หน่วยที่ 3 การบัญชีของกิจการซื้อขายสินค้า

1 การบญั ชีของกิจการซ้ือขายสินคา้ หน่วยท่ี 3 การบญั ชีของกจิ การซื้อขายสินค้า สาระสาคญั การบญั ชีของกิจการซ้ือขายสินคา้ จะตอ้ งมีการซ้ือสินคา้ มาจาหน่าย มีค่าขนส่งออก มีส่วนลดการคา้ ส่วนลดเงินสด หากกิจการขนาดใหญม่ ีการซ้ือขายสินคา้ ในแต่ละวนั จานวนมาก หากใชส้ มุดรายวนั ทวั่ ไป อาจทาใหเ้ กิดความผดิ พลาด ดงั น้นั กิจการจะใชส้ มุดรายวนั เฉพาะเร่ืองใดเร่ืองหน่ึง เช่น สมุดรายวนั ซ้ือ สินคา้ จะใชส้ าหรับการบนั ทึกซ้ือเป็นเงินเช่ือ หากมีการซ้ือสดจะบนั ทึกไวใ้ นสมุดรายวนั จ่ายเงินเป็นตน้ สาระการเรียนรู้ 1. ลกั ษณะของกิจการซ้ือขายสินคา้ 2. เงื่อนไขการซ้ือสินคา้ สมรรถนะย่อย 1. แสดงความรู้เกี่ยวกบั การบญั ชีของกิจการซ้ือขายสินคา้ 2. ปฏิบตั ิงานเก่ียวกบั การบนั ทึกบญั ชีและจดั ทางบทดลองของกิจการซ้ือขายสินคา้ จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายลกั ษณะของกิจการซ้ือขายสินคา้ ได้ 2. อธิบายและเขา้ ใจเก่ียวกบั เง่ือนไขการซ้ือขายสินคา้ ได้

2 การบญั ชีของกิจการซ้ือขายสินคา้ แบบทดสอบก่อนเรียน คาชี้แจง : ใหน้ กั ศึกษากาเคร่ืองหมาย x ขอ้ คาตอบที่เห็นวา่ ถูกตอ้ งที่สุดในกระดาษคาตอบ 1.ขอ้ ใดคือความหมายของ กิจการซ้ือขายสินคา้ ก. สินคา้ ของกิจการที่มีไวส้ าหรับใหเ้ ช่า ข. สินคา้ ท่ีมีไวจ้ าหน่ายตามลกั ษณะของธุรกิจ ค. สินคา้ ที่สามารถทาใหเ้ กิดผลกาไรแก่กิจการ ง. สินคา้ ที่สามารถนาไปใชป้ ระโยชน์ในกิจการได้ จ. สินคา้ สาเร็จรูปซ้ือมาขายไป 2.ขอ้ ใดหมายถึงธุรกิจเกี่ยวกบั สินคา้ ก.หา้ งหุน้ ส่วนจากดั และบริษทั จากดั ข.บริษทั จากดั และบริษทั มหาชนจากดั ค.ธุรกิจพาณิชยกรรมและธุรกิจอตุ สาหกรรม ง.กิจการที่ผลิตและจาหน่ายโดยเจา้ ของคนเดียว จ.ไม่มีขอ้ ใดถูก 3.ธุรกิจอตุ สาหกรรม คือขอ้ ใด ก.ธนาคารพาณิชย์ ข.กิจการหา้ งสรรพสินคา้ ค.กิจการผลิตชิ้นส่วนรถยนต์ ง.กิจการโทรคมนาคม จ.ขอ้ ก และ ข ถูก

3 การบญั ชีของกิจการซ้ือขายสินคา้ 4. เง่ือนไขการซ้ือสินคา้ มีก่ีวธิ ี ก. 5 วธิ ี ข. 6 วิธี ค. 3 วิธี ง. 4 วิธี จ. 2 วิธี 5. ขอ้ ใดต่อไปน้ีหมายถึงการขนส่งท่ีผขู้ ายเป็นผรู้ ับผดิ ชอบ ก. F.O.B Shipping Point ข. C.I.F ค. F.O.B Destination ง. ขอ้ ก.และ ขอ้ ข. จ. ไม่มีขอ้ ใดถูก

