MATHIMATIKA TEYXOS 2 T.E. (A DHMOTIKOY) ΜΕ ΕΞΩΦ.

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 20/3/2013 11:00 πµ Page 2 ΣYΓΓPAΦEIΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ KPITEΣ-AΞIOΛOΓHTEΣ Χαράλαμπος Λεμονίδης, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας EIKONOΓPAΦHΣH Aθανάσιος Θεοδώρου, Εκπαιδευτικός ΦIΛOΛOΓIKH EΠIMEΛEIA Aχιλλέας Kαψάλης, Kαθηγητής του Πανεπιστημίου Mακεδονίας YΠEYΘYNOΣ TOY MAΘHMATOΣ Δημήτριος Πνευματικός, Λέκτορας του Πανεπιστημίου Δυτικής Mακεδονίας KATA TH ΣYΓΓPAΦH YΠEYΘYNH TOY YΠOEPΓOY Θεοδόσιος Zαχαριάδης, Aναπληρωτής Kαθηγητής του Πανεπιστημίου Aθηνών EΞΩΦYΛΛO Mαρία Kοτσακώστα, Σχολική Σύμβουλος ΠPOEKTYΠΩTIKEΣ Θεόφιλος Tζώρτζης, Εκπαιδευτικός EPΓAΣIEΣ Κωνσταντίνος Αρώνης, Σκιτσογράφος-Εικονογράφος Φρόσω Ξιξή, Φιλόλογος Γεώργιος Τύπας, Μόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Mαρία Xιονίδου-Mοσκοφόγλου, Eπίκουρος Kαθηγήτρια του Πανεπιστημίου Aιγαίου Aνδρέας Γκολφινόπουλος, Εικαστικός Καλλιτέχνης ACCESS Γραφικές Tέχνες A.E. Γ΄ Κ.Π.Σ. / ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ / Ενέργεια 2.2.1. / Κατηγορία Πράξεων 2.2.1.α: «Αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών και συγγραφή νέων εκπαιδευτικών πακέτων» ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Μιχάλης Αγ. Παπαδόπουλος Ομότιμος Καθηγητής του Α.Π.Θ. Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Πράξη με τίτλο: «Συγγραφή νέων βιβλίων και παραγωγή υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού με βάση το ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ για το Δημοτικό και το Nηπιαγωγείο» Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου Γεώργιος Τύπας Mόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Αναπληρωτής Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου Γεώργιος Οικονόμου Mόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Έργο συγχρηματοδοτούμενο 75% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και 25% από εθνικούς πόρους. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗΣ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΜΑΚΕΤΑΣ, ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΑΛΛΑΓΩΝ ΒΑΣEI ΥΠΟΔΕΙΞEΩΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ, ΠΡΟΕΚΤΥΠΩΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ: ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΔΟΣΕΩΝ / Ι.Τ.Υ.Ε. «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 3 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Χαράλαμπος Λεμονίδης Aθανάσιος Θεοδώρου Aχιλλέας Kαψάλης Δημήτριος Πνευματικός ANA∆OXOΣ ΣYΓΓPAΦHΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ Α.Ε. Mαθηματικά Α΄ Δημοτικού Mαθηματικά της Φύσης και της Ζωής Τετράδιο Εργασιών ΔΕΥΤΕΡΟ TEYXOΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 4 Xρωματικά σύμβολα Aριθμός Tίτλος κεφαλαίου κεφαλαίου Kάθε κεφάλαιο, ανάλογα με τη θεματική περιοχή στην οποία Σύμβολο-κλειδί για το 4 αναφέρεται, έχει ένα χρώμα. είδος της εργασίας Oι αριθμοί από το Oι περιοχές είναι οι εξής: που ακολουθεί * ∆ιαβάζω τους 241 Aριθμοί Βάζω σε κύκλο τόσα παιχνίδια Πράξεις 2 Γεωμετρία 4 Mετρήσεις 3 Προβλήματα 5 Eπανάληψη Συµπληρώνω την εικόνα µε τα µήλα Eικονίδια (σύμβολα-κλειδιά) 1. ∆είχνουµε τις καρτέλες µε τους Στην επάνω αριστερή γωνία κάθε δραστηριότητας 16 υπάρχει ένα από τα ακόλουθα σύμβολα: Aριθμός σελίδας O Πυθαγόρας που σκέφτεται - Σύμβολο σκέψης: Eμφανίζεται σε δραστηριότητες νοερών υπολογισμών. H μέλισσα - Σύμβολο εργατικότητας: Eμφανίζεται σε δραστηριότητες εφαρμογής και εμπέδωσης. O σκύλος ιχνηλάτης - Σύμβολο ανακάλυψης: Eμφανίζεται στις δραστηριότητες που εισάγουν τους μαθητές στη νέα γνώση. O ελέφαντας - Σύμβολο μνήμης: Eμφανίζεται στις δραστηριότητες επανάληψης. Oμάδα μαθητών - Σύμβολο ομαδικότητας: Eμφανίζεται σε δραστηριότητες που είναι δυνατό να γίνουν σε ομάδες. 4

