Best Practice เรื่องการบริหารจัดการขยะแบบครบวงจร (ปี65)

1

รายงานผลการปฏบิ ตั งิ านทด่ี ี (Best Practice) 1. ชอื่ ผลงาน การบรหิ ารจัดการขยะแบบครบวงจร ผ้เู สนอผลงาน นายบันดาล พาละฤทธ์ิ ตำแหนง่ ครู กศน.ตำบลคูคต สถานศึกษา ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อำเภอลำลูกกา สงั กัด สำนกั งานสง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั จังหวดั ปทุมธานี 2. ความเปน็ มาของโครงการ ปัจจุบันสถานการณ์ด้านสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการจัดการขยะมูลฝอยซึ่งเป็นปัญหาสำคัญ ที่ส่งผล กระทบทางด้านเศรษฐกิจและสังคม ยังไม่สามารถดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งจากแผนแม่บทการ บริหารจดั การขยะมลู ฝอยของประเทศ (พ.ศ.2559 – 2564) ในการแกไ้ ขปัญหาขยะมูลฝอยตามนโยบายรัฐบาล ที่กำหนดให้เป็นวาระแห่งชาติ ซึ่งแผนแมบ่ ทฯ ดังกล่าว มีกรอบแนวคิดหลักคือ มุ่งเน้นการลดการเกดิ ขยะมูล ฝอย ณ แหลง่ กำเนดิ การนำของเสียกลบั มาใช้ซำ้ และใชป้ ระโยชน์ใหม่ ตามหลกั การ 3Rs การกำจดั ขยะมูลฝอย แบบศูนย์รวม การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายและจุดเน้นการดำเนินงาน สำนักงาน กศน. ปีงบประมาณ 2565 นโยบายเร่งด่วนเพื่อร่วมขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การพัฒนาประเทศ ข้อ 5 ยุทธศาสตรด์ ้านการการสร้างการเติบโตบนคุณภาพชีวติ ทเ่ี ป็นมิตรต่อส่ิงแวดลอ้ ม จากนโยบายดังกล่าว กศน.ตำบลคูคต อำเภอลำลูกกา ได้ดำเนินการขับเคลื่อนสู่ชุมชนโดยการจัด อบรมให้ความรู้กับประชาชน สร้างความตระหนักถึงความสำคัญของการคัดแยกขยะอย่างถูกวิธี รวมทั้ง แนวทางการบริหารจดั การขยะให้มีประสทิ ธิภาพอย่างเป็นรปู ธรรม ซง่ึ สง่ ผลให้เกดิ ชมุ ชนต้นแบบในการจัดการ ขยะแบบครบวงจร ท้ังนี้ไดร้ ับความร่วมมือจากหน่วยงานต่างๆร่วมกันส่งเสรมิ พัฒนา เพ่อื ขยายชมุ ชนทเี่ ปน็ มติ ร กับส่ิงแวดล้อมให้กว้างขน้ึ และย่งั ยืนต่อไป วตั ถปุ ระสงค์ เพือ่ ใหน้ กั ศึกษา ประชาชนมีความรู้ ความเข้าใจเก่ียวกับวสั ดุของชมุ ชน การจัดการอยา่ งเปน็ รปู ธรรม และการมสี ่วนรว่ มของเครือข่าย เพอื่ ฟืน้ ฟสู ่ิงแวดลอ้ มในชุมชนให้นา่ อยู่ 2

