รายงานประจำป 2550 สถาบันวทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลัยบรู พา ลำดบั ชอื่ เรื่องปญ หาพิเศษ/วิทยานพิ นธ ชอื่ นิสิต สถาบนั การศึกษาและคณะ ช่ืออาจารยท ปี่ รึกษา/ ท่ี ท่ีปรึกษารวม 7 การค ดั แยกแ บคทีเรียทะเลจ าก นางสาวบณุ ฑริกาศริ ิ นิสิตปรญิ ญาโทสาขา ดร.ชุติวรรณ ธรรมชาติท ม่ี ฤี ทธิใ์นการท ำลาย วิทยาศาสตรส ่งิ แวดลอม เดชสกลุ วัฒนา เซลลแ พลงกตอนท ท่ี ำใหเกดิ คณะว ทิ ยาศาสตร ปรากฏการณขปี้ ลาวาฬ มหาวทิ ยาลัยบูรพา 8 บทบาทข องเลคตนิ จ ากนำ้ เลอื ด นางจนั ทรจรสั นิสติ ปรญิ ญาเอกสาขา ดร.ชุตวิ รรณเดชสกลุ กุงแชบวย(Penaeus merguiensis วัฒนะโชติ วิทยาศาสตรทางทะเล วัฒนา(ท่ีปรกึ ษาร ว ม) DeMann) คณะวทิ ยาศาสตร มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร 9 วงศส ืบพันธุและการพัฒนาเซลล นางสาวอุมารนิ ทร บณั ฑติ วิทยาลยั ดร.สุขใจรตั นยวุ กร (ทป่ี รึกษารวม) เพศข องหอยส ังขกระโดด ม จั ฉาเก้อื คณะว ิทยาศาสตร (Strombus canarium) ภาควิชาวารชิ ศาสตร บริเวณปาห ญาท ะเลตำบลกรำ่ มหาวิทยาลัยบรู พา อำเภอแ กลง จงั หวดั ร ะยอง ร ะดับปรญิ ญาโท 3.2 การรบั นิสิต/นักศึกษาฝกึ งาน สถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเลไดรับนสิ ติ นักศกึ ษาในร ะดบั ป ริญญาตรี จากสถาบันการศกึ ษาต างๆ ท่ัวประเทศเขา รับการฝก งานในฝา ยต างๆของส ถาบันวิทยาศาสตรทางทะเลไดแกฝายว ิจัยฝา ยส ถานเล้ียงส ตั ว น้ำเคม็ ฝา ยพพิ ธิ ภัณฑว ิทยาศาสตรท างทะเลฝา ยส ถานีว ิจยั สำหรับในปง บประมาณพ.ศ.2550มีน สิ ติ นกั ศกึ ษา เขา ร บั ก ารฝ กงานทง้ั สนิ้ 76คนจากส ถาบันการศกึ ษาจำนวน16สถาบันดังร ายละเอียดต อไปน้ี ลำดบั ชอ่ื สถานศึกษา จำนวนนิสติ (คน) 1 มหาวทิ ยาลัยนเรศวร 3 2 จฬุ าลงกรณมหาวิทยาลัย 2 3 มหาวทิ ยาลยั บูรพา 26 4 มหาวิทยาลยั บูรพาวทิ ยาเขตสารสนเทศจันทบุรี 10 5 มหาวิทยาลยั ทักษิณ 4 6 มหาวิทยาลยั สงขลานครนิ ทร 2 7 มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลตะวันออกวิทยาเขตจันทบรุ ี 1 8 มหาวิทยาลัยเชียงใหม 1 9 มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีพระจอมเกลา เจา คณุ ทหารลาดกระบงั 6 10 มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม 1 11 มหาวิทยาลัยขอนแกน 3 12 มหาวทิ ยาลยั ราชภฎั เพชรบุรี 4 13 มหาวิทยาลยั มหิดล 5 46
รายงานประจำป 2550 สถาบันวทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลยั บรู พา ลำดบั ชอื่ สถานศกึ ษา จำนวนนิสิต(คน) 14 มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎพระนครศรีอยธุ ยา 1 15 วทิ ยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีสุพรรณบรุ ี 6 16 วิทยาลยั อาชวี ศกึ ษาจังหวดั ชลบุรี 1 76 รวมท้งั หมด 4. ดา้ นการทำนบุ ำรุงศลิ ปวฒั นธรรม เพอื่ เปน การส บื สานป ระเพณขี องไทยท น่ี บั วนั จ ะจ างหายไปจากส งั คมไทยส ถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเล ไดเล็งเห็นถึงความสำคัญของประเพณีที่งดงามของไทยจึงไดจัดทำโครงการตางๆเพ่ือเปนการรักษาประเพณีของ ไทยไวสำหรบั ป งบประมาณพ.ศ.2550สถาบนั ฯไดจัดใหม กี ิจกรรมในโครงการต า งๆด งั น้ี 4.1 โครงการวันคลา้ ยวันสถาปนาสถาบันวทิ ยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา สถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเลมหาวทิ ยาลยั บรู พาไดร บั ก ารพ ฒั นาม าต งั้ แตเ ปน ศ นู ยว ทิ ยาศาสตร ทางทะเลจนกระทัง่ ไดร บั การอนุมัติใหเปนสถาบนั วิทยาศาสตรท างทะเลในปจ จุบันในวันท่ี 24กรกฎาคม2527 เปน ว นั ทพ่ี ระบาทส มเดจ็ พ ระเจา อยหู วั ภ มู พิ ลอ ดลุ ยเดชฯทรงพ ระก รณุ าโปรดเกลา เสดจ็ ม าท รงก ระทำพ ธิ เิ ปด ส ถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเลอ ยา งเปน ทางการดงั นนั้ ในว นั ที่ 24กรกฎาคมของท กุ ป ชาวส ถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเล จะถือเปนวันสถาปณาสถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล และถือวาวันน้ีเปนวันสำคัญอีกวันหน่ึงท่ีทุกคนตองเขารวม กจิ กรรมเชนการรว มท ำบุญต กั บาตรในต อนเชาและการถวายภตั ราหารเพลแกพ ระภิกษสุ งฆ เปน ตน เพื่อเปนการสืบตอเจตนารมณหรือประเพณีที่สืบตอกันมาเปนเวลาไมนอยกวา 20 ป สถาบัน วทิ ยาศาสตรท างทะเลจงึ ไดจ ดั ใหม กี จิ กรรมในว นั ค ลา ยว นั ส ถาปนาส ถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเลข น้ึ เพอ่ื เปน การ สบื ตอ แ ละเปน การเฉลมิ ฉลองเนอ่ื งในโอกาสว นั ค ลา ยว นั ส ถาปนาส ถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเลใหส บื ต อ ไปในอนาคต ดวย กจิ กรรมในวนั คล้ายวนั สถาปนา สำหรบั ในป ง บประมาณพ.ศ2550สถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเลไดก ำหนดใหจ ดั งานเฉลมิ ฉลองใน วนั ค ลา ยว นั ส ถาปนาในว นั ท่ี 24กรกฎาคม2550โดยม กี จิ กรรมในว นั นคี้ อื ม กี ารถวายภ ตั ตาหารเพลในชว งก ลางวนั การพ บปะของผ บู รหิ ารและเจาหนาท่ีสถาบันฯมผี บู ริหารแ ละบ ุคลากรใหค วามสนใจเขารวมก ิจกรรมเปน จำนวน มาก 47
รายงานประจำป 2550 สถาบันวิทยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา 4.2 โครงการวนั เดก็ แห่งชาติ ประจำปี 2550 ทกุ วันเสารท่สี องของเดอื นม กราคมรฐั บาลไดกำหนดใหเปนวนั เด็กแหง ชาติ สำหรบั ปงบประมาณ 2550วนั เดก็ แ หง ชาตติ รงก บั ว นั เสารท ่ี3มกราคม2550หนว ยงานท งั้ ภ าครฐั แ ละเอกชนท ต่ี ระหนกั ถงึ ค วามส ำคญั ของเด็กและเยาวชน ไดจัดใหมีกิจกรรมตางๆ เพ่ือเปดโอกาสใหเด็กซึ่งตอไปจะเปนทรัพยากรบุคคลที่สำคัญของ ประเทศไดแสดงออกถึงความสามารถที่ตนเองมีอยูรูจักคิดและสะสมประสบการณใหมๆอันจะเปนการพัฒนา คุณภาพข องเยาวชนอีกท างห นึ่งสำหรับในปพ.ศ.2550รัฐบาลไดใหค ำขวัญสำหรับเด็กและเยาวชนไวว า “อยาก ฉลาดตองข ยันอ านขยันค ิด” สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเลไดเห็นถึงความสำคัญของเด็กและเยาวชนจึงไดจัดกิจกรรมเพื่อให เดก็ แ ละเยาวชนไดแ สดงความสามารถไดแกการแสดงความสามารถบ นเวทีการตอบปญหาด า นว ทิ ยาศาสตร ทางทะเลการแสดงความสามารถในดานการว าดภาพส ัตวทะเลและอนื่ ๆอกี มากมายในการดำเนนิ โครงการ ครง้ั นมี้ ีเยาวชนและเด็กเขา รวมกิจกรรมทั้งสิ้นป ระมาณ10,000คน 4.3 การจดั ซมุ้ สรงนำ้ พระในวนั สงกรานต์ ในป ง บประมาณ2550สถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเลไดจ ดั ก จิ กรรมส รงนำ้ พระเนอื่ งในว นั สงกรานต ระหวางวันท่ี 1-30 เมษายน 2550 เพื่อเปดโอกาสใหผูเขาชมสถานเลี้ยงสัตวน้ำเค็มและพิพิธภัณฑวิทยาศาสตร ทางทะเลไดร ว มก จิ กรรมส บื สานว ฒั นธรรมไทยในก ารด ำเนนิ ก จิ กรรมในค รง้ั นไ้ี ดม ผี เู ขา ชมม จี ติ ศ รทั ธาบ รจิ าคเงนิ เพอื่ สบทบท นุ ส ำหรับเปน อาหารใหสัตวน ำ้ ในสถานเลี้ยงส ตั วน ำ้ เค็มเปนจำนวนเงนิ ท้งั สน้ิ 22,230.50บาท 48
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรทางทะเล มหาวทิ ยาลัยบรู พา 5. ดา้ นการอนรุ ักษท์ รพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ ม การอ นรุ กั ษท รพั ยากรแ ละส งิ่ แวดลอ มเปน น โยบายห นงึ่ ข องส ถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเลดงั นน้ั ในแ ตล ะ ป สถาบันฯ จะมีกิจกรรมท่ีเกี่ยวของกับการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ โดยในปงบประมาณ 2550 มีโครงการ ดังน้ี 5.1 โครงการคา่ ยวิทยาศาสตรท์ างทะเลสำหรับเยาวชน คร้งั ท่ี 22 วทิ ยาศาสตรทางทะเลไดเขา มาม บี ทบาทต อชีวติ ประจำวันของมนษุ ยมากขึน้ ท ุกขณะแ ละย งั มีส ว น สำคัญตอ ก ารพ ัฒนาป ระเทศอ ีกดวยทง้ั นเี้ พราะความรูดา นว ิทยาศาสตรท างทะเลน อกจากจ ะเปนปจจยั ท่ีสำคญั ในก ารเพม่ิ ผลผลติ ทางด านเศรษฐกจิ แ ลวยังมีบทบาทท ีส่ ำคัญตอความเปน อยขู องประชาชนโดยทว่ั ไปดังนั้นการ เผยแพรค วามรูทางดา นว ทิ ยาศาสตรทางทะเลทถี่ กู ตองต อเยาวชนข องชาติ จึงม คี วามสำคัญโดยเฉพาะอยางยงิ่ เยาวชนในร ะดบั ม ธั ยมศกึ ษาตอนปลายใหต ระหนกั ถงึ ค วามส ำคญั แ ละค ณุ ประโยชนข องท ะเลเพอื่ จะไดน ำค วามรู กลบั ไปถ า ยทอดใหเ พอ่ื นรว มโรงเรยี นร ถู งึ ค ณุ คา แ ละค วามส ำคญั ข องท รพั ยากรท างทะเลอ ยา งถ กู ตอ งซ งึ่ จ ะน ำไปสู การรูจกั ใชท รพั ยากรใหเกิดป ระโยชนสงู สุดและค ุม คาและใหท รพั ยากรอยูคูก บั ป ระเทศไปอ ยางยั่งยืน สถาบันว ิทยาศาสตรท างทะเลมหาวิทยาลัยบูรพาไดเลง็ เห็นถ ึงความส ำคญั ดังกลาวจงึ ไดจ ัดทำ โครงการคายวิทยาศาสตรทางทะเล ใหกับนักเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายมาแลว 21 คร้ัง คือตั้งแตใน ป พ.ศ.2529จนถึงปจจุบันซ่ึงในก ารดำเนินโครงการท ผ่ี า นมาน้นั ไดรบั ค วามส นใจจ ากนักเรียนในโรงเรยี นตา งๆ ทว่ั ประเทศเปน อยา งมากเหน็ ไดจ ากจ ำนวนข องผ สู มคั รเขา ร บั ก ารอ บรมทง้ั นเี้ พราะผ ทู ผี่ า นก ารค ดั เลอื กใหเ ขา รว ม โครงการ จะมีโอกาสไดเพ่ิมพูนความรูและประสบการณดานวิทยาศาสตรทางทะเล รวมทั้งความสำคัญในการ อนุรกั ษท องทะเลและทรพั ยากรธรรมชาติจากทะเลมากยงิ่ ขึน้ วัตถปุ ระสงคข์ องโครงการ 1.เพอื่ ใหเ ยาวชนไดมีความรเูบ้อื งตนเกยี่ วกบั วทิ ยาศาสตรท างทะเล 2.เพอ่ื ใหเยาวชนมีค วามคดิ รเิ ริม่ สรา งสรรคและกลาแสดงความคิดเห็น 3. เพ่ือใหเยาวชนคุนเคยกับเทคโนโลยีในการพัฒนาประเทศแบบใหมๆ ท่ีเกี่ยวของกับ วิทยาศาสตรท างทะเล 4. เพื่อใหเยาวชนมีความรูถึงวิธีการ และความจำเปนในการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ ทางทะเลใหคงอ ยตู ลอดไป 49
รายงานประจำป 2550 สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา สรุปผลการจดั โครงการค่ายวิทยาศาสตรท์ างทะเลสำหรบั เยาวชน ครัง้ ที่ 22 เยาวชนผูเขารวมโครงการฯมีความพึงพอใจในรูปแบบการจัดโครงการครั้งนี้ อยูในระดับมาก (3.99)คิดเปนร อยละ80.88โดยพ บว ามคี วามพึงพอใจอ ยูในระดบั มากที่สดุ อยู3ขอไดแก การป ฏิบตั ิหนา ท่ี ของ “นิสิตพี่เลี้ยง” (4.71) รองลงมาไดแกสถานที่ในการจัดบรรยาย (4.57) และความรูและประสบการณที่ไดรับ ตรงก ับค วามรสู ึกที่มุง หวงั (4.57)และอนั ดับสดุ ทา ยอ ยูในร ะดับปานกลาง ไดแ ก สภาพท พี่ ัก(2.93)โดยเยาวชน ผเู ขา รว มโครงการเสนอใหเพมิ่ ระยะเวลาการจ ดั โครงการน านก วาน้แี ละค วรปรบั ปรุงสภาพท พ่ี ัก 5.2 โครงการค่ายวทิ ยาศาสตรเ์ พอ่ื การอนุรกั ษ์ทรพั ยากรธรรมชาตทิ างทะเลสำหรับเยาวชน วทิ ยาศาสตรทางทะเลไดเ ขา มามบี ทบาทต อม นุษยมากขนึ้ โดยเฉพาะในสภาวะปจจบุ ันทปี่ ระเทศ ไทยก ำลงั พ ัฒนาประเทศและมกี ารใชประโยชนจ ากท รพั ยากรท างทะเลในรปู แบบตา งๆมากข้ึนซ่ึงสงผลกระทบ ตอ ค ณุ ภาพข องส ง่ิ แวดลอ มแ ละร ะบบน เิ วศวทิ ยาท างทะเลอกี ทง้ั ย งั ท ำใหป รมิ าณข องท รพั ยากรธรรมชาตทิ างทะเล ลดลงไปอยางรวดเร็ว ความรูทางดานวิทยาศาสตรทางทะเล นอกจากจะเปนปจจัยสำคัญในการเพ่ิมผลผลิต ทางดานเศรษฐกิจแลว ยังมีบทบาทท่ีสำคัญตอการดำรงชีวิต และความเปนอยูของประชาชนโดยท่ัวไป ดังน้ัน กระบวนการถายทอดความรูทางดานวิทยาศาสตรทางทะเลและการอนุรักษทรัพยากรท่ีถูกตองใหกับเยาวชน จึง เปน เครื่องมอื ทีม่ คี วามสำคัญเปนอยา งยง่ิ ในก ารปลูกฝงความรแู ละจ ิตสำนกึ ทีด่ ีตอ ก ารก า วไปสคู วามเปน ผใู หญท่ี มคี วามเขา ใจแ ละม ีความรับผดิ ชอบตอท รพั ยากรธรรมชาติทางทะเลอ ยางม คี ุณภาพต อ ไปในอนาคต สถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเลมหาวทิ ยาลยั บรู พาไดต ระหนกั ถงึ ค วามส ำคญั ด งั กลา วจ งึ ไดไ ดจ ดั ทำ “ โครงการคายวิทยาศาสตรเพื่อการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติทางทะเล สำหรับเยาวชน” ข้ึน ท้ังนี้เพ่ือเปนการ เสรมิ สรา งค วามรคู วามเขา ใจเกยี่ วกบั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเลและป ลกู ฝง จ ติ สำนกึ ในก ารอ นรุ กั ษท รพั ยากรธรรมชาติ ทางทะเลใหแ กเ ยาวชนผ ดู อ ยโอกาสในเขตพน้ื ทช่ี ายฝง ทะเลภ าคต ะวนั ออกทงั้ นเ้ี พอ่ื เปน กำลงั ส ำคญั ในก ารร ว มกนั อนรุ กั ษท รพั ยากรธรรมชาตแิ ละส งิ่ แวดลอ มท างทะเลรวมทงั้ เพอ่ื เปน การเตรยี มค วามพ รอ มต อ ก ารพ ฒั นาเปน ผใู หญ ทมี่ คี ณุ ภาพในก ารใชท รพั ยากรอ ยา งยัง่ ยนื ตอ ไป วัตถุประสงค์ 1.เพอ่ื ใหเ ยาวชนไดม ีความรคู วามเขา ใจท ี่ถ ูกตองเกีย่ วกับว ทิ ยาศาสตรท างทะเลและการ อนรุ ักษท รพั ยากรทางทะเล 2.เพ่ือใหโ อกาสแ กเ ยาวชนผูด อยโอกาสในก ารเรยี นรูว ชิ าการดานว ทิ ยาศาสตรท างทะเล และการอนุรกั ษทรัพยากรทางทะเลท ถี่ ูกตอง 3.เพอ่ื ใหเ ยาวชนไดต ระหนกั ถงึ ค วามจ ำเปน ในก ารอ นรุ กั ษแ ละก ารใชท รพั ยากรธรรมชาติ จากทะเลอยา งย ั่งยืน 50
