Best Practice กศน.ตำบลคูคต

1

รายงานผลการปฏบิ ัตงิ านที่ดี (Best Practice) 1. ช่ือผลงาน การบรหิ ารจดั การขยะแบบครบวงจร ผเู้ สนอผลงาน นายบนั ดาล พาละฤทธ์ิ ตำแหน่ง ครู กศน.ตำบลคูคต สถานศึกษา ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอำเภอลำลกู กา สงั กดั สำนกั งานส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จงั หวัดปทุมธานี 2. ความเป็นมาของโครงการ ปัจจุบันสถานการณ์ด้านสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการจัดการขยะมูลฝอยซึ่งเป็นปัญหาสำคัญ ที่ส่งผล กระทบทางด้านเศรษฐกิจและสังคม ยังไม่สามารถดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งจากแผนแม่บทการ บรหิ ารจัดการขยะมลู ฝอยของประเทศ (พ.ศ.2559 – 2564) ในการแก้ไขปัญหาขยะมลู ฝอยตามนโยบายรัฐบาล ที่กำหนดให้เป็นวาระแห่งชาติ ซึ่งแผนแมบ่ ทฯ ดังกล่าว มีกรอบแนวคิดหลักคือ มุ่งเนน้ การลดการเกิดขยะมลู ฝอย ณ แหลง่ กำเนิด การนำของเสยี กลับมาใช้ซ้ำและใชป้ ระโยชนใ์ หม่ ตามหลกั การ 3Rs การกำจัดขยะมลู ฝอย แบบศูนย์รวม การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายและจุดเน้นการดำเนนิ งาน สำนักงาน กศน. ปีงบประมาณ 2564 นโยบายเร่งด่วนเพื่อร่วมขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การพัฒนาประเทศ ข้อ 5 ยุทธศาสตรด์ า้ นการการสร้างการเตบิ โตบนคุณภาพชวี ติ ท่เี ปน็ มิตรต่อสิ่งแวดลอ้ ม จากนโยบายดังกล่าว กศน.ตำบลคูคต อำเภอลำลูกกา ได้ดำเนินการขับเคลื่อนสู่ชุมชนโดยการจัด อบรมให้ความรู้กับประชาชน สร้างความตระหนักถึงความสำคัญของการคัดแยกขยะอย่างถูกวิธี รวมทั้ง แนวทางการบรหิ ารจดั การขยะใหม้ ีประสิทธิภาพอยา่ งเปน็ รปู ธรรม ซง่ึ ส่งผลให้เกิดชมุ ชนตน้ แบบในการจัดการ ขยะแบบครบวงจร ทัง้ น้ีไดร้ ับความรว่ มมอื จากหนว่ ยงานตา่ งๆรว่ มกนั สง่ เสรมิ พัฒนา เพ่อื ขยายชุมชนที่เป็นมิตร กับสิ่งแวดลอ้ มให้กวา้ งขึน้ และยัง่ ยนื ต่อไป วตั ถปุ ระสงค์ เพ่อื ใหน้ ักศกึ ษา ประชาชนมีความรู้ ความเข้าใจเก่ยี วกับวัสดุของชมุ ชน การจัดการอย่างเปน็ รูปธรรม และการมีสว่ นรว่ มของเครือขา่ ย เพ่อื ฟื้นฟสู ง่ิ แวดล้อมในชมุ ชนใหน้ า่ อยู่ เป้าหมาย นักศกึ ษา ตำบลคูคต จำนวน ๖ ศูนยก์ ารเรียนชุมชน เชงิ ปรมิ าณ ชมุ ชน จำนวน ๕ ชุมชน - - 2

เชิงคุณภาพ เพื่อเป็นการกระตุ้นให้นักศึกษา ประชาชน นำความรู้ไปปรบั ใช้โดยการคัดแยกขยะไดถ้ ูกวิธี เริ่ม จากครัวเรอื น สู่ชมุ ชน เพือ่ กอ่ ให้เกิดสงั คมสเี ขยี วได้ต่อไป 3. ข้ันตอนการดำเนนิ งาน แนวปฏบิ ตั ิทีด่ ดี า้ นสง่ิ แวดลอ้ ม เรือ่ งการบรหิ ารจดั การขยะ มขี ้นั ตอนการดำเนนิ งานดังน้ี จากกรอบดำเนนิ งานตามแผนปฏบิ ัตกิ าร“ประเทศไทย ไรข้ ยะ” นน้ั กศน.ตำบลคูคต ไดด้ ำเนนิ การขับเคลื่อน กิจกรรม ดงั นี้ 1. ขน้ั วางแผน กศน.ตำบลคคู ต รบั นโยบายจากผ้บู ริหารสถานศกึ ษา ในการประชุมประจำสปั ดาห์ เพอ่ื สรา้ งความ เข้าใจและความตระหนกั รว่ มกัน ในการวางแผนและขบั เคล่ือนการดำเนนิ งานตาม Roadmap ในเรื่องของการ บรหิ ารจดั การขยะมูลฝอยและของเสียอันตราย อยา่ งต่อเน่ืองและเป็นรปู ธรรม โดยการกำหนดจัดทำโครงการ/ กิจกรรม ในแผนปฏิบตั ิงานของกศน.ตำบลคูคต 2. ขน้ั ดำเนินงาน ดำเนินการจัดกิจกรรมตามแผน โดยการให้ความรู้ สร้างจิตสำนึก และวินัยในการจัดการขยะ มูลฝอยให้แก่นักศึกษา / ประชาชนในชุมชนเขตพื้นที่ตำบลคูคต เพื่อให้การดำเนินงานประสบผลสำเร็จตาม วตั ถปุ ระสงค์ 3. ข้ันตดิ ตามประเมินผล กศน.ตำบลคูคต ได้รายงานผลการดำเนินงานให้ผู้บริหารทราบหลังการดำเนินการจัดกิจกรรม สน้ิ สุด เพ่อื ดวู ่าผลผลติ และผลลัพธท์ เ่ี กดิ ข้นึ สนองตามขอ้ กำหนดเปา้ หมายและตวั ชว้ี ดั หรอื ไม่ 4. ข้นั สรุปและพฒั นางานตอ่ เนื่อง กศน.ตำบลคูคต พร้อมทั้งบุคลากรกศน. และผู้บริหารสถานศึกษา ร่วมกันวิเคราะหผ์ ลการจดั โครงการ/กิจกรรมที่ได้ดำเนินการแล้ว โดยพิจารณาความก้าวหน้า ปัญหา อุปสรรค เพื่อนำผลมาพัฒนา/ ปรับปรงุ การจดั กจิ กรรมครั้งตอ่ ไปให้เกดิ ประสิทธภิ าพมากขึน้ 5. เผยแพร่ กศน.ตำบลคูคต ได้เผยแพร่การดำเนินงานด้านการจัดการขยะของชุมชน ทาง face book : กศน.ตำบลคคู ต, youtube, ขา่ วประจำเดือนกศน.ตำบลคูคต เพ่อื เปน็ แบบอยา่ งแกช่ มุ ชนอื่นตอ่ ไป 3

ขั้นตอนการพัฒนา เรอ่ื งการบริหารจดั การขยะ มีดงั นี้ รับนโยบาย ประชมุ วางแผนเพือ่ ขบั เคลอ่ื นการดำเนนิ งาน ดำเนนิ การจดั กิจกรรมตามแผน ปรบั ปรุง/พฒั นาการจัด กจิ กรรม ตดิ ตามประเมินผล บรรลวุ ัตถปุ ระสงคห์ รือไม่ สรุปและพฒั นางานตอ่ เนือ่ ง เผยแพร่ 4