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 5 Aριθμός δραστηριότητας πό το 1 έως το 5 ω τους αριθµούς. 5 Πόσες είναι οι κουκκίδες; 13 Μετρώ τα µπαλόνια που κρατά κάθε παιδί και συνδέω την εικόνα µε τον αντίστοιχο αριθµό. αιχνίδια όσα δηλώνει ο αριθµός. 24 35 τα µήλα και τις κουκκίδες που λείπουν. Βρίσκω πόσα είναι τα δάχτυλα και τα κυβάκια και τα συνδέω µε τους αντίστοιχους αριθµούς. 2 3 2 5 4 ρτέλες µε τους αριθµούς, τους οποίους διαβάζουν οι µαθητές. 3 Διδακτικοί στόχοι 5 17 του κεφαλαίου 4. ∆είχνουµε τις καρτέλες µε τις κουκκίδες και οι µαθητές βρίσκουν πόσες είναι. 5 Σημείωση για τον δάσκαλο στους νοερούς υπολογισμούς

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 6 Πυθαγόρας ο Σάμιος (περίπου 600 π.Χ.) O Πυθαγόρας ήταν ένας σπουδαίος μαθηματικός της αρχαιότητας που γεννήθηκε στη Σάμο. Ίδρυσε μια σχολή, τη σχολή των Πυθαγορείων, οι οποίοι μελετούσαν τη φιλοσοφία, τα μαθηματικά και τις επιστήμες. Είχε δασκάλους μεγάλους σοφούς της αρχαιότητας και ταξίδεψε στην Ασία και την Αίγυπτο όπου μελέτησε την αιγυπτιακή φιλοσοφία, τα μαθηματικά, την αστρονομία και την ιατρική. O Πυθαγόρας έμεινε γνωστός ως ο άνθρωπος που έβλεπε παντού αριθμούς. O Πυθαγόρας H Kορίνα 6

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 7 Υπατία η Αλεξανδρινή (370-415 μ.Χ.) Η Υπατία ήταν η πρώτη γυναίκα μαθηματικός στην Ιστορία. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια. Ήταν κόρη του φιλόσοφου Θέωνα, διευθυντή του Πανεπιστημίου της Αλεξάνδρειας. Για τον λόγο αυτό είχε την τύχη να αποκτήσει σπάνια μόρφωση, σε μια εποχή που η θέση της γυναίκας στην κοινωνία ήταν πολύ διαφορετική από ό,τι σήμερα. Συνέχισε τις σπουδές της στην Αθήνα και τη Ρώμη εντυπωσιάζοντας όλους όσοι τη συναναστρέφονταν με το πνεύμα, τη σεμνότητα, την ομορφιά και την ευγλωττία της. Επιστρέφοντας στην Αλεξάνδρεια πολύ σύντομα αναδείχθηκε σε μεγάλη δασκάλα της φιλοσοφίας και των μαθηματικών. H Yπατία O Mελέτης H Ίλντα H Bάσω 7

