ISSN : 2392-5892 ISSN Online : 2561-2335 ฉบบั ท่ี2ปท่ี8 พฤษภาคม 2564 - สิงหาคม 2564
วัตถุประสงค์ บทบรรณาธิการ 1. เพือ่ เผยแพร่ขอ้ มลู ข่าวสารและผลงานวจิ ัย และ จากสถานการณก์ ารระบาดของโรคโควดิ -19 ในตอนนี้ งานบริการวิชาการของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ส่งผลให้มีผู้ติดเชื้อเพิ่มมากข้ึนในทุกวัน ท้ังในประเทศไทย ราชมงคลลา้ นนา และต่างประเทศ ความหวังท่ีจะช่วยลดจ�ำนวนผู้ติดเชื้อนั้น คือวัคซีนเพราะการฉีดวัคซีนเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันป้องกัน 2. เพ่ือเป็นสื่อกลางในการแลกเปล่ียนเรียนรู้ และ การแพร่กระจายเชื้อและสามารถลดความรุนแรงของโรคได้ การเข้าถึงองคค์ วามรู้ของภาคประชาชน ซึ่งในประเทศไทยตอนน้ีก็ก�ำลังรณรงค์และเร่งฉีดวัคซีน ใหก้ บั ประชาชนอยา่ งทว่ั ถงึ และรวดเรว็ ทส่ี ดุ ซง่ึ หลาย ๆ ทา่ น กองบรรณาธกิ าร ก็ยังคงมีค�ำถามเกี่ยวกับการฉีดวัคซีนโควิด-19 กัน ในวันนี้ ผชู้ ่วยศาสตราจารยเ์ กรยี งไกร ธารพรศร ี ทางวารสารแกว้ ปญั ญา มทร.ลา้ นนา ปี 8 ( ฉบบั ที่ 2 ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์นทชี ัย ผัสดี ปี 2564 ) เลม่ น้ี จงึ ไดน้ ำ� เสนอ บทความ เปดิ มมุ มองในการ อาจารยว์ ิสทุ ธ์ิ บวั เจริญ ฉีดวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 และรวมถึงชนิดวัคซีนต่างๆ ผู้ช่วยศาสตราจารย์สรุ วี รรณ ราชสม และเชอื้ ของโรคโควดิ -19 ทกุ สายพนั ธ์ุมอี ะไรบา้ ง อนั ตรายแคไ่ หน? นายนรศิ กำ� แพงแกว้ นอกจากนี้การระบาดของโรคโควิด-19 ท�ำให้ นายพิษณุ พรมพราย ส่งผลกระทบในความเป็นอยู่ท�ำให้เกิดความเคลียด นายจกั ร์รนิ ทร์ ช่ืนสมบัติ เลม่ นนี้ ำ� เสนอบทความ “เครยี ดได้ คลายเปน็ ในยคุ โควดิ -19 นางสาวรัตนาภรณ์ สารภี ระบาด” เป็นบทความท่ีน�ำเสนอการลดความเคลียด ใหล้ อง นายเจษฎา สุภาพรเหมนิ ทร์ ผ่อนคลายจิตใจของตัวเองด้วยวิธีการทางจิตวิทยา และ นางสาวสุธาสิน ี ผูอ้ ยู่สขุ ยังมีบทความท่ีน่าสนใจ บทความในฉบับน้ีอีกมากมาย นางสาววราภรณ์ ตน้ ใส ให้สาระความรู้ เช่น เร่ืองหน้ากากในช่วงโควิด-19 ระบาด นายวรี วทิ ย์ ณ วรรณมา : ชนดิ การทดสอบ การใช้งาน และมาตรฐาน เรือ่ งการทำ� เจลล้างมือกลิ่นผลไม้ (Jell Fruit) เร่ืองเข้าอินทขีล จดั ท�ำโดย บล่ ะรตี เสยี หมอง บล่ ะคลองเสยี เปลา่ อยากใหต้ ดิ ตามอา่ นกนั สว่ นคอลมั น์“โครงการหลวงเพอื่ ชมุ ชน” นำ� เสนอในเรอ่ื งโครงการ กลมุ่ งานสร้างองคค์ วามรูแ้ ละถา่ ยทอดเทคโนโลยี การพัฒนาศักยภาพผู้ผลิตงานด้านการออกแบบผลิตภัณฑ์ สถาบันถ่ายทอดเทคโนโลยสี ู่ชมุ ชน และบรรจุภัณฑ์นมกระบือ ของศูนย์พัฒนาโครงการหลวง มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลล้านนา แม่ทาเหนือ จังหวัดเชียงใหม่ โดยสามารถน�ำกระดาษ 98 หมู่ 8 ต�ำบลปา่ ปอ้ ง อำ� เภอดอยสะเกด็ ที่ผลิตจากล�ำต้นข้าวโพดไปสร้างมูลค่าเพ่ิมให้กับกระดาษ จงั หวดั เชยี งใหม่ 50220 โดยการออกแบบ และพัฒนาแปรรูปกระดาษเป็นผลิตภัณฑ์ โทร.053 - 266516-8 เพื่อเพิ่มมูลค่าของสินค้า ตลอดจนสามารถน�ำไปประยุกต์ ใช้กับการท�ำเป็นบรรจุภัณฑ์สาหรับบรรจุผลิตภัณฑ์แปรรูป ข้อเขียนหรือบทความใดๆ ที่ตีพิมพ์เผยแพร่ในวารสารแก้ปัญญา จากนำ้� นมควายหรอื นำ�้ นมแพะของโครงการหลวงแมท่ าเหนอื ฉบับน้ี เป็นความคิดเห็นเฉพาะตัวของผู้เขียน คณะผู้จัดท�ำไม่ โดยสร้างสรรค์เป็นผลิตภัณฑ์ท�ำมือ เช่น หน้าปกสมุดท�ำมือ จ�ำเป็นต้องเห็นด้วยและไม่มีข้อผูกพันกับคณะผู้จัดท�ำและสถาบัน บรรจภุ ณั ฑก์ ระดาษสำ� หรบั สบกู่ อ้ นเพอื่ ใหช้ มุ ชนนำ� ไปจำ� หนา่ ย ถ่ายทอดเทคโนโลยีสู่ชุมชน มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ชุมชนสามารถพึ่งพาตนเองได้ สร้างอาชีพและรายได้เสริม แต่อย่างใด จากอาชพี หลกั ทปี่ ระกอบอาชพี ทำ� นาและปลกู ขา้ วโพดไดอ้ กี ดว้ ย สดุ ทา้ ยนกี้ องบรรณาธกิ ารวารสารแกว้ ปญั ญาหวงั วา่ วารสารฉบับน้ี จะเป็นแหล่งหนึ่งที่สร้างขุมปัญญาด้านงาน บรกิ ารวชิ าการแกท่ า่ นผอู้ า่ นไมม่ ากกน็ อ้ ย เพอ่ื การพฒั นาบรกิ าร วชิ าการจากภาคการศกึ ษาสภู่ าคชมุ ชน สงั คม ใหเ้ กดิ ความยง่ั ยนื ตอ่ ไปครบั …แลว้ พบกนั ใหมใ่ นโอกาสตอ่ ไป กองบรรณาธกิ าร
คอลมั น์ ชมุ ชนเดินทาง : ISSN : 2392-5892 30-33 “U2T Covid Week” ISSN Online : 2561-2335 กา้ วต่อไปสภู้ ยั โควดิ ดไดในเวลาทเ่ี ร็วท่ีสุด“ ฉบับที่2ปท ี่8 ต�ำบลสันทราย อ�ำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ สดุ อหนา กากอนามัย พฤษภาคม 2564 - สิงหาคม 2564 3โคร4ง-ก3าร5หลวง...เพ่ือชุมชน : รอบร้วั มทร.ลา้ นนา โครงการการพัฒนาศกั ยภาพ ผผู้ ลติ งาน ด้านการออกแบบผลิตภัณฑ์ และบรรจุภณั ฑ์ 14 , 29 นมกระบือ ของศนู ย์พัฒนาโครงการหลวง 4-6เปิดมมุ มอง : แม่ทาเหนอื จังหวัดเชยี งใหม่ ผศ.นพ.พสิ นธ์ิ จงตระกูล 12-14ซะปะ๊ สเปซ : เปรยี บเทยี บไวรสั “โควดิ -19” เกรด็ ความรูค้ สู่ ุขภาพ I ฉดี วัคซนี โควิด-19 ชนดิ ไหนดี ทกุ สายพนั ธ์ุ มอี ะไรบา้ ง อนั ตรายแคไ่ หน? 10-11 พญ.ชนนั ภร วเิ ศษวทิ ยเวช กมุ ารแพทย์ประจำ� ศนู ย์ศรพี ัฒน์ ฯ คณะแพทยศาสตร์ มช. 26-29 “วคั ซีนโควิด-19” สาขาวิชาทเี่ ชี่ยวชาญ : ภมู แิ พ้ ฉดี วคั ซีนเดก็ 36-37 มกี ชี่ นิด ตัวไหนเขา้ ไทยบา้ ง “หมอเองเชอื่ ว่า วคั ซนี ที่ดที ส่ี ดุ กค็ ือ วคั ซนี ที่ดที ีส่ ุด” การท�ำเจลลา้ งมือ Knowledge Management : กลน่ิ ผลไม้ (Jell Fruit) 7-9 เครยี ดได้ คลายเปน็ 38 ของมนั ตอ้ งโชว์ : ในยุคโควดิ -19 ระบาด 7-9 งานวจิ ัยไมข่ ึ้นหิง้ : 30-33 20-25 หนา้ กากในชว่ งโควิด-19 ระบาด : ชนิด การทดสอบ การใชง้ าน และมาตรฐาน เรื่องเลา่ ชาว (มทร.) ล้านนา : 30-33 “เขา้ อินทขีล บ่ละรตี เสียหมอง บล่ ะคลองเสยี เปล่า”
: เปดิ มมุ มอง ผศ.นพ.พิสนธิ์ จงตระกลู เกรด็ ความรู้คู่สขุ ภาพ I ฉดี วัคซีนโควดิ -19 ชนดิ ไหนดี จากสถานการณก์ ารระบาดของโรคโควดิ -19 ในตอนนี้ ท่มี าของภาพ : https://www.naewna.com/lady/323733 ส่งผลให้มีผู้ติดเชื้อเพิ่มมากข้ึนในทุกวัน ทั้งในประเทศไทย และต่างประเทศ ความหวังท่ีจะช่วยลดจ�ำนวนผู้ติดเชื้อน้ัน คือวัคซีน เพราะการฉีดวัคซีนเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันป้องกัน การแพร่กระจายเชื้อ และสามารถลดความรุนแรงของโรค ได้ ซึ่งในประเทศไทยตอนนี้ก็ก�ำลังรณรงค์และเร่งฉีดวัคซีน ให้กับประชาชนอย่างทั่วถึงและรวดเร็วท่ีสุด ซ่ึงหลายๆท่าน ก็ยังคงมีค�ำถามเกี่ยวกับการฉีดวัคซีนโควิด-19 กัน ในวันน้ี แพทย์ผู้เช่ียวชาญจะมาไขข้อข้องใจเกี่ยวกับการฉีดวัคซีน โควิด-19 กันครบั “วัคซนี ทีด่ ีทสี่ ดุ สำ� หรับประชาชนไทย คือวคั ซนี ทเี่ ราได้ฉีด เร็วที่สดุ ” ผศ.นพ. พสิ นธิ์ จงตระกลู ขณะนี้เรามีวัคซีน 2 ชนิด เป็นวัคซีน Sinovac ส�ำหรับผู้ท่ีมีอายุน้อยกว่า 60 ปี และวัคซีน AstraZeneca ส�ำหรับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีข้ึนไป แต่ถัดจากนี้ไป เราก็จะ มีเพียงวัคซีน AstraZeneca เป็นหลัก ต้ังแต่เดือนมิถุนายน เปน็ ตน้ ไปจะมหี ลายสบิ ลา้ นโดส นอกจากนน้ั รฐั บาลกพ็ ยายาม ทจี่ ะหาวคั ซนี ตวั อน่ื ๆเขา้ มา เชน่ Novavax หรอื Pfizer เปน็ ตน้ อย่างไรกต็ าม ประชาชนเมอื่ เหน็ วา่ มวี ัคซนี หลายชนดิ ให้เลือก อาจจะมีความกังวลเมื่อได้ยินอันตรายบางประการของวัคซีน โดยเฉพาะของ AstraZeneca เช่น ในประเทศเดนมาร์ก ได้หยุดการฉีดวัคซีนชนิดน้ีไปเนื่องจากกังวลในเรื่อง การเกดิ ลมิ่ เลอื ดอดุ ตนั ซงึ่ อาจอดุ ทสี่ มองหรอื บรเิ วณสว่ นอนื่ ๆ ของร่างกาย แต่ในขณะเดียวกันก็ต้องทราบว่า สหภาพยุโรป ท้ังสหภาพมิได้ยุติการฉีดวัคซีน AstraZeneca แต่อย่างใด ข้อเท็จจริงคือ อัตราการเกิดลิ่มเลือดอุดตันจะแตกต่างกัน ระหว่างเช้ือชาติ เช่น ในเดนมาร์ก พบ 1 ต่อ 4,000 คน 4 วารสาร
แต่ในประเทศอ่ืนๆ เช่นประเทศอังกฤษ ฉีดไป ทมี่ าของภาพ : https://www.dailynews.co.th/politics/505567/ 1,000,000 คน เจอเพียง 4 คน ซงึ่ คืออัตรา 1 ตอ่ 250,000 หากรวมทั้งสหภาพยุโรป อัตราในขณะนี้จะอยู่ท่ีประมาณ ส�ำหรับผู้ที่เสพข่าวในด้านลบของวัคซีน ควรท�ำ 1 คน ในทกุ ๆ เกอื บ 200,000 คน ในประเทศไทย อตั ราการเกดิ ความเขา้ ใจวา่ “การทีบ่ คุ คลมีอาการเชน่ เสยี ชีวติ หรือเกิด ล่ิ ม เ ลื อ ด อุ ด ตั น มี น ้ อ ย ก ว ่ า ป ร ะ ช า ก ร ใ น ฝ ั ่ ง ยุ โ ร ป ม า ก อาการบางประการหลงั จากฉดี วคั ซนี ขอใหเ้ ขา้ ใจเบอื้ งตน้ วา่ “ประสิทธิผลของวัคซีนทุกชนิดรวมทั้ง Sinovac และ เป็นผลตามหลังการฉีดวัคซีน ซึ่งยังไม่ได้รับการยืนยันว่า AstraZeneca เป็นวัคซีนท่ีป้องกันการเสียชีวิตจาก วคั ซนี เปน็ ตน้ เหตอุ ยา่ งแทจ้ รงิ ” เปรยี บเทยี บไดเ้ ชน่ สมมตวิ า่ โควิดได้ 100%” ด้วยเหตุน้ี ประชาชนจึงไม่ควรน�ำเอา มีบุคคลถูกกล่าวหาว่าไปฆ่าคน แล้วฟังดูคล้ายว่าเขาอาจเป็น อันตรายของวัคซีนซึ่งเป็นตัวเลขที่น้อยมากมาเป็นตัวต้ัง ผู้ร้ายตามส่ิงแวดล้อมต่างๆ แต่เราก็จะต้องผ่านกระบวนการ ในการตัดสินใจว่าจะฉีดหรือไม่ หรือเป็นตัวต้ังว่า จะเลือก ทางนิติวิทยาศาสตร์ ผ่านต�ำรวจ ผ่านอัยการ ผ่านศาล วคั ซนี อนื่ ๆ วคั ซนี ทดี่ ที สี่ ดุ ในการปอ้ งกนั โควดิ ขณะทปี่ ระชาชน จึงจะสรุปได้อย่างมน่ั ใจวา่ คนๆนเ้ี ป็นผู้ท�ำผิดจรงิ เช่นเดยี วกบั เปน็ โรคกนั อยา่ งมากมายและกวา้ งขวาง ไมว่ า่ เราจะทำ� งานอะไร วคั ซนี เมอื่ ฉดี วคั ซนี ไปแลว้ เกดิ ผลตามมา กจ็ ะมคี ณะกรรมการ เราจะเดนิ ทางไปทใี่ ด เรากม็ คี วามเสย่ี งเสมอ ดงั นน้ั “วคั ซนี ทด่ี ี ระดับชาติลงไปสอบสวน หากเขาบอกว่าเป็นเหตุที่เกิดข้ึน ท่ีสดุ ส�ำหรบั ประชาชนไทย คอื วคั ซีนทีเ่ ราได้ฉีดเรว็ ท่ีสดุ ” จากสาเหตุอื่นๆ ซ่ึงมิใช่วัคซีนโดยตรง เราก็ต้องเช่ือเขา และ ส�ำหรับประชาชนที่ต้องการรอวัคซีนชนิดอ่ืนๆ ถา้ หากเขารวู้ า่ จะมอี นั ตรายรา้ ยแรง เขาจะตอ้ งบอกเราในทนั ที ซง่ึ ได้แก่ Pfizer และ Moderna ตวั วัคซนี Pfizer นี้ ยงั มิไดข้ น้ึ เชน่ ที่เดนมารก์ มผี เู้ กิดโรค 1 คน ในทกุ ๆ 40,000 คน เขาก็ ทะเบียนที่ประเทศไทย และยงั ไม่ผ่าน อย. ท�ำใหไ้ มท่ ราบวนั ท่ี จะออกประกาศวา่ ขอหยดุ ฉดี วคั ซนี ชนดิ นใ้ี นประเทศ เชน่ เดยี ว วคั ซนี จะมาถงึ แนช่ ดั ส่วนวัคซีน Moderna ก�ำลงั ดำ� เนินการ กับประเทศไทย จนถึง ”ทุกวันนี้ เราฉีดวัคซีนไปมากกว่า ขึ้นทะเบียนอยู่ แต่เมื่อรัฐบาลได้สอบถามไป ก็ได้ค�ำตอบว่า 1,500,000 โดสแลว้ แตย่ งั ไมม่ รี ายงานบคุ คลในประเทศไทย จะนำ� มาให้เร็วทีส่ ดุ แต่บอกไมไ่ ดว้ า่ เม่ือใด ดังนน้ั จงึ อยากจะ ท่ีเกิดการอุดตันของหลอดเลือดสมอง หรือเสียชีวิตด้วย ขอเปรียบเทียบให้ประชาชนว่า เราเป็นคนที่ต้องขับขี่ เหตุการณ์นั้นในประเทศไทยเลยครับ” ดังท่ีได้กล่าวไป จักรยานยนต์ไปท�ำงานทุกวัน ไปยังสถานท่ีที่หลากหลาย ตงั้ แตต่ น้ วา่ อตั ราการเกดิ ผลขา้ งเคยี งไมเ่ ทา่ กนั ระหวา่ งประเทศ บคุ คลทไ่ี ดร้ บั วคั ซนี ในทนั ที คอื บคุ คลทมี่ หี มวกกนั นอ็ คสวมอยู่ ในแถบเอเชียและประเทศในแถบยุโรป คนในแถบเอเชีย และเปน็ หมวกกนั นอ็ คทผี่ า่ นมาตรฐาน มอก. แลว้ เชน่ เดยี วกบั จะมีโอกาสเกิดน้อยกว่า ดังนั้น เวลาเราได้ยินเร่ืองอันตราย วัคซีนที่ผ่านมาตรฐาน อย. ดังนั้น คนที่ขี่จักรยานยนต์โดย ของวัคซีน ให้ฟังไว้เป็นข้อสงสัยเท่านั้น ถ้าหากเราเอาเพียง มีหมวกกันน็อคก็มีความปลอดภัยตามสมควร ประชาชน ข้อสงสัยมาเป็นตัวต้ัง เราจะสูญเสียโอกาสในการได้รับวัคซีน ท่ีต้องการรอหมวกกันน็อคที่ดีท่ีสุดในโลก ตอนนี้ขอไม่ใส่ ทที่ นั ต่อเหตุการณ์ หมวกกันน็อคท่ีมีอยู่ แล้วก็ขี่จักรยานยนต์ไปตลอดเวลา เปรียบเทยี บดูสิครับ ใครจะปลอดภยั กวา่ กนั “ทกุ วนั นี้ เราฉดี วคั ซนี ไป มากกวา่ 1,500,000 โดสแลว้ แตย่ งั ไมม่ รี ายงานบคุ คลในประเทศไทย ทเ่ีกดิ การอดุ ตนั ของหลอดเลอื ดสมอง หรอื เสยี ชวี ติ ดว้ ยเหตกุ ารณน์ น้ั ในประเทศไทยเลยครบั ” 5วารสาร
นายกรัฐมนตรีของแคนาดากล่าววา่ หากเราจะหยดุ ที่มาของภาพ : https://www.bloggang.com/m/viewdiary.php?id= การแพร่กระจายของโควิดได้ในประเทศของเรา ก็คือการที่ cmu2807&month=01-2019&date=11&group=28&gblog=16 ทุกคนรีบไปฉีดวัคซีนในทันที โดยไม่ต้องเลือกว่าวัคซีนน้ัน ช่ืออะไร เช่นเดียวกันกับผู้น�ำของประเทศเยอรมนีท่ีกล่าวว่า “อยา่ งไรกต็ าม ถา้ ถงึ เวลาทตี่ อ้ งฉดี วคั ซนี แลว้ เขาจะฉดี วคั ซนี AstraZeneca ให้ ถงึ แมจ้ ะไดร้ บั ฉนั กจ็ ะฉดี ดงั นน้ั คนทไี่ ดย้ นิ ขา่ วคราวตา่ งๆ มา ขอใหเ้ ขา้ ใจวา่ วคั ซนี โควดิ -19 แลว้ นน้ั ข่าวเหล่านั้น เป็นข่าวซึ่งท�ำให้เราเกิดความกังวลจนเกินเหตุ ประชาชนทกุ คน “ถ้ามีเหตุการณ์ใดท่ีจะเป็นอันตรายต่อประชาชนไทย กย็ งั คงตอ้ งสวมใส่ เชอื่ มนั่ ไดเ้ ลยครบั วา่ ทางอย. ทางกระทรวงสาธารณสขุ และ หนา้ กากอนามยั ทางแพทย์ต่างๆ ท่ีเฝ้าดูอยู่จะต้องออกมาบอกให้หยุดฉีด ลา้ งมอื อยา่ งสมำ่� เสมอ ทันที” ดังน้ัน ใครที่กังวล รู้สึกว่าอยากรอวัคซีนท่ีดีท่ีสุดน้ัน เพอื่ เปน็ การปอ้ งกนั ใหค้ ิดวา่ หากมโี อกาสควรจะฉดี วคั ซีนในทนั ที โรคโควดิ -19 ไดด้ ที ส่ี ดุ ครบั ” “แมแ้ ต่ยาทใี่ ชอ้ ยู่ทกุ วนั น้ี เป็นยาซง่ึ มีอันตราย ท่ีมาบทความ : ช่อง youtube ตดิ จอ ฬ.จฬุ า ทจี่ ะทำ� ให้เสียชีวติ หรอื เกิดโรครา้ ยแรงมาก เกร็ดความร้คู สู่ ขุ ภาพ I ฉีดวคั ซีนโควดิ -19 ชนดิ ไหนดี ยงิ่ กวา่ วคั ซนี นะครับ” แสดงครัง้ แรกแล้วเมอื่ วนั ท่ี 25 พ.ค. 2021 https://www.youtube.com/watch?v=Nmp9ipuHEv8 ส�ำหรับผู้ที่กังวลว่า ฉีดวัคซีนไปแล้วอาจมี การเสียชีวิตเกิดขึ้นได้ อัตราการเกิดในต่างประเทศ เปรยี บเสมอื นวา่ เราซอื้ ลอตเตอรเ่ี พยี ง 1 ใบ แลว้ ถกู รางวลั ที่ 1 นั่นคืออัตราที่คนในต่างประเทศเสียชีวิตหลังจากฉีดวัคซีน AstraZeneca ประชาชนบางคนอาจสงสัยว่า ผลข้างเคียงท่ี เป็นอันตรายต่างๆ ขอให้ไม่มีเลยได้ไหม จึงจะขออธิบายว่า “แม้แต่ยาท่ีใช้อยู่ทุกวันน้ี เป็นยาซึ่งมีอันตรายท่ีจะท�ำให้ เสียชีวิตหรือเกิดโรคร้ายแรงมากย่ิงกว่าวัคซีนนะครับ” เชน่ ผทู้ กี่ นิ แอสไพรนิ เพอื่ ปอ้ งกนั โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ และสมองนน้ั มโี อกาสมเี ลอื ดออกรนุ แรง อาจจะเปน็ เลอื ดออกในสมอง หรอื อาจมีโอกาสเสียชีวิตจากเลือดออกเหล่าน้ันได้ ซึ่งเป็นอัตรา ทพี่ บไดบ้ อ่ ยกวา่ อตั ราอนั ตรายทเี่ กดิ จากวคั ซนี อยา่ งไรกต็ าม มไิ ด้ หมายความวา่ ใหป้ ระชาชนตนื่ กลวั การกนิ แอสไพรนิ เมอ่ื หมอสงั่ แตเ่ ปน็ การอธบิ ายใหฟ้ งั วา่ ยาทกุ ชนดิ ทเี่ ราใชอ้ ยู่มอี นั ตรายแนน่ อน ไมม่ ยี าใดเลยทม่ี อี นั ตราย ดงั นน้ั ถา้ จะบอกวา่ ขอฉดี วคั ซนี ทไี่ มม่ ี อนั ตรายเลย ไมม่ โี อกาสเสยี ชวี ติ เลยมไี หม ไมม่ นี ะครบั ดงั นนั้ วคั ซนี ทด่ี ที ส่ี ดุ คอื วคั ซนี ทเ่ี ราไดร้ บั การฉดี เรว็ ทสี่ ดุ ครบั สำ� หรบั ประชาชน สามารถลงทะเบยี น ‘หมอพรอ้ ม’ เพื่อรับการฉีดวัคซีนได้ หมอพร้อมจะขึ้นชื่อโรงพยาบาล ที่เราเคยไปตรวจรักษาให้เลือก และสามารถเลือกเวลาและ วนั ทไี่ ดเ้ ลย หากไมส่ ะดวก กส็ ามารถขอเปลยี่ นเวลานดั ได้ 6 วารสาร