4. ความสำเรจ็ ทเ่ี ปน็ จุดเด่น จากการท่ีผู้บริการสถานศึกษา ได้ส่งเสริมและเผยแพร่ความรู้ ความเข้าใจและสร้างจิตสำนึกในการ บริหารจัดการขยะและของเสียอันตราย โดยมีการส่งเสริมใหบ้ ุคลากรครู กศน. มีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกบั การบริหารจัดการขยะและของเสียอันตราย ตลอดจนนำความรู้ที่ได้รับไปเผยแพร่ในรูปแบบของการจัดทำ หลักสูตรรายวิชาเลือก แผนการสอน ใบงานกิจกรรม แบบทดสอบท้ายชั่วโมง โครงงานขยะ และโครงการ/ กจิ กรรมตา่ ง ๆ ในเรือ่ งการบริหารจดั การขยะใหก้ ับผ้เู รียน ชมุ ชน เพ่อื ใหส้ ามารถนำความรู้ในเร่ืองการคัดแยก ขยะและการนำขยะมารีไซเคลิ ใหม่ มาใชใ้ นชวี ิตประจำวัน ซึ่งสง่ ผลใหเ้ กิดประโยชน์ต่อบุคคลและชมุ ชน ดังนี้ 4.1 ผลการดำเนนิ งานท่ีเกิดกบั บุคลากร จากการสร้างความตระหนัก จิตสำนึกของ ครู อาจารย์ และ บุคลากรในสถานศึกษา โดยการจัด กิจกรรมโครงการเรียนรู้การจัดการขยะรีไซเคิล ส่งผลให้สถานศึกษามีความสะอาด เป็นระเบียบเรียบร้อย กศน.ตำบล และศูนย์การเรียนรู้ชุมชนในเขตตำบลคูคต มีการดำเนินงานบรหิ ารจัดการขยะ มูลฝอยและของ เสียอันตราย มกี ารจัดต้ังธนาคารขยะของ กศน.ตำบล โดยการดำเนินงานขององค์กรนักศกึ ษาแต่ละตำบล ด้วย การมีสว่ นรว่ มของภาคเี ครือข่าย 4.2 ผลการดำเนนิ งานทเ่ี กิดกบั ผเู้ รียน/ประชาชน ดา้ นผูเ้ รียน 1) ผู้เรียนในเขตกศน.ตำบลคูคต เข้าร่วมโครงการส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม (ปงี บประมาณ 2558) เพอื่ ให้นักศึกษารู้ เข้าใจ และมสี ่วนร่วมในการอนุรักษ์ส่ิงแวดลอ้ มด้านขยะ โดยการให้ นกั ศกึ ษานำขยะมารีไซเคลิ และประยกุ ต์ใชใ้ หม่ โดยจดั ทำเปน็ โครงงานแตล่ ะศูนยก์ ารเรยี นรู้ 2) ผู้เรียนผ่านเกณฑก์ ารประเมนิ วิชาเลือกเสรี ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย วิชา ขยะมีค่า พัฒนา ชุมชน จำนวน 5 หน่วยกิต ในหลักสูตรเป็นการเรียนรู้เกี่ยวกับ ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับขยะมูลฝอย ปัญหา ผลกระทบจากขยะมูลฝอยและปัจจัยที่ก่อให้ การเปลี่ยน แปลงขยะมูลฝอยในชุมชน แนวทางการจัดการขยะ มูลฝอยในชุมชน เทคโนโลยีที่ใช้ในการจัดการขยะมูลฝอย การใช้ประโยชน์จากขยะมูลฝอย การทำโครงงาน จากขยะรีไซเคลิ แนวคิดปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงกับขยะในชมุ ชน จติ สำนึกการแกไ้ ขปญั หาขยะในชุมชน การถา่ ยทอดสิ่งที่ได้เรยี นรูส้ กู่ ารปฏบิ ตั ิ 3) ผู้เรียนมีทักษะในการคิดวิเคราะห์ด้านการทำโครงงานจากขยะรีไซเคิล และได้นำผลงานเข้า ประกวด 4) นักศึกษากศน.ตำบลคูคต ได้รับรางวลั ชนะเลศิ การประกวดเทพีรีไซเคิล จากโครงการกฬี ากศน. (ปีงบประมาณ 2560 และ 2562) 5) ผู้เรียนในเขตกศน.ตำบลคูคต มีส่วนร่วมในการพัฒนาทำความสะอาดสถานทีเ่ รียน คัดแยกขยะ ก่อนทิ้ง รณรงคใ์ หม้ กี ารนำกระดาษกลบั มาใชใ้ หม่ 5

