึกหรอในลกั ษณะ เดียวกนั ท้งั คู่ และมขี อ้ ดีคือ บนถนนท่ีชนั และล่ืนขณะที่ทาการเบรก ฝักเบรกจะเปล่ียน อาการเบรกเป็ นแบบ Trailing Shoe Brake สว่ นใหญน่ ิยมใชก้ บั เบรกหนา้ ของรถสปอรต์ รถ ใหญ่ แต่ปัจจุบนั เปล่ียนมาใชแ้ บบดิสกเ์ บรก วชิ า งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนคิ บูรพาปราจนี ผู้สอน นายศิริศกั ดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ ประเภทของฝักเบรก 2. แบบนาท้งั คู(่ Two Twin Dual Leading Shoe Brake) วชิ า งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนคิ บรู พาปราจีน ผ้สู อน นายศริ ิศกั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ แบบของเหลวหรือดิสกเ์ บรก (Disk Brake) เป็นเบรกท่ีนิยมใชใ้ นรถปัจจุบนั อยา่ ง แพรห่ ลาย เพราะมีขอ้ ดีกวา่ แบบดรมั เบรก กล่าวคือแผ่นจานเบรก (Disk) จะหมุนอยใู่ นท่ี โล่งทาใหส้ ามารถถ่ายเทและระบายความรอ้ นของจานเบรกไดง้ า่ ย ดงั น้ันโอกาสท่ีจะเกิด อาการเบรกไมอ่ ยเู่ นื่องจากเบรกรอ้ นจดั จงึ เกดิ ข้ ึนไดย้ าก จานเบรกเป็ นแผ่นจานโลหะที่ทา จากเหล็กสแตนเลส และถูกยดึ ติดกบั ดุมลอ้ ที่ทาใหเ้ คลื่อนท่ีหมุนไปตามดุมลอ้ เมื่อเวลา เบรกแผ่นจานเบรกกจ็ ะถูกแรงบีบจากฝักเบรก อนั เป็ นผลมาจากการทางานของลูกสูบ เบรก วชิ า งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนิคบรู พาปราจีน ผสู้ อน นายศิริศกั ด์ิ ทพิ มาลา

หน่วยท่ี 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ แบบของเหลวหรือดิสกเ์ บรก (Disk Brake) วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลัยเทคนคิ บูรพาปราจีน ผู้สอน นายศริ ศิ ักด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ ส่วนประกอบของเบรกแบบดิสกเ์ บรก 1. แมป่ ๊ัมเบรก (Master Cylinder) ทาหนา้ ที่ สรา้ งแรงดนั น้ามนั จากสภาพปกติ แลว้ สง่ ผ่านท่อทางไปสู่ Caliper แมป่ ๊ัมเบรก ประกอบไปดว้ ยสว่ นใหญ่ๆ 2 ส่วน คอื ถงั เกบ็ น้ามนั และกระบอกป๊ัม วิชา งานจกั รยานยนต์ วิทยาลยั เทคนคิ บูรพาปราจีน ผ้สู อน นายศิรศิ กั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ ส่วนประกอบของเบรกแบบดิสกเ์ บรก 2. คาลิเปอร์ (Caliper) เป็ นชุดอุปกรณท์ ี่ ติดต้งั ลูกสูบ ฝักเบรก ซึง่ อยทู่ างดา้ นขา้ งของ จานเบรก ในการทางานเม่ือเหยยี บเบรกหรอื บีบมือเบรก จะมีแรงดนั น้ามนั มาจากแมป่ ๊ัม ดนั ใหล้ กู สบู ที่อยภู่ ายใน Caliper ใหด้ นั ฝัก เบรกท้งั 2 ดา้ นเขา้ ตา้ นการหมุนของจาน เบรก วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลัยเทคนคิ บูรพาปราจนี ผู้สอน นายศริ ศิ ักด์ิ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ ผ้สู อน นายศริ ิศกั ด์ิ ทิพมาลา ชนิดของ Caliper 1. คาลิเปอรแ์ บบอยกู่ บั ที่ (Fixed Caliper) เป็ นคา ลิเปอรท์ ี่มลี ูกสบู อยทู่ างดา้ นขา้ งของจานเบรกขา้ ง ละหนึ่งลูก ตวั เรือน คาลิเปอรจ์ ะติดแน่นอยกู่ บั ช้ นิ ส่วนท่ีอยกู่ บั ที่ของรถ เชน่ โชค๊ อพั หนา้ สวงิ อารม์ เป็ นตน้ ในการทางานของลกู สูบท้งั สองจะ ถูกดนั เขา้ หาจานเบรกโดยแรงดนั ของน้ามนั ทา ใหข้ าเบรกและผา้ เบรกเคล่ือนท่ีเขา้ ตา้ นกบั จาน เบรกท่ีกาลงั หมุน วชิ า งานจกั รยานยนต์ วิทยาลัยเทคนิคบรู พาปราจนี

