หน่วยที่ 6 ศาสนพิธี

ผ้สู อน ครภู รณั ยา เอน็ ดู ช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 3

คอื พธิ ีกรรมทางศาสนา หรอื พิธีทาบุญ แบ่งไดเ้ ปน็ 2 ประเภท 1. การทาบญุ งานมงคล 2. การทาบุญงานอวมงคล

มักจะมี ... การทาบญุ เลย้ี งพระ 1. การทาบญุ เลย้ี งพระในงานมงคล ไดแ้ ก่ ทาบญุ ขนึ้ บา้ นใหม่ 2. การทาบญุ เลย้ี งพระในงานอวมงคล ได้แก่ ทาบญุ หนา้ ศพ ทาบญุ แตง่ งาน ทาบญุ วนั คลา้ ยวนั เกดิ เพือ่ ใหเ้ กดิ ความสขุ การทาบญุ อฐั ิ เป็นการทาบญุ ทเี่ ก่ยี วกบั ความตาย เพื่อระลกึ ถงึ และความเป็นสริ มิ งคล การตายของผทู้ ล่ี ่วงลบั ไปแลว้

ในการทาบญุ เจา้ ภาพจะเปน็ ผเู้ ตรยี มพธิ ีต่างๆ เช่น สิง่ ของ สถานท่ี และร้พู ิธปี ฏิบตั ติ า่ งๆ ดังน้ี

นยิ มนมิ นตพ์ ระสงฆไ์ มต่ า่ กวา่ 5 รูป นยิ มนิมนตพ์ ระสงฆ์ จานวน 8 รูป , 10 รปู หรอื มากกวา่ นน้ั เชน่ 5 รปู 7 รูป 9 รูป ไม่นยิ มนิมนตพ์ ระสงฆ์ แตต่ อ้ งเปน็ “เลขค”ู่ เปน็ จานวนคู่ เพราะถอื วา่ การทาบญุ มพี ระพทุ ธเจา้ เป็นประธาน ยกเว้น งานแตง่ งาน!!

• ท่ตี ัง้ พระพทุ ธรปู และเครอื่ งบชู า เรยี กสน้ั ๆ ว่า “โตะ๊ บชู า” นิยมใชเ้ ปน็ โตะ๊ หมู่ 5 โตะ๊ หมู่ 7 โตะ๊ หมู่ 9 • ถ้าไมม่ โี ตะ๊ หมบู่ ชู า จะใชต้ ง่ั หรอื โตะ๊ อ่ืนแทนไดท้ ไี่ มส่ งู เกินไป และปดู ้วยผา้ ขาว โดยอญั เชญิ พระพทุ ธรปู วางไวบ้ นโตะ๊ ตวั ทสี่ งู ทสี่ ดุ แล้วจัดเครอ่ื งบชู าตามขนาด ของโตะ๊

สายสญิ จน์ แปลวา่ สายรดนา้ ได้แก่ สายที่ทาดว้ ยดา้ ยดบิ นยิ มใชท้ ง้ั งานมงคลและอวมงคล นยิ มใช้สายสญิ จน์ 9 เส้น “วงรอบร้วั บ้าน” ในงานอวมงคลไมม่ กี ารวงดา้ ยสายสญิ จน์ แตม่ ีสายโยง ถา้ ไมม่ รี ้วั หรอื มแี ตก่ วา้ งเกนิ กใ็ หว้ งรอบเฉพาะอาคารทปี่ ระกอบพธิ ี ปัจจบุ ัน ต่อจากศพ เพือ่ ใชบ้ งั สกุ ลุ ในงานทาบญุ หนา้ ศพ บางคนจะวงสายสญิ จนท์ ฐ่ี านของพระพทุ ธรูปบนโตะ๊ บชู าเท่าน้ันแลว้ โยงมาท่ี ภาชนะทาน้ามนต์

การจดั อาสนะควรจดั ดา้ นซา้ ยของโตะ๊ หมู่บชู า นิยมทากนั 2 วิธี 1. ยกพน้ื อาสนะใหส้ งู ขนึ้ โดยใชเ้ ตยี งหรอื มา้ วางตอ่ กนั ใหย้ าวพอกับจานวนของพระสงฆ์ 2. ปลู าดอาสนะบนพนื้ ธรรมดา จะใชเ้ สอ่ื หรือพรมกไ็ ด้ แตอ่ ยา่ ใหอ้ าสนะของพระสงฆก์ บั อาสนะของผรู้ ว่ มพธิ ีเปน็ อันเดยี วกนั

เครอ่ื งรบั รอง ประกอบด้วย... นา้ ดม่ื กระดาษชาระ กระโถน โดยจดั ใหเ้ ท่าจานวนพระสงฆ์ ตั้งวางไว้ “ดา้ นขวามอื ของพระสงฆ”์

ผจู้ ุด คือ เจ้าภาพ/ประธานในพธิ ี เป็น “การเร่ิมตน้ การประกอบพธิ กี รรรม” 1. เร่มิ จากจุดเทยี นเลม่ ทอ่ี ยขู่ วามือพระพทุ ธรูป (ซ้ายมอื คนจดุ ) แลว้ จงึ จดุ เลม่ ทางซา้ ยมอื 2. จุดเทยี นคบู่ นแลว้ จึงเลอื่ นมาคลู่ า่ งจนครบ 3. จดุ ธูปเป็นลาดบั ตอ่ ไป

ขอ้ ปฏิบตั ิ

▪ ถือวา่ เปน็ การถวายขา้ วพระพทุ ธเจา้ โดยถวายตอ่ หนา้ พระพทุ ธรปู การจัดสารับสาหรับถวายพระพทุ ธเป็นเพยี งสารบั เลก็ ๆ มีขา้ ว น้า อาหารคาวหวาน ซึ่งเจา้ ภาพจะเปน็ ผถู้ วาย ต่อจากนน้ั จงึ ถวายภตั ตาหารแดพ่ ระสงฆ์ เมอ่ื พระสงฆฉ์ นั เสรจ็ และอนโุ มทนาเสร็จจนกลบั แลว้ กใ็ หล้ าขา้ วพระพทุ ธมารบั ประทาน

▪ เครือ่ งไทยธรรม คอื สิ่งของควรทถ่ี วายแดพ่ ระสงฆ์ ได้แก่ ปจั จยั 4 ▪ การถวายเครือ่ งไทยธรรมจะถวายหลงั จากทพี่ ระสงฆฉ์ นั ภตั ตาหารเสรจ็ แล้ว ซึ่งเปน็ หนา้ ทขี่ องเจา้ ภาพทจี่ ะตอ้ งเปน็ ผปู้ ระเคนถวายพระสงฆ์ หรอื อาจมอบใหญ้ าตหิ รอื แขกทรี่ ว่ มในพธิ ชี ว่ ยกนั ประเคนกไ็ ด้

▪ การกรวดนา้ เปน็ ขน้ั ตอนสดุ ทา้ ยในการทาบญุ เมือ่ พระสงฆ์ ฉนั ภตั ตาหารและถวายเครื่องไทยธรรมแลว้ เพอื่ อทุ ศิ สว่ นกศุ ล ใหบ้ รรพบรุ ษุ และผทู้ ล่ี ว่ งลบั ไปแลว้ ▪ อุปกรณ์ คือ ทกี่ รวดนา้ หรือแกว้ นา้ /ขนั นา้ + น้าสะอาด ▪ เรมิ่ กรวด เมอื่ พระสงฆก์ ลา่ วอนโุ มทนา “ยถา วาริ วหา …” เมือ่ พระสวดจบแลว้ ใหน้ านา้ ทกี่ รวดไปเทลงบนพนื้ ดนิ หรือ โคนตน้ ไม้