วิชาสังคมศึกษา ประถม

46 ยอมอยูใตเศวตฉัตร เพราะกรุงธนบุรีมีกองทัพที่เขมแข็งและยุทธวิธใี นการรบก็ไมเหมือนใครเปนแบบ ใหมท่ีไมอาจมีใครแกทางศึกได พระราชอาณาจักรจึงกวางขวางยิ่งกวาในสมัยราชธานีเดิม กรุงธนบุรีและพระเจาตากสินฯ เริ่มมีปญหาในทางการปกครองจากการที่รับเอาขุนนาง เกาของอยุธยามารับราชการ มีการแบงพรรคแยงพวก ลางรายเริ่มปรากฎกองทัพกรุงธนบุรีปราชัยเปนครั้ง แรกทเ่ี มืองเขมร เพราะทหารแตละทัพระแวงกันเอง ไมเรงเดินทัพเพื่อสมทบทัพหลวงที่พระเจาตากสินฯ ทรงใหพระโอรสเปนจอมทัพ ทัพตาง ๆ ไมบรรจบกันตามพิชัยสงครามดังที่เคยปฏิบัติ สดุ ทายเกดิ กบฏ ที่เมืองหลวงนําโดยพระยาสรรค ขุนนางอยุธยาเกาเชื้อสายไทยแท ๆ ที่พระเจาตากสินทรงนํามาชุบเลี้ยง จนเจาพระยามหากษัตริยศึกตองยกทัพกลับจากเขมรมาปราบปราม และปราบดาภิเษกเปนปฐมราชวงศจักรี หมดส้นิ ยคุ กรุงธนบุรี พระพุทธยอดฟาจฬุ าโลกฯ ขึ้นเสวยราชยเ ปน พระเจา แผนดนิ ไทย ไดทรงทาํ พิธตี ั้งเสา หลักเมืองตามประเพณี เสาหลักเมืองไดสรางเปนศาลเทพารักษเรียกกันสามัญวา “ศาลเจาพอ หลกั เมอื ง” และรบั สงั่ ใหยายเมอื งหลวงมาอยูก รงุ เทพฯ ซ่งึ เปนสว นหน่งึ ของกรงุ ธนบุรี อยูฟากตะวันออก เรียกเมือง บางกอก ซ่ึงมีคนจนี อาศัยอยูมาก เมื่อยา ยมาอยฝู ง ตะวนั ออกแลว ไดทรงสรา งเปน เมอื งหลวงขึ้น เรยี กวา กรงุ เทพมหานครบวรรัตนโกสินทร ตอมาในรัชกาลที่ 4 จึงทรงเปลี่ยนเปนกรุงเทพพระมหานครอมร รตั นโกสนิ ทร เหตุที่ยายกรงุ เพราะทรงเลง็ เหน็ วา 1. กรุงธนบุรีคับแคบ อยูระหวางวัดเปนการยากที่จะขยาย 2. อยูฝง คตของแมน้ําทําใหน้ําเซาะตลิ่งพังอยเู ร่ือย 3. การที่มาตั้งท่กี รงุ เทพฯ นั้นท่ีตงั้ เหมาะสมกวา อาศัยแมนํา้ เปน กาํ แพงเมือง และตัว เมืองอาจขยายได สมเด็จพระพุทธยอดฟาทรงเปนผูสามารถไดทรงแกปญหาตาง ๆ คือ เมื่อเสวยราชยขึ้น ครองก็ตองรีบสรางเมือง สรางพระนครอยู 3 ป จงึ สาํ เรจ็ พ.ศ. 2328 พอสมโภชพระนครแลว ในปน น้ั เอง พมาก็ยกกองทัพใหญมาประชิด 1. การตัง้ กรุงรัตนโกสินทรเปน ราชธานี สมยั กรุงรัตนโกสนิ ทร คือระยะเวลาตั้งแตแรกต้งั กรงุ เทพมหานคร เมอื่ พ.ศ. 2310 เปน ตนมา เหตทุ ีเ่ รยี กวา สมยั กรงุ รัตนโกสนิ ทร ก็เพราะเรียกตามความนยิ มทีส่ ืบเน่อื งมาแตโบราณที่นยิ ม เรยี กชอ่ื ตามเมืองหลวง เชน สมยั สโุ ขทยั สมยั อยุธยา เหตกุ ารณส มยั ปลายกรงุ ธนบรุ ี ในปลายรัชสมยั พระ เจากรุงธนบุรีบานเมืองเกิดจลาจล เนื่องจากพระเจากรุงธนบุรีทรงมีพระสติไมดี สมเด็จพระเจากรุงธนบุรี มีพระราชโองการใหพระยาสรรคไปปราบกบฏแตพระยาสรรคกับเขารวมกับพวกกบฏ นําพรรคพวก

47 ควบคุมตัวพระเจากรุงธนบุรีไว ความทราบถึงสมเด็จเจาพระยามหากษัตริยศึกจึงรีบยกทัพใกลมากรุง ธนบุรีเพื่อปราบกบฏและสามารถจับผูเปนกบฏมาลงโทษได ขาราชการทั้งหลายลงความเห็นวา สมควร สําเร็จโทษพระเจากรุงธนบุรี และไดทูลเชิญสมเด็จเจาพระยามหากษัตริยศึกปกครองประเทศตอไป พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟาจุฬาโลกฯ ทรงรับการกราบบังคมทูลเชิญจากประชาชน ขึ้นเปนพระมหากษัตริยจากประชาชน โดยทรงทําพิธีปราบดาภิเษก ขึ้นเปนปฐมบรมกษัตริยแหงราชวงศ จักรี เมื่อวันท่ี 6 เมษายน พ.ศ. 2325 และทรงสถาปนาเมืองหลวงใหม มีนามวา “กรุงเทพมหานครบวร รัตนโกสนิ ทร มหินทรายธุ ยามหาดิลก ภพนพรัตนราชธานีบุรีรมยอุดมราชนิเวชมหาสถาน อมรพิมาน อวตาลสถิตสกั กะทศั ติยวิสนกุ รรมประสทิ ธ”์ิ ใชเวลาในการสราง 7 ป พระองคทรงมีพระราชปคณิธานวา “ตั้งใจอุปถัมภก ยอยกพระศาสนาจะปกปองขอบขัณฑสีมา รักษาประชาชนและมนตรี” สมัยรชั กาลที่ 1 ไทยทําสงครามกับพมาถึง 7 ครง้ั ครง้ั ทสี่ าํ คญั ทสี่ ุด คอื สงคราม 9 ทพั โดยพระเจา ปดงุ กษัตรยิ พมา รวมพลจาํ นวนถงึ 144,000 คน จดั เปน 9 ทัพเขาตีไทยโดยแบงเปนตีกรุงเทพ 5 ทพั หวั เมืองฝายเหนือ 2 ทัพ และฝา ยใต 2 ทพั ไทยมีกําลงั เพยี งครึง่ หนง่ึ ของพมา แตดว ยพระปรชี า สามารถของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟาจุฬาโลกมหาราชและกรมพระราชวังบวรสถานมงคล จึงทํา ใหฝายพมา พายแพก ลับไป ดา นการปกครอง มีการปกครองตามแบบกรุงศรีอยุธยาและธนบุรี คือ ยึดแบบที่สมเด็จ พระบรมไตรโลกนาถทรงวางไวแตวางระเบียบใหรัดกุมมากขึ้น โดยมีพระมหากษัตริยเปนพระประมุข สงู สดุ ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย ดา นเศรษฐกิจ จังกอบ คือ การชักสวนจากสินคา หรือเก็บเงินเปนอัตราตามขนาดของ ยานพาหนะที่ขนสินคา อากร คือ การเก็บชักสวนจากผลประโยชนที่ราษฎรทําได เชน การทํานา ทําสวน สวย คอื ส่ิงที่ราษฎรเสียใหแกรัฐแทนการใชแ รงงาน ฤชา คอื คา ธรรมเนียมที่เรียกเก็บจากบริการตาง ๆ ที่รัฐทําใหราษฎร 1. เงนิ คา ผูกปข อมือจีน เปนเงินคาธรรมเนยี มทเ่ี รยี กเก็บจากชายชาวจีน เพอื่ ทดแทน การถกู เกณฑแ รงงาน ซึ่งเริม่ ในสมยั รัชกาลท่ี 2 2. เงินคาราชการ เปนเงินที่ไพรจายแทนการเขาเวรราชการ เริ่มในสมัยรัชกาลที่ 3 อตั ราคนละ 18 บาทตอป 3. การเดินสวนเดินนา เริ่มมขี ึน้ ในสมัยรัชกาลที่ 2 โดยเรยี กเกบ็ เปน ขา วเปลือก เรยี กวา หางขาว 4. ระบบเจาภาษีนายอากร เอกชนเปน ผูประมูลเพื่อเปนผจู ัดเกบ็ ภาษี

48 ดา นสงั คม สังคมในสมัยรัตนโกสินทรตอนตนยังคงมีลักษณะคลายสังคมสมยั อยุธยา ตอนปลาย แตมีความสบายมากกวาเพราะไมคอยมีสงคราม เปนสังคมเกษตรกรรมครอบครัวมีขนาดใหญ ยึดระบบอาวุโส มีการแบงฐานะของบุคคลออกเปนพระมหากษัตริย พระบรมวงศานุวงศ ขุนนาง ไพร (ประชาชนธรรมดา) ทาส สําหรับพระสงฆเปนชั้นพิเศษที่ไดรับการเคารพนับถือจากประชาชน การปฏริ ปู ราชการในสมยั รัชกาลที่ 4 1. เปดโอกาสใหราษฎรรองทุกข ถวายฎีกาไดอยางสะดวก ดวยการตีกลองวินิจฉัยเภรี 2. ปรับปรุงดานการกฎหมายและการศาล ตั้งโรงพิมพ อักษรพิมพการ เพื่อพิมพ ประกาศและแถลงขาว 3. ขุนนางขาราชการสวมเสื้อเวลาเขาเฝา 4. ทรงจางแหมมแอนนา มาเปนครูสอนภาษาอังกฤษใหแ กพ ระราชโอรสและพระราช ธิดาในพระบรมมหาราชวัง 5. ทรงทํานุบํารุงพระศาสนาทรงใหเสรีภาพในการนับถือศาสนา เหตกุ ารณเกยี่ วกบั ตางประเทศในสมยั รัชกาลท่ี 4 มีเพื่อนบานของไทย เชน พมา มลายู ตกเปนเมืองขึ้นของอังกฤษ ในป พ.ศ. 2398 สมเดจ็ พระนางเจา วิคตอเรยี แหงอังกฤษ ทรงสง ทตู ชื่อ เซอร จอหน บาวริง มาขอทาํ สญั ญากับไทย ชื่อสัญญาบาวริง สญั ญาน้มี ที ง้ั ขอดีและก็ขอ เสีย หลังจากทีไ่ ทยทํา สญั ญาน้ีไปแลวกม็ หี ลายชาติมาทําสญั ญาน้กี นั อกี เซอรจ อหน บาวริง ไดบ รรดาศกั ด์ิเปน “พระยาสยามนุ กูล สยามิศรมหายศ” พระบาทสมเด็จพระจอมเกลาเจาอยูหวั ไดเ ปลีย่ นชอ่ื กรงุ เทพ จากคาํ วา บวร เปน อมร ที่แปลวาเทวดา และมีการตัดถนนเจริญกรุง ซึ่งเปนถนนสายแรกของไทย การปฏิรูปในสมยั รชั กาลที่ 5 1. การเลิกทาส แบบคอยเปนคอยไป โดยโปรดใหเลิกการซื้อขายทาส ลดคาตัวทาส ลูกทาสในป พ.ศ. 2411 ทรงใชเวลา 31 ป แผนดินไทยจึงหมดทาส 2. ดานการศึกษา ไดมีการตั้งโรงเรียนมหาดเล็กหลวงและโรงเรียนวัดมหรณพาราม การปรับปรุงประเพณีตาง ๆ - ยกเลิกพิธีการหมอบคลานเวลาเขาเฝา - ยกเลิกทรงผมมหาดไทย - จัดการไฟฟา - จดั การประปา

49 ที่สําคัญ คือ ทรงตองการดูแลทุกขสุขของราษฎรอยางแทจริง โดยเสดจ็ ประพาสตน จงึ ได เสด็จเยือนราษฎรตามหัวเมืองตาง ๆ อยูเสมอ โปรดใหเลิกทาสทําใหพระองคไดรับการถวายพระนามวา “สมเด็จพระปยมหาราช” เพราะทรงเปนที่รักของประชาชนทุกคน ทรงครองราชยนาน 42 ป วนั ท่ี 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 เปนวันสวรรคต มีการนําพวงมาลาไปถวายสักการบูชา ณ พระบรมรูปทรงมาทุกป เรียกวา วนั ปย มหาราช พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว หรือพระมหาธีรราชเจา ทรงเปนพระราชโอรส ของรัชกาลที่ 5 พระราชกรณียกิจของพระองคในการปฏิรูปงานดานตาง ๆ คือ 1. การปกครอง ทรงสําเร็จการศึกษาจากประเทศอังกฤษ จึงทรงนําการปกครองแบบ ประชาธิปไตยมาทดลองแกขาราชการดวยการตั้งเมืองประชาธิปไตย คือ “ดสุ ติ ธานี” (อยูในบริเวณโรงพยาบาลพระมงกุฎ) มีการเลอื กตง้ั การแสดงความคดิ เห็น แตย งั ไมไดผ ลเพราะราษฎรไดรับการศึกษายังไมเพียงพอ มีการออกหนังสือพิมพ “ดุสิต สมติ ” ใหประชาชนแสดงความคิดเห็น 2. ความสัมพันธกับตางประเทศ สงครามโลกครั้งที่ 1 เกิดขึ้นในป พ.ศ. 2475 – 2461 ในยโุ รปพระองคตัดสินพระทัยเขา กับฝายสัมพันธมิตร เยอรมนีเปนฝา ยรกุ รานและ แพ ทําใหไ ทยมีฐานะเทาเทยี มกับฝายสมั พันธมิตร ทาํ ใหส ามารถแกไ ขสนธสิ ัญญา บาวริง ที่ทําในสมัยรัชกาลที่ 4 รัชกาลที่ 6 ทรงไดรับความรวมมือชวยเหลือจาก ดร.ฟรานซสิ บี แซร ไดช วยเจรจา เกี่ยวกับสนธิสัญญาบาวริงกับประเทศตาง ๆ ประเทศแรกที่ยอมแกไข คือ โปรตุเกส จนครบทุกประเทศ ตอ มา ดร. ฟรานซสิ บีแซร ไดร บั พระราชทานบรรดาศักด์ิเปนพระยากลั ยาณไมตรี เหตุการณกอ นการ เปล่ียนแปลงการปกครอง เมื่อพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัวเสด็จขึ้นครองราชย พระองคจัดใหมี การกระทาํ ทเ่ี กย่ี วกับประชาธปิ ไตย ไดแ ก 1. ทรงต้งั สภาตาง ๆ ใหมีสวนในการปกครองแผนดนิ 2. โปรดเกลาฯใหรางรัฐธรรมนูญ แตไมไดรับความเห็นจากสภาที่ปรึกษาราชการ แผน ดนิ 3. ทรงเตรียมการและฝกทดลองใหประชาชน รูจักใชสิทธิในการปกครองทองถิ่น 4. คณะราษฎรประกอบดวย บรรดาผูที่ไปศึกษาจากตางประเทศเปนนักเรียนไทยที่จบ จากเมืองนอกมาทํางานในประเทศไทย พวกนี้ไดรับพระราชทานทุนไปศึกษาที่ ตางประเทศ รวมผูที่เปนขาราชการที่ถูกปลดจากงานและจากทหาร มีหัวหนา คือ พลเอกพระยาพหลพลพยหุ เสนา ตอมาไดเลือ่ นเปนพลตรี ไดพาคณะราษฎรเ ขาเฝา รชั กาลท่ี 7 ซึ่งขณะนั้นประทับอยทู ี่หัวหนิ เมอื่ พระองคไ ดขาวการเปลยี่ นแปลงการ ปกครองก็โปรดใหคณะราษฎรเขาเฝาพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว

50 เมอื่ วันท่ี 24 มถิ นุ ายน 2475 พระองคไดตรัสวา เตรียมจะพระราชทานรัฐธรรมนูญ อยูแ ลว ไมตอ งการใหเสยี เลอื ดเนื้อ มีรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราวเม่ือวันท่ี 27 มถิ นุ ายน พ.ศ. 2475 และไดมีการรางรัฐธรรมนูญฉบับถาวรเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2475 และ วนั นเ้ี ปนวันรฐั ธรรมนูญ โดยมีนายกรฐั มนตรคี นแรก คือ พระยามโนปกรณนิติธาดา (กอ น หุตะสงิ ห) ตอมาไดมีนายกรัฐมนตรีคนที่ 2 คือ พลเอกพระยาพหลพล พยุหเสนาการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ไมคอยไดผลสมบูรณ เพราะอํานาจ ไปอยูในคนบางกลุมเทานั้น ทําใหพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัวไดสละราช สมบตั ิ เม่อื วันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2477 และไดเสด็จไปที่ประเทศอังกฤษ พระองคได เสดจ็ สวรรคตทปี่ ระเทศองั กฤษ อนสุ าวรียของพระบาทสมเดจ็ พระปกเกลาเจาอยูห วั อยูที่หนารัฐสภาใกลกับสวนดุสิตนับเปนพระบิดาแหงประชาธิปไตยของไทย ราชวงศจักรี ชื่อของราชวงศจักรีมีที่มาจากบรรดาศักดิ์ “เจา พระยาจกั รีศรอี งครกั ษ” ตาํ แหนง สมหุ นา ยก ซึ่งเปนตําแหนงทางราชการที่พระองคเคยทรงดํารงตําแหนงมากอนในสมัยกรุงธนบุรี คําวา “จกั รี” น้ี พองเสียงกับคําวา “จกั ร” และ “ตรี” ซึ่งเปนเทพอาวุธของพระนารายณ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟา จุฬาโลกมหาราชจึงทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ ใหสรา งพระแสงจกั รและพระแสงตรไี ว 1 สํารบั และ กาํ หนดใหใ ชเปนสัญลกั ษณป ระจาํ ราชวงศจกั รสี ืบมาจนถงึ ปจจุบัน พระปฐมบรมมหาชนกแหง ราชวงศจ กั ร พระมหากษตั รยิ ไ ทย ราชวงศจ ักรี : Chakri (พ.ศ. 2325 – ปจจบุ ัน) * ราชวงศจักรี * พระปรมาภไิ ธย ขน้ึ ครองราชย สนิ้ สดุ การ หมายเหตุ ครองราชย พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา 6 เมษายน 7 กันยายน จักรบี รมนาถฯ พระพุทธยอดฟาจฬุ า พ.ศ. 2325 พ.ศ. 2352 โลกมหาราช

ราชวงศจ กั รี : Chakri 51 (พ.ศ. 2325 – ปจ จุบนั ) หมายเหตุ * ราชวงศจักรี * พระปรมาภไิ ธย ขน้ึ ครองราชย สิน้ สุดการ ครองราชย พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหา 7 กันยายน 21 กรกฎาคม อศิ รสุนทรฯ พระพทุ ธเลศิ หลานภาลัย พ.ศ. 2352 พ.ศ. 2367 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา 21 กรกฎาคม 2 เมษายน เจษฎาบดินทรฯ พระนงั่ เกลาเจาอยหู วั พ.ศ. 2367 พ.ศ. 2394 พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหา 2 เมษายน 1 ตุลาคม มงกุฎฯ พระจอมเกลาเจา อยูหวั พ.ศ. 2394 พ.ศ. 2411 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา 1 ตุลาคม 23 ตุลาคม จฬุ าลงกรณฯ พระจลุ จอมเกลา พ.ศ. 2411 พ.ศ. 2453 เจาอยหู ัวมหาราช พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรี 23 ตุลาคม 26 พฤศจิกายน สินทรมหาวชิราวุธฯ พระมงกุฎเกลา พ.ศ. 2453 พ.ศ. 2468 เจาอยูหัว พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา 26 พฤศจิกายน 2 มีนาคม ประชาธิปกฯ พระปกเกลาเจาอยูหัว พ.ศ. 2468 พ.ศ. 2477

ราชวงศจักรี : Chakri 52 (พ.ศ. 2325 – ปจจบุ นั ) หมายเหตุ * ราชวงศจกั รี * พระปรมาภิไธย ขึ้นครองราชย สน้ิ สุดการ ครองราชย พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหา 2 มีนาคม พ.ศ. 9 มถิ นุ ายน อานันทมหิดลฯ พระอฐั มรามาธบิ ดนิ ทร 2477 พ.ศ. 2489 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิ 9 มถิ นุ ายน ปจจบุ ัน พลอดลุ ยเดชฯ มหาราช พ.ศ. 2489 กจิ กรรมท่ี 5 1) สมัยรัชกาลใดของราชวงศจักรีที่มีความเจริญสูงสุดดานศาสนา ศิลปวัฒนธรรม 2) สมัยรชั กาลที่ 5 การปฏิรูปการปกครองที่มีความสําคัญตอคนไทย คือ เรื่องใด 3) ประวัติศาสตรไทย ที่ทําใหไทยตองเสียเอกราชไปถึงสามครัง้ มีสาเหตมุ าจากเรอ่ื งใด

53 บทที่ 3 เศรษฐศาสตร สาระสําคญั การศึกษาและทําความเขาใจเกี่ยวกับทรัพยากร ลักษณะอาชีพ ปญหาและสาเหตุการ วางงานในทองถิ่นและผลกระทบที่เกิดขึ้นในสังคม ตลอดจนระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจตาง ความสัมพันธของระบบเศรษฐกิจและความจําเปนของการรวมมือกันทางเศรษฐกิจในสังคมโลก จะทําให ผเู รียนสามารถบรหิ ารจดั การทรัพยากรในการผลติ และการบริโภค การใชท รพั ยากรที่มอี ยอู ยา งจาํ กดั ได อยางมีประสิทธิภาพและคุมคา ผลการเรียนรทู ค่ี าดหวงั 1. อธิบายความหมายความสําคัญ เศรษฐศาสตรในครอบครัวและชุมชนได 2. อธิบายความสัมพันธระหวางความตองการทรัพยากรทองถิ่นกับปริมาณและ ขอจํากัดของทรัพยากรในดา นตาง ๆ ได 3. ใชทรัพยากรบนพื้นฐานของความพอเพียงดานเศรษฐกิจอยามีคุณธรรม 4. นําระบบและวิธีการของเศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกตใชกับชีวิตประจําวันไดอยาง เหมาะสม 5. ใชทรัพยากรบนพื้นฐานของความพอเพียงดานเศรษฐกิจอยางมีคุณธรรม 6. อธิบายระบบการพึ่งพาการแขงขันและประสานประโยชนในทางเศรษฐกิจได ถกู ตอง ขอบขา ยเนอ้ื หา เศรษฐศาสตรในครอบครัวและชุมชน กิจกรรมทางเศรษฐกิจ เรื่องท่ี 1 คุณธรรมของผผู ลิต ผูบ ริโภค เร่ืองท่ี 2 ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมในทองถิ่นและชุมชน เรื่องที่ 3 เรื่องที่ 4

54 เร่อื งท่ี 1 เศรษฐศาสตรใ นครอบครัวและชุมชน คนทั่วไปมักจะเขาใจกันวา เศรษฐศาสตร หมายถึง การใชประโยชนจากสินคาและ บริการในการบําบัดความตองการ หรือตอบสนองความพอใจของมนุษยเทานั้น เปนเรื่องของความ ตองการที่จะบริโภค แตโดยท่แี ทจ ริงแลวการบาํ บดั ความตองการ เพอื่ ใหไ ดรับความพึงพอใจตองใหมีผล ตามมาโดยเกิดคุณภาพชีวิต ดังนั้น การบริโภคตองมีความหมายเพื่อใหไดคุณภาพชีวิตดวย การเรียนรูเศรษฐศาสตรเกี่ยวของกับการศึกษาพฤติกรรมมนุษยในสังคมทางดาน กิจกรรมทางเศรษฐกิจ การดํารงชีวิตและการศึกษาวิธีการนําเอาทรัพยากรที่มีอยูอยางจํากัด เพอื่ บําบัดหรือ ตอบสนองความตองการใหเกิดประโยชนและใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุดทั้งในปจจุบันและอนาคต ความหมายและความสําคญั ของเศรษฐศาสตร เศรษฐศาสตร หมายถงึ การศึกษาเก่ยี วกับการท่มี นุษยเ ลือกใชวธิ ีการตา ง ๆ ในการนําเอา ทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยูมาใชในการผลิตสนิ คา และบริการใหมีประสิทธภิ าพมากทสี่ ุด เพอื่ สนองความ ตองการและหาวิธีการกระจายสินคาและการบริการไปสูประชาชนไดอยางรวดเร็ว ความสําคัญของเศรษฐศาสตร เศรษฐศาสตรม คี วามสาํ คญั ตอมนุษยทกุ สถานภาพ เชน ผูผลิต ผูบ ริโภค เจา ของการผลิต หรอื รฐั บาล ผบู รโิ ภคท่ีมีความรูทางเศรษฐศาสตรจะชวยใหรูขอมูลและเขาใจสภาวะเศรษฐกิจของ ประเทศและของโลก สามารถปรับตัวและวางแผนทางเศรษฐกิจของครอบครัวไดอยางเหมาะสมและเกิด ประโยชน เชน การหารายไดที่สมั พันธกับรายจา ย การออมทรัพย และการบริโภค เปนตน ผผู ลิต การมขี อมูลสําหรับการวิเคราะห การวางแผน การผลิต การบริการสินคา รวมท้งั การจัดสรรสินคาไปสกู ลุมเปา หมายอยา งเปนระบบ มคี ณุ ภาพและไดมาตรฐาน ซ่งึ เปน ผลดีท้งั ผูผ ลติ และ ผบู รโิ ภค และสามารถพัฒนาสินคาใหเ ปน ที่ตองการของผูบรโิ ภคมากข้ึน กจิ กรรมที่ 1 ใหผูเรียนบอกถึงความหมายของเศรษฐศาสตร และความสําคัญของเศรษฐศาสตรตอการ ดําเนินชีวิตของมนุษยมาพอเขาใจ

55 เรื่องท่ี 2 กิจกรรมทางเศรษฐกิจ การผลติ การผลิต หมายถึง การทําใหเกิดมีขึ้นตามความตองการ โดยแรงคนหรือเครื่องจักร รวมถงึ วิธกี ารอ่ืน ๆ ทท่ี ําใหเกดิ ขนึ้ ปจ จยั ในการผลิตสนิ คาและบริการ สิ่งที่มีความสําคัญในการผลิตสินคาและบริการ 4 ประการ ไดแก 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ หมายถงึ ส่งิ ท่มี คี า ท่ีเกดิ ขน้ึ เองตามธรรมชาติ เชน นํา้ มนั แรธาตุ ทองคํา น้ํา ปา ไมและสมุนไพร เปน ตน 2. ทนุ หมายถงึ เงนิ หรือทรพั ยสิน เชน โรงงาน เครื่องจักรและอปุ กรณในการผลิตทใี่ ชใ น การดําเนินกิจกรรมเพื่อหาผลประโยชน 3. แรงงาน หมายถึง ความสามารถและกิจกรรมที่คนในวัยทํางานกระทําในการทํางาน เพ่อื ใหเ กดิ ประโยชนใ นทางเศรษฐกจิ 4. การประกอบการ หมายถึง ความสามารถของผูประกอบการในการนํา ทรัพยากรธรรมชาติ ทุนและแรงงานมารวมกันเพื่อผลิตสินคาและบริการ โดยไดรับ คาตอบแทนเปนกําไร ปจจัยในการเพมิ่ การผลิตสินคาและบรกิ าร ปจ จัย ไดแ ก ส่ิงที่ทําใหผูป ระกอบการเพมิ่ การผลิตสินคา และบริการใหมปี รมิ าณมากย่งิ ขึ้นอยกู บั 1. ความตองการขัน้ พ้นื ฐานของมนษุ ย หมายถงึ ปจ จยั 4 คือ อาหาร เคร่ืองนงุ หม ยา รกั ษาโรคและทีอ่ ยอู าศยั สง่ิ เหลา นีเ้ ปนส่งิ ทมี่ นษุ ยต องการในการดํารงชีวิต 2. การโฆษณาชวนเชื่อ ผูป ระกอบการมักใชส่อื เชน โทรทัศน วิทยุและหนงั สอื พิมพ เปนตน เพื่อที่จะแนะนําใหประชาชนไดรูจักสินคาและบริการในวงกวางมากขึ้น เพ่ือกระตุนใหเกดิ การบริโภคสินคาและบรกิ ารเพม่ิ ข้นึ 3. ประเพณี เปนสวนทม่ี ีความสาํ คัญในการเพม่ิ ผลผลติ เพอ่ื ตอบสนองความตองการ ของบคุ คล เชน ประเพณีเขา พรรษา ผูประกอบการจะเพิ่มผลผลติ เทียนจาํ นําพรรษา และประเพณสี งกรานต ผปู ระกอบการจะเพมิ่ การผลิตนา้ํ อบและแปง เปน ตน

56 4. สภาพสังคม เนื่องจากสภาพสังคมที่ผูคนตองการความสะดวกสบายมากยิ่งขึ้น ผูป ระกอบการจงึ มกี ารเพิม่ การผลติ สินคา เพ่ือตอบสนองความตองการ เชน รถยนต เคร่ืองปรับอากาศ เครื่องซักผา เตารีดและตูเยน็ เปน ตน แรงจูงใจในการผลติ สินคา 1. การเพิ่มขึ้นของประชากร เมื่อประชากรเพิ่มขึ้น ความตองการบริโภคสินคาและ บริการยอมเพิม่ ขึ้น ดังนัน้ ผูประกอบการยอมตองผลิตสนิ คา มากขึน้ เพอ่ื ตอบสนอง ความตองการ 2. การจดั สรรทรพั ยากร เปน การนาํ ทรัพยากรทีม่ ีอยอู ยา งจาํ กัดมาทําใหเกิดประโยชน สงู สดุ ในการผลิตสินคา และบริการ 3. การกระจายทรัพยากร เปนการนําทรัพยากรจากแหลง ทม่ี อี ยมู ากไปสแู หลงที่มีอยู นอย โดยผูประกอบการตองคํานึงถึงประโยชนสูงสุดและเหมาะสมมากที่สุด การใชทรัพยากรในจงั หวัดและภูมิภาคของตน การที่ผูประกอบการนาํ ทรัพยากรในพื้นทีม่ าใชใ นการผลติ สนิ คา เนือ่ งมาจากสาเหตุหลาย ประการดังนี้ 1. การใชทรพั ยากรในพ้ืนท่ีมาผลติ สนิ คา ทําใหล ดตน ทนุ ในการขนสง อกี ท้ัง ประหยดั เวลาอกี ดว ย 2. ทําใหสินคามีราคาถูกลง เนื่องจากตนทุนมีราคาต่ํา 3. เกดิ อาชพี ขนึ้ ภายในทอ งถ่นิ การบรโิ ภคและการบรกิ าร การบรโิ ภค หมายถึง การใชสินคาและบริการของประชาชน การบริโภคสามารถแบง ออกเปน 2 ลกั ษณะ ไดแก 1. การบริโภคสินคาที่ไมคงทน คือ สินคาที่ใชแลวหมดไป เชน อาหาร ยารักษาโรค เครื่องดื่ม ปากกา ยางลบ สมุดและดินสอ เปนตน 2. การบริโภคสินคา ที่คงทน คือ สนิ คา ท่ีใชแลวยงั คงอยู เชน โตะ เกาอี้ รถยนต เสือ้ กางเกง กระเปาและรองเทา เปนตน

