ชุมชนเดนิ ทาง : โครงการยกระดบั คณุ ภาพชวี ิตหมู่บา้ น/ชมุ ชนแบบมีสว่ นร่วม แม้ผู้พิการจะสูญเสียความสามารถบางอย่างไปแต่ก็ไม่ได้เป็นบุคคลไร้ความ สามารถอย่างส้ินเชิง หากเพียงแต่ได้รับการสนับสนุนอย่างถูกต้องก็จะท�ำให้กลุ่มคน เหล่าน้ีสามารถแสดงศักยภาพออกมาจนพึ่งพาตนเองได้ ดังเช่นกลุ่มผู้พิการที่หมู่บ้าน วอแก้วแหง่ นี้ทีก่ ำ� ลังไปได้สวยกบั อาชพี ใหมข่ องตัวเอง สภาพพนื้ ที่ (ทีต่ ้องการเลยี้ งปลาดกุ ) ของครอบครัวผูพ้ ิการ ทีต่ ้องการประกอบอาชีพการเลย้ี งปลาดุในบ่อซเี มนต์ 51
‘ชวี ิตใหม่จากตน้ ทนุ เดมิ ’ โครงการยกระดับคณุ ภาพชีวติ กลุม่ การท่องเทยี่ วโดยชุมชนบ้านปง-ห้วยลาน ตำ� บลออนใต้ อำ� เภอสันก�ำแพง จงั หวดั เชยี งใหม่ 52
ชุมชนเดินทาง : โครงการยกระดับคณุ ภาพชวี ติ หมู่บา้ น/ชมุ ชนแบบมสี ่วนรว่ ม ตน้ ทุนดี มชี ยั ไปกวา่ คร่ึง คณุ ภาพชวี ติ ของชาวชมุ ชนบา้ นปงจงึ คอ่ ยๆ ขยบั ตวั สงู ขนึ้ ผ่านกิจกรรมการพัฒนาและให้ความส�ำคัญกับทรัพยากร หลังจากท่ีอ่างเก็บน้�ำห้วยลานได้พลิกฟื้นความแห้งแล้ง วถิ ชี วี ติ วฒั นธรรม และภมู ปิ ญั ญาในชมุ ชน จนเกดิ จติ สำ� นกึ แหง่ การ ของชุมชนบ้านปง-ห้วยลานจนอุดมสมบูรณ์ข้ึนมาก ถือเป็นการ ฟื้นฟู อนุรักษ์ และสบื ทอดสิง่ เหล่านี้ไปถงึ คนรุ่นต่อไป สะสมต้นทุนแห่งการพัฒนาชุมชนได้มากพอสมควร จนเหล่า อาจารย์จากคณะบริหารธุรกิจและศิลปศาสตร์จากมหาวิทยาลัย ตอ่ ยอดจากภมู ปิ ญั ญา เทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ภาคพายัพ เห็นช่องทางการพัฒนา ชุมชนไปได้อีกระดับ จึงชักชวนเพื่อนอาจารย์จากสถาบันเดียวกัน หวั ใจสำ� คญั ของการทำ� งานระหวา่ งภาควชิ าการและชมุ ชน ทั้งคณะวิทยาศาสตร์ วิศวกรรมศาสตร์ และคณะศิลปกรรมและ ในครง้ั นี้ คอื การไดเ้ รยี นรแู้ ละเขา้ ใจเรอ่ื งราวของพนื้ ท่ี ซงึ่ นำ� ไปสกู่ าร สถาปัตยกรรม มาร่วมท�ำงานบริการวิชาการกับชุมชนและภาคี รว่ มแกป้ ญั หาไดอ้ ยา่ งตรงจดุ ภายใตก้ ารแลกเปลย่ี นองคค์ วามรแู้ ละ สำ� คญั อยา่ ง เจา้ หนา้ ทพ่ี ฒั นากรอำ� เภอสนั กำ� แพง และเทศบาลตำ� บล ประสบการณข์ องทัง้ สองฝ่าย ออนใต้ กลายเปน็ โครงการยกระดบั คณุ ภาพชวี ติ กลมุ่ การทอ่ งเทย่ี ว เหล่าอาจารย์จากทุกสาขาท่ีเข้าร่วมก็ได้พกเอาชุด โดยชมุ ชนบา้ นปง-หว้ ยลาน ทสี่ ามารถสรา้ งผลติ ภณั ฑก์ ารทอ่ งเทยี่ ว ความร้ตู ่างๆ ท้งั การท่องเทยี่ วโดยชมุ ชนการบริหารจัดการการท่อง และยกระดับคุณภาพชีวิตของชาวชุมชนได้ เที่ยว การออกแบบ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ ท่ีต่อยอดจากภูมปิ ญั ญา ดว้ ยชดุ ความรใู้ หมๆ่ ทชี่ าวชมุ ชนไดร้ บั จากการอบรมความ ด้ังเดิมในชุมชน รวมถึงความรู้ด้านการจัดการสุขาภิบาลอาหาร รจู้ ากโครงการ ทงั้ เรือ่ งสมนุ ไพรทอ้ งถ่ิน การพัฒนาผลติ ภณั ฑ์ ได้ โภชนาการ พษิ วทิ ยา การปลกู ผกั ปลอดสารพษิ จนถงึ เรอ่ื งราวของ มีส่วนช่วยก�ำหนดทิศทางการพัฒนาให้สอดคล้องกับศักยภาพและ งานก่อสร้างและปรับปรุงอาคาร มาสรา้ งกระบวนการเรียนรู้ และ ความสนใจของชุมชนได้มากข้ึน นอกจากนี้ ชาวชุมชนบ้านปงยัง ท�ำกิจกรรมร่วมกบั กลมุ่ ผ้นู �ำชุมชน แม่บ้าน ผสู้ งู อายุ และชุมชนที่ ได้เสาะหาและเลือกช่องทางการตลาดท่องเทีย่ วท่ีเหมาะสมดว้ ยตัว มีความสนใจ เอง ถอื เปน็ การสรา้ งความรแู้ ละพฒั นาทกั ษะใหก้ บั ชาวชมุ ชนในการ จากการตื่นตัวของคนในชุมชน และการเกิดเครือ บรหิ ารกลุ่มท่องเท่ยี ว ข่ายของคนท�ำงานและคนที่สนใจเพิ่มมากข้ึน ได้แสดงให้เห็นว่า เมอื่ มคี วามรคู้ วามเขา้ ใจเรอื่ งการทอ่ งเทย่ี วโดยชมุ ชนเปน็ ชมุ ชนเขา้ ใจเรอ่ื งการจดั การทอ่ งเทยี่ วของชมุ ชนไดม้ ากขนึ้ จากเดมิ มี ฐานท่ีแข็งแรงพอแล้ว ศูนย์ข้อมูลเพ่ือการท่องเท่ียวโดยชุมชนจึง เพยี งกลมุ่ ผนู้ ำ� และแมบ่ า้ นบางสว่ นภายหลงั เรมิ่ มกี ารเขา้ มาของกลมุ่ ได้รับการพัฒนาคุณภาพบริการและโครงสร้างเบ้ืองต้น รวมถึงส่ิง ผสู้ งู อายทุ ท่ี ำ� กจิ กรรมจกั สาน ไปจนถงึ กลมุ่ เยาวชนในพน้ื ท่ี นอกจากนี้ อำ� นวยความสะดวกพน้ื ฐาน เพอ่ื เตรยี มพรอ้ มส�ำหรบั ธรุ กจิ การทอ่ ง อาจารย์ เจา้ หน้าที่ และนกั ศึกษา ไดม้ ีประสบการณ์จริงกบั การลง เทยี่ วทจี่ ะทำ� ตอ่ ไป ขณะเดยี วกนั ก็ไดส้ รา้ งอาชพี ใหมเ่ พอ่ื สง่ เสรมิ การ ปฏบิ ตั กิ ารในชมุ ชน โดยใชค้ วามรทู้ างวชิ าการทมี่ ี แลว้ ปรบั ใหเ้ หมาะ ทอ่ งเทยี่ ว จนชมุ ชนมคี วามเขม้ แขง็ อนั เปน็ ฐานส�ำคญั ของการพฒั นา สมกับศกั ยภาพของชุมชน เปน็ ประโยชนใ์ นการเรยี นการสอนน�ำไป ตงั้ แต่ในระดบั ท้องถนิ่ จนถงึ ระดับประเทศ ประยกุ ตใ์ ชห้ ลงั จบการศกึ ษา 53
นอกจากน้ี สร้างเครือข่ายความร่วมมือของอาจารย์ เจ้าหน้าที่ นักศึกษาหลายสาขา คณะ และหน่วยงานนอก มหาวิทยาลัย เผยแพร่โครงการพระราชด�ำริ เพราะอปุ สรรคจะยง่ิ ท�ำใหง้ านสมบรู ณ์ ขอ้ จ�ำกดั ดา้ นเวลา และพนื้ ทท่ี ี่ไมอ่ าจด�ำเนนิ กจิ กรรมไดต้ ามก�ำหนดจงึ ไมอ่ าจหยดุ ความ มงุ่ ม่ันของทมี งานให้เดนิ หนา้ โครงการน้ีต่อไปได้ ความมุ่งมั่นต้ังใจในการเผยแพร่โครงการพระราชด�ำริ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ถือเป็นแรงผลักดันส�ำคัญท่ี ท�ำให้ทีมงานสามารถขับเคล่ือนโครงการให้ลุล่วงมาได้ พร้อมกับ ตน้ ทนุ ทางธรรมชาตทิ ่ีไดผ้ า่ นการฟน้ื ฟแู ละดแู ลรกั ษามาเปน็ อยา่ งดี ท�ำใหง้ ่ายตอ่ การต่อยอดสง่ิ ดีๆ ให้กับชมุ ชน ยงิ่ ไปกวา่ นั้น เส้นทาง ของโครงการยังเชื่อมโยงไปถึงการสร้างความตระหนัก และเห็น คุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติที่ทีมงานและชาวชุมชนได้ใช้ในการ เปน็ สว่ นหนึ่งของการยกระดับคณุ ภาพชวี ิต ทัง้ ตน้ ทุนทีแ่ ข็งแรง และแรงผลักดันท่ีเตม็ เปี่ยม ไดส้ ร้าง ศกั ยภาพของชมุ ชนขนึ้ มาอยา่ งเตม็ ที่ พรอ้ มรองรบั การทอ่ งเทย่ี วได้ ตามท่ีต้ังใจไว้ และชุมชนแห่งนี้ก็สามารถมองเห็นอนาคตของการ เปน็ ชมุ ชนแหง่ การท่องเทย่ี วไดอ้ ย่างชดั เจน ประชมุ รว่ มกับชมุ ชนการพัฒนาศกั ยภาพดา้ นการจัดการธรุ กิจทอ่ งเท่ยี วโดยชมุ ชน 54
ชมุ ชนเดนิ ทาง : โครงการยกระดบั คณุ ภาพชวี ติ หมบู่ า้ น/ชุมชนแบบมสี ว่ นร่วม กจิ กรรมรวบรวม และจัดเก็บองคค์ วามรตู้ ามเส้นทางทอ่ งเท่ยี ว กจิ กรรมการพัฒนาศักยภาพมัคคุเทศก์ชมุ ชน การพัฒนาผลติ ภณั ฑ์ของท่รี ะลึกจากผา้ การพัฒนาผลิตภัณฑ์ของทร่ี ะลกึ จากการจกั สาน 55
‘ถนนสู่การท่องเที่ยวเชงิ อนุรกั ษ์’ โครงการการยกระดบั คุณภาพชีวติ หมู่บ้านหนองหลา่ ยสู่การเป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวเกษตร 56
ชุมชนเดินทาง : โครงการยกระดับคุณภาพชีวิตหมูบ่ ้าน/ชมุ ชนแบบมีสว่ นรว่ ม เปล่ียนแปลงเพ่อื การทอ่ งเท่ียว ชาวบ้านชว่ ยกนั พลิกปยุ๋ หมกั และพฒั นาแปลงผัก ด้วยเหตุน้ี กลุ่มอาชีพภายในชุมชนจึงได้เข้มแข็งข้ึน มกี ารบรหิ ารจดั การอยา่ งเปน็ ระบบ ทำ� ใหช้ มุ ชนสามารถพฒั นาเปน็ เม่ือการท่องเท่ียวได้เข้ามามีส่วนส�ำคัญในระดับนโยบาย ชุมชนท่องเท่ียวเกษตรแปรรูปเชิงอนุรักษ์ สร้างรายได้ท่ีเพิ่มขึ้นให้ แต่ละกลุ่มอาชีพ จนชาวชุมชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีข้ึนจนกลายเป็น ของประเทศ ชาวชุมชนบ้านหนองหล่ายก็เป็นอีกหนึ่งแห่งท่ีสนใจ แบบอยา่ งด้านการบริหารกลุม่ อาชีพให้กบั ชมุ ชนอ่ืนๆ ได้ และเมื่อ ด�ำเนินการไปอย่างต่อเน่ือง ผลดีท่ีเกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรมท�ำให้ พฒั นาชมุ ชนของตนไปสกู่ ารเปน็ หมบู่ า้ นทอ่ งเทยี่ วเกษตรเชงิ อนรุ กั ษ์ จำ� นวนสมาชกิ ในชมุ ชนเพิ่มขนึ้ เส้นทางของการยกระดับหมู่บ้านให้กลายเป็นแหล่งท่อง โดยพัฒนาด้านต่างๆ เพ่ือยกระดับคุณภาพชีวิตผ่านโครงการ เที่ยวเกษตรเชิงอนุรักษ์จึงยังคงเดินหน้าต่อไป และท�ำให้ชุมชน การยกระดบั คณุ ภาพชวี ติ หมบู่ า้ นหนองหลา่ ยสกู่ ารเปน็ หมบู่ า้ นทอ่ ง พฒั นามากขน้ึ เรอื่ ยๆ เที่ยวเกษตร โครงการนี้ไดก้ ระจายประโยชนไ์ ปใหท้ วั่ ถงึ กลมุ่ อาชพี ทงั้ 5 กลมุ่ ในบา้ นหนองหลา่ ย ทง้ั กลมุ่ เกษตรผสมผสาน กลมุ่ ปยุ๋ หมกั กลมุ่ ไอศกรมี กล่มุ เลี้ยงจงิ้ หรดี และกลมุ่ การแปรรปู ขา้ วกลอ้ ง ท้ังนีย้ งั ไดเ้ ปน็ ตัวอย่างถงึ ชุมชนบรเิ วณใกล้เคยี ง และสรา้ งประโยชนใ์ ห้กับ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนา (มทร.) เขตพนื้ ทล่ี ำ� ปางดว้ ย 57
ความรู้ปูทาง ทีมงานอาจารยค์ ณะบรหิ ารธรุ กิจ และศลิ ปศาสตร์ ลงพ้นื ท่เี พื่อเป็นท่ปี รกึ ษาฝา่ ยตา่ งๆ เสน้ ทางสกู่ ารเปน็ หมบู่ า้ นทอ่ งเทยี่ วเชงิ อนรุ กั ษข์ องบา้ นหน องหล่าย เกดิ ข้นึ ไดด้ ว้ ยความรขู้ อง 3 สาขาวชิ าจาก มทร. ทั้งดา้ น บริหารธรุ กิจ วศิ วกรรม และวทิ ยาศาสตร์ โดยในด้านบริหารธุรกิจ ได้เน้นการส่งเสริมการบริการ จดั การ การตลาด การออกแบบผลติ ภณั ฑแ์ ละโลโกส้ นิ คา้ สว่ นดา้ น วิศวกรรมจะเป็นการเน้นถ่ายทอดเทคโนโลยีการสร้างเคร่ืองย่อย ใบไม้และเคร่ืองสีข้าวกล้อง ซ่ึงเป็นสิ่งประดิษฐ์ตามความต้องการ ของชมุ ชน ส�ำหรบั ในดา้ นวทิ ยาศาสตร์ ไดเ้ นน้ การพฒั นาผลติ ภณั ฑ์ สตู รอาหาร เทคนิคการเล้ียงสัตว์ นอกจากน้ี ทาง มทร. ยงั ไดถ้ ่ายทอดเรอื่ งราวทีเ่ กีย่ วกบั เทคโนโลยี โดยมงุ่ ไปทกี่ ารระดมสมอง การจดั การโครงสรา้ งองคก์ ร และดึงให้ชุมชนได้เข้ามีส่วนร่วมเพื่อให้การท�ำงานของโครงการ สอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการดา้ นอาชพี ของชมุ ชน ดว้ ยกระบวนการ วางแผนการท�ำงานตามหลักวงจรควบคุมคุณภาพ PDCA ได้แก่ การวางแผน การปฏิบตั ติ ามแผน การตรวจสอบ และการ ปรับปรงุ แกไ้ ข ส�ำหรับการเดินทางสู่เป้าหมายแล้ว ธงท่ีปักไว้ปลายทาง คือสิ่งส�ำคัญท่ีสุด แต่ส่ิงที่ส�ำคัญไม่แพ้กันคือเรื่องราวระหว่างเดิน ทาง ซงึ่ ส�ำหรบั โครงการนีค้ ือการไดเ้ รียนรู้และเกดิ การแก้ไขปัญหา อย่างมสี ่วนรว่ มระหวา่ งชุมชนและมหาวิทยาลยั ท้ังเรื่องการบูรณา การศาสตรต์ า่ งๆ จนถงึ การบรหิ ารจดั การอยา่ งเปน็ ระบบทที่ �ำใหง้ าน เดนิ หน้าไดอ้ ยา่ งราบร่ืน ขณะเดยี วกนั ดว้ ยความเขม้ แขง็ ความรว่ มมอื จนถงึ ความ พรอ้ มของชาวชมุ ชนทจี่ ะมงุ่ ไปสเู่ ปา้ หมายก็ไดท้ ำ� ใหโ้ ครงการนส้ี ำ� เรจ็ ไดใ้ นทสี่ ุด 58
ชมุ ชนเดินทาง : โครงการยกระดบั คุณภาพชวี ติ หมู่บ้าน/ชุมชนแบบมีส่วนรว่ ม ลงพ้นื ท่ีแปลงเกษตรในชมุ ชน อบรมการเพาะเชอื้ เหด็ รว่ มกับคลินิกเทคโนโลยี การคิดตน้ ทุนและการเตรียมความพร้อมการจดั ตง้ั วสิ าหกจิ ชมุ ชน มอบทุนเพอื่ จดั ตัง้ วสิ าหกจิ ชุมชนกลมุ่ บา้ นหนองหล่ายและเปิดบัญชี 59
“สร้าง...คน สรา้ ง...ความรู้ สร้าง...ชุมชน”
สถาบันถา ยทอดเทคโนดลยีสูชมุ ชน มหาวทิ ยาลัยเทคโนดลยรี าชมงคลล้านนา 98 หมู่ 8 ต.ปา ปอ ง อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ 50220
Search
