แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1

แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ 1 หนว่ ยที่ 1 ชอ่ื วิชา งานเครือ่ งยนต์เล็ก (20101 – 2101) เวลาเรียนรวม 126 คาบ ชอ่ื หน่วย โครงสรา้ งและหลักการทางานของเคร่ืองยนตเ์ ลก็ สอนครั้งท่ี 1/18 แก๊สโซลีนและดเี ซล ช่อื เรอ่ื ง โครงสร้างและหลักการทางานของเคร่อื งยนต์เล็กแกส๊ โซลนี และดีเซล จานวน 4 คาบ หัวขอ้ เร่อื ง ปฏบิ ตั ิ - ทฤษฎี 1.1 หลักการทางานท่ัวไปของเครื่องยนต์ 1.2 เครือ่ งยนตเ์ ล็กแก๊สโซลีน 1.3 เคร่อื งยนต์เลก็ ดเี ซล 1.4 ตารางสรปุ เปรยี บเทียบเครอื่ งยนตเ์ ล็ก แกส๊ โซลนี และดีเซล สมรรถนะย่อย แสดงความรูเ้ กี่ยวกับโครงสร้างและหลกั การทางานของเครื่องยนต์เลก็ แก๊สโซลนี และดีเซล จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม ด้านความรู้ 1. อธบิ ายโครงสรา้ งของเครอื่ งยนตเ์ ลก็ แกส๊ โซลีนและเครอื่ งยนต์เลก็ ดเี ซลได้ 2. บอกความหมายชิน้ สว่ นของเครื่องยนตท์ ่ีอยูก่ ับที่และเคลอ่ื นทีไ่ ด้ 3. บอกชิ้นสว่ นของเครื่องยนต์อย่กู บั ทแ่ี ละเคลื่อนท่ีได้ 4. บอกหนา้ ท่ขี องชน้ิ ส่วนอยูก่ บั ทแ่ี ละเคล่อื นที่ได้ 5. อธบิ ายการทางานของเครอ่ื งยนต์เล็กแกส๊ โซลนี และเครอ่ื งยนต์เลก็ ดีเซล 4 จงั หวะได้ 6. อธบิ ายการทางานของเคร่ืองยนต์เล็กแก๊สโซลนี 2 จงั หวะได้ 7. อธบิ ายไดอะแกรม การเปิด ปดิ วาลว์ ของเครื่องยนต์ แกส๊ โซลนี และดีเซล 4 จังหวะได้ 8. บอกชนดิ และการทางานหอ้ งเผาไหมข้ องเครอื่ งยนต์เลก็ ดีเซลได้

แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 1 วชิ างานเคร่ืองยนตเ์ ล็ก (20101–2101) ด้านคุณธรรม จรยิ ธรรม/บรู ณาการค่านยิ มหลกั ของคนไทย 12 ประการ แสดงออกถึงกิจนิสัยท่ีดีในการทางาน รับผิดชอบ ประณีต รอบคอบ ตรงต่อเวลา สะอาด ปลอดภัย และรักษาสภาพแวดลอ้ ม เนอื้ หาสาระ เคร่ืองยนต์เล็กแก๊สโซลีนและดีเซลได้มีบทบาทเป็นอย่างมากกับชีวิตประจาวันของคนเรา เนื่องจากเครื่องยนต์เล็กแก๊สโซลีนและดีเซลเป็นเคร่ืองยนต์ท่ีใช้งานได้หลากหลายซ่ึงเป็นเคร่ืองยนต์ อเนกประสงคโ์ ดยเฉพาะได้ถูกนามาใช้ทางด้านเกษตรกรรม เช่น รถไถนาเดินตาม เครื่องสูบน้า เครื่องพ่น ยาปราบศตั รพู ืช ทใ่ี ช้ในปัจจบุ นั ดังน้ัน จงึ จาเป็นตอ้ งศึกษาโครงสรา้ งและหลักการทางานของเคร่อื งยนต์ 1.1 หลักการทางานทวั่ ไปของเคร่อื งยนต์ เคร่ืองยนต์ได้ถูกนามาใช้เป็นเครื่องต้นกาลังที่นาไปใช้กับอุปกรณ์ต่าง ๆ ท้ังขนาดใหญ่และ ขนาดเล็กหลักการทางานของเครื่องยนต์เป็นเคร่ืองยนต์ประเภทสันดาปภายใน ที่ได้จากการเผาไหม้ของ เชอ้ื เพลงิ แล้วได้กาลงั งานออกมา การเผาไหม้จะเกิดขึ้นได้ต้องอาศัยส่วนผสมของอากาศ ความร้อนและน้ามันเช้ือเพลิงมา คลุกเคล้าให้เข้ากันซึ่งเป็นการเผาไหม้อยู่ในภายในกระบอกสูบของเคร่ืองยนต์เมื่อเกิดกา รเผาไหม้แก๊สจะ ขยายตวั ดันลูกสูบใหเ้ คลอ่ื นทีล่ งและไดก้ าลังงานออกมาและถกู ถา่ ยทอดผา่ นชน้ิ สว่ นตา่ ง ๆ ของเคร่ืองยนต์ นาออกไปใช้งาน 1.2 เคร่อื งยนต์เลก็ แกส๊ โซลีน หลักการทางานเครื่องยนต์เล็กแก๊สโซลีน 4 จังหวะ มีหลักการทางานแบ่งตามจังหวะการ ทางาน 1. จังหวะดดู จังหวะนี้เปน็ จังหวะแรกของการทางานของเครื่องยนต์วาล์วไอดีเปิด ลูกสูบเลื่อน ลงจากจุดศนู ยต์ ายบนลงสูศ่ ูนยต์ ายล่างดูดเอาไอดีเขา้ มาในกระบอกสูบ ในขณะท่ีวาลว์ ไอเสยี ปิด 2. จังหวะอัด จังหวะน้ีเป็นจังหวะท่ีสองของการทางานของเครื่องยนต์ วาล์วไอดี วาล์วไอเสีย ปดิ ลกู สูบเล่อื นข้ึนจากจดุ ศนู ย์ตายล่างสจู่ ดุ ศูนย์ตายบนเพ่ืออดั ไอดใี ห้มกี าลังดนั สูง

3. จังหวะระเบิด จังหวะน้ีเป็นจังหวะที่สามของการทางานของเคร่ืองยนต์ วาล์วไอดี วาล์วไอ เสียปิดในขณะท่ีลูกสูบอัดไอดีข้ึนก่อนท่ีลูกสูบจะถึงจุดศูนย์ตายบนเล็กน้อยไอดีจะถูกจุดให้เกิดการเผาไ หม้ ด้วยประกายไฟจากหัวเทียนเกิดการลุกไหม้อย่างรวดเร็วทาให้แรงดันและความร้อนเพิ่มสูงข้ึนและกาลัง งานจากการเผาไหม้จะดนั ให้ลูกสบู เลือ่ นลง แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 1 วิชางานเครื่องยนต์เล็ก (20101 – 2101) เน้ือหาสาระ (ต่อ) 4. จังหวะคาย จังหวะนี้เป็นจังหวะสุดท้ายของการทางานของเคร่ืองยนต์ ก่อนที่ลูกสูบจะเล่ือนถึง จุดศูนย์ตายล่างเพียงเล็กน้อยวาล์วไอเสียจะเปิดและเมื่อลูกสูบเริ่มเล่ือนข้ึนจากจุดศูนย์ตายล่างสู่จุดศูนย์ ตายบน ลกู สบู กจ็ ะขบั ไล่ไอเสยี ออกจากกระบอกสูบของเคร่ืองยนต์ 1.3 เครอ่ื งยนตเ์ ล็กดเี ซล หลักการทางานของเครื่องยนต์เล็กดีเซล 4 จังหวะ มีหลักการทางานแบ่งตามจังหวะการ ทางานดงั น้ี 1. จังหวะดูด จังหวะน้ีเป็นจังหวะเริ่มต้นการทางานของเคร่ืองยนต์วาล์วไอดีเปิด วาล์วไอเสีย ปิด ลูกสูบจะเคลอ่ื นท่ีจากจุดศนู ย์ตายบนลงสู่ศนู ยต์ ายล่างดูดเอาอากาศเข้ามาในกระบอกสูบโดยผ่านหม้อ กรองอากาศ เมื่อลูกสูบเคลื่อนท่ีถึงจุดศูนย์ตายล่างวาล์วไอดีจะปิดอากาศที่ถูกดูดเข้ามาจะถูกบรรจุอยู่ใน กระบอกสูบจนเตม็ สิ้นสุดการทางานในจงั หวะดดู 2. จังหวะอัด จังหวะนี้เป็นการทางานต่อจากจังหวะดูดเมื่อลูกสูบเคลื่อนที่มาถึงจุดศูนย์ตาย ล่าง เพลาข้อเหว่ียงจะหมุนให้ลูกสูบเล่ือนจากจุดศูนย์ตายล่างข้ึนสู่ศูนย์ตายบนวาล์วไอดีและวาล์วไอเสีย จะปดิ สนทิ อดั อากาศให้มีปริมาตรเลก็ ลงทาใหเ้ กดิ ความดนั และมคี วามรอ้ นสูง 3. จังหวะระเบิด จังหวะน้ีจะทางานต่อเนื่องจากจังหวะอัดวาล์วไอดีและวาล์วไอเสียยังปิดอยู่ เมื่อลกู สูบเคล่ือนท่ีข้ึนก่อนถึงจุดศูนย์ตายบนเล็กน้อย หัวฉีดจะฉีดน้ามันออกมาเป็นฝอยละอองกระทบกับ อากาศที่ร้อนและมีกาลังดันสูง จึงทาให้เกิดการเผาไหม้อย่างรุนแรงในห้องเผาไหม้บนหัวลูกสูบดังนั้น ลกู สบู จะถกู ดนั ใหเ้ คลื่อนท่ีลงสูศ่ นู ย์ตายลา่ ง จงั หวะนเี้ รยี กอกี อย่างหนง่ึ วา่ จงั หวะงาน 4. จังหวะคาย จังหวะนี้วาล์วไอเสียจะเปิดก่อนท่ีลูกสูบจะเคลื่อนที่ลงถึงจุดศูนย์ตายล่าง เล็กน้อย แก๊สไอเสียจะคายออกจากกระบอกสูบ ในขณะน้ีเพลาข้อเหว่ียงก็ยังหมุนให้ลูกสูบเคลื่อนที่ข้ึนสู่ จุดศูนย์ตายบนเพ่ือขับไล่ไอเสียให้ออกจากกระบอกสูบ ก่อนที่ลูกสูบจะถึงจุดศูนย์ตายบนเพียงเล็กน้อย วาล์วไอดีจะเปิดให้อากาศเข้ามาในกระบอกสูบ ซ่ึงในขณะน้ีวาล์วไอเสียยังคงเปิดอยู่ทาให้อากาศซ่ึงมี

แรงดนั สูงกว่าขับไล่ไอเสียออกจากกระบอกสูบ จะเห็นว่าจังหวะคายนี้วาล์วไอดีกาลังเปิดและวาล์วไอเสีย กาลังจะปิด จังหวะการเปิดและปิดของวาล์วแบบน้ีเรียกว่าว่าจังหวะ “โอเวอร์แลป” เม่ือลูกสูบเคล่ือนท่ี ข้ึนขับไล่ไอเสียออกหมดแล้วลูกสูบก็จะเคลื่อนที่ลงอากาศก็จะถูกดูดเข้ามาในกระบอกสูบเหมือนเดิม เป็น การเริ่มตน้ การทางานของเคร่ืองยนต์ ต่อไป สรุป การทางานของเคร่ืองยนต์เล็กดีเซล 4 จังหวะ ลูกสูบเคล่ือนที่ลง 2 คร้ัง คือ ในจังหวะดูดและ จังหวะระเบิด ลูกสูบเคลื่อนที่ข้ึน 2 คร้ัง คือ ในจังหวะอัดและจังหวะคาย รวมขึ้น ลง 4 ครั้ง เพลาข้อ เหวยี่ งหมุน 2 รอบ ไดง้ าน 1 ครั้ง การทางานของเคร่ืองยนต์แบบนี้จงึ เรยี กว่าเคร่ืองยนต์ 4 จงั หวะ แผนการจัดการเรียนรูท้ ่ี 1 วชิ างานเครอ่ื งยนต์เล็ก (20101 – 2101) 1.4 ตารางสรปุ เปรยี บเทียบเครอื่ งยนต์เลก็ แก๊สโซลนี และดีเซล ลาดับ รายการ เครอ่ื งยนต์เล็กแกส๊ โซลีน เคร่ืองยนต์เล็กดีเซล 1 นา้ มนั เชื้อเพลงิ น้ามนั เบนซนิ (น้ามนั เบา) น้ามนั ดีเซล (นา้ มนั หนกั ) 2 อัตราส่วนการอัด ประมาณ 6 - 12 ตอ่ 1 ประมาณ12–25 ตอ่ 1 3 แรงดนั ในกระบอกสูบ ประมาณ 7 – 14 กก./ ซม.2 ประมาณ22–50 กก./ซม.2 4 ลักษณะห้องเผาไหม้ ไม่มีห้องเผาไหมช้ ่วย มหี อ้ งเผาไหม้ช่วย 5 การสั่นและเสียงดงั น้อย มาก 6 นา้ หนักเครอ่ื งยนต์ น้อย มาก 7 วธิ กี ารจุดระเบิด ประกายไฟจากหวั เทยี น ความร้อนจากการอดั 8 ประสทิ ธิภาพความรอ้ น ตา่ สูง 9 อตั ราการสน้ิ เปลืองน้ามนั เชือ้ เพลิง นอ้ ย มาก 10 ความตอ้ งการกาลังตดิ เครอ่ื ง น้อย มาก 11 ราคาเครือ่ งยนต์ ตา่ สงู 12 ควนั และกล่นิ ไอเสีย น้อย มาก กิจกรรมการเรยี นรู้ (สปั ดาห์ที่ 1/18, คาบท่ี 1–4/126)

1. ครูช้ีแจงรายละเอียดเก่ียวกับจุดประสงค์ สมรรถนะและคาอธิบายรายวิชา การวัดผลและ ประเมนิ ผลการเรียน คุณลกั ษณะนสิ ยั ทต่ี อ้ งการใหเ้ กิดข้ึน และข้อตกลงในการเรียน 2. ครใู ห้หนงั สอื เรียน 3. ครนู าเขา้ สบู่ ทเรียน และครูแจ้งจุดประสงคก์ ารเรียน 4. ครูสอนเนือ้ หาสาระข้อ 1.1 – 1.4 5. นกั เรียนทาแบบฝึกหัด 6. ครแู ละนักเรยี นรว่ มกนั เฉลยแบบฝึกหัด และรว่ มอภปิ รายสรปุ บทเรียน 7. นักเรยี นทาแบบทดสอบหลังเรียนหนว่ ยที่ 1 แผนการจัดการเรยี นร้ทู ี่ 1 วิชางานเครอ่ื งยนตเ์ ล็ก (20101 – 2101) สื่อและแหลง่ การเรยี นรู้ 1. หนงั สือเรยี นงานเครือ่ งยนต์เลก็ ของสานกั พิมพศ์ ูนย์หนังสือเมืองไทย 2. แบบทดสอบหลงั เรยี น 3. อนิ เทอรเ์ น็ต การวดั และการประเมินผล การวดั ผล การประเมนิ ผล (ใช้เคร่อื งมือ) (นาผลเทียบกบั เกณฑ์และแปลความหมาย) 1. แบบสงั เกตการทางานกลมุ่ และนาเสนอผลงานกลุ่ม 2. แบบทดสอบหลังเรียน (Post–test) หน่วยท่ี 1 เกณฑผ์ า่ น 60% 3. แบบประเมินคณุ ธรรม จริยธรรม ตามสภาพจรงิ เกณฑ์ผา่ น 50% เกณฑผ์ า่ น 60% งานทมี่ อบหมาย งานทมี่ อบหมายนอกเหนือเวลาเรยี น ให้ศกึ ษาข้อมลู โครงสร้างและหลักการทางานของเครื่องยนต์ เลก็ แก๊สโซลนี และดีเซลจากตาราเพ่ิมเติม ผลงาน/ชนิ้ งาน/ความสาเร็จของผู้เรียน

1. คะแนนการทาแบบฝึกหดั 2. คะแนนแบบทดสอบหลังเรียน (Post–test) หนว่ ยที่ 1 เอกสารอ้างอิง เฉลิม อ่อนอ่ิม (2562). งานเครื่องยนตเ์ ลก็ (20101 – 2101). นนทบรุ ี : ศูนย์หนังสือเมืองไทย. แผนการจดั การเรียนร้ทู ่ี 1 วิชางานเครื่องยนตเ์ ล็ก (20101 – 2101) บันทึกหลงั การสอน 1. ผลการใชแ้ ผนการจัดการเรียนรู้ (จุดประสงคก์ ารเรยี นรู/้ กิจกรรม/การประเมนิ ผล) ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... 2. ผลการเรยี นของนกั เรยี น/ผลการสอนของครู/ปัญหาท่ีพบ ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ............................................ 3. แนวทางการแก้ปัญหา ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................... ............................................ ลงช่ือ............................................... ลงชื่อ............................................... (...............................................) (.............................................) ตัวแทนนกั เรยี น ครูผู้สอน