57 หลักเกณฑในการเลอื กซ้ือสนิ คา 1. ความจําเปน พิจารณาวาสินคาชนิดนั้นมีความจําเปนตอการดํารงชีวิตหรือไม 2. คุณภาพ เปนสิ่งที่มีความสําคัญอยางยิ่งในการเลือกซื้อสินคา โดยเลอื กสินคา ท่ีมี คุณภาพดี เหมาะสมกับราคาและปริมาณ 3. ราคา เปนสว นหน่งึ ในการเลือกซ้ือ โดยเฉพาะสนิ คา ชนิดเดียวกัน คุณภาพเทา กนั และปรมิ าณเทา กัน ดงั น้ัน ราคาจึงเปน หลกั เกณฑในการพิจารณาสนิ คา อยา งหน่ึง การบริการ หมายถงึ การปฏิบตั เิ พอ่ื ใหความสะดวกสบายในดา นตาง ๆ เชน การขน้ึ รถ โดยสาร การตดั ผมและการเลนเครื่องเลนในสวนสนุก เปนตน ตลาด ตลาด หมายถงึ สถานทที่ ่เี ปน แหลง ชุมนุมของผคู าเพื่อจําหนา ยสนิ คาประเภทตา ง ๆ ลักษณะของตลาดแบงเปน 2 ประเภท ไดแก 1. ตลาดแขง ขนั สมบรู ณ หรือตลาดเสรี หมายถึง ตลาดที่มีการแขง ขนั สูง มผี ูซือ้ และ ผูขายจํานวนมาก ราคาของสินคาเปนไปตามกลไกตลาดและผูผลิตมีอิสระในการ เขา – ออกในตลาดอยา งเสรี 2. ตลาดแขงขันไมสมบูรณ แบงออกเปน 3 ประเภท ดงั นี้ 2.1 ตลาดผกู ขาด คอื ตลาดทีม่ หี นว ยธรุ กิจเดยี วในการจัดหาสนิ คาละบริการใน ตลาด ไมมคี แู ขงทางการตลาดเลย 2.2 ตลาดผขู ายนอยราย คือ ตลาดทมี่ หี นวยธุรกิจเพียง 3 – 4 รายในการจาํ หนา ย สนิ คา ชนดิ เดยี วกันในตลาด ทาํ ใหส ามารถจาํ หนา ยสนิ คา ไดใ นจาํ นวนมาก เชน ผผู ลติ รถยนต น้ําอดั ลม ปูนซีเมนตและเหล็ก เปน ตน 2.3 ตลาดก่งึ แขงขันกง่ึ ผกู ขาด คือ ตลาดทีม่ ผี ูขายจาํ นวนมากแตม สี ดั สว นในตลาด นอ ย เชน รา นตัดผม รานอาหารและรานบริการซอม เปน ตน ปจ จยั ท่ีกําหนดโครงสรางทางการตลาด 1. จํานวนผูผลิตในตลาด 2. สภาพภมู ศิ าสตร 3. ความสามารถของสินคาในตลาดที่สามารถใชทดแทนกัน มีมากนอยเพียงใด

58 การแขงขนั การแขง ขัน หมายถงึ การตอ สูร ะหวางผูผลิตทผี่ ลิตสินคาในลักษณะเดยี วกัน เพอื่ จาํ หนายใหแ กผูบริโภคในปริมาณท่ีมากข้ึน โดยอาศัยปจจัยตาง ๆ ไดแก 1. เทคโนโลยี หมายถึง กระบวนการทางวิทยาศาสตรที่นํามาใชในการผลิตสินคา เพ่ือใหไดส ินคา ทีม่ คี ุณภาพดีข้นึ แตราคาถกู ลง โดยเทคโนโลยแี บงออกเปน 2 ลกั ษณะ คอื - เทคโนโลยีทางการเกษตร เปนการนําวิทยาศาสตรมาพัฒนางานดานการเกษตร ต้ังแตวิธีการผลติ เชน การไถนา การเกี่ยวขางและวิธีการรดนํ้า เปนตน การขยายพันธุ คุณภาพและปริมาณของผลิต รวมถึงการใชยาปราบศัตรูพืช - เทคโนโลยีดานอุตสาหกรรม เปนการนําเครื่องจักรมาใชแทนแรงงานคน เพื่อให ไดสินคาที่รวดเร็ว มีปริมาณมากและมีมาตรฐานเทาเทียมกัน ซึ่งทําใหสินคามี ราคาถูกลงและคณุ ภาพดขี ้ึน 2. การเลอื กใชทรพั ยากรทองถ่ิน เปน การลดตน ทุนการผลติ อกี ทงั้ ยังเปน การเพิม่ รายไดใ หกบั ทอ งถนิ่ ของตนเอง เชน ภาคใตมีแรบุกจํานวนมาก ทําใหเกิดโรงงาน ถลงุ แรและการทาํ โรงงานนาํ้ ปลาใกลกบั ชายฝงทะเลที่มีการจับปลากันมาก เปนตน ประโยชนของการแขง ขนั 1. ทําใหเกิดสินคาชนิดใหมในตลาด เพื่อตอบสนองความตองการของผูบริโภค 2. ทาํ ใหส นิ คา มรี าคาถูกลง แตคุณภาพดขี ึน้ 3. มีสนิ คาใหเ ลอื กมากขึน้ สถาบนั การเงิน สถาบนั การเงนิ หมายถึง องคกรที่ดาํ เนินการเก่ียวกบั ธุรกจิ การเงนิ และการใหสินเชอ่ื เปน ตวั กลางในการเชื่อมโยงผูออมเงินกบั ผตู องการกูเงนิ หนาที่ของสถาบันการเงิน ในทน่ี ี้ขอกลา วถงึ หนาที่ของสถาบันการเงนิ ประเภทธนาคารพาณชิ ยเทาน้ัน สวนสถาบนั การเงินเฉพาะอยางก็จะมีหนาที่เฉพาะขององคกรแตกตางกันไป

59 หนา ท่ีหลกั ของธนาคารพาณิชย มดี ังนี้ 1. บรกิ ารรับฝากเงินสาํ หรับผมู เี งนิ ออม โดยผูออมเงนิ จะไดรับดอกเบี้ยตอบแทน บริการรับฝากเงินมีหลายลักษณะ ไดแก เงินฝากกระแสรายวัน เงนิ ฝากออมทรัพย เงนิ ฝากประจาํ 2. บริการสินเชื่อ โดยแบง ประเภทสนิ เช่อื ไดดงั น้ี - เงินกทู ัว่ ไป โดยนาํ หลกั ทรัพยหรือเงนิ ฝากมาคา้ํ ประกัน - เงินกเู บิกเงินเกนิ บัญชี โดยนาํ หลกั ทรพั ยห รือเงนิ ฝากมาทําวงเงนิ คํา้ ประกัน การเบิกเงินเกินบัญชี - รบั ซื้อตวั๋ เงินทม่ี ีกําหนดระยะเวลา 3. บรกิ ารอืน่ ๆ เชน - ใหบริการในดานเปนตัวแทนของลูกคา เชนชวยเก็บเงินตามเช็ค ตั๋วเงินและ ตราสารอ่นื ๆ ชว ยเกบ็ และจา ยเงนิ ประเภทอื่น ๆ เชน คา เชา คา ดอกเบ้ีย คา ไฟฟา คาน้ําประปา คาภาษีหรือคาธรรมเนียมใหแกหนวยราชการตาง ๆ และชวยเปน ตัวแทนรัฐบาลในการขายพนั ธบตั ร ต๋ัวเงินคลงั เปน ตน - ใหบริการชวยเหลือดานการคาและการชําระเงินระหวางประเทศ กิจกรรมท่ี 2 ผูเรยี นมีหลักในการเลือกซอื้ ของใชอยา งไรบาง จัดลําดบั ใหเห็นความสําคัญมา ประกอบดว ย สหกรณ สหกรณ หมายถึง การรวมกลุมกนั ของคณะบคุ คลเพื่อดําเนนิ กจิ การตา ง ๆ โดยมี วัตถุประสงคชวยเหลือซึ่งกันและกันระหวางสมาชิก และไดจดทะเบียนเปนสหกรณตามกฎหมาย หลกั การของสหกรณ 1. เปดรับสมาชิกตามความสมัครใจ เขามาเปนสมาชิกดวยความเต็มใจ 2. เปดรับสมาชิกโดยไมจํากัดเชื้อชาติ ศาสนา หรือฐานะทางสังคม 3. ดาํ เนนิ การตามหลักประชาธิปไตย คือ สมาชิกมีสิทธิแสดงความคิดเห็นและมีสิทธิ ออกเสยี ง 4. สหกรณตองจัดสรรผลประโยชนใหแ กสมาชิกในรปู ของเงินปนผลจากหนุ สว นที่ สมาชิกมีอยู

60 5. เจาหนาที่และสมาชิกของสหกรณมีสิทธิ์ในการรับทราบขอมูลที่เปนประโยชน ตอการพัฒนากิจการสหกรณ 6. เจา หนา ท่ีและสมาชกิ สหกรณค วรหาความรูใหม ๆ และแลกเปลีย่ นความรรู ะหวางกัน เพ่อื นาํ มาพฒั นากจิ การของสหกรณ ระเบียบการจดั ต้งั สหกรณ 1. กําหนดชื่อและประเภทของสหกรณ 2. กําหนดวัตถปุ ระสงคข องการจัดตัง้ สหกรณ 3. ตอ งมีคณะบุคคลตั้งแต 10 คนขน้ึ ไป 4. ตองจดทะเบียนจัดตั้งสหกรณตามพระราชบัญญัติสหกรณ พ.ศ. 2511 5. ตองดําเนินการตามหลักการของสหกรณ วธิ กี ารจัดตัง้ สหกรณโ รงเรียน 1. จัดประชมุ เพ่ือเชิญชวนใหผูส นใจเขารวมเปน สมาชิก โดยชี้แจงขอดี ขอ เสีย รวมถึง ผลประโยชนในการเขาเปนสมาชิกของสหกรณ 2. แตง ต้งั คณะบุคคลเพ่ือดําเนนิ การจดั ตั้งสหกรณ 3. กาํ หนดระเบยี บเกี่ยวกับสมาชิก ราคาหุน เงินปนผล และระเบียบขอบังคับตาง ๆ 4. เปดรับสมัครสมาชิกที่สนใจ 5. จัดประชุมสมาชิกทั้งหมดเกี่ยวกับวิธีการดําเนินงานของสหกรณ วธิ กี ารจดั ตัง้ สหกรณข้นึ ในชมุ ชน 1. ข้ันเตรียมการ - สํารวจความพรอมของบุคลากรภายในชุมชน - จัดหาสถานท่ใี นการจดั ตงั้ สหกรณ - แตงตง้ั คณะผูดําเนนิ งานจัดตัง้ สหกรณ - คน ควาหาความรเู ก่ยี วกับการดําเนนิ กจิ การสหกรณและหลกั การในการจัดตัง้ - กําหนดระเบียบ ขอบังคับและกฎเกณฑการรับสมาชิก ราคาหุน วัตถุประสงคและ วธิ กี ารดาํ เนินงานของสหกรณ

61 2. ขั้นดําเนินการจัดตั้ง - เปด รับสมาชิกสหกรณ - ประชุมสมาชิกเพื่อแตงตั้งคณะกรรมการดําเนินงาน 3. ขน้ั ตอนดาํ เนนิ กจิ การ - คณะกรรมการตองดําเนินกิจการของสหกรณใหเปนไปตามวัตถุประสงค หลักการและระเบียบขอบังคับของสหกรณ ประโยชนของการจดั ต้งั สหกรณ 1. สมาชิกของสหกรณสามารถซื้อสินคาไดในราคาที่ถูกลง 2. การรวมตวั กนั ทาํ ใหเ กิดการชวยเหลอื ซง่ึ กนั และกนั ในหมูสมาชกิ 3. สมาชิกไดรับประโยชนจากเงินปนผล 4. สงเสริมใหเกิดความสามัคคีขึ้นในชุมชน 5. เปนแหลงเงินกูของสมาชิก 6. ทาํ ใหเกิดการเรียนรกู ารดาํ เนินธรุ กจิ ในรปู แบบหน่งึ ซง่ึ สามารถนําไปปรับใชใ นการ ทาํ ธุรกจิ รปู แบบอน่ื ได ภาษี ภาษี สถาบันการเงิน หมายถึง เงินที่รัฐหรือทองถิ่นเรียกเก็บจากบุคคล เพื่อใชจายในการบริหารประเทศหรือ ทอ งถ่นิ ภาษถี ือวาเปนรายไดสําคัญของรฐั ทีน่ ํามาใชจ ายดานตา ง ๆ การเสียภาษจี ะคดิ ตามปภาษี เร่มิ ต้งั แต 1 เมษายนปน ้ี – 31 มีนาคมปถัดไปของทุกป การ หลกี เลี่ยงไมเสยี ภาษตี อ งเสยี คาปรับหรอื อาจถูกจาํ คุกได การเสียภาษีเปนสงิ่ ควรทาํ เพราะเงนิ ภาษถี ูก นําไปใชในการพัฒนาประเทศ ประโยชนของภาษี 1. ใชในการพัฒนาประเทศในดานตาง ๆ เชน สรางถนน สรางโรงพยาบาล สราง โรงเรยี นและกอ สรางส่ิงตาง ๆ อันเปน ประโยชนแกป ระชาชนสว นรวม เปน ตน 2. ใชเปนเงินเดือนขาราชการประจําและขาราชการการเมือง ซึ่งใหบริการประชาชนใน ดา นตาง ๆ

62 ลกั ษณะของการจดั เกบ็ ภาษี แบง ออกเปน 2 ลักษณะ ไดแ ก 1. ภาษที างตรง คือ ภาษที ีร่ ัฐเรียกเกบ็ โดยตรงจากบคุ คลผมู ีรายได เชน ภาษีเงนิ ได เปน ตน 2. ภาษที างออ ม คือ ภาษีท่ีผเู สียภาษผี ลักภาระใหผอู ืน่ จา ยแทน เชน ภาษีมูลคาเพิม่ ซงึ่ ผซู ื้อสนิ คา หรือบริการ เปนผูจายแทนผปู ระกอบการ เปน ตน ประเภทของภาษี 1. ภาษเี งินได เปนภาษีทเี่ รียกเก็บจากบุคคลท่ไี ดร บั เงิน ทรพั ยส ินหรือประโยชนอยางอ่นื ซึ่งอาจคํานวณเปน เงินได แบงออกเปน 2 ลกั ษณะ ไดแ ก - ภาษีเงนิ ไดบ คุ คลธรรมดา เปน ภาษที ร่ี ัฐเรียกเก็บจากบคุ คลท่ีมรี ายได เชน ขา ราชการ พนักงานบรษิ ัทและพนกั งานรฐั วสิ าหกจิ เปน ตน - ภาษีเงินไดนิติบคุ คล เปนภาษีทร่ี ัฐเรยี กเกบ็ จากผูป ระกอบการทเี่ ปน กลมุ บุคคลหรือ องคกร เชน บริษทั หา งหนุ สวน เปน ตน โดยคดิ ภาษจี ากกําไรทไ่ี ดร บั 2. ภาษีบํารุงทองที่ เปนภาษีที่เจาของที่ดินตองเสียเปนรายปจากราคาปานกลางของที่ดิน ตามที่ทางราชการไดกําหนดไว เพื่อใหเปนรายไดขององคการบริหารสวนทองถิ่นซึ่ง ทดี่ ินอยใู นเขตนั้น 3. ภาษโี รงเรือนและทด่ี ิน เปนภาษีทรี่ ฐั เรยี กเก็บจากผูทีม่ ีกรรมสิทธ์ใิ นทด่ี นิ และโรงเรยี น รวมถงึ ส่ิงปลกู สรา งอื่นบนท่ีดนิ ท่ใี หเ ชา ประกอบธุรกจิ การคา หรือผลประโยชนอ ื่นใด ที่เจาของไดร ับตอบแทนตองเสยี ภาษเี ปนรายปต ามที่รฐั กาํ หนด 4. ภาษมี ลู คาเพ่มิ เปนการเรยี กเก็บภาษีทางออ มท่รี ัฐเรียกเก็บจากบคุ คลท่ีซือ้ สนิ คาหรือ บรกิ ารโดยจดั เก็บเฉพาะมลู คาสวนที่เพ่มิ ขึ้นในแตละขน้ั ตอนของการผลติ การจาํ หนา ย หรอื การใหบ รกิ าร 5. ภาษสี รรพสามิต เปนภาษที ่กี รมสรรพสามติ เรยี กเก็บจากสินคา ทีผ่ ลิตหรอื นาํ เขา และ การใหบริการในทางธุรกิจตามที่กฎหมายกําหนด เชน ภาษีสุรา ภาษบี ุหรี่ ภาษีกจิ การ สถานบนั เทงิ และภาษีรถยนต เปนตน