6) ผู้เรียนเข้าร่วมกิจกรรมโครงการเรียนรู้การจัดการขยะรีไซเคิลกศน.อำเภอลำลูกกา ที่ทาง สถานศกึ ษาไดจ้ ดั ข้ึน (ปงี บประมาณ 2559) เพอื่ ใหค้ วามรใู้ นการคัดแยก และจัดการกับขยะอยา่ งถกู วิธี รวมท้ัง การจัดต้งั ธนาคารขยะ เพอ่ื นำผลไปขยายตอ่ ในศนู ย์การเรยี น ดา้ นประชาชน 1) ประชาชนในเขตตำบลคูคต จำนวน 20 คน เข้าร่วมโครงการเพิ่มประสิทธิภาพการบริการจัดการ ขยะมูลฝอย (ปีงบประมาณ 2560) เป็นกิจกรรมให้ความรู้เกี่ยวกับ การสืบค้นเนื้อหา ความรู้จากแหล่งต่างๆ และนำเครือข่ายในพื้นทีม่ าเป็นวิทยากร เพื่อให้ประชาชนมีความรู้ความเข้าใจในวัสดุแต่ละประเภท การคัด แยกวัสดุการนำวัสดุกลับมาใช้ใหม่ ซึ่งจะส่งผลให้นำวัสดุกลับมาใช้ใหม่ ซึ่งจะส่งผลให้เกิดการจัดการวัสดุใน ชุมชน และสงั คมตอ่ ไป 2) ประชาชนในเขตตำบลคูคต จำนวน 15 คน เข้าร่วมโครงการอบรมการอนุรักษ์ทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ปีงบประมาณ 2560) เพื่อให้ประชาชนในเขตอำเภอลำลูกกาที่เข้าร่วมโครงการ มี ความรู้ ความเขา้ ใจ และเหน็ ความสำคญั ของการอนุรกั ษส์ ่งิ แวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติ 4.3 ผลการดำเนนิ งานท่ีเกิดกบั ชมุ ชน 1) ชมุ ชนทอส 9 ตำบลคคู ต เป็นชุมชนตน้ แบบ ในการจัดการขยะแบบครบวงจร 2) ชมุ ชนริเวอร์ปาร์คผลิตน้ำหมกั ธรรมชาติ แจกจา่ ยประชาชนที่สนใจ 3) ชมุ ชนฉัตรณรงค์ 3 ได้รับรางวัลการจัดการขยะดีเดน่ ระดบั จงั หวัด 4) ชมุ ชนบ้านเอ้อื อาทรเสมาฟ้าคราม ไดร้ บั ถงั ขยะจากเทศบาลเมืองลำสามแกว้ 5) ชมุ ชนจามรลาดสนุน่ ได้รับอบรมให้ความร้เู ร่อื งการอนรุ ักษ์ส่งิ แวดลอ้ มจดั การขยะ 5. ปญั หา อปุ สรรค์ / ข้อควรระวังในการจัดกิจกรรม ประชาชนบางส่วนยงั ขาดความร่วมมอื ในการแก้ใขปญั หาขยะ และ การรวมกล่มุ ของภาคประชาชน ในระดบั ตำบล และ เทศบาลได้บรรจุโครงการการบริหารคดั แยกขยะ ไว้เปน็ แผนพัฒนาเทศบาลและสนับสนุน งบประมาณดำเนินการทุกปี 5.1 กลุ่มเป้าหมาย และเครือข่าย มีความร่วมมือและสามารถนำความรู้ที่ได้รับไปขยายผลให้กับ ประชาชนท่ี ยังไมเ่ ขา้ รว่ มกิจกรรม และอยากจดั กจิ กรรมส่งเสรมิ การปลูกจิตสำนึกในการคัดแยกขยะ 5.2 การวางแผนการจัดกิจกรรม ต้องมีกิจกรรมที่ครอบคลุมและหลากหลาย โดยคำนึงถึงการมีสว่ น รว่ มของผ้รู ว่ มกจิ กรรม 5.3 เวลาและสถานที่ ในการจดั กิจกรรม ตอ้ งเปน็ สถานที่ ทเี่ หมาะสมกับการจัดกจิ กรรม มีการอำนวย ความสะดวกในดา้ นตา่ ง ๆ และระยะเวลาในการจดั กจิ กรรม อบรมให้ความรู้การคัดแยกขยะ 6

6. รางวัลแห่งความสำเร็จ - ได้รบั โล่รางวลั ชมุ ชนต้นแบบการบริหารจัดการขยะ ระดบั ประเทศประจำปี 2558 จัดโดยกระทรวง พัฒนาสิ่งแวดล้อม - ได้รับรางวัลชุมชนสะอาด การจัดการขยะ ระดับจังหวัดประจำปี 2559 จัดโดยสำนักงานพัฒนา สิง่ แวดลอ้ มจงั หวัดปทมุ ธานี - ได้รับรางวลั ชุมชนตน้ แบบ ระดับอำเภอ ประจำปี 2560 จดั โดยอำเภอลำลูกกา จงั หวดั ปทุมธานี - ไดร้ บั รางวลั รองชนะเลิศการประกวดชดุ รีไชเคลิ โครงการกฬี าต้านภยั ยาเสพติด กศน.อำเภอลำลูกกา ประจำปี 2561 - ได้รบั รางวลั ชนะเลศิ การประกวดชดุ รไี ชเคิลโครงการกีฬาต้านภัยยาเสพติด กศน.อำเภอลำลกู กา ประจำปี 2562 - ได้รับรางวัลชนะเลศิ การประกวดชุดรีไชเคิลโครงการกฬี าตา้ นภัยยาเสพติด กศน.อำเภอลำลกู กา ประจำปี 2563 7. ข้อควรคำนงึ ในการนำไปขยายผล 1. กลุ่มเป้าหมาย และเครือข่าย มีความร่วมมือและสามารถนำความรู้ที่ได้รับไปขยายผลให้กับ ประชาชนที่ ยงั ไม่มโี อกาสเข้าร่วมกจิ กรรม เลย อยากจะไปจัดกิจกรรม ให้ความรู้ แก่ ชมุ ชนน้นั ๆ 2. การวางแผนการจัดกิจกรรม ต้องมีกจิ กรรมทค่ี รอบคลมุ และหลากหลาย โดยคำนึงถึงการมสี ว่ นร่วม ของผูร้ ว่ มกจิ กรรม 3. การเดินทางมาร่วมกิจกรรม บางท่านไม่สามารถมาร่วมกิจกรรมได้ ผู้จัดกิจกรรมควรจัดกิจกรรม ตามความสะดวกของผเู้ รยี น 4. เวลาและสถานที่ ในการจดั กจิ กรรม ต้องเป็นสถานที่ ทีเ่ หมาะสมกบั การจัดกิจกรรม มีการอำนวย ความสะดวกในด้านตา่ ง ๆ และระยะเวลาในการจัดกจิ กรรม ใหเ้ หมาะสม 7