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 8 Xρωματικά σύμβολα Eπανάληψη Aριθμοί Πράξεις Γεωμετρία Mετρήσεις Προβλήματα Δομή του βιβλίου 4-5 Oι ήρωες του βιβλίου 6-7 Περιεχόμενα 8-9 8

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 9 A΄ Περίοδος Αριθμοί: Οι αριθμοί μέχρι το 20 – Τα σύμβολα της B΄ Περίοδος σύγκρισης – Τακτικοί αριθμοί. Πράξεις: Προσθέσεις με αριθμούς μέχρι το 10. Αριθμοί: Οι αριθμοί μέχρι το 50 – Σύστημα Γεωμετρία: Προσανατολισμός στον χώρο – Πράξεις: αρίθμησης, μονάδες και δεκάδες. Γεωμετρικά σχήματα. Αφαιρέσεις με αριθμούς μέχρι το 10 – Μετρήσεις: Σύγκριση συνεχών μεγεθών – Γεωμετρία: Αθροίσματα με πολλούς όρους – Τα νομίσματα μέχρι το 10. Μετρήσεις: Προσθέσεις με υπέρβαση της δεκάδας. Χάραξη γραμμών – Κίνηση σε τετραγωνι- Eνότητα 3η: σμένο χαρτί – Γεωμετρικά σχήματα. Μοτίβα – Ο χρόνος. ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 20 – ΑΘΡΟΙΣΜΑΤΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 10 – ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ Eνότητα 4η: 17 Κεφάλαιο 17ο: ΑΦΑΙΡΕΣΗ – ΧΑΡΑΞΗ ΓΡΑΜΜΩΝ – ΜΟΤΙΒΑ Οι αριθμοί από το 10 μέχρι το 20 . . . . . . . . . . . . . . 10-11 25 Κεφάλαιο 25ο: 18 Κεφάλαιο 18ο: Οι αριθμοί μέχρι το 50 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24-25 Αθροίσματα μέχρι το 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12-13 26 Κεφάλαιο 26ο: 19 Κεφάλαιο 19ο: Χάραξη γραμμών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26-27 Tακτικοί αριθμοί – Τα διπλά αθροίσματα . . . . . . . . 14-15 27 Κεφάλαιο 27ο: 20 Κεφάλαιο 20ό: Μοτίβα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28-29 Τα νομίσματα μέχρι το 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16-17 28 Κεφάλαιο 28ο: 21 Κεφάλαιο 21ο: Αφαίρεση με αφαιρετέο μικρό αριθμό . . . . . . . . . . 30-31 Προσθετική ανάλυση αριθμών από το 6 μέχρι το 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18-19 29 Κεφάλαιο 29ο: Διάκριση των συμβόλων «+» και «–» . . . . . . . . . . 32-33 22 Κεφάλαιο 22ο: Προβλήματα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20-21 30 Κεφάλαιο 30ό: Αφαίρεση με αφαιρετέο μεγάλο αριθμό . . . . . . . . . 34-35 23 Κεφάλαιο 23ο: Επαναληπτικό μάθημα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22-23 31 Κεφάλαιο 31ο: Το συμπλήρωμα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36-37 32 Κεφάλαιο 32ο: Επαναληπτικό μάθημα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38-39 9

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 10 17 Oι αριθμοί από το 10 μέχρι το 20 45 7 Διαβάζω τους αριθμούς. 3 20 23 6 9 Kάθε μαθητής θα έχει μία τσάντα; Μετρώ και βάζω σε κύκλο τον σωστό αριθμό. 89 7 6 9 89 7 1. Oι μαθητές διαβάζουν τους αριθμούς που βρίσκονται σε κάθε πλαίσιο. 10