63 กจิ กรรมท่ี 3 ผูเรียนสํารวจชุมชนของตนเองวา มีสถาบันการเงินที่มีบทบาทหนาที่ใหการออมและการให สินเชือ่ หรอื ไม อยางไร อธิบายมาพอเขาใจ กิจกรรมท่ี 4 ผูเรยี นเปน สมาชิกกลุมสหกรณใ ดหรือไม หากเปนสหกรณด ังกลาวมวี ัตถุประสงคและการ ดําเนินงานอยางไร อธิบายมาพอเขาใจ กิจกรรมท่ี 5 การเก็บภาษีอากรในประเทศไทย มีหนวยงานใดรับผิดชอบจัดเก็บบางและจัดเก็บภาษีอากร ประเภทใด อธิบายมาพอเขาใจ

64 เรอ่ื งที่ 3 คณุ ธรรมของผผู ลติ และผูบรโิ ภค ความหมายของผูผลิต ผูผลติ หมายถงึ ผูผลิตสินคา และบริการ โดยการนาํ ปจ จยั การผลิตมาแปรรูปเปนสินคา เชน นาํ องุนมาทําเปนไวน นําขาวสาลีมาทําเปนขนมปง นําถั่วเหลืองมาสกัดเปนน้ํามันหรือสรางบริการใน รูปแบบตาง ๆ เชน บริการขนสง บริการความบันเทิงตาง ๆ เปนตน ความหมายของผบู รโิ ภค ผูบรโิ ภค หมายถึง ผูใ ชป ระโยชนจากสินคา และบริการ ซึ่งอาจจะเปนการบริโภคโดยตรง เชน การดื่ม การรับประทาน การใชสินคาหรือการบริโภคทางออม เชน การใชน้ํามันในการขับรถยนต การ ใชไ ฟฟา ในเคร่ืองใชไฟฟา ตาง ๆ เปน ตน ความสัมพันธข องผูผลติ และผูบริโภคสินคาและบรกิ าร ในระบบเศรษฐกจิ บคุ คลคนหนึง่ อาจทําหนา ท่เี ปนเพียงผูบรโิ ภค เปนเพยี งผูผลิตเปนเพยี ง เจา ของปจจัยการผลิตหรือเปนท้งั ผบู ริโภคและผผู ลติ เปนทั้งผูบริโภคและเปน เจา ของปจจัยการผลิตหรือเปน ทั้งสามประการกไ็ ด ผบู ริโภคทาํ หนาทวี่ ินิจฉัยและตดั สินใจวา จะบริโภคสนิ คา และบริการอะไรที่ตอ งการ เพ่ือแสวงหาความพงึ พอใจใหมากท่ีสดุ เมือ่ ตัดสินใจเลือกประเภทของสินคาและบริการที่จะบริโภคหรือใช แลว ผูบริโภคก็ตองมาคิดวาจะมีปจจัยทางดานการเงินที่จะนํามาซื้อสินคาและบริการเหลานั้นหรือไม หนทาง หน่งึ ทีผ่ บู ริโภคจะไดเงนิ มาใชจา ยก็คือ จากกาํ ไรทไ่ี ดในฐานทท่ี ําหนาทีผ่ ผู ลิตสนิ คาหรือจากผลตอบแทนของ การเปน เจา ของปจจยั การผลิตแลว ขาย หรือใหเชา ปจจยั การผลิตทตี่ นมีหรือครอบครองอยู ดงั นน้ั ผบู ริโภคทุก คนจึงตองทําหนาที่เปนผูผลิตหรือเปนเจาของปจจัยการผลิตหรือเปนทั้งสองอยางไปในตัว ในฐานะที่เปนผูผลติ บุคคลตองมีหนา ที่ในการนาํ เอาปจ จัยการผลติ ตาง ๆ ทีอ่ าจไดจ ากการ ครอบครองของตนหรือไดจากการหาซื้อหรือเชาซื้อจากบุคคลอื่นมาผลิตเปนสินคาสําเร็จรูปหรือบริการแลว ขายหรอื มอบใหแกผูบ ริโภค ดงั นนั้ หนา ทสี่ ําคญั ของผผู ลิตกค็ อื การผลิตสนิ คา และบริการตามความตองการ ของผูบริโภคดว ยตน ทุนการผลติ ที่ตํา่ ท่สี ุด เพื่อใหสามารถขายสินคาและบริการเหลานั้นในราคาที่ต่ํากวาคู แขงขันรายอน่ื ๆ การผลิตสนิ คาและบรกิ ารนบี้ างครัง้ ผผู ลิตตอ งเส่ยี งตอ การขาดทนุ ถา ตน ทนุ การผลติ สงู กวา รายรับที่ไดจากการขายสนิ คาและบรกิ ารน้นั ดังนน้ั ผูผลติ จึงตอ งมกี ารวางรปู แบบของการดาํ เนนิ การท่ีดี เพื่อ หลีกเลี่ยงการขาดทุนและเพื่อใหไดกําไรคุมกับความเหนื่อยยากและความลําบากตลอดจนการลงทุนของตน

65 ในฐานะท่เี ปนเจาของปจ จัยการผลติ บุคคลจําตองนาํ เอาปจจัยการผลิต ซึง่ ไดแก ที่ดิน แรงงาน ทุนและการประกอบการไปเสนอขายหรือใหบ ริการแกผผู ลติ เพื่อนาํ ไปผลติ สินคา และบริการตาง ๆ เม่อื ผผู ลติ ตกลงรบั ซ้อื นาํ เอาปจจัยเหลานั้นไปผลิตก็จะใหผลตอบแทนแกเจาของปจจยั การผลิตในรูปของคา เชา คา จาง ดอกเบ้ียและกาํ ไร ซึง่ เจา ของปจ จัยการผลติ กจ็ ะนาํ เอาผลตอบแทนซ่งึ อยูในลกั ษณะตาง ๆ กันไป ใชจายหาซือ้ สนิ คา ตาง ๆ เพ่ือการอปุ โภคและบริโภค บางครัง้ เจา ของปจ จัยการผลติ อาจทาํ หนา ทเ่ี ปนผูผลิต เองโดยการนําเอาปจจัยการผลติ ท่ีตนมีอยไู ปใชผลติ สนิ คาและบรกิ ารตาง ๆ คณุ ธรรมของผผู ลติ ผผู ลิตสนิ คา และบริการควรมีคุณธรรมพ้นื ฐานในการดาํ เนินการเพื่อสรา งความเชื่อมน่ั ใหกับผบู รโิ ภคและเพอ่ื ผลประโยชนของผผู ลิตในระยะยาว ดังนี้ 1. ผูผลติ ตอ งไมทําในสง่ิ ท่ไี มถูกตอ ง การทําใหผ บู ริโภคไดรับอันตรายจากการใชส นิ คา หรือบรหิ ารของตนเองเปน สิ่งทน่ี าละอายและขาดความรับผิดชอบ ผผู ลิตควรละเวน และตองไมกระทาํ 2. ผผู ลติ ตอ งพัฒนาคณุ ภาพสนิ คาอยเู สมอ ผูผลิตตอ งถือวา เปน ความจําเปนที่จะตอง พัฒนาสินคาใหไดมาตรฐาน โดยการนําสินคาของตนไปตรวจสอบคุณภาพกอนที่จะ นาํ ไปจําหนายแกผ บู รโิ ภค เชน นาํ สนิ คา ไปตรวจสอบท่ีสาํ นกั งานมาตรฐาน ผลติ ภณั ฑอุตสาหกรรม (มอก.) เพื่อเปนหลักประกันแกผูบรโิ ภค 3. ผูผลิตตองรักษาความซ่อื สัตยตอผบู รโิ ภค การผลิตสนิ คา ที่ไดม าตรฐานเดยี วกนั หมด เปนสิ่งที่สําคัญ เปนการสรางความเชื่อมั่นและศรัทธาในสินคาและถือวาแสดงความ ซ่อื สตั ยตอ ผบู ริโภค 4. การรกั ษาสภาพแวดลอ ม ผผู ลติ ตองถอื เปน หนา ทีแ่ ละความรับผดิ ชอบตอการรกั ษา สภาพแวดลอมมใิ หถกู ทําลาย รวมทัง้ ตองอนุรกั ษส ิง่ แวดลอมใหค งอยูต อไป เชน จัด สภาพแวดลอมโรงงานใหนาอยู สะอาดและถูกสุขอนามัย จัดระบบการบําบัดน้ําเสีย อยางดี เชน มีการปลกู ตน ไมและจัดกจิ กรรมสง เสริมการอนุรักษสภาพแวดลอ มใหดขี ้ึน คุณธรรมของผูบริโภค คุณธรรมของผบู ริโภคเปน หลักการในการเลอื กบริโภคสินคาและบรกิ ารตาง ๆ ผูบริโภคควรปฏิบตั ิ โดยคาํ นึงถึงหลักการ ดงั นี้

66 1. ความจําเปน หมายถงึ การบริโภคอปุ โภคในสงิ่ จาํ เปน เชน ดา นปจ จัยสี่ ซ่ึง ประกอบดวยเสื้อผา ยารกั ษาโรค อาหาร ทอ่ี ยูอาศัยในปริมาณที่พอเพียงตอการดํารง ชีวิตประจําวัน ไมควรบริโภคอุปโภคสินคาและบริการในปริมาณที่มากเกินไป เพราะ กอใหเ กิดความส้ินเปลอื งของสังคมและเปน ผลเสยี ตอ สุขภาพ 2. ความมีประโยชนและความปลอดภัย หมายถึง การบริโภคอุปโภคในสิ่งจําเปนที่ กอ ใหเ กดิ ประโยชน เชน มนุษยควรรบั ประทานอาหารเพื่อประทังชีวิตโดยตอ งคํานึงถึง คุณคาของสารอาหารดวย ไมควรซื้อสนิ คาและบริการดว ยเหตผุ ลท่วี าราคาถูก 3. ความประหยัด หมายถึง การบริโภคอุปโภคโดยการใชจายใหเหมาะสมกับฐานะทาง เศรษฐกิจของตน ไมฟ ุมเฟอ ย ไมทิง้ ขวา ง ไมเ ลยี นแบบการบริโภคของบคุ ลอ่ืน ซ่ึงมี ฐานะทางเศรษฐกิจดีกวาที่อาจนิยมบริโภคอุปโภคสินคาและบริการที่มีราคาแพงและ ไมบริโภคตามการโฆษณา หลักการความจําเปนหรือความพอเพียง ความมีประโยชน ความปลอดภยั และความประหยดั เปน ส่ิงทเี่ กดิ ข้ึนพรอม ๆ กนั ซึ่งเปนหลักการที่ สามารถเกิดข้นึ ไดเสมอ ถาบคุ คลใชสติและปญ ญาไตรตรองกอนท่ีจะตดั สินใจบรโิ ภค อุปโภคสินคา และบริการ กิจกรรมที่ 1 การท่ผี ูผลิตและผูบริโภคสินคาและบริการมคี ณุ ธรรม มีประโยชนต อเศรษฐกิจอยา งไร บอกมา 3 ขอ กิจกรรมที่ 2 หากผเู รียนมคี วามจําเปนจะตองใชสินคา ชนิดหน่ึงแตราคาสนิ คา ชนดิ นน้ั แพงมาก ผูเ รยี นคดิ วา จะ ซื้อสินคา นนั้ หรอื ไม เพราะเหตุใด บอกมาใหเขาใจ

67 เรื่องท่ี 4 ทรพั ยากรธรรมชาติ สิง่ แวดลอ มในทอ งถิ่นและชมุ ชน ทรพั ยากร ความหมายของทรัพยากร ทรัพยากรในทางเศรษฐศาสตร หมายถึง สิ่งมีคาทั้งปวง ซึ่งอาจจะเกิดขึ้นเองหรือมีอยูตาม ธรรมชาติและเกิดจากการที่มนุษยสรางหรือประดิษฐขึ้น ประเภทของทรัพยากร ทรัพยากรแบงออกเปนประเภทตาง ๆ ดังนี้ 1. ทรัพยากรมนุษย หมายถึง บุคคลหรือมนุษยในฐานะที่เปนแรงงานหรือผูประกอบการ ซึ่งเปนสวนหนึ่งของกระบวนการผลิตและการพัฒนาประเทศในดานตาง ๆ 2. ทรัพยากรที่ไมใชมนษุ ย ประกอบดว ย ก. ทรัพยากรท่มี นุษยสรา งขนึ้ หมายถึง ทรพั ยากรทม่ี นษุ ยส รา งขึ้น เชน เครื่องจักร คอมพวิ เตอร รถยนต รถจกั รยาน บานและเคร่ืองใชไมส อยตาง ๆ ข. ทรัพยากรธรรมชาติ ซึ่งหมายถึง ทรัพยากรที่เกิดขึ้นเองหรือมีอยูตามธรรมชาติ ซึ่งอาจแบง ยอยได 3 ประเภท ดังน้ี - ทรัพยากรธรรมชาติที่ใชแลว ไมหมดเปลืองหรือสูญหายไป ไดแก อากาศ น้ํา ในวฎั จกั รหมุนเวยี น - ทรัพยากรทท่ี ดแทนหรอื รักษาไวไ ด เชน นํ้า (ที่อยเู ฉพาะที่เฉพาะแหง ดนิ ท่ีดิน ปาไม ทุงหญา สัตวปา - ทรัพยากรท่ไี มง อกเงยใชแลวหมดไป เชน แรธาตุ นา้ํ มัน ทรัพยากรธรรมชาติที่ทดแทนหรือรักษาไวไดและทรัพยากรธรรมชาติที่ไมงอกเงยใชแลว หมดไป ถือเปนทรัพยากรที่มีอยูอยางจํากัด เพราะถึงแมบางอยางจะสรางทดแทนหรือบํารุงรักษาได แตก็ตอง ใชระยะเวลายาวนาน เชน ทรัพยากรปาไม เปนตน

