การเลี้ยงหอยขมพันธุ์เปลือกดำ

หลกั สตู รการเลย้ี งหอยขมพนั ธเุ์ ปลือกดาในบ่อพลาสติก หลกั สตู ร100ช่ัวโมง ศนู ยฝ์ กึ และพฒั นาอาชีพราษฎรไทยบรเิ วณชายแดนปตั ตานี  ความเป็นมา หอยขมเป็นหอยน้ำจืดมใี หเ้ หน็ ทว่ั ไปทุกภำคจะอยู่ตำมแหลง่ แม่น้ำล้ำคลองทุ่งนำตำมแหล่งน้ำที่น่ิงน้ำ ไม่ลึกมำกไม่เกิน1-2เมตรมีโคลนตมหรือมีเศษไม้ไม้ทับทมกันเยอะๆ หอยขมจะชอบขึนมำหำอำหำรกนิ ตอน กลำงคืนเขำจะมำเกำะกลุ่มกนั ดูดตะไครน้ ้ำตำมริมตะลิ่งหรือกงิ่ ไม้ ถ้ำมีแดดร้อนเขำก็จะเคลื่อนตัวลงไปอยู่ใต้ โคลนดนิ หรอื ใต้ซำกใบไม้รำกพืชท่ีอยูใ่ ตน้ ้ำนยิ มน้ำมำท้ำเป็นอำหำรได้หลำกหลำยเมนู เช่น แกงคั่วหอยขมแกง ออ่ มหอยขม หอยขมเป็นสัตว์ท่ีมีควำมอดทนต่อสภำพแวดล้อม เลียงง่ำย เจริญเติบโตเร็ว และขยำยพันธุ์เร็ว ปัจจุบนั นนั จะเริ่มหำยำกมำกขึนเพรำะกำรเจรญิ เตบิ โตของเมอื งหลวงที่คคู ลองหนองบึงถกู เปล่ียนเป็นหมู่บำ้ น โรงงำนอุตสำหกรรม ท้ำให้แหล่งน้ำตำมธรรมชำติเริ่มหมดไปรวมทังสภำพแวดล้อมของชุมชนเมืองที่ท้ำให้ ระบบนเิ วศเปลยี่ นไปประชำกรของหอยขมก็เริ่มลดน้อยลง จำกสภำพปัญหำดังกล่ำวผู้ศึกษำจึงได้ศึกษำกำรเลียงหอยขมพันธุ์เปลือกด้ำในบ่อพลำสติกเพื่อเป็น กำรเพ่ิมชอ่ งทำงในกำรประกอบอำชีพพัฒนำอำชีพในชุมชนให้มีควำมหลำกหลำย เพิ่มรำยได้ ลดรำยจ่ำยแก่ กล่มุ เปำ้ หมำยในพนื ท่ี หลักการของหลักสตู ร 1. เปน็ หลักสูตรเพ่ือพฒั นำอำชีพและสืบทอดภูมิปัญญำทอ้ งถนิ่ 2. เป็นหลกั สูตรที่สง่ เสริมใหผ้ ้เู รยี นรู้จำกกำรลงมือปฏิบตั จิ รงิ 3. เป็นหลักสูตรท่มี ีโครงสรำ้ งยืดหยุ่นทังดำ้ นสำระเวลำและกำรจัดกำรเรียนรู้ 4. เปน็ หลักสูตรที่สำมำรถนำ้ ควำมรู้และประสบกำรณท์ ี่ได้รับไปประยุกตใ์ ชใ้ นชีวิตประจำ้ วัน จุดมงุ่ หมาย ๑. เพอ่ื ศึกษำสภำพกำรเลียงหอยขมพันธ์เุ ปลือกด้ำในบ่อพลำสตกิ ๒. เพือ่ ศกึ ษำอตั รำกำรเจรญิ เติบโตและกำรขยำยพันธ์ขุ องหอยขมพนั ธุเ์ ปลือกด้ำ กลุ่มเปา้ หมาย 1. ประชำชนตำมแนวตะเขบ็ ชำยแดน 2. ประชำชนทัว่ ไปผทู้ ไ่ี มม่ ีอำชพี และตอ้ งกำรพัฒนำอำชพี ระยะเวลา การเรยี นรู้ และฝึกทักษะ จานวน 100 ชวั่ โมง ภาคทฤษฎี 30 ชัว่ โมง ภาคปฏิบัติ 70 ช่ัวโมง