รายงานประจำป 2550 สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา สรปุ ผลการจดั โครงการคา่ ยวิทยาศาสตร์ เพือ่ การอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาตทิ างทะเล เยาวชนผ เู ขา รว มโครงการค า ยว ทิ ยาศาสตร เพอ่ื ก ารอ นรุ กั ษท รพั ยากรธรรมชาตทิ างทะเลสำหรบั เยาวชนมคี วามพ งึ พอใจในรปู แบบก ารจัดโครงการครั้งนี้ อยใู นระดับมาก(4.38)โดยเมือ่ พ จิ ารณาเปน รายข อ พบ วา มคี วามพ งึ พอใจอ ยใู นร ะดบั มากทสี่ ดุ อยู 4ขอ ไดแ กการป ฏบิ ตั หิ นา ทข่ี อง“นสิ ติ พ เ่ี ลยี้ ง”(4.67)รองล งมาไดแ ก คณุ ภาพข องส อ่ื ป ระกอบการบ รรยาย(4.61)การอ ำนวยความสะดวกต า งๆในร ะหวา งโครงการ(4.51)และอปุ กรณ โสตทศั นปู กรณ(4.51)ตามลำดับอยูในระดบั มากจำนวน18ขอ ไดแ ก การเรยี งลำดับเนอ้ื หาวชิ าต ามหลกั สูตร ของโครงการ(4.49)รองล งมาไดแ ก ความส ามารถข องว ทิ ยากรในแ ตล ะห วั ขอ ก จิ กรรม(4.49)กจิ กรรมพ ธิ เี ปด แ ละ ปด โครงการ(4.49)การอ ำนวยความสะดวกข องเจา หนา ทใี่ นก ารล งทะเบยี น(4.45)ความเหมาะสมข องส ถานทจ่ี ดั กจิ กรรมโครงการ(4.43)กจิ กรรมส นั ทนาการแ ละก ลมุ ส มั พนั ธ (4.41)กจิ กรรมท ศั นศกึ ษาด งู านแ ละฝ ก ภ าคปฏบิ ตั ิ (4.39)การใหร ายละเอยี ดแ ละขนั้ ตอนข องก ิจกรรมตา งๆ(4.39)ความเหมาะสมของเอกสารประกอบการอบรม (4.37)ความรูแ ละประสบการณท ไ่ี ดรับต รงก บั ค วามรสู ึกท ีม่ งุ หวงั (4.37)ระยะเวลาในแตล ะหวั ขอ กจิ กรรม(4.33) ภายหลังการอบรมทานมีความรูและประสบการณเพ่ิมข้ึน (4.33) ความนาสนใจของกิจกรรมภาคปฏิบัติ (4.33) ระยะเวลาก ารเตรยี มข อ มลู เพอื่ น ำเสนอผ ลงาน(4.27)ความส ะดวกในข น้ั ตอนก ารล งทะเบยี น(4.22)ความเหมาะสม ของสถานที่รับประทานอาหาร(4.20)คณุ ภาพปรมิ าณและร สชาติข องอ าหาร(4.02)และสภาพห อ งนำ้ (3.98) ตามลำดบั 5.3 การใหค้ วามร่วมมือในการอนรุ กั ษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ในปงบประมาณ 2550 สถาบันวิทยาศาสตร ทางทะเล ไดใหความรวมมือกับเทศบาลตำบลแสนสุขในการ อนุรักษพันธุสัตวน้ำทองถ่ิน โดยใหความอนุเคราะหพันธุ หอยหวานจำนวน 10,000 เพื่อปลอยคืนสูธรรมชาติ เพ่ือ รวมเฉลิมฉลองในวันเฉลิมพระชนมพรรษาพระบาทสมเด็จ พระเจา อยหู วั ฯในวนั ท่ี5ธนั วาคม2549 51
รายงานประจำป 2550 สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล มหาวทิ ยาลยั บรู พา 6. ดา นการบรหิ ารและการพัฒนาองคกร 6.1 ดานการพฒั นาบุคลากร สถาบันว ิทยาศาสตรทางทะเล มีนโยบายในการพัฒนาบุคลากรเพ่ือเปนการเพ่ิมศักยภาพในการ ทำงานดวยการสงบุคลากรใหไปศึกษาดูงาน อบรม/ประชุม/สัมมนาตามสายวิชาชีพ การไปศึกษาตอท้ังในและ ตา งประเทศ และจ ดั ทำโครงการพ ฒั นาบ คุ ลากรเพอ่ื เพมิ่ ประสทิ ธภิ าพในก ารท ำงาน โดยต ง้ั เปา ห มายไวว า บ คุ ลากร รอ ยละ 80 จะไดร ับโอกาสในก ารพ ฒั นาตามส ายวชิ าชพี โดยในปง บประมาณ 2550 มีก ารด ำเนินงานเกี่ยวกบั การพ ฒั นาบ ุคลากรด ังตอ ไปนี้ สรุปจำนวนการสงบคุ ลากรไปศกึ ษาตอ ฝกอบรม ดูงาน และประชุมสมั มนาในประเทศ ลำดบั ประเภท จำนวน (คน) จำนวน (คร้ัง) 1. ศึกษาตอ 22 2. ฝึกอบรม 52 25 3. ดูงาน 33 4. ประชมุ สมั มนา 31 55 สรปุ จำนวนการสง บุคลากรไปศกึ ษาตอ ฝกอบรม ดูงาน และประชมุ สมั มนาตา งประเทศ ลำดับ ประเภท จำนวน (คน) จำนวน (คร้ัง) 1. ศึกษาตอ -- 2. ฝึกอบรม 44 3. ดูงาน 29 3 4. ประชมุ สมั มนา 2 5 นอกจากนี้สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล ยังไดจัดใหมีการประชุม อบรม และสัมมนาภายในใหแก บุคลากรข องส ถาบันฯ พอส รุปไดดงั น้ี 1. การประชมุ เชงิ ปฏบิ ตั กิ าร เรอ่ื ง การจดั ทำแผนยทุ ธศาสตรก ารพฒั นาสถาบนั วทิ ยาศาสตร ทางทะเล มหาวทิ ยาลยั บรู พา เมอื่ วนั ที่ 31 ตลุ าคม พ.ศ. 2549 สบื เน่ืองจากในป พ.ศ. 2549 เปนปสุดทายข องแ ผนพฒั นาการศึกษาร ะดับอุดมศกึ ษาฉ บับท ี่ 9 กำลงั จ ะส้ินสุดลง ดงั น้ันแ นวท างในก ารบริหารงานข องหนว ยงานตางๆ จำเปน ตองม ีการจ ัดทำข้ึน ประกอบก ับ มหาวิทยาลยั บูรพา ไดมนี โยบายใหหนวยงานในสงั กัดจดั ทำแ ผนป ฏิบตั ริ าชการ 4 ป โดยร ะบุสาระสำคัญเกย่ี วกับ นโยบายก ารป ฏบิ ตั ริ าชการข องส ว นร าชการ เปา หมายแ ละผ ลสมั ฤทธข์ิ องง าน รวมทงั้ ป ระมาณการร ายได รายจา ย และทรัพยากรอืน่ ๆ ท่ีตอ งใชเสนอตอ ร ฐั บาลเพือ่ ใหค วามเห็นชอบ จากน้นั สำนักงบประมาณจะดำเนนิ การจดั สรร งบประมาณ เพื่อใหการปฏิบัติงานของหนวยงานตางๆบรรลุผลสำเร็จในแตภาระงาน ซ่ึงจะตองเริ่มปฏิบัติตาม พระราชกฤษฎีกาต ั้งแตเสนอต้งั งบประมาณป 2549 เปนตนไป ดังน้ันเพ่ือใหการดำเนินงานของสถาบันฯ สอดคลองกับนโยบายของมหาวิทยาลัยบูรพา และส อดคลอ งกบั พ ระราชกฤษฎกี าดงั กลาวขางตน สถาบนั ฯเห็นค วามส ำคญั ด ังกลา วจ งึ ไดจ ดั ใหม กี ารประชุมเชิง ปฏบิ ตั ิการ เรือ่ ง การจ ดั ทำแผนย ุทธศาสตรการพฒั นาสถาบันว ิทยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลยั บรู พา ขึน้ เพอื่ เปน แนวท างในก ารป ฏิบัติงานข องส ถาบันฯ ตอไป 52
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา วัตถปุ ระสงค 1. เพ่ือใหสถาบันวิทยาศาสตรทางทะลโดยฝายตางๆ สามารถปรับตัวและพัฒนาให สอดคลองกบั ส ภาพแวดลอมไดเปน อ ยา งดีและม ีประสทิ ธภิ าพ 2. เพอื่ ใหก ารพ ฒั นาส ถาบนั ฯเปน ไปโดยม กี รอบท ศิ ทางท ช่ี ดั เจนแ ละส อดคลอ งกบั ก ารพ ฒั นา มหาวทิ ยาลยั 3. เพอื่ เปน การก ระตนุ ใหผ บู รหิ ารแ ละบ คุ ลากรท เ่ี กย่ี วขอ งในฝ า ยต า งๆไดต ระหนกั ถงึ โอกาส ภัยคุกคาม จุดแข็ง จุดออนของสถาบันฯ และไดรับทราบถึงทิศทางการดำเนินงาน ในอนาคต การสรุปผลโครงการ บคุ ลากรข องส ถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเลท เ่ี ขา รว มโครงการจ ดั ทำแ ผนย ทุ ธศาสตรก ารพ ฒั นา มี ความรูความเขา ใจในก ารจ ดั ทำแ ผนย ทุ ธศาสตรแ ละแ ผนปฏิบัตงิ านท ่ีชดั เจน นอกจากนย้ี งั มกี รอบแ ละท ิศท างการ พฒั นาห นว ยงานต ามแผนทชี่ ดั เจน 2. โครงการฝก อบรมเชงิ ปฏบิ ตั กิ าร เรอื่ ง การจดั การของเสยี อนั ตรายในหอ งปฏบิ ตั กิ าร เมอื่ วนั ท่ี 11 มกราคม พ.ศ. 2550 ในปจจุบันสถาบันวิทยาศาสตรทางทะเลมีการใชสารเคมีหลายประเภทในการดำเนิน กิจกรรมของงานหองปฏิบัติการ งานสถานเล้ียงสัตวน้ำเค็ม และงานพิพิธภัณฑวิทยาศาตรทางทะเล โดยบุคคล ทีม่ สี ว นเกย่ี วของส วนใหญเ ปนน กั วทิ ยาศาสตร พนกั งานวิทยาศาสตร เจา หนา ทวี่ ิทยาศาสตร คนง านหองทดลอง นอกจากนี้ยังมีนิสิต นักศึกษาท่ีเขามาทำปญหาพิเศษ/วิทยานิพนธ หรือใชเครื่องมือ โดยเฉพาะในสวนของ หองปฏิบัติการ รวมท้ังลูกจางโครงการวิจัยตางๆ ที่เขามาชวยงานวิจัยของสถาบันฯ ซึ่งกิจกรรมดังกลาวลวน กอใหเกิดของเสียอันตราย ดังนั้นสถาบันฯ จึงมีนโยบายจัดอบรมการจัดการของเสียอันตรายที่เกิดจากสารเคมี ข้ึน โดยมุงเนน ห าแ นวคดิ แ ละแนวทางป ฏบิ ตั ใิ นก ารจ ดั แยกและก ารบำบดั ข องเสียอันตราย เพ่ือใหผ ูปฏิบัตงิ านและ ผูเกี่ยวของมีความรูความเขาใจที่ถูกตองตามหลักวิชาการ ทางดานการใช การจัดแยก และการบำบัดของเสีย อนั ตรายทเี่ กดิ ขึ้น ซึ่งจ ะน ำไปสกู ารจ ดั การของเสียอนั ตรายของสถาบนั ฯ ทถ่ี ูกตองตอ ไป 53
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลยั บรู พา วตั ถปุ ระสงค เพอ่ื ใหผ เู ขา รบั การอบรมม คี วามรคู วามเขา ใจในก ารใชส ารเคมแี ละก ารจ ดั การข องเสยี อ นั ตรายใน หองปฏบิ ตั ิการ สรุปผลโครงการ บคุ ลากรท เี่ ขา รว มโครงการเปน บ คุ ลากรท เ่ี กยี่ วขอ งแ ละท ำงานในห อ งปฏบิ ตั กิ ารวจิ ยั การฝ กึ อบรม จึงเปนการทำความเขาใจเบ้ืองตนในการใชสารเคมีใหถูกตอง ตลอดจนการจัดการของเสียอันตรายที่เกิดใน หอ งปฏิบัตกิ ารวิจยั ใหถูกวิธีและไดม าตรฐานไมสงผลกระทบต อ ส ิ่งแวดลอ ม 3. โครงการฝกอบรม การระงับอัคคีภัยและการร่ัวไหลของสารเคมีเบ้ืองตนของบุคลากรสถาบัน วทิ ยาศาสตรทางทะเล เมอื่ วันที่ 12 กุมภาพนั ธ พ.ศ. 2550 เหตุเพลิงไหมต ามอาคารบา นเรือนและสำนักงานตางๆ ลว นน ำมาซึ่งความสญู เสยี ทรพั ยสินและ ชวี ติ ซง่ึ สาเหตุท่ีกอใหเกิดเพลิงไหมอ าจเน่ืองมาจากอุบตั ิเหตุ สถาบนั ว ิทยาศาสตรท างทะเล มกี ารใชส ารเคม ี และ แกสหลายประเภทในการด ำเนินก ิจกรรมข องง านหองปฏิบัติการวิจัย ซ่ึงสารเคมีบางป ระเภทแ ละแ กสบางต ัวเปน สารไวไฟสามารถตดิ ไฟไดง า ย หรอื ง านสำนกั งาน งานรา นคาก ม็ กี จิ กรรมเกี่ยวของกบั ว ัสดเุ ชื้อเพลิงเชน กนั โดย บคุ คลท มี่ สี ว นเกย่ี วขอ ง เปน เจา หนา ทท่ี งั้ หมดข องส ถาบนั ฯ นอกจากนย้ี งั มสี ว นบ รกิ ารท เี่ ปด บ รกิ ารใหบ คุ คลภายนอก เขาช ม เพื่อค วามรดู า นว ทิ ยาศาสตรท างทะเล ดังน้ันส ถาบันฯ จงึ มีนโยบายจ ดั อ บรมก ารการระงบั อ ัคคภี ยั เบอ้ื งตน และก ารซ อ มแ ผนอ พยพห นไี ฟแ กบ คุ ลากรท เี่ กย่ี วขอ งใหม คี วามรแู ละค วามเขา ใจ สามารถป อ งกนั แ ละแ กไ ขปญ หาได อยา งถ กู ตอ งเมอื่ เกดิ เหตฉุ กุ เฉนิ จ ากเพลงิ ไหม ซง่ึ จ ะส ามารถล ดค วามส ญู เสยี กอ ใหเ กดิ ค วามป ลอดภยั ต อ ท รพั ยส นิ และบ ุคลากรของส ถาบันฯ 54
รายงานประจำป 2550 สถาบันวทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา วตั ถปุ ระสงค 1. เพอื่ ใหผ เู ขารับการอบรมม ีความรคู วามเขา ใจในก ารปองกันและระงบั อ ัคคีภยั เบอ้ื งตน 2. เพอื่ ฝึกทกั ษะในก ารใชอ ปุ กรณตา ง ๆ ในการดบั เพลงิ 3. เพ่ือใหผูเขารับการอบรมมีความรูความเขาใจ ในการอพยพคนออกจากอาคารกรณี เกิดเหตเุพลงิ ไหม สรปุ ผลโครงการ บคุ ลากรท งั้ หมดข องส ถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเล ไดเ ขา รว มโครงการจ ะไดร บั ค วามรคู วามเขา ใจ เบ้ืองตนในการระงับอัคคีภัยและการรั่วไหลของสารเคมีตลอดจนการเตรียมความพรอมเมื่อเกิดสถานการณ ฉุกเฉนิ 4. โครงการพฒั นาบคุ ลากรเรอ่ื ง “ความกา วหนา ของบคุ ลากรสถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเล กบั การเขาสูตำแหนงผชู ำนาญการและผเู ช่ยี วชาญ” เมือ่ วนั ท่ี 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2550 สถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลยั บรู พา ไดพ ฒั นาจากศ นู ยว ทิ ยาศาสตรท างทะเล ตง้ั แต ป พ.ศ. 2527 การดำเนินงานจึงมีมากวา 23 ป ตามโครงสรางการดำเนินงานของสถาบันฯ ตองประกอบดวย บุคลากรซ่ึงเปนองคประกอบหลักที่สำคัญ การดูแลเอาใจใสตอความเปนอยูของบุคลากร ความเจริญกาวหนาใน ตำแหนงหนา ท ี่ ขวัญแ ละก ำลงั ใจในก ารปฏบิ ัตงิ านข องบ คุ ลากร เปน ส งิ่ ท่ตี องคำนึงถงึ สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล โดยคณะกรรมการพัฒนาบุคลากร จึงมองเห็นถึงความสำคัญ ในการพัฒนาบุคลากรดังกลาว จึงไดจัดโครงการพัฒนาบุคลากรเรื่อง “ความกาวหนาของบุคลากรสถาบัน วิทยาศาสตรทางทะเลกับการเขาสูตำแหนงผูชำนาญการและผูเชี่ยวชาญ” ข้ึนเพ่ือตองการใหบุคลากรไดทราบ แนวทางการเขาสูตำแหนง ทส่ี ูงข้ึน โดยม ีหลกั การแ ละร ะเบียบท ี่ชัดเจน วตั ถปุ ระสงค 1. เพอ่ื ต อ งการใหบ คุ ลากรข องสถาบนั ฯ มคี วามร ู ความเขา ใจ เกยี่ วกบั ก ารเขา สตู ำแหนง ผูช ำนาญก ารและผูเชย่ี วชาญ 2. เพือ่ ตอ งการสรา งขวัญแ ละกำลงั ใจ ในการป ฏิบตั ิงานใหแ กบคุ ลากร 3. เพอ่ื ต อ งการใหบ คุ ลากรม คี วามก ระตอื รอื รน ในก ารพ ฒั นาต นเอง ในก ารเขา สตู ำแหนง ท่ี สูงข้ึน สรุปผลโครงการ ความก า วหนา ข องบ คุ ลากรข องส ถาบนั ฯ เปน ส งิ่ ท ผ่ี บู รหิ ารใหค วามสำคญั การพ ฒั นาบ คุ ลากรเพอ่ื กา วหนา ไปสตู ำแหนง ผชู ำนาญก ารแ ละผ เู ชยี่ วชาญ บ คุ ลากรจ ะไดร บั ค วามรแู ละแ นวท างในก ารจ ดั ทำเอกสารเพอ่ื ขอรบั ก ารป ระเมินส ตู ำแหนงผ ชู ำนาญการแ ละผ เู ช่ียวชาญต อไป 55