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ ชนิดของ Caliper 2. คาลิเปอรแ์ บบลอยตวั (Floating Caliper) เป็ นคาลิเปอรท์ ่ีสามารถขยบั ตวั หรือเหวยี่ ง ตวั เขา้ - ออกได้ โดยที่ตวั เรอื นคาลิเปอรจ์ ะยดึ ติดอยบู่ นบซู๊ ยาง ซง่ึ จะยอมใหต้ วั เรอื นคาลิ เปอรเ์ คลื่อนท่ีหรือขยบั ตวั ได้ และมีลูกสบู 1-2 ตวั อยขู่ า้ งเดียวกนั ในการทางานแรงดนั น้ามนั จากแมป่ ๊ัมท่ีส่งมายงั ตวั เรอื นคาลิเปอรจ์ ะดนั ใหล้ ูกสบู เคล่ือนท่ีเขา้ หาจานเบรก ขณะ เดี่ยวกนั แรงดนั ท่ีขาผา้ เบรกน้ ีจะตา้ นกบั การหมุนของจานเบรก ทาใหต้ วั เรือนคาลิเปอร์ เคล่ือนที่สวนทางกบั ทิศทางลูกสูบ ทาใหฝ้ ักเบรกซ่งึ ติดต้งั อยกู่ บั ขาของคาลิเปอรอ์ ีกดา้ น หน่ึงของจานเบรกเคลื่อนตวั อดั กบั จานเบรกเกิดอาการเบรกข้ นึ แบง่ ออกเป็ น 2 แบบ คอื แบบ Pin Slide และแบบ Swing Type วิชา งานจักรยานยนต์ วิทยาลยั เทคนคิ บูรพาปราจนี ผสู้ อน นายศิริศกั ด์ิ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ คาลิปเปอรล์ อยตวั แบบ Pin Slide คาลิปเปอรล์ อยตวั แบบ Swing Type วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลัยเทคนิคบูรพาปราจีน ผู้สอน นายศริ ิศกั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ ขอ้ ดี ขอ้ เสีย ของ Disk Brake วิชา งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนคิ บรู พาปราจนี ผ้สู อน นายศริ ิศกั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ น้ามนั เบรก ลกั ษณะธรรมชาติ 1. ทาใหส้ ีและพลาสติกเสียหาย 2. น้ามนั เบรกตา่ งชนิดกนั ไมค่ วรผสมกนั คุณสมบตั ิของน้ามนั เบรก 1. ตอ้ งไมก่ ดั ลูกยาง 2. มจี ุดเดือดสงู เพราะถา้ มจี ุดเดือดตา่ น้ามนั อาจกลายเป็ นไอขวางทางเดินของน้ามนั ในท่อ ทาง (Vapor Lock) 3. สามารถรวมตวั กบั ความช้ นื ของอากาศไดด้ ี 4. ใชง้ านไดเ้ ป็ นระยะเวลายาวนาน วิชา งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนิคบรู พาปราจนี ผสู้ อน นายศิรศิ ักดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยท่ี 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ วธิ ีการไล่ลมของระบบเบรกแบบดิสกท์ ี่ตอ้ งใชข้ องเหลว ระบบไฮดรอลิคไมว่ า่ จะนาไปใชก้ บั ระบบใดๆ ก็ตาม จะตอ้ งไม่มีอากาศปนอยู่ เนื่องจากอากาศเป็ นของเหลวท่ีสามารถยบุ ตวั ไดต้ ามความดนั ดงั น้ันถา้ มอี ากาศปนอยใู่ น ระบบไฮดรอลิคจะทาใหร้ ะบบการทางานไมเ่ ต็มที่ จงึ จาเป็ นอยา่ งยง่ิ ท่ีจะตอ้ งไล่อากาศใน ระบบใหห้ มดไป ซึง่ ที่ตวั เรอื นคาลิเปอรแ์ ต่ละตวั จะมีสกรไู ล่ลมติดต้งั อยดู่ ว้ ย สกรไู ล่ลมน้ ี มีเกลียวสวมเขา้ ไปในชอ่ งที่เจาะถึงก่งึ กลางท่อทางของระบบไฮดรอลิค วชิ า งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนิคบรู พาปราจีน ผสู้ อน นายศริ ิศักด์ิ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ วธิ ีการไล่ลม ใหป้ ๊ัมเบรกโดยบีบมือเบรกหรือยา้ ขาเหยียบเบรกหลายๆ ครง้ั จากน้ันใหบ้ ีบหรือ เหยยี บเบรกคา้ งไวแ้ ลว้ ทาการคลายสกรไู ล่ลมที่ตวั เรือนคาลิเปอรใ์ หห้ ลวม อากาศที่ปนอยู่ ในระบบจะถูกดนั ออกมาพรอ้ มกบั น้ามนั บรกทาเชน่ น้ ีหลายๆ ครง้ั จนแน่ใจวา่ ไมม่ อี ากาศ อยใู่ นระบบ ซง่ึ สงั เกตไดจ้ ากน้ามนั เบรกจะพงุ่ ออกมาเป็ นทางยาวและไมม่ ฟี องอากาศเจือ ปนจึงหยุด วชิ า งานจกั รยานยนต์ วิทยาลัยเทคนิคบูรพาปราจีน ผสู้ อน นายศริ ศิ ักดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยท่ี 12 ระบบเบรกรถจกั รยานยนต์ ขอ้ ควรระวงั ในขณะทาการไล่ลมตอ้ งดูระดบั น้ามนั เบรกในหอ้ งบรรจุน้ามนั เบรก (Reser Voir) อยา่ ใหพ้ รอ่ งลงไปมาก ตอ้ งคอยหมนั่ ดแู ละเติมใหไ้ ดร้ ะดบั อยเู่ สมอ และหลงั จากไล่ลม เสรจ็ ส้ ินลงกจ็ ะตอ้ งเติมน้ามนั เบรกใหไ้ ดร้ ะดบั ที่ถูกตอ้ ง วชิ า งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนิคบูรพาปราจีน ผ้สู อน นายศิริศกั ดิ์ ทพิ มาลา