: Knowledge Management เครยี ดได้ คลายเปน็ บทความโดย นางสาวนิลุบล สุขวณิช (นักจิตวิทยา) ในยคุ โควิด-19 ระบาด กองพัฒนานักศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ท่ีมาของภาพ : https://www.freepik.com/ ‘ความเครียด’ เป็นสิ่งที่อยู่คู่กับมนุษย์ ในการสรา้ งทอ่ี ยอู่ นั ปลอดภยั จากอนั ตรายทางธรรมชาตติ า่ ง ๆ มากข้ึน ความเครียดที่เกิดข้ึนในยุคสมัยใหม่จึงมีรูปแบบท่ี มาโดยตลอด และเราคงปฏิเสธไม่ได้เลยว่าชีวิตในแต่ละวัน แตกต่างไปจากเดิม แต่ในขณะที่ลักษณะของสถานการณ์ ของมนุษย์เรานั้นต้องเผชิญกับความเครียดอย่างที่ไม่มี ตึงเครียดได้เปล่ียนแปลงไป กระบวนการตอบสนองต่อ วนั ไหนเลยทเ่ี ราจะสามารถหลกี หนไี ปจากความเครยี ดได้ ดงั นน้ั ความเครียดของมนุษย์กลับยังคงมีลักษณะเช่นเดิมหรือไม่ได้ ความคิดท่ีอยากจะให้ชีวิตไม่ต้องมีความเครียดเลยจึงเป็นไป แตกต่างไปจากเดิมมากมายนัก โดยท่ีกล่าวว่าความเครียด ไม่ได้ อย่างไรก็ตาม ความเครียดน้ันไม่ได้ส่งผลเสียต่อมนุษย์ ในยุคปัจจุบันไม่ได้มีรูปแบบตรงไปตรงมาน้ัน อาจกล่าว เสมอไป หากย้อนไปในสมัยโบราณที่มนุษย์ยังอยู่ในสังคม ได้อีกนัยว่า ความเครียดของมนุษย์ในยุคหลังจากสังคม แบบนายพราน ความเครียดจะเป็นสิ่งที่กระตุ้นให้มนุษย์ แบบนายพราน มกั เปน็ ความเครยี ดทม่ี นษุ ยส์ รา้ งขน้ึ มาเองจาก เกิดปฏิกิริยาตอบสนองเพื่อให้ตนมีชีวิตรอด ยกตัวอย่างเช่น ความคิดของตนเอง ยิ่งมนุษย์มีความสามารถใน เมื่อเดินเข้าป่าแล้วบังเอิญเจอกับเสือ เสือคือสถานการณ์ การสร้างความคิดที่ท�ำให้เกิดความเครียดได้มากเท่าไหร่ ท่ีตึงเครียดท่ีจะกระตุ้นให้มนุษย์เกิดปฏิกิริยาตอบสนอง ยิ่งท�ำให้เกิดกระบวนการตอบสนองต่อความเครียดได้ ต่อความเครียด โดยปฏิกิริยาดังกล่าวจะครอบคลุมไปถึง มากเท่านั้น ซึ่งอย่าลืมว่าทุกคร้ังท่ีกระบวนการตอบสนอง ปฏกิ ริ ยิ าทางรา่ งกาย ไดแ้ ก่ หวั ใจเตน้ เรว็ ข้ึน ความโลหติ สงู ข้นึ ต่อความเครียดเกิดข้ึน ร่างกายของเราก็ต้องมีปฏิกิริยา เพอ่ื สบู ฉีดเลือดในปรมิ าณที่มากขน้ึ รูมา่ นตาขยาย กล้ามเน้ือ ตอบสนองต่อความเครียดไปด้วยในทุกคร้ังท่ีเราเครียด ต่ืนตัว สารอะดรีนาลิน (adrenaline) หลั่งออกมาทั้งหมดน้ี เม่ือร่างกายต้องคอยตอบสนองต่อความเครียดบ่อย ๆ เกิดขึ้นเพื่อให้ร่างกายเตรียมพร้อมต่อกระบวนการที่เรียกว่า ก็เทา่ กับว่าหวั ใจของเราตอ้ งท�ำงานหนกั บ่อย ๆ ย่ิงถา้ คนไหน “สู้ หรือ หนี (Fight or Flight)” ซ่งึ เปน็ กระบวนการในการ เปน็ คนท่มี ลี ักษณะเครียดงา่ ย ก็เทา่ กบั วา่ หวั ใจของคน ๆ นน้ั เอาชวี ิตรอด ต้องท�ำงานหนักมากกว่าคนทั่วไป และเมื่อปล่อยให้ ท้ังน้ี ในยุคสมยั ปจั จุบัน สถานการณต์ งึ เครียดไมไ่ ด้มี ความเครยี ดรมุ เรา้ อยา่ งตอ่ เนอื่ งจนกลายเปน็ ความเครยี ดสะสม ลักษณะท่ตี รงไปตรงมาอย่างสมยั กอ่ น ในชีวิตประจ�ำวนั เราไม่ โดยเฉพาะบางคนที่เครียดโดยไม่รู้ตัว ก็มักจะส่งผลเสีย ต้องเผชิญหน้ากับเสือ สิงโต รวมไปถึงมนุษย์มีความสามารถ 7วารสาร
ที่มาของภาพ : https://www.freepik.com/ เข้ามาในแต่ละวันจนก่อให้เกิดความรู้สึกตึงเครียดในระดับ ท่ีมากซึ่งไม่ใช่ความผิดของบุคคลใดเลยที่มีความสามารถ ต่อร่างกายไปด้วยโดยปริยาย เช่น รู้สึกปวดตึงตามคอ ในการรบั มอื กบั ความเครยี ดไมเ่ พยี งพอ เนอื่ งจากแตล่ ะบคุ คลมี บา่ ไหล่ เนื่องจากเวลาทร่ี า่ งกายตนื่ ตัว กล้ามเนอ้ื หลายส่วนก็ ‘โลกประสบการณ์’ ท่ีแตกต่างกัน ทั้งในส่วนของการได้รับ ต้องหดตัวเพ่ือพร้อมต่อปฏิกิริยาสู้หรือหนี เมื่อเครียดบ่อย ๆ การเล้ียงดูสภาพแวดล้อม รวมไปถึงประสบการณ์การเรียนรู้ กล้ามเน้ือก็จะเกิดการตึงตัวท�ำให้รู้สึกปวดเม่ือย และเม่ือมอง ดงั นนั้ เราจงึ ไมส่ ามารถถอื ไมบ้ รรทดั มาหนง่ึ อนั แลว้ ตดั สนิ วา่ ใคร ไปถึงในระยะยาว คนท่ีปล่อยให้ตนเองเครียดสะสมและไม่ได้ เข้มแขง็ หรอื ใครอ่อนแอไดด้ ว้ ยไม้บรรทดั อันนัน้ อนั เดียว ทำ� การผอ่ นคลายตนเอง กจ็ ะทำ� ใหม้ แี นวโนม้ ปว่ ยเปน็ โรคหวั ใจ โดยเฉพาะในยุคท่ีเกิดสถานการณ์การแพร่ระบาด โรคความดนั ระบบภมู ติ า้ นทานทำ� งานลดลง หรอื อาจไปถงึ ขน้ั ของโรคโควิด-19 อย่างท่ีก�ำลังเกิดขึ้นในตอนน้ี หลายคน ปว่ ยเปน็ โรคมะเรง็ ได้ นอกจากนี้ หากมองในแงข่ องสภาพจติ ใจ ต้องประสบกับความรู้สึกตึงเครียดท้ังทางตรงและทางอ้อม ความเครียดสะสมจะท�ำให้คนเรารู้สึกไม่สดช่ืน และ ซ่ึงหลายคนก็ได้งัดเอาเคร่ืองมือหรือแนวทางท่ีเคยรับมือกับ ความเครียดสะสมท่ีไม่ได้รับการแก้ไขอาจเพ่ิมระดับ ความเครียดคร้ังก่อน ๆ มาใชอ้ ย่างเต็มความสามารถ แต่ดว้ ย กลายเป็นโรคซมึ เศรา้ ได้ โรคโควดิ -19 นนั้ เปน็ โรคอบุ ตั ใิ หมแ่ ละเปน็ โรคทพ่ี ฒั นาสายพนั ธ์ุ แต่หากจะมองตามความเป็นจริงแล้ว สถานการณ์ ตนเองใหเ้ ปน็ สายพนั ธใ์ุ หม่ ๆ ขนึ้ มาเรอ่ื ย ๆ ดงั นนั้ การทห่ี ลายคน ตงึ เครยี ดนน้ั ไมใ่ ชป่ ญั หา แตส่ ง่ิ ทจี่ ะทำ� ใหเ้ ปน็ ปญั หาขน้ึ มาจรงิ ๆ จะรู้สึกต่ืนตัว และรู้สึกเครียดจากสถานการณ์นี้จึงไม่ใช่ คือระดับความสามารถในการจัดการรับมือกับสถานการณ์ นา่ แปลกใจแตอ่ ย่างใด ตงึ เครยี ดตา่ งหาก เราจงึ จะเหน็ วา่ บางคนเผชญิ กบั สถานการณ์ อย่างไรก็ตาม อย่างที่เราทราบกันไปแล้วว่า ที่ตงึ เครยี ดมาก ๆ เช่น การหย่าร้าง การมีหน้สี นิ จ�ำนวนมาก ความเครียดท่ีเกิดข้ึนอย่างต่อเน่ืองกินเวลายาวนานน้ัน จนแทบจะล้มละลาย กลับสามารถรับมือกับส่ิงที่เกิดข้ึนและ ส่งผลเสียต่อสุขภาพร่างกายและสภาพจิตใจ ดังนั้น มีชีวิตอยู่ต่อได้แม้จะต้องเผชิญกับอุปสรรคความยากล�ำบาก การปลอ่ ยใหต้ นเองตอ้ งอยใู่ นสภาวะตงึ เครยี ดในระยะเวลานานๆ แต่บางคนอาจจะไม่สามารถพาตัวเองให้ข้ามผ่านสถานการณ์ จึงไม่ใช่เรื่องท่ีดี การผ่อนคลายตนเองจากความเครียด ทเ่ี กดิ ขึน้ ในชวี ติ ประจำ� วันไปได้เลย เชน่ การถกู นินทาวพิ ากษ์ จึงเป็นสิ่งส�ำคัญท่ีเราควรหม่ันท�ำเพื่อให้ตนเองไม่ต้องอยู่กับ วจิ ารณจ์ ากผ้อู ื่น หรือไม่อาจรับมือกับข่าวสารที่ประดังประเด ความเครยี ดนานจนเกินไป ซง่ึ เทคนคิ การผอ่ นคลายน้ันมดี ว้ ย กันหลายอย่าง ส�ำหรับเทคนิคการผ่อนคลายเบ้ืองต้น เช่น 8 วารสาร การฝกึ หายใจดว้ ยวธิ ตี า่ ง ๆ การฝกึ สมาธิ ฯลฯ ทา่ นสามารถศกึ ษา ได้จากแหล่งข้อมูลท่ัวไปทั้งแบบเอกสารและทางอินเตอร์เน็ต แตใ่ นบทความนจี้ ะมาเชญิ ชวนใหท้ า่ นลองผอ่ นคลายจติ ใจของ ตวั เองด้วยวิธกี ารทางจติ วิทยา ดงั ตอ่ ไปน้ี ที่มาของภาพ : https://www.freepik.com/
1. ใจดีกบั ตัวเอง (Self-compassion) 3. รบั ร้คู วามต้องการของตัวเอง บางครั้งหรือหลาย ๆ คร้ัง เราอาจจะเผลอใจร้าย เป็นเรื่องที่แปลกมากแต่ก็เป็นความจริงท่ีคนเรา กับตัวเอง หรือเผลอคาดหวังกับตัวเองมากจนเกินไป เช่น มกั จะไมร่ วู้ า่ ตวั เองตอ้ งการอะไร และมกั จะไปพบความตอ้ งการ เมื่อเราท�ำบางอย่างผิดพลาด เราอาจจะต�ำหนิหรือ ของตัวเองในช่ัวโมงบ�ำบัดทางจิตวิทยา เนื่องจากในแต่ละวัน โกรธตัวเองมาก ๆ และย�้ำคิดย้�ำจ�ำอยู่กับความผิดพลาดจน เราใช้ชีวติ ไปอย่างไม่ค่อยมีความร้ตู ัว และหนง่ึ ในความไม่รตู้ ัว ไม่สามารถจะลืมหรือให้อภัยตัวเองได้ เราอาจจะคาดหวังให้ ก็คือการไม่รู้ว่าตัวเองต้องการอะไร ท�ำให้ความต้องการถูก ผลงานของเราออกมาสมบูรณ์แบบท่ีสุดจนลืมไปว่าสิ่งที่ ขับเคลอื่ นไปโดยจติ ไรส้ �ำนึก (Unconscious) สง่ ผลใหบ้ คุ คล สมบรู ณท์ ส่ี ดุ กค็ อื สงิ่ ทเี่ กดิ จากการทเี่ ราไดท้ ำ� มนั อยา่ งเตม็ ทแ่ี ลว้ แสดงพฤติกรรมต่าง ๆ ออกมาอย่างไม่รู้ตัว เช่น มานีมี ดงั นนั้ การฝกึ ใจดกี บั ตวั เอง ใหต้ วั เองมี Self-compassion บา้ ง ความต้องการอยากจะให้แม่ใส่ใจเธอบ้าง แต่มานีไม่ได้รับ เช่น คาดค้ันกับตัวเองให้น้อยลง โฟกัสด้านท่ีตัวเองท�ำได้ รู้ตัวเองอย่างตรงไปตรงมาว่าตัวเองต้องการแบบนั้น มานี มากกว่าด้านที่ตัวเองท�ำไม่ได้ ไม่พูดทางลบ (Self-talk) จึงมักจะตบตีกับเพื่อนท่ีโรงเรียนบ่อย ๆ เพราะทุกครั้ง กบั ตวั เองบอ่ ยจนรสู้ กึ ไมด่ กี บั ตวั เอง เปดิ รบั ความจรงิ ของชวี ติ วา่ ท่ีมานีมีเรื่องท่ีโรงเรียน แม่ก็มักจะต้องเข้ามาช่วยจัดการ บนโลกน้ีไม่มีอะไรท่ีสมบูรณ์แบบ เราจึงไม่จ�ำเป็นที่จ�ำต้อง แก้ปัญหาให้เสมอ แต่ถ้าวันไหนมานีไม่มีเร่ืองกับเพื่อน ท�ำตัวเองให้สมบูรณ์แบบอยู่ตลอดเวลา ไม่ต้องรู้สึกผิด ท่ีโรงเรียน แม่ก็จะท�ำแต่งานและมักไม่ได้สนใจมานี อยู่ตลอดเวลา ฯลฯ ก็จะช่วยลดความรู้สึกตึงเครียดลงได้ มากมายนัก ดังน้ัน เราจึงควรรับรู้ความต้องการของเรา ในระดับหน่งึ ว่าเราต้องการอะไร โดยเฉพาะความต้องการในระดับลึก (Yearning) เช่น ต้องการการยอมรับ ต้องการความรู้สึก 2. อยกู่ บั ร่างกายใหม้ ากกวา่ ความคิด เป็นส่วนหนึ่ง ต้องการรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า ฯลฯ เมื่อเรา เข้าใจความต้องการของตัวเอง เราก็จะไม่ถูกขับเคลื่อนให้ การที่เราอยู่กับความคิดมักเป็นการอยู่กับส่ิงที่ ท�ำพฤติกรรมโดยจิตไร้ส�ำนึก นอกจากนั้น เราจะควบคุม ไม่เป็นปจั จบุ นั โดยความคดิ น้นั โดยมากจะอยู่ในหว้ งอดตี หรือ พฤตกิ รรมของเราไดม้ ากขนึ้ เชน่ เรารวู้ า่ เราตอ้ งการการยอมรบั อนาคต ซึ่งเมื่อเราอยู่กับความคิดในอดีตเรามักจะรู้สึกเศร้า เราจงึ เลอื กทำ� พฤตกิ รรมทสี่ รา้ งสรรคเ์ พอ่ื ใหไ้ ดร้ บั ความรสู้ กึ วา่ เสยี ใจ เมอื่ เราอยกู่ บั ความคดิ ในอนาคตเรามกั จะรสู้ กึ วติ กกงั วล เราเปน็ ทย่ี อมรบั แทนทจี่ ะไปพดู จาถากถางคนอน่ื ใหค้ นอน่ื รสู้ กึ และในบางครงั้ ความคดิ ของเรากไ็ มส่ อดคลอ้ งกบั ความเปน็ จรงิ ว่าไม่ได้รับการยอมรับ ซ่ึงเมื่อแสดงพฤติกรรมเช่นน้ันออกไป ในทฤษฎีการบ�ำบัดทางจิตวิทยาหลาย ๆ ทฤษฎีจึงมีเทคนิค สิ่งที่เกิดขึ้นมักไม่ใช่ความรู้สึกดี แต่มักจะท�ำให้ตัวเองเครียด พนื้ ฐานทจี่ ะใหบ้ คุ คลอยกู่ บั กบั ปจั จบุ นั ใหเ้ ปน็ เชน่ กลมุ่ Gestalt มากขึ้น การรับรู้ความต้องการของตัวเองจึงช่วยให้เราเครียด ก็จะมีประโยคอันโด่งดังของ Friedrich Salomon น้อยลงจากการเผลอท�ำพฤติกรรมไม่น่ารักออกไป แล้วมาน่ัง Perls จิตแพทย์ชาวเยอรมันว่า “Lose your mind and รสู้ ึกผดิ กับตัวเองทหี ลัง come to your senses.” ก็คือให้ปล่อยความคิดไปแล้ว ท้ังหมดที่กล่าวมานี้ เป็นเพียงส่วนหน่ึงของเทคนิค กลบั มาอยกู่ บั เนอ้ื ตวั รา่ งกาย โดยการอยกู่ บั ปจั จบุ นั น้ี หากใคร การผ่อนคลายจากความรู้สึกตึงเครียดโดยเฉพาะความ ที่ ศึ ก ษ า ห ลั ก พุ ท ธ ศ า ส น า ก็ จ ะ พ บ ว ่ า ต ร ง กั บ แ น ว คิ ด รู้สึกตึงเครียดที่เกิดข้ึนจากความคิดของตนเอง แต่เทคนิค ทางพทุ ธศาสนามาก ๆ ซง่ึ ไมแ่ ปลกเลยคะ่ เพราะจติ แพทยห์ รอื การผ่อนคลายยังมีอีกมากมายหลากหลาย ซึ่งท่าน นักจิตวิทยาหลายท่านก็ได้ท�ำการศึกษาปรัชญาตะวัน สามารถเข้าไปศึกษาเพ่ิมเติมได้จากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ออกรวมถึงพุทธศาสนา ท�ำให้เทคนิคการบ�ำบัดทาง อย่างไรก็ตาม หากท่านได้ลองท�ำในส่วนของตนเอง จิตวิทยาออกมามีหน้าตาเหมือนเทคนิคทางพุทธศาสนา อย่างเต็มท่ีแล้ว แต่ไม่ว่าจะท�ำอย่างไรก็ยังรู้สึกเครียด อยู่พอสมควร แต่ส�ำหรับคนท่ีไม่ถนัดแนวพุทธก็สามารถ วิตกกังวล หดหู่ ในระดับท่ีกระทบต่อประสิทธิภาพ เลือกใช้เทคนิคของจิตบ�ำบัดแทนได้ เช่น เทคนิคการปรับ ในการเรียนการท�ำงานของท่าน การไปพบผู้เชี่ยวชาญ ความคดิ พฤติกรรม (Cognitive Behavioral Therapy: CBT) ก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่จะช่วยท่านได้ เพราะผู้เช่ียวชาญ เป็นตน้ หรือถา้ นึกถงึ แนวคดิ ตา่ ง ๆ แล้วรสู้ ึกวา่ มันยากเกนิ ไป จะเป็นเสมือนเพ่ือนร่วมทางในการฝึกฝนเทคนิคการจัดการ ก็แค่กลับมาอยู่กับสิ่งท่ีเราเห็น ได้ยิน รับรู้ผ่านสัมผัส กับความเครียด และบางครั้งก็เป็นเสมือนไกด์น�ำทางที่จะ ทั้ง 5 ของเรา เช่น หากก�ำลังนอนอยู่แล้วนอนไม่หลับ เชิญชวนให้คุณทดลองเทคนิควิธีการใหม่ ๆ ท่ีคุณอาจ ก็ใหร้ บั รู้วา่ เราก�ำลังอยู่บนเตยี งนอน หลังของเราอยบู่ นที่นอน ไม่เคยลองท�ำมากอ่ น รับรู้กลิน่ ของผา้ ปทู ่นี อน หรอื ลองหลับตาแล้วนึกถงึ สงิ่ ของท่ีมี อยู่ในห้อง จากน้ันลืมตาแล้วดูว่ามันมีสิ่งเหล่านั้นจริง ๆ ไหม 9วารสาร เป็นตน้