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลัยบรู พา 5. โครงการสง เสรมิ การพฒั นา คณุ ธรรม จรยิ ธรรม ของบคุ ลากรสถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลัยบรู พา เม่อื วนั ที่ 4 กนั ยายน พ.ศ. 2550 รัฐบาลไดก ำหนดย ทุ ธศาสตรก ารบริหารร าชการแผนดิน พ.ศ. 2548 – 2551 ในเรอ่ื งก ารพฒั นา คนและสังคมท่ีมีคุณภาพ โดยท่ีสังคมไทยเปลี่ยนแปลงไปในดานวัตถุอยางรวดเร็วทำใหสังคมออนแอ ตกอยูใน กระแสวัตถุนยิ ม คนในส ังคมเกิดความส ับสน เกดิ ค วามเส่อื มท างศีลธรรม วัฒนธรรม และเกดิ การข าดค ณุ ธรรม จริยธรรม ทำใหเ กดิ ความขัดแยง ท างสังคมนบั วันจะท วคี วามร ุนแรงข้ึน สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา โดยคณะกรรมการพัฒนาบุคลากรไดเห็น ถึงความสำคัญ จึงไดบรรจุการพัฒนาบุคลากรดานคุณธรรม จริยธรรม ไวในแผนการพัฒนาบุคลากร ป 2550 การจัดทำโครงการสงเสริมการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมของบุคลากรสถาบันวิทยาศาสตรทางทะเลขึ้นมา ก็ เพื่อตองการใหบุคลากรของสถาบันฯ มีหลักที่ดีในการดำเนินชีวิต มีศีลธรรมอันดี โดยนำเอาคำส่ังสอนทาง พระพุทธศาสนาเปนฐานในการหลอหลอม กลอมเกลาจิตใจ ใหพัฒนาไปสูการเปนผูปฏิบัติงานที่ดีขององคกร ตอ ไป วัตถุประสงค 1. เพ่ือใหผูปฏิบัติงานในสถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล ไดเขาใจหลักธรรมคำส่ังสอนของ พระพทุ ธศาสนาม ากยิ่งขึ้น 2. เพื่อตองการใหบุคลากรไดปรับเปล่ียนทัศนคติความคิด เปนผูท่ีมีคุณธรรม จริยธรรม สามารถเปน ผ ูป ฏิบัติงานท ่ีด ใี นองคกร สรุปผลโครงการ การพัฒนาบุคลากรในการใหความรูและพัฒนา คุณธรรม จริยธรรม ของบุคลากรในคร้ังน้ี บคุ ลากรไดม หี ลกั ท ดี่ ใี นก ารด ำเนนิ ชวี ติ มศี ลี ธรรมอ นั ด งี าม ตลอดจนส ามารถเปน ผ ปู ฏบิ ตั งิ านท ด่ี ี ทำค ณุ ประโยชน ใหแกส ังคมตลอดไป 6.2 ดา นการเงินและงบประมาณ งบประมาณรายจายประจำป งบประมาณ 2550 สถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลยั บรู พา ไดร บั ง บประมาณในป 2550 เพอ่ื ม าส นบั สนนุ การด ำเนินงาน 2 สว น คอื งบประมาณแผน ดนิ แ ละงบประมาณเงนิ รายได โดยในปงบประมาณ 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรท างทะเล ไดรบั จ ดั สรรงบประมาณ มรี ายละเอยี ดด งั นี้ 56
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรทางทะเล มหาวทิ ยาลยั บูรพา ตารางที่ 3 งบประมาณแผนดิน ประจำป ง บประมาณ 2550 หมวดรายจาย จำนวนเงิน คดิ เป็นรอ ยละ 33.26 เงนิ เดอื น และคา จา งประจำ 13,099,100 8.84 คา ตอบแทน ใชสอย และวสั ดุ 3,479,800 5.97 คาสาธารณปู โภค 2,351,800 30.47 คาครุภัณฑ ที่ดินและส่ิงกอ สราง 12,000,000 21.46 เงนิ อดุ หนนุ 8,451,500 100.00 รวม 39,382,200 คดิ เปนรอ ยละ 16.40 ตารางท ่ี 4 งบประมาณเงนิ รายได ประจำปงบประมาณ 2550 28.60 5.75 หมวดรายจา ย จำนวนเงิน 24.57 15.18 คา จา งช่วั คราว 4,363,800 9.50 คาตอบแทน ใชส อย และวัสดุ 7,614,900 100.00 คา สาธารณปู โภค 1,530,000 คา ครุภณั ฑ ทีด่ ินและส่งิ กอ สราง 6,541,200 เงินอดุ หนนุ 4,042,000 งบกลาง 2,530,000 รวม 26,621,900 หมายเหต ุ รวมงบประมาณเงนิ รายได (เพ่มิ เติม) 57
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลยั บูรพา รายงานทางการเงนิ และบัญชี สถาบันวิทยาศาสตรท างทะเล งบแสดงฐานะการเงนิ ณ วนั ท่ี 28 กันยายน 2550 2550 2549 สินทรัพย 11,023.79 32,957.55 สนิ ทรัพยห มุนเวยี น 17,216,899.64 15,158,899.33 เงนิ สด 257,990.00 250,000.00 เงินฝากธนาคาร 46,452.15 39,124.86 ลูกหนี้เงินยมื นอกงบประมาณ 107,433.37 วสั ดุคงเหลือ 0.00 15,588,415.11 รายไดจ ากเงินงบประมาณคางรับ 17,532,365.58 รวมสนิ ทรัพยหมนุ เวียน 17,800,000.00 17,800,000.00 สินทรพั ยไ มหมุนเวียน 12,132,790.85 15,929,012.23 เงนิ ลงทุน - กอสรางหอพกั นิสติ 17,053.33 42,633.33 ครภุ ณั ฑและอปุ กรณ (สทุ ธ)ิ 29,949,844.18 33,771,645.56 โปรแกรมสำเร็จรูป (สุทธ)ิ 47,482,209.76 49,360,060.67 รวมสินทรพั ยไ มหมุนเวียน 455,266.71 418,172.65 รวมสินทรัพย 3,855.86 2,286.13 51,522.00 หนี้สนิ และทุน 690,898.44 หน้ีสนิ หมุนเวยี น 1,150,021.01 471,980.78 เจาหน้ี ภาษคี า งจา ย คา ใชจ ายคางจาย รวมหนีส้ ินหมุนเวียน 58
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลยั บรู พา หนส้ี ินไมห มนุ เวยี น 756,567.33 723,111.92 เงินรายไดโครงการบรกิ ารวิชาการ 1,391,860.67 1,355,778.71 รายไดจ ากเงนิ บริจาครอการรับรู 605,742.63 222,942.76 เงินรบั ฝาก 2,754,170.63 2,301,833.39 รวมหน้ีสนิ ไมหมุนเวียน 3,904,191.64 2,773,814.17 รวมหน้สี ิน 45,370,747.14 45,370,747.14 สวนทุน (1,792,729.02) 1,215,499.36 ทุน 43,578,018.12 46,586,246.50 รายไดส งู กวา / (ต่ำกวา) คาใชจ ายสะสม 47,482,209.76 49,360,060.67 รวมสว นทนุ รวมหนี้สินและสว นทุน สถาบันวิทยาศาสตรท างทะเล งบแสดงผลการดำเนนิ งานทางการเงิน สำหรับรอบระยะเวลาบัญชี สนิ้ สุดวนั ท่ี 28 กันยายน 2550 2550 2549 รายไดจากการดำเนนิ งาน 21,382,489.15 21,382,489.15 รายไดจ ากรฐั บาล 17,105,145.00 รายไดจ ากเงินงบประมาณ 19,651,152.46 1,272,303.74 รวมรายไดจากรัฐบาล 19,651,152.46 57,900.00 41,415.17 รายไดจ ากแหลงอนื่ 96,715.34 433,392.61 รายไดจากคาเขาชม 14,642,720.00 19,006,871.86 40,389,361.01 รายไดจ ากโครงการรานคา 1,399,108.15 รายไดจ ากคา เชา หอประชุม 37,600.00 รายไดจ ากเงนิ ลงทุน 0.00 รายไดจ ากเงนิ บริจาค 305,407.58 รายไดอ ื่น 311,358.24 รวมรายไดจ ากแหลง อนื่ 16,696,193.97 รวมรายไดจากการดำเนินงาน 36,347,346.43 59
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลยั บูรพา คา ใชจ ายจากการดำเนินงาน 18,898,920.83 19,043,226.29 คา ใชจา ยดา นบุคลากร 11,710,514.76 10,972,818.18 คา ใชจายในการดำเนนิ งาน 3,110,109.73 2,798,843.98 คาใชจ ายเงินอุดหนนุ 5,729,888.54 5,779,687.93 คาเสอื่ มราคา - ครภุ ัณฑและอปุ กรณ คา ตัดจำหนาย - โปรแกรมสำเร็จรูป 25,580.00 25,580.00 รวมคาใชจา ยจากการดำเนินงาน 39,475,013.86 38,620,156.38 (3,127,667.43) 1,769,204.63 รายไดสงู /(ต่ำ) กวา คา ใชจายจากการดำเนนิ งาน รายการพเิ ศษ 0.00 0.00 (3,127,667.43) 1,769,204.63 รายไดสูง/(ต่ำ) กวาคาใชจ ายสุทธิ การเขาชมสถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเล สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล ไดเปดใหเขาชมในสวนของสถานเล้ียงสัตวน้ำเค็ม และพิพิธภัณฑ วทิ ยาศาสตรท างทะเล สำหรับในป ง บประมาณ พ.ศ.2550 มผี ูเ ขา ชมด ังต ารางตอไปนี้ ตารางที่ 5 แสดงส ถติ ิผเู ขา ชมในป ง บประมาณ 2550 เดอื น จากการจำหนา ยบัตร กรณีพเิ ศษ รวม คดิ เปน็ รอยละ ตลุ าคม 2549 เด็ก ผูใหญ ตางชาติ เด็ก ผูใหญ เณร พระ 69,020 10.37 พฤศจกิ ายน - 35,507 ธันวาคม 26,918 40,974 823 199 106 - - 60,800 5.34 มกราคม 2550 - 61,208 9.14 กุมภาพนั ธ 15,850 17,658 1,534 344 121 - 30 50,863 9.20 มีนาคม - 80,313 7.65 เมษายน 27,949 31,087 1,651 60 53 - 36 61,539 12.07 พฤษภาคม 82 44,845 9.25 มถิ ุนายน 25,241 29,770 2,380 3,603 84 100 10 26,571 6.74 กรกฎาคม 40,496 สิงหาคม 27,113 21,778 1,781 108 83 - 9 79,522 3.99 กนั ยายน - 54,579 6.09 รวม 37,660 40,623 1,713 62 214 5 100 665,263 11.95 - 8.20 19,164 41,079 950 40 66 158 267 100.00 12,130 31,274 731 93 542 65 8,877 16,852 597 160 36 40 13,680 25,001 789 85 941 - 50,181 26,089 1,081 1,539 532 - 28,564 24,031 650 846 488 - 293,327 346,216 14,680 7,139 3,266 368 60
รายงานประจำป 2550 สถาบันวทิ ยาศาสตรทางทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา เพอ่ื ใหส ามารถต อบส นองความตอ งการข องผ เู ขา ชมท ง้ั ท างด า นวชิ าการแ ละค วามส นกุ สนานเพลดิ เพลนิ สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเลโดยคณะกรรมการรับฟงความคิดเห็นของผูรับบริการ จึงไดทำการสำรวจความ พงึ พอใจแ ละความคดิ เหน็ ของผรู ับบรกิ าร เพอื่ น ำขอ เสนอแนะข องผ เู ขา ชมมาป รับปรงุ แกไ ขและพฒั นางานในดา น ตา งๆของสถาบันว ิทยาศาสตรทางทะเลอ ยางตอ เน่ือง ซง่ึ ผลก ารส ำรวจป ระจำป ง บประมาณ 2550 มดี ังน ้ี ÖćøïøÖĉ ćø ÿëćîđúĊĚ÷ÜÿêĆ üîŤ ćĞĚ đÙĘö óóĉ ĉíõĆèæüŤ ìĉ ÷ćýćÿêøŤìćÜìąđú ÿëćîìĊę ĒúąÿÜĉę ĒüéúšĂö ÖčöõćóîĆ íŤóùþõćÙö öëĉ čîć÷îÖĆî÷ć÷î êúč ćÙööÖøćÙö ýďûôġŸĒ ĒñîõöĎ ĉĒÿéÜøšĂ÷úą×ĂÜÖćøÿĈøüÝÙüćöóċÜóĂĔÝĒúąÙüćöÙéĉ đĀîĘ ×ĂÜ ภาพท่ี ñ1 öšĎ แćผøนĆïภïมูøิ แĉÖสćดøงø รąอ ĀยüลćŠ ะÜ ขđอéงĂČ ก îารê สúčำรćวÙจöค วามพ ึงพอÖใĆîจ÷ แลćะ÷ค îวาม คดิเห็น ของผ มู า รบั บรกิ าร ระหวาง เดือน ตลุ าคม 2549 – กนั ยายน 2550 61
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรทางทะเล มหาวทิ ยาลยั บรู พา 6.3 ดานประชาสัมพนั ธแ ละการตลาด สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล มีการ ดำเนนิ งานด า นป ระชาสมั พนั ธแ ละก ารต ลาดเพอ่ื เผยแพร ผลงาน ขอ มลู ขา วสารแ ละก จิ กรรมต า งๆ อยา งต อ เนอื่ ง สำหรับในปง บประมาณ 2550 หนว ยป ระชาสัมพันธและ หนว ยก ารต ลาดไดด ำเนนิ การส ง ข อ มลู ขา วสาร และข า ว การจัดกิจกรรมข องสถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล เพ่ือ เผยแพรและประชาสัมพันธในสื่อตางๆ ทั้งน้ีมีส่ือตางๆ ทง้ั ห นังสอื พมิ พ นิตยสาร รายการวิทยุและโทรทศั น ตดิ ตอ มาเพอ่ื ข อเขา มาถา ยทำสารคดหี รอื ส มั ภาษณเ จา ของ งานสัปดาหว ชิ าการสมั พันธ รสจ. คร้ังท่ี 17 ผลงานเพื่อนำไปเผยแพรสูสาธารณชนจำนวนมาก โรงเรียนดาราสมทุ รอำเภอศรรี าชา เพอื่ ใหส ถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลยั บรู พา เปน ทย่ี อมรบั แ ละรจู กั อ ยา งก วา งขวาง ทงั้ ในดา นการเปน แหลง เรยี นรทู างวชิ าการดา นวทิ ยาศาสตรทางทะเล และก ารเปนแ หลงทองเทีย่ วทน่ี า สนใจข องนักทองเที่ยวทกุ คน ดว ยการน ำเสนอข อมูลที่เปนจ ดุ เดน นวตั กรรม และอ งคความรตู างๆ ใหกับเยาวชน นักทองเทยี่ ว และป ระชาชน ทวั่ ไป โดยการเขา รว มก จิ กรรมตา งๆ ดงั ตอ ไปน้ี รวมงานสง เสรมิ การขาย โครงการ “วนั อาทิตยปด เทอม... ในงานการประชมุ ใหญสามัญประจำป เพิม่ ความแข็งแรงใหครอบครัวพาทัวร ของวิทยาลยั อาชวี ศึกษาทว่ั ประเทศ สถาบันวิทยาศาสตรท างทะเล” 62
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลัยบูรพา งานแถลงขาวเปดตวั บัตร กิจกรรมสงเสริมการขายตลาดโรงงาน Chonburi Tourist Visa # 3 นคิ มอตุ สาหกรรมภาคตะวันออก แนะนำขอมูลแหลง ทองเทย่ี วของจังหวดั ชลบรุ ี งานนมสั การพระพทุ ธสิงหิงค งานสงกรานต ในการประชาสมั พนั ธง านมหกรรมกอลฟ และงานกาชาดจงั หวัดชลบรุ ี ประจำป 2550 ภาคตะวนั ออก ครั้งที่ 2 งานศลิ ปหัตถกรรมนักเรยี น ป 2550 งานประชุมสมั มนาสมาชิกสภา อบจ. ระดบั ภาคตะวนั ออก และนายก อบจ. ท่ัวประเทศ 63