เปา้ หมาย เชงิ ปรมิ าณ - นักศึกษา ตำบลคูคต จำนวน ๖ ศูนย์การเรยี นชมุ ชน - ชมุ ชน จำนวน ๕ ชมุ ชน เชงิ คุณภาพ เพื่อเป็นการกระตุ้นให้นักศึกษา ประชาชน นำความรู้ไปปรับใช้โดยการคัดแยกขยะได้ถูกวิธี เร่ิม จากครัวเรอื น สชู่ ุมชน เพอ่ื ก่อใหเ้ กดิ สงั คมสีเขียวไดต้ ่อไป 3. ขั้นตอนการดำเนนิ งาน แนวปฏบิ ัตทิ ี่ดดี า้ นส่ิงแวดลอ้ ม เรอ่ื งการบริหารจัดการขยะ มขี น้ั ตอนการดำเนินงานดงั น้ี จากกรอบดำเนนิ งานตามแผนปฏิบตั ิการ“ประเทศไทย ไรข้ ยะ” น้ัน กศน.ตำบลคคู ต ได้ดำเนนิ การขบั เคล่ือน กิจกรรม ดงั น้ี 1. ขน้ั วางแผน กศน.ตำบลคูคต รับนโยบายจากผู้บริหารสถานศกึ ษา ในการประชมุ ประจำสปั ดาห์ เพอ่ื สร้างความ เขา้ ใจและความตระหนักร่วมกนั ในการวางแผนและขับเคลื่อนการดำเนินงานตาม Roadmap ในเรื่องของการ บริหารจดั การขยะมลู ฝอยและของเสยี อันตราย อยา่ งตอ่ เน่ืองและเป็นรูปธรรม โดยการกำหนดจดั ทำโครงการ/ กิจกรรม ในแผนปฏิบตั ิงานของกศน.ตำบลคคู ต 2. ขนั้ ดำเนนิ งาน ดำเนินการจัดกิจกรรมตามแผน โดยการให้ความรู้ สร้างจิตสำนึก และวินัยในการจัดการขยะ มูลฝอยให้แก่นักศึกษา / ประชาชนในชุมชนเขตพื้นท่ีตำบลคูคต เพื่อให้การดำเนินงานประสบผลสำเร็จตาม วตั ถุประสงค์ 3. ขัน้ ติดตามประเมนิ ผล กศน.ตำบลคูคต ได้รายงานผลการดำเนินงานให้ผูบ้ ริหารทราบหลังการดำเนินการจัดกิจกรรม สนิ้ สุด เพอื่ ดวู า่ ผลผลติ และผลลัพธ์ที่เกิดขนึ้ สนองตามข้อกำหนดเปา้ หมายและตัวชวี้ ดั หรือไม่ 4. ขน้ั สรุปและพฒั นางานต่อเนือ่ ง กศน.ตำบลคูคต พร้อมทั้งบุคลากรกศน. และผู้บริหารสถานศึกษา ร่วมกันวิเคราะห์ผลการจัด โครงการ/กิจกรรมที่ได้ดำเนินการแล้ว โดยพิจารณาความก้าวหน้า ปัญหา อุปสรรค เพื่อนำผลมาพัฒนา/ ปรับปรงุ การจัดกจิ กรรมครัง้ ตอ่ ไปให้เกิดประสิทธภิ าพมากข้ึน 3

5. เผยแพร่ กศน.ตำบลคูคต ได้เผยแพร่การดำเนินงานด้านการจัดการขยะของชุมชน ทาง face book : กศน.ตำบลคูคต, youtube, เว็บไซค์ตำบล, ข่าวประจำเดือนกศน.ตำบลคูคต เพื่อเป็นแบบอย่างแก่ชุมชนอ่นื ตอ่ ไป ขนั้ ตอนการพฒั นา เรอ่ื งการบรหิ ารจัดการขยะ มดี งั นี้ รับนโยบาย ประชุมวางแผนเพ่อื ขับเคล่อื นการดำเนินงาน ดำเนนิ การจัดกจิ กรรมตามแผน ปรับปรงุ /พฒั นาการจัด กิจกรรม ตดิ ตามประเมนิ ผล บรรลุวัตถปุ ระสงค์หรือไม่ สรปุ และพัฒนางานต่อเนื่อง เผยแพร่ 4