โครงสร้างหลกั สตู ร 1. ช่องทางการประกอบอาชีพการเลี้ยงหอยขมพันธเ์ุ ปลือกดาในบอ่ พลาสตกิ 20 ช่ัวโมง 1.1 ความสาคญั การประกอบอาชีพการเลี้ยงหอยขมพนั ธ์ุเปลอื กดาในบอ่ พลาสติก 1.2 ความเปน็ ไปไดใ้ นการประกอบอาชพี การเลย้ี งหอยขมพนั ธ์ุเปลอื กดาในบอ่ พลาสตกิ 1.2.1 ความต้องการของตลาด 1.2.2 การจัดหาวสั ดุ อปุ กรณ์ 1.2.3 การเลือกสถานท่ี 1.2.4 ผลตอบแทนที่ได้รบั 1.3 แหลง่ เรียนรูก้ ารเล้ยี งหอยขมพนั ธุ์เปลอื กดาในบอ่ พลาสติก 1.4 ทศิ ทางการประกอบอาชีพ 2. ทกั ษะการประกอบอาชีพการเลี้ยงหอยขมพันธเุ์ ปลอื กดาในบอ่ พลาสตกิ 40 ชว่ั โมง 2.1 ขัน้ เตรียมการประกอบอาชพี การเลี้ยงหอยขมพันธเุ์ ปลือกดา 2.1.1 ความร้เู บ้ืองตน้ เก่ียวกบั การเล้ียงหอยขมพันธ์ุเปลอื กดาในบอ่ พลาสตกิ - ชนิดของหอยขม - ลักษณะของหอยขมพันธุเ์ ปลือกดา - ประโยชน์ของหอยขมพนั ธเ์ุ ปลือกดา - ศัตรูของหอยขมพนั ธุ์เปลอื กดา 2.1.2 วสั ดุ อุปกรณ์ ทใี่ ช้ประกอบอาชพี การเลีย้ งหอยขมพนั ธ์เุ ปลอื กดาในบอ่ พลาสตกิ 2.1.3ขน้ั ตอนการเลี้ยงหอยขมพันธุ์เปลือกดาในบ่อพลาสตกิ 3. การบริหารจัดการในการประกอบอาชีพการเล้ยี งหอยขมในบ่อพลาสติก 40 ชว่ั โมง 3.1การดูแลรักษา 3.2 การจัดการการตลาด 3.3การกระจายสินคา้ 3.4การประชาสมั พนั ธ์ 3.3 การวเิ คราะห์ศกั ยภาพในการประกอบอาชีพการเล้ยี งหอยขมพันธเ์ุ ปลือกดาในบอ่ พลาสติก 3.1ความตอ้ งการหอยขม 3.2การบนั ทึกข้อมลู ตน้ ทนุ -กาไร วิธีการจัดกระบวนการเรียนรู้ 1. การศึกษาข้อมูลจากเอกสาร/ภูมิปัญญา 2. การศึกษาดูงานจากแหล่งเรยี นรู้ 3. การแลกเปลย่ี นเรียนรู้ 4. การเรยี นรูด้ ว้ ยตนเอง 5. การฝึกปฏิบตั จิ ริง

สอ่ื การเรียนรู้ หลกั สตู รการประกอบอาชพี การเลยี้ งหอยขมในบ่อพลาสตกิ 1. Internet 2. ศึกษาดูงาน/แหลง่ เรียนรู้ 3. เอกสารความรู้การเล้ียงหอยขมในบอ่ พลาสตกิ การวดั และประเมนิ ผล หลักสตู รการประกอบอาชีพการเล้ยี งหอยขมในบ่อพลาสติก สานกั งานสง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัย มกี ารวัดและประเมนิ ผลดงั นี้ 1. การประเมนิ ความรภู้ าคทฤษฎีกอ่ นเรียนและหลงั เรียน 2. การประเมนิ ผลงานกอ่ นเรียนจากการปฏบิ ตั ิ ไดผ้ ลงานทมี่ ีคุณภาพสามารถสร้างรายได้ การจบหลกั สตู ร 1. มเี วลาเรียน ไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 2. มีผลการประเมนิ ตลอดหลักสูตร ไม่นอ้ ยกวา่ รอ้ ยละ 60 3. มผี ลงานท่ีมีคุณภาพ เอกสารหลกั ฐานการศึกษา 1. หลักฐานการประเมินผล 2. ทะเบยี นคมุ วุฒิบัตร 3. วุฒบิ ตั ร ออกโดยสถานศกึ ษา การเทยี บโอน ผ้เู รยี นท่จี บหลกั สตู รนี้สามารถนาไปเทยี บโอนผลการเรียนรู้กบั หลกั สตู รการศึกษานกระบบระดบั การศึกษาข้ันพนื้ ฐาน