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลยั บูรพา รายงานผลการปฏิบตั ิงานหนว ยการตลาด ปง บประมาณ 2550 วันที่ กจิ กรรม สถานที่ 7 ตลุ าคม 2549 รว มงานสง เสรมิ ก ารข าย ในง านการป ระชุมใหญส ามญั โรงแรมจ อมเทยี นป าลมบ ชี พัทย า ประจำปของว ิทยาลยั อ าชวี ศึกษาท วั่ ประเทศ 27 ตลุ าคม 2549 ออกบทู ป ระชาสัมพนั ธในง านสัปดาหว ชิ าการส ัมพนั ธ รสจ. โรงเรียนดาราส มทุ รศ รีราชา ครัง้ ท ่ี 17 และเพอื่ ร ว มเฉลมิ ฉลองในว โรกาสท รงค รองส ริ ิ อ. ศรรี าชา จ. ชลบรุ ี ราชสมบัตคิ รบ 60 ป ของพระบาทส มเด็จพระเจา อยูหวั และ ในโอกาสค รบรอบ 70 ป แหง การส ถาปนาโรงเรยี นดารา สมทุ ร ทุกวันอาทติ ย โครงการ “วนั อาทติ ยปดเทอม...เพ่ิมความแขง็ แรงให สถาบนั วิทยาศาสตรทางทะเล ตลอดเดอื นตลุ าคม ครอบครัวพ าทวั รสถาบันว ทิ ยาศาสตรท างทะเล” 13 พฤศจกิ ายน เขารว มอ บรมโครงการจ ดั ทำข อมูลดา นก ารทอ งเท่ียวท างส ื่อ โรงเรยี นเทคโนโลย ี ภาคต ะวันออก 2549 อเีลคทรอนิกส ซง่ึ จ ัดโดยก ลุมย ทุ ธศาสตรด า นก ารท องเทีย่ ว (อเีทค) จังหวดั ช ลบรุ ี โดย Website กลุมจังหวัดภาคต ะวันออก เพ่ือ แ นะนำสถานที่ทอ งเทีย่ วท ี่ ดังกลาว จะเปดใหบ ริการป ระชาชน สำคัญในภาคต ะวันออก 4 ธันวาคม 2549 ออกบ ทู ป ระชาสมั พนั ธในงานถวายพระพรเน่อื งในวโรกาส บริเวณชายหาดบ างแสน วันเฉลิมพระชนมพรรษา 5 ธนั วาคม 2549 รว มกับเทศบาล ต.แสนสขุ อ.เมอื ง จ.ช ลบรุ ี แสนสุข 29 มกราคม 2550 รว มอ อก Booth แนะนำขอมลู ท องเที่ยว ใหก บั ส่อื มวลชนท้ัง หองประชุม 401 ศาลาว า สวนกลางและสวนภูมิภาค และน กั ทอ งเท่ียวในง านแ ถลงขาว การเมืองพัทย า เปด ตวั บ ตั ร Chonburi Tourist Visa # 3 22 กุมภาพันธ ออก Booth แนะนำขอ มลู ท องเที่ยว ในง านอบรมหลกั สตู ร พฒั นากอลฟ แอนด สปอรตคลับ 2550 นกั บรหิ ารระดบั ก ลางข องกรมส รรพากร ศรีราชา 25 กุมภาพันธ ออก Booth แนะนำขอ มูลท อ งเท่ียว ในง าน เปดตวั บริษัท หองบุศราค มั สวนเสอื ศรีราชา 2550 Grand Invitation Service ซ่งึ เปนบรษิ ัทนำน กั ท อ ง เทย่ี วท ัง้ ในประเทศ และตา งประเทศ มาท อ งเทยี่ วในช ลบุรี 23 มีนาคม 2550 รว มก จิ กรรมสงเสริมก ารข ายตลาดโรงงานภ าคก ลาง โรงแรมก รงุ ศ ร ี ริเวอร รว มกับ การทองเทยี่ วแหง ประเทศไทย สำนักงานภ าคกลาง จงั หวดั พ ระนครศรอี ยธุ ยา เขต 8 จัดใหกับผ บู ริหารฝ ายบ คุ ล ของโรงงานในนิคม โรงงานอุตสาหกรรมภ าคก ลาง (จงั หวดั พ ระนครศรีอยุธยา) 14 มนี าคม 2550 รว มก ิจกรรมสง เสรมิ ก ารข ายต ลาดโรงงาน คร้ังที ่ 1 บานสขุ าวด ี พทั ยา ในง าน “เชิญชาวน คิ ม ชมแ หลง ทองเทย่ี ว” เพอื่ ประชาสมั พนั ธ แหลง ทองเที่ยวในจ งั หวดั ช ลบรุ ี ใหก ับ พนกั งานโรงงานในเขตน ิคมโรงงานอตุ สาหกรรม ในภ าคตะวันออก 64
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา วนั ที่ กจิ กรรม สถานท่ี 21 มนี าคม 2550 รว มก ิจกรรมสง เสรมิ การข ายต ลาดโรงงาน ครงั้ ท่ี 2 องคการบรหิ ารสวนจงั หวัดชลบุรี ในงาน “เชิญชาวน ิคม ชมแหลงทองเทย่ี ว” เพ่อื ประชาสมั พนั ธ แหลง ทองเทีย่ วในจงั หวดั ช ลบุรี ใหก บั พนกั งานโรงงานในเขตน คิ มโรงงานอุตสาหกรรม ในภาคต ะวันออก 7 – 15 เมษายน รวมกบั การท อ งเทยี่ วแ หง ประเทศไทย ออก Booth ลานอ เนกประสงค 2550 ในงาน มัสการพระพทุ ธสิหิงค งานส งกรานต ศาลากลางจงั หวัดช ลบรุ ี และง านกาชาดจ งั หวดั ช ลบุรี ประจำป 2550 26 เมษายน – รว มออก Booth แนะนำขอมลู แ หลงทอ งเที่ยวข องจงั หวดั หางสยามพารากอน กรงุ เทพฯ 6 พฤษภาคม ชลบุรี ใหก ับผเู ขารวมง านในการป ระชาสัมพนั ธงานมหกรรม 2550 กอลฟ ภาคตะวนั ออก คร้งั ท ่ี 2 17-18 พฤษภาคม รว มออกBooth แนะนำข อ มลู ท องเที่ยว จงั หวดั ช ลบุร ี ใหกับ อาคารห อประชุมธำรง บวั ศ ร ี ม. 2550 ผูเขารว มประชุมเชงิ ว ชิ าการท างค ณติ ศาสตรประจำป 2550 บรู พา 20 – 22 มถิ ุนายน รวมออก Booth งานป ระชมุ สมาคมส ันนบิ าตเทศบาล โรงแรมแอมบ าสเดอร ซิต ้ี จอม 2550 ทัว่ ประเทศ เทยี น 31 กรกฎาคม – รว มงานศ ลิ ปหตั ถกรรมน ักเรียน 2550 ระดบั ภาคก ลางแ ละ บรเิ วณส วนตำหนกั นำ้ จังหวดั 2 สิงหาคม 2550 ภาคตะวนั ออก ชลบุรี 7-8 สงิ หาคม 2550 ประสานงานในโครงการค ายว ทิ ยาศาสตรท างทะเลข อง สถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเล นกั เรียนโรงเรียนช ลก ันยาน ุกลู ครัง้ ที ่ 3 ใหก ับนักเรยี นร ะดับ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปท่ ี 4 12 สงิ หาคม 2550 รวมกบั โครงการรานคา ส ถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเล สถาบนั วทิ ยาศาสตรทางทะเล ม.บูรพา และบริษัท ไทยกลู โิ กะ ประเทศไทย จำกดั จัดก ิจกรรมวนั แมแหง ชาต ิ ป 2550 30 สิงหาคม 2550 จัดเอกสารประชาสัมพันธใหก ับผรู ว มประชมุ ในโครงการ คณะศกึ ษาศาสตร ประชมุ การคัดเลือกบ คุ คลเขา ศึกษาในม หาวิทยาลยั บรู พา มหาวิทยาลัยบูรพา ปการศึกษา 2551 สำหรับผ ูบรหิ ารงานแ นะแนวของโรงเรียน มธั ยมศกึ ษาตอนปลายในภาคต ะวนั ออก 12 จงั หวดั 12-13 กนั ยายน จดั สง เอกสารป ระชาสัมพนั ธใหก ับคณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลยั บูรพา 2550 มหาวทิ ยาลยั บูรพาซ ึง่ เปน เจาภาพในก ารจ ัดป ระชุม และ สมั มนาท างวชิ าการดงั น้ีคอื คณะกรรมการบ ริหารส ภา คณบดีคณะค รศุ าสตร/ ศกึ ษาศาสตรแหง ป ระเทศไทย ครั้งที่ 6/2550 ประชมุ ส ภาค ณบดีค ณะครศุ าสตร/ศกึ ษาศาสตรแ หง ประเทศไทย ครัง้ ท ่ี 6/2550 และ ประชุมสมั มนาทางวชิ าการ เรื่องบทบาทโรงเรยี นสาธิตฯ ในก ารป ฏิรูปการผ ลติ ค รู การ พฒั นาค ร ู และการศ ึกษาไทยในอนาคต 27 – 29 กนั ยายน รว มออก Booth แนะนำขอ มูลท องเทย่ี ว จังหวดั ช ลบุรใีนงาน โรงแรมแอมบ าสซาเดอร ซิต ้ี 2550 ประชมุ สัมมนาส มาชกิ สภาอ งคก ารบ รหิ ารสวนจังหวดั และ จอมเทียน นายกองคการบรหิ ารสว นจ งั หวัด ท่วั ประเทศ 65
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลยั บรู พา 7. ดานการประกนั คณุ ภาพ สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา ไดดำเนินงานดานการประกันคุณภาพมาตั้งแตป พ.ศ.2543การประกันคุณภาพมีค วามจำเปน ตอก ารด ำเนินแ ละพ ัฒนางานข องสถาบนั ฯซงึ่ เพ่ือเปน การย ืนยนั วา สถาบันฯ ไดดำเนินการท่ีจะสงเสริมคุณภาพการใหบริการ ตลอดจนสงเสริมการวิจัยของสถาบันฯอยางตอเน่ือง ทำใหเ กดิ ค วามมนั่ ใจต อ ส าธารณชนวา ผลผลติ ทางวชิ าการจะมคี ุณภาพทพ่ี งึ ประสงคและเพ่ือเปน การเสริมสราง มาตรฐานก ารบ รกิ ารเปน ทยี่ อมรบั ในร ะดบั ประเทศแ ละร ะดบั ส ากลทงั้ นสี้ ถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเลจงึ ไดน ำร ะบบ คณุ ภาพต า งๆมาใชกบั การด ำเนินงานของสถาบนั ฯดงั น้ี 7.1 การประกันคณุ ภาพการศกึ ษาตามเกณฑ 7 มาตรฐาน สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล ไดดำเนินการประกันคุณภาพการศึกษาตามเกณฑ 7 มาตรฐาน ซ่ึง กิจกรรมดังกลาวเปนการประกันวาหนวยงานมีการพัฒนาและสงเสริมคุณภาพการศึกษาการใหบริการวิชาการ ตลอดจนสงเสริมการวิจัยอยางตอเนื่อง สำหรับปการศึกษา 2550 สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล รับการตรวจ ประเมนิ ค ุณภาพภายในดังน้ี การประเมินคุณภาพการศึกษาภายใน สถาบันว ทิ ยาศาสตรท างทะเลรบั การต รวจประเมินคณุ ภาพภายในเม่อื ว ันท่ี 2กรกฎาคม2550โดย คณะกรรมการท แี่ ตง ต้ังโดยมหาวิทยาลัยบรู พาจำนวน5ทา นไดแก 1.รองศาสตราจารยเกษมพพิ ฒั นปญญาก ุล ประธานค ณะกรรมการ 2.ดร.สุรินทรอนิ ทะยศ กรรมการ 3.ดร.สุเมธงามก นก กรรมการ 4.อาจารยชลิตามณศี รี กรรมการ 5.นางสาวเบญจวรรณทับพร กรรมการและเลขานุการ 66
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา ผลการประเมนิ คณุ ภาพภายในตามองคป ระกอบ องคป ระกอบ ผลก ารประเมนิ โดยสถาบนั ผลก ารป ระเมินโดย องคป ระกอบที่ 1ปรัชญาปณธิ านวัตถุประสงค วิทยาศาสตรท างทะเล คณะกรรมการป ระเมินฯ และแผนการดำเนินการ องคประกอบที่ 4การวจิ ยั 2.00คะแนน 2.00คะแนน องคป ระกอบท่ี 5การบรกิ ารวชิ าการแกสงั คม องคประกอบที่ 7การบริหารและการจดั การ 1.40คะแนน 1.80คะแนน องคประกอบที่ 8การเงนิ และงบประมาณ 2.50คะแนน 2.50คะแนน องคป ระกอบท่ี 9ระบบและกลไกการประกันคุณภาพ 2.40คะแนน 2.15คะแนน 3.00คะแนน 2.00คะแนน สรุปผล 2.00คะแนน 2.50คะแนน 2.22 คะแนน 2.16 คะแนน 7.2 การประกนั คุณภาพมาตรฐานระบบการจัดการดานสงิ่ แวดลอ ม ISO 14001: 2004 สถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเลเปน ห นว ยงานท ม่ี หี นา ทคี่ วามร บั ผดิ ชอบในก ารด ำเนนิ งานด า นว จิ ยั การใหบริการวิชาการดานวิทยาศาสตรทางทะเล และสาขาวิชาท่ีเกี่ยวของไดแก นักเรียน นิสิต นักศึกษา และ ประชาชนท ว่ั ไปนอกจากนยี้ งั ส นบั สนนุ ก ารเรยี นก ารส อนข องม หาวทิ ยาลยั บรู พาในก ารใหค ำปรกึ ษาการส นบั สนนุ ดานสถานที่ เคร่ืองมืออุปกรณสำหรับทำวิทยานิพนธ และการฝกงานของนิสิต สถาบันฯ ไดตระหนักถึงความ สำคญั ของป ญหาสิง่ แวดลอ มจ ากก ารด ำเนนิ งานเพอื่ เปน การสรางคณุ ภาพชวี ิตท ด่ี ใีนการทำงานของบคุ ลากรจงึ มนี โยบายท่ีจะป รับปรุงการทำงานในท ุกๆดานท ่มี ผี ลกระทบต อสงิ่ แวดลอ มอ ยา งต อเนอ่ื ง 67
รายงานประจำป 2550 สถาบันวิทยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลยั บูรพา การดำเนินงานในปงบประมาณ 2550 สถาบนั ฯไดร บั ก ารร บั รองม าตรฐานร ะบบก ารจ ดั การส งิ่ แวดลอ มISO14001:2004ตง้ั แตป ง บประมาณ พ.ศ.2548สำหรบั ในป ง บประมาณพ.ศ.2550สถาบนั ฯไดด ำเนนิ การต ามแ ผนการป ระกนั ค ณุ ภาพสรปุ พ อสงั เขป ดังนี้ 1.การป รับปรุงเอกสารใหส อดคลอ งกับข อ กำหนด 2.การตรวจตดิ ตามค ณุ ภาพภ ายในจำนวน2ครั้ง -ครงั้ ท่ี 1เมอ่ื ว นั ที่ 19–23เมษายน2550 -ครั้งที่ 2เมือ่ ว นั ท่ี 16–17สงิ หาคม2550 3.การต รวจป ระเมนิ คณุ ภาพเพื่อร บั รองร ะบบก ารจ ดั การดานสิ่งแวดลอมISO14001:2004 3.1 การตรวจประเมนิ คุณภาพโดยบรษิ ัท TÜV Rheinland Group สถาบนั ฯรบั ก ารตรวจประเมินคณุ ภาพระบบก ารจัดการด านสิ่งแวดลอ มISO14001:2004 ประจำปงบประมาณ พ.ศ. 2550 เมื่อวันท่ี 12 กันยายน 2550 ผลการตรวจพบส่ิงไมเปนไปตามขอกำหนดเพียง เลก็ นอ ยโดยสถาบนั ฯไดด ำเนินการแกไ ขแ ละไดรบั การรบั รองจากบรษิ ัทTÜVRheinlandGroupเรียบรอยแ ลว 68
รายงานประจำป 2550 สถาบันวิทยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลัยบูรพา โครงการเดน ในรอบป 1. สถาบนั วทิ ยาศาสตรทางทะเล ไดร ับการยกยอ งใหเปน “แหลง การเรียนรตู ลอดชีวติ ตน แบบ” จาก สำนกั งานเลขาธกิ ารสภาการศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ความเปนมา ตามที่สำนักมาตรฐานการศึกษาและพัฒนาการเรียนรู สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษาไดจัดทำ โครงการวิจัยเพื่อพัฒนานโยบายสงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิต โดยมีคณะกรรมการสรรหาแหลงการเรียนรูเพ่ือ ยกยองใหเปนแหลงการเรียนรูตลอดชีวิตตนแบบที่มีการจัดกระบวนการเรียนรู ไดอยางมีประสิทธิภาพ เพื่อ เปนตน แบบใหแหลง ก ารเรยี นรอู ื่นๆไดศ กึ ษาแลกเปลยี่ นแ นวท างการพัฒนาในก ารเปน แ หลง ก ารเรยี นรทู สี่ มบูรณ ดา นตา งๆและเปน แ หลง การเรยี นรูต ลอดชีวิตตนแบบ จากภาระหนาท่ีของสถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล ซึ่งมีหนาที่หลักในการเผยแพรความรูทางดาน วทิ ยาศาสตรท างทะเลมาม ากกวา 20ป สง ผลให ดร.วรเทพม ธุ วุ รรณผอู ำนวยการส ถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเล ไดจ ดั ทำโครงการสถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเล“แหลง ก ารเรยี นรตู ลอดชวี ติ ต น แบบ”เพอ่ื ข อเขา ร บั ก ารพ จิ ารณา เปน“แหลง ก ารเรียนรูต ลอดชีวติ ต นแบบ”ดังกลาว ผรู บั ผดิ ชอบโครงการ ดร.วรเทพม ธุ วุ รรณผอู ำนวยการสถาบันวทิ ยาศาสตรทางทะเล ระยะเวลาในการจัดทำโครงการ ประมาณพฤษภาคม2550–กรกฎาคม2550 กจิ กรรมของโครงการ กิจกรรมท่ีดำเนินในโครงการ ประกอบดวย การจัดแสดงและการเปดใหเขาชมสถาบันวิทยาศาสตร ทางทะเลทั้ง2สว นไดแ ก 1.สถานเล้ยี งส ัตวน ้ำเค็มเปน การจำลองใหเห็นถ ึงค วามเปน อยขู องพชื แ ละสัตวทีม่ ชี ีวิตในท ะเลเชน สตั วท ะเลในแนวป ะการงั สัตวทะเลในเขตน ำ้ ขึ้นน้ำลงเปน ตน 2.พพิ ิธภณั ฑว ิทยาศาสตรทางทะเลเปนส ว นจัดแสดงในร ูปแบบข องพพิ ิธภัณฑท่ีเปน นิทรรศการและ แบบจำลองเกย่ี วกับวทิ ยาศาสตรท างทะเลในดา นต างๆเชน พืชและสัตวท ะเลระบบนเิ วศวทิ ยาตางๆเครื่องมอื ประมงโบราณคดใี ตน ้ำเปน ตน 3.การใหบรกิ ารทางวชิ าการนอกจากการใหความรใู นส วนของสถานเลี้ยงสตั วน ้ำเค็มแ ละพิพิธภณั ฑ วิทยาศาสตรทางทะเลแลว สถาบันฯ ยังมีการใหบริการวิชาการอ่ืนอีก เชน กิจกรรมดานการอนุรักษทรัพยากร ทางทะเลการจ ดั โครงการค า ยว ทิ ยาศาสตรท างทะเลการจ ดั โครงการค า ยอ นรุ กั ษท รพั ยากรท างทะเลใหแ กเ ยาวชน ท่ีมาเขารวมโครงการ เปนตน รวมทั้งการใหขอมูลเก่ียวกับวิทยาศาสตรทางทะเลแกบุคคลทั่วไปที่ตองการขอมูล เชน ชวี วทิ ยาข องสตั วและพืชท ะเลการเพาะเลี้ยงส ตั วทะเลการเลย้ี งป ลาสวยงามเปน ตน 69