4. ความสำเรจ็ ทเ่ี ปน็ จุดเด่น จากการท่ีผู้บริการสถานศึกษา ได้ส่งเสริมและเผยแพร่ความรู้ ความเข้าใจและสร้างจิตสำนึกในการ บริหารจัดการขยะและของเสียอันตราย โดยมีการส่งเสริมให้บุคลากรครู กศน. มีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกบั การบริหารจัดการขยะและของเสียอันตราย ตลอดจนนำความรู้ที่ได้รับไปเผยแพร่ในรูปแบบของการจัดทำ หลักสูตรรายวิชาเลือก แผนการสอน ใบงานกิจกรรม แบบทดสอบท้ายชั่วโมง โครงงานขยะ และโครงการ/ กจิ กรรมตา่ ง ๆ ในเรือ่ งการบริหารจดั การขยะใหก้ ับผ้เู รียน ชมุ ชน เพอื่ ใหส้ ามารถนำความรู้ในเร่ืองการคัดแยก ขยะและการนำขยะมารีไซเคลิ ใหม่ มาใชใ้ นชวี ติ ประจำวัน ซ่งึ สง่ ผลให้เกดิ ประโยชนต์ ่อบคุ คลและชมุ ชน ดังน้ี 4.1 ผลการดำเนนิ งานท่ีเกิดกบั บุคลากร จากการสร้างความตระหนัก จิตสำนึกของ ครู อาจารย์ และ บุคลากรในสถานศึกษา โดยการจัด กิจกรรมโครงการเรียนรู้การจัดการขยะรีไซเคิล ส่งผลให้สถานศึกษามีความสะอาด เป็นระเบียบเรียบร้อย กศน.ตำบล และศูนย์การเรียนรู้ชุมชนในเขตตำบลคูคต มีการดำเนินงานบริหารจัดการขยะ มูลฝอยและของ เสียอันตราย มกี ารจัดต้ังธนาคารขยะของ กศน.ตำบล โดยการดำเนินงานขององคก์ รนักศกึ ษาแต่ละตำบล ด้วย การมสี ว่ นรว่ มของภาคเี ครือข่าย 4.2 ผลการดำเนนิ งานทเ่ี กิดกบั ผเู้ รียน/ประชาชน ดา้ นผูเ้ รียน 1) ผู้เรียนในเขตกศน.ตำบลคูคต เข้าร่วมโครงการส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม (ปงี บประมาณ 2558) เพอื่ ให้นักศึกษารู้ เข้าใจ และมสี ว่ นร่วมในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมด้านขยะ โดยการให้ นกั ศึกษานำขยะมารีไซเคลิ และประยกุ ต์ใชใ้ หม่ โดยจดั ทำเปน็ โครงงานแตล่ ะศูนยก์ ารเรยี นรู้ 2) ผู้เรียนผ่านเกณฑก์ ารประเมนิ วิชาเลือกเสรี ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย วิชา ขยะมีค่า พัฒนา ชุมชน จำนวน 5 หน่วยกิต ในหลักสูตรเป็นการเรียนรู้เกี่ยวกับ ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับขยะมูลฝอย ปัญหา ผลกระทบจากขยะมูลฝอยและปจั จัยที่ก่อให้ การเปลี่ยน แปลงขยะมูลฝอยในชุมชน แนวทางการจัดการขยะ มูลฝอยในชุมชน เทคโนโลยีที่ใช้ในการจัดการขยะมูลฝอย การใช้ประโยชน์จากขยะมูลฝอย การทำโครงงาน จากขยะรีไซเคลิ แนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งกับขยะในชุมชน จติ สำนกึ การแก้ไขปญั หาขยะในชุมชน การถ่ายทอดสิ่งที่ไดเ้ รยี นรูส้ กู่ ารปฏบิ ตั ิ 3) ผู้เรียนมีทักษะในการคิดวิเคราะห์ด้านการทำโครงงานจากขยะรีไซเคิล และได้นำผลงานเข้า ประกวด 4) นักศึกษากศน.ตำบลคูคต ได้รับรางวัลชนะเลศิ การประกวดเทพีรไี ซเคิล จากโครงการกฬี ากศน. (ปีงบประมาณ 2560 และ 2562) 5) ผู้เรียนในเขตกศน.ตำบลคูคต มีส่วนร่วมในการพัฒนาทำความสะอาดสถานที่เรียน คัดแยกขยะ ก่อนทิ้ง รณรงคใ์ หม้ ีการนำกระดาษกลบั มาใชใ้ หม่ 5

