บัว

ครธู วี ลา

บัว ได้รับการขนานนามให้เป็น \"ราชินีแห่งไม้น้า\" เป็นพืชน้าล้มลุกที่มีทั้ง ลักษณะลาต้นที่เป็นหัว เหง้า หรือไหล ใบเป็นใบเดี่ยวเจริญขึ้นจากลาต้นโดยมี ก้านใบส่งขึ้นมาเจริญที่ใต้น้า ผิวน้า หรือเหนือน้า รูปร่างของใบส่วนใหญ่กลมมี หลายแบบ บางชนดิ มกี ้านใบบัว บัว ถือเป็นสัญลักษณ์ของคุณงามความดี ความเชื่อมีมาตั้งแต่ สมัย พุทธกาล ซึ่งมีตานานกล่าวว่า หมอชีวกโกมารภัจจ์ได้ปรุงยาจากดอกบัว ถวาย แด่ องค์สมเด็จพระพุทธเจ้า แก้อาการอ่อนเพลีย ถือว่าดอกบัวเป็น ดอกไม้ ประจาศาสนาพุทธตามพุทธประวัติพบว่า บัวมีส่วนเกี่ยวข้องตั้งแต่ เม่ือ พระพุทธเจ้าประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน เมื่อครั้งที่พระพุทธเจ้าเมื่อ ได้ทรง ตรัสรู้แล้ว แต่เนื่องจากพระธรรมที่พระองค์ทรงบรรลุนั้นมีความละเอียดอ่อน สุขุมคัมภีรภาพ ยากต่อบุคคลจะรู้ เข้าใจและปฏิบัตไิ ด้ ทรงพิจารณาอยา่ งลึกซ้ึง แล้วทรงเห็นว่าบุคคลในโลกนี้มีหลายจาพวก บางพวกสอนได้ บางพวกสอน ไมไ่ ด้ เปรียบเสมือนบัวสี่เหลา่

ความเป็นมาของบวั บัวเป็นหนึ่งในบรรดาดอกไม้ที่ผู้คนนิยมกันทั่วโลก ทั้งในการปลูกเป็นไม้ ดอก และไม้ประดับ ในสมัยโบราณชาวอียิปต์นิยมนับถือบัวเป็นดอกไม้ประจา ชาติ และเปน็ สญั ลักษณ์ของความอุดมสมบรู ณ์ ภาพเขยี นที่ปรากฏตามผนังของ พีระมิด หลุมฝังศพ และอาคารปรักหักพังต่างก็แสดงให้เรารู้ว่า เมื่อ 4,000 ปี ก่อนนี้ ตามลุ่มแม่น้าไนล์มีบัวชนดิ ตา่ ง ๆ ขึ้นอยู่มากมาย เพราะภาพของสระนา้ มีภาพของกอบัวปรากฏให้เห็นเป็นหย่อม ๆ แม้กระทั่งตามหัวเสาสูงของโบสถ์ วิหาร ก็มีลายสลักเป็นรูปดอกบัว เฮอรอโดทัสนักประวัติศาสตร์ชาติกรีกได้เคย บนั ทกึ ไวว้ ่าเม่ือถงึ ยามท่ีนา้ ในแม่น้าไนล์เอ่อทว่ มฝ่ัง เขาไดเ้ ห็นบัวชูดอกมากมาย โดยบัวเหล่านี้จะบานในเวลาฟ้าสาง และหุบดอกเมื่อถึงเวลากลางคืน การแย้ม บานและหุบกลีบที่เกิดขึ้นพร้อมกับการขึ้นและตกของดวงอาทิตย์นี้เอง ที่ทาให้ ชาวอียิปต์โบราณถือกาหนดให้ดอกบัวเป็นสัญลักษณ์ของเทพเจ้าฮอรัสแห่งดวง อาทิตย์ โดยถือให้พระองค์ทรงกาเนิดจากดอกบัว เฮอรอโดทัส ฮอรัส

พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 ได้ให้นิยามของคาว่า \"บัว\" ไว้ว่า บัวเป็นคา น. ชื่อเรียกไม้น้าหลายชนิดหลายสกุลและหลายวงศ์ คือ ในสกุล Nelumbo วงศ์ Nelumbonaceae มีเหง้ายาวทอดอยู่ในตม ใบเป็น แผ่นกลม ขอบเรียบ อยู่ห่าง ๆ กัน ก้านใบและก้านดอกแขง็ มีหนามสากคาย ชู ใบและดอกขึน้ พน้ ผวิ นา้ ความเชื่อในทางพุทธศาสนา ตั้งแต่ สมัยโบราณว่า ดอกบัวกเ็ หมือนกับคนเรานี้ เอง ดอกบัวที่ชูดอกพ้นจากผิวน้าขึ้นมารับ แสงสว่างได้นั้น ก็เหมือนกับ ผู้ที่หลุดพ้น จากความทุกข์ท้ังปวง กลายเปน็ ผรู้ ู้ ผู้ตื่น ผู้ เบิกบานด้วยธรรม ซึ่งถือเป็นความหมาย อันลกึ ซง้ึ และเป็นมคี วามเปน็ มงคลยิง่ นัก

บวั แบง่ ตามวงค์ วงศ์บวั หลวง - ใบชูพ้นน้า วงศ์บัวสาย - ใบลอยบนผิวน้า รวมบัว กระด้งอยู่ในวงศ์นี้ด้วย บัววงศ์นี้มีความโดด เด่นดว้ ยดอกและใบที่เบ่งบานชชู ่ออยเู่ หนือน้า

บวั แบง่ ตามสกุล สกุลเนลุมโบ หรอื สกลุ บวั หลวง สกลุ นมิ เฟยี ร์ หรอื สกลุ บัวสาย สกุลวิกตอเรยี หรือสกุลบวั กระด้ง

สกลุ เนลุมโบ หรือ สกุลบวั หลวง – บวั หลวง ลักษณะใบชูเหนือน้า ก้านแข็ง เจริญเติบโตโดยมี ไหล ชอนไชไปใต้ พื้นดิน พันธุ์ของบัวหลวงที่นิยมปลูกใน ปัจจุบัน ได้แก่ พันธุ์ฉัตรขาว ฉัตรแก้ว และฉัตรแดง บัวฉัตร หรือสัตตบงกช สี ชมพู สีขาว และขาวปลายชมพู สีชมพู ปลายขาว – บวั ฝรง่ั ลักษณะคล้ายบัวหลวง ต้นอ่อน เจริญเติบโตโดยสร้างลาต้น หรือเหง้า เจรญิ ตามแนวนอนใต้ผวิ ดนิ ลกั ษณะใบมี ทั้งขอบเรียบและขอบใบจกั ได้แกบ่ ัวฝรั่ง สีชมพู และสขี าว

สกุลนมิ เฟียร์ หรอื สกุลบัวสาย – บัวผนั บัวเผือ่ น ต้นที่งอกจากเมล็ดจะเจริญตาม แนวดิ่งขึ้นสูผ่ วิ ดิน แล้วแตกก้านใบบนผิว ดินดอกชูพ้นน้า บานในเวลาเช้าหรือ กลางวัน และหุบตอนเย็น เป็นบัวชนิดท่ี ขยายพนั ธไ์ุ ด้ชา้ – บวั สาย มีหัวกลม ๆ สายขนาดปลายนวิ้ กอ้ ย มีขนเล็กน้อย ใบมน ขอบใบจักหรือใบ หยักเป็นระเบียบ และเห็นเส้นใบเป็น ร่างแหท่ชี ดั เจน ดอกบานกลางคนื จนถึงรุ่ง เช้า และหุบในเวลาเช้า ที่พบจะมีดอกอยู่ 3 สี คอื สขี าว, สีมว่ งแดง และสีชมพู – จงกลนี มีเหง้าเจริญเติบโตในแนวดิ่ง เมื่อ เหงา้ แก่เต็มท่ีจะสร้างหัวเล็ก ๆ รอบเหง้า เมื่อหัวแก่จะเจริญเป็นต้นใหม่ขึ้นมา ข้างๆต้นแม่

สกลุ วกิ ตอเรยี หรือสกุลบัวกระดง้ – บวั วกิ ตอเรยี อมาโซนิกา เป็นบัววิกตอเรีย ที่มีขนาดใหญ่ ที่สุดมีเส้นผ่าศูนย์กลางถึง 3 เมตร ก้านบัวยาว 7-8 เมตร พบอยู่ทั่วไป ตามหนองน้าตื้น ๆ ของแม่น้าอะเม ซอน วันที่ออกดอกวันแรกจะมีสีขาว แต่พอเข้าวันที่สองจะเปลี่ยนเป็นสี ชมพู – บวั วกิ ตอเรีย สายพันธ์ุอังกฤษ เป็นสายพันธุ์ที่มีขนาดเล็กกว่า คือมีเส้นผ่านสูนย์กลางราว 1.5 เมตร แต่มีขอบกระด้งสูงราว 1 คืบ ออก ดอกในช่วงปลายฤดูร้อนต่อต้นฤดูฝน คือ ในเดือนพฤษภาคม ถึงเดือน มิถนุ ายน

บัวควีนสิริกิติ์ พรรณไม้งามพระนามราชสกุลมหิดล สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 ได้ทรงพระราชทานพระราชานุญาตให้บัวลูกผสมนีม้ ีชือ่ วา่ \"บัวควีนสิริกิติ์ (Nymphaea ‘Queen Sirikit’)\" เมื่อวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2555 เพื่อเป็น การเทิดพระเกียรติเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชนิ นี าถ พระชนมพรรษา 80 พรรษา ในวันท่ี 12 สิงหาคม พ.ศ. 2555 พรอ้ มกบั ท่ี ทรงได้รับการยกย่องเป็น \"พระมารดาแห่งการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ\" (Mother of Biodiversity Conservation) จากรัฐบาลไทยในปี พ.ศ. 2553

ตอบคาถามจากเรอ่ื ง บวั 1. บัวมลี ักษณะอย่างไร ................................................................................................................................... 2. พจนานกุ รมให้นิยามคาว่าบัวไวว้ ่าอยา่ งไร ................................................................................................................................... 3. บัวไดร้ บั การขนานนามวา่ อยา่ งไร ................................................................................................................................... 4. ใครเปน็ ผู้ปรุงยาจากดอกบวั ให้พระพทุ ธเจ้า และยานั้นรักษาอาการใด ................................................................................................................................... 5.ชาวอยี ปิ ตโ์ บราณยกให้บัวเป็นสัญลักษณ์ของอะไร ................................................................................................................................... 6. ในทางพระพุทธศาสนาเปรียบบัวไวอ้ ย่างไร ................................................................................................................................... 7. วงค์บวั แบง่ ตามวงค์ได้กี่วงค์ อะไรบา้ ง ................................................................................................................................... 8. บวั หลวงมีลกั ษณะอยา่ งไร ................................................................................................................................... 9. ใครเปน็ ผพู้ ระราชทานนามบวั ควีนสิรกิ ิต์ ................................................................................................................................... 10.บัวนอกจากไหว้พระแล้วสามารถทาประโยชน์อะไรได้อีกบา้ ง ...................................................................................................................................