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลัยบูรพา ผลทีเ่ กิดจากความสำเรจ็ จากผ ลงานท สี่ ถาบนั ว ทิ ยาศาสตรท างทะเลมหาวยิ าล ยั บ รู พาไดด ำเนนิ ก จิ กรรมม าก วา 20ป ในก าร สง เสรมิ แ ละพ ฒั นาค วามรู ใหแ ก เดก็ เยาวชนครู อาจารย ตลอดจนผ สู นใจท วั่ ไปจงึ ส ง ผลใหส ถาบนั ว ทิ ยาศาสตร ทางทะเลไดร บั การคดั เลอื กใหเ ปน 1ในแ หลง เรียนรตู ลอดชีวิตต น แบบ ภาพกจิ กรรมในโครงการ ดร. วรเทพ มุธวุ รรณ ผูอ ำนวยการสถาบันวิทยาศาสตรท างทะเล เขา รับรางวลั “แหลงการเรียนรู ตลอดชีวติ ตนแบบ” จาก ดร. วรากรณ สามโกเศศ รัฐมนตรีชวยวา การกระทรวงศึกษา เม่อื วนั ที่ 9 สิงหาคม 2550 2. โครงการสมั มนาสถานแสดงพนั ธสุ ตั วน้ำ ครง้ั ท่ี 2 การจัดการสถานแสดงพันธสุ ตั วน้ำ ปญ หา และ อุปสรรคในการดำเนนิ การ การสัมมนาสถานแสดงพันธุสัตวน้ำน้ีตอเนื่องมาจากการจัดการประชุมและสัมมนาคร้ังที่ 1เมื่อวันท่ี 2-4พฤษภาคม2549เร่อื ง“การจ ัดแสดงพนั ธสุ ัตวน้ำคร้งั ที่1”โดยม สี ถาบันว จิ ัยและพัฒนาท รพั ยากรทางทะเล ชายฝง ทะเลและป า ชายเลนจงั หวดั ภ เู กต็ เปน เจา ภาพซ ง่ึ ในค รง้ั นนั้ ไดม ผี เู ขา ส มั มนาแ ละอ ภปิ รายเกย่ี วกบั บทบาท และความสำคญั ข องส ถานแ สดงพันธุสัตวนำ้ ระบบน ้ำในสถานแ สดงพันธุส ตั วนำ้ และการจัดน ทิ รรศการแ ละก าร สง เสรมิ องคค วามรู”รวมท้งั ม ีการอภิปรายกลมุ เก่ียวกบั “แนวท างการดำเนนิ งานส ถานแ สดงพนั ธุส ัตวน ำ้ ก ับการ อนุรักษสัตวทะเลสวยงาม” และ “เครือขายความรวมมือในอนาคตเก่ียวกับการจัดการสถานแสดงพันธุสัตวน้ำ นอกจากนย้ี งั มกี ารบ รรยายในเรอื่ งทเี่ กย่ี วขอ งก บั ส ตั วน ำ้ ส วยงามแ ละก ฎหมายแ ละร ะเบยี บท เี่ กยี่ วขอ งเพอื่ ใหเ กดิ ก าร พัฒนาค วามรูความเขาใจท ่ถี ูกตองเกยี่ วกบั ส ถานแสดงพนั ธุสัตวน ้ำห รือ“PublicAquarium”อยา งตอ เนื่องส ถาบนั วิทยาศาสตรทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา จึงรับเปนเจาภาพในการจัดการประชุมสัมมนา เรื่อง “การจัดแสดง พันธสุ ตั วนำ้ ครั้งที่2”ขึ้นณสถาบนั วทิ ยาศาสตรทางทะเลมหาวทิ ยาลยั บูรพาในระหวา งว ันท่ี 10-11กันยายน 2550 โดยเปนการสัมมนาเกี่ยวกับ “การจัดการสถานแสดงพันธุสัตวน้ำ ปญหาและอุปสรรคในการดำเนินการ” เพ่ือเปนการแลกเปลี่ยนประสบการณ ทั้งในสวนที่เปนสถานแสดงพันธุสัตวน้ำทั้งภาครัฐและเอกชนรวมท้ังผูที่มี กิจกรรมท่ีเก่ียวของกับการจัดแสดงในสถานแสดงพันธุสัตวน้ำ และยังเปนการพัฒนาความรูความเขาใจท่ีถูกตอง เกย่ี วกบั ก ารจ ดั การในสถานแสดงพันธุส ตั วน ้ำ ซึ่งการประชุมในคร้ังนี้ไดมีตัวแทนทั้งจากสถานแสดงพันธุสัตวน้ำ ท้ังจากภาครัฐ เอกชนและ ผปู ระกอบการท เ่ี กยี่ วขอ งม าเขา รว มเปน จ ำนวน78คนสรปุ ป ระเดน็ ป ญ หาท ท่ี ง้ั ภ าครฐั แ ละเอกชนเสนอในท ปี่ ระชมุ ไดแ ก 70
รายงานประจำป 2550 สถาบันวิทยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลยั บรู พา 1.การบรหิ ารจดั การทดี่ ตี ัง้ แตเริ่มตน โครงการเชน -เรอื่ งข องก ารอ อกแบบส ถานแสดงพ นั ธสุ ตั วน ำ้ และก ารก อ สรา งรวมถงึ ค วามร คู วามช ำนาญข อง บรษิ ทั กอสราง -การเลือกใชวสั ดุในระบบยังชพี -ระบบไฟฟา ของโครงการ 2.บุคลากรท่มี ีความรู ความช ำนาญในการดูแล 3.งบป ระมาณการบริหารงานโดยท างภาครฐั ไมม งี บประมาณในการจ ดั การท เี่ พยี งพอเปนตน นอกจากนที้ างผ เู ขา รว มส มั มนาย งั ไดเ สนอแ นวความคดิ ใหม กี ารจ ดั ตงั้ ช มรมฯขน้ึ เพอื่ เปน แ หลง ก ระจาย ขาวสารตางๆ และชวยเหลือสถานแสดงพันธุสัตวน้ำทั่วประเทศ และขอใหมีการจัดทำเวบไซด เช่ือมโยงสถาน แสดงพนั ธุส ัตวนำ้ ตางๆและเปนการเผยแพรค วามรูท่ีทนั สมยั ต ลอดเวลาอกี ดวย 71
สรุปภาพกจิ กรรมในรอบปงี บประมาณ 2550 (ตุลาคม 2549 – กันยายน 2550) $QQXDO5HSRUW ,QVWLWXWHRI
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา สรปุ ภาพกิจกรรมในรอบปีงบประมาณ 2550 (ตุลาคม 2549 – กันยายน 2550) สถาบนั วิทยาศาสตร์ทางทะเล จดั กจิ กรรมวันเด็กแห่งชาติ เมอ่ื วนั ที่ 13 มกราคม พ.ศ. 2550 สถาบันวิทยาศาสตรท์ างทะเล จัดอบรมการระงับอัคคีภัยเบื้องต้น เมอื่ วันท่ี 12 กุมภาพนั ธ์ พ.ศ. 2550 คณะกรรมการและพนักงานโครงการร้านค้าสถาบันวทิ ยาศาสตรท์ างทะเล 73 ศึกษาดูงาน ณ ประเทศสาธารณรฐั ประชาธิปไตยประชาชนจีน (ฮ่องกง-เซ้นิ เจน้ิ ) เม่ือวนั ท่ี 27 กมุ ภาพันธ์ – 1 มนี าคม พ.ศ. 2550
รายงานประจำป 2550 สถาบันวทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลยั บรู พา สถาบันวิทยาศาสตรท์ างทะเล จัดกิจกรรมโครงการคา่ ยวิทยาศาสตร์ทางทะเล สำหรบั เยาวชน ครง้ั ท่ี 22 เมื่อวนั ท่ี 2 - 6 เมษายน พ.ศ. 2550 สถาบนั วิทยาศาสตร์ทางทะเล จัดบรรยายทางวชิ าการโดยนกั วทิ ยาศาสตรโ์ ครงการความรว่ มมอื กับ ประเทศสาธารณรัฐประชาธปิ ไตยประชาชนจีน เมือ่ วันท่ี 28 มถิ ุนายน พ.ศ. 2550 สถาบันวทิ ยาศาสตร์ทางทะเล จดั กิจกรรมวนั คลา้ ยวันสถาปนาสถาบันวิทยาศาสตรท์ างทะเล เม่ือวันท่ี 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2550 74
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรทางทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา สถาบันวทิ ยาศาสตร์ทางทะเล จัดโครงการพฒั นาบคุ ลากร เรื่อง ความก้าวหนา้ ของ บคุ ลากรสถาบนั วิทยาศาสตร์ทางทะเลกับการเข้าสตู่ ำแหน่งผ้ชู ำนาญการ และผเู้ ช่ยี วชาญ เม่อื วนั ที่ 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2550 สถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล จดั กจิ กรรมโครงการค่ายวทิ ยาศาสตรก์ ับการอนุรักษท์ รพั ยากรธรรมชาติ ทางทะเล สำหรับเยาวชน เมอ่ื วันท่ี 3 - 5 สิงหาคม พ.ศ. 2550 สถาบนั วิทยาศาสตร์ทางทะเล ร่วมจัดกิจกรรมทางวิชาการกับโรงเรยี นชลกันยานุกลู เม่ือวันที่ 7 – 8 สงิ หาคม 2550 75
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรทางทะเล มหาวิทยาลัยบรู พา สถาบันวิทยาศาสตรท์ างทะเล จัดโครงการส่งเสริมการพฒั นา คณุ ธรรม จริยธรรม ของบุคลากรสถาบนั วทิ ยาศาสตร์ทางทะเล เมือ่ วนั ที่ 4 กันยายน พ.ศ. 2550 สถาบันวทิ ยาศาสตร์ทางทะเล จดั การสมั มนาสถานแสดงพันธสุ์ ตั วน์ ำ้ ครัง้ ท่ี 2 เมื่อวันท่ี 10 - 11 กนั ยายน พ.ศ. 2550 สถาบันวิทยาศาสตรท์ างทะเล รบั การตรวจประเมิน ISO 14001 : 2004 จากบรษิ ัท TÜV Rheinland Group เมื่อวนั ที่ 12 กันยายน พ.ศ. 2550 76
รายงานประจำป 2550 สถาบันวทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลัยบรู พา ภาคผนวก $QQXDO5HSRUW 77 ,QVWLWXWHRI
รายงานประจำป 2550 สถาบันวทิ ยาศาสตรทางทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา การตรวจหาชนิดและปรมิ าณกรดไขมนั ในฟองนำ้ และแบคทีเรียท่อี าศัยอยใู่ นฟองนำ้ ทะเลบางชนิด ปยิ ะวรรณ ศรวี ิลาศ รวิวรรณ วฒั นดิลก และกานตพ์ ชิ ชา ใจดี สถาบนั วทิ ยาศาสตร์ทางทะเล มหาวทิ ยาลัยบรู พา อ. เมือง จ. ชลบรุ ี 20131 บทคัดย่อ จากการศึกษาหาชนิดและปริมาณกรดไขมันในฟองน้ำทะเลบริเวณจังหวัดจันทบุรีและตราด โดยเก็บ ตัวอยางเดือนกุมภาพันธ์ 2549 - พฤษภาคม 2549 สกัดหาปริมาณไขมันรวมดวยวิธีของ Bligh&Dyer ทำการ แยกกลมุ ของไขมนั ในตวั อยางฟองน้ำดวยเทคนิคคอลมั นโ์ ครมาโทรกราฟฟเปน กลุมไขมันไมมีข้วั (non polar lipid: NL) และกลมุ ไขมนั ทม่ี ขี ว้ั (polar lipid:PL) จากนน้ั หาชนดิ และปรมิ าณกรดไขมนั ดว ย GC/FID ผลการศกึ ษาพบปรมิ าณ ไขมันรวมอยใู นชวง 0.3-1.8% ,0.15-1.34% กลมุ ไขมนั ไมมขี ้ัวอยใู นชว ง 51.5-61.8%, 33.3-86.2% และกลมุ ไขมนั มีขั้วอยใู นชว ง 21.6-38.4%,11.3-53.3% โดยพบ C16:0, C18:1n9, C18:1n7 และ C16:3n4 เปนองคป์ ระกอบหลกั ของกรดไขมัน และกรดไขมันทจี่ ำเปน สำหรับสัตว์นำ้ วัยออ น Eicosapentaenoic acid, EPA (20:5n3, 11.85% ในชน้ั ไขมนั ไมมขี วั้ ) และDocosahexsaenoic acid, DHA (22:6n3, 19.63% ในชน้ั ไขมันทมี่ ขี ้วั ) ตรวจพบในตัวอยา งฟองนำ้ order Hadromerida เกาะกดู จงั หวดั ตราด จากการศกึ ษาหาชนดิ และปรมิ าณกรดไขมนั ของเชอ้ื แบคทเี รยี ทคี่ ดั แยก เช้อื จากฟองน้ำทเ่ี กบ็ จากจังหวัดชลบุรี พบวา มีองค์ประกอบกรดไขมนั ที่คลา ยกนั โดยพบกรดไขมนั palmitic acid (C16:0), palmitoleic acid (C16:1) linoleic acid (C18:2) เปนองคป์ ระกอบหลักของกรดไขมนั และ linoleic acid (C18:2n6) เปนกรดไขมันท่ีตรวจพบปริมาณสูงสุดปริมาณรอยละ 92.55 ของกรดไขมันโดยรวม และตรวจไมพบ กรดไขมนั ท่จี ำเปน EPA และ DHA ในตัวอยางเช้อื ทีท่ ำการศึกษา การแพร่กระจายและความชกุ ชมุ ของแพลงก์ตอนสัตวบ์ รเิ วณชายฝ่ังทะเลภาคตะวนั ออกปี2548 ขวญั เรือน ศรีนยุ สถาบนั วทิ ยาศาสตร์ทางทะเล มหาวทิ ยาลยั บรู พา บทคัดย่อ ศึกษาการแพรกระจายและความชุกชุมของแพลงก์ตอนสัตว์บริเวณปากแมน้ำของชายฝงทะเลภาค ตะวนั ออกในเดือนมีนาคม 2548 (ฤดูแลง ) และในเดอื นตลุ าคม 2548 (ฤดฝู น) พบแพลงกต์ อนสตั วท์ ั้งสิน้ 15 ไฟลัม 42 กลุม ในฤดูแลงมีความชุกชุมของแพลงก์ตอนสัตว์มากกวาฤดูฝน โดยมีไฟลัม Arthropoda เปนชนิดเดน รอง ลงมาคอื Annelida, Chordata และ Chaetognatha ตามลำดับ ในฤดูฝนแพลงกต์ อนสัตวท์ ่ีชกุ ชมุ เปน ชนิดเดนไดแ ก ไฟลมั Arthropoda รองลงมาคอื Chordata, Chaetognatha และ Mollusca ตามลำดบั สวนโคพีพอดในฤดูแลงพบ 4 อันดับยอ ย 30 ชนิด อนั ดับยอ ยที่พบไดแก Calanoida, Cyclopoida, Harpacticoida และ Poecilostomatoida ชนิด ของโคพีพอดท่ีเปนชนิดเดนในฤดูแลงไดแก Paracalanus crassirostris, Oithona simplex, Bestiolina similis และ Oithona aruensis ตามลำดบั ในฤดฝู นชนดิ ทีพ่ บมากทีส่ ดุ ไดแ ก Nauplius copepods, immature Paracalanus และ immature Oithona ตามลำดบั 78
รายงานประจำป 2550 สถาบันวิทยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลัยบรู พา ผลข องปริมาณไนโตรเจนท ่ีใชในการเพาะเล้ียงส าหรา่ ย(Isochrysis galbana)ต่อป ริมาณองคป์ ระกอบทาง เคมีของสาหรา่ ยและอ ัตราการเจรญิ เติบโตอ ตั ราก ารรอดของลกู ปลาก ารต์ ูนว ัยอ ่อน อมรรตั น์ ชมรงุ จารนุ ันท์ ประทุมยศ และปิยะวรรณ ศรวี ิลาศ สถาบนั วทิ ยาศาสตรท์ างทะเล มหาวิทยาลัยบรู พา บ ทคัดย่อ ศึกษาคุณคาทางอาหารของโคพีพอด พบวาโคพีพอดที่เพ่ิมคุณคาทางอาหารดวยสาหราย Isochrysis galbana ซง่ึ เจรญิ เตบิ โตในอาหารเหลวทมี่ ธี าตไุ นโตรเจน 2000 มลิ ลโิ มล มปี รมิ าณโปรตนี สงู สดุ คอื 65.74 เปอรเ์ ซน็ ต์ ของนำ้ หนกั แหง ไขมนั พบในปรมิ าณสงู ทโี่ คพพี อดในชดุ ทดลอง 2500 มลิ ลโิ มล คอื 6.22 เปอรเ์ ซน็ ตข์ องนำ้ หนกั แหง คารโ์ บไฮเดรตพบสงู สดุ ในชุด 3000 มลิ ลิโมล (14.59 เปอรเ์ ซ็นตข์ องนำ้ หนกั แหง ) เยอื่ ใยในโคพีพอดพบมากสุดในชดุ ทดลองที่เปน ชดุ การทดลอง 500 มิลลโิ มล คอื 5.11 เปอร์เซน็ ต์ของ น้ำหนักแหง สว นปรมิ าณของเถาพบมาในการทดลอง 3000 มิลลิโมล คือ 24.94 เปอร์เซ็นต์ของนำ้ หนกั แหง โรติ เฟอรท์ เี่ พมิ่ คณุ คา ทางอาหารดว ยสาหรา ย Isochrysis galbana พบวา มปี รมิ าณของกรดไขมนั รวมสงู สดุ ในชดุ ทดลอง 2000 และ 3000 มลิ ลิโมล (97.72 เปอร์เซน็ ต์ของกรดไขมัน) กรดไขมันกลุม n – 3 PUFA มีปริมาณสูงในโคพีพ อดท่เี พ่มิ คุณคา ทางอาหารดวย Isochrysis galbana ซึ่งเจรญิ เติบโตในอาหารเหลว Guillards “f/2” ทมี่ ีธาตุอาหาร ไนโตรเจน 2000 มลิ ลิโมล (21.77 เปอร์เซ็นตข์ องกรดไขมนั ) กรดไขมนั กลุม n – 3 HUFA มีปรมิ าณสงู ในโคพีพ อดทเี่ พิม่ คุณคาทางอาหารดว ย Isochrysis galbana ซึ่งเจรญิ เตบิ โตในอาหารเหลว Guillards “f/2” ทมี่ ธี าตอุ าหาร ไนโตรเจน 2500 มิลลิโมล (16.60 เปอร์เซ็นต์ของกรดไขมัน) กรดอะมิโน ในโคพีพอดพบปริมาณของกรดอะมิโน รวมสูงสุดในชดุ ควบคุมการทดลองคอื 36.16 เปอรเ์ ซ็นตข์ องน้ำหนกั แหง และพบกรดอมิโนท่ีจำเปนตอสตั วน์ ้ำสงู ในชดุ ทดลอง 1500 มลิ ลิโมล (15.00 เปอร์เซน็ ตข์ องน้ำหนกั แหง) โครงการเฝาระวงั และก ารวางแ นวทางป อ งกนั ก ารเกดิ ปรากฏการณข์ ้ีปลาวาฬ 79 ในบ รเิ วณชายฝงั่ ทะเลจังหวัดช ลบุรี พิชัย สนแจง แววตา ทองระอา ฉลวย มสุ กิ ะ ธดิ ารัตน์ นอ ยรักษา ขวัญเรอื น ศรีนุย วนั ชยั วงสดุ าวรรณ สเุ มตต์ ปจุ ฉาการ อาวธุ หมน่ั หาผล อัจฉรี ฟูปิง และ สพุ ตั รา ตะเหล็บ สถาบันวทิ ยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลยั บรู พา จ. ชลบุรี 20131 บทคัดยอ่ การเฝาระวังและติดตามการเกิดปรากฏการณ์ขี้ปลาวาฬในบริเวณชายฝงทะเลจังหวัดชลบุรีต้ังแต ปากแมน้ำบางปะกง ถึง เกาะสีชัง ซ่ึงเปนบริเวณที่มีรายงานการเกิดปรากฏการณ์ดังกลาวบอยครั้งในชวง ระยะเวลาทผ่ี า นมา มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ศกึ ษาการเปลย่ี นแปลงคณุ ภาพนำ้ และคณุ ภาพดนิ ตะกอนบางประการ ศกึ ษา องคป์ ระกอบชนดิ ความชกุ ชมุ และการกระจายของแพลงกต์ อนพชื และแพลงกต์ อนสตั วเ์ นน ในกลมุ ทก่ี อ ใหเ กดิ ปรากฏการณ์ ขป้ี ลาวาฬ และความสมั พนั ธก์ บั ปจ จยั สง่ิ แวดลอ มบางประการ รวมทง้ั แนวทางปอ งกนั การเกดิ ปรากฏการณด์ ังกลาว ทำการศึกษาในระหวางเดอื นมกราคม-ธนั วาคม 2548 (23 คร้ัง) และเดอื นมกราคม-ตลุ าคม 2549 (4 ครงั้ ) รวม สำรวจทง้ั หมด 27 ครง้ั จำนวน 13 สถานี ผลการศึกษา พบวาคุณภาพน้ำมีคาอยูในเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำชายฝงทะเลของไทย ยกเวน ออกซเิ จนละลาย อณุ หภมู ิ และแอมโมเนยี บางสถานที มี่ คี า เกนิ เกณฑม์ าตรฐานในชว งทเ่ี กดิ ปรากฏการณข์ ป้ี ลาวาฬ สารอาหารไนเตรต ฟอสเฟต และซลิ เิ กตในนำ้ รวมทงั้ สารอนิ ทรยี ท์ ลี่ ะลายนำ้ พบสงู ในบรเิ วณปากแมน ำ้ บางปะกง- อาวชลบุรี และลดต่ำลงในสถานไี กลจากปากแมนำ้ ลงไปจนถงึ เกาะสชี ัง สวนสารอาหารในดินตะกอนนัน้ พบสงู ใน บรเิ วณปากแมน ำ้ บางปะกงเชน เดยี วกนั การสำรวจแพลงกต์ อนพชื นน้ั พบวา กลมุ ไดอะตอมมกี ารกระจายทกุ สถานี และมคี วามหนาแนนสงู สุดทุกครงั้ ทส่ี ำรวจประมาณรอ ยละ 90 ของแพลงก์ตอนพืชทง้ั หมด