โครงสรา้ งของหลกั สตู รหลกั สูตร100ชัว่ โมง ภาคทฤษฎี30ชั่วโมง ภาคปฏบิ ตั ิ70ชั่วโม จานวนช่ัวโมง ท่ี เรอ่ื ง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เน้อื หา การจัดกระบวนการ ทฤษฎี ปฎิบัติ เรียนรู้ 1. ควำมรูท้ ่ัวไป 1. ผ้เู รยี นรแู้ ละเขำ้ ใจ ๑. หอยขม 1. วทิ ยำกรอธิบำย กำร 10 - ของกำรเลยี ง ลกั ษณะทัว่ ไปของหอย - ลกั ษณะทวั่ ไปของหอย เลยี งหอยขมเปน็ อำชีพ หอยขมและช่อง ขม ขมพนั ธเ์ุ ปลอื กดำ้ หน่ึงทส่ี ร้ำงรำยที่สำมำรถ ทำงกำร 2. ผูเ้ รียนมองเห็น - แหลง่ อำศัยและกำร เลยี งครอบครวั ไดถ้ ้ำมี ประกอบอำชีพ ชอ่ งทำงในกำร แพร่กระจำย กำรศึกษำรปู แบบวธิ กี ำร ประกอบอำชีพ - กำรสืบพนั ธ์และกำร เลยี งหอยขมทค่ี รบวงจร เจรญิ เตบิ โต วทิ ยำกรให้ผู้เรียนไป - อำหำรของหอยขม ศกึ ษำสังเกตุควำมเป็นอยู่ - ศตั รขู องหอยขม ของหอยขมตำมแหล่งนำ้ - ประโยชนข์ องหอยขม ธรรมชำตเิ พอ่ื น้ำมำ 2. ชอ่ งทำงและโอกำส ประยกุ ตก์ ำรเลยี งหอยขม ในกำรประกอบอำชีพ ในบอ่ พลำสตกิ หรือ ภำชนะอื่น ๆ วทิ ยำกร ใหผ้ ู้เรยี นนำ้ ข้อมูลท่ีให้ไปศึกษำควำม เป็นอยขู่ องหอยขมตำม แหล่งน้ำตำมธรรมชำติมำ มำแลกเปลย่ี นควำม คิดเห็นนำ้ มำวเิ ครำะห์ ควำมเปน็ อยู่ วิทยำกรแนะน้ำให้ผู้เรยี น ไปศกึ ษำขอ้ มลู กำรเลียง หอยขมจำกองคค์ วำมรู้ ตำ่ ง ๆ เชน่ สอ่ื อนิ เตอรเ์ น็ตสถำนท่ี ประกอบกำรสอบถำม สัมภำษณ์พูดคุยกบั ผู้เลยี ง ขอยขม