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 11 ενότητα 3 η Η μία καραμέλα κοστίζει 1 λεπτό. 1 λεπτό O Πυθαγόρας: • Χρειάζεται λεπτά για να αγοράσει τις πράσινες καραμέλες. • Xρειάζεται λεπτά για να αγοράσει τις κόκκινες καραμέλες. • Χρειάζεται λεπτά για να αγοράσει όλες τις καραμέλες. Συμπληρώνω τις λέξεις και τους αριθμούς που λείπουν. δέκα 234567 89023456 890 μηδέν 2 3 4 5 6 8 9 02 3 4 5 6 8 9 0 11

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 12 18 Αθροίσματα μέχρι το 10 O Πέτρος είχε 7 αυτοκινητάκια. Αγόρασε ακόμα. Πόσα αυτοκινητάκια έχει τώρα; ... + ... = ... Oι κασετίνες έχουν μέσα μολύβια. Πόσα είναι όλα τα μολύβια μαζί; 5 5 + 4 = ... 4 2 3 4253647586970+8 39 =0... 3 Υπολογίζω τα αθροίσματα. 5 + 2 = ... 6 + 3 = ... 5 + 4 = ... 9 + 1 = ... 8 + 2 = ... 6 + 4 = ... 12

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 13 η ενότητα 3 Υπολογίζω αθροίσματα μέχρι το 10. Πόσα είναι όλα; Υπολογίζω και γράφω τα αθροίσματα. ... + ... = ... ............................... 4 6 ............................... ............................... Υπολογίζω και συμπληρώνω τα αθροίσματα. 4 +223=4..5. 6 7 +8 39=0... 6 + 3 = ... 2 + 4 =2..3. 4 53 6+ 7 =8.9.. 0 3 + 6 = ... 2 + 8 = ... 5 +243=4..5. 6 7 +8 29=0... 8 + 2 = ... 4 + 5 =2..3. 4 52 6+ 7 =8 .9.. 0 3. Η δασκάλα προτείνει ένα άθροισμα μέχρι το 10. 13 Oι μαθητές υπολογίζουν νοερά το άθροισμα και το γράφουν με τη χρήση συμβόλων μέσα στο πλαίσιο.

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 14 19 Tακτικοί αριθμοί – Τα διπλά αθροίσματα Προφορική αρίθμηση των τακτικών αριθμών. 1OS 2OS ... 10OS Το φιδάκι Σχεδίασε το αντικείμενο στο Η Υπατία έφτασε οποίο έφτασε ο Πυθαγόρας. στο Τι αριθμό πέτυχε με τα ζάρια; Γράφω τον αριθμό της θέσης στην οποία βρίσκεται κάθε εικόνα. 2O Ενώνω με μια γραμμή το σωστό άθροισμα. 1+1 2+2 3+3 4+4 5+5 1 2 3 4 2 35 4 56 6 7 8 89 0 9 10 1. Ζητούμε από τους μαθητές να απαγγείλουν τους τακτικούς αριθμούς μέχρι το 10. 14

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 15 ενότητα 3 η Διπλά αθροίσματα Το μισό Βάζω σε κύκλο τα μισά. Γράφω πόσα είναι τα μισά. 2 Βάζω σε κύκλο τα διπλά αθροίσματα. 3 + 1 = 4 2 + 2 = 4 6 + 2 = 82 364+51 6= 7 8 9 0 1+1=2 2+3=5 5+3=8 3+3=6 1 + 4 = 5 4 + 4 = 8 52+ 35 4= 1506 7 +8 29=09 4. Η δασκάλα προτείνει διπλά αθροίσματα μέχρι το 10. 15 Oι μαθητές υπολογίζουν νοερά τα αθροίσματα και τα γράφουν με τη χρήση συμβόλων μέσα στα πλαίσια.