8. ภาพกิจกรรม การประชุมวางแผนการดำเนนิ งานการบริหารจัดการขยะ ของคณะครู กศน.อำเภอลำลูกกา รว่ มประชุมการภาคีเครือขา่ ย กับเทศบาลเมอื งลำสามแก้วใหค้ วามรูเ้ รอ่ื งประเภทของถังขยะ นำประชาชนอำเภอลำลกู กาศึกษาดงู าน และ ปลอ่ ยปลา สู่ทะเล ณ จงั หวัดเพรชบรุ ี 8

ได้รับรางวัลที่ 1 การประกวดชุดรีไซเคลิ ได้รบั รางวลั ชุมชนต้นแบบระดบั จงั หวัดปทมุ ธานี 9

ได้รับรางวลั ชุมชนดีเด่นการคัดแยกขยะ การจัดวางตระแกรงขยะอย่างเป็นระบบ โล้รางวัลการประกวดชุดรีไซเคลิ โลร้ างวลั การประกวดโครงงานของนักศึกษา 10

ตัวแทนนกั ศึกษาเขา้ รว่ มโครงการเรยี นร้กู ารจดั การขยะรไี ซเคลิ กศน.อำเภอลกู กา วนั ท่ี 4 กุมภาพนั ธ์ 2559 ณ กลุ่มหตั ถกรรม หมู่ 8 ตำบลลาดสวาย อำเภอลำลกู กา จังหวดั ปทมุ ธานี นางสาวกาญจนา จอกลอย นกั วชิ าการ สนง.ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละ ส่ิงแวดลอ้ มจงั หวดั ปทุมธานี อบรมความรูเ้ กี่ยวกับภาวะโลก รอ้ นและแนวทางการแกป้ ญั หา สาธติ การจัดการขยะ เปียก โดยการนำมาทำ เป็นปยุ๋ หมัก 9. เอกสารอ้างองิ - แผนแม่บทการบรหิ ารจดั การขยะมลู ฝอยของประเทศ www.pcd.go.th/public/Publications/print_waste.cfm?task=WasteMasterPlan - นโยบายและจุดเนน้ การดำเนินงาน สำนกั งานกศน. ประจำปงี บประมาณ พ.ศ. 2562 https://www.youtube.com/watch?v=0SG4nxoLHDo&feature=youtu.be https://www.youtube.com/watch?v=1WjEYS0Eg-I 11

https://www.youtube.com/watch?v=9rZrZJoYPaA&feature=youtu.be กิจกรรมเทน้ำหมัก ชีวภาพ EM บำบดั แม่นำ้ ลำคลอง https://www.youtube.com/watch?v=OBlujWjwVV4 รวมพลังกำจดั ผกั ตบชวา เทศบาลเมอื งลำสามแก้ว 12

10. ผู้เขียน ครู กศน.ตำบลคูคต นายบันดาล พาละฤทธ์ิ ครู อาสาสมคั ร กศน. ครู ศรช. 11. ผสู้ นบั สนุนและตรวจสอบ ครู ศรช. ครู ศรช. นางนภารัตน์ จงคล้ายกลาง ครู ศรช. นางสาวประภาพร ยิ้มใย นางสาวณฐั ธยา อนิ สูง ผูอ้ ำนวยการ กศน.อำเภอลำลกู กา นางสาวจฑุ ามาศ เรอื งศริ ิ ครชู ำนาญการพิเศษ นายสทิ ธพิ ันธ์ ประเสริฐ บรรณารักษ์ 12. บรรณาธิการ ครูผ้ชู ่วย ฯ นางสทุ ธริ กั ษ์ พุ่มไสว นางจงกลณี จางวาง นางอนุตรา อัครอารีสขุ นางสาววาสนา เอี่ยมรดิ 13

14

15

16

17