4 การบญั ชีของกิจการซ้ือขายสินคา้ ลกั ษณะของธุรกจิ ซื้อขายสินค้า กิจการซ้ือขายสินค้า (Merchandising Business) ธุรกิจซ้ือมาขายไปหรือท่ีเรียกกันว่า Trading น้นั เอง เป็นธุรกิจเก่ียวกบั การซ้ือมาขายไป (Trading Business) เป็นธุรกิจประเภทที่รับสินคา้ มาแลว้ เอา มาเพ่มิ ราคาและขายต่อเพอื่ กินส่วนต่างของราคาสินคา้ ท่ีนามาขาย ราคาของสินคา้ ข้ึนอยกู่ บั ความตอ้ งการ ของผบู้ ริโภค สาหรับธุรกิจ ประเภทน้ีไม่จาเป็นตอ้ งมีประสบการณ์มาก สามารถเร่ิมตน้ ทาไดง้ ่ายเหมาะ สาหรับผูป้ ระกอบการขนาดเล็ก แต่ส่ิงท่ีสาคญั ท่ีสุดคือแหล่งท่ีมาของสินคา้ ของสินคา้ วา่ สามารถส่ังซ้ือ มาขายไดจ้ ากที่ไหนบา้ ง ปัจจยั สาคญั ท่ีผปู้ ระกอบการตอ้ งนามาพจิ ารณาในการหาแหลง่ สง่ั ซ้ือไดแ้ ก่ ราคา ของสินคา้ หรือตน้ ทุนของสินคา้ ท่ีซ้ือมาขายควรหาแหลง่ ซ้ือท่ีมีตน้ ทุนต่าสุดมีส่วนลดการคา้ หรือส่วนลด เงินสดในการซ้ือขายหรือไม่การจดั ส่งสินคา้ หรือค่าขนส่งสินคา้ ใครเป็ นผูร้ ับภาระค่าขนส่งสินคา้ ผซู้ ้ือ หรือผขู้ ายตอ้ งตกลงและระบุใหช้ ดั เจนในการทาสัญญาซ้ือขายจานวนเงินลงทุน ที่ตอ้ งใชใ้ นธุรกิจน้นั ๆ สาหรับธุรกิจซ้ือมาขายไปถือว่าเงินลงทุนเร่ิมตน้ ที่ทาน้นั มีนอ้ ยมากถา้ เทียบกบั ธุรกิจประเภทอ่ืน เพราะ เงินทุนจะเป็นลกั ษณะเงินหมุนเวยี นกบั สินคา้ (ท้งั น้ีการซ้ือขายข้ึนอยกู่ บั มูลคา่ สินคา้ น้นั ดว้ ย) ข้นั ตอนในการซื้อสินค้า (Purchasing Procedures) ถา้ เป็นธุรกิจขนาดเลก็ การสงั่ ซ้ือสินคา้ อาจจะไม่ยงุ่ ยาก เพราะส่วนใหญ่เจา้ ของเป็นผดู้ าเนินการเอง สามารถตดั สินใจทาไดท้ นั ที การสง่ั ซ้ือสินคา้ อาจจะผา่ นพนกั งานขาย แต่ถา้ เป็นกิจการขนาดใหญ่มกั มี แผนหรือฝ่ ายจดั ซ้ือทาหนา้ ท่ีจดั ซ้ือโดยเฉพาะ กิจการเหลา่ น้ีมีการควบคมุ ภายในที่ดี ดงั น้นั ข้นั ตอนใน การสงั่ ซ้ือสินคา้ ข้นั ตอนในการขายสินค้า (Sales Procedures) ในการขายสินคา้ น้นั ถา้ เป็นกิจการขนาดเลก็ การขายสินคา้ ไม่ยงุ่ ยากและมีวิธีการปฏิบตั ิเหมือนกบั การ ซ้ือสินคา้ ของกิจการขนาดเลก็ แต่ถา้ เป็นกิจการขนาดใหญ่มกั มีแผนกหรือฝ่ ายขาย/ฝ่ายการตลาด ทา หนา้ ท่ีขายสินคา้ โดยเฉพาะ กิจการเหล่าน้ีมีการควบคุมภายในที่ดี ดงั น้นั ข้นั ตอนในการขายสินคา้

5 การบญั ชีของกิจการซ้ือขายสินคา้ เง่ือนไขการขนส่ งสินค้า 1.เงื่อนไขเก่ียวกับค่าขนส่งสินคา้ (Terms of Transportation) ค่าขนส่งสินค้า เป็ น ค่าใช้จ่ายสาคญั รายการหน่ึง เพราะเป็นส่วนหน่ึงของตน้ ทุนของสินคา้ หรือค่าใชจ้ ่ายในการขาย ดงั น้นั ผซู้ ้ือและผขู้ ายตอ้ งตก ลงกนั ใหช้ ดั เจนวา่ ค่าขนส่งสินคา้ จะเป็นภาระหรือหนา้ ที่ของฝ่ ายใด ไดแ้ ก่ F.O.B. shipping point เป็นเง่ือนไขท่ีกาหนดใหผ้ ูข้ ายรับผิดชอบค่าขนส่งสินคา้ จากร้านคา้ ถึงท่าเรือ ค่าขนส่งจากท่าเรือถึง ร้านคา้ หรือจุดหมายปลายทางของผูซ้ ้ือ ผูซ้ ้ือตอ้ งเป็ นฝ่ ายออกเอง ค่าขนส่งดงั กล่าวเรียกวา่ ค่าขนส่งเขา้ ซ่ึง ถือเป็นตน้ ทุนของสินคา้ F.O.B. Destination เป็ นเง่ือนไขท่ีกาหนดให้ผูข้ ายรับผิดชอบค่าขนส่งสินคา้ จากร้านคา้ ของผูข้ ายจนถึงร้านคา้ หรือ จุดหมายปลายทางของผซู้ ้ือเรียกวา่ ค่าขนส่งออก ซ่ึงถือเป็นค่าใชจ้ ่ายในการขาย C.I.F Insurance and freight เป็ นเง่ือนไขในการขายสินค้าท่ีระบุให้ราคาสินค้าที่ซ้ือขายสินค้ากันน้ันรวมตน้ ทุนสินค้าเบ้ีย ประกนั ภยั และค่าขนส่งสินคา้ ไวดว้ ย โดยค่าขนส่งในท่ีน้ีจะตอ้ งระบุใหช้ ดั เจนวา่ เร่ิมตน้ ท่ีไหนและสิ้นสุดท่ี ไหน ส่วนคา่ ขนส่งนอกเหนือจากท่ีตกลงกนั ถือเป็นความรับผดิ ชอบของผซู้ ้ือ

6 การบญั ชีของกิจการซ้ือขายสินคา้ เง่ือนไขเกยี่ วกบั ส่วนลด เป็นเงื่อนไขท่ีจูงใจใหผ้ ซู้ ้ือสินคา้ ซ้ือสินคา้ จานวนมากและชาระหน้ีใหโ้ ดยเร็ว เงื่อนไขเกี่ยวกบั ส่วนลดประกอบดว้ ย ส่วนลดการคา้ เป็นส่วนลดท่ีจูงใจให้ผซู้ ้ือสินคา้ ซ้ือสินคา้ เป็นจานวนมาก โดยผู้ (Trade Discounts) ซ้ือและผูข้ ายมีการต่อรองกนั หรือผูข้ ายอาจต้งั เกรฑ์ไวล้ ่วงหนา้ และใหผ้ ซู้ ้ือตดั สินใจ ส่วนลดเงินสด ส่วนลดเงินสดน้ี ต่างจากส่วนลดการคา้ คือ เป็นส่วนลดท่ีเกิดข้ึน (Cash Discount) หลงั จากมีการตกลงซ้ือขายสินคา้ เป็นเงินเช่ือแลว้ ส่วนลดเงินสด เป็ นส่วนลดท่ีจูงใจให้ผูซ้ ้ือสินคา้ ชาระหน้ีโดยเร็วหรือก่อนวนั ครบกาหนด ส่วนลดเงินสดทางด้านผูไ้ ด้รับหรือผูซ้ ้ือเรียกว่า ส่วนลดรับหรือส่วนลดซ้ือ ส่วนลดเงินสดทางดา้ นผใู้ หห้ รือผขู้ าย เรียกวา่ ส่วนลดจ่ายหรือส่วนลดขาย 3.เง่ือนไขเกยี่ วกบั การชาระเงนิ เป็ นเงื่อนไขทีก่ าหนดระยะเวลาในการชาระเงนิ พร้อม ท้งั ส่วนลด (ถ้ามี) การนบั วนั ครบกาหนดชาระหน้ี ในการซ้ือสินคา้ เป็นเงินเช่ือ เมื่อท้งั สองฝ่ ายตกลงเงื่อนไขในการชาระ หน้ีแลว้ ท้งั ผูซ้ ้ือและผูข้ ายควรคานวณวนั ครบกาหนดไวล้ ่วงหนา้ ในแง่ของผูซ้ ้ือจะไดท้ ราบวนั ท่ีท่ีตอ้ งนา เงินไปชาระและจะไดว้ างแฟนในการจดั หาเงิน และเพื่อรักษาผลประโยชน์ขอบงกิจการในกรณีที่มีส่วนลด เงินสด ในแง่ของผูข้ ายจะไดท้ ราบวนั ที่ท่ีกิจการจะไดร้ ับเงินจากผูซ้ ้ือ เพ่ือทวงถามหรือติดตามหน้ีไดอ้ ยา่ ง ถูกตอ้ ง

7 การบญั ชีของกิจการซ้ือขายสินคา้ กรณีท่ีกาหนดวนั ครบกาหนดไวแ้ น่นอน เช่น วนั สิ้นเดือน หรือวนั สิ้นเดือนของเดือนถดั ไป กไ็ ม่จาเป็นตอ้ ง นับหรือคานวณวนั ที่ครบกาหนด แต่ในกรณีที่กาหนดเป็ นจานวนวนั เช่น 30 วนั 60 วนั ก็ควรนบั วนั ที่จะ ครบกาหนดไวล้ ว่ งหนา้ การนบั วนั ครบกาหนดใหเ้ ร่ิมนบั ถดั จากวนั ท่ีท่ีมีการซ้ือสินคา้ เป็นวนั ที่ 1 และนบั ไป เร่ือยๆ จนครบกาหนดเวลาหรืออาจจะใชข้ ้นั ตอนดงั ต่อไปน้ีคานวณหาวนั ท่ีครบกาหนดได้ คือ 1. นาวนั สุดทา้ ยของเดือนที่มีการซ้ือขายสินคา้ ตวั ต้งั 2.นาวนั ที่มีการซ้ือขายสินคา้ เป็นตวั ต้งั 3.นาจานวนวนั ที่ยงั ขาดอยขู่ องแต่ละเดือนถดั ไปบวกเขา้ ไปเร่ือยๆ จนกวา่ จะครบกาหนด การซ้ือขายสินคา้ ผา่ นระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ปัจจุบันธุรกิจต่างๆ มีการแข่งขนั กันสูง เน่ืองจากสาเหตุหลายประการกิจการจึงนาเทคโนโลยี สารสนเทศที่ทนั สมยั เขา้ มาใชใ้ นกิจการ ซ่ึงเป็นท่ีนิยมและไดร้ ับการสนบั สนุนจากท้งั ภาครัฐและเอกชนใน การนามาใชพ้ ฒั นาและปรับปรุงกระบวนการขายของกิจการซ่ึงเรียกวา่ พาณิชยอ์ ิเลก็ ทรอนิกส์ หมายถึงการ ทาธุรกรรมทางเศรษฐกิจที่ผา่ นส่ืออิเลก็ ทรอนิกส์ เช่น การซ้ือขายสินคา้ การโฆษณาสินคา้ หรือบริการต่างๆ การโอนเงินทางอิเลก็ ทรอนิกส์ เป็นตน้ ตวั อย่าง ที่ 1 ขายสินคา้ ราคา 30,000 บาท เป็นเงินสด ใหส้ ่วนลดการคา้ 2% จากกรณีตวั อยา่ ง คานวณไดด้ งั น้ี ราคาสินคา้ ท่ีกาหนดไว้ 30,000 บาท หัก ส่วนลดการคา้ 2% (30,000 x 2/100 600 บาท ราคาสุทธิตามใบกากบั ภาษี 29,400 บาท

8 การบญั ชีของกิจการซ้ือขายสินคา้ จากตวั อยา่ งขา้ งตน้ แสดงวา่ ผขู้ ายสินคา้ จะไดร้ ับเงินสดจากผซู้ ้ือและบนั ทึก จานวน 29,000 บาท เท่าน้นั ผซู้ ้ือสินคา้ จะจ่ายเงินสดใหผ้ ขู้ ายสินคา้ และบนั ทึกบญั ชี จานวน 29,000 บาท เช่นกนั ตวั อย่างท่ี 2 ขายสินคา้ ราคา 10,000 บาท เป็นเงินเชื่อ ใหส้ ่วนลดการคา้ 5% จากกรณีตวั อยา่ งคานวณไดด้ งั น้ี ราคาสินคา้ ตามท่ีกาหนดไว้ 10,000 บาท หัก ส่วนลดการคา้ 5% (10,000 x 5/100) 500 บาท ราคาสุทธิตามใบกากบั ภาษีสินคา้ 9,500 บาท จากตวั อยา่ งขา้ งตน้ แสดงวา่ ผขู้ ายสินคา้ จะไดร้ ับเงินสดจากผซู้ ้ือเป็นลูกหน้ี และบนั ทึกบญั ชี จานวน 9,500 บาท เท่าน้นั ผซู้ ้ือสินคา้ จะบนั ทึกผขู้ ายเป็นเจา้ หน้ี และบนั ทึกบญั ชี จานวน บาท เช่นกนั