รายงานประจำป 2550 สถาบันวิทยาศาสตรทางทะเล มหาวทิ ยาลยั บูรพา การสำรวจการเกิดปรากฏการณข์ ป้ี ลาวาฬ พบวา เกดิ บอ ยครง้ั ในระดบั ความรนุ แรงตา งๆ กนั ในป 2548 เกดิ ขน้ึ เกอื บตลอดทง้ั ป ทำใหป ลาและสตั วน์ ำ้ ตาย 3 ครง้ั และในเดอื นสงิ หาคม เกดิ ตอ เนอ่ื งเปน ระยะเวลานานตลอดทง้ั เดอื น ในป 2549 สว นใหญเ กดิ ในระดบั ทไ่ี มร นุ แรง แตพ บ 1 ครง้ั ทท่ี ำใหป ลาและสตั วน์ ำ้ ตายจำนวนมาก ปรากฏการณ์ ดงั กลา วเกดิ ขน้ึ ในชว งตน ฤดรู อ น ตน ฤดฝู น และฤดฝู น แพลงกต์ อนพชื ทเ่ี ปน สาเหตทุ ำใหเ กดิ ปรากฏการณด์ งั กลา ว ได แก แพลงกต์ อนพชื กลมุ ไดโนแฟลกเจลเลต Noctiluca scintillans เปน สว นใหญ ในบางครง้ั พบเปน สาเหตุเกดิ รว มกบั Ceratium spp. รวมทง้ั แพลงกต์ อนพชื กลมุ ไดอะตอม Skeletonema costatum และ Chaetoceros spp. ปรากฏการณข์ ้ี ปลาวาฬ อนั มสี าเหตจุ าก Noctiluca (> 100 เซลล/์ ลติ ร) และ Ceratium (> 50,000 เซลล/์ ลติ ร) พบทค่ี วามเคม็ ระหวา ง 2 1-35 และ 25-35 สว นในพนั สว น ตามลำดบั โดยเฉพาะท่ี Noctiluca หนาแนน สงู สดุ นน้ั (19,312 เซลล/์ ลติ ร) พบทค่ี วาม เคม็ 30 สว นในพนั สว น สำหรบั Skeletonema และ Chaetoceros (> 100,000 เซลล/์ ลติ ร) พบทค่ี วามเคม็ ระหวา ง 1-3 1 และ 10-35 สว นในพนั สว น ตามลำดบั การศกึ ษาความสมั พนั ธร์ ะหวา งความหนาแนน ของแพลงกต์ อนพชื ทเี่ ปน สาเหตขุ องการเกดิ ปรากฏการณ์ กับปจจัยสิ่งแวดลอมและการเปรียบเทียบสารอาหารในน้ำท่ีพบในชวงที่เกิดปรากฎการณ์และในภาวะปกติ พบวา ฟอสเฟตและสารอินทรีย์ที่ละลายน้ำ เปนปจจัยสำคัญท่ีกอใหเกิดปรากฏการณ์ข้ีปลาวาฬรวมกับระดับความเค็ม ที่เหมาะสมดังกลาวขางตน โดยแหลง ของฟอสเฟตและสารอินทรีย์ท่ีละลายน้ำมาจากกจิ กรรมตา งๆ บรเิ วณปาก แมน ำ้ บางปะกงและสถานใี กลเ คยี งทอ่ี ยถู ดั ลงมา เนอ่ื งจากพบปรมิ าณสงู ในบรเิ วณดงั กลา ว รวมทง้ั ฟอสเฟตบางสว น อาจมาจากกระบวนการธรรมชาตจิ ากการปลดปลอ ยของฟอสฟอรสั ในดนิ ตะกอนทอ่ี ยใู นรปู ของสารประกอบของเหลก็ และอลมู นิ มั ซง่ึ พบมากในบรเิ วณปากแมน ำ้ บางปะกงอกี ดว ย นอกจากน้ี การศกึ ษาความสมั พนั ธก์ บั แพลงกต์ อนสตั ว์ พบวา Noctiluca มีความสัมพันธ์ในทางเดียวกันกับไขปลา และโปรโตรซัว Favella spp. แตไมพบความสัมพันธ์ใดๆ กับ ลกู ปลา และโคพีพอด ปรากฏการณข์ ปี้ ลาวาฬเปน ปรากฏการณธ์ รรมชาตทิ มี่ คี วามซบั ซอ นตอ งอาศยั ความรว มมอื ของหลาย ฝา ยในการจดั การการแกไ ข เนอ่ื งจากสารอาหารและของเสยี ตา งๆ ทถี่ กู พดั พาจากบรเิ วณปากแมน ำ้ บางปะกงและ แมน ำ้ สายอน่ื ๆ ในบรเิ วณอา วไทยตอนบนมาจากหลายแหลง ดงั นน้ั การจดั การการแกไ ขและปอ งกนั การเกดิ จงึ ไมใ ช เปนปญหาในระดบั ทองถนิ่ หรือจังหวัดเพียงอยางเดยี ว แตเปน ปญหาในระดับชาติท่ีตอ งอาศัยการประสานงานกัน ขององค์กรท่ีเก่ียวของทั้งหนวยงานภาครัฐและเอกชน รวมทั้งประชาชนโดยเฉพาะผูท่ีเกี่ยวของ เชน ชาวประมง หรอื ผปู ระกอบการการเพาะเลย้ี งสตั วน์ ำ้ เปน ตน มารว มมอื กนั ในการจดั การ วางนโยบาย รวมทง้ั การออกกฎหมาย ที่เกี่ยวของเพื่อนำไปสูการปฏิบัติ และท่ีสำคัญยังคงตองมีการติดตามและตรวจเฝาระวังการเกิดปรากฏการณ์ ข้ีปลาวาฬอยูเสมอทั้งในชวงท่ีเกิดปรากฏการณ์และในภาวะปกติ ซ่ึงการตรวจติดตามดังกลาว ควรมีการศึกษา ถึงการเปล่ียนแปลงองค์ประกอบชนิด และความหนาแนนของแพลงก์ตอนพืชแตละชนิดโดยเฉพาะกลุมที่สามารถ สรา งสารชวี พษิ รวมทงั้ ปจ จยั สงิ่ แวดลอ มตา งๆ ในบรเิ วณทท่ี ำการศกึ ษาและกจิ กรรมของมนษุ ยท์ เ่ี กย่ี วขอ งกบั การ ใชป ระโยชนจ์ ากทรัพยากรบนฝง ประกอบดว ย 80
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรทางทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา การแยกเชือ้ และการจำแนกสเตรปโตมยั ซีสจากดินชายฝง่ั ของเกาะชา งจงั หวดั ตราด รตั นาภรณ์ ศรวี บิ ลู ย์1 จริ วรรณ เพญ็ 2 ปรากรม ประยรู รตั น์ 2 1สถาบนั วทิ ยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบรู พา ชลบุรี 20131 2ภาควชิ าชวี วิทยา คณะวทิ ยาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั บรู พา ชลบรุ ี 20131 บทคดั ย่อ จากการแยกเชื้อแอคติโนมียซีทจากดินบนเกาะชา ง จังหวัดตราดจำนวน10 ตัวอยาง เพื่อคน หาสเตรป โตมยั ซสี ซง่ึ เปนแอคติโนมยั ซที สกลุ ที่พบวา มีการสรางสารแอนติไบโอติกมากท่ีสดุ โดยใชอาหาร Starch Casein Agar พบแอคตโิ นมยั ซที รวมทง้ั หมด 175 ไอโซเลต จากการตรวจสอบโดยใชว ธี ที างสณั ฐานวทิ ยารวมทง้ั วธิ ที างเคมี คอื วเิ คราะหช์ นดิ ของกรดไดอะมโิ นไพมลิ คิ และนำ้ ตาลทพ่ี บในการยอ ยสลายเซลลท์ ง้ั เซลล์ (whole-cell hydrolysate) สามารถจำแนก Streptomyces ได 30 ไอโซเลต และจดั แบง กลมุ ตามสขี องสปอร์ (spore mass)ได 5 กลมุ สขี องสปอร์ สีเทาแยกเชื้อได 9 ไอโซเลต ไดแก Streptomyces 2-30, Streptomyces2-41, Streptomyces 6-17, Streptomyces 6-29, Streptomyces 6-38, Streptomyces 6-43, Streptomyces 6-57, Streptomyces 6-60 และ Streptomyces 7-21 สีของสปอรส์ ขี าวแยกเชือ้ ได 12 ไอโซเลต ไดแ ก Streptomyces 2-36, Streptomyces 2-43, Streptomyces 3-23, Streptomyces 3-28, Streptomyces 5-1, Streptomyces 5-6, Streptomyces 5-7, Streptomyces 5-14, Streptomyces 6-40, Streptomyces 9-11, Streptomyces 9-40 และ Streptomyces 10-6 สขี องสปอรส์ เี หลอื ง นำ้ ตาลแยกเชื้อได 4 ไอโซเลต ไดแก Streptomyces 5-9, Streptomyces 10-12, Streptomyces 10-14 และ Strep- tomyces 10-31 สีของสปอร์สแี ดง สม แยกเชอื้ ได 4 ไอโซเลต ไดแก Streptomyces 6-15, Streptomyces 7-18, Streptomyces 9-17 และ Streptomyces 10-8 และพบ Streptomyces ทมี่ สี สี ปอร์สเี ขียวดว ยอกี 1ไอโซเลต สถานการณค์ ณุ ภาพนำ้ ทะเลชายฝ่งั ภาคตะวนั ออกปี 2548 ฉลวย มสุ ิกะ วนั ชยั วงสดุ าวรรณ อาวธุ หมนั่ หาผล และแววตา ทองระอา สถาบนั วทิ ยาศาสตรท์ างทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา อ. เมือง จ. ชลบรุ ี 20131 บทคดั ยอ่ การศกึ ษาคณุ ภาพนำ้ ชายฝง ทะเลภาคตะวนั ออก ตง้ั แตป ากแมน ำ้ บางปะกง จงั หวดั ฉะเชงิ เทรา ถงึ ปากแมน ำ้ ตราด จงั หวดั ตราด ในพน้ื ทก่ี ารใชป ระโยชนค์ ณุ ภาพนำ้ ทะเลเพอ่ื การเพาะเลย้ี งสตั วน์ ำ้ การวา ยนำ้ และบรเิ วณ แหลง อตุ สาหกรรม รวม 76 สถานี ใน 7 เขตพน้ื ท่ี โดยเกบ็ ตวั อยา งรวม 2 ครง้ั คอื ในฤดแู ลง (มนี าคม 2548) และฤดฝู น (ตลุ าคม 2548) คณุ ภาพนำ้ ทศ่ี กึ ษา ไดแ ก แอมโมเนยี ไนไตรท์ ไนเตรต ฟอสเฟต ซลิ เิ กต ออกซเิ จนละลาย อณุ หภมู ิ ความ เคม็ และความเปน กรด-ดา ง ผลการศกึ ษาพบวา นำ้ ทะเลมคี ณุ ภาพดี มคี า อยใู นเกณฑม์ าตรฐานคณุ ภาพนำ้ ทะเลชายฝง ของประเทศไทย ยกเวน ออกซเิ จนละลาย ในฤดแู ลง บรเิ วณปากแมน ำ้ บางปะกง และบางแสน มคี า ตำ่ กวา คา มาตรฐาน เมอ่ื เปรยี บเทยี บคณุ ภาพนำ้ ในแตล ะเขต พบวา เขตเพาะเลย้ี งสตั วน์ ำ้ ชายฝง บรเิ วณปากแมน ำ้ บางปะกง-อา งศลิ านำ้ ทะเลมี คณุ ภาพเสอ่ื มโทรมกวา เขตอน่ื อยา งมนี ยั สำคญั (p<0.05) และมแี นวโนม เสอ่ื มโทรมลงจาก 5 ปท ผ่ี า นมาเลก็ นอ ย ในขณะท่ี เขตอน่ื ๆคณุ ภาพนำ้ ใกลเ คยี งกนั และใกลเ คยี งกบั อดตี 81
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรทางทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา ชนดิ ของปูนำ้ เคม็ ทพ่ี บท่ีท่าเทียบเรือประมงอ่างศลิ าและแหลมฉบงั จงั หวัดชลบุรี นริ มล แกวกณั หา1 และ นงนชุ ต้ังเกริกโอฬาร2 1สถาบนั วทิ ยาศาสตรท์ างทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา ชลบรุ ี 20131 2ภาควิชาชวี วทิ ยา คณะวทิ ยาศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยบูรพา ชลบุรี 20131 บทคดั ยอ่ ทำการศึกษาชนิดของปูน้ำเค็มท่ีทาเทียบเรือประมงอางศิลาและแหลมฉบัง จังหวัดชลบุรี เพื่อใชเปน ตัวอยางอางอิงสำหรับงานศึกษาทางดานอนุกรมวิธานของปูน้ำเค็มท่ีพบบริเวณชายฝงทะเลในเขตจังหวัดชลบุรี โดยเก็บตัวอยางปูน้ำเค็มทุกเดือนจากทาเทียบเรือ 2 แหง ในจังหวัดชลบุรี คือ ทาเทียบเรือประมงอางศิลา และ ทา เทียบเรือประมงแหลมฉบัง ระหวา งเดือน กุมภาพันธ์ 2547 ถงึ มกราคม 2548 ตวั อยา งปูทไ่ี ดมาจากเรือประมง อวนลากทล่ี ากทค่ี วามลกึ นอ ยกวา 100 เมตร ทำการถา ยภาพสขี องตวั อยา งปู จากนน้ั ดองตวั อยา งปดู ว ยแอลกอฮอล์ 70 % แลวทำการจำแนกสปชีส์ โดยอาศัยลักษณะเดนที่สำคัญ ไดแก กระดองหรือคาราเปส (carapace) หนวด คูท่ี 2 (antenna) ฐานหนวดคทู ่ี 2 (basal antennal joint) รยางค์ปากคูท ี่ 3 (3thmaxiliped) ขาเดินคทู ่ี 1 หรือกา ม หนีบ (cheliped) ขาเดินคูท่ี 5 (5thpereiopod) สวนทอง (abdomen) และอวัยวะเพศผู (male gonopod) รวมท้ัง ลักษณะลวดลายและสีสนั ตางๆ บนกระดอง ตามหลักเกณฑก์ ารจำแนกตามวิธขี อง Sakai (1976) และ Aiyun & Siliang (1991) จากการศกึ ษา บริเวณทาเทียบเรอื อา งศลิ า พบปูทั้งสิ้น 9 ครอบครวั 19 สกุล 30 ชนิด และบรเิ วณ ทา เทียบเรือแหลมฉบงั พบปูทัง้ สิ้น 8 ครอบครัว 16 สกลุ 22 ชนิด รวมชนดิ ของปูน้ำเคม็ ที่พบท่ีทา เทียบเรือประมง ท้งั สองแหง ของจังหวัดชลบรุ ี มจี ำนวนทงั้ สนิ้ 9 ครอบครวั 20 สกลุ 34 ชนิด การก ระจายแ ละค วามชุกชมุ ของแ พลงกต์ อนส ัตว์บริเวณป ากแม่น้ำ ตลอดแ นวชายฝั่งทะเลภ าคตะวันออกข องประเทศไทย ขวญั เรือน ศรีนยุ สถาบันวทิ ยาศาสตรท์ างทะเล มหาวทิ ยาลัยบรู พา ต.แสนสขุ อ.เมือง จ.ชลบรุ ี 20131 บทคัดย่อ จากการศกึ ษาการกระจายและความชกุ ชมุ ของแพลงกต์ อนสตั วบ์ รเิ วณปากแมน ำ้ ตลอดแนวชายฝง ทะเล ภาคตะวนั ออกของประเทศไทยในเดอื นมนี าคม 2548 (ฤดแู ลง ) และในเดอื นตลุ าคม 2548 (ฤดฝู น) พบแพลงกต์ อน สตั วท์ ง้ั สนิ้ 15 ไฟลมั 42 กลมุ ในฤดแู ลง มคี วามชกุ ชมุ ของแพลงกต์ อนสตั วม์ ากกวา ฤดฝู น โดยฤดแู ลง พบ Arthropoda เปน ไฟลัมเดน รองลงมาคือ Annelida, Chordata และ Chaetognatha ตามลำดับ สำหรบั ฤดฝู นพบ Arthropoda เปน ไฟลมั เดน เชน เดยี วกนั รองลงมาคอื Chordata, Chaetognatha และ Mollusca ตามลำดบั และผลจากการศกึ ษาโคพพี อดในฤดแู ลง พบ 4 อนั ดบั ยอ ย จำแนกได 30 ชนดิ อนั ดบั ยอ ยทพ่ี บไดแ ก Calanoida, Cyclopoida, Harpacticoida และ Poecilostomatoida โคพีพอดชนิดเดน ที่พบในฤดูแลงไดแ ก Paracalanus crassirostris, Oithona simplex, Bestiolina similis และ Oithona aruensis ตามลำดับ ในฤดูฝนชนิดของโคพีพอดที่พบมากท่ีสุดไดแก Nauplii of copepods, copepodites of Paracalanus และ copepodites of Oithona ตามลำดบั 82