6) ผู้เรียนเข้าร่วมกิจกรรมโครงการเรียนรู้การจัดการขยะรีไซเคิลกศน.อำเภอลำลูกกา ที่ทาง สถานศกึ ษาได้จดั ข้นึ (ปีงบประมาณ 2559) เพ่อื ให้ความรู้ในการคดั แยก และจัดการกับขยะอยา่ งถูกวธิ ี รวมทั้ง การจดั ตง้ั ธนาคารขยะ เพอ่ื นำผลไปขยายตอ่ ในศูนยก์ ารเรียน ดา้ นประชาชน 1) ประชาชนในเขตตำบลคูคต จำนวน 20 คน เขา้ ร่วมโครงการเพ่ิมประสทิ ธิภาพการบริการจัดการ ขยะมูลฝอย (ปีงบประมาณ 2560) เป็นกิจกรรมให้ความรู้เกี่ยวกับ การสืบค้นเนื้อหา ความรู้จากแหล่งต่างๆ และนำเครือข่ายในพื้นที่มาเป็นวิทยากร เพื่อให้ประชาชนมีความรู้ความเข้าใจในวัสดุแต่ละประเภท การคัด แยกวัสดุการนำวัสดุกลับมาใช้ใหม่ ซึ่งจะส่งผลให้นำวัสดุกลับมาใช้ใหม่ ซึ่งจะส่งผลให้เกิดการจัดการวัสดุใน ชุมชน และสังคมตอ่ ไป 2) ประชาชนในเขตตำบลคูคต จำนวน 15 คน เข้าร่วมโครงการอบรมการอนุรักษ์ทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ปีงบประมาณ 2560) เพื่อให้ประชาชนในเขตอำเภอลำลูกกาท่ีเขา้ รว่ มโครงการ มี ความรู้ ความเขา้ ใจ และเห็นความสำคญั ของการอนุรักษ์สงิ่ แวดลอ้ มและทรพั ยากรธรรมชาติ 4.3 ผลการดำเนินงานทีเ่ กิดกบั ชุมชน 1) ชมุ ชนทอส 9 ตำบลคูคต เป็นชมุ ชนตน้ แบบ ในการจัดการขยะแบบครบวงจร 2) ชุมชนริเวอร์ปารค์ ผลติ น้ำหมกั ธรรมชาติ แจกจ่ายประชาชนทส่ี นใจ 3) ชมุ ชนฉัตรณรงค์ 3 ได้รับรางวัลการจัดการขยะดเี ดน่ ระดบั จงั หวัด 4) ชมุ ชนบ้านเอื้ออาทรเสมาฟา้ คราม ได้รับถังขยะจากเทศบาลเมอื งลำสามแกว้ 5) ชมุ ชนจามรลาดสน่นุ ไดร้ ับอบรมให้ความรู้เรือ่ งการอนรุ กั ษส์ งิ่ แวดล้อมจัดการขยะ 5. ปัญหา อุปสรรค์ / ขอ้ ควรระวังในการจดั กิจกรรม ประชาชนบางส่วนยงั ขาดความรว่ มมือในการแก้ใขปญั หาขยะ และ การรวมกลุม่ ของภาคประชาชน ในระดบั ตำบล และ เทศบาลได้บรรจโุ ครงการการบริหารคดั แยกขยะ ไว้เป็นแผนพัฒนาเทศบาลและสนับสนุน งบประมาณดำเนินการทกุ ปี 5.1 กลุ่มเป้าหมาย และเครือข่าย มีความร่วมมือและสามารถนำความรู้ที่ได้รับไปขยายผลให้กับ ประชาชนท่ี ยังไม่เข้าร่วมกิจกรรม และอยากจัดกจิ กรรมส่งเสริมการปลูกจิตสำนกึ ในการคัดแยกขยะ 5.2 การวางแผนการจัดกิจกรรม ต้องมีกิจกรรมที่ครอบคลุมและหลากหลาย โดยคำนึงถึงการมีส่วน ร่วมของผู้ร่วมกจิ กรรม 5.3 เวลาและสถานท่ี ในการจัดกิจกรรม ตอ้ งเป็นสถานที่ ท่ีเหมาะสมกบั การจดั กิจกรรม มกี ารอำนวย ความสะดวกในด้านต่าง ๆ และระยะเวลาในการจัดกิจกรรม อบรมให้ความรู้การคดั แยกขยะ 6

6. รางวัลแหง่ ความสำเร็จ - ไดร้ ับโล่รางวลั ชมุ ชนต้นแบบการบริหารจัดการขยะ ระดับประเทศประจำปี 2558 จัดโดยกระทรวง พัฒนาสิ่งแวดล้อม - ได้รับรางวัลชุมชนสะอาด การจัดการขยะ ระดับจังหวัดประจำปี 2559 จัดโดยสำนักงานพัฒนา สิง่ แวดลอ้ มจังหวัดปทมุ ธานี - ได้รบั รางวลั ชุมชนตน้ แบบ ระดับอำเภอ ประจำปี 2560 จดั โดยอำเภอลำลกู กา จังหวดั ปทุมธานี - ไดร้ บั รางวลั รองชนะเลิศการประกวดชดุ รีไชเคลิ โครงการกฬี าตา้ นภัยยาเสพติด กศน.อำเภอลำลูกกา ประจำปี 2561 - ได้รบั รางวลั ชนะเลศิ การประกวดชดุ รไี ชเคิลโครงการกีฬาต้านภยั ยาเสพติด กศน.อำเภอลำลกู กา ประจำปี 2562 - ไดร้ ับรางวัลชนะเลศิ การประกวดชุดรีไชเคิลโครงการกฬี าตา้ นภัยยาเสพติด กศน.อำเภอลำลกู กา ประจำปี 2563 7. ข้อควรคำนงึ ในการนำไปขยายผล 1. กลุ่มเป้าหมาย และเครือข่าย มีความร่วมมือและสามารถนำความรู้ที่ได้รับไปขยายผลให้กับ ประชาชนท่ี ยงั ไม่มโี อกาสเข้าร่วมกจิ กรรม เลย อยากจะไปจัดกิจกรรม ให้ความรู้ แก่ ชมุ ชนน้นั ๆ 2. การวางแผนการจัดกิจกรรม ต้องมีกจิ กรรมทค่ี รอบคลมุ และหลากหลาย โดยคำนึงถึงการมสี ว่ นร่วม ของผูร้ ว่ มกิจกรรม 3. การเดินทางมาร่วมกิจกรรม บางท่านไม่สามารถมาร่วมกิจกรรมได้ ผู้จัดกิจกรรมควรจัดกิจกรรม ตามความสะดวกของผเู้ รียน 4. เวลาและสถานที่ ในการจัดกจิ กรรม ต้องเป็นสถานที่ ทเ่ี หมาะสมกับการจัดกิจกรรม มีการอำนวย ความสะดวกในด้านตา่ ง ๆ และระยะเวลาในการจัดกจิ กรรม ให้เหมาะสม 7

8. ภาพกิจกรรม การประชุมวางแผนการดำเนนิ งานการบริหารจัดการขยะ ของคณะครู กศน.อำเภอลำลูกกา รว่ มประชุมการภาคีเครือขา่ ย กับเทศบาลเมอื งลำสามแก้วใหค้ วามรูเ้ รอ่ื งประเภทของถังขยะ นำประชาชนอำเภอลำลกู กาศึกษาดงู าน และ ปลอ่ ยปลา สู่ทะเล ณ จงั หวัดเพรชบรุ ี 8

9

ได้รับรางวลั ที่ 1 การประกวดชุดรีไซเคลิ ได้รบั รางวัลชุมชนต้นแบบระดบั จังหวดั ปทุมธานี ไดร้ ับรางวัลชมุ ชนดีเด่นการคดั แยกขยะ การจัดวางตระแกรงขยะอยา่ งเปน็ ระบบ โลร้ างวลั การประกวดชุดรีไซเคลิ โลร้ างวัลการประกวดโครงงานของนกั ศึกษา 10

ตัวแทนนักศึกษาเขา้ ร่วมโครงการเรยี นร้กู ารจัดการขยะรไี ซเคิล กศน.อำเภอลูกกา ณ กลมุ่ หัตถกรรม หมู่ 8 ตำบลลาดสวาย อำเภอลำลูกกา จังหวดั ปทมุ ธานี นางสาวกาญจนา จอกลอย นักวิชาการ สนง.ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละ สิ่งแวดล้อมจงั หวัดปทมุ ธานี อบรมความรู้เก่ียวกบั ภาวะโลก รอ้ นและแนวทางการแก้ปัญหา 11

สาธติ การจดั การขยะ เปยี ก โดยการนำมาทำ เป็นปุ๋ยหมกั 9. เอกสารอ้างองิ - แผนแม่บทการบริหารจดั การขยะมูลฝอยของประเทศ www.pcd.go.th/public/Publications/print_waste.cfm?task=WasteMasterPlan - นโยบายและจดุ เนน้ การดำเนนิ งาน สำนกั งานกศน. ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 https://www.youtube.com/watch?v=0SG4nxoLHDo&feature=youtu.be https://www.youtube.com/watch?v=1WjEYS0Eg-I https://www.youtube.com/watch?v=9rZrZJoYPaA&feature=youtu.be กจิ กรรมเทน้ำหมัก ชวี ภาพ EM บำบดั แม่น้ำลำคลอง https://www.youtube.com/watch?v=OBlujWjwVV4 รวมพลงั กำจัดผกั ตบชวา เทศบาลเมืองลำสามแกว้ 12

10. ผ้เู ขยี น ครู กศน.ตำบลคูคต นายบนั ดาล พาละฤทธ์ิ 11. ผ้สู นับสนนุ และตรวจสอบ ครู อาสาสมคั ร กศน. ครู ศรช. นางนภารตั น์ จงคล้ายกลาง ครู ศรช. นางสาวประภาพร ย้มิ ใย ครู ศรช. นางสาวณัฐธยา อนิ สงู นางสาวจุฑามาศ เรืองศริ ิ 12. บรรณาธิการ ผอู้ ำนวยการ กศน.เมอื งปทมุ ธานี รักษาการในตำแหน่ง ๑. นายวรี ยุทธ์ แสงสิรวิ ฒั น์ ผอู้ ำนวยการ กศน.อำเภอลำลกู กา บรรณารกั ษ์ชำนาญการพเิ ศษ ๒. นางอนตุ รา อัครอารีสุข ครูผู้ชว่ ย ฯ ๓. นางสาววาสนา เอี่ยมฤทธิ์ ครอู าสาสมคั ร กศน. ๔. นางนภารตั น์ จงคล้ายกลาง 13

14