ท่ี เรื่อง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เนอ้ื หา การจดั กระบวนการ จานวนช่วั โมง เรยี นรู้ ทฤษฎี ปฎบิ ตั ิ 2 ทกั ษะกำร ประกอบอำชีพ 2. ผูเ้ รยี นนำ้ ข้อมูลจำก กำรศึกษำจำกแหล่งตำ่ ง ๆ นำ้ มำอภิปลำยกนั ในกลมุ่ โดยมวี ทิ ยำกรช่วยเสรมิ เปน็ แรงจุงใจ น้ำผลกำร วิเครำะห์มำเพอื่ ตดั สินใจ ประกอบอำชีพ 3. สรุปชอ่ งทำงกำร ประกอบอำชพี และ ตัดสนิ ใจของตนเอง 1. เพอ่ื ให้ผเู้ รียน ๑. รปู แบบและวิธกี ำร 1.1 วิทยำกรอธบิ ำยกำร 10 70 สำมำรถเตรยี มสถำนท่ี เลยี งหอยขมพันธเ์ุ ปลือก เตรียมพืนที่ในกำรเลียง เลียงหอยขมในบอ่ ในบอ่ พลำสตกิ หอยขมในบอ่ พลำสติก พลำสตกิ ได้อยำ่ ง ๑.๑กำรเลียงหอยขมใน ถกู ต้อง บ่อพลำสติก เชน่ 2. เพือ่ ให้ผูเ้ รียน 1.2 วธิ กี ำรให้อำหำร/ - ควำมกวำ้ ง ควำมยำว กำรใช้วัสดุอปุ กณใ์ น ภำชนะท่ีเลยี ง/กำรดแู ล ควำมลกึ ของบ่อเพ่ือให้มี รกั ษำ ควำมเหมำะสมกับ พลำสตกิ ปูบ่อ - วธิ ีกำรขดุ บ่อดนิ รว่ น - วิธีกำรขดุ บ่อดนิ เหนียว - วธิ ปี พู ลำสตกิ ลงในบ่อ - กำรใส่ปยุ๋ หมกั ชีวภำพใน บ่อเพือ่ หมกั น้ำ - กำรปลูกหญำ้ บริเวณ ขอบบอ่ เพือ่ ปอ้ งกัน พลำสตกิ ยดื ระยะเวลำกำร ใชง้ ำนและควำมสวยงำม - บรมิ ำณหอยขมทีเ่ ตรียม ปล่อยลงบอ่ - วธิ ีกระตนุ้ หอยขมให้ออก ไข่กอ่ นปลอ่ ยลงบอ่ พลำสติก

ท่ี เรอ่ื ง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เนอ้ื หา การจดั กระบวนการ จานวนชัว่ โมง เรียนรู้ ทฤษฎี ปฎบิ ตั ิ 3 กำรบรหิ ำร จัดกำร - วัสดุทีใ่ ส่ในบอ่ เพือ่ ให้ หอยขมวำงไข่ - ระยะเวลำกำรเลยี ง - วธิ ีกำรจับและขนำดตัว หอย วทิ ยำกร และผูเ้ รยี น รว่ มกันสรุปชักถำมใน หัวขอ้ ตำ่ ง ๆท่วี ทิ ยำกร อธบิ ำยเพื่อได้ท้ำวธิ ีกำร เตรียมบอ่ ทถ่ี ูกต้อง วิทยำกรให้ผู้เรียนลงมอื ปฎบิ ัติจริงในกำรเตรยี มบ่อ พลำสติก ตำมขนั ตอนใน กำรจัดกระบวนกำรเรียนรู้ 1. ผู้เรยี นสำมำรถคดิ ๑.1 กำรคิดคำ้ นวณ วทิ ยำกรอธิบำยกำร 10 - คำนวณคำ่ ใชจ้ ่ำยได้ ต้นทนุ กำรผลิต บรหิ ำรจัดกำรทดี่ ี เช่น 2. ผู้เรยี นสำมำรถท้ำ 1.2 กำรท้ำบญั ชีรำยรบั เร่อื ง บญั ชีรำยรับรำยจำ่ ยได้ รำยจ่ำยกำรเลียงหอยขม - กำรคำ้ นวนต้นทุนกำร และกำรตลำด ผลิต - กำรทำ้ บัญชีรำยรับ รำยจ่ำย - กำรตลำด วิทยำกรให้ผูเ้ รียนฝึกกำร คำ้ นวนต้นทุน และกำรท้ำ บัญชีรำยรับรำย รำยจ่ำย วทิ ยำกร ผู้เรียนรว่ มกนั แสดงควำมคิดเหน็ ในกำร เลียงหอยขมนอกจำกบอ่ บอ่ พลำสตกิ แล้ว ยงั น้ำไป เลียงในวัสดอุ ่นื ๆ ได้ด้วย 30 70 รวม 100ชว่ั โมง

สือ่ การเรยี นรู้ 1. วสั ดุอปุ กรณ์ 2. แหล่งเรียนรู้สถำนประกอบกำร 3. จำกสอ่ื ต่ำง ๆ การวัดและประเมินผล 1. สังเกตพฤตกิ รรมรำยบุคคล 2. กำรฝึกปฏิบัติ 3. ประเมินผลผลงำน/ชนิ งำนของผ้เู รียน เกณฑก์ ารการจบหลกั สูตร 1. มีเวลำเรียนไมน่ ้อยกวำ่ ร้อยละ 80 2. มีผลกำรประเมินตลอดหลกั สูตรไมน่ ้อยกว่ำรอ้ ยละ 60 3. มผี ลงำนที่มีคุณภำพ