รายงานประจำป 2550 สถาบันวทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา การเจริญเติบโตการร อดตายข องป ลาก ารต์ นู ว ัยออ่ น(Amphiprion ephippium) ที่ไดจ ากการใหโ รต เิ ฟอร์(Brachionus rotundiformis) ทีเ่ ล้ยี งในส าหร่ายIsochrysis galbana ดว ยส ารอาหารไนโตรเจนค วามเขม ขนตา่ งกนั อมรรัตน์ ชมรงุ จารุนนั ท์ ประทุมยศ ปยิ ะวรรณ ศรวี ลิ าศ และวรเทพ มธุ วุ รรณ สถาบนั วทิ ยาศาสตร์ทางทะเล มหาวทิ ยาลัยบูรพา ต.แสนสุข อ.เมอื ง จ.ชลบรุ ี 20131 บทคัดย่อ ศกึ ษาปริมาณโปรตีนและไขมนั ในสาหรา ย Isochrysis galbana เมื่อเล้ียงดว ยอาหารเหลวสูตร Guillards “f/2” ท่ีมีปรมิ าณธาตอุ าหารไนโตรเจนจาก NaNO3 ที่แตกตางกัน 6 ระดับ คอื 05, 1.0, 1.5, 2.0, 2.5 และ 3.0 โม ลาร์ เม่อื ทำการวเิ คราะห์คุณคา ทางอาหาร พบวามปี รมิ าณโปรตนี และไขมันสูงสุดทค่ี วามเขม ขน 1.5 โมลาร์ จาก การวิเคราะห์คุณคาทางอาหารในโรติเฟอร์ (Brachionus rotundiformis) พบวาโรติเฟอร์ท่ีเพิ่มคุณคาทางอาหาร ดวย I. galbana ชุด 2.5 และ 3.0 โมลาร์ มีปริมาณโปรตีนสูงสุด โรติเฟอร์ที่เพิ่มคุณคาทางอาหารดวยสาหราย I.galbana พบกรดไขมนั กลมุ n – 3 PUFA และ n – 3 HUFA เม่อื นำโรติเฟอรท์ ี่เพิม่ คุณคา ทางอาหารดว ยสาหราย I.galbana เลย้ี งลกู ปลาการ์ตนู ดำแดง (Amphiprion ephippium)เปน ระยะเวลา 21 วนั ผลการทดลองพบวาลกู ปลา มกี ารเจรญิ เติบโตดีในชุดทดลอง 2.0 และ 2.5 สารตวั ยาและผลติ ภัณฑเ์ สริมอาหารจากฟองนำ้ และแบคทีเรียทะเลที่อาศยั อยู่ ชตุ ิวรรณ เดชสกลุ วัฒนา สถาบันวทิ ยาศาสตรท์ างทะเล มหาวทิ ยาลัยบรู พา บทคดั ยอ่ ผลิตภัณฑ์ธรรมชาติจากสัตว์และแบคทีเรียจากทะเล ไดถูกคนพบมากมายในชวงเวลา 2-3 ทศวรรษท่ีผานมา โดยเฉพาะกลุมสัตว์ไมมีกระดูกสันหลัง ไดแก ฟองน้ำ เพรียงหัวหอม จาการศึกษาสาร ออกฤทธ์ิชวี ภาพหลายดา นพบวา สารสกัดจากฟองน้ำและแบคทีเรียทะเลของไทยมีฤทธิ์ตา นจุลินทรยี ์ : แบคทีเรีย Staphylococcus aureus, Bacillius subtilis, Micrococcus luteus และ Vibrio anguillarum ทเ่ี ปน สาเหตโุ รคตดิ เชอ้ื หลายโรค และสารสกดั ฟองนำ้ หลายชนดิ มฤี ทธติ์ า นเชอื้ วณั โรค Mycobacterium tuberculosis ฤทธต์ิ า นอนมุ ลู อสิ ระ ฤทธต์ิ า นเซลล์ มะเรง็ หลายชนดิ ไดแ ก มะเรง็ ปากมดลกู (Human cervical carcinoma,HeLa), มะเรง็ ปอด (Lung, NCI-H187) และ มะเรง็ เตา นม (Breast, BC) นอกจากนย้ี งั พบวา สามารถผลติ กรดไขมนั และสารชวี รงควตั ถหุ ลายชนดิ 83
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลยั บรู พา AntifungalActivityEvaluationoftheConstituentsofHaliclonabaeri andHaliclona cymaeformis, Col- lectedfromtheGulfofThailand Rawiwan Wattanadilok 1,3 , Pichan Sawangwong 2 , Cátia Rodrigues 4,6 , Honorina Cidade 4,6, Madalena Pinto 4,6 , Eugenia Pinto 5,6 , Artur Silva 7 and Anake Kijjoa 3,8,* 1 Bangsaen Institute of Marine Science (BIMS), Burapha University, Bangsaen, Chonburi 20131, Thailand 2 Department of Aquatic Science, Faculty of Sciences, Burapha University, Bangsaen, Chonburi 20131, Thailand 3 Centro Interdisciplinar de Investigação Marinha e Ambiental (CIIMAR), Universidade do Porto, Rua dos Bragas 289, 4050-123 Porto, Portugal 4 Laboratório de Química Orgânica, Faculdade de Famácia, Universidade do Porto, Rua Anibal Cunha 164, 4050-047 Porto, Portugal 5 Laboratório de Microbiologia, Faculdade de Famácia, Universidade do Porto, Rua Anibal Cunha 164, 4050-047 Porto, Portugal 6 Centro de Estudos de Química Orgânica, Fitoquímica e Farmacologia da Universidade do Porto, (CEQO FFUP), 7 Departamento de Química, Universidade de Aveiro, 4810-1933 Aveiro, Portugal 8 ICBAS-Instituto de Ciências Biomédicas Abel Salazar, Universidade do Porto, 4099-003 Porto, Portugal Abstract A new compound maleimide-5-oxime was islated, together with 3, 4-dihydroxy-benzoic acid, tetil- lapyrone, from the ethyl acetate extract of the marine sponge haliclona baeri while tetillalpyrone, nortetil- lapyrone, p-hydroxybenzaldehyde and phenylacetic acid were isolated from the ethyl acetate extract of Hali clona cymaeformis, collected from the Gulf of Thailand. The Structures of tetillapyrone and nortetillapyrone were re-examined using HMBC correlations. Maleimide-5-oxime, tetillapyrone and nortetillapyrone were found to be inactive against three human tumor cell lines (the estrogen-dependent ER (+) MCF-7, the estrogen- independent ER (-) MDA-MB-231 and NCI-H460. Maliemide-5-oxime, p-hydroxybenzaldehyde, phenylacetic acid, tetillapyrone and nortetillaapyrone were evaluated for their growth inhibitory effect against seven yeast s and eight filamentous fungi. Only nortetillapyrone showed antifungal activity, with a preponderance on the dermatophytic filamentous fungi. 84
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา PigmentedActinomycetesfromCoastalAreasandtheirBioactiveSecondaryMetabolites. Srivibool, R.1 and Sukchotiratana, M.2 1 Marine Biotechnology Unit, Institute of Marine Science, Burapha University, Chonburi. 20131. Thailand. 2 Department of Biology, Faculty of Science, Chiang Mai University, 50200, Thailand. Abstract Forty soil samples were collected from coastal areas of Chonburi, Rayong and Chantaburi Prov- inces. These samples were pretreated at 55 OC and 100 OC for 15 min and 1 h,respectively, diluted by using 10-fold-dilution and then inoculated onto Starch Casein and Humic acid Vitamin Agar plates to isolate for actinomycetes having some of bioactive secondary metabolites. Various actinomycetes appeared on both agar plates were selected after 7-14 d incubation at 32 o C and purified. One hundred and seventy nine isolates were screened for antimicrobial activity and 122 were found to be active against gram positive and/ or gram negative bacteria, including yeasts. Gram positive bacterial test strains : Micrococcus luteus TISTR 884, Staphylococcus aureus TISTR 885 and methicillin resistant Staphylococcus aureus 815(MRSA 815) were inhibited by most actinomycetes antimicrobial producing strains while gram negative bacterial test strain, Pseudomonas aeruginosa TISTR 781, was inhibited by 11 isolates of actinomycetes. Most antimicrobial produc- ing strains could inhibit both bacteria and yeasts, and 29 strains found to be active against only yeasts test strains. Yeast test strains were: Candida albicans TISTR 5239, Candida tropicalis TISTR 5045, Debaryomyces hansenii TISTR5265, Pichia kluyveri TISTR 5150 and a Candida sp. hospital strain. Furthermore, most isolates, both antimicrobial producers and non-antimicrobial producers were able to produce colorful colonies as well as soluble pigments in some strains. TaxonomyandDistributionofSargassum (Phaeophyceae)intheGulfofThailand Noiraksar, T.1 and Ajisaka, T.2 1 Institute of Marine Science, Burapha University, Bangsaen, Chon Buri 20131, Thailand 2 Hall of Global Environmental Research, Graduate School of Global Environmental Studies, Kyoto University, Kyoto, 606-8502, Japan Abstract Ten species of Sargassum (Sargassaceae, Phaeophyceae) were found along the Gulf of Thailand. Morphological characteristics of Sargassum baccularia (Mertens) C.A. Agardh, S. binderi Sonder, S. cinereum J.G. Agardh, S .crassifolium J.G. Agardh, S. longifructum Tseng et Lu, S. oligocystum Montagne, S. polycystum C.A. Agardh, S. siliquosum J.G. Agardh, S. swartzii (Turner) C.A. Agardh and one unidentified species were examined and described in details. The most common species was S. polycystum distributing widely in almost all the study areas, while S. crassifolium was found restrictively in Prachuap Khirikhan Province, S. longifructum in Chumphon Province, S. siliquosum in Surat Thani Province and the unidentified species in Songkhla Province. Three species (S. cinereum, S. longifructum and S. swartzii) are new records for the algal flora of Thailand. Five species (S. baccularia, S. cinereum, S. longifructum, S. polycystum and the unidentified species) belong to the section Zygocarpicae (J.G.. Agardh) Setchell. 85
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา DevelopmentofAnemonefishesCultureTechniquesforCommercialFarming Muthuwan, V. Institute of Marine Science, Burapha University Abstract The successful propagation and culture techniques for twelve species of anemonefishes were developed through researches at the Institute of Marine Science for commercial farming purpose. Each pair of anemonefish broodstocks is cultured separately in a 75-liters glass aquarium equipped with a closed re- circulation systems. The females spawn regularly on a floor tile provided at 10-14 days interval. It takes 5 to 7 days for larvae to hatch out which usually occurs 2-3 hours after darkness. The larvae are fed with rotifer at 10-15 rotifers per milliliter for 10-14 days then newly hatched artemia nauplii are fed until 4 weeks. Two species of phytoplankton are added to cultured water during the rearing periods as food for rotifer. Color and pattern of the larvae start to develop at 7-days old and fully develop 3 to 4-weeks after hatching. Survival of the larvae is greatly enhanced when fed with rotifer enriched with ascorbyl palmitate. Juveniles can be weaned to artificial feed after 4-weeks and it takes 4-5 months depend on the species for juveniles to grow to the marketable size (1 inches). DrugAgentsandfoodsupplementsfromspongesandassociatedbacteriaCollectedfromtheGulfof Thailand Dechsakulwatana, C. Institute of Marine Science, Burapha University, Chonburi 20131 Abstract Natural product from marine animals and bacteria were significantly discovered in the past decades especially invertebrates: sponges, tunicates and associated bacteria for their bioactive substances. In an attempt to investigate on Thai marine sponges and associated bacteria for antimicrobial, antioxidation and anticancer were found. The results showed activities against bacteria such as Staphylococcus aureus, Bacillius subtilis, Micrococ- cus luteus and Vibrio anguillarum which causing diseases and most sponges extracts against Mycobacterium tuberculosis. Also significant inhibitory effects were found on cancer cells of Human cervical carcinoma(HeLa), Lung (NCI-H187) and Breast (BC). In addition this investigation found the capacity to produce several fatty acids and biopigments. 86
