Şahin,2022__________________________________________İlerlemecilik ve Yeniden Kurmacılık • Dünyanın gelecekte karşılaşacağı sorunlara çözüm arayışı Sonuçlar 1) İlerlemecilik • Okul yaşama yakın değil, bizzat yaşamın kendisidir. • Eğitimde aktif öğrenme ön plana çıkarılmalı ve öğrenmeler çocuğun ilgilerine göre şekillendirilmelidir. • Öğrenmede “problem çözme yöntemi” esas alınmalıdır. • Okul yaşama hazırlık olmaktan çok, yaşamın kendisi olmalıdır. • Öğretmenin görevi yönetmek değil, rehberlik etmektir. • Okul, öğrencilerin yarışmadan çok, işbirliğine özendirmeli ve yöneltmelidir. • Demokratik eğitim ortamı; bunun için de okulda, öğrencilerin kendi kendilerini yöneltmelerine, fikirlerin serbestçe tartışılmasına, okul faaliyetlerinin öğrencilerle birlikte planlanmasına ve herkesin eğitim yaşantısı sürecine katılmasına imkan sağlanmalıdır. 2) Yeniden Kurmacılık • Eğitimin amacı toplumu sürekli olarak yeniden düzenlemek ve toplumda gerçek demokrasiyi yerleştirmektir. • Eğitim sosyal reform hareketlerini gerçekleştirmede, hem önemli bir değişim aracı hem de denge aracıdır. Yani eğitim kurumları, toplumda yapılması gereken sosyal reformların gereğine toplumu inandırmalı ve onları eğitmelidir. • Eğitim toplumsal değişme sürecinin merkezi olmalı ve bu süreçte öğretmen aktif olmalıdır. • Yaşam sürekli değiştiğinden, insan her an onu yeniden kurmak zorundadır, toplumun ve dünyanın gelecekte karşılaşacağı sorunlara eğitimde önem verilmelidir. • İdeal bir toplum, demokratik toplum olduğundan, demokrasiyi kendi içinde ve toplumda gerçekleştirmeye dönük bir eğitim sistemi kurulmalıdır. Kaynaklar Cevizci, A. (2012). Felsefe Ders Kitabı, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını, E-ISBN 978-975-06-2653- 1 Karaağaçlı, M. (2021). Eğitimin Temeli Felsefe. İkinci Yazım Dördüncü Basım. Ankara: Bizim Büro Basımevi Yayın ve Dağıtım Hizmetleri 45
Şahin,2022____________________________________________Farklı Felsefecilerin Bilgiye Bakışı Etkinlik No : 17 Konu : Farklı Felsefelerin ve Filozofların Bilgiye Bakışını İncelemek Amaçlar : 1. Bilgi felsefesi ve bilgi üzerine bilgi üzerine betimlemeleri irdelemek 2. Bilgi elde etmede izlenen yolları araştırmak 3.Bilgi elde etmede farklı görüşleri betimlemek Giriş Farklı felsefelerin ve filozofların bilgiye bakışları konulu bu çalışmanın amacı, bilgi felsefesi ve bilgi üzerine bilgi üzerine betimlemeleri, bilgi elde etmede izlenen yolları, bilgi elde etmede farklı görüşleri incelemektir. Bu çalışma için alan yazın taranmış ve sonuçlar derlenerek ortaya konulmuştur. Bilgi Felsefesi ve Bilgi Üzerine Betimlemeler Bilgi felsefesi, bilginin doğası ve sınırları ile ilgilenir. temelde bilgi kavramının yapısı ve gerçekliğiyle ilgilenen bir felsefe dalıdır. ''Doğru bilgi var mıdır?'' - '' Doğru bilgiye ulaşmak mümkün müdür?'' sorularına cevap arayan düşünürler, farklı yöntemler geliştirmiştir. Bazı filozoflar gerçek bilgiye ulaşmanın imkanlar dahilinde olduğunu ifade etmiştir. Bazıları ise ''görecelik'' kavramını baz alarak doğru ya da gerçek bilginin mümkün olmadığını öne sürmüştür. Bazı düşünürlerin görüşlerine göre bilgi; • Düşünen bilinç ile düşünülen arasında kurulan ilgidir. • Verilerden çıkan hükümlerdir. Bilgi elde etmede izlenen yollar ise; • Zihne gelen ve gelecek olan öğeleri tasarımlayarak, • Zihne giren tasarımları saklayarak, • Zihne giren tasarımları birbirinden ayırt ederek, • Zihne giren öğeleri ve düşünceleri birbirleriyle karşılaştırarak, • Zihne giren öğeleri ve düşünceleri birleştirerek, • Zihne giren benzer düşüncelerdeki ortak öğeleri bularak bilgiler elde edilir. Bilgi Çeşitleri ve Kaynakları Bilgi Türü Özne ile Nesne Arasındaki Bağ Öznellik-Nesnellik Gündelik Sezgi-Deneyim Kısmen Öznel-Nesnel Teknik Beceri, Yetenek Nesnel
Eğitimin Temeli Felsefe___________________________________________________ Şahin,2022 Dinsel Sezgi,İnanç Öznel Sanat Yaratıcılık, Hayal Gücü Öznel Bilimsel Deney ve Gözlem Nesnel Felsefi Akıl Yürütme Öznel Bilgi Elde Etmede Farklı Görüşler Daimicilik: Bilgiye sadece nesnel değil, aynı zamanda sezgisel bakar. İnsan doğasının en önemli yanı akıldır. Esasicilik: Bilgi için, insan zihni mutlak varlığı kavramaya açıktır. İlerlemecilik: Bilgiye işe yararlılık ölçüsünde bakar. İşe yarayan bilgi, doğru bilgidir. Empirizm( Deneycilik): Bilgi edinme kaynağı yalnızca deneydir. İnsan zihni boş bir levhadır ve sonradan deneyle dolar. Sokrates: Felsefe tarihindeki ilk rasyonalist düşünürdür.Sokrates'e göre insan doğuştan doğru bilgiye sahiptir. Sofistlerin bilgi anlayışındaki göreciliğin tam karşısında yer alır.Herkesin zihninde doğuştan var olan doğruyu ortaya çıkarabileceğine inanır. Sokrates'e göre zihnimizde doğuştan var olan bilgiyi açığa çıkarmanın iki yolu vardır. Sokratik yöntem (maiotik yöntem): Soru sorulur. Karşı taraftan verilen cevaplar için kanıt sunması istenir. Kanıtları desteklemeyen istisna örnekler sunulur.Sunulan örneklerin tekrar gözden geçirilmesi istenir.Sorgulamaya karşı görüş geçersiz kılınana kadar devam edilir.Karşı tarafın doğru bilgiyi görmesi sağlanır. Maotika (Düşünce doğurtma):u yöntem ile Sokrates,birkonuda hiçbir şey bilmediğini sanan bir kimseye sorular sorarak alında onun çok şey bildiğini ortaya koyar.Okuma yazma bilmeyen köleye geometri sorusu çözdürmesi bunu kanıtlar. İroni (İnce alay):Bu yöntemle Sokrates,bir konuda çok şey bildiğini sanan bir kimseye sorular sorarak aslında hiç bir şey bilmedğini ortaya koyar.\"Bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir.\" PLATON: Platon'a göre iki ayrı evren vardır. Nesneler(görünüşler)evreni: İçinde yaşadığımız ve duyu organları ile algıladığımız evrendir,gelip geçicidir.Nesnenin bilgisine doxa (sanı) denir. 47
Şahin,2022____________________________________________Farklı Felsefecilerin Bilgiye Bakışı İdealar evreni:Asıl gerçek olan ve akıl ile kavranan evrendir.Bu evrendeki her şey gerçektir.Ezeli ve ebedidir. İdealar akıl bilgisi ile düşünme ile bilinebilir,bu yüzden de tekrar hatırlanması gerekir. Bilmek hatırlamaktır. Aristoteles: Hocası Platon'un tersine ideanın nesnelerde var olduğunu nesnelerden bağımsız olmadığını vurgulaması açısından realist bir düşünürdür. Aristo'ya göre doğru bilgiye genel olandan tekil olana giden akıl yürütme yoluyla ulaşılır.İdeayı nesnenin içindeki öz olarak yorumlamaktadır. Farabi: Farabi'nin bilgi felsefesi Tanrı'ya dayandırılmakta ve bilgi etkin akılla elde edilmektedir.Aristo gibi bilme yetileriyle insanın donatılarak doğduğunu fakat akıl,deney ve gözlemlerle dış dünyaya ilişkin verilerle birleşerek bilgi oluştuğunu savunur. Descartes: Düşünüyorum o halde varım\"sözü her türlü bilgiden şüphelenerek elde etmiş olduğu en doğru bilgidir.Bu temelden hareketle insan her türlü bilgiyi sorgulamalı,şüphe etmeli fakat doğru bilgiye ulaşınca şüphecilik terk edilmelidir. Hegel: Hegel’e göre felsefe nesnelerin düşünceyle görülmesi,düşünceyle ele alınmasıdır.Düşünme kendi kendisiyle beslenir,dışarıdan sağlanacak bir gerece ihtiyaç yoktur. Hegel gerçeğe,deneye hiç başvurmadan düşünceyle ulaşmaya çalışır.Herşeyin temeline \"geist\"adını verdiği saf akıl vardır.Bilgiye ulaşmada Diyalektik yöntemini kullanır.(tez-anti-tez-sentez). Sonuçlar: 1. Farabi’ye göre gerçek bilimsel bilgi akıl yürütmeyle elde edilir. 2. Descartes’e göre, bilginin kaynağı akıl olup, insan zihninde doğuştan vardır. 3. Hegel’e göre, gerçek ve kesin bilgiye yalnızca akıl yoluyla ulaşılır. 4. Aristoteles’e göre doğru bilgi, değişmez olan bilgidir. 5. Platon’a göre, gerçek bilgi ideaların bilgisidir. 6. Sokrates’e göre bilgi doğuştandır. Kaynaklar Cevizci, A. (2012). Felsefe Ders Kitabı, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını, E-ISBN 978-975-06-2653- 1 Karaağaçlı, M. (2021). Eğitimin Temeli Felsefe. İkinci Yazım Dördüncü Basım. Ankara: Bizim Büro Basımevi Yayın ve Dağıtım Hizmetleri 48
Şahin,2022_________________________________________________________Kazanımlar KAZANIMLAR 1. Dönemin ilk günlerinden itibaren tertipli, düzenli ve disiplinli çalışma becerisi kazandım. 2. İlk hafta itibariyle felsefe ile bilimin ortak yönlerini ifade edebildim. 3. Felsefe ile bilimin farklı yönlerini ifade edebildim. 4. Felsefe okur yazarlığının ne demek olduğunu öğrendim. Toplumda felsefe okur yazarlık düzeyini artırmak için yapılabilecekleri ortaya koyabildim. Kendi felsefe okur yazarlık düzeyime artırmak için çeşitli felsefi kitaplar okumaya başladım. Bunların arasında Immanuel Kant Etika ve Jean Paul Sartre Varoluşçuluk en beğendiklerim oldu. 5. Çeşitli filozofların felsefi görüşlerini ve bilgiye bakışlarını öğrendim. Bunlarla ilgili yorumlar ve sorgulamalar yapabildim. Jean-Paul Sartre, Kant, Platon, Sokrates, Descartes gibi filozofları anlayabilecek ve kısıtlı da olsa tartışabilecek düzeye geldim. 6. Temel felsefi akımlarla ilgili bilgilerimi tazeledim, yanlış bildiklerimi düzeltebildim ve bu akımların eğitime yansımalarını tartışabildim. 7. Bilmediğim bir çok felsefi terimin olduğunun farkına vardım, bu kavramlarla ilgili mini bir sözlük oluşturmanın son derece faydalı olduğunu keşfettim. Bu yeni kavramların düşünce ve algılama dünyama olumlu katkılarını farkettim. 8. Eleştirel okuma ve bakış düzeyimde olumlu bir değişim olduğunu farkettim. 9. Kendi varoluşum üzerinde yaptığım sorgulamaların daha sistematik bir zemine oturması için son derece faydalı olduğunu düşündüğüm bu ders sayesinde kendi başıma okuyup anlayamayacağım bir çok kavramı çok daha iyi kavrayabildim ve sorgulamalarımın daha anlamlı bir hale geldiğini farkettim. 49
Şahin,2022_________________________________________________________Sözlük SÖZLÜK Analoji: Benzerliğe dayalı akıl yürütme. İde: İnsan zihninin ya da bilincinin içerikleri; zihin düşündüğü zaman, akıl ya A posteriori: Deneyimin eseri veya da bilincin dolayımsız olarak farkında sonucu olan. olduğu her şey. A priori: Deneyimden bağımsız, tecrübeye İdea: Antik Yunan felsefesinde ve özellikle dayanmayan. de Platon’da, ezelî-edebî doğa ya da öz, doğru ve kesin bilginin nesnesi olan varlık. Diyalektik: Akıl yürütme yoluyla ve karşıtlıklardan geçerek araştırma ve Liberalizm: Bireylerin özgürlüğü ve doğrulara ulaşma yöntemi. eşitliğinin önceliğine vurgu yapan ideoloji veya siyaset felsefesi. Düalizm: Birbirinden bağımsız, birbirine indirgenemeyen ruh ve beden gibi iki Metafizik: Felsefenin varlığı, varlığın ilk ögenin var olduğunu kabul eden öğreti. ilkelerini ve nedenlerini konu alan en genel ve temel dalı ya da disiplini. Epistemoloji: Felsefenin, bilgiyi genel olarak ele alan, bilgiyle ilgili problemleri Nihilizm: Her tür ahlaki, dinî, politik ve araştıran, bilginin kaynağını, doğasını, toplumsal değerden yoksun olma; doğruluğunu, sınırlarını inceleyen dalı. varlık/yokluk, gerçeklik/ gerçekdışılık, doğru/yanlış, bilgi/kanaat türünden tüm Feminizm: Kadınların kurtuluşunu, çeşitli ayrımları yadsıma durumu ve tavrı. baskıcı yapılar karşısında özgürleşimini amaçlayan hareket, ideoloji veya politik Ontoloji: İlk felsefe olarak da bilinen ve yaklaşım. varlığı varlık olarak, varlık olmak bakımından ele alan metafizik dalı. Güç istemi: Ünlü Alman düşünürü Nietzsche’nin insanın daha yetkin bir Öz: Bir şeyi her ne ise o şey yapan duruma ulaşma dürtüsüne, güç elde etme belirleyici özellik. ve iktidar uygulama arzusuna verdiği ad. Paradigma: Bilimsel bir disiplinde veya Hazcılık: Yaşamda gerçekten ve bizzat biraz daha genel olarak da epistemolojik kendisi için istenen tek şeyin, ahlak bir bağlamda teorik çerçeve. alanındaki en yüksek değer ve en yüksek iyinin haz olduğunu savunan öğreti. Sekülerleşme: Dünyevileşme, otoritenin dini yapı ve kurumlardan dünyevi İçkin: Aşkın olana, dışarıda ya da ötede kurumlara aktarılması işlemi ya da süreci. olmaya karşıt olarak, içte ya da içeride olan; bir dış etkenden değil de, bu varlığın Töz: Var olmak için kendisinden başka kendi doğasından kaynaklanan için hiçbir şeye ihtiyaç duymayan, “şu” diye kullanılan sıfat. gösterdiğimiz varlık 50
Şahin,2022_________________________________________________________Kaynakça KAYNAKÇA Akçetin, N. Ç. (2016). Merhamet ve devlet: Schopenhauer. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 71-86. Arslanoğlu, İ. (2018) Eğitim Felsefesi. Birinci Yazım İkinci Basım. Caf, B. (2019). Arthur Schopenhauerda pesimizmin felsefesı̇ (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü). Cevizci, A. (2012). Felsefe Ders Kitabı, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını, E-ISBN 978-975-06-2653- 1 Çelik,S &,USLU,S. (2013). Modern Felsefe 2. İkinci Yazım İkinci Basım Anadolu Üniversitesi Yayınları Karaağaçlı, M. (2021). Eğitimin Temeli Felsefe. İkinci Yazım Dördüncü Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Kösedağ, S. (2015). Arthur Schopenhauer ve Nurettin Topçu'da İrade ve İnsan Problemi (Doctoral dissertation, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). Schopenhauer, A. (2014). Felsefe Tarihinden Kesitler. Ahmet Aydoğan (çev.). İstanbul: Say Yayınları. Tuğluk, A. (2015). Tevfik Fikret'in şiirlerinde inanç krizi ve buhran (Master's thesis, Batman Üniversitesi). 51
Search