: เปดิ มมุ มอง พญ.ชนนั ภรณ์ วเิ ศษวิทยเวช กุมารแพทย์ประจ�ำศูนยศ์ รีพัฒน์ ฯ คณะแพทยศาสตร์ มช. สาขาวิชาทเี่ ช่ยี วชาญ : ภูมแิ พ้ ฉดี วัคซีนเด็ก “หมอเองเช่ือว่า วคั ซนี ท่ีดี ท�ำให้หมกหมุ่นในการฟังบรรยายและอ่านเปเปอร์ ท่ีสุดกค็ ือ วัคซนี ท่ีดที ่สี ุด” เร่ืองวัคซีนไปเยอะมากค่ะช่วงนี้ เรียกว่าเข้าข้ันพารานอยด์ ก็วา่ ได้ ส�ำหรับ sinovac ที่คนกลัวว่าฉีดแล้วจะเป็น ณ วนั นเี้ รายงั ไมม่ วี คั ซนี ทที่ วั่ โลกยอมรบั กนั วา่ ดที สี่ ดุ อัมพฤกษ์ หรืออัมพาต ทางสาขาวิชาประสาทวิทยาของ เราก็ต้องยอมรับความจริง แต่ตัวที่เรามีตอนน้ีก็ไม่ได้ข้ีเหร่ รพ.จุฬาลงกรณ์ ได้ท�ำการตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียดที่สุด เกนิ ไปนกั นะคะ ท้ังท�ำ MRI, MRA และ SPECT imaging ไมพ่ บว่ามีคนท่เี กดิ หลอดเลอื ดสมองอดุ ตนั เลย พบจำ� นวนนอ้ ยทอ่ี าจมหี ลอดเลอื ด ยอมรับว่าตอนแรกหมอเองก็ลังเลอยู่หลายตลบ สมองสว่ นปลายหดตวั และแกไ้ ขดว้ ยการใหย้ าขยายหลอดเลอื ด เหมอื นกนั คะ่ และเชอื่ วา่ สาเหตทุ หี่ ลายๆคนลงั เล เพราะเรา และภาวะชาหรอื อ่อนแรงกลับมาเปน็ ปกติหมด แต่โอกาสเกดิ ไมไ่ ดข้ อ้ มลู ทช่ี ดั เจนถงึ ผลขา้ งเคยี งและอนั ตรายจากวคั ซนี หลายๆ ปฏิกิริยาหลังฉีดวัคซีนของ Sinovac จนมีปลายหลอดเลือด ครง้ั ทท่ี ราบขา่ ว ผลขา้ งเคยี งหรอื มคี นเสยี ชวี ติ หลงั ฉดี กม็ กั จะ สมองหดตัวก็เกดิ ตำ่� มากเพียง 3 ใน 10,000 คน ( Credit : มขี า่ วออกมาวา่ ไมเ่ กยี่ วกบั วคั ซนี ทำ� ใหร้ สู้ กึ ถกู ปดิ บงั ขอ้ มลู และ อ.นภชาญ ภาควชิ าโลหติ วทิ ยา คณะแพทยศาสตร์ จฬุ าลงกรณ์ ไมเ่ ชอื่ ถอื ในตวั วคั ซนี นกั มหาวิทยาลัย ) แต่ ณ วนั นท้ี ขี่ า้ ศกึ โจมตใี กลเ้ ราขนึ้ มาเรอ่ื ยๆ ยอดผปู้ ว่ ย ไม่มีแนวโน้มจะลดลง อัตราการเสียชีวิตจากเชื้อโควิด-19 ทว่ั โลกอยทู่ ่ี 1 ตอ่ 50 ในประเทศไทย 1 เดอื นกอ่ นยงั อยทู่ ี่ 1 ตอ่ 400 แต่ ณ วนั นขี้ ยบั มาที่ 1 ตอ่ 180 ทำ� ใหค้ ดิ วา่ แมโ้ ล่ ปอ้ งกนั ขา้ ศกึ จะยงั ไมด่ นี กั แตก่ ด็ กี วา่ รบกบั ขา้ ศกึ ดว้ ยมอื เปลา่ 10 วารสาร
ภาวะเกล็ดเลือดต่�ำร่วมกับหลอดเลือดอุดตัน ไทยเราฉีดวัคซนี ตั้งแต่ 28 ก.พ.- 10 พ.ค. 2564 โดยเฉพาะที่สมอง ท่ีเรียกว่า vaccine-induced immune ไปประมาณ 1.9 ลา้ นโดส เป็น SINOVAC ไป 1.8 ล้านโดส thrombotic thrombocytopenia (VITT) ที่มีรายงาน AstraZeneca ไป 100,000 โดส พบผูม้ ีอาการไมพ่ งึ ประสงค์ หลงั ฉดี วคั ซนี ของAstraZenecaหรอื JohnsonandJohnsonนน้ั รนุ แรง 14 ราย หรอื 7 ใน 1 ลา้ น พบอาการแพร้ นุ แรงทถ่ี งึ ขน้ั อาจ โอกาสเกดิ ตำ�่ อยรู่ ะหวา่ ง 1 ตอ่ 100,000 ในยโุ รป และอาจลดถงึ จะทำ� ใหช้ อ็ คจาก SINOVAC 12 ราย AstraZeneca 1 ราย และ 1 ตอ่ 500,000 เกาหลใี ต้ เนอ่ื งจากในคนเอเชยี risk ในการเกดิ มีอาการผิดปกติของเส้นประสาททั่วร่างกายจาก SINOVAC หลอดเลือดอุดตันต่�ำกว่าคนยุโรป ส่วนใหญ่เกิดในผู้หญิง 1 ราย ยงั ไมพ่ บ VITT ในคนทไี่ ดร้ บั AstraZeneca 100,000 ราย อายนุ อ้ ยกวา่ 40- 50 ปี ภาวะนสี้ ามารถใหก้ ารวนิ จิ ฉยั และรกั ษา ทผ่ี า่ นมาเลย มรี ายงานเสยี ชวี ติ หลงั ไดร้ บั วคั ซนี 5 เคส ซงึ่ ทกุ เคส ไดด้ ว้ ยยาทม่ี อี ยใู่ นประเทศไทย คอื สเตยี รอยด์ และ IVIG ดงั นนั้ ถงึ ได้รบั การชันสูตรแลว้ วา่ ไม่เกีย่ วกับวคั ซนี มโี อกาสเกดิ แตเ่ ราสามารถใหก้ ารดแู ลรกั ษาได้ อตั ราเสยี ชวี ติ จาก ผลแทรกซ้อนน้ีต�่ำลงเหลือ ประมาณ 25% ในรายท่ีพบ วคั ซนี ไขห้ วดั ใหญม่ ปี ระโยชนใ์ นแง่ ปอ้ งกนั ไมใ่ หเ้ กดิ ภาวะแทรกซ้อน ( Credit : อ.นภชาญ ภาควิชาโลหิตวิทยา ภาวะแทรกซอ้ นเพมิ่ เติมจากไขห้ วดั ใหญ่ หลงั ติดเชื้อโควิด-19 คณะแพทยศาสตร์ จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั ) หากฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่และวัคซีนโควิดในช่วงใกล้ๆกัน ควรใหห้ า่ งกนั 14-30 วนั เอาแนน่ อน ก็ 30 วนั ไปเลยคะ่ เพราะ เจา้ หนา้ ทีค่ ัดกรองบางทอ่ี าจใชค้ า่ 30 วัน เดย๋ี วจะเสยี เวลาไป แล้วไม่ได้ฉีด แต่ถ้าเป็นวัคซีนจ�ำเป็น เช่น วัคซีนพิษสุนัขบ้า ไม่ต้องรอนะคะ ยงั ไงกต็ อ้ งฉดี ตามตารางคะ่ ฉีดแล้วได้ผลนานไหม : น่าจะอยู่ได้อย่างน้อย 6 เดอื น และอาจต้องมีการฉีดกระตนุ้ ทุกปี คล้ายไข้หวดั ใหญ่ ถ้าฉีดครบแล้ว สามารถกระตุ้นด้วยวัคซีนอื่น ถ้ามีวัคซีน ที่ดีกวา่ เข้ามาได้ แนะนำ� เว้นช่วงประมาณ 6 เดอื น ซึ่งตอนน้ี ก็มีแนวโน้มว่าวัคซีนโมเดอร์นา ที่เป็น mRNA น่าจะเข้ามา จำ� หนา่ ยไดใ้ นเดอื นตลุ าคม เทา่ ทที่ ราบ ราคา 2 เขม็ นา่ จะอยทู่ ่ี 3,000-3,500 บาทค่ะ หญิงต้ังครรภ์ฉีดได้หรือไม่ : ฉีดได้ต้ังแต่อายุครรภ์ 12 สปั ดาหข์ น้ึ ไป และ อ.กลุ กญั ญา ผอู้ ำ� นวยการศนู ยว์ จิ ยั คลนิ กิ ศิรริ าช ได้ใหค้ ำ� แนะนำ� วา่ ฉดี ไดท้ ั้งสองตวั ทัง้ SINOVAC และ AstraZeneca แต่ prefer Sinovac เพราะมีอาการขา้ งเคียง น้อยกว่าและเป็นชนิดเชื้อตาย ซ่ึงจะเหมือนวัคซีนอ่ืนๆ ที่ฉีดในหญิงต้ังครรภไ์ ด้ท่ัวไป เช่นบาดทะยกั หรือ ไขห้ วัดใหญ่ แต่วัคซีนของ AstraZeneca แม้จะเป็นชนิดเชื้อมีชีวิตแต่เป็น ไวรสั ทไ่ี มแ่ บง่ ตวั องคก์ ารอนามยั โลกใหค้ ำ� แนะนำ� เปน็ หลกั การ วา่ หากอยใู่ นกลมุ่ ทเ่ี สย่ี งตอ่ การตดิ เชอ้ื ทคี่ วรไดว้ คั ซนี กส็ ามารถ ให้ AstraZeneca ได้ 11วารสาร
: ซะป๊ะ สเปซ “เโปครียวบิดเทีย-บ1ไว9รสั ” ทุกสายพันธุ์ มอี ะไรบ้าง อนั ตรายแค่ไหน? ที่มาของภาพ : https://www.freepik.com/ อยา่ งทที่ ราบกนั ดกี วา่ เชอ้ื โควดิ -19 เปน็ เพยี งเชอื้ ไวรสั เปรียบเทยี บไวรสั “โควดิ -19” ทกุ สายพนั ธ์ุ สายพันธุ์หน่ึงท่ีเป็นสายพันธุ์ใหม่ของตระกูลไวรัสโคโรนา แต่ปัจจุบันเมื่อมีไวรัสโคโรนาท่ีกลายพันธุ์จนเราเรียกว่าเป็น ค้นพบไวรัสโคโรนา 2019 สายพันธุ์ L ซึ่งเป็น “โควิด-19” และยังมีแบ่งแยกย่อยออกไปอีกหลายสายพันธุ์ สายพันธุ์ต้นก�ำเนิดในเมืองอู่ฮั่น ประเทศจีน ในเดือน ตามแหลง่ กำ� เนดิ ปจั จบุ นั มกี ส่ี ายพนั ธแ์ุ ลว้ สายพนั ธไ์ุ หนรนุ แรง ธ.ค.2562 และแยกออกมากเปน็ สายพนั ธ์ุ ตา่ งๆ ประกอบดว้ ย และอนั ตรายทีส่ ดุ มาดูกัน S,L,G,V,GH,GR,O,B ดังน้ี ในไทยมเี ชอ้ื ไวรสั โควิด-19 ทร่ี ะบาดอยู่ก่สี ายพนั ธ์ุ • สายพันธุ์เอส S (Serine) : เร่ิมต้นจากประเทศจีน ระบาดระลอกแรกในไทย เดอื น ม.ี ค.2563 จากข้อมูลของ ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ • สายพันธุ์ L (Leucine) : แพร่กระจายมีลูกหลานได้ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลยั มหดิ ล มากกว่าสายพันธุ์ S โดยเฉพาะเม่ือออกนอกจีนไปถึง ระบุว่าก่อนหน้าน้ีประเทศไทยมีการระบาดจากโควิด-19 ยุโรป อยู่ 2 สายพนั ธห์ุ ลกั คอื B.1.36.16 ซง่ึ เรมิ่ ระบาดเมอ่ื ตน้ ปี 2564 คาดวา่ เปน็ สายพนั ธป์ุ ระจำ� ถนิ่ ไทยโดยเขา้ มาแทนสายพนั ธ์ุ A.6 • สายพันธุ์ G (Glycine) : ลูกหลานที่มาจากสายพนั ธุ์ L ดงั้ เดมิ ในปี 2563 พบในหลายจงั หวดั ผตู้ ดิ เชอื้ สว่ นใหญจ่ ะไมม่ ี แพร่กระจายได้ง่ายตามหลักวิวัฒนาการ กระจาย อาการ (asymptomatic) ทัว่ โลกอย่างกวา้ งขวาง ส่วนอีกสายพันธุ์ที่ก�ำลังเกิดการระบาดเป็นวงกว้าง อยใู่ นขณะนคี้ ือโควดิ -19 กลายพนั ธ์สุ ายพันธอุ์ ังกฤษ B.1.1.7 • สายพันธุ์ V (Valine) : เป็นลูกหลานท่ีมาจาก ซึ่งเพ่ิงเร่ิมเข้ามาระบาดในไทยเมื่อปลายเดือนมีนาคม 2564 สายพันธ์ุ L มีการติดต่อได้ง่ายกว่า มีความรุนแรงมากกว่า มีอัตรา การเจบ็ ปว่ ยและเสียชีวติ สงู กวา่ สายพนั ธเุ์ ดมิ • สายพันธุ์ GH (Histiddine) :เป็นลูกหลานจาก แตล่ ่าสุด (22 พ.ค.) พบผปู้ ว่ ยติดเชื้อโควิดสายพนั ธ์ุ สายพันธ์ุ G บราซิลในสถานท่ีกักกัน และพบการระบาดของสายพันธุ์ B.1.6.7 หรอื สายพนั ธอ์ุ นิ เดยี ทแี่ คมปค์ นงานหลกั ส่ี รวมถงึ สาย • สายพนั ธ์ุ GR (Arginine) : เปน็ ลกู หลานจากสายพนั ธ์ุ G พนั ธ์ุ B.1.351 หรอื สายพันธ์ุแอฟริกาใต้ ทจ่ี งั หวัดนราธิวาส • สายพนั ธ์ุ O : พวกที่กลายพันธุไ์ ม่บอ่ ยรวมกัน • สายพันธุ์ B หรือ SARS-CoV-2 VUI 202012/01 ต้นกำ� เนิดกลายพนั ธุ์จากประเทศองั กฤษ 12 วารสาร
ไวรัสโคโรนา สายพนั ธ์ุ P.1 (GR) สายพันธุบ์ ราซิล แกมมา (Gamma) สายพนั ธทุ์ ่มี ีการกลายพันธุ์ • พบครงั้ แรก : บราซลิ เดือนธนั วาคม 2563 สายพนั ธุ์ B.1.1.7 (GR,G) • ลักษณะพิเศษ : โปรตีนหนาม N501Y, K417T, หรอื สายพันธอ์ุ งั กฤษ อัลฟา (Alpha) E484K มกี ารกลายพนั ธุ์ • พบครั้งแรก : อังกฤษ เม่ือเดือนกันยายน. 2563 • อัตราการแพร่เชื้อ : แพร่เช้ือไวข้ึนกว่าสายพันธุ์ แพร่กระจายเป็นวงกว้างในอังกฤษ และอีกกว่า 50 ประเทศ ดั้งเดิม 2.5 เทา่ หรอื ราวๆ 25-60% • ความรุนแรง : ยดึ เกาะกับเซลลร์ ่างกายมนุษย์ไดด้ ี • ลกั ษณะพเิ ศษ : ผวิ ไวรสั มกี ารกลายพนั ธ์ุ จบั ผวิ เซลล์ มนษุ ย์ไดด้ ขี ึ้น ลดประสิทธิภาพของแอนติบอดี พลาสมาหรือ ระบบภูมิคุ้มกันของมนุษย์จับกับไวรัสได้น้อยลง • อัตราการแพร่เชื้อ : แพร่เชื้อไวขึ้นกว่าสายพันธุ์ เป็นสาเหตุของการระบาดรอบสองในบราซิล ดง้ั เดิมราว 40-90% ยอดผู้เสียชีวิตสูง และกว่าครึ่งอายุต่�ำกว่า 40 ปี เป็นสายพันธุ์ที่รุนแรงกว่าสายพันธุ์อ่ืนๆเพราะ • ความรนุ แรง : ศ.ดร.นพ.ประสทิ ธ์วิ ัฒนาภา คณบดี สามารถท�ำลายระบบภูมิคุ้มกันของผู้ที่เคยติดเช้ือ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัย โควดิ -19 ได้ มหิดล ระบุว่า พบอัตราการป่วยและเสียชีวิต สายพันธ์ุ B.1.617.2 มากข้ึนกว่าสายพันธุ์อื่นราว 1.65 เท่า ผู้ป่วยมี หรอื สายพันธ์ุอินเดยี เดลตา (Delta) อายเุ ฉลยี่ นอ้ ยลง ผปู้ ว่ ยมภี าวะปอดอกั เสบ ตอ้ งใสท่ อ่ • พบครั้งแรก : เมืองนาคปุระ รัฐมหาราษฎระ ช่วยหายใจมากข้ึน และส่วนใหญ่ผู้ที่มีอาการหนัก ประเทศอินเดยี เดอื นธันวาคม 2563 จะใชเ้ วลาเพยี ง 7-10 วนั ก่อนจะเสียชีวิต และมีการ • ลักษณะพิเศษ : หนามของอนุภาคไวรัสหลาย กลายพนั ธค์ุ ลา้ ยสายพนั ธ์ุ B.1.351 ลดประสทิ ธภิ าพ ต�ำแหน่งมีการกลายพันธุ์ เป็นการกลายพันธุ์ วคั ซนี แบบคู่ double mutant • อัตราการแพร่เชื้อ : แพร่เช้ือไวขึ้นกว่าสายพันธุ์ สายพันธุ์ B.1.351 (GH,G) ดั้งเดมิ ราว 20% หรือสายพนั ธแุ์ อฟรกิ าใต้ เบตา (Beta) • ความรุนแรง : ไวรัสแพร่กระจายตัวได้เร็ว ผู้ติดเช้ือมีอาการแย่ลง รวมถึงไวรัสสามารถหลบ • พบครงั้ แรก : แอฟริกาใต้ เดือนธนั วาคม 2563 ภูมิคุ้มกันท่ีมีการติดเช้ือก่อนได้ จึงท�ำให้หลบ • ลักษณะพิเศษ : หนามโปรตีน N501Y, E484K วัคซีนได้ อย่างไรก็ตามผู้เชี่ยวชาญพบว่าไวรัส สายพันธุ์อินเดียอาจไม่ร้ายกาจหรือสร้างปัญหา มีการกลายพันธุ์ ไวรัสจับตัวเซลล์ได้ดีข้ึน เช้ือแพร่ เทา่ กบั สายพนั ธแ์ุ อฟรกิ าใต้ บราซแิ ละองั กฤษ เพราะ กระจายง่าย สายพนั ธอ์ุ ินเดยี มาจากตระกลู G (GISAID Clade) • อัตราการแพร่เช้ือ : แพร่เชื้อไวข้ึนกว่าสายพันธุ์ ซ่ึงเกิดข้ึนและติดต่อระบาดอยู่ในอินเดียตั้งแต่ ด้งั เดิมราว 50% ปีที่แล้ว หากเป็นสายพันธุ์ท่ีสามารถก่อโรครุนแรง • ความรุนแรง : ลดประสิทธิภาพแอนติบอดี ท�ำให้ การระบาดรุนแรงจึงน่าจะเกิดตั้งแต่ต้นปี 2564 คนติดเชื้อได้ง่าย หนีจากภูมิคุ้มกันได้ดี อาจลด แ ต ่ ก ลั บ พ บ เ พี ย ง ก า ร ร ะ บ า ด แ บ บ จ� ำ กั ด ว ง ประสทิ ธภิ าพของวคั ซนี ได้ และ ศ.นพ.ยง ภวู่ รวรรณ ไม่รวดเร็วเท่าไวรัสโควิด-19 สายพันธุ์อื่น และ หัวหน้าศูนย์เช่ียวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยา ไม่แพร่ระบาดได้ง่ายเหมือนกับสายพันธุ์อังกฤษ คลินกิ ภาควิชากมุ ารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ แตอ่ ย่างใด จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เผยถึงสายพันธุ์น้ี ท่ีก�ำลังระบาดในประเทศเพื่อนบ้านอย่างมาเลเซีย 13วารสาร วา่ มคี วามนา่ กลวั ตรงทสี่ ามารถเขา้ สใู่ นประเทศไทย ทางภาคใตไ้ ด้ เพราะมพี รมแดนติดกนั
สายพนั ธ์ุ B.1.618 หรอื สายพนั ธเ์ุ บงกอล รอบร้วั • พบคร้ังแรก : รฐั มหาราษฎระ เดลี เบงกอลตะวนั ตก มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา และฉัตติสครห์ ประเทศอินเดีย เดือนตุลาคม 2563 และพบการระบาดอีกครงั้ ในเดอื นมนี าคม 2564 • ลกั ษณะพเิ ศษ : หนามตำ� แหนง่ H146 และ Y145 หายไป และต�ำแหน่ง E484K และ D614G กลายพนั ธุ์ • อัตราการแพร่เช้ือ : มีหลักฐานการแพร่เช้ือท่ีเร็วขึ้น มากในรฐั เบงกอลตะวันตก • ความรนุ แรง : ไวรสั สามารถหลบเลยี่ งภมู คิ มุ้ กนั ได้ และ สง่ ผลตอ่ ประสทิ ธภิ าพวคั ซนี ทม่ี อี ยเู่ ดมิ รนุ แรงกวา่ เชอ้ื สายพันธด์ุ ง้ั เดิม แต่ขณะน้ยี งั ไม่มผี ลทีแ่ น่นอนเกยี่ วกบั ความรนุ แรงของสายพันธ์ุนอ้ี อกมา สายพนั ธ์ุ B.1.36.16 วันที่ 25 พฤษภาคม 2564 ผู้ช่วยศาสตราจารย์ เกรียงไกร ธารพรศรี ผู้อ�ำนวยการสถาบัน • พบครง้ั แรก : เมยี นมา และเปน็ เชอื้ ไวรสั ทกี่ ำ� ลงั ระบาด ถ่ายทอดเทคโนโลยีสู่ชุมชน มหาวิทยาลัย ในไทย พบช่วงตน้ ปี 2564 เทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ร่วมเป็นวิทยากร จิตอาสาพระราชทาน 904 บรรยายผ่าน • ลักษณะพิเศษ : ผู้ติดเชื้อส่วนใหญ่จะไม่มีอาการ ระบบถ่ายทอดสดสัญญาณ (new normal) (asymptomatic) กิ จ ก ร ร ม ก า ร จั ด ก า ร อ บ ร ม ข ย า ย ผ ล ใ น หัวข้อประวัติศาสตร์ชาติไทยและบุญคุณของ • ความรุนแรง : หากยังระบาดไปอีก 3-4 เดือน พระมหากษัตริย์ไทย การสร้างความตระหนักในการ อาจกลายพันธเุ์ ป็นสายพันธ์ุท้องถิ่นของไทย ร่วมกันปกป้องและเชิดชูสถาบันพระมหากษัตริย์ และสถาบันส�ำคัญของชาติ ศาสตร์พระราชา ที่มาข้อมูล Thai PBS,Tech Sauce,กรุงเทพธุรกิจ, ก า ร ป ฐ ม พ ย า บ า ล เ บ้ื อ ง ต ้ น แ ล ะ ก า ร ช ่ ว ย ชี วิ ต ศูนยจ์ ีโนมทางการแพทย์,Tonkit ขั้นพื้นฐาน (CPR) จิตอาสาการบ�ำเพ็ญประโยชน์ ตอ่ สว่ นรวม ไปยงั คณะครู และบคุ ลากรทางการศกึ ษา 14 วารสาร สำ� นกั งาน กศน. ทงั้ 25 อ�ำเภอ ของจงั หวดั เชียงใหม่ ประกอบดว้ ย ผเู้ ขา้ รบั การฝกึ อบรม รวมจำ� นวน 250 คน ณ ห้องส่งถ่ายทอดสัญญาณ ส�ำนักงาน กศน. จังหวัดเชียงใหม่ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ โดยมี นางสาวทิพวรรณ เตียงธวัช ผู้อ�ำนวยการส�ำนักงาน ส ่ ง เ ส ริ ม ก า ร ศึ ก ษ า น อ ก ร ะ บ บ แ ล ะ ก า ร ศึ ก ษ า ตามอัธยาศัยจังหวัดเชียงใหม่ เป็นประธาน และ บุคลากรสถาบันฯ (สถช.) ร่วมบันทึกภาพและ ถ่ายทอดสดกจิ กรรม