รายงานประจำป 2550 สถาบันวทิ ยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลยั บูรพา ThermotolerantActinomycetesfromCoastalareasproducingN-acylaminoacidracemase Rattanaporn Srivibool1, Udomluck Thitiragpanich2 and Shinji Tokuyama3 1 Marine Biotechnology Unit, Institute of Marine Science, Burapha University, Chonburi 20131, Thailand 2Department of Biochem, Faculty of Science, BuraphaUniversity, Chonburi 20131, Thailand. 3Department of Biologicalchemmistry, Faculty of Agriculture, Shizuoka University,Shizuoka 422-8529, Japan Abstract As gram positive bacteria mainly found in soil and as saprophytes, actinomycetes take an impor- tant role in soil ecology. Moreover, some actinomycetes are prolific producers of variety of useful enzymes that could be used from both fundamental and application perspectives. In this study, 45 sample soils from Chonburi, Rayong, Chantaburi and Trad Provinces were collected and 265 isolates of actinomycetes were obtained. Eighteen isolates were able to produce N-acylamino acid racemase when cultured in the medium comprised of 0.25% glucose, 1.5% peptone, 0.5% yeast extract, 0.5% NaCl, 0.25% KH2PO4 and 0.5% N-acetyl-D-methionine. The enzyme was detected by L-methionine produced in the reaction mixture when L-aminoacylase was added. It was found that strain C12-22 and strain C15-14 were the most and the second high N- acylamino acid racemase producers, 0.723 and 0.611 in term of L-methionine produced, respectively, by HPLC analyzing. The rest of actinomycetes that could produce the enzyme were 11 different Streptomyces sp. and 5 Actinomadura sp. The results from morphological study appeared that strain C12- 22 formed retinaculiaperti spore chains or occasionally spirales and strain C15-14 formed spores in spiral chains or occasionally straight. By chemical analysis of cell wall and whole-cell hydrolysate, both strains had L-diaminopimelic acid with glycine in cell wall peptidoglycans and had no characteristic sugar in whole-cell hydrolysate in which the characteristics of the genus Streptomyces. Both strains grew well between 25o C-40o C and could tolerate at higher temperature up to 45 o C. The results from 16S DNA gene sequencing analysis of strain C12-22 and C15-14 showed 99% semilarity with S. tendae and S. Goraiensis, respectively. However, N- acylamino acid racemase producing strains were not many to be discovered among actinomycetes, and in this study S. goraiensis is a new report. 87
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรทางทะเล มหาวทิ ยาลยั บูรพา MarineYeast:ANewAlternativeSourceForHighlyUnsaturatedFattyAcids. Srivibool, R1. and Jaritkhuan, S2. 1Institute of Marine Science, Burapha University, Bangsaen, Chonburi. 20131 2Department of Aquatic Science, Faculty of Science, Burapha University, Bangsaen, Chonburi. 20131 Abstract Seawater surounding coral reef area at Ko Man Nai, Rayong, and Ko Tao, Surat-thani, were col- lected for isolation of marine yeasts having high unsaturated fatty acids. Five millilitres of each seawater sample were filtered through cellulose nitrate filter paper of 0.2 μm in diameter. Then placed the filter paper on Yeast Extract-Malt Extract Agar plate and incubated at 30 o C for 2 days. The yeast colonies appeared on the agar plates were purified on Yeast Extrat-Malt Extract Agar and were kept at 4 o C for some morphological and biochemical studies, including for fatty acids analysis. Seven strains of marine yeasts were found from 12 seawater samples from both Ko Man Nai and Ko Tao. Freezed dry cells of 100-200 mg from broth culture media were extracted for fatty acids and analized by gas chromatography. In different kinds of medium broth these marine yeasts produced different amount and kind of whole-cell fatty acids and some of same strains might not produce docosahexaenoic acid, C22:6 n-3, in Sabouraud broth but could praoduce well in Yeast Extract-Malt Extract or Potato Dextrose broth. The best yeast strain that produced highest amount of C22:6 n-3, 1.19 mg/g dry wt, was the isolate from Ko Tao and the second highly produced was the isolate from Ko Man Nai. Apart from C22:6 n-3, the strain from Ko Tao and the others from Ko Man Nai also produced high amount of other kinds of unsaturated fatty acids, oleic, linoleic, γ-linolenic and palmitoleic acids. Although some of these marine yeasts could not grow well at higher temperature but could tolerate at 45 o C and 50 o C. Furether more all of these marine yeasts still grew well in medium containing 17% ethanol. In future application some of these marine yeasts might take an important role as a new alternative source of high unsaturated fatty acids for food nutrition supplement, and even of bioenergy. 88
รายงานประจำป 2550 สถาบันวิทยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลัยบูรพา IsolationandCharacterisationofAnticancerandAntimicrobialproducingStreptomyces fromMangrove Sediments R. Srivibool 1, W. Pathom-aree2,K. Jaidee1 M. Sukchotiratana2 and S. Tokuyama3 1 Institute of Marine Science, Burapha University, Chonburi.20131. Thailand. Email:[email protected] 2 Department of Biology, Faculty of Science, Chiang Mai University, Chiang Mai 50200, Thailand. 3Department of Applied Biological Chemistry, Faculty of Agriculture. Shizuoka University, Shizuoka, Japan. Abstract An actinobacterium, designated as strain CH54-4, was isolated from tropical mangrove soil in the east coast of the Gulf of Thailand using starch casein agar. This isolate was found to contain chemical markers typical of members of the genus Streptomyces, that is, it contained LL-diaminopimelic acid and glycine with no characteristic sugar in whole-organism hydrolysates (wall chemotype I), major amount of phosphatidylethanolamine as the diagnostic lipid (phospholipid type II) and octahydrogenated menaquinone with nine isoprene units (MK9(H8)) as the predominant isoprenologue. This strain possessed a broad spec- trum of antimicrobial activity against Gram-positive, Gram negative bacteria and fungi namely Bacillus subtilis TISTR008, Methicillin Resistant-Staphylococcus aureus 815, Micrococcus luteus TISTR784, Pseudomonas aeruginosa NBRC13736, S. aureus NRIC1135, Aspergillus niger NRIC1221, Candida albicans IFO1594, De- baryomyces hansenii NRIC1303, Mucor racemosus NBRC4581, Pennicillium chrysogenum NRIC1271, Pichia dispora NRIC1348 and Schizosaccharomyces pombe NRIC1434. In addition, this strain also showed strong activity against breast cancer cells with the IC50 of 2.91 µgmL-1. Almost complete sequence of the 16S rDNA gene of strain CH54-4 was aligned with available corresponding sequences of Streptomyces type strains. The resultant phylogenetic trees showed that strain CH54-4 form a distinct clade in the 16S rRNA Streptomyces gene tree and closely related to Streptomyces thermocarboxydus. 89
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรท างทะเล มหาวิทยาลยั บูรพา SpeciesandDistributionofSargassum (Phaeophyceae)fromThailand T. Ajisaka*, T. Noiraksar** and K. Lewmanomont*** * Kyoto University, Japan ** Burapha University, Thailand *** Kasetsart University, Thailand Abstract Thirteen species of Sargassum (Sargassaceae, Phaeophyceae) were found in Thai waters. Nine spe- cies were from the west coast of the Gulf of Thailand, five species from the east coast of the Gulf of Thailand, and six species from the Andaman Sea. They are: Sargassum baccularia (Mertens) C.A. Agardh, S. binderi Sonder, S. cinereum J. Agardh, S .crassifolium J.G. Agardh, S. cristaefolium C. A. Agardh, S. longifructum Tseng et Lu, S. oligocystum Montagne, S. polycystum C.A. Agardh, S. siliquosum J.G. Agardh, S. stolonifolium Phang et Yoshida, S. swartzii (Turner) C.A. Agardh and two unidentified species. The most common species are S. polycystum and S. stolonifolium distributing widely in the Gulf of Thailand and the Andaman Sea, respectively. S. longifructum was found restrictively in Chumphon Province, S. siliquosum in Surat Thani Province, unidenti- fied species 1 in Songkhla Province and unidentified species 2 in Krabi Province. S. crassifolium, S. polycystum and S. swartzii were found in both coasts of Thailand. Three species (S. cinereum, S. longifructum and S. swartzii) were new records for the flora of Thailand. Five species (S. baccularia, S. cinereum, S. longifructum, S. polycystum and the unidentified species 1 from Songkhla Province) have zygocarpic receptacles. ThreeSpeciesofSargassum(Phaeophyceae)withCompressedPrimaryBranches intheGulfofThailand Noiraksar, T.1, Ajisaka, T.2 and Ogawa, H.3 1 Institute of Marine Science, Burapha University, Bangsaen, Chon Buri 20131, Thailand 2 Graduate School of Agriculture, Kyoto University, Kyoto 606-8502, Japan 3 School of Fisheries Science, Kitasato University, Iwate 022-0101, Japan Abstract Three species of Sargassum with compressed primary branches, S. binderi Sonder, S. oligocystum Montagne and S. swartzii (Turner) C.A. Agardh, has been described from the Gulf of Thailand. S. swartzii is the first report from the coast of Thailand. A key for these three species and each description have been completed. The clear distinction among these three species has clearly shown and discussed. S. binderi has slender lanceolate leaves, dentate margin along the compressed stem of vesicles, and clear spines along the whole margin of flattened receptacles. S. oligocystum has broader lanceolate leaves with acute to round apex, almost entire, spherical vesicles, and few spines on the margin of slightly compressed receptacles. S. swartzii has linear lanceolate leaves, pointed or crowned vesicles, and few spines near the tip of almost terete receptacles. 90
รายงานประจำป 2550 สถาบนั วิทยาศาสตรท างทะเล มหาวทิ ยาลยั บูรพา คณะผจู ัดทำรายงานประจำปี 2550 สถาบันวทิ ยาศาสตรท์ างทะเล ทีป่ รกึ ษา ผูอำนวยการสถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล นายวรเทพ มุธุวรรณ คณะผจู ัดทำ ประธานคณะทำงาน นางสาวเสาวภา สวัสดิพ์ ีระ คณะทำงาน นายภัทรพงศ์ สมนกึ คณะทำงาน นางเออื้ งนภา กำบญุ เลศิ คณะทำงาน นางสาวแววตา ทองระอา คณะทำงาน นางสาวสพุ รรณี ลโี ทชวลิต คณะทำงาน นายกำพล กงั วาลโชคชยั คณะทำงาน นางสาวเบญจวรรณ ทับพร คณะทำงาน นายเฉลิมชยั ลบั ก่ิม คณะทำงานและเลขานกุ าร นางสาวดารา ศรีรัตน์ คณะทำงานและผชู ว ยเลขานกุ าร นายสบื พงษ์ เสมอวงษ์ ออกแบบและจ ัดพ ิมพ์ เก็ทกูด ครเี อช่นั โทร. 038-443202 91
Search