68 ภาวะวิกฤติทรพั ยากรธรรมชาติ ปจจุบันประเทศไทยประสบภาวะวิกฤติการณทรัพยากรธรรมชาติ ทรัพยากรธรรมชาติ เมื่อนํามาใชมากเกินไปโดยไมมีการสรางทดแทนก็จะทําใหเกิดการ สูญเสยี หรอื ถกู ทาํ ลายได เชน การตัดถนน เพ่อื ใชใ นการคมนาคม การสรา งเขื่อนเก็บนํ้าจะตอ งใชเนือ้ ทแี่ ละ บรเิ วณพื้นดนิ จาํ นวนมหาศาล ทาํ ใหพนื้ ดนิ ท่ีเปนปาไมถูกโคนทําลายลง ทําใหป าไมล ดลง สตั วปาลดลง เกดิ ความแหงแลง ฤดูกาลผันแปรฝนตกไมตรงตามฤดูกาลหรือตกนอย มีการทําลายปาเพื่อการเพาะปลูกและใช สารเคมีในการเพาะปลูกเกินความจําเปน ทําใหดินที่อุดมสมบรู ณ เส่ือมสภาพเม่ือทรพั ยากรเส่อื ม สภาพแวดลอ มก็เส่ือมสภาพไปดว ย ลกั ษณะอาชพี ของครอบครวั ชมุ ชน ประเทศ ความหมายของอาชีพ อาชพี หมายถงึ งานหรือกิจกรรมใด ๆ ท่กี อ ใหเกิดผลผลติ ท่ีสามารถประเมินคา เปนเงินหรอื รายไดแ ละกิจกรรมนนั้ ตองสุจรติ เปน ท่ยี อมรบั ของสงั คม ความสาํ คญั ของอาชพี 1. ความสําคัญตอบุคคลและครอบครัว การที่มนุษยจะดํารงชีวิตอยูในสังคมไดอยางมี ความสุขตามอัตภาพนัน้ จําเปนตอ งประกอบอาชีพเพือ่ ใหม ีรายได เพื่อท่จี ะนาํ ไปซ้อื เคร่ืองอุปโภคบรโิ ภค สิง่ ของทีจ่ าํ เปน ในการดาํ รงชีวิตของตนเองและคนในครอบครัว 2. ความสําคัญตอชุมชน ประเทศ ในระดับชุมชน อาชีพมีความสําคัญตอเศรษฐกิจภายใน ชุมชน ทําใหมีการใชทรัพยากรในทองถิ่น แกปญหาความยากจนของคนในชุมชน เมื่อ ประชาชนมีรายไดยอ มกินดีอยูดี รางกายแข็งแรง สขุ ภาพจิตดี สง ผลตอ การพัฒนา ชุมชน และในระดับประเทศ เมื่อชุมชนพัฒนาสังคมสวนรวมก็จะเจริญกาวหนาไปดวย ประเภทของอาชพี อาชีพแบงไดหลายประเภท ดังนี้ 1. แบงตามลักษณะอาชีพ - อาชพี อสิ ระ หมายถึง อาชีพท่ผี ปู ระกอบการดําเนนิ การดวยตนเอง อาจเปนผูผลิต สนิ คา หรือเปนผูบริการกไ็ ด - อาชีพรับจาง หมายถึง อาชีพที่ผูประกอบการไมไดเปนเจาของ แตไดรับจางจาก นายจางเปนชวงระยะเวลา เชน รายชั่วโมง รายวัน รายเดือน

69 2. แบงตามลักษณะรายไดและความมั่นคง - อาชีพหลัก หมายถึง อาชีพที่ผูประกอบการใชเวลาสวนใหญในการประกอบการ - อาชีพรองหรืออาชีพเสริม หมายถึง อาชีพที่ผูประกอบการใชเวลานอกเวลางานหลกั ดาํ เนนิ การ 3. แบงตามสาขาประกอบการ - อาชีพดานอุตสาหกรรม เชน ชางยนต ชางไฟฟา ชางวิทยุ เปนตน - อาชีพดานเกษตรกรรม เชน ทํานา ทําไร เลี้ยงสัตว ทําการประมง เปนตน - อาชพี ดา นคหกรรม เชน ศิลปหตั ถกรรม เชน ตัดเย็บเส้ือผา ทําอาหาร ขนม เปน ตน - อาชีพดานพาณิชยกรรม เชน คาขาย บัญชี เลขานุการ เปนตน - อาชีพดานอ่ืน ๆ เชน ดานกีฬา ดา นบันเทิง ดนตรี นาฏกรรม เปนตน ปจจยั ที่มีอทิ ธพิ ลตอการเปลย่ี นแปลงทางอาชพี ทําใหเกิดอาชีพใหม ทําใหเกิดการพัฒนาอาชีพหรือแมกระทั่งเกิดความเสื่อมทางอาชีพมีหลายปจจัย ดงั น้ี 1. ความเจริญกาวหนาทางเทคโนโลยี ความเปลี่ยนแปลงทางดานเทคโนโลยี ปจจุบันวิทยาการไดเจริญกาวหนาไปอยาง รวดเร็วและเปนสาเหตุทําใหเ กิดเทคโนโลยีใหม ๆ ตลอดเวลา ซึง่ มีผลตอการเกดิ การพัฒนาและการเสื่อม ของอาชีพเปนอยางยิ่ง เชน การนําเครื่องจักรมาใชแทนแรงงานคน การนําเทคโนโลยีทางการเกษตรมาใชใน การเกษตร การนําคอมพิวเตอรมาใชในสํานักงาน เปนตน 2. ความเปล่ยี นแปลงทางทรพั ยากร ทรัพยากรนบั วาเปนปจ จัยในการผลติ เบ้ืองตน ทส่ี าํ คัญ ซง่ึ กอ ใหเกิดอาชพี ทรพั ยากรนั้น มมี ากมายและแตกตา งกนั ไปในทองถน่ิ เชน ปา ไม นาํ้ แรธาตุ นํา้ มนั พืช ผัก และผลไม สัตวบก สตั วน ้าํ ฯลฯ ทรัพยากรมกี ารเปล่ียนแปลงอยูตลอดเวลา มที ั้งทจ่ี ํานวนลดลงอนั เนือ่ งมาจากมนษุ ยน าํ ไปใชป ระโยชน มีท้ัง ทรพั ยากรทีเ่ กดิ ขึ้นมาใหม เชน น้าํ มนั และกา ซธรรมชาติ เปน ตน 3. ความเปลย่ี นแปลงทางดา นการเมอื ง การเมืองเปนปจจัยสําคัญในการลงทุน การที่จะมีนักลงทุนมาลงทุนมากหรือนอยขึ้นอยู กับสภาพทางการเมือง ถารัฐบาลมีเสถียรภาพมั่นคง ไมเ ปลย่ี นแปลงรฐั บาลบอย ๆ ผทู จี่ ะมาลงทุนใน อุตสาหกรรมตาง ๆ ก็จะเกิดความมั่นใจที่จะมาลงทุน นอกจากนั้นนโยบายของรัฐบาลจะเปนตัวกําหนด อาชพี ตาง ๆ ไดเ ปนอยางดี

70 4. ความเปลี่ยนแปลงทางสงั คม โดยเฉพาะการที่มีประชากรเพิ่มมากขึ้น ตองการสิ่งของอุปโภค บริโภคและส่ิง ดาํ รงชวี ิตมีมากข้ึน ทําใหเกิดการลงทนุ เพื่อผลิตสนิ คาและบรกิ ารมากขน้ึ ดวย การสาํ รวจความพรอ มในการเลอื กประกอบอาชพี การทีจ่ ะเลือกประกอบอาชีพใด ควรไดสาํ รวจความพรอมทกุ ๆ ดา น ดงั นี้ 1. ความพรอมของตนเอง แบงไดดังนี้ - สง่ิ ตาง ๆ ท่เี กยี่ วของกับการประกอบอาชีพทีต่ นเองมีอยูในขณะน้ัน เชน เงนิ ทุน ทีด่ ิน แรงงาน วัสดเุ ครื่องมอื เครื่องใชแ ละอ่ืน ๆ ทจ่ี ําเปน ตอการประกอบอาชพี ทีก่ ําลงั ตัดสนิ ใจเลอื ก - ความรู ทักษะและความถนัดของตนเอง การที่จะประกอบอาชีพใหไดผลดีจะตอง พิจารณาถึงความรู ทักษะและความถนัดของตนเองดว ยเสมอ เพราะสงิ่ เหลาน้ีจะชว ยใหการกระทําในสงิ่ ทต่ี นถนดั น้ัน เปนไปอยา งสะดวก รวดเร็ว คลอ งแคลว และมองเห็นชอ งทางทจ่ี ะพฒั นาอาชพี ใหร ดุ หนา ไดด กี วาคนทไ่ี มมีความรู ทักษะและถนัดในอาชพี น้นั ๆ แตต ดั สินใจเลอื กประกอบอาชีพน้นั ๆ - ความรักและความจริงใจ เปนองคประกอบที่เกิดจากความรูสึกภายในของแตละคน ซึง่ ความรูสกึ นี้จะเปนแรงผลักดันใหเกดิ การทํางานดวยความมานะ อดทน ขยนั กลา สู กลาเสี่ยง ซ่งึ ถอื วา เปน องคป ระกอบในการตดั สินใจท่ีสาํ คัญอยางหนง่ึ หากการพิจารณาตดั สนิ ใจมิไดคํานงึ ถึงสิ่งนี้แลว การที่ จะประกอบอาชีพไปไดอยา งเดด็ เดย่ี ว มน่ั คงและลดนอยลงไป 2. ความพรอ มของสงั คม สงิ่ แวดลอ ม คอื ความพรอมของส่งิ ตา ง ๆ ทอี่ ยูรอย ๆ ตัวเราหรือ จะตองเขา มาเก่ยี วของท่ีจะสง ผลดี ผลเสยี ตอ การประกอบอาชพี ของตน เชน ทาํ เล ตลาด สว นแบง ของตลาด ทรัพยากรที่เออ้ื ในทองถิน่ แหลงความรู ตลอดจนผลทจ่ี ะเกดิ ขึ้นตอชุมชน หากเลือกอาชีพน้ัน ๆ 3. ความพรอมทางวิชาการของอาชีพ คือ ความพรอมของขอมูลความรูและเทคนิคตาง ๆ สาํ หับการประกอบอาชพี น้นั ๆ เชน การบํารุงรกั ษาตนออนพชื การฉดี ยาฆาแมลงกอนเกบ็ เกย่ี ว การเคลอื บ สารเคมี เปน ตน ปจ จัยสาํ คัญในการประกอบอาชพี 1. ทุน เปน ปจ จัยท่สี าํ คัญในการใหก ารสนบั สนนุ ในการจดั หาทรัพยากรและเอื้ออาํ นวยใน กจิ การใหด าํ เนนิ ไปดว ยความเรยี บรอย 2. คน เปน ทรัพยากรบุคคลท่ีถือไดว า เปน ปจ จยั ที่มคี วามสาํ คัญอยางย่งิ ทีจ่ ะกอผลสําเร็จกับ กิจการไดเปนอยางมาก

71 3. ที่ดิน คือ แหลง หรือทที่ ํามาหากนิ ของผูประกอบอาชีพอิสระจะเปนที่ตั้งสํานักงานและ บรเิ วณประกอบอาชพี 4. เคร่ืองจักร เปนอุปกรณท ี่จดั หามาเพอ่ื ใชป ฏบิ ตั งิ านใหเกิดประโยชนสงู สุดและคุมคา 5. วสั ดุ เปน ปจจัยสําคญั เพราะเปนวัตถดุ ิบทจ่ี ะนาํ มาใชผ ลติ หรอื ใหบริการ วสั ดุทีใ่ ชตองมี คุณภาพดีและมปี รมิ าณพอ 6. การคมนาคม คือ เสนทางติดตอระหวางผูดําเนินกิจการกับผูมาใชบริการ สามารถติดตอ ไดส ะดวกและปลอดภยั 7. การตลาด เปนแหลงชวยกําหนดทิศทางความตองการของสินคา แลกเปลี่ยนสินคา การ แขงขันสินคาดานคุณภาพและราคา 8. การจัดการ คือ การวางแผนการดําเนินการประกอบอาชีพอาชีพ เพื่อใหเกดิ ผลดีอยา ง เหมาะสม คุมคา คุมเวลา คุมทนุ และหวงั ไดกําไรสูงสดุ เร่ิมตน ตงั้ แตการเลือกสิ่งที่จะ ผลิต จะบรกิ ารวิธกี ารและการใชว สั ดอุ ปุ กรณ 9. การประชาสมั พันธ เปนส่ิงสําคญั และจําเปนอยา งย่งิ ทีผ่ ูประกอบอาชีพอิสระจะตอง กระทําเพื่อเปนการบอกกลา วชแ้ี จงใหผ ูอื่นทราบวา เราดําเนินกิจการอะไร อยางไร เม่อื ไร ที่ไหน หลกั การของเศรษฐกจิ พอเพยี ง พอสรปุ สาระสําคัญ ๆ ไดด ังตอไปน้ี 1. การพึง่ ตนเอง หลกั เศรษฐกิจพอเพยี ง มงุ เนนการผลิตพชื ผลใหเพียงพอกบั ความ ตอ งการบริโภคในครวั เรือนกอ นทเี่ หลือจากบริโภค จึงดําริเพ่อื การคาเปนอันดับรองและสามารถพึ่งตนเอง ได มีชวี ิตอยา งไมฟุง เฟอ ลดคา ใชจาย โดยการสรา งส่งิ อปุ โภคบริโภคในทด่ี นิ ของตนเอง เชน ขา ว นํ้า ปลา พืชผัก เปน ตน 2. การรวมกลุมของชาวบาน หลักการของเศรษฐกิจพอเพียงจะใหความสําคัญกับการรวมกลุมของชาวบาน มุงเนน ใหชาวบานรวมกลุมกันดําเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจตาง ๆ อาทิเชน การทําเกษตรแบบผสมผสาน รวมกลุม กันทาํ หตั ถกรรม การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร การใชภูมปิ ญญาจากทองถ่ิน การพฒั นาเทคโนโลยี พื้นบานและเทคโนโลยีสมัยใหมที่เหมาะสม สอดคลองกับความตองการและสภาพแวดลอมของทองถิ่น ตนเอง

72 การรวมกลุมของชาวบานจะเปนการพัฒนาสมาชิกในชุมชน ใหมีการสรางเครือขาย ชุมชนที่เขมแข็ง สมาชิกในกลุมจะคอยใหคําแนะนําในการแกปญหาตาง ๆ และหาวิธีการใหสมาชิกภายใน กลมุ มรี ายไดจากการประกอบอาชพี เพ่ิมขึ้นเมื่อกลุมชาวบานไดรบั การพัฒนาที่ดแี ลว ก็จะชวยใหส ังคม เขมแข็งขึ้น เศรษฐกิจของประเทศก็จะเจริญเติบโตไดอยางมีประสิทธิภาพและเกิดความมั่นคง ทําให เศรษฐกิจขยายตัวและมีการกระจายรายไดที่ดีขึ้นอีกดวย 3. ความเอื้ออาทรและความสามัคคี เศรษฐกิจพอเพียงตั้งอยูบนพื้นฐานของการที่สมาชิกของชุมชนมีความเอื้อเฟอ เออ้ื อาทร ชวยเหลือและสามัคคี รวมแรงรวมใจเพื่อประกอบกิจกรรมหรืออาชีพตาง ๆ ใหบรรลุผลสําเร็จ ยอมเปนผลประโยชนตอสวนรวมเปนสําคัญ สมาชิกของชุมชนสามารถอยูรวมกันไดอยางมีความสุข การปฏิบตั ิตนตามแนวทางเศรษฐกจิ พอเพียง เพ่อื ท่จี ะสามารถดํารงชวี ิตไดอยา งพออยพู อกิน เราควรที่จะปฏิบัติตนตามแนวเศรษฐกิจ พอเพียงดงั น้ี 1. จะตองยึดหลกั พออยู พอกิน พอใช 2. มีความประหยัด โดยพยายามตัดทอนรายจายและลดความฟุมเฟอยในการดํารงชีวิต 3. ประกอบอาชีพดวยความถูกตองและสุจริต ไมประกอบอาชีพที่ผิดศีลธรรมและผิด กฎหมาย 4. ไมควรแกงแยงประโยชนและแขงขันในการประกอบอาชีพอยางรุนแรง 5. รูจักแสวงหาความรูเพิ่มเติมและพยามยามพัฒนาตนเองใหมีความรูความสามารถมาก ข้นึ แลว นาํ ความรู ความเขา ใจที่ไดร ับมาน้ันมาปรบั ใชใ นการดําเนินชีวิตประจําวัน 6. ใชความรู ความสามารถมาพัฒนาภูมิปญญาทองถิ่น เพื่อเปนการเพิ่มพูนรายไดใหกับ ตนเอง ครอบครัว และชุมชน 7. ชวยเหลือเกื้อกลู ซง่ึ กนั และกนั มีความเอ้อื เฟอเผ่ือแผและมีความสามัคคใี นครอบครัว และชุมชน แนวพระราชดําริเศรษฐกิจพอเพียง เปนทางเลือกใหมของประชาชนชาวไทยเพื่อที่จะ สามารถดํารงชีวิตแบบพออยูพอกินและสามารถพึ่งพาตนเองได เศรษฐกิจพอเพียง มีความสําคัญตอการ พัฒนาประเทศอันจะนําไปสูสังคมที่มีคุณภาพทั้งทางดานเศรษฐกิจและสังคม ดังนั้น ประชาชนชาวไทยทุก คนควรนําไปปฏิบัติอยางจริงจัง

73 กองทนุ หมบู าน กองทุนหมูบานไมใชบาน กองทนุ หมบู า นเปน อะไรที่ใหญโตและมีคณุ คา ย่ิงกวา เงนิ มากนัก กองทุนหมูบา นมคี วามหมายและมีความสําคัญยิ่ง กองทุนนี้ไมใชมีความหมายเปนเพียงแตเงินทุนของคนใน หมูบานเทานั้น แตกองทุนนี้เปนกองทุนของการดําเนินชีวิตของชุมชน ซึ่งประกอบดวยทุนที่เปนตัวของแต ละคน ทุนทางสังคมที่ถึกทอคนแตละคนมาเปนกลุมคนหรือสังคมทุนทางวัฒนธรรม คือ วิถีชีวติ รว มกันของ กลุมคนที่ประสานสอดคลองกับสิ่งแวดลอม ทุนทางศีลธรรม หมายถึง ความถูกตองแหงการอยูรวมกัน เชน ความเอ้ืออาทรตอกัน ความเชอ่ื ถอื และไวว างใจกนั ในความสจุ รติ เสียสละ ทนุ ทางทรัพยากร เชน ดนิ นาํ้ ปา อากาศ ทีม่ กี ารอนุรกั ษ มกี ารใชอยา งเปนธรรมและยั่งยืน ทนุ ทางปญญา ไดแ ก การเรียนรูรว มกันในการ ปฏิบัติและนําเอาความรูที่มีอยูในชุมชนและความรูจากภายนอกชุมชนมาสังเคราะหเปนปญญา ทุนที่เปนเงิน ทีช่ วยกนั ออมไวเพอ่ื ใหก ระบวนการออมและการจัดการเปนเคร่ืองกระตนุ และส่งิ เสริมทนุ ท่ไี มใชเ งิน (ประเวศ วะสี อางใน เสรี พงศพิศ, 2544) กิจกรรมท่ี 1 ใหผูเรยี นสาํ รวจทนุ ในชมุ ชนของผเู รียนวา มีอะไรบา งและบอกดว ยวา จะนําทุนเหลา น้ันไปใชให เกิดประโยชนอยางไร กจิ กรรมท่ี 2 ใหผ ูเ รยี นรวมกลมุ อภปิ รายถงึ ความหมายและวิธีการดําเนินชวี ิตตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพยี ง ตามทผ่ี เู รยี นเขาใจ แลวสรปุ สง มา 1 – 2 หนา กระดาษ กิจกรรมที่ 3 ใหผูเรยี นบันทึกรายรับ – รายจายของผเู รยี นเอง โดยใชร ะยะเวลา 30 วนั และใหค ดิ แบบบนั ทกึ (บัญช)ี ข้ึนเอง

74 บทที่ 4 การเมอื งการปกครอง สาระสําคญั การศึกษาและทําความเขาใจเกี่ยวกับระบบการเมืองการปกครอง ในระบอบ ประชาธิปไตยอนั มพี ระมหากษตั รยิ เ ปนประมขุ และรฐั ธรรมนูญแหง ราชอาณาจักรไทย จะทาํ ใหผูเรยี น สามารถปฏิบัติตนตามหนาที่ของพลเมืองดี ตามกฎหมาย ประเพณี วัฒนธรรมไทยไดอยางถูกตอง สงผล ใหผ เู รียนดํารงชีวิตอยูรวมกันในชุมชน สังคมไทยและสงั คมโลกไดอยางเปนสุข ผลการเรยี นรูทค่ี าดหวัง อธิบายขอมูลเกี่ยวกับการเมือง การปกครองที่เกี่ยวของกับตนเอง ชุมชน ทองถิ่นและ ประเทศไดปฏิบัติตนตามบทบาทหนาที่และรักษากฎระเบียบภายใตรัฐธรรมนูญได เห็นคุณคาของตนเอง เคารพสทิ ธเิ สรีภาพของตนเองและผอู น่ื ไดอยางถูกตอง เหมาะสม ขอบขา ยเนอ้ื หา ความหมายความสําคัญของการเมืองการปกครอง โครงสรา งการบรหิ ารราชการแผน ดนิ เรื่องท่ี 1 ความสัมพันธระหวางอํานาจนิติบัญญัติ อํานาจบริหาร อํานาจตุลาการ เร่ืองที่ 2 การมีสวนรวมทางการเมือง การปกครองในระดับทองถิ่นและระดับประเทศ เรื่องที่ 3 เรื่องท่ี 4

75 เรอ่ื งท่ี 1 ความหมายความสาํ คัญของการเมอื งการปกครอง ความเปน มาของรฐั ธรรมนญู รฐั ธรรมนูญเปนกฎหมายสูงสุดหรือเปนกฎหมายหลักของประเทศที่ออกโดยฝายนิติ บัญญัติ คือ รัฐสภาอันประกอบดวยตัวแทนของประชาชน ดังนั้น รัฐธรรมนูญจึงเปนกฎหมายที่ประชาชน สว นใหญใ หค วามเหน็ ชอบ ความสําคญั รัฐธรรมนูญเปนกฎหมายหลกั ที่สําคญั ทส่ี ดุ เปน เสมือนกฎหมายหรอื กตกิ าทป่ี ระชาชน ในสังคมยอมรับใหเปนหลักในการปกครองและการบริหารประเทศ ซึ่งการออกกฎหมายใด ๆ ยอมตอง ดําเนินการภายในกรอบของบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญ กฎหมายใดที่ขัดแยงตอรัฐธรรมนูญจะไมสามารถ ใชบังคับได สาเหตทุ ม่ี ีรฐั ธรรมนญู ในประเทศไทย สาเหตุที่สําคัญมาจากการที่ประเทศไทยเกิดการเปลี่ยนแปลงทางการปกครองจาก ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชยมาเปนระบอบประชาธิปไตย ซึ่งเริ่มมีแนวคิดมาตั้งแตรัชกาลที่ 6 โดยกลุม บุคคลที่เรียกตนเองวา “คณะราษฎร” ประกอบดว ย ขาราชการ ทหาร พลเรือน ไดเ ขายดึ อาํ นาจการ ปกครอง พระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัวจึงไดทรงลงพระปรมาภไิ ธยในรา งรัฐธรรมนญู การ ปกครองแผนดินฉบับชั่วคราวที่คณะราษฎรไดเตรียมไว นับวาเปนรัฐธรรมนูญฉบับแรกของไทย เมื่อ วนั ที่ 10 ธันวาคม 2475 ถือไดวาประเทศไทยมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบ สมบูรณาญาสิทธิราชยมาเปนการปกครองระบอบประชาธิปไตยนับแตนน้ั มา จนถึงปจจุบันไดมีการเปลี่ยนแปลงแกไขและประกาศใชรัฐธรรมนูญการปกครองหลาย ฉบบั เพอ่ื ใหเหมาะสม สอดคลองกบั สภาวการณบานเมืองทผ่ี นั แปรเปลี่ยนในแตล ะยุคสมัย โดยมี สาระสําคัญเหมือนกัน คือ ยึดมั่นในหลักการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปน ประมุข จะมีเนื้อหาแตกตางกันก็เพื่อใหเหมาะสมกับสภาวการณของบานเมืองในขณะนั้น ประเทศไทยมี รฐั ธรรมนูญมาแลว จาํ นวน 18 ฉบับ และปจจุบันใชรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550

76 หลกั การสาํ คัญของรฐั ธรรมนญู แหงราชอาณาจักรไทย พุทธศกั ราช 2550 รฐั ธรรมนูญฉบบั ปจ จุบนั มหี ลกั การและเจตนารมณท่ีจะธํารงรักษาไวซ่ึงเอกราชและ ความมั่นคงของชาติ เทิดทูนพระมหากษัตริย ซึ่งหลักการสําคัญของรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550 ไดระบุไวใ น หมวด 1 บททั่วไป สรุปไดดงั น้ี ประเทศไทยเปนราชอาณาจักรอันหนึ่งอันเดียว จะแบงแยกมิไดมีการปกครองระบอบ ประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุขอํานาจอธิปไตยเปนของปวงชนชาวไทย ศักดิ์ศรีความเปนมนุษย สิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาพของบุคคลตองไดรับความคุมครองประชาชน ชาวไทยทุกคนไมแยกเพศ ศาสนาและยอมไดรับความคุมครองเทาเทียมกัน โครงสรา งของรฐั ธรรมนูญ รฐั ธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 แบงโครงสรางออกเปน 105 หมวด และมีบทเฉพาะกาล สรุปสาระสําคัญแตละหมวดดังนี้ หมวด 1 บททั่วไป ประเทศไทย เปนราชอาณาจักรอันหนึ่งอันเดียวจะแบงแยกมิได มีการปกครองระบอบ ประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข พระมหากษัตริยทรงใชอํานาจทางรัฐสภา คณะรัฐมนตรีและศาล หมวด 2 พระมหากษัตริย ทรงอยใู นฐานะอันเปนทเ่ี คารพ ผใู ดจะละเมดิ มไิ ด ทรงเลือกและแตงต้งั ประธาน องคมนตรีและองคมนตรีไมเกิน 18 คน หมวด 3 สิทธิและเสรีภาพของชนชาวไทย การใชอํานาจโดยองคกรของรัฐ ตองคํานึงถงึ ศักดศ์ิ รีความเปนมนษุ ย สิทธแิ ละเสรีภาพ ของบุคคล ทั้งดานการประกอบอาชีพ การสื่อสาร การแสดงความคิดเห็น ความเปนธรรมดานการศึกษา การสาธารณสขุ และสวสั ดกิ ารของรฐั เสรีภาพในการชมุ ชนท่ีไมล ะเมิดสทิ ธผิ อู ่นื และกฎหมาย หมวด 4 หนาที่ของชนชาวไทย บุคคลมีหนาที่พิทักษรักษาชาติ ศาสนา พระมหากษัตริยและการปกครองระบอบ ประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข และมีหนาที่ปองกันรักษาผลประโยชนของชาติ ปฏิบัติตามกฎหมายโดยเฉพาะหนาที่ไปใชสิทธิเลือกตั้ง หมวด 5 แนวนโยบายพน้ื ฐานแหง รัฐ เนน ใหป ระชาชนมสี ว นรว ม การกระจายอํานาจ การดําเนินงาน มุงเนนการพัฒนา คณุ ภาพ คณุ ธรรม มีประสทิ ธิภาพ โปรง ใสใหค วามคมุ ครองและพัฒนาเดก็ เยาวชน สงเสริมความรรู ัก สามัคคี

77 หมวด 6 รัฐสภา รัฐสภามีหนาที่บัญญัติกฎหมายและควบคุมการปฏิบัติงานของฝายบริหาร ประกอบดวย 2 สภา คอื สภาผูแทนราษฎร (ส.ส.) และวฒุ ิสภา (ส.ว.) หมวด 7 การมีสวนรวมทางการเมืองโดยตรงของประชาชน ประชาชนมผี ูมสี ทิ ธเิ ลอื กตง้ั มีสทิ ธิเขา ชื่อรอ งขอตอวุฒสิ ภาใหถ อดถอนบุคคลออกจาก ตําแหนงไดเพราะมีสิทธิออกเสียงประชามติ หมวด 8 การเงิน การคลัง และงบประมาณ เพ่ือกาํ หนดหลกั เกณฑเกย่ี วกับการจัดหารายได การกําหนดรายจาย การกอหนี้หรือการ ดาํ เนินการที่ผกู พันทรัพยส ินของรัฐ หลกั เกณฑการกําหนดวงเงนิ สํารองจาย เพือ่ กรณีฉุกเฉนิ หรือจาํ เปน ซึ่งเปนกรอบในการกํากับการใชจายเงินตามแนวทางการรักษาวินัยการเงิน การคลังและรักษาเสถียรภาพ ทางเศรษฐกิจอยางยงั่ ยืนและเปนแนวทางในการจัดทํางบประมาณรายจายของแผนดิน หมวด 9 คณะรัฐมนตรี รัฐธรรมนูญกําหนดใหมนี ายกรัฐมนตรี 1 คน และมรี ัฐมนตรีอ่นื อีกไมเกิน 35 คน โดย ไดร ับการแตงตง้ั จากพระมหากษัตรยิ  หมวด 10 ศาล กําหนดใหศาลหรืออํานาจตุลาการแบงเปน ทว่ั ไป ศาลรัฐธรรมนญู ศาลยตุ ธิ รรม ศาลปกครอง ศาลทหาร หมวด 11 องคกรตามรัฐธรรมนูญ กําหนดใหมีองคกรที่จะดําเนินการตรวจสอบ ติดตามการทํางานของบุคคล คณะบุคคล และหนว ยงาน ทง้ั ภาครัฐและเอกชน ดงั น้ี 1. องคกรอสิ ระตามรฐั ธรรมนญู ประกอบดวย คณะกรรมการการเลือกตง้ั ผูตรวจการ แผนดนิ คณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทุจริตแหงชาติ และคณะกรรมการตรวจเงินแผนดิน 2. องคกรอนั ตามรัฐธรรมนูญ ประกอบดว ย องคก รอยั การ คณะกรรมการสทิ ธิมนษุ ยชน แหงชาติและสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ หมวด 12 การตรวจสอบการใชอํานาจรัฐ กําหนดใหมีการตรวจสอบขาราชการประจําและขาราชการการเมือง

78 หมวด 13 จริยธรรมของผูดํารงตําแหนงทางการเมืองและเจาหนาที่ของรัฐ การพิจารณา สรรหา แตงตั้งบุคคลเขาสูตําแหนงตองเปนไปตามระบบคุณธรรมและ คํานึงถึงพฤติกรรมทางจริยธรรมดวย หมวด 14 การปกครองสวนทองถิ่น ใหความเปนอิสระแกองคกรปกครองสวนทองถนิ่ มีสภาทอ งถิ่นในการบรหิ ารงานเนน การกระจายอาํ นาจ ใหก ารสนบั สนนุ กาํ หนดนโยบายการบรหิ าร หมวด 15 การแกไขเพิ่มเตมิ รัฐธรรมนญู มีการแกไขเพิ่มเติมได แตหามแกไขที่มีผลตอการเปลี่ยนแปลงการปกครองระบอบ ประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุขหรือเปลี่ยนแปลงรูปของรัฐ บทเฉพาะกาล ใหอ งคมนตรดี าํ รงตาํ แหนง อยใู นวนั ประกาศใชร ฐั ธรรมนูญ

79 เรือ่ งที่ 2 โครงสรา งการบรหิ ารราชการแผน ดนิ การบริหารราชการแผนดินเปนอํานาจหนาที่ของรัฐบาล (นายกรฐั มนตรีและ คณะรฐั มนตรี) แบงออกเปน การบรหิ ารราชการสวนกลาง ไดแ ก การกํากบั ดแู ลสาํ นกั นายกรัฐมนตรี กระทรวง ทบวง การบรหิ ารราชการสวนภูมิภาค ไดแ ก จงั หวดั และอําเภอ โดยจังหวัดและอาํ เภอรับคาํ สั่ง จากสวนกลาง คือ กระทรวง ทบวง กรม ไปปฏิบัติ การบริหารราชการสวนทองถิ่น ไดแก การปกครองสวนทองถิ่นของไทยตาม พระราชบัญญัติระเบยี บบรหิ ารราชการแผนดิน พ.ศ. 2534 จาํ แนกเปน องคก ารบรหิ ารสวนจงั หวัด เทศบาล องคการบริหารสวนตําบล กรุงเทพมหานคร เมืองพัทยา แนวคดิ เร่อื งการปกครองสว นทองถ่นิ เจตนารมณของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 ประการหนึ่ง คือ มุง หวงั ท่ีจะปรับปรงุ โครงสรางทางการเมืองการปกครองใหพัฒนาสังคมไทยไปสูสังคมประชาธิปไตย อยางแทจริง สาระสําคัญของการปกครองสวนทองถิ่นบัญญัติไวในหมวด 9 ของรัฐธรรมนูญฉบับปจจุบัน ในมาตรา 282 โดยอางถึงมาตรา 1 เปนกรอบในการกําหนดอํานาจหนาที่วารัฐจะตองใหความเปนอิสระ แกทอ งถ่ินตามหลักแหลงการปกครองตนเองตามเจตนารมณของประชาชนในทองถิ่น การปกครองทองถิ่นจําแนกออก ดังนี้ 1. องคการบริหารสว นจังหวัด จัดตง้ั ข้นึ โดยพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการสว น จงั หวดั โดยกาํ หนดใหจ ัดตง้ั ข้ึนทุกจังหวดั (ยกเวน กรงุ เทพมหานคร) ปจจุบันประเทศไทยมีองคการ บรหิ ารสว นจงั หวัด 76 แหง (76 จงั หวดั ) อํานาจหนาท่ขี ององคการบริหารสวนจงั หวดั องคการบริหารสว นจงั หวัดมหี นา ท่ดี ังนี้ คือ รักษาความสงบเรียบรอยจัดการเรื่องการศึกษา บํารุงศาสนา สงเสริมวัฒนธรรม ดแู ลกจิ การสาธารณปู โภคในจงั หวดั ใหไ ดรบั ความสะดวกดาํ เนินการปองกนั โรค บาํ บัดโรค โดยจัดตั้ง สถานพยาบาลของทองถิ่นและบํารุงใหตอเนื่องจัดดูแลระบบคมนาคมทางน้ําทางบก จดั ระบบระบายนาํ้ ใหด ี โครงสรางองคก ารบริหารสวนจงั หวดั ประชาชนในทองถิ่นเลือกตั้งสมาชิกสภาองคการบริหารสวนจังหวัดทุก 4 ป ผทู ไี่ ดรับ การเลอื กต้ังเปน สมาชิกสภาองคก ารบรหิ ารสวนจังหวัด หรือ (ส.จ.) ทําหนาท่ีในสภาองคก ารบริหารสว น จงั หวดั โดยลงมตเิ ลือกประธานสภาองคก ารบรหิ ารสว นจังหวดั และนายกองคก ารบรหิ ารสว นจงั หวดั

80 แผนผงั แสดงโครงสรา งองคก ารบริหารสวนจังหวดั โครงสรา งองคการบรหิ ารสวนจงั หวัด ประชาชน นายกองคการบรหิ ารสวนจงั หวัด สภาองคก ารบรหิ ารสว นจงั หวัด รองนายก อบจ. ปลดั อบจ. (แตงต้งั ) สว นอาํ นวยการ สวนแผนงานและ สว นกจิ การ อบจ. สวนการคลงั สว นชา ง งบประมาณ 2. เทศบาล เปนองคกรที่จัดตั้งขึ้นโดยพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 เทศบาลแบง ออกเปน 3 ประเภท คือ เทศบาลตําบล เทศบาลเมือง และเทศบาลนคร โดยใชเกณฑจํานวนประชากรและ รายไดของทองถิ่น เปนองคประกอบสําคัญในการแบงประเภทของเทศบาล อํานาจหนาที่ของเทศบาล คือ เทศบาลมีอํานาจหนา ทโ่ี ดยรวมดงั น้ี ดูแลความสงบเรียบรอยของประชาชนดูแลความสะอาดของถนน ที่สาธารณะ ระบบการจัดเก็บขยะ จดั ใหมสี วนสาธารณะสง่ิ แวดลอ มท่สี ะอาด สวยงามเปนท่ีพกั ผอ นปองกันภยั จากอคั คีภยั และจัดเคร่ืองมือ ระงับภัยจัดระบบการศึกษาในเขตเทศบาลปองกันและระวังโรคติดตอ

81 โครงสรางของเทศบาล เทศบาลแบงออกเปน 3 ระบบ คือ เทศบาลตําบล เทศบาลเมืองและเทศบาลนคร แตละ องคกรประกอบดวย สภาเทศบาล มาจากการเลือกตั้งของประชาชน (ทําหนาทฝ่ี า ยนติ ิบญั ญัติ) สภา เทศบาลจะเลือกสมาชิกเปนคณะเทศมนตรี (ทําหนาที่ฝายบริหารของเทศบาล) ประกอบดว ย นายกเทศมนตรีและเทศมนตรี จํานวนสมาชิกสภาเทศบาลและคณะเทศมนตรีจะแตกตางกันตามประเภท ของเทศบาล คือ เทศบาลตําบล ประกอบดวย สภาเทศบาล 12 คน คณะเทศมนตรี มี นายกเทศมนตรี 1 คน เทศมนตรี 2 คน เทศบาลเมือง ประกอบดวยสภาเทศบาล 18 คน คณะเทศมนตรี มี นายกเทศมนตรี 1 คน เทศมนตรี 2 – 3 คน เทศบาลนคร ประกอบดวยสภาเทศบาล 24 คน คณะเทศมนตรี มี นายกเทศมนตรี 1 คน เทศมนตรีไมเกิน 4 คน โครงสรา งของระเบยี บบรหิ ารราชการกรงุ เทพมหานคร ประชาชนในเขตกรุงเทพมหานคร เลือกตัง้ ผวู าราชการกรุงเทพมหานคร บรหิ ารกจิ การ ในกรุงเทพมหานคร มีวาระการดํารงตําแหนง 4 ป ประชาชนเลือกตั้งสมาชิกกรุงเทพมหานคร (ฝา ยนิติบญั ญัต)ิ กาํ หนดใหป ระชาชนในแต ละเขตปกครอง เลือกสมาชิกสภาเขต (ส.ก.) ไดเ ขตละ 1 คน ปจจุบันกรุงเทพมหานคร มี 50 เขตปกครอง ประชาชนเลือกตั้งสมาชิกสภาเขต (ส.ข.) เปน ฝายนิตบิ ัญญัติของเขต (จาํ นวน ส.ข. คํานวณตามเกณฑราษฎร) แตล ะเขตมี ส.ข. อยา งนอยเขตละ 7 คน เขตใดมรี าษฎรเกนิ หนง่ึ แสนคน ใหม ี ส.ข. ไดเพ่ิมอกี 1 คน เศษของแสนถา เกนิ หา หมน่ื ใหนบั เปน หนง่ึ แสนคน

82 กรงุ เทพมหานคร ผวู า ราชการกรงุ เทพมหานคร (ฝา ย สภากรงุ เทพมหานคร บรหิ าร) วาระ 4 ป (ฝายนติ บิ ญั ญตั ิ) วาระ 4ป รองผวู า ราชการกรงุ เทพมหานคร ประชาชน วาระ 4 ป เลอื กต้งั ปลัดกรุงเทพมหานคร (มาจากการแตง ตง้ั ) สนง.เขต ผอู าํ นวยการเขต ผวู า ราชการกรงุ เทพมหานคร (ฝา ย (ปลดั กทม. แตงตงั้ ) บริหาร) วาระ 4ป 5. เมืองพัทยา เมืองพัทยาเปนองคกรปกครองสวนทองถิ่นรูปแบบพิเศษ จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติ ระเบียบบริหาราชการเมืองพัทยา พ.ศ. 2521 สาเหตุที่มีการปรับปรุงการปกครองทองถิ่นเมืองพัทยาจากรูปแบบเดิม คือ สุขาภิบาล นา เกลอื จงั หวัดชลบรุ ี เปนเมืองทองเที่ยวที่มีรายไดและเศรษฐกิจอยูในระดับดี จึงใชรูปแบบการจัดการเมือง (City Manager System) ซึ่งเปนระบบนักบริหารมืออาชีพเพื่อความคลองตัวในการบริหาร ตอมามี พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการเมืองพัทยา พ.ศ. 2542 มาใชแทนพระราชบัญญัติฉบับเดิม อาํ นาจหนาที่ของเมืองพัทยา รักษาความสะอาดเรียบรอย วางผังเมืองและควบคุมการกอสรางจัดสิ่งแวดลอมและทรัพยากรธรรมชาติ จัดการจราจรควบคุมและ สงเสริมการทองเที่ยวจัดใหมีน้ําสะอาดใชควบคุมระเบียบตลาด ทาเทียบเรือ ที่จอดรถ กิจกรรมท่ี 1 ใหผูเรียนรวบรวมขอมูล ชื่อของหัวหนาฝายปกครอง สถานที่ทํางานของบุคคลเหลา น้ัน ในเขตพ้ืนท่ที ี่ผูเรียนอาศัยอยู ต้ังแตระดับจังหวัด อําเภอ ตาํ บล หมูบา นเพอ่ื จะไดรจู กั และสามารถ ติดตอกับบุคคลเหลานั้นไดถูกตองตามบทบาทหนาที่

83 เร่อื งท่ี 3 ความสมั พนั ธร ะหวางอาํ นาจนติ บิ ญั ญตั ิ อํานาจบรหิ ารและอํานาจตุลาการ ระบบการเมืองการปกครองของไทยในปจจุบัน ประเทศไทยเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชยเปนระบอบ ประชาธิปไตย ตง้ั แตว ันท่ี 24 มถิ นุ ายน 2475 เปนตนมา นับเปนการสิ้นสุดการปกครองระบอบ สมบูรณาญาสิทธิราชยและเริ่มตนการปกครองระบอบประชาธิปไตย ระบบรัฐสภาอันมีพระมหากษัตริย ทรงเปนประมุข มีรัฐธรรมนูญเปนกฎหมายสูงสุด รูปแบบของรัฐเปนรัฐเดี่ยว มีอํานาจอธิปไตยหรือ อํานาจสูงสุดในการปกครองรัฐเปนของประชาชน พระมหากษัตริยทรงใชอํานาจอธิปไตยแทนปวงชน โดยทรงใชอํานาจนิติบัญญัติผานทางรัฐสภา ทรงใชอํานาจบริหารผานทางคณะรัฐมนตรีและทรงใช อํานาจตุลาการผานทางศาล โครงสรางการเมืองการปกครองของไทย แผนภูมิแสดงโครงสรางการปกครองระบอบประชาธิปไตยระบบรัฐสภา รฐั ธรรมนูญ พระมหากษัตริย (ทรงใชอ าํ นาจอธปิ ไตยแทนปวงชน) อาํ นาจอธปิ ไตย นิตบิ ญั ญัติ (รฐั สภา) บรหิ าร ตลุ าการ (คณะรฐั มนตร)ี (ศาล) ส.ส. ส.ว. นายก คณะรฐั มนตรี ศาลทหาร สมาชกิ สภา วฒุ สิ ภา รฐั มนตรี (ไมเ กนิ 35 คน) ศาลปกครอง ผูแทนราษฎร (1 คน) ศาลยตุ ิธรรม ศาลรัฐธรรมนญู

84 อาํ นาจอธปิ ไตย หมายถึง อาํ นาจสูงสุดในการปกครองประเทศโดยรัฐธรรมนูญ กําหนดใหเปนอํานาจของปวงชนชาวไทย ซึ่งสอดคลองกับหลักการของระบอบประชาธิปไตยที่ถือวา ประชาชนเปนเจาของประเทศ ดังนั้น อํานาจอธิปไตยจึงเปนเครื่องชี้ถึงความเปนประชาธิปไตยและความเปนเอกราช ของชาติ เพราะประเทศที่มีเอกราชและเปนอสิ ระไมอยภู ายใตก ารปกครองของรฐั อืน่ เทานน้ั จงึ จะใช อํานาจอธิปไตยไดโดยสมบรู ณ อํานาจอธิปไตย แบงออกเปน 3 อํานาจ ไดแก อํานาจนิตบิ ัญญัติ (รัฐสภา) อาํ นาจบรหิ าร (คณะรฐั มนตร)ี และอํานาจตุลาการ (ศาล) โดยรัฐธรรมนูญบญั ญตั ใิ หพระมหากษัตรยิ เปนผทู รงใชอ ํานาจ อธิปไตยทั้งสามแทนปวงชนชาวไทย โดยผานทางรัฐสภา คณะรัฐมนตรีและศาลตามลําดับ ทง้ั นี้ สถาบันทง้ั สามดงั กลา วตา งมอี าํ นาจเปนอสิ ระตอกัน แตมีความสัมพนั ธซ ึ่งกันและ กัน สามารถตรวจสอบและถวงดุลการใชอาํ นาจของอกี ฝา ยหน่งึ ได อํานาจอธิปไตยทง้ั 3 มดี ังนี้ 1. อาํ นาจนติ ิบัญญัติ คือ อํานาจในการตรากฎหมายใชบังคับแกพลเมืองของประเทศ โดยรัฐสภาเปนผูท ําหนาท่ีที่โดยตรง พระมหากษัตริยจะทรงใชอํานาจนิติบัญญัติผานทางรัฐสภา โดยทรงลงพระ ปรมาภิไธยในรางพระราชบัญญัติที่ผานการพิจารณาจากรัฐสภาแลวเปนผลใหกฎหมายฉบับนั้นมีผลใช บังคับโดยสมบูรณ 2. อํานาจบริหาร คือ อํานาจในการบังคับใชกฎหมาย บริหารและจัดการปกครอง บานเมืองใหเปนระเบียบเรียบรอย เพื่อใหเกิดความเจริญกางหนาและความผาสุกของประชาชน ผูทํา หนาที่ดานบริหารโดยตรง คือ รัฐบาลหรือคณะรัฐมนตรี พระมหากษตั รยิ จะทรงใชอ ํานาจบริหารผานทางคณะรัฐมนตรี เชน ทรงลงพระ ปรมาภไิ ธยแตงตั้งขาราชการระดับสูงใหป ฏบิ ตั หิ นา ท่ี เชน ปลดั กระทรวงและอธบิ ดกี รมตา ง ๆ เปน ตน 3. อํานาจตุลาการ คือ อํานาจในการพิจารณาพิพากษาคดีใหเปนไปตามกฎหมาย โดย ศาลเปนผใู ชอํานาจหรือปฏิบัติหนาที่นี้โดยตรง พระมหากษัตริยจะทรงใชอํานาจตุลาการผานทางศาล เชน ทรงลงพระปรมาภิไธยแตงต้ัง ประธานศาลฎีกาและผูพ ิพากษาใหปฏบิ ตั ิหนา ที่ เปน ตน

85 เรือ่ งที่ 4 การมีสว นรวมทางการเมอื งการปกครองในระดบั ทอ งถ่นิ และระดับประเทศ ในสังคมประชาธิปไตย ถือวาอํานาจอธิปไตย ซึ่งเปนอํานาจสูงสุดในการปกครองรัฐ เปนของประชาชน ประชาชนจึงบทบาทในการมีสวนรวมกําหนดแนวทางการปกครองรัฐเพื่อประโยชน แกปวงชน สนองความตองการของปวงชน ฉะนั้นการมีสวนรวมทางการเมืองการปกครองจึงเปนหัวใจ ของการปกครองระบอบประชาธิปไตย รูปแบบการมสี วนรวมทางการเมอื ง การมีสวนรวมทางการเมืองการปกครอง หมายถึง การที่ประชาชนในฐานะเปนเจาของ ประเทศมีสวนในการกําหนดนโยบายหรือกําหนดการตัดสินใจของรัฐบาลในการดําเนินงานของรัฐเพื่อ ประโยชนแกประชาชน การมีสวนรวมทางการเมืองการปกครองของไทยมีหลายรูปแบบ เชนการแสดงความ คดิ เหน็ ของประชาชนผานสอื่ ตาง ๆ เชน หนงั สือพิมพ วทิ ยกุ ารจัดอภิปรายทางการเมอื งเพ่อื หาขอมูลหรือ ขอสรุปการลงคะแนนเสียงเลือกตั้งตัวแทนระดับทองถิ่น ระดับจังหวัดและระดับประเทศ การสมัครเปน สมาชิกพรรคการเมือง การสมัครรบั เลอื กต้ังเปน สมาชกิ สภาทองถิ่น หรือสมาชกิ สภาผูแทนราษฎร การชุมนุมโดยสงบและปราศจากอาวุธเพื่อเรียกรองผลประโยชนใหกับกลุมพรรคการเมือง หมายถึง กลุมบุคคลที่มีอุดมการณทางการเมืองหรือมีเจตนารมณในการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคมและการเมืองแนว เดยี วกนั มารวมตวั กนั เพอ่ื นาํ แนวคดิ ทางการเมือง เศรษฐกิจ สงั คมเปน หลกั ในการบรหิ ารประเทศ โดย สมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎร โดยมุงหวังจะเปนรัฐบาลหรือเปนฝายคานเพื่อเขาไปทําหนาที่ ควบคุมการทํางานของรัฐบาล การเลือกตั้ง เปนสิทธิและหนาที่ของประชาชนชาวไทย การเลือกตั้งเปนการมีสวนรวม ทางการเมืองที่สําคัญรูปแบบหนึ่งประโยชนของการเลือกต้ัง การเลอื กตั้งเปน วธิ กี ารเปลยี่ นอาํ นาจ ทาํ ใหมี การหมนุ เวยี นผลดั เปลย่ี นอาํ นาจตามวธิ กี ารหรือกระบวนการทก่ี าํ หนดไวใ นรฐั ธรรมนูญโดยประชาชน บทบาทหนา ท่ี ความรบั ผดิ ชอบของตนเองในฐานะพลเมอื งดขี องทองถ่ินและประเทศชาติ การดําเนินชีวิตตามวิถีทางประชาธิปไตย เชน การเคารพความคดิ เห็นของกนั และกนั ยอมรับความคิดเห็นของสมาชิกสวนใหญและแสดงความคิดเห็นที่สรางสรรค เพื่อหาทางเลือกที่ดีที่สุดที่ จะพัฒนาสังคมใหเจริญกาวหนาและอํานวยความผาสุกใหแกสมาชิกสวนใหญ รวมทั้งสมาชิกจะ ดํารงชีวิตอยูรวมกันอยางสันติสุข ถึงแมจะมีความขัดแยง กนั ก็สามารถหาขอ ยุติไดด วยการใชเ หตผุ ล ตัดสินใจกบั ปญหาน้นั โดยไมม กี ารใชก ําลงั เขาแกไ ขปญหา