: ชมุ ชนเดนิ ทาง“Uก2้าวTตCอ่ oไปviสdภู้ Wัยโคeวeดิk” ต�ำบลสันทราย อ�ำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ ดว้ ยสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของเชอื้ โคโรนา (COVID-19) ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.เอนก เหล่าธรรมทัศน์ รัฐมนตรีว่าการ กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) จึงประกาศภารกิจพิเศษ “U2T Covid Week” ก้าวต่อไป สู้ภัยโควิด เพื่อปรับเปล่ียนแนวทางการทํางานของโครงการ U2T เพ่ือให้สอดคล้องกับสถานการณ์เช่นนี้ พื้นท่ี 70 ตําบล รวมถึงตําบลสันทราย อ.ฝาง จ. เชียงใหม่ ที่อยู่ในความรับผิดชอบ ของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ซึ่งเป็นส่วนหน่ึงของ โครงการ U2T ก็ได้เข้าร่วมกิจกรรมเช่นเดียวกันในช่วงวันที่ 23-31 พฤษภาคม พ.ศ.2564 ท่ผี ่านมาด้วย ชาวU2Tตาํ บลสนั ทรายไดป้ ฏบิ ตั ภิ ารกจิ “U2TCovidWeek” โดยเขา้ ไปดาํ เนนิ กจิ กรรมพเิ ศษในพนื้ ท่ี กจิ กรรมหลกั คอื กจิ กรรมเชงิ รกุ และกิจกรรมเชิงรับมือ โดยกิจกรรมเชิงรุก คือ “รุกคลื่นพ้ืนที่ เคลียร์เชื้อรา้ ย สรา้ งความปลอดภยั ในชมุ ชน” เนน้ การเขา้ ไปเคลียร์ พ้ืนทท่ี าํ ความสะอาด พ้ืนท่ตี ่างๆ ท่ีเป็นพื้นที่สาธารณะในชมุ ชน ต้องมีการจัดเตรียมอุปกรณ์สําหรับการทํากิจกรรม ไมว่ า่ จะเปน็ เจลแอลกอฮอล์ สเปรยแ์ อลกอฮอล์ และหนา้ กากอนามยั ป้ายรณรงค์การฉีดวัคซีน โปสเตอร์ให้ความรู้เกี่ยวกับโควิด และ อุปกรณ์ทำ� ความสะอาดในพนื้ ทส่ี าธารณะในชมชนุ 16 วารสาร
สถานท่ีแรกท่ีพวกเราชาว U2T ไปท�ำความสะอาด หลงั จากนั้นก็ไปกนั ต่อท่ี สำ� นกั งานเทศบาลสนั ทราย คือ สวนสาธารณะเฉลิมพระเกียรติ หมู่ 7 บ้านสองแคว บ้านท่ากว้างหมู่ 15 ซ่ึงเป็นสถานที่รวมกลุ่มประชุมหรือ มตี ้นสกั ทองสงู ราว 7-8 เมตรทว่ั สวนทําให้ทน่ี ี่รม่ รืน่ ตลอดวัน ท�ำกิจกรรมต่างๆ ของเทศบาลต�ำบลสันทรายก็ได้ไปท�ำ มศี าลาเลก็ ๆอยกู่ ลางสวน และมเี ครอ่ื งออกกาํ ลงั กายกลางแจง้ ความสะอาดจดุ เส่ียงเชน่ กนั อยู่มากมายซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่ทางเราได้เช็ดทําความสะอาด และช่วงเย็นก็ได้แจก เจลแอลกอฮฮล์ สเปรย์แอลกอฮอล์ แ ล ะ ห น ้ า ก า ก อ น า มั ย ใ ห ้ กั บ ผู ้ ค น ที่ ม า อ อ ก ก� ำ ลั ง ก า ย และพกั ผ่อนหย่อนใจ สถานทต่ี อ่ มา คือ วัดศรบี ญุ เรือง หมู่ 7 บา้ นสองแคว และที่สุดท้ายที่พวกเราไปลงพ้ืนที่ท�ำความสะอาด จุดเด่นของวัดคือ มีพระพุทธรูปปางมารวิชัยท่ีใหญ่ที่สุด คือ คริสตจักรที่ 1 ฝาง บ้านสบมาวหมู่ 10 เป็นสถานท่ีท่ี ในตาํ บล บรรยากาศภายในวดั เงยี บสงบ กวา้ งขวาง พวกเราทำ� คริสต์ศาสนิกชนมาประกอบพิธีทางศาสนา ซึ่งคนในหมู่บ้าน ความสะอาดตามจุดต่างๆท่ีเป็นจุดเสี่ยงในการสัมผัสร่วมกัน ส่วนใหญ่ก็นับถือศาสนาคริสต์ เช่น เก้าอ้ี โต๊ะ ในอุโบสถ ราวบันได เป็นต้น หลังจาก ทำ� ความสะอาดก็มกี ารไหว้พระขอพรเพ่ือความเปน็ สริ มิ งคล 17วารสาร
ส่วนกิจกรรมเชิงรับ คือ “รวมพลังฉีด วัคซีน ชาว U2T ร่วมกับผู้น�ำชุมชนและ อสม. ได้เดินไป หยุดเชื้อเพ่ือชาติ ลดการระบาดของโรค” มีการรณรงค์ ตามบ้าน รณรงค์ให้มาลงทะเบียนฉีดวัคซีน ให้ความรู้และ การฉีดวัคซีนป้องกันโควิดในชุมชนโดยการ ติดป้ายรณรงค์ อธิบายเกี่ยวกับการฉีดวัคซีนเบ้ืองต้น ท้ังยังมีการสัมภาษณ์ ที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ต�ำบลบ้านห้วยงูนอก และขอใหค้ นในชมุ ชนรณรงคเ์ กยี่ วกบั ฉดี วคั ซนี โควดิ ในรปู แบบ เนอื่ งจาก หมู่ 5 บ้านหว้ ยงนู อกมพี ้นื ทกี่ วา้ งพอสมควร คลปิ วิดีโออีกดว้ ย ซ่ึงคนในชมุ ชนก็ใหค้ วามรว่ มมอื เปน็ อยา่ งดี เปน็ กนั เอง บางบา้ นกม็ กี ารใหน้ ำ�้ ดม่ื บา้ ง ผลไมบ้ า้ งซงึ่ ทำ� ใหเ้ รา ชาว U2T ประทบั ใจอยา่ งมาก ติดโปสเตอร์เกี่ยวกับโควิดตามสถานท่ีต่างๆ เช่น ในเร่ืองการเดินทางได้ขับขี่รถของตนเองแต่หาก ตามศาลาของทุกหมู่บ้าน โรงเรียน ร้านขายของ เป็นต้น สถานทที่ ำ� กจิ กรรมมรี ะยะทางทคี่ อ่ นขา้ งไกล เพอื่ ความสะดวก ระหวา่ งทางกม็ กี ารแจกจา่ ยเจลแอลกอฮอล์ สเปรยแ์ อลกอฮอล์ จึงใช้รถยนต์ ระหว่างทางก็มีการพูดคุย แลกเปลี่ยนความคิด หน้ากากอนามัย ให้กับคนในชุมชนและยังมีการให้รับชม เล่าสู่กันฟังในเรื่องต่างๆ ตลอดการท�ำกิจกรรมพวกเราได้ คลิปวิดีโอในวิธีการท�ำเจลแอลกอฮอล์เพ่ือให้สามารถ สวมหน้ากากอนามัยและล้างมือด้วยเจลแอลกอฮอล์ ทำ� ไว้ใชเ้ อง อย่เู ปน็ ประจำ� จากกิจกรรมท้ังหมด ในสัปดาห์ COVID WEEK ชาว U2T ได้รับหลายสิ่งหลายอย่างตั้งแต่การลงพ้ืนที่ ทําความสะอาดท่ีได้รู้จักและเห็นถึงทัศนียภาพของสถานที่ สาํ คญั ในชุมชน ระหว่างทางกไ็ ด้มปี ฏสิ ัมพันธ์กับ คนในชุมชน และชาว U2T ด้วยกันเอง เห็นได้ชัดว่าทุกคนต่างให้ ความร่วมมือ มีน้�ำใจต่อกัน และยังมีอัธยาศัยที่ดีจึงทําให้การ ทํากิจกรรมค่อนข้างเป็นไปอย่างราบร่ืนและจากกิจกรรมน้ี พวกเราชาว U2T ตาํ บลสนั ทรายหวงั วา่ จะเปน็ สว่ นหนงึ่ ทช่ี ว่ ยให้ ผ่านพ้นวิกฤตโควิดน้ีไม่มากก็น้อยเพื่อให้ชุมชนกลับมาใช้ชีวิต กันปกติอยา่ งเร็ววัน 18 วารสาร
: งานวิจยั ไมข่ ึ้นห้งิ หนา้ กาก ในช่วงโควดิ -19 ระบาด : ชนิด การทดสอบ การใช้งาน และมาตรฐาน ผูช้ ่วยศาสตราจารย์ วิสตู ร อาสนวจิ ิตร และรองศาสตราจารย.์ ดร.พานิช อินต๊ะ หนว่ ยวจิ ัยสนามไฟฟ้าประยกุ ตใ์ นงานวิศวกรรม (RUEE) วิทยาลยั เทคโนโลยีและสหวทิ ยาการ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนาดอยสะเกด็ ทีม่ าของภาพ : https://www.freepik.com/ การรับเช้ือ การฟักตัว การแพรเ่ ช้อื โรคโควิด 19 เปน็ โดยในชว่ งโควดิ -19 ระบาดในประเทศไทยทง้ั 3 รอบ เกดิ ปญั หา โรคติดเช้ือทางเดินหายใจชนิดหน่ึง วิธีการติดต่อโรคหลัก ก า ร ข า ด แ ค ล น อุ ป ก ร ณ ์ ท า ง ก า ร แ พ ท ย ์ โ ด ย เ ฉ พ า ะ ของมนุษย์ เป็นการติดต่อจากคนสู่คน ซึ่งโดยทั่วไปจะเกิด หน้ากากอนามัยประเภทใช้ครั้งเดียว (Disposable surgical จากละอองสารคัดหล่ังจากระบบการหายใจของบุคคลท่ี masks) หนา้ กากผา้ (Fabric masks) และหนา้ กาก N95 (N95 ติดเชื้อ ซ่ึงจากการไอ หรือ จาม หรือสารคัดหล่ังที่ออกจาก masks) [3] ทำ� ใหค้ วามต้องการหนา้ กากอนามยั หน้ากากผา้ ทางเดินหายใจ [1] ปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานท่ีหนักแน่น และหน้ากาก N95 เพิ่มสูงขึ้นมากกว่าปกติหลายเท่า ว่าการแพร่เช้ือเป็นแบบ Airborne การติดต่อทางอากาศ ซึ่งหน้ากากแต่ละชนิดในท้องตลาดมีการผลิตมากข้ึนและ ที่เป็นข่าว เป็นการแพร่ท่ีเรียกว่าเป็น Aerosol คือ แตล่ ะประเภทจะมวี ตั ถปุ ระสงคข์ องการใชง้ านทแี่ ตกตา่ งกนั ไป การได้รับเชื้อผ่านละอองฝอยที่ฟุ้งแบบเคร่ืองพ่นยาขยาย ดังน้ันในบทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพ่ือต้องการ หลอดลม การติดต่อหลักยังเป็นการอยู่ใกล้ชิด ไอจามรดกัน น�ำเสนอถึงหน้ากากในช่วงโควิด-19 ระบาด โดยประกอบไป หรือมือไปสัมผัสพื้นผิวท่ีปนเปื้อนเชื้อแล้วน�ำมาสู่ร่างกาย ด้วยเนื้อหาคือ ชนิดของหน้ากากแต่ละรูปแบบ การทดสอบ ผ่านการขยี้ตา แคะจมูกหรือปากท่ีเป็นเนื้อเย่ืออ่อน ประสิทธิภาพการกรองอนุภาคในช่วงโควิด 19 ระบาดใน (Mucosa) อย่างไรกต็ าม ในสถานทปี่ กปดิ เช่น สถานบันเทงิ รอบแรกและรอบทสี่ องของหนว่ ยงานวจิ ยั สนามไฟฟา้ ประยกุ ต์ หรือ การท�ำให้เกิดฝอยละอองฟุ้งกระจาย จะต้องมี ในงานวศิ วกรรม (RUEE) การใชง้ านของหนา้ กากแตล่ ะรปู แบบ การระมัดระวงั ในการแพรก่ ระจายโรคทางอากาศ มาตรฐานของหน้ากากในแต่ละชนิด และวิธีการท้ิงหน้ากาก จากการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ไปทั่ว อนามยั ทถ่ี กู ตอ้ ง เพอื่ เปน็ ประโยชนต์ อ่ ชมุ ชน สงั คม หนว่ ยงาน ทุกภูมิภาคของโลก ข้อมูล ณ วันท่ี 18 พฤษภาคม 2564 และผู้สนใจต่างๆ ในวงกว้างมากขึ้นส�ำหรับเป็นข้อมูลความรู้ [2] ท�ำให้ยอดผู้ติดเชื้อสะสมสูงถึง 163,161,728 ราย และ ท่ีจะได้น�ำไปปรับใช้กับการด�ำเนินชีวิตในยุคของวิถีใหม่ เสียชีวิตสะสมสูงถึง 3,381,269 ราย ส�ำหรับประเทศไทยมี (New Normal) ต่อไป ผู้ติดเชื้อสะสม 111,082 ราย และเสียชีวิตสะสม 614 ราย 20 วารสาร
(ก) หนา้ กากอนามัย (ข) หน้ากากผ้า (ค) หนา้ กากกรองอากาศ รปู ท่ี 1 ประเภทของหน้ากาก [4] ประเภทของหนา้ กากและวตั ถปุ ระสงคก์ ารใชง้ าน ของการปนเปื้อนของผู้สวมใส่บริเวณท่ีมีมลพิษหน้ากาก กรองอากาศมหี ลายประเภท เช่น N95, P100, FFP2, FFP3, หนา้ กากทใี่ ชใ้ นทอ้ งตลาดเพอื่ ปอ้ งกนั การแพรเ่ ชอ้ื โรค KN95 รจู้ ักมากทส่ี ุดมี 2 แบบ คอื หนา้ กาก N95 และ P100 โดยในบทความนี้ขอนำ� เสนอใน 3 รูปแบบดังแสดงในรูปที่ 1 หนา้ กาก N95 เปน็ หนา้ กากกรองอนภุ าคทผ่ี า่ นมาตรฐาน N95 ซึ่งพบเจอกันมากประกอบด้วย หน้ากากอนามัย หน้ากากผ้า ของสถาบันอาชีวอนามัยและความปลอดภัยแห่งชาติสหรัฐ และหนา้ กากกรองอากาศ โดยแตล่ ะรปู แบบจะมวี ตั ถปุ ระสงค์ (National Institute for Occupation Safety and Health การใชง้ านทมี่ รี ายละเอียดทีเ่ ฉพาะต่างกันไปดังนี้ ตัวย่อ NIOSH) [4] 1. หนา้ กากอนามัย (Surgical masks) ถูกออกแบบมาเพ่ือป้องกันผู้สวมใส่จากการ ผลการทดสอบประสทิ ธภิ าพการกรองอนภุ าคใน ติดเชื้อในสภาพแวดล้อมทางคลินิก แต่ก็ไม่ได้ช่วยป้องกัน ชว่ งโควิด 19 ระบาด การแพรก่ ระจายของโรคทางเดนิ หายใจไดม้ าก [4] แมว้ า่ จะไมใ่ ช่ วธิ กี ารปอ้ งกนั ทดี่ แี ตก่ ส็ ามารถปอ้ งกนั ผสู้ วมใสจ่ ากละอองฝอย โดยประเด็นของการสอบถามมากท่ีสุดเก่ียวกับ หรอื สารคดั หลงั่ จากการไอจามและการดกั จบั ละอองของเหลว การใช้หน้ากากแต่ละชนิดในช่วงของการระบาดโควิด 19 และละอองแบคทีเรียจากปากและจมูกของผู้สวมใส่ได้ คือ ประสิทธิภาพของกรองอนุภาคมีค่าสูงมากน้อยเพียงใด โดยท่วั ไปแลว้ หนา้ กากอนามัยจะมีโครงสร้าง 3 ข้ัน ชัน้ กลาง ดังน้ันในช่วงของการเกิดการระบาดโควิด 19 รอบแรก เป็นวัสดุกรองในขณะท่ีช้ันในมีไว้ส�ำหรับดูดซับความชื้นและ รอบสอง และรอบสาม พ.ศ.2563-2564 [3] ช้นั นอกจะสะท้อนน้ำ� ทางรองศาสตราจารย์ ดร.พานิช อินต๊ะ และคณะทีมงาน 2. หน้ากากผ้า (Fabric masks) หน่วยวิจัยสนามไฟฟ้าประยุกต์ในงานวิศวกรรม ได้ท�ำการ หน้ากากผ้ามีไว้ส�ำหรับบุคคลที่ไม่แสดงอาการทาง ศึกษาและทดสอบเก่ียวกับการเปรียบเทียบประสิทธิภาพ คลินิกของการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย [4] และผู้ท่ีไม่ได้ การกรองอนุภาคของหน้ากากอนามัย หน้ากากผ้าและ สัมผัสกับผู้ท่ีมีการติดเชื้อ หน้ากากผ้าจะปิดจมูกปากและคาง หน้ากากN95/KN95/KF94/FFP1/FFP2 ซ่ึงได้มีเครือข่าย และต้องไม่รวมวาล์วหายใจเข้าและหรือหายใจออก ท�ำจาก พนั ธมติ รวจิ ยั ทงั้ หนว่ ยงานภาครฐั บาล เอกชน สถาบนั โรงงาน ผ้าชัน้ เดยี วหรือหลายชัน้ (ผ้าทอ ผ้าถัก ผ้าไม่ทอ และผ้าอื่นๆ) รา้ นคา้ และอื่นๆ มากมายได้น�ำตวั อยา่ งเข้ามาร่วมทดสอบกบั มีหรอื ไมม่ ีฟลิ ์ม ทางหน่วยวิจัย ดังแสดงในรูปท่ี 2 3. หน้ากากกรองอากาศ (Filtering Face Piece รปู ที่ 2 ตวั อยา่ งของหนา้ กากในการทดสอบ Respirator) เป็นอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคลที่สวมใส่บนใบหน้า ซ่ึงปดิ จมูกและปากจากอนภุ าคในอากาศ เชน่ ฝุ่น สารติดเช้ือ กา๊ ซหรือไอระเหย ชว่ ยในการบำ� บดั อากาศและลดความเสีย่ ง 21วารสาร
เพอ่ื เปรียบเทยี บประสทิ ธิภาพการกรองอนุภาคของหนา้ กากอนามยั หน้ากากผา้ และ หนา้ กาก N95/KN95/ KF94/FFP1/FFP2 ทม่ี ใี ชใ้ นชว่ งทโ่ี ควดิ 19 ระบาดในประเทศไทยรอบแรก รอบสองและรอบสาม ในการศึกษานี้ได้สุ่มเก็บตัวอย่างหน้ากากท่ีมีขายในท้องตลาดใน KNเกF9็บ95ต4/เัวK/ชFเพพFอNFว่่ือFยอื่9PงPเ่า5ปทห11ง/ร/ห/โี่าKีFFยคปนFFFบว9้ารPPเ4กดิ ะ2ท2/า-สีFยก1ทดFทิบท9มี่ Pงัปธี่มใี 1แชภิปรีข/ส้ใะาFารนดยสFพะชใิPงทกว่นกใ2ธงนทอาิภทด้อรตบา่ีโงั กงคาพดแตวรรสก้วลดิาอดายางงงร1ดทใกก9หในี่นรบั1ตนรอชอะาท้าง่วรบนอกงำ�าาทภนุงกาดท่ีโุภกาาใค่ีนคราอ1วคปททิดนทขรด-ราะา1อสงมกเ9งทกอายัหปศลรบนทไรมหดท้าะดชกวน้ยกสานยรอ้าอกอวบดกิบบอธิดพาดนแกี้วกว้ อรายายผกมลรวห้าัยทสิิธรนีกอไดแห้าาตบสลนกรสรทอา้ะานีอกดกบหงอสาแลมนนกอลาาา้าผบะเตมก้ทารมรยัแอาาก็ ฐบลตกหซาะรสนน์ฐหNาท้าามนA9กค่ีน้าใาS5วนกAกT/ากาSผKMมกาT้าNเรMรแFศN9ว็ ล2กึ9F5ดะษ252/า้หา92/KนนKน99FN9้ีไห้า–9ดก–9น04ส้0า53าุ่้มก/3/ เพื่อหาปปรระะมสิทาณธภิ า1พ0ก.า6รกcรmอง/กsับอนภุ าคทรงกลมชนดิ พอลสิ ไตรีน ลาเทก็ ซ์ ทค่ี วามเรว็ ดา้ นหนา้ ประมาณ 10.6 cm/s ตาตเรพาาชื่อรง่วเาทปงงี่ทร1ทีโ่ียคี่ตบ1ววั ิดเทตอ1ยียวั 9า่บองรปยจะรา่าบะนงาสจดวิทนำ� นธหิภนวา้านพกหากนกาหแรา้ นกตก้ารล่ากอะกางชกแอนอตนนดิ ลุ่ภาในะมาชัยกคาขนรอดิทงใดหนสนกอ้าาบกรา[ทก3ดอ]หนสนาอา้ มกบัายก[หผ3้าน]้ากากผ้าแหลนะา้ หกานก้ากNา9ก5/KNN9955//KKNF9954// KF94/FFP1ใน/FปFรPะ2เททศไีม่ ทีใยช้ในช่วงท่ีโควดิ 19(ตรัวะอบยา่าดงใ)นประเทศไทยรอบ(แตรวั กอยร่าองบ) สองและรอบสFาFมP1ใ/นFกFPาร2ศ(ึกตษวั อายน่าไี้ งด)้สุ่ม เก็บตัวอย่างหนร้อากบาทกี่ 1ท่ีมีขายในท้องตลาดในช6่ว7งที่โควิด-19 ประกอบด้วย7ห1น้ากากอนามยั หน้ากากผ1้า2แ1ละหน้ากาก N95/KN95/KFร9อ4บ/ทFี่ F2P1/FFP2 ดังแสดงในตา3ร9างท่ี 1 ทาการทดสอบด้วย2ว6ิธีการทดสอบมาตรฐาน AST5M4 F2299–03 เพ่ือหาประสิทธรอภิ บาทพี่ก3ารกรองกับอนุภาคทรงก6ล5มชนดิ พอลสิ ไตรนี ลาเท็กซ1์2ที่ความเรว็ ด้านหน้าประมาณ5510.6 cm/s 5ม7ม01ปีปี ..รร54ตะะ09ผผ แกด าสส%%ลลริททิลงัากากแชธธระหหงาาว่ภิภิกสทหนนรรงาารใด่ีทศศ้น้าาพพน1อ่โีึกกึกงกปา้คกกรรรตใงาษาษรวกอออาานผผวักกอะิดารราบบบาอเผลลผตกกในใททททก1ยนน้้าารรกกศาีีี่่่9ุภา่123Nมมออชชไราางทราีี่ปงงปว่9วจารระยออคงงารรบ5งศศนนโนโะะเทา/คึกกึคฉุภภุดวสสKี่ววษษนลาาิิทท2Nิดิดคคหี่ยาาธธ-9-เเนิิ1ใใภภฉฉ15นน้า99ลลา5าก/พชชพี่ยยี่0รKารว่่วกกะก.ะ97F5หงงาาบแบ429น0รโโรตา..า(คค462้ากก%่ลดตดก11/รรววะัวราร%%F36ออ6อชิิดดอกอ795ยFงงนหอบ--บ่าออดดP11นิดนงแสนนังงัาใ991)รแแน้ามอุุภภ/กสสัยกกงรFาารดดาะาคคFะพรงงพกบเเPทบใใบฉฉบนนผาด2าลลววตตด้สา่ดา่ี่ียย่าาาอมรหรหรบ33อีปมนาาอน39งงบ้ปีาร[บ้าทท..38ก1ะแกร]สี่่ีห50า(22สาระตอน%%กกกิสทวั้าองอ217กอทิธแแน621นายิภพพลลธกา่าางผะภะิมาบบม)้าหหัยพาัยววนนมพมก่า่า้้ีาาปีปหหกากกรรรานนาาะะรกกก้าา้สสกรNNกกิทิทหรอ99าาธนธอ55งกกิภิา้ภFงอ//กFออาาKKอาPนพพนนNNก1นุภกก/9าา9NภุFาาามม559Fรราค//1P5ยัยั ก55กKKค2/2เมม45KรFFรฉ1เ(Nอ9อฉ9ีปปีตล449งงัวลรร่ีย5อ/อ/อย่ีะะ/FFยนนสสFFา่K3ุุภ7ภงPPFทิทิ 9)2าา911ธธคค.4.//12/ภิิภเเFFฉฉ01FFาาลล%%PPพพี่ี่ยย22 9ม59ม7มม4ีป041ีปปีปี .ร7ต...รรร574ตะ6าจะะแะ069ตกดแก ดแาสผแผ%รสสชสาล%%%รชิทลลลลลัาางงัาากว่ิทิทิทะาว่ะแแกรรธกงระะงหผธธธงผงหหหใผทิภทากกาสสาใทหหิภภิภิทลนนลนนนนลรรโ่ีี่าง่ีโรรดดี่าาาปกค้ากนน2ปศรรรศค้พาก้้2าาพพพทออกรวาออองงากรวึกกึกกาาา้้กะปิดกกกราบบบระใใปงงดิี่าราษากกษเาทเนนกาาา2รศแททททออกรศทกก1ร1ารรราาาะผดึกะศีี่่ี่ลผตตึก9ศกผนนผ9กกใก123ใกกสปส้าไสษ้าไนษะน้ร้าาาารรรทรุุภภททิรมิทNNมออารมมออชอาะผรรชะยยีธปีธปาาบใบงใีะบี่99ปงงงปว่าาวลภินิภนอรอออคคราทงาสง55งงรรกาะชาดนะชนนดนโโเเะะททา//ิทพคพสาคส่่วฉฉวุภุภภุุภสใสKK่ีี่วรกิงกิงททวหธลลาาาาิิทท22NNิโโดิศาาดคคคธคธ้เภิหหคคีี่่ยยธธรหร-ิภิภ-99เเเกเึกกนนิวิ1ภวภากฉฉฉ1กฉ็นาาาา55้าิษด9้าิด9รลลลพาารล79รพรพกวก//อ-พอ-พยี่ี่ยย่ีกยี่าก14รา1่าา1รกกKกงรงรใกกกKะปก9ะ9..าอ979อาอ9Fนาออ47าาบอรFรบรร428นงร8นงนร9รระชน69กอะาะ..9.กอาภุ.ุภ623ากกก975บ43านดรว่บส%%นดร4มา113มรร104าอ3ุภาร/รงิทอภุารคัยป%%%/อคอยั...ดป%Fางอโอด475าองธเรคองเงคปฉรรFFคบอหหป960ฉริะบภงออเดดดะนอรลเวดฉสFนPอรแลอฉาสสนนะนนงังังับุภีย่ะลทิดิังPบุภร่ีย1สพลแแแทิอนุุภภสขแยี่้้าาสาธกทิ-ขย่ีสสสส1าธ/กงิทคภิอส1าากกาภุดธ(คิภอFดดดาด/าธ(าคคงม%เด้ว9ิภพาาางม%เางงงฉFว้พรพิภหยเเงฉFาพหใใรใกกบยล)กฉฉคพาPกวนบใพนนนล)พFะกวนพน่ียรลลผผวาธิบเ้า2วตตตี่ยาิธPบรบกีอ่้าฉา่ีี่ตยยก้้่าาาวาารกีก4กาหง2วาาากหรรร่ล4ามมารหกร4อา33ร่กานาาาดรหหกอร4ทาน.ี่ยนีีปปกมม39านหงงงอ3แทางร้.าดนนร้า้ง3แททท..าขกงรก5ปปตีีุภรรดน8ก1ส้อ้ทากากกก5ตับรี่่ี่ี%ล่ส5ะะ0ออ้าาากรรก222าบัอรี่บ%าล่ออะ%%บคกก2สสาอะะกงงากอนะบชแสมอขอากงกอหิิสสททนผภุชแนมลอากนแแาออนผนภุ้าาททิินตลนาธธนะดิภุอมลล343นงคา้าาาตระิดหภุิิภภาหธธนะป493ะ้ามทคาฐมร[คหพานปภภิิห...3หมนทาัรากราายฐั831ย[เคนงน]้3าฉมะัยาบรรนน้มพพาาา055ามเกกงนล]ส้าฉะักยม้้ีาาพพปAวลกีปกกกีย่ากิลทสีมากปกมSAา่รลกรแกกย่ีาิาากทธี(าาปTรชะหมSะNก%ิรราาตภกทกะธMน(TสรชสนN9%รรกกิสาNNภั้งิด่ละ)Mินทิท59Fกกาพ้ิทพรรส9า9ิด)ะธ3/ธ25กFรรพอธ5ออ5ิทพKิภิช2ภ/2ิลภาออแ//Nอธ9งงKาFหา2นKKสิกบา9ิลภงงออ9พFNพ9นไNNหFกพ–สิอิดออบPต5า9นนก9้กาF0ร99นไก1รพ/น–นนใกPอ3ตา5าุุภภ55ีน้/นา0า[ก1รงาKรรา/Fภภุุ/3/ลกร3ชาาอีนก/กFาFกKKมกาาKFาา]น่Pคควลร9รFFรเกยรFัNFทคค2ภุงกา4อ9อ9เเอP99มโ็กเาฉฉ/เเร44Nงงปท2คง45ซฉฉคอปอี/อ/979ลล9อรFก็/ว/์เปFFลลงะน248Kน5ฉFซนร่่ีียยิดFFอสรFN/...ลยยี่่ีPุุภ์ภะุภ362ะPKP-ิทFน่ยี911า311าสสาN1134Pธ995ุภ/คค9ิคท(ิ/ท/ภิ91/3484%าเเFFFเธ5า/Kฉฉรธฉ..ค..FFิFภพ/83)63FะลลภลิFเPPPากK9ฉ5513บี่่ี่ียยFยพ222าา4Fล%%%%Pารกพ/9่ียด2า4ร/ รอบสามมีค่าเฉล่ียที่สูงกว่าในช่วงการระบาดรอบแรกและรอบสอง ซ่ึงเป็นแนวโน้มท่ีดกีขร้ึนอขงออนงภุหานค้าเฉกลาย่ี ก(ท%ั้ง)3 แบบ ในช่วงโควิด-1ร9อบรทะี่บ1าดรอบสาม ข้อมูลจา5ก0ก.5า0รทดลองน้ีจะเปน็ ประโย3ช9น.1์อ0ย่างมากต่อท้ังผู้บริโภคแ7ล2ะ.ผ2ู้ท1ี่สนใจ ซึ่งใน รูปที่ 3 ได้แสดรองถบึงทเี่ ค2รื่องมือในการการทด7ส1อ.4บ9หน้ากากให้หอ้ งปฏิบัติก3า3ร.ท8ีม5งานหน่วยวิจัยสนามไฟฟ9้า4ป.6ร1ะยุกตใ์ นงาน วิศวกรรม (RUรEอEบ)ท่ีณ3 มหาวทิ ยาลัยเทคโน9โ4ล.ย7รี6าชมงคลลา้ นนาดอยสะเ4ก4็ด.35 98.33 รใรนปูอชบท่วส่ี ทรจง3าอโางั้ มคไกบดวมผ3้แิดสีคลส-่อาก1แดเาง9ฉบงรถลซจรทบึงี่ยะ่งึดาเทบคเสใกป่ีสารนอด่ือูผงน็บชกรงลทแมอว่วกืา่อบานงใใใสโาวหนนคารโ้เชกมวหนท่าวดิ็นรข้มงดกวก-้อท1่าาามสปรีด่9รูลอทรรีขจะะดบรา้นึ บสสกะทขิทอากบด�บอธำาาิรภรหใงดอทาหหนบพดร้าน้เลแอกกห้าอราบากก็งรกนสนกแใาวหา้ีจรลกอะ้่หมาะท3เง้อรปมปอ้งัอง็นคีนรปบ3ป่าุภะฏสรเาิบอสแฉะคตังิบโทลขยิกซบอยี่ธชา่ึงงรทนิใภเหทนป์อส่ี านีม็นยชงูง้าพ่าแว่ากกงนนกงามวหวโกาาา่ คนโทกใรน่ววตนั้ง้กมยิด่อช3ทวรท-ิจ่วี่ด1แอั้งัยงีขผ9บสงก้ึนู้บบนอราขรใาะริโนนอมภรบงชุภไคหะฟ่วาแานงบฟดลโค้า้าาคระกปดขวผอาริดู้ทรอบกะ-ี่สอทยงส1นบ้ังุก9หาใตแจม3นร์ใระนแซ้ขากบงึ่งบ้อกาแาใบนนดมลาลูกะ วิศวกจรารมกก(RาUรEทEด) ลณอมงหนาจ้ี วะทิ เยปาลน็ ัยปเทรคะโโนยโชลยนรี อ์ าชยมา่ งงคมลาลกา้ นตนอ่ าทดงั้อผยบู้สะรเโิกภ็ดคและผทู้ สี่ นใจ ซงึ่ ในรปู ท่ี 3 ไดแ้ สดงถงึ เคร่ืองมือในการการทดสอบหน้ากากให้ห้องปฏิบัติการทีมงานหน่วยวิจัยสนามไฟฟ้าประยุกต์ ในงานวศิ วกรรม (RUEE) ณ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลลา้ นนาดอยสะเก็ด 3 22 วารสาร
คา่ มาตรฐานและประสทิ ธภิ าพการปอ้ งกนั อนภุ าค ประสิทธิภาพของหน้ากากอนามัยหรือหน้ากาก กรองอากาศจะถูกก�ำหนดโดย 2 อย่าง คือ ประสิทธิภาพ การกรอง(Filtrationefficiency)และความพอดี(Fit)หรอื การรว่ั (Leakage) [4] ประสิทธิภาพการกรองอนุภาคจะบอกว่า หน้ากากสามารถกรองอนุภาคในช่วงขนาดที่ก�ำหนดได้ดี ขนาดไหนดังแสดงในรูปที่5 ซ่ึงรวมถึงไวรัส (Virus) และ อนภุ าคขนาดเลก็ ระดับซบั ไมครอน (Submicron particles) อ่ืนๆ ความพอดีหรือการร่ัวในขณะสวมใส่จะบอกว่าหน้ากาก สามารถปอ้ งกนั การร่ัวบริเวณใบหนา้ ได้ดีขนาดไหน รูปท่ี 3 เครือ่ งมือทดสอบหน้ากากให้หอ้ งปฏบิ ตั กิ าร RUEE รปู ที่ 5 ประสิทธิภาพการป้องกนั อนุภาค [4] ดงั นน้ั เพอ่ื ปจั จยั ตา่ งๆ ทจ่ี ะสง่ ผลตอ่ การเปลยี่ นแปลง ในยุคของสังคมวิถีใหม่ (New Normal) น้ี บทความน้ีจึง มาตรฐานหน้ากากกรองอากาศ ขอนำ� เสนอประเดน็ ทเ่ี ปน็ ประโยชนต์ อ่ สงั คมในประเดน็ ของฝนุ่ PM2.5 กับการระบาดของ COVIC-19 ประเดน็ คา่ มาตรฐาน สถาบันอาชีวอนามัยและความปลอดภัยแห่งชาติ และประสิทธิภาพการป้องกันอนุภาค และประเด็นทิ้ง สหรัฐ (National Institute for Occupation Safety and หน้ากากอนามยั ทถี่ ูกตอ้ ง ดงั ต่อไปน้ี Health ตวั ย่อ NIOSH) [4] แสดงในรปู ท่ี 6 จะเปน็ ผ้กู �ำหนด ความสามารถในการกรองของหน้ากากกรองอากาศตาม 42 ฝนุ่ PM2.5 กับการระบาดของ COVID-19 CFR ตอนที่ 84แบ่งออกเป็นชนิด N, R และ P ส�ำหรับไม่ ทนน�้ำมัน ทนน�้ำมันได้บ้างและทนน้�ำมันได้สูง แต่ละชนิด ฝุ่นละอองลอย PM2.5 ที่มีโคโรนาไวรัสที่เกิดจาก มปี ระสทิ ธภิ าพการกรองอนภุ าคทแี่ ตกตา่ งกนั คอื 95, 99 และ การจามและไอเป็นตัวกลางส�ำคัญในการแพร่กระจายของ 99.97% ไดแ้ ก่ N95, R95, P95 เปน็ ตน้ โดย NIOSH ไวรัสเข้าสรู่ า่ งกายผา่ นระบบทางเดนิ หายใจดังแสดงในรปู ท่ี 4 พบว่าความเข้มของฝุ่นละอองที่สูงข้ึนท�ำให้มีผู้ติดเชื้อ COVID-19 และการเสียชีวิตมากขึ้น [4] งานวิจัยรายงานว่า ทป่ี ระเทศจนี ทกุ ๆ 10 µg/m³ ของ PM2.5 ทเี่ พมิ่ ขน้ึ มจี ำ� นวน ผู้ติดเชอื้ COVID-19 รายวนั เพ่มิ ขึน้ 2.24 % (ก) สถาบนั อาชีวอนามยั และ (ข) มาตรฐานของยุโรป ความปลอดภยั แหง่ ชาติสหรัฐ (EN 149: 2001) รูปท่ี 4 ฝนุ่ PM2.5 กบั การระบาดของ COVID-19 [4] รปู ท่ี 6 มาตรฐานหนา้ กากกรองอากาศ [4] 23วารสาร
ในยุโรปประเภทของหน้ากากกรองอากาศสามารถ ตตาารารงทา่ี 3งคทุณ่ี ล3ักษณคระปู ณุ ททาี่ ง7ลดมา้ักนาตษสรมฐรณารนถะน(Aะทm(ขาeอ้ rงic4aด.3n)้าS[4นo]ciสetมy fรorรTถesนtinะg a(nขd อ้Mat4er.ia3ls)) [4[]4] แบ่งไดเ้ ป็นหน้ากากกรองครง่ึ หน้า (Filtering half รายการ masks) หรือแผ่นกรองบนหน้า (Filtering face ท่ี คุณลกั ษณะ หนว่ ย เกณฑ์ที่กาหนด วิธกี ารทดสอบ pieces ตวั ยอ่ FFP) หนา้ กากครง่ึ หนา้ (Half masks) เครอื่ งชว่ ยหายใจแบบใชอ้ ากาศบรสิ ทุ ธ์ิ (Powered 1 ประสทิ ธภิ าพในการกรองของอนภุ าค (0.0075 ± 0.02) % ≥ 95 42 CFR 84 air-purifying respirator ตวั ย่อ PAPR) [4] และ µm (CMD, count median diameter) หรือ 0.3 µm (ข้อ 84.181) เครือ่ งช่วยหายใจทจ่ี า่ ยบรรยากาศ (Atmosphere (MMAD, mass median aerodynamic diameter)* 2 ความตา้ นการหายใจ เร่มิ ต้นของการหายใจเข้า mmH2O ≤ 35 42 CFR 84 เริ่มตน้ ของการหายใจออก ≤ 25 (ข้อ 84.180) 3 ความตา้ นของเหลวซมึ ผ่าน ความดนั ต่าสดุ mmHg 160 ASTM 2100 4 การลามไฟ Class 1 หมายเหตุ * หมายถึง เงื่อนไขในการทดสอบให้เป็นไปตาม (NIOSH) supplying respirator ตวั ย่อ SAR) ตามมาตรฐาน ตตาราางรที่า4งคทณุ ล่ี ัก4ษณคะทณุ างลฟสิ กั กิ สษ์ (ขณ้อ 4ะ.6ท) [า4]งฟิสิกส์ (ข้อ 4.6) [4] ของยุโรป (EN 149: 2001) ดงั แสดงในรูปท่ี 6 เกณฑท์ ี่กาหนด รายการ คณุ ลักษณะ 6 ระดบั ท่ี ระดบั ท่ี ระดับท่ี วธิ ีทดสอบ ที่ ตาม หน่วย 123 มอก.2480-2562 หนา้ กากใชค้ รง้ั เดยี วชนดิ 1 ประสิทธภิ าพการกรองแบคทเี รีย % ≥ 95 ≥ 98 ≥ 98 ASTM 2 ความแตกตา่ งของความดัน (∆P) mmH2O/cm2 < 4.0 < 5.0 < 5.0 F 2100 3 ประสิทธภิ าพการกรองอนภุ าคขนาด 0.1 µm % ≥ 95 ≥ 98 ≥ 98 N95ลดความเสยี่ งการตดิ เชอ้ื ทางการแพทย์ 4 ความตา้ นของเหลวซึมผา่ น ความดนั ตา่ สดุ mmHg 80 120 160 5 การลามไฟ ประสิทธิภาพการกรองอนุภาคและ Class 1 แบคทีเรียของหน้ากากอนามัยตามมาตรฐาน อร ะาดกาับศที่1โดหยมผ้ใูาชย้ตถร้อึงะงหไดมน่ม้าบั ีคกวาทากมท1่ี เี่เสหีย่หมงาทมะ่ีจสาะาสยหมั รถผับสั งึใเชลห้งือาดนนหทรา้ าืองกสกาาารรกคแดั พทหทลเี่ ยหั่ง์ทจั่วมาไกปาร่าะใงชกส้ปา้อำย� งหกันรอบันุภใาชคง้ปานเนป้ือทนาชนงิดกตา่างรๆแทพี่อยทู่ในย์ องค์การอาหารและยา (Food and Drugs รรเทตละะ็กดดอ้่ัวัับบหงไททรอืปี่่ี2ไ3กมหหารมม่มใราาชกัคียยษถถ้ปวาึึงงทาห้หอี่อนนมาง้าจ้าเกกกมสาากี ันกกาี่ยททรอส่ีเ่ีเงหหัมทนมมผาาสั ีจุ่ภะะเลสสะาอืมาสดหสคเราลัมับหปก็ ใรผนชนับ้อ้งสัใายชเนเ้งปทาลนาื้อืองทกนาดางรกชหแาพรนรแทือพิดยท์ใสตนยท์ใา่านารงหงศคนๆัล่วดัยยกฉหทรุกรเลม่ีอฉิน่ังกยาจทูร่ใันารนตักกกษอรารรแาา่มผกงลกบาการาศารดักเยจษ็บโาขแดนผยาลดขผในหาู้ใญดช่ ้ Administration หรอื FDA ของสหรัฐอเมริกา) [4] ห รือ ป้องกนั ผใู้ ชร้ท่ีทะางดานับทม่ี ทคี ว่ี2ามเสห่ยี งสมัมผาัสยเลือถดึงหรอื สหารนคดั ้าหลก่งั จาากกร่าทงก่ีเาหย มาะสมส�ำหรับใช้งาน แบ่งออกเป็น 3 ระดบั ตาม สมาคมการทดสอบและ วัสดุอเมริกา (American Society for Testing 4ท.3ามคงาณตกะรฐกาารรนรมหแกนพา้ารกมทาากตยผรา้ ฐ์ใานนยหุโรนป ่ว(EuยroฉpุกeaเnฉCินommทitัtนeeตfoกrรStรanมdardกizาatรioรnsัก) หษรือาแCEผNลไดข้ออนกคาาดแนเะลนา็ก ตไเกาห ทกมารรีย่คราาราวกรยงกทกอรอืกงทับรอน่ี ามี่กกงขแร4อว้อลาานิทกะคภุยสารรณุ หาามรศแคลนบราขกักัดัตพสนษขิกะษตา้ันาณรทดรดต์บาะส่า3รยทะัทวบกิ ทไิธา์ามใี่อีกอ้งรทคนฟานคไารรดนณุิสี่อท3ท้แจา้ิกนลดบสักมไสาง่ว์ษอป(้งกีขหณ2บร้อศะแาะรมสละ4รัลิทะด.าส6กธับยภิ)าัมยรคา[กใ4ือพชผถ]หร้ง7ัสานึ0งรน้า%เขกมลอาแหกงอืลหผะกนด้านอ9้าาเกอ0้าล%ากรหกเนกก็ปรตว่ห็นัานกยารมือ6ล้อษการCยดะาทWบัดแAบั่ีเร1ผหตะ7ดา1ล5มบัม5ปทบ3รา่ีเ:ก2ะาณ0ะส2ริดทฑะส0ธท์ดเ2ิภแ�ก่ีับจำาบาทพห็่งหบ่ี กรนะาขดรรดรกบัันะบรปด3อบัารใงะทอดชสี่นิทใุภ้งธาหิภวคาิธาญทีพต3นดามส่ อบ and Materials) หรือ ASTM ดังแสดงในรูปท่ี 7 หรือ ป้องกันผู้ใช้ที่ท�ำงานที่มีความเสี่ยงสัมผัสเลือดหรือสารคัดหล่ังตารา21งท่ี 5 คคปุณวรลาะักมสษแทิ ตณธกภิ ะตาทพา่ ี่ตงกข้อาองรงกกคารวรอาหงมแนดบา้ันคกท(า∆กเี รPอยี )นามยั แบบผา้ ≥ 98 ประสิทธิภาพการกรองอนุภาคและแบคทีเรีย คือ ร3ายการ คปกาวรปราะรลมสะาตทิสมา้ิทธไนภิธฟขิภาอพาพงกคเกาหุณารลรกลวกรกัซรอษึมองณผงออ่าะนนนภุ ภุ าคาควคขาขมนนดาาดันดต0า่ .1สดุรµทะmดี่ 1บั [4]รmทะ่ี ดm1mับ*Hm%%2OเHกร/ทณgะcดี่mฑ2บั ก์2ารยรทอะี่ <มด≥≥28รับ*499บั0.550 ≥ 98 <≥1ท659ด0ว.8ส0ิธอี บ ASTM 95, 98 และ 98% ส�ำหรับระดับที่ 1, 2 และ 3 < 5.0 F 2100 ตามล�ำดับ และความต่างความดัน (Differential จากรา่ งกาย4 ที่ รทะดี่ 3Cับ≥l1a2s90s8รทะ1ี่ ด3ับ* pressure) หรือการต้านการหายใจ (Breathing 51 resistance) คอื <4.0, <5.0 และ <5.0 mmH20/ 3 µm, % ระดับที่1 หมายถ-กึง่อนหซนกั ้ากากท่ีเหมาะสาหรับใช้งาน≥ทา7ง0การ≥แพ70ทย์ท≥ั่วไ8ป0 ใช้ป≥้อ8ง0กันอ≥น9ุภ0าคป≥น9เ0ปื้อนขชอ้น5ิด.2ต่างๆ ที่อยู่ใน มาตรฐานหน้ากากผ้าcm2 ส�ำหรับระดับท่ี 1, 2 และ 3 ตามล�ำดับเอรรละะา็กดดกf าัับบหoศททรrอืี่่ี23โดกS32หหยาtรผมมaรู้ใาาชกัยยnต้ษถถก---คหหกอ้dาาึึงงวค่อลลรทงานสหงัังaหไมีอ่ณซซมซะแนนrาทกัักกัม่ต้าdจ้า้อกคีะ((กกมน22ตวiาา00นีกก่zากกง้าาคคมaข,ททรรรรเอไสัง้ัง้่ีเสtี่เมรงห))หมัiย่ีน่คoมมมผว้องาาทยาสัnมกกะะเจี่ ดลวสสsะานั่าือมาส)ร(ดหร∆ะสมั หดเPราผมลบั)ับหัส,ก็รใราเนชอลืับตอ้้งือใายชดCรน้งหII≥SSทาฐEรOOน6าอื Nา0งท11สกนาาางไรรกยIIคด≥SSแาดัOOุโพ6อ้รห0ร33แทลอพปยงั่ ทก์ใจIIน≥SSยาคOOทก์ใ7(น0รา11ำ�Eา่งหแศงuนกัลนII่ว≥SSrายOOยยo7ะกฉ033รุกนpรเมฉำ�eII≥ินSSเกOOaก8าท011nรย่ีันรตักวกIIษ≥SSCกรOOา8รแoบั033มผmขลกบาอ้ขขขราm้้อออ้ กรด555ักเ...ำ�จ535iษt็บหาtขแนeนผาลดeดขในหาญด่ ระดับที่ 3 ให้ประสิทธิภาพโดยรวมสูงสุดและใช้ สำ� หรบั ทางการแพทย์ ดังแสดงในตารางที่ 3 และ 4 ในยุโรปหน้ากากอนามัยต้องเป็นตาม ข้อก�ำหนดของมาตรฐานยุโรป (European Standard) คอื EN 14683:2019 และในประเทศไทย จะเป็นมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) คอื มอก. 2424-2562 หนา้ กากอนามยั ใชค้ รง้ั เดยี ว [4] หรอื ขปน้ั ้อตงกำ�่ นั วผ้ใูธิ ชกีm-ท้กี่ท่อmานารHซง2ทักาOน/ดcทmี่มส2คี อวาบมแเสลยี่ งะสัมกผาสั รเลใอื ชดง้หารือนสขารอคดังหหลน่ังจา้ากกร<าา่ 5งก.0ก*าหย รอื CWA 175ข5อ้ 35.:42020 เ4ก.3ี่ย2แวมกคบาับณรตขะะ่รง้อ45ฐกดกรารานรบัะหมหนกดปปแ-นหคดมารรา้ลัิมิมขบตรกืองัาากิ้ัมนซาณณแปาตกักอสฟต7่าผม(ีเอรว2รอีน้า0ร0ิธฐโ*แ์ซะีกา*%คม,นา(รลสamร้งัยดz)ทิไีุโgoทแฮร/ดดkdปสลgธ์ymอe(ิะภบE)g/uทแkา9r่ใีลgoหะพ0้แpกอe%าโกaรรnใาชCตง้ราoานกmมขmรอลงiอtหำ�tนeงดe้าอกับfาoนกr ุSหภtร<a≤≤ือาn573dค.C050a*WrขdAiนz1a7าti5oด5n3s:)23ห02ร0ือไแCมบE่งNครขขขะไ้อ้้ออรดด555ับ้อ...อ567อปกรนะคสไาิทแวนธ้ิภะานพา การ กรองอนุภาคขกนารดม3วไมิทครยอานไศว้ า2 สระตดบั รค์บือร7ิ0ก%าแรลไะด9้0แ%บต่งามปลราดะับสิทธิภาพหน้ากากผ้า ไมคอรกออรนมกแวลเิทะปยสาม็นศบาัตสิกต6ารร์บสรระกิ ทะา้อรดนไดนับ้แา้ บง่ ตปราะมสิทปธภิราะพหสนิท้ากธา7ิกภผา้าอพอกกเปา็นร6กรระอดบั งตอานมปุภระาสคิทธิภ3าพกไามรกครอรงออนนุภาค 3 ตารตแารงลาาทยทระก่ี ่ี5าาสรคงมุณทบลี่กั ตั5ษิกณคะาทุณร่ตี สค้อลุณงะกลกั ทากั รษษอ้หณณนนะ้ากนะา�้ำทกอีต่นาอ้ มงยั แกบราทบะด่ีผร1บัา้ ห[4น]รทา้ะี่ ด1กับ* าเกกรทณะอดี่ ฑ2นับ์กาารยมรทอะ่ี ยัมด2รบั*แับ บรทบะด่ี 3ผับ า้ [4] วิธี ทดสอบ ระดบั 1 ประสิทธภิ าพการกรองอนุภาคขนาด ท่ี 3* 3 µm, % -กอ่ นซกั ≥ 70 ≥ 70 ≥ 80 ≥ 80 ≥ 90 ≥ 90 ขอ้ 5.2 -หลงั ซกั (20 คร้ัง) ≥ 60 ≥ 60 ≥ 70 ≥ 70 ≥ 80 ≥ 80 ขอ้ 5.5 2 การสะทอ้ นนา้ , ไมน่ อ้ ยกว่าระดับ -ก่อนซกั ISO 1 ISO 3 ISO 1 ISO 3 ISO 1 ISO 3 ข้อ 5.3 -หลงั ซัก (20 ครัง้ ) ISO 1 ISO 3 ISO 1 ISO 3 ISO 1 ISO 3 ข้อ 5.5 3 ความแตกต่างของความดนั (∆P), mmH2O/cm2 -ก่อนซกั < 5.0* ขอ้ 5.4 -หลงั ซัก (20 คร้งั ) < 5.0* ข้อ 5.5 4 ปรมิ าณสีเอโซ (azo dye) ที่ให้แอโร ≤ 30 ขอ้ 5.6 รูปท่ี 7 มาตรฐาน (American Society for แมติกแอมีน**, mg/kg Testing and Materials) [4] 5 ปริมาณฟอร์แมลดีไฮด์ mg/kg ≤ 75 ขอ้ 5.7 24 วารสาร 7
ระดับท1่ี ป้องกนั ฝุ่นไดพ้ อใช้ ไม่ปอ้ งกนั ละอองฝอย บทสรปุ ระดบั ที่1* ป้องกันฝุ่นไดพ้ อใช้ ปอ้ งกนั ละอองฝอยได้ ระดับที่2 ปอ้ งกนั ฝนุ่ ได้ดี ไม่ป้องกนั ละอองฝอย ส�ำหรับในการเลือกซื้อหน้ากากควร เลือกชนิด ระดบั ท2่ี * ป้องกันฝุน่ ไดด้ ี ป้องกนั ละอองฝอยได้ แ ล ะ ร ะ ดั บ ก า ร ป ้ อ ง กั น ห น ้ า ก า ก ใ ห ้ เ ห ม า ะ ส ม กั บ ก า ร ระดบั ที่3 ปอ้ งกันฝุ่นได้ดีมาก ไม่ป้องกนั ละอองฝอย ใช้งานและระดับความเส่ียง เลือกขนาดหน้ากาก ระดบั ที่3* ป้องกนั ฝุ่นไดด้ ีมาก ป้องกันละอองฝอยได้ ใหเ้ หมาะสมกบั ใบหน้า เพือ่ การสวมใส่กระชบั พอดีกับใบหนา้ ใ ห ้ สั ง เ ก ต ฉ ล า ก ว ่ า มี ม า ต ร ฐ า น ก า ร รั บ ร อ ง ห รื อ ไ ม ่ ท้งิ หน้ากากอนามยั ทีถ่ ูกตอ้ ง เช่น ISO 13485 หมายถึง ระบบมาตรฐานการจัดการ ด้านคุณภาพซึ่งครอบคลุมตั้งแต่การออกแบบ พัฒนาผลิต ดว้ ยความหว่ งใยจากการทผี่ มไดเ้ หน็ พๆ่ี ทมี่ าเกบ็ ขยะ และขายเคร่ืองมือทางการแพทย์ โดยหน้ากาก N95 หน้าบ้านผมทุกๆเช้า จึงได้มีการหาข้อมูลและอยากจะน�ำ ที่ผลิตและจ�ำหน่ายในประเทศไทย ประเภทหน้ากากใช้ มาเลา่ ใหเ้ พ่อื นๆ ได้ทราบถึง “9 ขน้ั ตอนทง้ิ หน้ากากอนามัย คร้ังเดียว [3-5] จะต้องได้รับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์ ใชแ้ ลว้ ตอ้ งทง้ิ อยา่ งไร ไมเ่ สย่ี งตดิ เชอ้ื ” [5] เพอ่ื ปอ้ งกนั ตวั เอง อตุ สาหกรรม หรอื มอก. 2480-2562 ถา้ เปน็ หนา้ กากอนามยั คอื และช่วยพ่ีๆที่ท�ำหน้าที่เก็บขยะในทุกๆ เช้าได้อีกทางหนึ่ง มอก. 2424-2562 และมาตรฐานของต่างประเทศ นะครบั กอ่ นอน่ื เราตอ้ งทำ� ความเขา้ ใจกอ่ นนะครบั วา่ หนา้ กาก ซง่ึ กส็ ามารถสงั เกตได้ เชน่ ในยโุ รปหนา้ กากอนามยั ตอ้ งเปน็ ไป อนามยั ทใี่ ชแ้ ลว้ ถอื เปน็ ขยะตดิ เชอื้ ชนดิ หนงึ่ ดงั นน้ั เพอื่ ปอ้ งกนั ตามข้อก�ำหนดของมาตรฐานยุโรป (European Standard) การแพร่เชื้อโรค เราควรท้ิงหน้ากากอนามัยอย่างถูกวิธี คอื EN 14683:2019, ISO 13485, ASTM F2100, NIOSH 42 เพราะหน้ากากอนามัยใช้แล้วอาจมีสารคัดหล่ังอย่าง CFR 84 ฯลฯ หน้ากากที่ขายต้องมีใบรับรองหรือใบรับรอง น้�ำลาย น้�ำมูก หรือเสมหะปนเปื้อนอยู่ จึงถือเป็นขยะติดเช้ือ จากการทดสอบหน้ากาก ยืนยันว่าได้ผ่านการทดสอบ ที่สามารถแพรเ่ ชื้อโรคเชน่ เช้ือก่อโรคโควดิ 19 ให้คนท่ีสมั ผัส มาแลว้ จากหอ้ งปฏบิ ตั กิ าร โดยรายละเอยี ดในเอกสารตอ้ งระบุ หน้ากากอนามัยใช้แล้วได้ ดังนั้นเพื่อให้หน้ากากอนามัย ชื่อผลิตภัณฑ์ตรงกัน วันเดือนปีท่ีออกให้ ต้องเป็นปีปัจจุบัน ของเราไม่เป็นอันตรายต่อผู้อ่ืน โดยเฉพาะพนักงานเก็บขยะ หรอื ยอ้ นหลงั ไมเ่ กนิ 1 ปี การเลอื กซอื้ จากชอ่ งทางการจำ� หนา่ ย ที่เส่ียงต่อโรค COVID-19 เราก็ควรเรียนรู้การทิ้งหน้ากาก ที่ไว้ใจได้หรือขายผลิตภัณฑ์เหล่าน้ีโดยตรง เช่น ร้านขายยา อนามยั อยา่ งถกู วิธี ซง่ึ สามารถทำ� ได้ ดังนี้ หรือห้างร้านท่ีเช่อื ถือได้ วิธที ้งิ หนา้ กากอนามัยทีถ่ ูกต้อง กิตตกิ รรมประกาศ 1. ล้างมอื ให้สะอาดก่อนถอดหน้ากากอนามัย ผู้เขียนขอขอบพระคุณ หน่วยวิจัยสนามไฟฟ้าประยุกต์ใน 2. ใชม้ อื ทง้ั สองขา้ งจบั ทสี่ ายรดั แลว้ ดงึ หนา้ กากอนามยั โดย งานวศิ วกรรม Research Unit of Applied Electric Field in Engineering RUEE) วิทยาลัยเทคโนโลยีและสหวิทยาการ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ดนั ออกไปดา้ นหนา้ เป็นแนวตรง ไม่ใช้มือสมั ผัส ด้านหน้า ราชมงคลลา้ นนา ของหน้ากากอนามยั 3. ท�ำต�ำหนิหน้ากากอนามัยก่อนท้ิง เช่น ใช้กรรไกรตัด เอกสารอ้างอิง เพอ่ื ป้องกันการนำ� กลบั มาใช้ใหม่ 4. จับที่ขอบหน้ากากแล้วพับคร่ึง เก็บส่วนท่ีสัมผัสร่างกาย [1] มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์และกองทุนพัฒนาส่ือปลอดภัยและสร้างสรรค์, ใหอ้ ยู่ดา้ นใน โควิด-19และระบาดวิทยา บทเรียนออนไลน์ส�ำหรับนักเรียนและประชาชน, 5. พับครึ่งอีก 2 ทบ ใหเ้ ชือกทั้ง 2 ฝ่งั อยู่ดา้ นเดียวกัน แล้วใช้ https://learningcovid.ku.ac.th/, กรกฎาคม, 2563. เชือกพันรอบหน้ากาก มดั ใหแ้ นน่ [2] Department of Disease Control, COVID-19 situation 6. ใสถ่ งุ รองรับ (แยกจากขยะชิ้นอน่ื ) แล้วมัดปากถุงใหแ้ นน่ report, Available Source: https://covid19.ddc.moph. go.th/, แต่ส�ำหรับผู้มีความเสี่ยง ต้องแยกสังเกตอาการ May 18, 2021. (in Thai) ใหท้ งิ้ หนา้ กากอนามยั ลงในถงุ 2 ชนั้ แลว้ ราดนำ้� ยาฆา่ เชอ้ื [3] พานิช อินต๊ะ และคณะ, การเปรียบเทียบประสิทธิภาพการกรองอนุภาค เช่น น�้ำยาฟอกขาว (โซเดียมไฮเปอร์คลอไรด์ 5%) ของหน้ากากอนามัย หน้ากากผ้าและหน้ากาก N95/KN95/KF94/FFP1/FFP2 ก่อนมัดปากถุงใหแ้ น่น ที่มีใช้ในช่วงท่ีโควิด-19 ระบาดในประเทศไทยรอบแรก รอบสองและ 7. เขยี นกำ� กบั บนถงุ วา่ ขยะติดเช้อื รอบสาม. หน่วยวิจัยสนามไฟฟ้าประยุกต์ในงานวิศวกรรม วิทยาลัยเทคโนโลยีและ 8. ทง้ิ หนา้ กากอนามยั ลงถงั ขยะตดิ เชอ้ื หรอื ถงั ขยะทม่ี ฝี าปดิ สหวทิ ยาการ มหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนาจงั หวัดเชียงใหม,่ 2564. 9. ลา้ งมอื ดว้ ยนำ�้ และสบนู่ าน 20 วนิ าที หรอื ถา้ ไมส่ ะดวกให้ [4] Intra, P. PM2.5 and COVID-19 Masks, Available Source: https://www. ใช้เจลแอลกอฮอล์ลา้ งมือโดยทนั ที researchgate.net/ publication/350790829_PM25_and_COVID19_Masks. Apri, 2021. (in Thai) [ 5 ] ก ร ม ค ว บ คุ ม ม ล พิ ษ ค ณ ะ แ พ ท ย ศ า ส ต ร ์ โร ง พ ย า บ า ล ร า ม า ธิ บ ดี ส�ำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา, 9 ขั้นตอนทิ้งหน้ากากอนามัย ใช้แล้วต้อง ทิ้งอย่างไร ไม่เส่ียงติดเช้ือ, https://covid-19.kapook.com/, มกราคม. 2564. 25วารสาร
: ซะป๊ะ สเปซ“วคั ซนี โควดิ -19” มีกช่ี นดิ ตัวไหนเขา้ ไทยบ้าง วคั ซนี โควดิ -19 ในโลกตอนนม้ี อี ยหู่ ลากหลายประเภท วคั ซนี ชนดิ mRNA : BioNTech/Pfizer และ Moderna และหลายยหี่ อ้ ข้นึ อยูก่ บั วา่ ผลติ ดว้ ยวิธไี หน ประเทศไหนผลิต • Viral vector vaccines หรือวัคซีนชนิดใช้ไวรัส ตัวไหนออกมาได้ ก็จะใช้ตัวน้ันฉีดให้กับประชากรในประเทศ นน้ั เสรมิ ดว้ ยวคั ซนี ทร่ี บั เพม่ิ จากตา่ งประเทศเพอื่ ใหค้ รอบครวั เป็นพาหะ พัฒนาโดยการน�ำไวรัสที่ถูกท�ำให้อ่อน ตอ่ จ�ำนวนประชากรของประเทศนั้นๆ ฤทธิ์ลงแล้ว หรือไม่สามารถแบ่งตัวได้อีก มาตัดแต่ง ล่าสุด ประเทศไทยรับวัคซีนโควิด-19 มาแล้ว พันธุกรรมเพ่ือใช้เป็นพาหะ แล้วฝากสารพันธุกรรมของ จ�ำนวนหนึง่ และทยอยสัง่ ซอ้ื นำ� เข้ามาจากตา่ งประเทศเร่ือยๆ โควิด-19 เข้าไป ท�ำให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันข้ึนมา รวมถึงยังมีวัคซีนท่ีผลิตในประเทศไทยของเราเองที่อยู่ใน ซึ่งเทคนิคนี้เป็นวิธีท่ีสามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ดี ระหว่างการผลิตเพ่ือให้คนไทยได้ใช้กันเองประเทศในราคา เน่ืองจากเลียนแบบการติดเช้ือท่ีใกล้เคียงธรรมชาติ ทถ่ี กู ลงอกี ดว้ ย วคั ซนี ชนดิ Viralvector : Johnson&Johnson,SputnikV และ Oxford – AstraZeneca วคั ซีนโควิด-19 มกี ชี่ นดิ • Protein-based vaccines หรอื วคั ซนี ทที่ ำ� จากโปรตนี ส่วนหนึ่งของเชื้อ ไวรัสซาร์ส-โควี-2 (SARS-CoV-2) นายแพทย์สมชัย ลีลาศิริวงศ์ ท่ีปรึกษาผู้จัดการ โดยการนำ� เอาโปรตนี บางส่วนของโควดิ -19 เช่น โปรตีน ความเสีย่ ง โรงพยาบาลพระรามเก้า ระบุวา่ วัคซนี ทใี่ ช้ปอ้ งกนั ส่วนหนาม มาผสมกับสารกระตุ้นภูมิ ก่อนฉีดเข้า โรคโควิด-19 ท้ังหมดในปัจจบุ นั มีอยู่ 4 ชนิดหลักๆ โดยแบ่ง ร่างกาย แล้วน�ำมาผสมกับสารกระตุ้นภูมิ เม่ือฉีด จากเทคนคิ ทใี่ ชใ้ นการผลติ วัคซนี โควิด-19 ได้แก่ เข้าไปแล้วจะกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต่อ • mRNA vaccines หรือวัคซีนชนิดสารพันธุกรรม เชื้อไวรัส ใช้กันมานานแล้ว เพราะเป็นเทคนิคท่ีใช้ ผลิตวัคซีนไข้หวัดใหญ่ และวัคซีนตับอักเสบชนิดบี เป็นเทคโนโลยีใหม่ท่ีเคยใช้กับการพัฒนาวัคซีนป้องกัน วัคซนี ชนดิ Protein-based : Novavax โรคอโี บล่า วคั ซนี ชนดิ นีจ้ ะใช้สารพันธุกรรมของโควดิ -19 • Inactivated vaccines หรือวัคซีนชนิดเช้ือตาย หรือเช้ือไวรัสซาร์ส-โควี-2 (SARS-CoV-2) เข้าไปก�ำกับ เป็นการผลิตขึ้นจากการน�ำเช้ือโควิด-19 มาท�ำให้ การสร้างโปรตีนส่วนหนาม (spike protein) และ ตายด้วยสารเคมีหรือความร้อน ก่อนฉีดเข้าร่างกาย ท�ำให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต่อเชื้อโควิด-19 ออกมา เพ่ือกระตุ้นให้เกิดการสร้างภูมิคุ้มกันต่อเช้ือไวรัส เ ท ค นิ ค น้ี ผ ลิ ต ไ ด ้ ค ่ อ น ข ้ า ง ช ้ า แ ล ะ ต ้ น ทุ น สู ง 26 วารสาร เนื่องจากต้องผลิตในห้องปฏิบัติการนิรภัยระดับ 3 วัคซีนชนิด Inactivated (เช้ือตาย) : Sinopharm และ Sinovac
วคั ซนี โควิด-19 ผลข้างเคียงทอี่ าจพบได้ : แม้ว่าจะมีรายงานพบอาการคลา้ ย stroke (ภาวะเส้นเลือดสมองผิดปกติเฉียบพลัน) กล้ามเน้ือ ทอี่ ย. อนมุ ตั ขิ นึ้ ทะเบยี น ที่ใช้ในไทยได้ อ่อนแรง แต่ยังไม่ชัดเจนว่ามีสาเหตุมาจากวัคซีนซิโนแวคจริง หรอื ไม่ ในสว่ นของอาการข้างเคียงเลก็ ๆ นอ้ ยๆ หลงั ฉีดมีพบ แอสตร้าเซนเนก้า (AstraZeneca) บา้ งแต่ไมม่ าก ขอ้ ควรระวงั : ไมค่ วรฉดี ใหก้ บั ผหู้ ญงิ ทมี่ ปี ระจำ� เดอื น เพราะ ความผดิ ปกตทิ เ่ี กดิ ขนึ้ หลงั ฉดี ซโิ นแวคอาจมสี ว่ นจากฮอรโ์ มนได้ เพม่ิ เตมิ : ศ.นพ.ธรี ะวฒั น์ เหมะจฑุ า หวั หนา้ ศนู ยว์ ทิ ยาศาสตร์ สุขภาพโรคอุบัติใหม่ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาล จฬุ าลงกรณ์ แนะนำ� วา่ หากฉดี ซโิ นแวคครบ 2 เขม็ แลว้ เขม็ ที่ 3 ควรเลือกฉีดไฟเซอร์ และโมเดอร์นา เพ่ือรับมือเชื้อโควิด กลายพันธ์ุสายพันธุ์ตา่ งๆ ชอ่ื อย่างเป็นทางการ : AZD 1222 จอหน์ สนั แอนด์ จอหน์ สนั (Johnson & Johnson) ผลิตโดย : บริษัทแอสตร้าเซนเนก้า-ออกซ์ฟอร์ด จาก ประเทศองั กฤษ และของ SK Bioscience จากประเทศเกาหลใี ต้ นำ� เขา้ โดย บริษัท แอสตรา้ เซนเนก้า (ประเทศไทย) จ�ำกดั ชนดิ ของวคั ซนี : Viral vector (วคั ซนี ชนดิ ใชไ้ วรสั เปน็ พาหะ) จำ� นวนเขม็ ทฉ่ี ดี : 2 เขม็ เขม็ แรกหา่ งจากเขม็ ท่ี 2 ราว 8 สปั ดาห์ ผลขา้ งเคียงทีอ่ าจพบได้ : มีรายงานความเส่ียงภาวะลม่ิ เลอื ด อุดตันในบางราย แต่ยังเป็นส่วนน้อย และในกลุ่มคนอายุ 20-40 ปี และส่วนใหญ่เป็นผู้หญิง อาจมีอาการไข้สูง หลงั ไดร้ บั วคั ซนี ราว 1-3 วนั รวมถงึ อาการอน่ื ๆ เชน่ ปวดศรี ษะ ปวดกลา้ มเนอื้ คล่ืนไส้ ถา่ ยเหลว ซิโนแวค (Sinovac) ชื่ออยา่ งเปน็ ทางการ : Ad26.COV2.S ผลติ โดย : บรษิ ทั Johnson & Johnson ประเทศสหรฐั อเมรกิ า ชนิดของวัคซนี : Viral vector vaccines (วคั ซีนชนิดใชไ้ วรัส เปน็ พาหะ) จำ� นวนเข็มท่ฉี ดี : เขม็ เดียว ผลข้างเคียงทอ่ี าจพบได้ : มรี ายงานความเสยี่ งภาวะลมิ่ เลอื ด อดุ ตนั ในบางราย แตย่ ังเปน็ สว่ นนอ้ ย นอกจากนี้อาจมีอาการ ปวดบวมแดงบรเิ วณทฉี่ ดี รวมถงึ อาจมไี ขห้ ลงั ฉดี วคั ซนี 1-3 วนั สามารถกนิ ยาลดไข้ (พาราเซตามอล) ได้ ชอื่ อยา่ งเปน็ ทางการ : โคโรนาแวค ผลิตโดย : บรษิ ัทซโิ นแวค ประเทศจนี ชนดิ ของวคั ซนี : Inactivated vaccines (วคั ซนี ชนดิ เชอ้ื ตาย) จำ� นวนเขม็ ทฉี่ ดี : 2 เขม็ เขม็ แรกหา่ งจากเขม็ ท่ี 2 ราว 2-4 สปั ดาห์ 27วารสาร
โมเดอรน์ า (Moderna) ผลข้างเคียงที่อาจพบได้ : มีรายงานการเกิดอาการ ภูมิแพ้วัคซีนรุนแรง และล่ิมเลือดแบบ TTP thrombotic thrombocytopenic purpura แต่ยังเป็นส่วนน้อย นอกนน้ั เป็นผลขา้ งเคียงอื่นๆ ทัว่ ไป เช่น เหนื่อยลา้ ปวดศรี ษะ ปวดกลา้ มเนอ้ื ปวดข้อ หนาวสั่น คล่นื ไส้ มีไข้ เป็นตน้ ซิโนฟาร์ม (Sinopharm) ชอ่ื อยา่ งเปน็ ทางการ : mRNA-1273 ชื่ออย่างเปน็ ทางการ : BBIBP-CorV ผลิตโดย : บรษิ ัทโมเดอร์นา ประเทศสหรฐั อเมรกิ า ผลิตโดย : บรษิ ัท Beijing Institute of Biological Product ชนดิ ของวคั ซนี : mRNA vaccines (วคั ซนี ชนดิ สารพนั ธกุ รรม) (ปกั กง่ิ ) และ บรษิ ทั Wuhan Institute of Biological Product จำ� นวนเขม็ ทฉี่ ดี : 2 เขม็ เขม็ แรกหา่ งจากเขม็ ที่ 2 ราว 3-4 สปั ดาห์ (อฮู่ ัน่ ) ประเทศจนี ผลขา้ งเคยี งทอ่ี าจพบได้ : มรี ายงานการเกดิ อาการภมู แิ พว้ คั ซนี ชนดิ ของวคั ซนี : Inactivated vaccines (วคั ซนี ชนดิ เชอ้ื ตาย) รนุ แรง และลม่ิ เลอื ดแบบ TTP thrombotic thrombocytopenic จำ� นวนเขม็ ทฉ่ี ดี : 2 เขม็ เขม็ แรกหา่ งจากเขม็ ที่ 2 ราว 2-4 สปั ดาห์ purpura แตย่ งั เปน็ สว่ นนอ้ ย นอกนน้ั เปน็ ผลขา้ งเคยี งอน่ื ๆ ทว่ั ไป ผลข้างเคยี งทอ่ี าจพบได้ : มรี ายงานพบผทู้ ่ีมีอาการขา้ งเคียง เชน่ เหนอื่ ยลา้ ปวดศรี ษะ ปวดกลา้ มเนอื้ ปวดขอ้ หนาวสน่ั คลนื่ ไส้ อยา่ งรนุ แรงหลงั ฉดี วคั ซนี ซโิ นฟารม์ 2 ราย โดยมอี าการคลน่ื ไส้ อาเจยี น (ตอ่ มนำ�้ เหลอื งท)ี่ รกั แรบ้ วม มไี ข้ อาจพบผลขา้ งเคยี ง อยา่ งรนุ แรง และโรคทางระบบประสาททหี่ ายาก หรอื ทเ่ี รยี กวา่ ในเขม็ ที่ 2 มากกวา่ อาการสมองและไขสันหลังอักเสบหลังการติดเชื้อ นอกจาก นี้ยังมีอีกรายที่มีอาการธรอมบัส (thrombus) หรือการเกิด ไฟเซอร์ (Pfizer) ก้อนลิ่มเลือดอีกด้วย แต่ผลข้างเคียงท้ังหมดยังไม่สามารถ สรุปได้มาจากการฉีดวัคซีนซิโนฟาร์ม นอกจากน้ียังมีรายงาน พบอาการข้างเคยี งเล็กนอ้ ยทว่ั ไป เช่น ปวดศีรษะ ออ่ นเพลยี ปวดบริเวณทฉ่ี ีด เปน็ ต้น ชือ่ อย่างเป็นทางการ : โทซินาเมแรน (Tozinameran) ผลติ โดย : บริษัทไฟเซอร์-ไบออนเทค ประเทศสหรัฐอเมริกา ชนดิ ของวคั ซนี : mRNA vaccines (วคั ซนี ชนดิ สารพนั ธกุ รรม) จำ� นวนเขม็ ทฉี่ ดี : 2 เขม็ เขม็ แรกหา่ งจากเขม็ ที่ 2 ราว 3-4 สปั ดาห์ 28 วารสาร
