109 DBD Accounting Apr'21

02 เดอื นเมษายน 2564 ฉบบั ที 109

03 เดอื นเมษายน 2564 ฉบบั ที 109

04 เดอื นเมษายน 2564 ฉบบั ที 109

05 เดอื นเมษายน 2564 ฉบบั ที 109

06 เดอื นเมษายน 2564 ฉบบั ที 109

07 เดอื นเมษายน 2564 ฉบบั ที 109

08 เดอื นเมษายน 2564 ฉบบั ที 109

09 เดอื นเมษายน 2564 ฉบบั ที 109

BLOCKCHAIN TECHNOLOGY : shaping the future of accountancy เทคโนโลยบี ล็อกเชน กําลังจะเปนอนาคตของวชิ าชพี บญั ชี o. การเขา้ ตลาดหลักทรพั ย์ Nasdaq และเสนอขายหนุ้ ใหก้ ับประชาชน (IPO) ของ Coinbase (เวป เทรดเหรยี ญครปิ โต) ซงึ มมี ลู ค่ากว่า 68 พนั ล้าน ตลอดจนสกลุ เงินดิจิทัลทีออกโดยธนาคารกลาง (Central Bank Digital Currencies : CBDC) และ สนิ ทรพั ยด์ ิจิทัลทีมลี ักษณะเฉพาะตัว ไมส่ ามารถ ทําซาได้ (Non-fungible token : NFT) ทังหมดทีกล่าวมานลี ้วนมเี ทคโนโลยบี ล็อกเชนอยูเ่ บอื งหลัง แมเ้ ทคโนโลยนี จี ะมมี าหลายสบิ ปแล้ว และตอนนกี ําลังเขา้ มามบี ทบาททังในวงการการเงิน ทรพั ยส์ นิ ทางปญญา และความยงั ยนื แต่มนั จะไปเกียวขอ้ งกับวิชาชพี ทางบญั ชขี องเราได้อยา่ งไร? บทความนจี ะพาเราไปรูจ้ ักกับบล็อกเชน และเขา้ ใจถึงการนาํ เทคโนโลยนี มี าใชใ้ นวิชาชพี บญั ช.ี ........ 1990s WHAT IS BLOCKCHAIN ?1. บล็อกเชนคือเทคโนโลยที ีสามารถเชอื มต่อผคู้ นหรอื บรษิ ัทต่างๆโดยตรง หรอื ผา่ นวิธบี ุคคลต่อบุคคล (peer-to-peer) อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ ในรอบ 20 ปทีผา่ นมาเรามกี ารแลกเปลียนขอ้ มลู กันอยูแ่ ล้วผา่ น Internet อินเทอรเ์ นต ทังการสง่ อีเมลล์ การโพสต์บนสอื สงั คมออนไลน์ รวมถึงการแชรเ์ อกสาร แต่ว่าเทคโนโลยบี ล็อกเชนจะยกระดับ 2000s การเชอื มต่อผา่ นอินเทอรเ์ นตไปอีกขนั คือจาก internet of information เปน internet of value คนทัวไปอาจค้นุ เคยว่าเทคโนโลยบี ล็อกเชนนนั เกียวขอ้ งกับ Social Media บทิ คอยนห์ รอื ครปิ โตแอสเซทต่างๆ แต่จรงิ ๆแล้วบล็อกเชนคือ ระบบทีอยูเ่ บอื งหลังบทิ คอยน.์ .. 2010s และยงั สามารถนาํ ไปใชก้ ับแอปพลิเคชนั เชน่ แอปพลิเคชนั ทีไมม่ ี Blockchain ตัวกลาง (decentralized apps : dAPPs) และการเขยี นโปรแกรม โครงสรา้ งซบั ซอ้ น เชน่ smart contracts ซงึ การนาํ เทคโนโลยี บล็อกเชนมาใชใ้ น smart contrats ทําใหเ้ ราจัดการกับธุรกรรมอันหลาก หลายและทําใหก้ ารโอนสทิ ธแิ ละทรพั ยส์ นิ เปนไปอยา่ งง่ายดายและมี ประสทิ ธภิ าพ Smart contracts ทําใหเ้ ราโอนกรรมสทิ ธริ ถหรอื โอนหนุ้ บรษิ ัทกันได้อยา่ งง่ายดาย ประหยดั ต้นทนุ และไมต่ ้องผา่ นบุคคลทีสาม เชน่ ธนาคารหรอื นายหนา้ ซอื ขายหนุ้ และเสรจ็ สนิ การทํา ธุรกรรมได้ทันที โดยการทีไมต่ ้องมคี นกลางทําใหเ้ ราสามารถแลกเปลียนกันโดยตรง (peer-to- peer exchange) นถี ือเปนองค์ประกอบหนงึ ในการเขา้ สยู่ ุค web 3.0 ทีสรา้ งมลู ค่าแล้วกว่า 2 ล้านล้านดอลล่ารใ์ นชว่ ง 10 ปทีผา่ นมา 10 เดอื นเมษายน 2564 ฉบบั ที 109

KEY FEATURES2. I M M U T A B L E & D E C E N T R A L I Z E D WHAT DOES THIS HAVE TO DO WITH เ ป ลี ย น แ ป ล ง ไ ม่ ไ ด้ แ ล ะ ไ ม่ ต้ อ ง มี ตั ว ก ล า ง THE ACCOUNTANCY PROFESSION ? คณุ สมบตั ิสาํ คัญของบล็อกเชนคือทกุ สงิ ทกุ อยา่ งทีถกู จัด เก็บบนบล็อกเชนจะอยูใ่ นนนั ตลอดไป ขอ้ มลู จะไมส่ ามารถ เปลียนแปลงและลบออกไปได้ ทําใหข้ อ้ มลู บนบล็อกเชนมี ความโปรง่ ใสอยา่ งทีไมเ่ คยเกิดขนึ มาก่อน เชน่ สมมติว่านาย ก.เปนเจ้าของทรพั ยส์ นิ อยา่ งหนงึ และต่อมามกี ารโอนสทิ ธหิ รอื มลู ค่านใี ห้ นาย ข. บล็อกเชนจะยงั มกี ารบนั ทึกว่านาย ก.เปนเจ้าของทรพั ยส์ นิ นไี ปตลอด โดยทียงั สามารถรบั รองได้ว่าขอ้ มลู เหล่านจี ะไมถ่ กู ปรบั เปลียน และไมม่ ใี ครสามารถมาแก้ไขขอ้ มลู ได้ จากคณุ สมบตั ิเหล่านที ีเราไมส่ ามารถเปลียนแปลงขอ้ มลู ได้ ทําใหบ้ ล็อกเชนถกู ขนานนามว่า เปนเครอื งมอื ทีไว้วางใจได้ (trust machine) คณุ สมบตั ิประการถัดมาคือการกระจายศนู ย์ ไมม่ คี น องค์กร หรอื รฐั บาลใดเปนเจ้าของ หรอื สามารถควบคมุ ขอ้ มลู ในนนั ได้ เชน่ สมมติว่านาย ก. มสี าํ เนาของขอ้ มลู ทกุ อยา่ ง นาย ข. เชน่ เดียวกับคนอืนๆก็จะเหน็ สาํ เนานบี นระบบได้เชน่ กัน ในสภาพแวดล้อมทีปราศจาก ตัวกลางเชน่ นี ทกุ คนจะสามารถเขา้ ถึงขอ้ มลู ได้ทังหมด และผใู้ ชส้ ามารถเลือกทีจะแชรห์ รอื ไม่ แชรไ์ ด้ อีกทังจะไมม่ กี ารเก็บขอ้ มลู ในฐานขอ้ มลู สว่ นกลาง เนอื งจากมนั จะถกู บนั ทึกไว้ทีไหน หรอื ตอนไหนก็ได้ และหากต้องการก็สามารถกําหนดใหอ้ ยูภ่ ายใต้การควบคมุ โดยผใู้ ชง้ าน โดยตรง แทนทีจะพงึ บรษิ ัททีใหบ้ รกิ ารทางด้านนี ในการเปลียนแปลงสกู่ ารกระจายศนู ยเ์ ชน่ นี การนาํ ขอ้ มลู ไปใชใ้ นทางทีผดิ (abuse of information) ภัยคกุ คามทางไซเบอร์ (cyber attacks) และการเจาะระบบโดยไมไ่ ด้รบั อนญุ าต (hacking) หากไมห่ ายไปเลยก็คงลดลงอยา่ งมาก 3. แ ล้ ว เ ท ค โ น โ ล ยี นี จ ะ เ กี ย ว ข้ อ ง กั บ วิ ช า ชี พ บั ญ ชี อ ย่ า ง ไ ร ? การตรวจสอบบญั ชจี ะต้องอาศยั การคอนเฟรม์ ธุรกรรม และ ยอดตัวเลขต่างๆในชว่ งปดงบบนสมดุ บญั ชขี องบรษิ ัท เนอื งจากการมชี ว่ งเวลาระหว่างสองเหตกุ ารณ์ (time-lags) การกระทบยอด (reconciliations) และการบนั ทึกรายการใน สมดุ บญั ชี (accounting entries) ซงึ แต่ละฝายทีเกียวขอ้ งจะ มกี ารบนั ทึกไว้ด้วยตนเองแยกจากกัน... เทคโนโลยบี ล็อกเชนจะทําใหเ้ กิดการบนั ทึกรายการของ ธุรกรรมต่างๆเกือบจะในทันที ทําใหข้ อ้ มลู ธุรกรรมถกู แชร์ ทังหมดและถกู อัพเดตทังหมดทกุ ทีโดยอัตโนมตั ิ และ ยงั ชว่ ยลดกระบวนการกระทบยอดรายการในระดับธุรกรรมได้ 11 เดอื นเมษายน 2564 ฉบบั ที 109

3. WHAT DOES THIS HAVE TO DO WITH THE ACCOUNTANCY PROFESSION ? สาํ หรบั ผสู้ อบบญั ชี เทคโนโลยบี ล็อกเชนนชี ว่ ยใหก้ ารเปลียนแปลงขอ้ มลู ทีขนึ กับชว่ งเวลา ต่างๆ มคี วามต่อเนอื งกัน และทําใหท้ ังสองฝายเหน็ รายการทางธุรกรรมได้ทันกัน เนอื งจากบล็อกเชนทําใหบ้ นั ทึกและชาํ ระธุรกรรมต่างๆเกิดขนึ ได้ในเวลาเดียวกัน ผสู้ อบบญั ชจี ึงสามารถได้รบั ขอ้ มลู แบบทันที (real-time) เชน่ เดียวกับขอ้ มลู ทีเปนรูปแบบ สมาเสมอและทีเกิดซาๆ (recurring format) และยงั สามารถตรวจดู (monitoring) สงิ ที เกิดขนึ ในทันทีแทนทีจะมาทดสอบโดยสมุ่ เลือกและกระทบยอดกลับไปในรายการทีเกิด ในอดีต ซงึ ถือเปนจุดเรมิ ต้นสกู่ ารเปลียนแปลงอยา่ งมนี ยั สาํ คัญของเทคนคิ ในการตรวจ สอบบญั ชี เนอื งจากบล็อกเชนเปนเทคโนโลยจี ัดเก็บขอ้ มลู แบบกระจายศนู ย์ (Distributed Ledger Technology : DLT) ทําใหไ้ มต่ ้องมกี ารลงขอ้ มลู ทางบญั ชใี นหลายๆฐานขอ้ มลู และไม่ ต้องใหผ้ ตู้ รวจสอบบญั ชกี ระทบยอดในสมดุ บญั ชที ีแตกต่างกัน ดังนนั จึงทําใหป้ ระหยดั เวลาและลดความเสยี งจากการผดิ พลาดของคน (human error) ได้อยา่ งมาก ถึงแมก้ ารกระทบยอดของตัวเลขทางบญั ชจี ะยงั ไมส่ ามารถทําใหเ้ ปนอัตโนมตั ิได้ทังหมด (fully automated) ผา่ นเทคโนโลยบี ล็อกเชน เนอื งจากการวิเคราะหร์ ายการบญั ชที ีซบั ซอ้ นยงั ต้องใชค้ วามเชยี วชาญเฉพาะและประสบการณข์ องผสู้ อบบญั ชี แต่ว่าการทีเรา เชอื ได้ว่าทังสองฝายจะลงรายการจากขอ้ มลู ธุรกรรมทีรบั รูเ้ หมอื นกันและสามารถเขา้ ถึง ขอ้ มลู ทางบญั ชไี ด้อยา่ งทันที จะเปนประโยชนอ์ ยา่ งมหาศาลและเสรมิ ประสทิ ธภิ าพใหก้ ับ ขอ้ มลู ทางบญั ชที ีจะต้องถกู กระทบยอดและนาํ ไปวิเคราะหต์ ่อไป หากมาคิดเล่นๆถึงอานภุ าพจากการนาํ เทคโนโลยนี มี าใชร้ วมกับปญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence : AI) เราจะสามารถทดสอบความคลาดเคลือนผา่ นการวิเคราะห์ และทบทวนซงึ สามารถทําได้ ณ เวลานนั ทันที โดยไมม่ คี วามเสยี งทีจะพลาดธุรกรรมใด หรอื ทีผสู้ อบบญั ชจี ะมจี ุดบอดในการวิเคราะหข์ อ้ มลู 12 เดอื นเมษายน 2564 ฉบบั ที 109

4. แท้จรงิ แล้ว เทคโนโลยบี ล็อกเชนก็คือระบบสมดุ จดบญั ชี (ledger system) ทีมคี ณุ สมบตั ิ-เด่นLOOKING AHEAD ได้แก่ การไมส่ ามารถเปลียนแปลงได้ (immutable) และการกระจายศนู ย์ (decentralized) ซงึ คนในแวดวงบญั ชคี งจะค้นุ เคยกับการบนั ทึกรายการอยูแ่ ล้ว Accounting Blockchain Coalition : ABC เปนความรว่ มมอื ระดับโลกทีมตี ัวแทนจากผนู้ าํ ใน วงการบล็อกเชน ทังด้านบญั ชี กฎหมาย ภาษี เทคโนโลยี และอุดมศกึ ษา ทีใหค้ ําแนะนาํ ด้าน การบญั ชสี าํ หรบั สนิ ทรพั ยด์ ิจิทัลและสกลุ เงินดิจิทัลทีใชเ้ ทคโนโลยบี ล็อกเชน ปจจุบนั IFAC member organizations กําลังสรา้ งความตระหนกั ในเทคโนโลยบี ล็อกเชนและ สนิ ทรพั ยด์ ิจิทัล สรา้ งการเรยี นรูใ้ นสมาชกิ และสว่ นงานทีเกียวขอ้ ง และใหค้ วามรูแ้ ละคํา แนะนาํ ในการบญั ชแี ละตรวจสอบบญั ชสี าํ หรบั บล็อกเชนและสนิ ทรพั ยด์ ิจิทัล การเสรมิ สรา้ ง ความรูค้ วามเชยี วชาญและเขา้ ใจเทคโนโลยใี หมๆ่ นี รวมถึงการนาํ มาปรบั ใชส้ าํ คัญมากต่อการ ทีจะทําใหว้ ิชาชพี มคี วามพรอ้ มและสามารถคงอยูต่ ่อไปในอนาคต แนน่ อนว่าเทคโนโลยบี ล็อกเชนจะยง้ ก้าวหนา้ ต่อไป และมผี ใู้ ชใ้ หมๆ่ หลากหลายมากขนึ จึงขนึ กับวิชาชพี บญั ชวี ่าจะรกั ษาความโปรง่ ใสและความรบั ผดิ ชอบใหค้ งอยูอ่ ยา่ งไร เขยี นโดย Monica Singer และ Gabriella Kusz สแกนทีนีเพืออ่านบทวามต้นฉบับ เผยแพรเ่ มอื วนั ที 19 เมษายน 2564 แปลและเรียบเรียงโดย นางสาวบุญสิตา ภววงษ์ศักดิ และ นางสาวภาสิน จันทรโมลี ฝายวิชาการ กองกํากับบัญชีธุรกิจ หากมีข้อแนะนาํ /ติชมสามารถแจ้งได้ที [email protected] หรอื โทร 02-547-4407 แล้วพบกันใหม่ฉบับหน้าค่ะ... 13 เดอื นเมษายน 2564 ฉบบั ที 109