86 ดังนั้น ตัวเราจึงตองรับรูบทบาทและหนาที่ของตนเองในฐานะพลเมืองที่ดี การเปนสมาชิกในชุมชน จึงมีบทบาทและหนาที่ ดังนี้ มีความรกั และภูมใิ จในชมุ ชนทอ งถน่ิ ของตนเองดวยการชวยรักษาและพัฒนาชุมชนและทองถิ่นของตนให มีสภาพแวดลอมที่สวยงาม สะอาด นาอยูอาศัย และไรมลพิษตาง ๆเคารพและปฏิบัติตามขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรมและระเบียบขอบังคับกฎหมายของชุมชน ประเทศชาติจะทําใหสมาชิกของชุมชนอยู รวมกันอยางสงบสุขรักษาสาธารณสมบัติของชุมชนไวใหคงอยูและใชทรัพยากรของชุมชนอยา งประหยดั เพอ่ื ประโยชนร วมกนั ซง่ึ จะทําใหส มาชิกของชมุ ชนไดรบั ประโยชนจ ากสาธารณสมบัติน้ัน ๆ อยางเตม็ ที่และ ยาวนานเสยี สละประโยชนส วนตนเพื่อประโยชนสวนรวม เชน เสยี ภาษหี รือคา ธรรมเนยี มทุกชนดิ ท่ชี ุมชน หรอื ประเทศชาติกําหนด เพื่อชุมชน ประเทศชาติจะไดนําเงินเหลานั้นไปใชบํารุงรักษาและพัฒนาชุมชนให เจริญกาวหนาตอไปสนับสนุนนโยบายของทางราชการที่ตองการรักษาและพัฒนาชุมชนใหเจริญกาวหนา รวมทั้งรวมมือกับทางราชการปองกันมิใหใครมาทําลายสภาพแวดลอมที่ดีของชุมชนบทบาทและหนา ท่ี ตาง ๆ ของเราที่ปฏิบัติตอชุมชนและประเทศชาติ จะกอใหเกิดประโยชนตอตนเองดวย อาทิ ถาเราเคารพ สิทธิของกันและกันและเคารพกฎหมาย สมาชิกในชุมชนนั้นก็จะอยูรวมกันอยางสันติ เราเองก็ยอมจะ ไดรับประโยชนอยางมาก คุณธรรมของการเปนพลเมืองดีในสังคมประชาธิปไตยในระดับกลมุ สงั คม ทองถน่ิ และ ประเทศชาติ 1. การเห็นแกประโยชนสวนรวม เพราะสังคมประชาธิปไตยจะดํารงอยูได และสามารถ พัฒนาใหมีความเจริญกาวหนาไดอยางมาก ถาสมาชิกในสังคมเห็นแกประโยชนสวนรวมและยอม เสยี สละ ประโยชนสว นตนเพือ่ ประโยชนส วนรวมเสมอ 2. การรับฟงความคิดเห็นของกันและกัน และเคารพในมติของเสียงสวนมาก สมาชิกใน สังคมประชาธิปไตยมักจะมีความคิดเห็นในปญหาตาง ๆ ของสังคมและแนวทางแกไขปญหานั้นแตกตาง กนั จงึ จาํ เปนตองใชเสียงขา งมาก หาขอ ยตุ เิ กีย่ วกับแนวทางในการแกไ ขปญหาน้นั ๆ แตท งั้ นีเ้ สียง สว นมากกจ็ ะตอ งเคารพความคิดเหน็ ของเสยี งสว นนอย และจะตองไมถือวาเสียงสวนนอ ยเปนฝา ยผิด จงึ จะทําใหสังคมประชาธิปไตยโดยดํารงอยูไดอยางสันติ 3. การมีระเบียบวินัยและรับผิดชอบหนาที่ ถาสมาชิกในสังคมประชาธิปไตยโดยยึดมั่น ในระเบยี บวนิ ยั ควบคุมตนเองได ไมละเมิดสทิ ธิของผูอ่นื และต้งั ใจปฏบิ ตั หิ นา ที่ของตนใหด ที ่ีสดุ เทา ท่ีจะ ดีได สังคมประชาธิปไตยนั้นก็จะมีแตความสงบสุขและเจริญกาวหนา

87 4. ความซื่อสัตยสุจริต ถาสมาชิกในสังคมประชาธิปไตยทุกคนยึดมั่นในความซื่อสัตย สุจรติ เชน ไมล ักทรัพย ไมเบียดเบียนทรพั ยสนิ ของผอู ่ืนมาเปนของตน หรือถาขาราชการก็ปฏิบตั หิ นาที่ ดวยความซือ่ สัตยส ุจริต ไมเ ห็นแกอามิสสินจาง ไมทําการคอรัปชั่น สังคมนนั้ จะมสี ันติสุขและ เจริญกาวหนาขึน้ เร่อื ย ๆ กจิ กรรมท่ี 2 ใหผูเรียนบอกบทบาทและหนาที่ของชนชาวไทยตามที่รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540 กาํ หนดไว 3 ขอ คอื 1. ................................................................................................................... 2. ................................................................................................................... 3. ................................................................................................................... ใหผูเรียนบอกคุณธรรมของการเปนพลเมืองที่ดีในสังคมประชาธิปไตยมา 3 ขอ คอื 1. ................................................................................................................... 2. ................................................................................................................... 3. ................................................................................................................... กจิ กรรมท่ี 3 ใหผูเ รียนยกตัวอยา งกิจกรรมทต่ี นเขา ไปมสี วนรว มในชุมชนแลวนํามาแลกเปลีย่ นเรยี นรู ในกลมุ ผูเรียนและรว มกนั วเิ คราะหวากิจกรรมทผี่ ูเรยี นเขาไปมสี ว นรวมในชมุ ชน เนนกิจกรรมท่ี เกี่ยวกับการเมืองการปกครองหรือไม เพราะเหตุใด กจิ กรรมที่ 4 จงเลอื กคาํ ตอบท่ถี ูกตองทส่ี ุดเพียงคาํ ตอบเดยี ว 1. ขอใดเปนหนวยงานยอยที่สุดตามระเบียบการบริหารราชการสวนกลาง ก. ทบวง ข. กอง ค. กรม ง. ฝาย 2. ใครเปนผูมีหนาที่บริหารกิจการเมืองพัทยา ก. ปลัดเมืองพัทยา ข. สภาเมืองพัทยา ค. นายกเมืองพัทยา ง. ปลัดกระทรวงมหาดไทย

88 3. ประเทศไทยมีการปกครองระบอบใด ก. สังคมนิยม ข. เผดจ็ การ ค. ประชาธิปไตย ง. สาธารณรฐั 4. อํานาจอธิปไตยเปนของปวงชนชาวไทย หมายถึงขอใด ก. ชนชั้นสูงมีอํานาจในการปกครอง ข. ประชาชนที่มีการศึกษาชวยกันปกครอง ค. ประชาชนทุกคนมีสวนรวมในการปกครอง ง. อํานาจในการปกครองอยูที่บุคคลที่มีความรู 5. การใชอํานาจในการปกครองประเทศไทยอยูภายใตกรอบที่กําหนดไวของสิ่งใด ก. กฎหมาย ข. รฐั ธรรมนูญ ค. ความตองการของรัฐ ง. ความตองการของประชาชน

89 บรรณานกุ รม การศกึ ษานอกโรงเรียน. กรม. ชดุ วิชาการศกึ ษานอกโรงเรยี น หมวดวิชาพฒั นาสังคมและชุมชน ระดบั ประถมศกึ ษา หลกั สูตรการศึกษาข้ันพ้นื ฐาน พุทธศักราช 2544. กลุ ธดิ า รตั นโกศล. พฒั นาสังคมและชุมชน ระดับประถมศึกษา สาํ นักพิมพล องไลฟ เอ็ด จํากดั 2550. ชูศักดิ์ จรูญสวัสด์ิ 2545 เศรษฐศาสตรเ พื่อชวี ิต, กรุงเทพมหานคร. โอเดยี นสโตร ทวี ทองสวางและคณะ 2525 ภูมิศาสตรกายภาพ กรุงเทพมหานคร. โอเดยี นสโตร นชิ า แกวพานชิ สังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม ชวงชั้นท่ี 2 สํานักพมิ พเดอะบคุ ส จํากัด 2547. รศ.ดร.ทวี ทววี าร และคณะ หมวดวชิ าสงั คมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม หนังสอื เรียนชุดการศึกษา นอกโรงเรียน (กศน.) ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย หลกั สตู รการศกึ ษาข้ันพ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2544. จรนิ ทร เทศวานชิ 2531 หลักเศรษฐศาสตรเ บ้ืองตน กรุงเทพมหานคร โอเดยี นสโตร คณะอาจารย กศน. คูม ือการเรียนรู สาระการเรียนรูหมวดวชิ าพฒั นาสงั คมและชมุ ชน บริษทั ไผมเี ดยี เซ็นเตอร จาํ กัด 2548. รจุ ิเรข ขลั หารชนุ และคณะ. หนังสอื เรียนชดุ การศกึ ษานอกโรงเรียน (กศน.) หมวดวิชาพัฒนาสังคมและ ชุมชน ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน หลกั สูตรการศกึ ษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 สาํ นักพมิ พป ระสานมิตร จํากัด มานิต กิตติจูงกิตและคณะ. สาระการเรียนรู พฒั นาสงั คมและชุมชน ตามหลักสตู รการศกึ ษานอกโรงเรียน ระดบั ประถมศึกษา 2547. ทวีศกั ด์ิ ญาณประทปี และคนอืน่ ๆ , พจนานกุ รมฉบบั เฉลิมพระเกียรติ พ.ศ. 2530 (กรุงเทพ ฯ : สํานักพมิ พวฒั นาพานิช จํากัด, 2534), 502 http://computer.pcru.ac.th/enoodledata/23/lesson_doc/lesson3.doc

90 คณะผูจ ดั ทํา ทปี่ รกึ ษา บญุ เรอื ง เลขาธิการ กศน. อิ่มสวุ รรณ รองเลขาธิการ กศน. 1. นายประเสรฐิ จําป รองเลขาธิการ กศน. 2. ดร.ชัยยศ แกว ไทรฮะ ที่ปรกึ ษาดา นการพัฒนาหลักสูตร กศน. 3. นายวชั รนิ ทร ตัณฑวฑุ โฒ ผอู ํานวยการกลุม พัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น 4. ดร.ทองอยู 5. นางรักขณา ผูเขยี นและเรยี บเรยี ง 1. นางสาวสดุ ใจ บตุ รอากาศ สถาบัน กศน. ภาคเหนือ สถาบัน กศน. ภาคเหนือ 2. นางสาวพิมพาพร อนิ ทจักร สถาบัน กศน. ภาคเหนือ สถาบัน กศน. ภาคเหนือ 3. นางดุษณี เหล่ยี มพนั ธุ สถาบัน กศน. ภาคเหนือ สถาบัน กศน. ภาคเหนือ 4. นางดวงทิพย แกวประเสริฐ สถาบัน กศน. ภาคเหนือ สถาบัน กศน. ภาคเหนือ 5. นายนพิ นธ ณ จนั ตา 6. นางอบุ ลรัตน มโี ชค 7. นางกรรณิการ ยศตอ้ื 8. นางณิชากร เมตาภรณ ผบู รรณาธกิ ารและพฒั นาปรบั ปรงุ 1. นางพรทิพย เขม็ ทอง กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น 2. นางสาวพิมพาพร อนิ ทจักร สถาบัน กศน. ภาคเหนือ 3. นางสาวสรุ ตั นา บูรณะวทิ ย สถาบัน กศน. ภาคตะวนั ออก 4. นางสาวสุปรดี า แหลมหลกั สถาบัน กศน. ภาคตะวนั ออก 5. นางสาวสาลินี สมทบเจริญกลุ สถาบัน กศน. ภาคตะวนั ออก 6. นายอดุ มศกั ด์ิ วรรณทวี สาํ นักงาน กศน. อ.โขงเจยี ม 7. นายเรืองเวช แสงรตั นา สํานักงาน กศน. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื 8. นางพัฒนสดุ า สอนซือ่ ขาราชการบํานาญ 9. นางธญั ญาวดี เหลาพาณิชย ขา ราชการบํานาญ 10. นางพรทิพย เข็มทอง กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น 11. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลมุ พฒั นาการศึกษานอกโรงเรยี น 12. นายเรืองเดช แสงวฒั นา สถาบัน กศน. ภาคตะวนั นออกเฉียงเหนือ

91 13. นางมยุรี สวุ รรณเจรญิ สถาบัน กศน. ภาคใต 14. นางสาวสรุ ัตนา บรู ณะวทิ ย สถาบัน กศน. ภาคตะวนั ออก 15. นางสาววาสนา โกสยี ว ฒั นา สถาบันการศึกษาทางไกล 16. นางธัญญาวดี เหลา พาณชิ ย ขาราชการบํานาญ 17. นางพรทิพย เข็มทอง กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน ผูพฒั นาและปรบั ปรงุ คร้ังท่ี 2 1. นางสาวสดุ ใจ บุตรอากาศ ศึกษานิเทศกเชี่ยวชาญ 2. นางพรทิพย เข็มทอง ขาราชการบํานาญ 3. นางบุษบา มาลินกี ุล ครูชํานาญการพิเศษ 4. นางพรทิพย พรรณนติ านนท กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 5. นางสาวกรวรรณ กวีวงษพพิ ัฒน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน คณะทํางาน ม่นั มะโน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นายสุรพงษ ศรีรัตนศิลป กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 2. นายศุภโชค ปทมานนท กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางสาววรรณพร กุลประดิษฐ กลุม พัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 4. นางสาวศริญญา เหลอื งจิตวฒั นา กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 5. นางสาวเพชรินทร ผพู มิ พตนฉบบั คะเนสม กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นางปย วดี เหลอื งจิตวฒั นา กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 2. นางเพชรินทร กววี งษพ ิพฒั น กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางสาวกรวรรณ ธรรมธษิ า กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 4. นางสาวชาลีนี บานชี กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 5. นางสาวอริศรา ผอู อกแบบปก นายศุภโชค ศรีรัตนศิลป กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน