หน่วย3_การปฏิบัติตนตามหลักธรรม

ห น่ ว ย กา รเ รีย นรูท้ ี่ 3 • พระรตั นตรยั • อรยิ สจั 4 • การปฏบิ ตั ติ นตามหลกั ธรรม

การปฏิบัติตนตามหลักธรรมในการพฒั นาตน เพ่อื เตรียมพร้อมสาหรบั การทางานและการมคี รอบครวั การปฏบิ ตั ติ นตาม หลกั ธรรมในการ พฒั นาตน เพอื่ การทางานและ การมคี รอบครัว 1

1. คบหาสัตบรุ ษุ และบณั ฑติ 1. วุฑฒธิ รรม 4 2. เอาใจใส่เลา่ เรยี นหาความจรงิ (สปั ปรุ สิ สงั เสวะ) หลักการสร้างปญั ญา (สทั ธมั มสั สวนะ) การคบเพ่ือนเป็นเร่ืองสาคัญ เราจะต้องแนใ่ จว่า การหาความรูจ้ ะบรรลผุ ลกต็ ่อเมื่อเราตงั้ ใจ ผูท้ ี่เราจะคบหาหรอื ไปหาความรนู้ ้ันเปน็ บคุ คล เปน็ ธรรมทพ่ี าไปสคู่ วามเจรญิ และเอาใจใส่ โดยการฝึกฝนด้วยตนเอง 4 ประการ ประเภทใด ใหม้ ากทสี่ ดุ ถา้ ประสบการณ์เรายงั นอ้ ยไมแ่ นใ่ จวา่ ใครเป็น 2 อยา่ งไร กค็ วรเชอ่ื คาแนะนาจากผ้ทู ่ีหวังดกี อ่ น 4 เช่น พอ่ แม่ ครู เป็นตน้ 1 4. ปฏิบตั ติ นตามทานองคลองธรรม 3 (ธมั มานธุ มั มปฏปิ ตั ต)ิ การนาสง่ิ ทเ่ี รยี นไปใชอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง 3. ใช้เหตผุ ลไตรต่ รอง 1. ไม่นาความรู้ท่เี รียนมาไปใชใ้ นทางทจุ ริต 2. ไมน่ าความรไู้ ปกอ่ ประโยชนแ์ ก่ตนเอง (โยนโิ สมนสกิ าร) โดยไมค่ านงึ ถึงความเดอื ดร้อนของผู้อนื่ ความร้จู ะเกดิ ขึ้นเมอ่ื ใชค้ วามคิดทถ่ี กู วิธี พิจารณาไดว้ ่าสิง่ ใดถกู ส่ิงใดผิด อย่าเชื่ออะไร 2 ง่ายๆ ให้ใช้เหตผุ ลและวเิ คราะห์โดยใช้ปญั ญา ใหร้ อบคอบ

ใชส้ ตปิ ัญญาคิดทบทวน ไตรต่ รองงานทท่ี า หากมี 2 ข้อบกพร่องก็ปรับปรงุ แกไ้ ข จนสาเร็จ วริ ิยะ 4 (ความเพยี ร) วมิ ังสา 2. อทิ ธบิ าท 4 1 เม่อื มคี วามสขุ กบั การทางาน (การพจิ ารณา จะทาดว้ ยความตั้งใจ ไม่ย่อทอ้ ไตร่ตรอง) หลักการสรา้ งความสาเร็จในการทางาน ฉนั ทะ มี 4 ประการ ตอ่ อุปสรรค (ความพอใจ) 3 พอใจทจี่ ะทา มีใจรักทีจ่ ะทางาน จิตตะ หากสิง่ ท่ที าเกดิ จากใจรกั จะทาให้มี (การต้ังจติ ใจ ความสุขกับการได้ทางานนน้ั ใหแ้ นว่ แน)่ จดจ่ออยูก่ ับสง่ิ ทที่ า 3 ยอ่ มทาใหส้ งิ่ ทท่ี านั้น สาเรจ็ ได้

3. สัปปรุ ิสธรรม 7 หลกั การสรา้ งตนเปน็ คนดี มี 7 ประการ ดงั นี้ 1. รู้จักเหตุ ร้วู ่าสิ่งต่างๆ เกดิ ขนึ้ จากเหตุ เช่น เห็นเพอ่ื นหลบั ในเวลาเรยี น ก็ร้วู า่ จะต้องเกิดจากพกั ผอ่ นไมเ่ พียงพอ 2. ร้จู กั ผล รูว้ ่าทาสิ่งนั้นแลว้ จะเกดิ ผลอยา่ งไร เชน่ รวู้ า่ นอนดึกจะสง่ ผลเสียสุขภาพ ระบบการเรียนรู้ลดลง จึงเข้านอนเรว็ 3. รู้จักตน ร้วู ่าตนเองเปน็ ใคร เชน่ เปน็ นกั เรยี น เป็นชาวพทุ ธ แลว้ ประพฤตติ นได้อย่างเหมาะสม 4. ร้จู ักประมาณ ร้จู กั ความพอดี ทาสง่ิ ต่างๆ อย่างเปน็ กลาง เช่น การไมใ่ ช้จ่ายฟุ่มเฟือย 5. ร้จู ักกาล รู้เวลาอนั เหมาะสม ว่าเวลาไหนควรทาสิ่งใด/ไมค่ วรทาส่ิงใด 6. ร้จู ักชุมชน ร้วู ่าชมุ ชนมรี ะเบียบแบบแผนหรือวฒั นธรรมอย่างไร แลว้ ปฏิบัติตนให้ถกู ตอ้ งเหมาะสม 7. รู้จักบคุ คล รวู้ า่ คนใดควรคบ/ไมค่ วรคบ ถ้าคบคนผดิ แลว้ ยอ่ มหาความเจรญิ ไดย้ าก ผูท้ ส่ี ามารถปฏิบตั ิตาม 7 ข้อดังกล่าวได้ จงึ จะไดถ้ ือวา่ เปน็ คนดอี ยา่ งสมบูรณ์ 4

การปฏบิ ตั ติ ามหลกั ธรรมสาหรบั การทางานและการมคี รอบครัว หลกั การสรา้ งตนเปน็ คนดี (สปั ปรุ สิ ธรรม 7) สปั ปุรสิ ธรรม 7 ธรรมที่ทาให้คนเปน็ คนดี มี 7 ประการ 1. รจู้ ักเหตุ • รูจ้ กั คดิ วา่ สรรพส่งิ ทเ่ี กิดขึ้นลว้ นแตม่ เี หตุ มิใช่เกิดขน้ึ ลอยๆ 2. ร้จู ักผล • รวู้ ่าเหตเุ กิดจากอะไรแลว้ กค็ านงึ ถงึ ผลทต่ี ามมา เช่น เกเร ติดยาเสพตดิ ชวี ติ ในอนาคตกจ็ ะมืดมน 3. รู้จักตน • รจู้ ักฐานะของตน มีความรู้ความสามารถแค่ไหน วางตนให้เหมาะสม 4. รจู้ กั ประมาณ • ร้จู กั พอดี การเรียน การกนิ การเท่ียว การนอน การจบั จา่ ยใช้สอยทกุ อยา่ งล้วนตอ้ งให้พอดี พอเหมาะ 5. รจู้ ักกาล • ตอ้ งปรบั ตวั เองและการทางานใหเ้ หมาะสมกับกาลเวลา รู้จักใชเ้ วลาให้เปน็ ประโยชน์ 6. รู้จกั ชมุ ชน • รจู้ ักวา่ ชมุ ชนหรอื สงั คมมรี ะเบียบแบบแผนหรอื วัฒนธรรมอยา่ งไร แล้วปฏบิ ัตติ นใหถ้ ูกตอ้ ง 7. รู้จกั บคุ คล • รจู้ กั เลือกคนวา่ คนใดควรคบไม่ควรคบ ถ้าคบคนผิดแล้ว ยอ่ มหาความเจรญิ ไดย้ าก 5

แแบบฝกึ หัด เร่อื งการปฏบิ ตั ติ นตามหลักธรรม บ แคาช้แี จง ให้นกั เรียนอ่านกรณศี ึกษา แลว้ วเิ คราะหก์ ารปฏบิ ัตติ นตามหลักธรรมในการพัฒนาตน และตอบคาถามต่อไปน้ี ลิซา่ มฐี านะทางบา้ นไม่ค่อยดี ขณะที่เรยี นอยู่ชั้นม.6 เข้าต้องออกจากโรงเรยี นกะทนั หัน เพือ่ ดูแลพอ่ ทป่ี ่วยและไมส่ ามารถช่วยเหลอื ตนเองได้ ปัจจบุ นั พ่อของเขาได้เสียชวี ติ ลง เขาจึงอาศยั อยกู่ บั นา้ และชว่ ย รับจ้างล้างจานในร้านอาหารท่ตี ลาดแห่งหน่ึง ลซิ า่ มกั จะพยายามหลกี เลี่ยงการพบเจอกบั เพ่ือสมัยเรยี น เพราะรูส้ กึ ไมม่ ่ันใจในตนเอง 1. ลิซ่ามีปัญหาหรอื มีความทุกขเ์ ร่อื งใด และสอดคลอ้ งกับหลกั ธรรมใด 2. ถา้ นกั เรียนเปน็ ลิซา่ จะปฏบิ ตั ิตนอย่างไร เพ่อื แกป้ ัญหาหรอื ความทุกข์ทีเ่ กิดข้ึน 3. ประโยชนท์ ่ีลซิ า่ ได้รับจากการปฏบิ ัตติ นตามหลกั ธรรมตา่ งๆ มีอะไรบา้ ง 6