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 16 20 Τα νομίσματα μέχρι το 10 Ποιος μπορεί να αγοράσει το αρκουδάκι; 8€ Η Υπατία έχει ... ΕΥΡΩ. O Νίκος έχει ... ΕΥΡΩ. Η Κορίνα έχει ... ΕΥΡΩ. Το αρκουδάκι μπορεί να το αγοράσει ............ Η Υπατία έχει 9 ΕΥΡΩ. Βάζω σε κύκλο το πορτοφόλι της. 16

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 17 η ενότητα 3 Υπολογίζω αθροίσματα μέχρι το 10. Βάζω σε κύκλο το πορτοφόλι που θα πάρει ο Πυθαγόρας. O Πυθαγόρας θέλει να ανταλλάξει τα νομίσματά του με νομίσματα του ενός λεπτού. Η Nόπη έχει 6 €. O Θανάσης έχει 10 €. Σχεδιάζω τα νομίσματα Σχεδιάζω τα νομίσματα σε ΕΥΡΩ που μπορεί να έχει. σε ΕΥΡΩ που μπορεί να έχει. 3. Η δασκάλα προτείνει αθροίσματα μέχρι το 10. Oι μαθητές υπολογίζουν νοερά 17 κάθε φορά το άθροισμα και το γράφουν με τη χρήση συμβόλων μέσα στο πλαίσιο.

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 18 21 Προσθετική ανάλυση αριθμών από το 6 μέχρι το 10 Yπολογίζω τα διπλά αθροίσματα. H Eλένη θέλει να τοποθετήσει τα βιβλία σε δύο ράφια στη βιβλιοθήκη της αδελφής της. Aν έχει 6 βιβλία, με πόσους 6+0=6 διαφορετικούς τρόπους 5 + 1= 6 μπορεί να τα τοποθετήσει ... + ... = στα ράφια; ... + ... = ... + ... = ... + ... = ... + ... = 2 3Aν4 έ5χε6ι 7 β8ιβ9λί0α, με πόσους Aν έχει 8 βιβλία, με πόσους διαφορετικούς τρόπους διαφορετικούς τρόπους μπορεί να τα τοποθετήσει μπορεί να τα τοποθετήσει στα ράφια; στα ράφια; 8+0=8 2 3 4 5 6273 +84 905 0=6 7 8 9 0 263 +4 15=6 7 8 9 20 3 4 5 6 7 8+ 91 0= 8 ... + ... = ... + ... = ... + ... = ... + ... = ... + ... = ... + ... = ... + ... = ... + ... = ... + ... = ... + ... = ... + ... = ... + ... = ... + ... = 18 1. Προτείνουμε στους μαθητές αθροίσματα της μορφής ν + ν, δηλαδή 1 + 1, 2 + 2, 3 + 3, 4 + 4 και 5 + 5.

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 19 ενότητα 3 η Aναλύω με διαφορετικούς τρόπους τον αριθμό 9 σε άθροισμα. 0+9 1+ 8 9 Yπολογίζω τα αθροίσματα. 5 + 2 = ... 4 + 4 = ... 5 + 5 = ... 4 + 3 = ... 4 + 6 = ... 8 + 2 = ... 6 + 2 = ... 5 + 3 = ... 5 + 4 = ... 2 3 4 5 6 7 +8 39 0= ... 3 + 6 =2...3 4 25 +6 7 =8 .9.. 0 19

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 20 22 Προβλήματα Πόσες καρέκλες θα χρειαστούμε ακόμα για να καθίσουν 10 καλεσμένοι; 10 Δέκα νάνοι μένουν σε δύο σπιτάκια. Βρίσκω όλους τους τρόπους με τους οποίους είναι δυνατόν να μοιραστούν στα δύο σπιτάκια. 0+ = 10 + = 10 + = 10 + = 10 + = 10 + = 10 + = 10 + = 10 + = 10 + = 10 + = 10 20

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 21 ενότητα 3 η Πόσες πεταλούδες πρέπει να πετάξουν από το κόκκινο στο κίτρινο λουλούδι, έτσι ώστε τα δύο λουλούδια να έχουν τον ίδιο αριθμό πεταλούδων; Φτιάχνω ένα δικό μου πρόβλημα και το λύνω. 21

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 22 23 Eπαναληπτικό μάθημα Υπολογίζω αθροίσματα με τον αριθμό 5. Τα 10 πουλιά θα καθίσουν στα δύο δέντρα. Με πόσους διαφορετικούς τρόπους μπορούν να καθίσουν; Συμπληρώνω τα αθροίσματα: 0 + 10 = 10 ... + ... = ... ... + ... = 10 ... + ... = ... ... + ... = ... ... + ... = ... ... + ... = ... ... + ... = ... ... + ... = ... ... + ... = ... ... + ... = ... Οι σοκολάτες Κάθε σοκολάτα έχει 10 κομμάτια. Πόσα κομμάτια σοκολάτας υπάρχουν σε κάθε περίπτωση; 13 1. Προτείνουμε στους μαθητές αθροίσματα της μορφής 5 + ν, δηλαδή 5 + 1, 5 + 2, 5 + 3, 5 + 4 και 5 + 5. 22

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 23 η ενότητα 3 Προφορική αρίθμηση των τακτικών αριθμών. 1OS 2OS ... 10OS Ποιος μπορεί να αγοράσει το παιχνίδι; 9€ Η Μαρία έχει ... ΕΥΡΩ O Χασάν έχει ... ΕΥΡΩ. Η Άρτεμη έχει ... ΕΥΡΩ. Το παιχνίδι μπορεί να το αγοράσει ...................... Υπολογίζω και συμπληρώνω τα αθροίσματα. 3 + 32 =3 .4..5 6 7 +8 93 0= ... 5 + 5 = ... 5 + 2 = ... 4 + 4 = ... 8 + 2 = ... 6 + 4 = ... 5 + 3 = ... 4 + 5 = ... 4. Ζητούμε από τους μαθητές να απαγγείλουν τους τακτικούς αριθμούς μέχρι το 10. 23

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 24 25 Oι αριθμοί μέχρι το 50 Βρίσκω τον προηγούμενο και τον επόμενο αριθμό καθώς και τη δεκάδα. 20 30 40 Συμπληρώνω τους αριθμούς. 10 δέκα ένδεκα δώδεκα δεκατρία δεκατέσσερα δεκαπέντε δεκαέξι δεκαεπτά δεκαοκτώ δεκαεννέα είκοσι Γράφω τους αριθμούς για να συμπληρωθούν οι σειρές. 22 2 2354 5 627 8 9 0 48 2 364 5 637 8 9 0 45 Παρατηρώ και συνεχίζω. ... 50 5 10 15 ... ... ... ... ... 30 35 ... ... 50 10 20 ... ... ... 3 6 ... ... ... ... 21 1. Προτείνουμε στους μαθητές αριθμούς μέχρι το 50 και αυτοί βρίσκουν τον επόμενο και τον προηγούμενο αριθμό. Επίσης προτείνουμε στρογγυλές δεκάδες (π.χ. 30) 24 και οι μαθητές βρίσκουν την επόμενη και την προηγούμενη δεκάδα (40, 20).

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 25 ενότητα 4 η Μετρώ ανά 5 μέχρι το 50. 50 5 Μετρώ τα κυβάκια και υπολογίζω το άθροισμά τoυς. 10 + 5 Όλα είναι ................. Όλα είναι ................. Όλα είναι Μετρώ και συμπληρώνω τους αριθμούς. 5. Τα παιδιά μετρούν ανά 5 μέχρι το 50. Στη συνέχεια γράφουν τους αριθμούς μέσα στα κυκλικά πλαίσια. 25

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 26 26 Xάραξη γραμμών Xαράζω τις γραμμές με τον χάρακα για να σχηματίσω το σπιτάκι. Συμπληρώνω το χριστουγεννιάτικο δέντρο. 26

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 27 ενότητα 4 η Σχεδιάζω τα περιγράμματα. Συνεχίζω τη γραμμή. Συμπληρώνω την κάτω εικόνα ώστε να είναι ίδια με την επάνω. 27

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 28 27 Μοτίβα Συνεχίζω τον χρωματισμό με τον ίδιο τρόπο. Συνεχίζω τη χάραξη της γραμμής και συμπληρώνω τον χρωματισμό. Σχεδιάζω τα ίδια σχήματα. 28

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 29 ενότητα 4 η Χαράζω την μπλε γραμμή και έπειτα την κόκκινη. Συνεχίζω τη χάραξη των γραμμών με τον ίδιο τρόπο. Δημιουργώ δικά μου μοτίβα. 29

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 30 28 Αφαίρεση με αφαιρετέο μικρό αριθμό Αριθμώ αντίστροφα ξεκινώντας από το 20. 20 19 18 ... 1 Το καλάθι είχε 10 καρότα. Το κουνέλι έφαγε 3 καρότα. Πόσα καρότα έμειναν μέσα στο καλάθι; ... – ... = ... 10 O Μενέλαος είχε 8 γραμματόσημα στη συλλογή του. Έδωσε γραμματόσημα στον Νίκο. Πόσα γραμματόσημα έχει τώρα; ... – ... = ... 30 1. Oι μαθητές αριθμούν προφορικά αντίστροφα ξεκινώντας από τον αριθμό 20.

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 31 ενότητα 4 η Συμπληρώνω τους αριθμούς στις ισότητες. 5 –2 = ... ... –... = ... ... –... = ... ... –... = ... ... –... = ... ... –... = ... Υπολογίζω τις πράξεις και συμπληρώνω τους αριθμούς. 4 – 1 = ... 3 – 12=3..4. 5 6 7 –819=0... 3 + 1 = ... 2 + 1 = ... 6 + 1 = ... 5 – 3 = ... 6 – 1 = ... 4 – 2 = ... 2 + 3 = ... 5 + 1 = ... 2 + 2 = ... 31

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 32 29 Διάκριση των συμβόλων «+» και «–» Γράφω τις σωστές πράξεις μέσα στα πέταλα των λουλουδιών. 2 3 4 5 6 7 8– 19 0 4+1 4+1 5 2 3 4 5 6 7 –829 0 4+2 2+3 8–2 6 3+3 8–3 Βάφω τα μπαλόνια με το χρώμα που ταιριάζει. 3+2 5–1 6–1 3+3 2+2 6–2 5+1 4 5 6 32

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 33 η ενότητα 4 Γράφω τις προσθέσεις και τις αφαιρέσεις και υπολογίζω τα αποτελέσματα. Λύνω τα προβλήματα και γράφω τις πράξεις. Έχω 5 € και αγοράζω μια σοκολάτα Όλα τα κεριά ήταν 4. Έσβησαν που κοστίζει 2 €. Πόσα ρέστα θα πάρω; τα 3. Πόσα κεριά μένουν αναμμένα; 2¤ Γράφω την πράξη: Γράφω την πράξη: Από την πρόσθεση βρίσκω τις δύο αφαιρέσεις. 3+2=5 5 –3 = 2 4+2=6 5 –2 = 3 3 + 1= 4 2 344+536= 7 8 9 0 3. Η δασκάλα προτείνει προβλήματα πρόσθεσης και αφαίρεσης. 33 Oι μαθητές γράφουν τις πράξεις και το αποτέλεσμα.

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 34 20 30 Αφαίρεση με αφαιρετέο μεγάλο αριθμό Μετρώ ανά 2. 2 4 6 ... Μέσα στο κουτί υπάρχουν 7 βόλοι. Βγάζουμε τους 5. Πόσοι βόλοι έμειναν; 234567890 –= Από την πρόσθεση βρίσκω τις δύο αφαιρέσεις. 6 + 4 = 10 10 – 4 = ... 6+2=8 10 – 6 = ... 5+4=9 2 354+526= 7 8 9 0 1. Τα παιδιά αριθμούν ανά 2 μέχρι το 20. 34

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 35 ενότητα 4η W Τα πρόβατα είναι ...... W Τα γουρούνια είναι ...... W Τα πρόβατα είναι ...... περισσότερα. ... – ... = ... Διατυπώνω ένα δικό μου πρόβλημα. 10 – 8 = ... 59 6– 7 =8 .9..0 2 34 6 – 5 = ... Υπολογίζω και συμπληρώνω τις παρακάτω πράξεις. 2 3 4 5 6 7 +8 39 0= ... 10 – 5 = ... 5 + 3 = ... 2 3 4 150 6– 7 =8 .9.2.03 4 51 +6 7 =8 .9..0 8 – 5 = ... 5 + 5 = ..2. 3 4 58 6– 7 =8 .9..0 8 – 3 = ... 35

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 36 31 Το συμπλήρωμα Υπολογίζω το συμπλήρωμα του αριθμού 10. 9+1 Χρωματίζω με κόκκινο χρώμα τα μπαλόνια που έχουν άθροισμα ίσο με 10. 4 + 26 3 4 5 6 7 +829 0 8+2 4+5 5 + 5 6 + 3 2 3 4 53 6+ 7 8 9 0 10 Συμπληρώνω τους αριθμούς που λείπουν. 34 56 21 9 10 12 3 4 5 6 7 8 9 0 10 1. Η δασκάλα λέει κάθε φορά έναν αριθμό και ρωτά τους μαθητές πόσα χρειάζονται ακόμη για να γίνουν 10. 36 Oι μαθητές γράφουν σε κάθε πλαίσιο το σωστό άθροισμα (π.χ. 8 + 2).

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 37 ενότητα 4 η Η Υπατία έχει ΕΥΡΩ. Χρειάζεται ακόμα ΕΥΡΩ 10 ευρώ για να αγοράσει το βιβλίο. Υπολογίζω και συμπληρώνω τους αριθμούς που λείπουν. 10 – 2 = ... 2 34 4+ .5..6= 72839405106–7 =8.9.. 0 10 – 5 = ... 10 – 4 = ... 8 –6 = ... 2 3 4 5 6 7 –859=0... 10 – 92=3..4. 5 6 7 +8..9. =010 5 + ... = 10 5 + ...2=394 5 6 7 +8..9. =09 37

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 38 32 Eπαναληπτικό μάθημα Αριθμώ αντίστροφα ξεκινώντας από το 20. 20 19 18 ... 1 Συνεχίζω τη χάραξη των γραμμών με τον χάρακα. Συμπληρώνω τους αριθμούς που λείπουν. 38 1. Oι μαθητές αριθμούν προφορικά αντίστροφα ξεκινώντας από τον αριθμό 20.

10-0010_008TET-TEYXOΣ B 11/1/2013 12:49 µµ Page 39 η ενότητα 4 Υπολογίζω το συμπλήρωμα του αριθμού 10. Από την πρόσθεση βρίσκω τις δύο αφαιρέσεις. 10 – 2 = ... 8 + 2 = 10 6+3=9 10 – 8 = ... 2 344+ 53 6= 7 8 9 0 2 3 4 5 6 7 +8 39 =0 10 Υπολογίζω και συμπληρώνω τους αριθμούς που λείπουν. 8 –2 =2 .3.. 4 5 6 7–839= .0.. 10 –2 = ... 5 –1 = ... 10 –4 = ...2 3 4 596– 7=8..9. 0 10 –2 = ... 9 –3 = ... 8 –6 = ... 2 3 4 5 6 7 +8..9. =09 8 +... = 10 4 +... = 10 4. Η δασκάλα λέει κάθε φορά έναν αριθμό και ρωτά τους μαθητές πόσα χρειάζονται ακόμη για να γίνουν 10. 39 Oι μαθητές γράφουν σε κάθε πλαίσιο το σωστό άθροισμα (π.χ. 6 + 4 = 10).