โคแวก็ ซิน (Covaxin) รอบรวั้ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนา ช่ืออย่างเป็นทางการ : BBV152 วันท่ี 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2564 ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ผลิตโดย : บริษัท ภารตะไบโอเทค (Bharat Biotech) เกรียงไกร ธารพรศรี ประธานคณะท�ำงาน รว่ มกบั สภาวจิ ยั ทางการแพทยแ์ หง่ อนิ เดยี (the Indian Council ศูนย์ประสานงานติดตามและประเมินผลสถานการณ์ of Medical Research) ประเทศอินเดยี เพื่อป้องกันการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ชนดิ ของวคั ซนี : Inactivated vaccines (วคั ซนี ชนดิ เชอ้ื ตาย) 2019 มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา จำ� นวนเขม็ ทฉ่ี ดี : 2 เขม็ เขม็ แรกหา่ งจากเขม็ ที่ 2 ราว 4 สปั ดาห์ พร้อมคณะท�ำงาน ร่วมด�ำเนินการฉีดวัคซีนป้องกัน ผลขา้ งเคยี งทอี่ าจพบได้ : ผลขา้ งเคยี งอน่ื ๆ ทวั่ ไป เชน่ เหนอ่ื ยลา้ ไวรัสโคโรนา (COVID-19) ยี่ห้อ แอสตร้าเซนเนก้า ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเน้ือ ปวดข้อ หนาวส่ัน คลื่นไส้ มีไข้ (AstraZeneca) ให้แก่บุคลากร นักศึกษาของ ผืน่ ผิวหนงั เปน็ ตน้ มหาวิทยาลัย ตามแผนฉีด รอบท่ี 1 จากกระทรวง การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม สปุตนกิ วี (Sputnik V) ในพน้ื ทจี่ ังหวดั เชยี งใหม่ จำ� นวน 373 คน ระหวา่ งเวลา 10.30 – 12.00 น. ณ หนว่ ยฉดี โรงพยาบาลมหาราชนคร ชอื่ อืน่ : Gam-COVID-Vac เชียงใหม่ (หอประชุมมหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม)่ ผลิตโดย : สถาบันระบาดวิทยาและจุลชีววิทยากามาเลีย ในโอกาสนี้ ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ เกรยี งไกร ธารพรศรี และ ประเทศรสั เซยี น�ำเขา้ โดย บรษิ ทั คินเจน ไบโอเทค จ�ำกดั คณะท�ำงาน เป็นตัวแทนมหาวิทยาลัยฯ มอบน�้ำด่ืม ชนดิ ของวัคซีน : Viral vector vaccines (วคั ซนี ชนดิ ใช้ไวรัส ราชมงคล จ�ำนวน 33 แพ็ค และข้าวกล่อง เป็นพาหะ) จ�ำนวน 300 กล่อง เพ่ือสนับสนุนการปฏิบัติหน้าท่ี จำ� นวนเขม็ ทฉี่ ดี : 2 เขม็ เขม็ แรกหา่ งจากเขม็ ที่ 2 ราว 3 สปั ดาห์ ให้บุคลากรทางการแพทย์และเจ้าหน้าที่ให้สามารถ ผลข้างเคียงท่ีอาจพบได้ : อาการป่วยคล้ายมีไข้ เช่น ปฏิบตั ิงานได้อย่างมีประสิทธิภาพในช่วงเวลาวกิ ฤต ปวดศีรษะ เหน่อื ยลา้ ปวดบวมบรเิ วณที่ฉีด เปน็ ตน้ ตดิ ตามรายงานสถานการณต์ ดิ เชอื้ COVID-19 มทร.ลา้ นนา ทม่ี าขอ้ มลู : กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสขุ ,นายแพทยส์ มชยั ไดท้ ี่ https://www.facebook.com/ศนู ยป์ ระสานงาน ลีลาศิรวิ งศ์ ที่ปรกึ ษาผจู้ ัดการความเส่ียง โรงพยาบาลพระราม Covid-19-มทรลา้ นนา-110481703924529/ เกา้ ,BBC Thai,Facebook: Yong Poovorawan,WHO,(2), CDC 29วารสาร
เขา้ อินทขลี นายศกั ด์นิ รนิ ทร์ ชาวง้วิ บ่ละรตี เสยี หมองบ่ละคลองเสียเปล่า:เรอื่ งเล่าชาวล้านนา นักวิชาการศึกษา ศนู ย์วฒั นธรรมศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลล้านนา งานใหญ่งานหลวงของเมืองเชียงใหม่ ที่รวม คนทวั่ เชยี งใหมแ่ ละใกลเ้ คยี งหมนุ เวยี นกนั มาตลอดเจด็ วนั เจด็ คนื นนั้ คงจะหนไี ม่พน้ งานประเพณีเข้าอินทขีล บชู าเสาหลักเมอื ง เชียงใหม่ หรือเรียกกนั ว่า “8 เข้า 8 ออก” การทีเ่ รียกว่า “8 เข้า 8 ออก” นัน้ เป็นเพราะวา่ วันแรกของการเข้าอินทขีล จะตกอยู่ในเดือน 8 เหนือ (ประมาณ พฤษภาคม) ในวันแรม 12 ค�่ำ ไปจนถึงวันออก อินทขีลข้ามไปในเดอื น 9 เหนอื ขึ้น 4 คำ�่ ดังนน้ั จงึ เป็นการ จดจ�ำง่าย ๆ ว่า “(เดือน) 8 เข้า (อินทขีล) (เดือน) 9 ออก (อินทขีล)” ก่อนอื่นจะต้องเข้าใจที่ไปที่มาของประเพณีอินทขีล เสยี สักเลก็ นอ้ ย ดงั น้ี ประการท่ี 1 เสาอนิ ทขลี คืออะไร เมื่อกล่าวกันถึงเสาอินทขีลแล้ว โดยท่ัวไปมักจะมุ่ง ก่อนที่จะพูดถึงเสาอินทขีลท่ีวัดเจดีย์หลวงแล้ว ตรงมายงั เสาหลกั เมอื งเชยี งใหม่ ทตี่ ง้ั อยใู่ นมณฑปวดั เจดยี ห์ ลวง ขอกลา่ วถงึ เสาอนิ ทขลี อกี อยา่ งหนงึ่ ทมี่ อี ยใู่ นเมอื งเชยี งใหม่ นนั้ เป็นส�ำคัญ ซ่ึงความจริง มีความหมายมากกว่าน้ัน คือเสาที่ประตูและแจ่งต่าง ๆ ของเมอื งเชียงใหม่ ด้วยมจี ารึก ตามท่ี ศ.ดร.อุดม รุ่งเรีองศรี รวบรวมเอาไว้ว่าหมายถึง และเรอื นยนั ตต์ ดิ อยทู่ เ่ี สาหนิ ดว้ ย อ.เกรกิ อคั รชโิ นเรศไดอ้ า่ นไว้ เสาแบ่งเขตแดนเมือง (เหมือนกับท่ีเสาหลักเมืองแบ่งระหว่าง ได้ว่า “อินฺทขีลมงฺคลโสตฺถิ” , “อินฺทขีลโสตฺถิมงฺคลํ” และ เมืองเชียงใหม่และล�ำพูนบนถนนสายเชียงใหม่ – ล�ำพูน), “อนิ ทฺ ขลี สทิ ธฺ เิ ชยยฺ ” อนั หมายถงึ แทง่ หนิ ทจี่ ะชว่ ยใหช้ าวเมอื ง เสาทป่ี กั ในระยะชดิ กนั เพอื่ เปน็ รว้ั ลอ้ มหมบู่ า้ น คา่ ย หรอื เมอื ง, ไดร้ บั “โสตฺถิ” คอื ความสุขสวสั ดี, ได้รับ “เชยฺย” คอื ชัยชนะ เสาทป่ี ระตเู มอื ง, ธรณปี ระตู และ เสาทเ่ี ปน็ สญั ลกั ษณข์ องเมอื ง เหนือศตั รูทัง้ ปวง และไดร้ บั “มงฺคล” คอื ความเป็นมงคลหรือ ซ่งึ มกั จะตั้งอยู่กลางเมืองหรือทจ่ี ุดเด่นภายในเมือง ส่งิ ที่นำ� มาซ่ึงความสขุ ความเจริญ 30 วารสาร
ประการท่ี 2 ตำ� นานทก่ี ลา่ วถงึ เสาอนิ ทขลี ต�ำนานท่ีกล่าวถึงความเป็นมาของเสาอินทขีลนั้น ปรากฏในต�ำนานสุวรรณค�ำแดง และต�ำนานเชียงใหม่ ปางเดิม โดยว่ากันว่าเป็นเสาที่พระอินทร์ให้กุมภัณฑ์ เอามาไว้ในเมืองพิงค์เชียงใหม่ เพื่อให้เป็นที่สักการะบูชา ข อ ง ช า ว เ มื อ ง แ ล ะ คุ ้ ม ค ร อ ง ภั ย จ า ก ข ้ า ศึ ก ต ่ อ ม า ผู้คนเห็นแก่ตัวมากข้ึน ไม่เคารพย�ำเกรงและว่าง เว้นจากการสักการะบูชา จนกุมภัณฑ์นั้นโกรธ จึงถอน เสาอินทขลี กับข้ึนบนสวรรค์ ต ่ อ ม า มี ผ ้ า ข า ว ผู ้ ห น่ึ ง จ ะ ม า สั ก ก า ร ะ บู ช า แต่ก็หาเสาอินทขีลไม่ได้เสียแล้ว รู้สึกโทมนัสย่ิงนัก จึงอยู่ภาวนาอยู่ท่ีแห่งนั้น จนมีมหาเถรตนหนึ่งมาจาก ปา่ หมิ พานต์เหน็ ความตง้ั อกต้งั ใจของผา้ ขาว จึงอาสาขนึ้ ไปหา พระอนิ ทรเ์ พอ่ื ทจี่ ะขอเสาอนิ ทขลี ลงไปใหผ้ คู้ นสกั การะอกี ครง้ั แต่ครั้งน้ีกุมภัณท์ท้ังสองตนก็เล่าถึงสาเหตุท่ีเอาเสากลับ ขึ้นมาและไม่ขอท่ีจะเอาลงไปอีก ฉะน้ันพระญาอินท์จึง สั่งมายังมหาเถรว่า ให้ไปบอกผู้คนชาวเมืองให้ท�ำการหล่อ อ่างขาง(อ่างที่ท�ำมาจากโลหะชนิดท่ีเรียกว่า ขาง) 5 ลูก ให้ขอบหนา 8 น้ิวมือ มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5 ศอก แลว้ ขดุ ดนิ ใหพ้ อ 8 ศอก แลว้ เอาอา่ งขางนนั้ ซอ้ นกนั แลว้ จงึ เอา ทองมาหล่อเป็นรูปคนร้อยเอ็ดภาษา ภาษาไหนก็ให้หล่อชาย 1 หญงิ 1 และรูปสัตวต์ า่ ง ๆ อย่างละคู่ อาทิ แรด ชา้ ง มา้ ววั ควาย เป็ด ไก่ หมู หมา ราชสหี ์ แมว มอม กวาง ฟาน ละมั่ง ตำ� แน้ เลยี งผา แพะ ลวา วอก คา่ ง นางนี เงอื กงา ปลาฝา ชา้ งนำ้� จักเข้ มังกร ปู ปลา หอย กุ้ง เหน้ียว จักเข็บ และแมงป่อง แล้วจึงถมและก่อเสาอินทขีล และรูปกุมภัณฑ์ท้ังสองขึ้น พร้อมท้ังท�ำการบูชาด้วยเคร่ืองบัดพลี ทั้งเสาอินทขีล และ รูปปนั้ กมุ ภัณฑ์ จะอยดู่ มี ีสขุ โดยต�ำนานเหล่านี้ ปัจจุบันได้มีการแต้มรูปเป็น จติ รกรรมฝาผนงั ไวใ้ นหออนิ ทขลี วดั เจดยี ห์ ลวง จงั หวดั เชยี งใหม่ ซึง่ สามารถเข้าไปขา้ งในไดเ้ ฉพาะผชู้ ายเทา่ น้นั นัน่ เป็นกฏโดย จารตี ประเพณี 31วารสาร
ประการที่ 3 ความส�ำคญั ของการบชู าเสาอนิ ทขีล ซ่ึงเป็นประเพณีท่ีกระท�ำทุกปีมิได้ขาด ดังนั้นจึงมี ในอดีตการเกษตรกรรม เป็นส่ิงที่ส�ำคัญย่ิง และ ความสำ� คญั อยา่ งยงิ่ ดังจะจ�ำแนกเปน็ ขอ้ ๆ ดังน้ี เป็นสิ่งที่ใช้หล่อเล้ียงทุกชีวิตในเมืองที่คับค่ังด้วยฝูงชน หน่ึง ด้วยเสาที่ต้ังไว้เป็นแกนกลางแจ้งน้ัน อาจจะ และการเกษตรแต่ก่อนนั้นพ่ึงพิงและอ้างอิงกับธรรมชาติ ใช้ในการคำ� นวณหาทิศเหนือ – ใต้ และแนวของก�ำแพงเมือง หากปีใดท่ีน�้ำดี ข้าวก็งอกแตกรวง หากปีใดน�้ำแล้งแผ่นดิน และคเู มืองได้ ดังที่ รศ.สมยั ยอดอินทร์ ได้แสดงไว้ในบทความ แห้งข้าวก็ไม่งอกและเฉาตายในที่สุด ส่งผลให้ผู้คนหลายคน เร่ือง “เสาหลักเมืองเชียงใหม่ แทนทฤษฏีพิธากอรัส อดอยาก ฉะนนั้ การใดทจ่ี กั ใหน้ ำ�้ ฟา้ สายฝนตกตอ้ งตามฤดกู าล ได้อย่างไร” ในหนงั สอื “30 ปี สวู่ ิทยาศาสตร์ท่ียงั่ ยนื ” ก็จะกระท�ำท้ังส้ิน ไม่ว่าจะเป็นการเลี้ยงผีขุนน�้ำ ผีฝาย หรือ สอง เสาอินทขีล ใช้ในการบ่งบอกฤดูกาล แม้แต่การท�ำพิธีขอฝน ซ่ึงมีอยู่หลากหลายวิธีท่ีหวังว่า แต่ตัวที่ก�ำหนดฤดูกาลนั้นก็คือพระอาทิตย์ หากมองจากโลก จะช่วยท�ำให้ฝนตกลงมาได้ เราแล้ว จะพบว่า พระอาทิตย์จะอยู่ใต้สุดในฤดูหนาว และ ในเมื่อเสาอินทขีลใช้บอกฤดูกาลได้ เพ่ือเป็นนิมิตร เหนอื สดุ ในฤดมู รสมุ ในรอบหนงึ่ ปนี น้ั ในพนื้ ทบ่ี า้ นเราเมอื งเราน้ี หมายวา่ ถึงเวลาแล้วที่จะท�ำการไถนาหว่านกล้า คลา้ ยกับเป็น พ ร ะ อ า ทิ ต ย ์ จ ะ ผ ่ า น ก า ร ท� ำ มุ ม ฉ า ก กั บ เ มื อ ง เ ชี ย ง ใ ห ม ่ ปฏิทินธรรมชาติท่ีไม่ต้องใช้องค์ความรู้ในการค�ำนวณมากนัก ถึงสองครั้ง นั่นคือประมาณวันท่ี วันท่ี 14 พฤษภาคม และ เพียงแค่สังเกตเงาของเสาเท่านั้น ฉะน้ันส่ิงท่ีให้คุณผู้คน 29 กรกฎาคม และสองวนั นจ้ี ะทำ� ใหเ้ กดิ ปรากฏการณท์ เ่ี รยี กวา่ ก็เคารพนับถือระลึกนึกถึงคุณจึงกระท�ำการบูชาด้วยดอกไม้ พระอาทติ ย์ตรงหวั เป็นวันท่ไี มม่ ีเงาในเวลาเทยี่ งวัน และเป็น ประกอบกบั ศรทั ธาและความเชอ่ื จงึ พฒั นาในการเลยี้ งดพี ลถี กู วันท่ีพระอาทิตย์ปรากฏอยู่ก้นบ่อที่ลึกดังเช่นบ่อน�้ำที่อยู่ใน และบชู าสกั การะครบถ้วนจะสง่ ผลดกี ับบา้ นเมอื ง เขตวัดทอ่ี ยู่บนเขา เป็นตน้ การทก่ี ารบชู าเสาอนิ ทขลี เพอื่ ความอดุ มสมบรู ณข์ อง ซึ่งเสาอินทขีลก็จะไม่มีเงาในเวลาเท่ียงวันในวัน การเกษตร นอกจากที่ช่วงเวลาในการจัดแล้ว เครื่องบูชาก็ ดังกล่าวด้วยเช่นกัน โดยหลังจากวันท่ีพระอาทิตย์ต้ังฉาก ล้วนแล้วแตเ่ ป็นเครอื่ งปลกู ครวั ฝงั ทั้งสิน้ ไม่วา่ จะเปน็ มะพร้าว กับเมืองเชียงใหม่แล้วเล่ือนข้ึนไปทางเหนือเร่ือย ๆ น้ัน กล้วย ออ้ ย ขา้ วเปลอื ก ฯลฯ และในประเพณีเขา้ อินทขลี ทุกปี กน็ ับเปน็ การยา่ งเขา้ สฤู่ ดฝู น ฤดแู ห่งการท�ำนา กจ็ ะมกี ารอญั เชญิ พระเจา้ ฝนแสนหา่ มาแหแ่ ละประดษิ ฐานให้ การก�ำหนดงานเข้าอินทขีลในช่วยปลายเดือนแปด ประชาชนท้ังหลายได้ท�ำการสรงน้�ำพระเจ้าฝนแสนห่าน้ีด้วย สู่ต้นเดือนเก้า น้ันก็เพราะเป็นช่วงที่ย่างเข้าสู่ฤดูฝนน่ันเอง เพราะเชอื่ วา่ พระเจา้ องคน์ จี้ ะชว่ ยดลบนั ดาลใหฝ้ นตกตอ้ งตาม โดยอาศัยปรากฏการณ์ธรรมชาติท่ีพระอาทิตย์ตั้งฉากกับ ฤดกู าล ซง่ึ กน็ บั เปน็ ความแปลกประหลาดประการหนง่ึ ทแี่ สดง เสาอินทขลี แลว้ เสาอินทขีลก็จะไม่มีเงาในเวลาเทีย่ งวนั นั้นเอง ถงึ ความศกั ดสิ์ ทิ ธข์ิ องพระเจา้ ฝนแสนหา่ คอื ทกุ ครง้ั ทท่ี ำ� การแห่ กจ็ ะมีฝนตกทุกครง้ั ไป 32 วารสาร
นอกไปจากน้ันจุดประสงค์ของการบูชาเสาอินทขีล “บ่ละรีตเสียหมอง บ่ละคลองเสียเปล่า” โดยจัดให้มีเพียง กป็ รากฏอยใู่ นคำ� บชู าเสาอนิ ทขลี ตอนหนง่ึ วา่ การเจริญพุทธมนต์ พร้อมเคร่ืองกิริยาบูชาครบเครื่องดังเช่น “ขอห้ือผู้ข้าทั้งหลายหมายมี เจ้าเมืองนพบุรี ทุกปีท่ีผ่านมาตลอด 7 วันในการเข้าอินทขีล และท�ำบุญ มหานครราชธานลี า้ นนาเชยี งใหม่ เปน็ เคา้ เปน็ ประธานกวา่ ในวันออกอนิ ทขลี เจา้ นายทา้ วพระยาเสนาอามาตยป์ ชานราชชาวบา้ นชาวเมอื ง เวน้ ...เปดิ ให้ประชาชนมาสักการะ ทั้งมวล ท้ังหญิงและชายชุผู้ชุคน หื้อได้อยู่ชุ่มเนื้อเย็นใจ เมอ่ื หลายคนไมไ่ ดไ้ ปสกั การะเสาอนิ ทขลี กเ็ กดิ การที่ อยู่สุขเกษมเข้าหนาปลาเท้า ต่อน้�ำฟ้าสายฝนก็ขอห้ือ เรียกวา่ “ใส่ขันดอกทพิ ย์” บัวรมวล เยียะไร่ก็อย่าหื้อตายคา เยียะนาก็อย่าห้ือตาย ไมใ่ ชว่ า่ เอาดอกไมท้ พิ ยม์ าบชู า หากแต่ ทำ� เหมอื นกบั วา่ แดดและตายนำ�้ ทว่ ม และตายดว้ ยเภย้ี งนำ้� เภยี้ งไฟ เปน็ บวั ไปใส่ขนั ดอกในสภาวะอนั เป็นทพิ ย์ เป็นตุ๊ตงวง เข้าออกข�ำออกคา แมงบ้งจักกิน ปูจักกัด หลายคนแชร์รูปประเพณีใส่ขันดอกในปีก่อน ๆ กอ็ ยา่ หอื้ มแี กพ่ อ่ ไรพ่ อ่ นาเทอะ...” มาโพสตใ์ นสอ่ื สงั คมออนไลนใ์ นชว่ งประเพณเี ขา้ อนิ ทขลี เหมอื น เชน่ ชา่ งฟอ้ นหลายทา่ น กน็ ำ� รปู เกา่ ๆ มาเปน็ สงิ่ ทร่ี ะลกึ ยำ้� เตอื น ซ่ึงเหล่าน้ีก็เป็นที่ประจักษ์แล้วว่า การบูชาเสาอินทขีลน้ัน ถึงประเพณีอันดีงามเหล่านี้ แม้ว่าปีนี้ไม่ได้น�ำดอกไม้ไปบูชา เกี่ยวข้องกับการเกษตรเป็นส�ำคัญ ฉะน้ันเม่ือเราร่วมกิจกรรม ไม่ได้น�ำการแสดงไปบูชา ก็ขอน้อมน�ำการบูชาในคร้ังก่อน ๆ ในประเพณหี นงึ่ ๆ หากลบความเปน็ นทิ านและตำ� นานออกไป มาร่วมร�ำลกึ บชู าในครั้งนด้ี ว้ ยเช่นกนั มองไปตามสภาพความเป็นจริง ก็จะเห็นภูมิปัญญา ไมว่ า่ จะเขา้ อนิ ทขลี ปนี หี้ รอื ปตี อ่ ๆ ไป ไมว่ า่ โรคทเี่ กดิ อันแยบคายของบรรพบุรุษที่ได้ฝากมาไว้กับประเพณี จากเชื้อไวรัสโคโรนาที่ก�ำลังแพร่ระบาดอยู่น้ี จะกลายพันธุ์ไป พธิ กี รรมนั้นไดอ้ ยา่ งลกึ ซึง้ ถงึ โอเมกากต็ ามที กเ็ ชอ่ื วา่ ประเพณกี ย็ งั จะยงั สบื ทอดตอ่ ไปอยู่ ไม่เพียงแค่น้ัน เสาอินทขีลยังเป็นศูนย์รวมใจของ และปรบั เปลยี่ นไปตามสถานการณ์ แตก่ ย็ งั คงดว้ ยความเชอื่ มน่ั ผู้คนทุกชาติ ทุกภาษา ที่อยู่ในเมืองเชียงใหม่ ต่างพร้อมใจ ในอานภุ าพแหง่ เสาอนิ ทขลี กลางเวยี งพงิ คเ์ ชยี งใหมด่ ว้ ยเชน่ กนั ออกมาบูชาเสาอินทขลี ในทุก ๆ ปี ดังต�ำนานทวี่ ่าไวว้ า่ ใต้ฐาน เสาอินทชีลนั้น มีรูปหล่อผู้คนนานาภาษาเอาไว้ในนั้น ดังที่ 33วารสาร ศ.ดร.อุดม รุ่งเรืองศรี ให้ค�ำอธิบายว่า “โบราณท่านสะท้อน ความคดิ ออกไวเ้ ปน็ ทช่ี ดั เจนวา่ บคุ คลไมว่ า่ จะชาตใิ ด ภาษาใด สตั วท์ ั้งหลาย ไม่วา่ จะเป็นสัตวบ์ กสตั วน์ ้�ำหรอื แมลงทอี่ าศัย อยใู่ นอา่ งขาง คอื แผน่ ดนิ ทม่ี ที วิ เขาลอ้ มรอบแหง่ นี้ ยอ่ มเปน็ อันหนง่ึ อันเดยี วกนั ทัง้ สนิ้ ” จงึ ไมแ่ ปลกทท่ี กุ ปี ผคู้ นจะไหลหลงั่ มาอยา่ งเนอื งแนน่ ชนดิ ทว่ี า่ ไหลช่ นไหล่ แทบไมส่ ามารถจะกา้ วเดนิ ไปได้ เพยี งแต่ ไหลไปตามกระแสดุจลอยเลอ่ื นในทะเล ทะเลแห่งศรทั ธาของ ประชาชน หากเป็นเช่นน้ัน ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของ โควดิ -19 เชน่ น้ี คงไมแ่ คล้วทจ่ี ะเกิดคลสั เตอรใ์ หญ่ คลัสเตอร์ อินทขีลเป็นแน่ เพื่อเป็นการตัดไฟแต่ต้นลม ในห้วงเวลาการระบาด ตั้งแต่ปี 2563 – 2564 ท่ีผ่านมา จึงเห็นปรากฏการณ์ ท่ีหลายคนกริ่งเกรงว่า หากไม่กระท�ำตามโบราณประเพณี แลว้ ไซร้ บา้ นเมอื งจะรอ้ นรา้ ยรนุ แรง ฝนฟา้ ไมต่ กตอ้ งตามฤดกู าล ข้าวจะยาก หมากจะแพง เพือ่ เปน็ การรำ� งบั เหตุรา้ ยในความเชื่อประเพณี และ ร�ำงับเหตุของการแพร่ระบาดของโรค จึงมีการจัดกิจกรรม บูชาเสาอินทขีลของเมืองเชียงใหม่ในวิถีใหม่ เพื่อที่จะให้
: โครงการหลวง ...เพื่อชมุ ชนดโครา้งกนารกการพาฒั รนาศอกั ยอภาพกผู้ผแลบติ บงาผนลติ ภัณฑ์ และบรรจุภณั ฑน์ มกระบือ ของศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ทาเหนอื จงั หวดั เชยี งใหม่ ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ทาเหนือ ก่อตั้ง ร ว ม ท้ั ง หั ต ถ ก ร ร ม ที่ มี ภู มิ ป ั ญ ญ า ข อ ง ชุ ม ช น โ ด ย ร อ บ คร้ังแรกในรูปแบบโครงการหลวงพัฒนาภาคเหนือ เช่น หัตถกรรมทางไม้ไผ่ จักสาน การเพาะปลูกพืชผลจะมี เม่ือปี พ.ศ. 2521 ตามพระราชดาริในพระบาทสมเด็จ ถวั่ เขม็ ซกู นี ี เสาวรสหวาน และขา้ วโพด ทงั้ นศ้ี นู ยพ์ ฒั นาโครงการ พระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 เพื่อช่วยราษฎรในชุมชน หลวงแม่ทาเหนือ ยังมีโครงการส่งเสริมให้ชุมชนโดยรอบ แม่ทาเหนือให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ป้องกันปัญหา หยดุ การเผาทำ� ลายปา่ และการจดั การกบั เศษวสั ดเุ หลอื ทง้ิ จาก การบุกรุกทาลายป่า การด�ำเนินงานในช่วงแรกทางศูนย์ฯ ภาคการเกษตรทงั้ กอ่ นและหลงั การเกบ็ เกยี่ ว เพราะในชว่ งเวลา แมท่ าเหนอื ไดร้ บั ความรว่ มมอื จากองคก์ รการอตุ สาหกรรม ดังกล่าว เกษตรกรจะท�ำการเผาเศษวัสดุ เพ่ือเตรียมพ้ืนท่ี ป่าไม้ในรูปการปลูกสร้างสวนป่า โดยมุ่งหวังให้ราษฎร ส�ำหรับการเกษตร และหลังจากเก็บเก่ียวแล้วยังมีการเผาตอ มีรายได้จากการดูแลรักษาป่าไม้ ต่อมาได้เร่ิมพัฒนา ท่ีเหลือส�ำหรับการก�ำจัดเศษพืชประเภทอื่นๆ เกษตรกรมัก ดา้ นอาชพี ใหก้ บั ชาวบา้ น สง่ เสรมิ การปลกู ผกั งานเลย้ี งสตั ว์ จะใช้การเผาเช่นเดียวกันส่งผลให้เกิดผลกระทบต่อ เป็นงานหลัก งานหัตถกรรมพ้ืนบ้านเป็นอาชีพเสริม สง่ิ แวดลอ้ ม อกี ทงั้ ในชมุ ชนมกี ารปลกู ตน้ ไผจ่ ำ� นวนมาก สำ� หรบั ในรูปแบบศูนย์พัฒนาโครงการหลวง โดยทางศูนย์และ นำ� มาแปรรปู เปน็ ผลติ ภณั ฑต์ า่ งๆ แตข่ าดการพฒั นาบรรจภุ ณั ฑ์ ชุมชนมีผลิตภัณฑ์ท่ีโดดเด่นเป็นของตนเอง คือผลิตภัณฑ์ ให้โดดเด่น สวยงาม สะดุดตาทั้งนี้การน�ำเศษวัสดุเหลือท้ิง จากการเลย้ี งสตั ว์ โดยทำ� นำ้� นมดบิ และนำ� มาพาสเจอรไ์ รส์ จากภาคเกษตรมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ ที่มาจากการส่งเสริมท�ำฟาร์มกระบือนม ฟาร์มแพะนม สำ� หรับผลติ ภณั ฑแ์ ปรรูปจาก ตอข้าวโพด หรอื ไมไ้ ผไ่ ดอ้ กี ดว้ ย 34 วารสาร ท่ีมาภาพ : www.royalprojectthailand.com
ในวนั ท่ี 26 มิถนุ ายน 2563 ในวันที่ 26 มิถุนายน 2563 กรรมท่ี 2: การจดั อบรมถ่ายทอดองค์ความรูด้ า้ นออกแบบผลิตภณั ฑ์และบรรจภุ ณั ฑ์ ศูนยพ์ ัฒนาโครงการหลวงแม่ทาเหนือ จงั หวดั เชยี งใหม่ ทางคณะศลิ ปกรรมและสถาปตั ยกรรมศาสตร์ ได้เล็งเห็นถึงการใช้วัตถุดิบจากล�ำต้นข้าวโพดท่ีมี เส้นใยเซลลูโลส เซมิเซลลูโลสสามารถน�ำมาผลิตเป็น เยอ่ื กระดาษได้ จากคณุ สมบตั ขิ องลำ� ตน้ ขา้ วโพดสามารถ น�ำมาสร้างมูลค่าเพ่ิมนอกเหนือจากเป็นเพียงเศษวัสดุ เหลือท้ิงภาคการเกษตรเท่านั้นโดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือ สร้างรูปแบบผลิตภัณฑ์หรือบรรจุภัณฑ์ต่างๆ จากการ แปรรูปเศษวัสดุเหลือท้ิงจากภาคการเกษตร ถ่ายทอด อบรมองค์ความรู้ทางด้านการแปรรูปเศษวัสดุเหลือท้ิง จากภาคการเกษตร และอบรมองค์ความรู้ทางด้าน การออกแบบผลิตภัณฑ์ ให้ศูนย์พัฒนาโครงการหลวง แม่ทาเหนือและชุมชนโดยรอบ โดยร่วมบูรณาการ กับบุคลากรศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ทาเหนือ ราษฎรในชุมชนโดยรอบศูนย์พัฒนาโครงการหลวง แสมถทา่ ปาตัเหยนกอืรรรนปูมศกั ทาศสกึี่ ต1ษรา์ ทแมีละวบจิ คุ ัยลารก่วรมคพณดูะศคลิ ยุปกกรบั รมหแวัละหนา้ ศูนย์พัฒนาโครปูรงทกี่ า1รหทลีมววงจิ แยั มรท่ว่ ามเพหดูนคอื ุยกับหัวหน้าศูนย์พฒั น เพอื่ พฒั นาและเพมิ่ มลู คา่ สนิ คา้ บนพน้ื ฐานของ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ ใหส้ ามารถตอบสนองตอ่ ความตอ้ งการ ทางด้านเศรษฐกิจ สังคม การอนุรักษ์ส่ิงแวดล้อม อย่างสมดุลและสร้างความย่ังยืนในด้านต่างๆให้กับ ชุมชนจากการด�ำเนินกิจกรรมพบว่า กิจกรรมต่างๆ บรรลุตามวัตถุประสงค์ ของโครงการโดยสามารถ น�ำกระดาษที่ผลิตจากล�ำต้นข้าวโพดไปสร้างมูลค่า เพิ่มให้กับกระดาษ โดยการออกแบบ และพัฒนา แปรรูปกระดาษเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อเพ่ิมมูลค่าของสินค้า ตลอดจนสามารถน�ำไปประยุกต์ใช้กับการท�ำเป็น บ ร ร จุ ภั ณ ฑ ์ ส� ำ ห รั บ บ ร ร จุ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ ์ แ ป ร รู ป จ า ก น้� ำ น ม ค ว า ย ห รื อ น�้ ำ น ม แ พ ะ ข อ ง โ ค ร ง ก า ร ห ล ว ง แม่ทาเหนือ โดยสร้างสรรค์เป็นผลิตภัณฑ์ท�ำมือ เช่น หน้าปกสมุดท�ำมือ บรรจุภัณฑ์กระดาษส�ำหรับ สบกู่ อ้ น สาหรบั ชมุ ชนนำ� ไปจำ� หนา่ ย ชมุ ชนสามารถพง่ึ พา ตนเองได้ สร้างอาชีพและรายได้เสริม จากอาชีพหลัก ทีป่ ระกอบอาชพี ท�ำนาและปลูกขา้ วโพดได้อีกดว้ ย ww.rkc.rmutl.ac.th สว่ นสนับสนนุ การดาเดนิ งาwนมwลู wน.ิธrkโิ คc.รrงmกาuรtหl.aลcว.งthมหาสวว่ ทิ นยสานลบัยั สเทนคนุ โกนาโลรดยาีรเาดชนิ มงงาคนลมลลู้านธินิโาครงการหลวง 35วารสาร
: ซะป๊ะ สเปซการทำ� เจลลา้ งมอื กลนิ่ ผลไม้ (Jell Fruit) สายหยุด สุวัตถี นกั วิชาการศกึ ษา กองพัฒนานักศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา อย่างรู้ๆกันว่าตอนน้ี เราอยู่ในยุคที่เชื้อโรคปะปน อัพราคาขึ้นเป็นเท่าตัว มันคงจะดีหากเราท�ำแอลกอฮอล์ อยู่รอบๆ ตัว มันง่ายมากท่ีเราจะรับเชื้อโรคเหล่านั้น เจลล้างมือได้ด้วยตัวเอง ใช่แล้วค่ะคุณอ่านไม่ผิดหรอก เข้าสู่ร่างกาย ท้ังการหายใจทางจมูก และการสัมผัสสิ่งของ เราสามารถท�ำมันได้ด้วยตัวเองจริงๆ งั้นวันน้ีลองอ่านวิธีท�ำ ต่างๆที่เป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรค เม่ือสัมผัสไปแล้ว ของเราและน�ำกลับไปใช้กันดูนะคะ รับรองว่าประหยัดและ เราอาจจะเผลอใช้มือขย้ีตา หรือใช้มือหยิบอาหารเข้าปาก คุ้มค่าสุดๆ แต่แต่!! ท้ังนี้ท้ังน้ันถ้าจะให้ดีเราก็อยากแนะน�ำ การใช้สบู่และน้�ำเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการท�ำความสะอาดมือ ให้คุณซื้อแอลกอฮอล์เจลล้างมือแบบท่ีได้มาตรฐานทั้งเรื่อง แต่หลายครั้งท่ีคุณไม่สามารถก�ำจัดเชื้อโรคเชื้อแบคทีเรีย ส่วนผสมและข้ันตอนกันผลิตกันมากกว่า ยิ่งช่วงนี้ไวรัส ต่างๆออกได้หมดจด การใช้เจลล้างมือแอลกอฮอล์ โคโรนา-19 ก�ำลังระบาด เอาที่เรามั่นใจและปลอดภัยไว้ก่อน ก็เป็นอีกทางหนึ่งในการแก้ปัญหา แต่ก็นะ ช่วงนี้เป็น จะดีกว่านะคะ แต่หากเราหลีกเลี่ยงไม่ได้จริงๆ การท�ำ ยุคทีอ่ ะไร ๆ ก็ต้องปอ้ งกันตัวเองไวก้ ่อน บางครง้ั แอลกอฮอล์ แอลกอฮอล์เจลล้างมือด้วยตัวเองก็ดูจะเป็นอะไรที่ดีกว่าไม่มี เจลล้างมือก็ขาดตลาด หรือบางครั้งก็มีพ่อค้าหัวใส อะไรปอ้ งกันเลย การท�ำเจลล้างมือกลิ่นผลไม้ (Jell Fruit) ส่วนผสม อปุ กรณ์ 1. ถงั หรอื หมอ้ สแตนเลส หรอื พลาสตกิ ขนาดบรรจุ 1.5 ลติ ร Propylene Glycol(PG) 2. ไมพ้ าย ปรมิ าณ 15 กรัม 3. ถ้วยตวงขนาดบรรจุ 1 ลิตร (1,000 มล.) Tridosan 4. ขวดบรรจุเจล ปรมิ าณ 2 กรัม 5. สีผสมอาหาร 6. กลน่ิ ผลไม้ผสมอาหาร 7. Alcohol 95 เปอร์เซ็นต์ ปรมิ าณ 1,500 มล. Alcohol 95 เปอร์เซ็นต์ Trietthanolamine(TEA) 8. Cabopol 940 ปริมาณ 7 กรมั ปริมาณ 1,500 มล. ปริมาณ 5 กรมั 9. Tridosan ปริมาณ 2 กรัม 10. Trietthanolamine(TEA) ปริมาณ 5 กรมั 11. Propylene Glycol(PG) ปรมิ าณ 15 กรัม 12. นำ้� กล่นั หรือน้�ำสะอาด ปริมาณ 500-700 มล. Cabopol 940 น้�ำกลนั่ หรอื น�้ำสะอาด ปริมาณ 7 กรมั ปรมิ าณ 500-700 มล. หมายเหตุ : เมื่อผสมตามข้ันตอนเสร็จจะได้ปริมาณเจล กล่ินผลไม้ 1 ชดุ ปรมิ าณ 2,000 มล. 36 วารสาร
ขน้ั ตอนการทำ� Cabopol 940 น้�ำกลน่ั หรอื นำ�้ สะอาด ตอ้ งกวนใหล้ ะลายเขา้ กนั ปริมาณ 7 กรมั ปรมิ าณ 500-700 มล. ขั้นตอนท่ี 1 : ไฮโดรเจล (Hydrogels) มีคุณสมบัติหรือ ความสามารถพิเศษในการดูดซับน�้ำ โดยสามารถดูดซับน�้ำไว้ ได้ถึงประมาณ 600 เท่าของน�้ำหนักตัวเอง ซึ่งลักษณะของ ไฮโดรเจล ก่อนจะดูดซับน้�ำจะคล้ายผลึกควอร์ซ ช้ินเล็ก ๆ แตเ่ มอ่ื ดดู ซบั นำ�้ แลว้ จะพองตวั และออ่ นนมุ่ คลา้ ยกบั เยลลี่ ลงใน นำ�้ สะอาด(นำ้� กลนั่ )โดยคอ่ ยๆ โรยผง ไฮโดรเจล (Hydrogels) สลับกับการกวน ต้องกวนให้ละลายเข้ากับน้�ำให้หมด ไม่ให้มี ผงแปง้ ตดิ อยู่ ข้ันตอนท่ี 2 : เติมไตรเอทาโนลามีนTrietthanotamine (TEA) เพอ่ื ทำ� หน้าทีป่ รบั pH ลงไป (5 กรัม) คนใหเ้ ขา้ กนั ดี จะไดเ้ จลเหนียวๆ หนดื ๆ สใี สๆ Trietthanolamine(TEA) ต้องกวนใหล้ ะลายเข้ากนั ปรมิ าณ 5 กรมั ข้ันตอนที่ 3 : ค่อยๆ Alcohol 95 เปอร์เซนต์ + Triclosan Alcohol 95 เปอรเ์ ซ็นต์ Tridosan Propylene Glycol(PG) ไตรโคลซาน คือสารสังเคราะห์ ที่มีประสิทธิภาพต้าน ปรมิ าณ 1,500 มล ปริมาณ 2 กรัม ปรมิ าณ 15 กรมั เชื้อจุลินทรีย์ โดยเฉพาะอย่างย่ิงเช้ือแบคทีเรีย และ ยังสามารถต้านเช้ือราและไวรัสบางชนิดได้ดี ได้รับการ ต้องกวนใหล้ ะลายเข้ากัน ยอมรับ จากส�ำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ประเทศสหรัฐอเมริกา ว่ามีประสิทธิภาพและปลอดภัย มีการน�ำมาใช้อย่างกว้างขวางทั่วโลก+ Propylene Giycol (PG) โพรไพลีน ไกลคอล ช่วยให้หล่อล่ืน ท�ำให้เนื้อครีม หรือ เนื้อเจลมีความล่ืน น่าใช้ รวมถึงท�ำหน้าที่เป็นตัวท�ำละลาย (solvent) ช่วยเพิ่มความเสถียร (stability) ของเนื้อครีม เม่ืออุณหภูมิเปล่ียนแปลง พร้อมกวนเนื้อเจลขณะผสม กวนไปเร่ือย ๆ จนกลายเป็นเน้ือเจลเข้ากันดี แล้วสามารถ เติมสี และกล่ินตามที่เราต้องการ บรรจุลงภาชนะที่เตรียมไว้ ชอ่ งแกว้ ปัญญาชาแนล สอื่ ความรู้ สามารถตดิ ตามรบั ชม เพมิ่ เตมิ : เพอ่ื การพฒั นาชมุ ชนอย่างย่งั ยนื “วิธีการท�ำเจลล้างมือกล่ินผล ไม้ (Jell Fruit)” ได้ที่ช่องทาง youtube ที่ช่อง แก้วปัญญา ชาแนล สอื่ ความรเู้ พอื่ การพฒั นา ชุมชนอย่างย่ังยืนหรือรับชมได้ท่ี ลิงก์ : https://www.youtube. com/watch?v=m5UYO5- RV-s 37วารสาร
ของมันต้องโชว์ เนอ้ื หาและเรยี บเรียง ภาพวาดสนี ้�ำ น.ส.รัตนาภรณ์ สารภี นายสงิ หล วชิ ายะ “ของมนั ตอ้ งโชว”์ หนง่ึ ในงานบรกิ ารวชิ าการ ดำ� เนนิ การโดยสถาบนั ถา่ ยทอดเทคโนโลยสี ชู่ มุ ชน มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยี ราชมงคลลา้ นนามีวตั ถปุ ระสงคเ์ พื่อ เป็นช่องทางการเผยแพรผ่ ลงานวิจยั องคค์ วามรู้ นวตั กรรม ส่งิ ประดิษฐ์ใหมๆ่ เพื่อใหก้ ับ บคุ คลและหนว่ ยงานทางการศกึ ษาทกุ ระดบั และประเภทการศกึ ษา ทง้ั ภาครฐั และเอกชนตลอดจนผใู้ ชป้ ระโยชนจ์ ากงานวจิ ยั ได้ เขา้ ถงึ และนำ� ไปใชป้ ระโยชนใ์ นทางตรงเพอื่ แกไ้ ขปญั หาหรอื นำ� ไปใชป้ ระโยชนใ์ นการพฒั นาระบบการเรยี นรเู้ พอื่ พฒั นาการศกึ ษา ทงั้ นี้ ยงั สามารถเขา้ ถงึ ขอ้ มลู ผเู้ ชยี่ วชาญเจา้ ของผลงานของมหาวทิ ยาลยั เพอื่ ดำ� เนนิ การประสานงานจดั กจิ กรรมบรกิ ารวชิ าการ ในอนาคต ตราสินคา้ ผลติ ภณั ฑล์ ำ� ไยอบแห้ง (ลำ� ไยสีทอง) นักวิจัยด�ำเนินการออกแบบและพัฒนาตราสินค้าผลิตภัณฑ์ ล�ำไยอบแห้ง (ล�ำไยสีทอง) ส�ำหรับเครือข่ายวิสาหกิจชุมชนบ้านกิ่วมื่น ต�ำบลมะเขือแจ้ อ�ำเภอเมืองจังหวัดล�ำพูน โดยใช้หลักการและแนวคิด ในการออกแบบบรรจุภัณฑ์ให้มีรูปแบบ ประโยชน์ใช้สอย ลวดลาย วัสดุ และ กรรมวิธีการผลิตให้เหมาะสม เพื่อสร้างความแตกต่างและ เพ่ิมมูลค่าให้สินค้าด้วยตราสินค้าและบรรจุภัณฑ์ จนได้บรรจุภัณฑ์ ผลิตภัณฑ์ล�ำไยอบแห้งท่ีมีรูปแบบ ลวดลาย วัสดุและกรรมวิธี การผลิตท่ีเหมาะสมตัวสินค้าและมีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว ตรงกับความตอ้ งการเพอ่ื ใช้เปน็ โอกาสในการขยายธุรกจิ ท่ีมา : การศึกษาและพัฒนาผลิตภัณฑ์ล�ำไยอบแห้ง เพอื่ การออกแบบตราสนิ คา้ และ บรรจภุ ณั ฑ์ สกู่ ารขยายโอกาสทางธรุ กจิ ของเครือข่ายวิสาหกิจชุมชนบ้านก่ิวมื่น ต�ำบลมะเขือแจ้ อ�ำเภอเมือง จงั หวดั ลำ� พูน (จิรฉตั ร จันทร์แจม่ เดวีส์, 2562) เก้าอี้พักผอ่ นจากวัสดมุ ลู ชา้ ง ผู้วิจัยน�ำมูลช้างท่ีเกิดจากธุรกิจการท่องเที่ยวปางช้าง ตำ� บลกดื้ ชา้ ง อำ� เภอแมแ่ ตง จงั หวดั เชยี งใหม่ มปี รมิ าณคอ่ นขา้ งมาก และ มีผลกระทบต่อชุมชนและส่ิงแวดล้อม กลับมาใช้ให้เกิดคุณค่า เป็นผลิตภัณฑ์ชุมชน คือ เก้าอี้พักผ่อน จากวัสดุผสมระหว่างวัสดุหลัก ได้แก่ กาวลาเทก็ ซ์ ปนู พลาสเตอร์ กับวัสดเุ สริมแรง ไดแ้ ก่ มลู ช้าง และ ตาข่ายพลาสติก ตามแนวคิดการออกแบบเชิงนิเวศเศรษฐกิจ ส�ำหรับ ใชท้ ดแทนไมเ้ มอ่ื เกดิ การขาดแคลนในอนาคต เพอ่ื ใชเ้ ปน็ วตั ถดุ บิ สำ� หรบั อตุ สาหกรรมเฟอร์นิเจอร์ ชว่ ยลดของเสียและชว่ ยรกั ษาส่งิ แวดลอ้ ม ท่ีมา : การออกแบบและทดลองผลิตเก้าอี้พักผ่อนจาก วสั ดผุ สมมูลชา้ ง (ตระกูลพนั ธ์ พัชรเมธา, 2562) 38 วารสาร
“ วัคซนี ทีด่ ีท่สี ุด คอื …? “ วคั ซนี ทม่ี ี วคั ซนี ทไ่ี ดฉ ีดเร็วท่ีสดุ วัคซีนที่มีอยูและสามารถฉีดไดในเวลาทีเ่ รว็ ทสี่ ุด วคั ซนี ที่มีประสทิ ธภิ าพสูงท่ีสุด วคั ซนี ทป่ี ระชาชนมน่ั ใจ หรอื ไมไ ดอ ยใู นขวด แตค ือหนากากอนามัย
Search
Read the Text Version
- 1 - 40
Pages:
