ข้าวโพดหวานฝักเล็ก (เทียนหวาน) พัฒนาและปรับปรุงพันธุ์โดย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา

คำ�นำ� ข้าวโพดหวานเป็นข้าวโพดฝักสด ที่นิยมรับประทาน เป็นอาหารว่างโดยทั่วไป ประเทศไทยเป็นประเทศผู้ผลิต ข้าวโพดหวานรายใหญ่ของโลก สามารถส่งออกผลิตภัณฑ์ ข้าวโพดหวานฝักปีละหลายพันล้านบาท พัฒนาการทางด้าน พันธุ์ข้าวโพดหวานเน้นหนักไปเพ่ือการอุตสาหกรรม ดังน้ัน พันธ์ุ ขา้ วโพดหวานทม่ี อี ยทู่ ว่ั ไป มกั จะเปน็ พันธ์ลุ กู ผสมท่ีเกษตรกรผู้ปลกู ตอ้ ง ซื้อจากบริษัทเมล็ดพันธุ์ทุกคร้ังที่จะปลูก นอกจากนย้ี งั มขี นาดฝกั ใหญ่ ไม่เหมาะแก่การนำ�เสิร์ฟข้ึนโต๊ะอาหารท้ังฝัก ข้าวโพดหวานฝักเล็ก พันธ์ุใหม่ ท่นี ำ�เสนอน้ไี ด้พัฒนามาจากการนำ�ข้าวโพดเทียน พันธ์ุ พ้ืนเมืองของไทย มาเปล่ียนให้มียีนส์หวานพิเศษ และควบคุม คุณภาพของเมล็ด โดยคงลักษณะขนาดฝักเท่าหรือใกล้เคียงกับ ข้าวโพดเทียน และให้เป็นพันธ์ุที่เกษตรกรสามารถเก็บเมล็ดพันธ์ุไว้ใช้ เองได้ เหมาะสำ�หรับใชเ้ ปน็ พนั ธต์ุ ม้ ฝกั สดเพ่ือการจำ�หนา่ ยแก่ผู้บรโิ ภค รายย่อย และสามารถนำ�เสิร์ฟขึ้นโต๊ะอาหารได้ทั้งฝัก มหาวิทยาลัย เทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ได้นำ�เสนอพันธ์ุข้าวโพดหวานฝักเล็ก หรือเรียกว่า “เทียนหอม” ให้ศูนย์พัฒนาพันธุ์พืชจักรพันธ์เพ็ญศิริ ทดลองปลูกเพือ่ จำ�หนา่ ยในร้านค้าของศนู ย์ฯ มาต้งั แตป่ ี พ.ศ. ๒๕๕๒ พบวา่ ขา้ วโพดหวานฝกั เลก็ พนั ธใ์ุ หมน่ ้ี ไดร้ บั ความนยิ มในการบรโิ ภคเปน็ อยา่ งดี นอกจากนไ้ี ดร้ ว่ มมอื กนั ผลติ เมลด็ พนั ธเ์ุ พอื่ จำ�หนา่ ยจา่ ยแจกกบั เกษตรกรผสู้ นใจปลกู เปน็ อาชีพทางเลอื กตอ่ ไป ๑

ความสำ�คัญของข้าวโพด ข้าวโพด (corn หรือ maize) เป็นพืชตระกลู หญา้ ท่มี นษุ ยใ์ ชป้ ระโยชนจ์ าก เมล็ด ธญั พืช (cereal crops) เป็นพืชทมี่ คี วามสำ�คญั ทางเศรษฐกจิ เปน็ อันดบั สาม ของโลก สามารถจำ�แนก ข้าวโพดทมี่ ปี ลกู อยู่ ในแหลง่ ตา่ งๆ ท่วั โลกได้ ๗ ชนิด คอื ๑. ขา้ วโพดเลี้ยงสัตวห์ วั บบุ (dent corn) ๒. ข้าวโพดเล้ยี งสตั ว์หวั แข็ง (flint corn) ๓. ข้าวโพดแปง้ (flour corn) ๔. ข้าวโพดข้าวเหนียว และ ขา้ วโพดเทยี น (waxy corn) ๕. ข้าวโพดหวาน (sweet corn) ๖. ขา้ วโพดค่วั (pop corn) ๗. ขา้ วโพดป่า (pod corn) โดยขา้ วโพดเลย้ี งสตั ว์ มพี น้ื ทป่ี ลกู และมกี ารใชป้ ระโยชนม์ ากทสี่ ดุ ในการใชเ้ ปน็ แหลง่ วัตถุดิบ ในการผลติ อาหารสตั วท์ ุกประเทศ สำ�หรับขา้ วโพดแป้ง มีปลูกเพียงเล็กนอ้ ย เพอื่ ใช้ในการบริโภคในรูปของอาหาร พลังงาน ของชนชาตทิ นี่ ยิ มรบั ประทาน แปง้ ขา้ วโพดเปน็ อาหารหลกั ขา้ วโพดทีม่ นุษยบ์ ริโภคเปน็ ฝกั สดเมอื่ ต้มสกุ รบั ประทานเปน็ อาหารว่าง ได้แก่ ข้าวโพด ข้าวเหนียว หรือ ข้าวโพดเทียน และข้าวโพดหวาน ส่วนข้าวโพดคั่วนั้น ใช้เมล็ดแก่และแหง้ เพือ่ ค่ัวให้แตกพอง แล้วจึงรบั ประทานเป็นอาหารว่างเช่นกนั สำ�หรับขา้ วโพดปา่ มีปลกู อยใู่ นสถานวี ิจยั เพ่ือการพฒั นาพันธขุ์ า้ วโพดเทา่ นนั้ ๒

ข้าวโพดหวาน ขา้ วโพดหวาน (Zea mays L.saccharata) เป็น เกษตรกรในแต่ละท้องถ่นิ และปลูกต่อเนื่องกันมาเป็นเวลานาน พืชเศรษฐกิจท่ีสำ�คัญในปัจจุบันและจะทวีความสำ�คัญเพ่ิมขึ้น ทำ�ให้พันธ์ุพื้นเมืองในแต่ละท้องถ่ินมีความแปลกแยกแตกต่างกัน อีกในอนาคต ท้ังในการต้มฝักสดรับประทานเป็นอาหารว่าง มากมาย โดยแตล่ ะพนั ธจุ์ ะมฐี านพนั ธกุ รรมคอ่ นขา้ งแคบ (nar- และขา้ วโพดหวานแปรรปู บรรจกุ ระปอ๋ ง และใสถ่ งุ สญุ ญากาศสง่ row genetic base) และจะมีความเสื่อมถอยทางพันธุกรรม ออกตา่ งประเทศ ซ่ึงในปจั จุบนั ไทยเป็นผูส้ ่งออกอนั ดบั หนงึ่ ของ (inbreeding depression) อนั เนอ่ื งมาจากการผสมชดิ (กรม โลก มาตัง้ แตป่ ี พ.ศ. ๒๕๕๐ โดยมีมลู คา่ การสง่ ออกถึง ปลี ะ วชิ าการเกษตร,๒๕๓๙;ทพิ ย์, ๒๕๒๙; คมสนั และคณะ, ๒๕๒๕) ประมาณ ๕ พนั ลา้ นบาท เมล็ดของข้าวโพดเทียนมีหลายสีต้ังแต่สีขาวและเข้มขึ้น ในปจั จบุ นั ขา้ วโพดหวานทผ่ี นู้ ยิ มบรโิ ภคฝกั สดในตลาดสว่ น เรอื่ ยๆ จนกระทง่ั เปน็ สดี ำ�ผบู้ รโิ ภคนยิ มสเี หลอื งและสขี าว สขี อง ใหญ่ มักเป็นข้าวโพดหวานที่ถูกควบคุมยีนส์ Shrunken-๒ เมล็ดเกดิ จากการสะสมสารแอนโธไซยานนิ และสารสีอ่ืนๆ ในช้ัน (sh๒) ซ่ึงมีลักษณะหวานกรอบ พันธุ์ที่ใช้ปลูกแบบพันธุ์ ของ pericarp aleurone และendosperm ลูกผสมและพันธ์ุส่วนใหญ่ยังมีฝักขนาดใหญ่ เพื่อส่งโรงงาน พันธุ์ข้าวโพดเทียนที่นิยมปลูกเพื่อจำ�หน่ายแก่ผู้บริโภค อุตสาหกรรม แปรรูปส่งออกไปจำ�หน่ายยังต่างประเทศ ในประเทศไทยมีอยู่หลายพันธุ์ด้วยกัน โดยปกตินิยมเรียกช่ือ นอกจากนี้พันธุ์ข้าวโพดหวานที่มีอยู่ มีอายุการเก็บเกี่ยวนาน พันธ์ตุ ามแหล่งจำ�หนา่ ยและสีของเมล็ด เช่น พันธ์ุเทียนอยุธยา กว่า ๗๐ วนั เทียนเหลืองสุโขทัย เป็นต้น มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล โครงการปรับปรุงพันธ์ุข้าวโพดของมหาวิทยาลัย ลา้ นนา พษิ ณโุ ลก ไดด้ ำ�เนนิ การรวบรวมพนั ธข์ุ า้ วโพดเทยี นจาก เทคโนโลยรี าชมงคลล้านนา พิษณุโลก ได้เริ่มพัฒนาข้าวโพด แหล่งต่างๆ มาตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๓๗ และได้ปลูกศึกษาลักษณะ หวาน ตั้งแต่ ปี พ.ศ. ๒๕๓๘ เป็นต้นมา โดยมีวัตถปุ ระสงค์ ประจำ�พนั ธใ์ุ นปี พ.ศ. ๒๕๓๙ ไดจ้ ำ�แนกพันธพุ์ ื้นเมอื งต่างๆ ๗ เพอื่ พัฒนาใหเ้ ปน็ พันธผ์ุ สมเปิด (open-pollinated) ทีม่ ีอายุ ประชากร และให้ช่ือตามแหล่งท่รี วบรวม คอื อยุธยา บางพระ เกบ็ เกยี่ วสนั้ ฝกั มขี นาดเลก็ นา่ รบั ประทาน เชน่ เดยี วกบั ขา้ วโพด พิษณุโลก ขาวนครศรีฯ และขาวสุโขทัย ในระหว่างการปลูก พนั ธ์ุพนื้ เมอื ง ศึกษาสังเกตได้ว่าประชากรของข้าวโพดเทียนแต่ละพันธ์ตุ ่างก็มี ขา้ วโพดเทยี น (tien corn, Zea mays L.ceratina) ความสมำ่ �เสมอทางพนั ธกุ รรม (genetic line) ท่นี า่ จะนำ�มาใช้ เปน็ ขา้ วโพดในกลมุ่ เดยี วกบั ขา้ วโพดขา้ วเหนยี ว (waxy corn) ในการผลติ พันธุ์ลูกผสมการคา้ (คมสันและคณะ, ๒๕๔๑) แตม่ ขี นาดฝกั เลก็ กวา่ โดยขา้ วโพดเทยี นจะมจี ำ�นวนแถวตอ่ ฝกั แป้งในเมล็ดข้าวโพดเทียน จัดเป็นแป้งอ่อน (soft ไมเ่ กิน ๑๐ แถวในทางพนั ธุศาสตร์ ข้าวโพดเทยี นและขา้ วโพด starch) แต่มีลักษณะเหนียว เน่ืองจากองค์ประกอบส่วนใหญ่ ขา้ วเหนยี ว จะมยี นี สแ์ ฝงควบคมุ ลกั ษณะชนดิ ของแปง้ ในเมลด็ เปน็ อะมยั โลเพคตนิ มากกวา่ อะมยั โลส โดยมสี ดั สว่ นโดยประมาณ อยู่ ๑ คู่ เรยี กวา่ waxy gene (wx/wx) ซึ่งเป็นส่วนสำ�คัญ เท่ากบั ๗๓ : ๒๗ ทำ�ให้ข้าวโพดเทยี นมคี วามนมุ่ เหนยี ว และ ที่ทำ�ให้ข้าวโพดเทียนมีแป้งที่นุ่มเหนียว เปน็ ทน่ี ยิ มบรโิ ภคในหมู่ อาจมีรสหวานเลก็ นอ้ ย (กรมวชิ าการเกษตร, ๒๕๓๙) คนไทยมาชา้ นาน (ทวศี กั ดิแ์ ละราเชนทร,์ ๒๕๓๙) ข้าวโพดเทียน มีการปลูกอยู่ท่ัวไปในทุกภาคของ ๓ ประเทศไทย พันธ์ทุ ่เี กษตรกรใช้ปลูกเป็นพันธ์ทุ ่ถี ูกคัดเลือกโดย

ประวัติและวิธีการพัฒนาพันธุ์ ข้าวโพดหวานฝักเล็ก(เทียนหวาน) อปุ กรณ์ ๑. เมล็ดพนั ธขุ์ ้าวโพดเทยี นพนั ธพุ์ น้ื เมอื ง ๗ พันธุ์ ไดแ้ ก่ ๑.๑ ขา้ วโพดเทยี นขาวสุโขทยั ๑.๒ ข้าวโพดเทยี นสุโขทยั ๑ ๑.๓ ขา้ วโพดเทยี นสโุ ขทยั ๒ ๑.๔ ขา้ วโพดเทยี นพิษณโุ ลก ๑.๕ ขา้ วโพดเทยี นขาวนครศรีฯ ๑.๖ ข้าวโพดเทียนบางพระ ๑.๗ ข้าวโพดเทียนอยธุ ยา ๒. เมลด็ พนั ธุข์ ้าวโพดหวานพนั ธุผ์ สมเปดิ ๒ พันธ์ุ ไดแ้ ก่ ๒.๑ พันธ์ุข้าวเหนียวหวานขอนแก่น (NKK) เป็น ข้าวโพดพันธ์ุผสมเปิดจากโครงการปรับปรุงพันธุ์ข้าวโพด คณะเกษตรศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน่ ๒.๒ พันธุ์นพวรรณ ๑ (NPW) เป็นข้าวโพด พันธุ์ผสมเปิดจากโครงการปรับปรุงพันธ์ุ สถานีวิจัยลพบุรี มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ วิธีการปลูก ปลกู ศกึ ษาลกั ษณะทางเกษตร พรอ้ มกบั คัดเลือกและ พัฒนาสายพันธุต์ ่างๆ ในแตล่ ะฤดปู ลกู โดยในระหว่างการคัด เลอื กมีเกณฑก์ ารคัดเลือก ดงั น้ี ๑. จำ�นวนฝัก มากกว่าหรือเทา่ กบั ๒ ฝกั ต่อตน้ ๒. อายุการออกดอกตัวผู้และอายุการออกดอกตัว เมยี เฉลีย่ น้อยกว่า ๖๐ วัน ๓. ลักษณะลำ�ตน้ แข็งแรง ๔. ปราศจากโรคราน้ำ�ค้างและการเข้าทำ�ลายของ แมลงศัตรพู ชื ฤดูในการปลูกข้าวโพดหวาน ฤดปู ลูกที่ ๑ ปลูกข้าวโพดเทียนพันธ์ุพ้นื เมอื งจำ�นวน ๗ พันธ์ุ เพอื่ ศกึ ษาลกั ษณะทางเกษตร คัดเลือกตน้ ขา้ วโพดที่ (ฤดแู ล้ง มลี ักษณะดีและผสมตัวเอง (selfing) ปี ๒๕๓๘) ฤดูปลูกท่ี ๒ นำ�เมลด็ ขา้ วโพดเทยี นทผ่ี สมตวั เองของ ๗ พนั ธจ์ุ าก ฤดปู ลกู ท่ี ๑ ทง้ั ๗ พนั ธ์ุ ขา้ วโพดขา้ วเหนยี วหวาน (ต้นฝน พนั ธุข์ อนแกน่ (NKK) และพนั ธุน์ พวรรณ ๑ มา ปลูกผสมพนั ธ์ุ โดยใชข้ ้าวโพดหวานทั้ง ๒ พันธุ์ ปี ๒๕๓๙) เป็นต้นพ่อและข้าวโพดเทียนทั้ง ๗ พันธุ์ ใชเ้ ปน็ ตน้ แม่เพ่ือถ่ายทอดลักษณะข้าวโพดหวานท่ีต้องการสู่ ขา้ วโพดเทยี น เพอ่ื พฒั นาสายพนั ธข์ุ า้ วโพดเทยี นหวาน ต่อไป ๔

ฤดูปลูกที่ ๓ นำ�เมลด็ ขา้ วโพดเทยี น ๗ ประชากรทไ่ีดจ้ ากการผสม กบั ขา้ วโพดหวานในฤดปู ลกู ท่ี ๒ จำ�นวนประชากร (ปลายฝน ละ ๑๐ ฝกั มาปลกู แบบฝกั ตอ่ สองแถว ผสมตวั ปี ๒๕๓๙) เองในแตล่ ะพันธ์ุ พรอ้ มกบั คัดเลือกต้นท่ีตรงตาม ลักษณะท่ีต้องการ และศึกษาลักษณะทางการ ฤดูปลกู ท่ี ๔ เกษตรของประชากรข้าวโพดเทียนหวานทั้ง ๗ ประชากร เก็บเกี่ยวฝักของต้นข้าวโพดท่ีคัด (ฤดูแลง้ เลือก กะเทาะเมลด็ รวมและคัดเลอื กเมลด็ ขา้ วโพด ปี ๒๕๓๙) ทม่ี ยี นี ส์ shrunken – ๒ (sh๒ sh๒ ) เมลด็ มลี ักษณะเหยี่ วย่น (wirkle) มีสีเมล็ด สเี หลือง สคี รีม สีขาว ปลูกเมล็ดข้าวโพดหวานท่ีคัดไว้จากฤดูปลูกที่ ๓ และคดั เลือกแบบเก็บรวมอีกครั้งเพื่อเพิ่มความถี่ ของยีนส์ คัดเลือกต้นที่มีความแข็งแรงทนทาน ต่อโรคแมลง และลักษณะท่ีต้องการตามเกณฑ์ การคัดเลือกของการปรับปรุงข้าวโพดหวานฝัก เลก็ ฤดูปลกู ที่ ๕ นำ�เมล็ดที่ได้จากฤดูปลูกที่ ๔ มาปลูกคัดเลือก แบบวงจร (recurrent selection) ในแต่ละ (ต้นฝน รอบการคัดเลือกจะศึกษาลักษณะทางเกษตร ต่างๆ และคัดเลือกขา้ วโพดเทยี นท่ีมีลักษณะตรง ปี ๒๕๔๐) ตามเกณฑ์การคัดเลือกท่ีวางไว้ และทดสอบ คุณภาพในการบริโภค ได้ประชากรทม่ี ขี า้ วโพดท่ี มลี กั ษณะฝกั เลก็ เรยี วยาว อายเุ กบ็ เกย่ี วสน้ั จำ�นวน ฝกั ตอ่ ตน้ มากกวา่ หนง่ึ ฝกั และคณุ ภาพการบรโิ ภค ดี ได้ต้งั ชือ่ พนั ธข์ุ ้าวโพดหวานพนั ธุผ์ สมเปดิ พันธุ์ ใหม่ว่า “เทียนหวาน” จากการปลูกเปรียบเทียบเพ่ือศึกษาลักษณะต่างๆ ของ ข้าวโพดเทียนพ้ืนเมือง ๗ พันธ์ุในฤดูต้นฝนและปลายฝน ปี ๒๕๓๙ พบวา่ ข้าวโพดเทยี นทั้ง ๗ พนั ธม์ุ ีอายกุ ารออกดอกตวั ผู้ และไหมใกล้เคียงกนั ทงั้ ๒ ฤดปู ลูก คือ ประมาณ ๓๘-๔๒ วัน ทำ�ใหส้ ามารถผสมพนั ธ์ุกนั ได้ โดยไม่มปี ญั หาในเร่อื งการออกดอก ไม่พร้อมกันของช่อดอกตัวผู้และช่อดอกตัวเมีย สำ�หรับค่าเฉล่ีย ลกั ษณะตา่ งๆ แสดงดงั ตารางท่ี ๑ ซง่ึ พอสรปุ ไดว้ า่ พนั ธข์ุ า้ วโพดเทยี น ทั้ง ๗ พนั ธุ์ มีความแตกตา่ งกันในเรอ่ื งความสูงต้น ความสูงฝกั นำ้ �หนกั ฝกั สด ความยาวฝกั และเสน้ รอบวงฝกั สด สว่ นจำ�นวนฝกั ตอ่ ตน้ จำ�นวนแถวตอ่ ฝกั และจำ�นวนเมลด็ ตอ่ แถว ไมม่ คี วามแตก ตา่ งกนั ทางสถติ ิ นอกจากนยี้ งั สามารถจดั แบง่ สเี มลด็ ของขา้ วโพด เทยี นไดเ้ ปน็ ๓ กลมุ่ คอื สขี าว จำ�นวน ๒ พนั ธ์ุ สเี หลอื ง จำ�นวน ๒ พันธ์ุ และสีเหลืองเขม้ จำ�นวน ๓ พันธ์ุ ๕

ผลการศึกษาลักษณะประจำ�พันธุ์ของข้าวโพดเทียน หวานพษิ ณโุ ลก มลี กั ษณะทรงตน้ ตรงตามเกณฑก์ ารคดั เลือก ผลผลติ ค่อนข้างสูง ลกั ษณะทางเกษตรแสดงไวใ้ นตารางที่ ๒ มดี งั นี้ ๑. อายุวันออกดอกตัวผู้ ๕๐ เปอร์เซ็นต์ มีค่า เฉลี่ยประมาณ ๔๔ วนั ๒. อายวุ นั ออกไหม ๕๐ เปอรเ์ ซ็นต์ มีคา่ เฉล่ยี ประมาณ ๔๕ วัน ๓. ความสูงต้น มคี ่าเฉลี่ยความสงู ตน้ ๑๗๕.๘๐ ซม. ๔. ความสูงฝกั ๑๐๑.๖๐ ซม. มคี ่าเฉล่ียความยาว ฝัก ๑๑ ซม. ๕. เส้นรอบวงฝกั มีคา่ เฉล่ยี วงรอบฝกั ๑๐ ซม. ๖. จำ�นวนแถวเมลด็ ตอ่ ฝกั มคี า่ เฉลย่ี ประมาณ ๑๒ แถว ๗. จำ�นวนเมล็ดตอ่ แถว มีคา่ เฉลย่ี ประมาณ ๑๙ เมล็ด ๘. น้ำ�หนักฝกั สดทั้งเปลือกต่อฝกั มีค่าเฉล่ยี ประมาณ ๑๖๕.๒๐ กรัมต่อฝกั ๙. น้ำ�หนกั ฝักสดหลังปอกเปลือกตอ่ ฝักมคี ่าเฉล่ยี ประมาณ ๑๐๔.๔๐ กรัมต่อฝกั ๑๐. อายเุ กบ็ เกยี่ ว มีค่าเฉลี่ยประมาณ ๕๕ วัน คา่ เฉลี่ยลกั ษณะทางเกษตรที่สำ�คญั บางประการของขา้ วโพดเทยี นพนั ธุพ์ น้ื เมอื ง ๗ พนั ธ์ุ ตารางท่ี ๑ทปี่ ลูก ณ วทิ ยาเขตพษิ ณุโลก ในฤดตู ้นฝน และปลายฝน ปี ๒๕๓๙ ลำ�ดบั พนั ธ์ุ สีเมลด็ ความสูง ความสงู จำ�นวน น.น.ฝกั น.น.ฝัก ความ เสน้ จำ�นวน จำ�นวน ท่ี ต้น ฝกั ฝักดตี อ่ สดทั้งเปลือก สดหลงั ปอก ยาวฝกั (ซ.ม.) รอบวง แถว/ เมล็ด/ (ซ.ม.) (ซ.ม.) ๑๐ ต้น (กรัม/ฝกั ) เปลือก(กรัม/ ฝัก ฝัก แถว ๔๘.๒๕ ๑๑.๐๐ (ซ.ม.) ๑๑๔.๕๓ ๔๖.๘๕ ๑๐.๕๐ ๗๗.๒๕ ฝัก) ๒๔.๗๕ ๑ สโุ ขทยั ๑ เหลือง ๑๑๓.๒๐ ๕๑.๗๕ ๑๐.๕๐ ๗๐.๗๕ ๑๑.๗๕ ๙.๘๕ ๑๑.๕๐ ๒๑.๗๕ ๑๒๑.๑๓ ๕๔.๕๐ ๔๕.๐๐ ๒ สโุ ขทยั ๒ เหลือง ๕๖.๙๐ ๑๑.๐๐ ๑๑.๓๕ ๙.๓๓ ๑๐.๕๐ ๑๓๑.๒๘ ๘๑.๕๐ ๔๕.๐๐ ๔๑.๑๐ ๑๐.๐๐ ๓ อยุธยา เหลอื ง ๑๑๑.๒๕ ๖๖.๐๐ ๔๔.๕๐ ๑๒.๒๕ ๘.๑๐ ๘.๕๐ ๒๑.๒๕ เข้ม ๖๑.๔๐ ๑๑.๕๐ ๑๓๓.๗๕ ๘๓.๐๐ ๔ บางพระ เหลือง ๔๕.๙๘ ๑๐.๕๐ ๔๗.๕๐ ๑๑.๕๐ ๙.๓๓ ๙.๕๐ ๒๑.๗๕ เขม้ ๑๒๑.๑๘ ๑๒.๔๓ ns ๙๓.๐๐ ๑๐.๕๑ ๑๐.๔๑ ๑๒.๑๐ ๑๘.๔๓ ๕ พษิ ณโุ ลก เหลอื ง ๖.๒๘ ๑๐๑.๖ - ๑๘.๒๕ ๔๒.๒๐ ๑๑.๖๐ ๘.๑๓ ๙.๒๕ ๒๑.๓๐ เขม้ ๑๗๕.๕ ๙๒.๕ - ๑๖๕.๒ ๑๖๘ ๑๕๔.๑๔ ๖ ขาวนคร ขาว ๕๘.๒๕ ๑๓.๘๘ ๙.๗๕ ๑๐.๕๐ ๒๒.๗๕ ศรฯี ๗ ขาว ขาว ๖๒.๒๕ ๑๒.๗๕ ๑๑.๑๕ ๑๒.๕๐ ๒๑.๗๕ สโุ ขทัย ๑๕.๒๑ ๒.๒๔ ๑. ๘๓ ns ns LSD. ๐.๐๕ ๑๕.๔๓ ๑๐.๒๓ ๘.๒๕ ๖.๑๐ ๘.๑๒ ๑๐๔.๔ ๑๖.๓๖ ๑๓.๐๘ ๑๑.๔๔ ๒๓.๕๒ C.V. (%) ๑๑๒.๒ ๑๒.๕ ๑๑.๕ ๑๒.๕ ๒๕.๕ * ๘ นพวรรณ ๑ *๙ ขา้ วเหนยี วหวาน ขอนแก่น ns = ไมม่ คี วามแตกต่างกันทางสถติ ิทีร่ ะดบั ความเชื่อมั่น ๙๕ % *ปลูกแปลงปลูกต่างกนั แตค่ า่ เฉล่ียได้จากสถานท่ีปลกู เดยี วกัน ๖

ภาพท่ี ๑ ภาพที่ ๒ แสดงลกั ษณะต้นข้าวโพดเทียนหวานพษิ ณโุ ลก แสดงลกั ษณะฝกั สดกอ่ นต้ม เมล็ดมสี ีสองสี ตารางท่ี ๒ คา่ เฉล่ยี ลกั ษณะทางเกษตรท่สี ำ�คัญบางประการของข้าวโพดเทยี นหวาน พษิ ณโุ ลก ทีป่ ลกู ณ วิทยาเขตพิษณโุ ลก เมอ่ื ฤดูปลายฝน ปี ๒๕๔๓ ลกั ษณะทางการเกษตร ข้าวโพดเทยี นหวานพษิ ณุโลก จากการศึกษาลักษณะประจำ� พันธุ์ของข้าวโพดเทียนหวานพิษณุโลก อายอุ อกดอกตวั ผู้ ๕๐ เปอรเ์ ซ็นต์ ๔๔ วัน พบว่ามีอายุเก็บเกี่ยวสั้น รสชาติหวาน อายอุ อกดอกตวั เมีย (ไหม) ๕๐ เปอร์เซ็นต์ กรอบ สีเมล็ดสองสีสลับกัน (bicolor ความสูงตน้ ๔๕ วนั type) คล้ายคลึงกับพันธ์ุที่นิยมบริโภค ความสงู ฝัก ในตา่ งประเทศ ฝกั เลก็ เหมาะแกก่ ารบรโิ ภค ความยาวฝัก ๑๗๖ เซนติเมตร บนโตะ๊ อาหาร เพอ่ื นำ�ไปเปน็ อาหารวา่ ง ใน วงรอบฝัก การจดั การประชมุ หรอื งานพธิ ตี า่ งๆ ตาม จำ�นวนแถวเมล็ดตอ่ ฝกั ๑๐๒ เซนติเมตร ความเหมาะสม มอี ายใุ นการออกดอกตวั ผู้ จำ�นวนเมล็ดต่อแถว และออกไหมใกลเ้ คยี งกนั ทำ�ใหค้ วามสามารถ นำ้ �หนกั ฝักสดทง้ั เปลือกตอ่ ฝัก ๑๑ เซนตเิ มตร ในการผสมพนั ธมุ์ ปี ระสทิ ธภิ าพสงู มจี ำ�นวน น้ำ�หนกั ฝักสดหลงั ปอกเปลือกตอ่ ฝกั มากกวา่ หนึ่งฝักต่อต้น จึงทำ�ให้ผลผลิต อายุเกบ็ เกยี่ ว ๑๐ เซนตเิ มตร ต่อไร่มีจำ�นวนที่เหมาะสม และขา้ วโพด เทยี นหวานพษิ ณโุ ลกยังมีลกั ษณะตา่ งๆ ท่ี ๑๒ แถว นา่ สนใจทจี่ ะพฒั นาพนั ธแุ์ ละคดั เลอื กพนั ธ์ุ ให้มีความทันสมัยและมีคุณภาพท่ีดีข้ึนอีก ๑๙ เมลด็ ต่อไป ดงั แสดงในตารางที่ ๓ ๑๖๕.๒๐ กรัม ๑๐๔.๔๐ กรัม ๕๕ วัน ๗

ภาพท่ี ๓ ภาพที่ ๔ แสดงฝกั ท้งั เปลอื ก แสดงฝักทัง้ เปลอื กขา้ วโพดเทยี นหวานพิษณโุ ลก ตารางท่ี ๓ แสดงลักษณะประจำ�พนั ธ์ุ เปรียบเทยี บกับพนั ธทุ์ างการค้า ข้าวโพดหวาน ขา้ วโพดขา้ วเหนยี ว ขา้ วโพดหวานฝกั ฝักเลก็ พนั ธุพ์ ้นื เมือง เล็กพนั ธุ์ลกู ผสมการคา้ (เทยี นหวาน) พันธ์สุ ลบั สี-๕๒ ม.ข. รสชาติ ยนี ส์ควบคมุ รสชาติ หวานกรอบ sh๒ เหนียวนุม่ หวานกรอบ sh๒ wx สีของเมลด็ ขาวสลับเหลือง ขาว เหลอื งสลับขาว ความสงู ฝักแรก (ซม) ๖๐-๘๐ ๗๐-๘๐ ๖๕ ความสงู ของต้น (ซม) ๑๔๐-๑๗๐ ๑๗๐-๒๑๐ ๑๔๐-๑๕๐ อายุออกไหม (วนั ) ๓๐-๔๐ ๖๐-๗๕ ๓๕-๔๐ อายเุ กบ็ ฝกั สด(วัน) ๔๘-๕๘ ๗๕-๙๐ ๕๕-๖๐ ขนาดฝัก (กวา้ ง x ยาว) (ซม.) ๔.๐x๑๔ ๗.๐x๒๙.๐ ๓.๕x๑๒.๐ น้ำ�หนักฝักกอ่ นปอกเปลอื ก(กรัม) ๑๔๐-๑๖๐ ๒๔๐-๔๐๐ ๑๒๙ นำ้ �หนกั ฝักหลังปอกเปลือก(กรัม) ๙๕-๑๑๐ ๒๐๐-๓๐๐ ๙๐ จำ�นวนแถวเมลด็ ตอ่ ฝัก ๘ -๑๒ ๑๔ และ ๑๖ ๑๐ % Brix ๑๒ - ๑๒ ระยะปลูก (ระยะตน้ x ระยะแถว) (ซม.) ๗๕x๒๐x๒ ๗๕x๒๕x๑ ๗๕x๒๐x๑ จำ�นวนเมล็ดใช้ปลกู /ไร่ (กก.) ๑.๐-๑.๕ ๑.๕-๓.๐ ๑.๐ น้ำ�หนักเมล็ดพันธ๑ุ์ ๐๐เมล็ด (กรมั ) ๘.๕-๑๐.๒๐ ๑๕.๐-๑๘ - ผลผลติ /ไร่ (ตัน) ฝักสด ๑.๕-๒.๕ ๒.๐-๓.๕ - ๘

การปลูก ของไทย ยังไม่มีการพัฒนาพันธุ์ให้มีความต้านทานต่อ โรคนี้แต่อย่างใด อย่างไรก็ตาม ในประชากรข้าวโพด ข้าวโพดหวานฝักเล็ก (เทียนหวาน) ปลูกโดยใช้ หวาน พันธุ์นพวรรณ และขา้ วเหนยี วหวานขอนแกน่ ซ่งึ เมล็ด มีขนาดเล็ก และนำ้ �หนักเบา เน่ืองจากเมล็ดมีน้ำ�ตาล ใช้เปน็ ประชากรพนื้ ฐานของการปรับปรงุ พันธขุ์ า้ วโพดเทยี น สูง เมื่อแห้งจึงมีลักษณะเหี่ยวย่น มีอาหารสะสมในเมล็ดอยู่ หวาน ก็มคี วามทนทาน (tolerance) ต่อโรครานำ้ �ค้างอยู่ นอ้ ย เปอร์เซน็ ตค์ วามงอกจะลดลงอยา่ งรวดเร็ว ถ้าเกบ็ ไวใ้ น พอสมควร ทำ�ใหข้ า้ วโพดหวานฝกั เลก็ มีความทนทานตอ่ ที่ทม่ี อี ณุ หภูมิ และความช้ืนสมั พัทธส์ ูง โรคนไ้ี ดใ้ นระดบั หนงึ่ ในแปลงปลกู เมอื่ พบเหน็ การระบาดของ ก่อนการปลูกควรมีการไถดะ ไถแปร และไถพรวน โรคให้ถอนทิ้งและเผาทำ�ลายซากเสยี เพอ่ื ไมใ่ ห้เป็นแหลง่ แพร่ เพื่อกำ�จัดวัชพืช และย่อยเม็ดดินให้มีขนาดเล็ก อาจยกร่อง ระบาดของเชื้อโรคต่อไป อนึ่ง ในการคัดเลือกและพัฒนา หรอื ไมย่ กรอ่ งกไ็ ด้ พนื้ ทท่ี เี่ หมาะสมควรเปน็ พนื้ ทท่ี มี่ กี ารระบาย พนั ธข์ุ า้ วโพดหวานฝกั เลก็ ในรอบการคดั เลอื กตอ่ มา และใน นำ้ �ดี ดินร่วนซุยปนเหนียว สภาพความเป็นกรดด่าง (pH) อนาคตผู้วิจัยได้พยายามเพ่ิมความต้านทานให้กับประชากร ระหว่าง ๕.๕ – ๗.๕ จะเหมาะสมทส่ี ุด ขา้ วโพดทุกชนิดจะไม่ ข้าวโพดหวานฝักเล็ก ให้มีสัดส่วนของยีนต้านทานโรคมาก ทนตอ่ นำ้ �ท่วมขัง ขึ้น หยอดเมล็ดหลุมละ ๒-๔ เมล็ด ระยะระหว่างแถว แมลงศัตรูท่ีสำ�คัญของข้าวโพดเทียนหวาน คือ ประมาณ ๗๐-๗๕ ซม. ระยะระหว่างตน้ ๒๐- ๒๕ ซม. เพอื่ หนอนเจาะฝกั (corn borrer,Helicoverpa amigera) สะดวกในการกำ�จัดวัชพืช เม่ืองอกถอนแยกให้เหลือหลุมละ ซึ่งข้าวโพดเทียนพันธุ์พ้ืนเมืองของประเทศไทย เกือบทุก ๑-๒ ตน้ จะทำ�ให้ไดจ้ ำ�นวนต้นประมาณ ๑๐,๐๐๐-๑๒,๐๐๐ต้น พันธ์ุจะอ่อนแอต่อการเข้าทำ�ลายของแมลงชนิดน้ี สำ�หรับ ต่อไร่ เนื่องจากลำ�ต้นข้าวโพดมีขนาดเล็กและมีอายุเก็บเกี่ยว การป้องกนั กำ�จัด อาจทำ�ได้โดยการพฒั นาพนั ธุ์ให้มี ความ สนั้ จงึ ควรใสป่ ยุ๋ รองพน้ื ดว้ ยปยุ๋ คอก หรอื ปยุ๋ เคมี สตู รเสมอ ตา้ นทานสงู ขน้ึ โดยพนั ธกุ รรมตา้ นทานตอ่ หนอนเจาะฝกั นนั้ (๑๕-๑๕-๑๕) ในดินทม่ี ีความสมบรู ณต์ ำ่ � พบได้ ในขา้ วโพดไรห่ ลายๆ พนั ธุ์ ไมแ่ นะนำ�ใหม้ กี ารกำ�จดั ดว้ ย การใช้สารเคมี เพราะขา้ วโพดเทยี นหวานมอี ายเุ กบ็ เก่ียวสัน้ การปฏิบัติดูแลรักษา มาก ทำ�ให้ฤทธ์ิของสารเคมีจะตกคา้ งถงึ ผู้บรโิ ภคได้ เมอ่ื ขา้ วโพดหวานฝกั เลก็ (เทยี นหวาน) อายุ ๒๐-๒๕ การเก็บเกี่ยวและการจัดการผลผลิต วนั หลังงอกควรมีการกำ�จัดวัชพืช พร้อมกับการใส่ปุ๋ย ยูเรีย อัตราประมาณ ๑๐-๒๕ กก.ต่อไร่ ข้ึนอยู่กับความ ข้าวโพดเทียนหวาน มีอายุเก็บเกี่ยวแตกต่างกันไป อุดมสมบรู ณ์ของดิน ซง่ึ จะสงั เกตไดจ้ ากสขี องใบขา้ วโพด ถา้ ใบ ตามสถานท่ีปลูกและความอุดมสมบูรณ์ของดิน โดยทั่วไป มสี เี ขยี วเขม้ อยแู่ ลว้ กไ็ มต่ อ้ งใสม่ าก แตถ่ า้ ใบมีสเี หลืองซีด ก็ใส่ แล้วพบว่า ทอ่ี ณุ หภมู ิตลอดฤดตู ำ่ �กวา่ จะทำ�ให้อายุเกบ็ เกีย่ ว ปุ๋ยยูเรยี ในอัตราทสี่ งู ขนึ้ การใส่ปยุ๋ ยูเรยี ซงึ่ เป็นแหล่งของธาตุ ยาวนานขึ้น ระดับความสูงจากระดับนำ้ �ทะเลก็เป็นปัจจัย ไนโตรเจน ในระยะการเจริญเตบิ โตนี้ จะมผี ลทำ�ให้ฝักข้าวโพด ที่ทำ�ให้อายุออกดอกยาวนานขึ้นตามระดับความสูงของ มีความสมบูรณ์และเก็บเก่ียวได้ง่าย ผลผลิตจะมีคุณภาพ พนื้ ท่ี และในดนิ ที่มคี วามอดุ มสมบูรณ์สูงกว่า ก็จะทำ�ใหอ้ ายุ สม่ำ�เสมอข้นึ ออกดอกยาวนานขึน้ แต่จะทำ�ให้ไดฝ้ ักและเมลด็ ทม่ี ีคณุ ภาพ การกำ�จัดวัชพืชอาจทำ�โดยการใช้เคร่ืองมือ มากข้นึ ดว้ ย เกษตรกรรม อย่างง่าย เชน่ จอบ หรอื ใช้รถพรวนกลบโคน อย่างไรก็ตามตัวชี้วัดที่สำ�คัญในการเก็บผักสด ตน้ เพอ่ื ใหส้ ะดวก การใสป่ ยุ๋ ทโ่ี คนตน้ ตามดว้ ยการพรวนกำ�จดั ข้าวโพดเทียนหวานไปรับประทาน ให้เหมาะสมให้นับจากวัน วชั พชื กลบโคนตน้ จะทำ�ใหป้ ระหยดั แรงงานและทำ�ใหต้ น้ ขา้ วโพด ออกไหม เมือ่ ข้าวโพดต้นใดออกไหม มาแล้ว ๑๘-๒๑ วนั จะ เตบิ โต แข็งแรงสม่ำ�เสมอ ให้ฝักสดที่มีคุณภาพในการต้มเพ่ือบริโภคได้ดีท่ีสุด มิฉะนั้น จะอ่อนเกนิ ไปทำ�ให้รสชาติจืด และถ้ามากกวา่ ๒๑ วัน ก็จะ โรคและแมลงศัตรูที่สำ�คัญ ทำ�ใหเ้ มล็ดแขง็ เกนิ ไป และมคี วามหวานลดลงไปด้วย ความหวานในเมล็ดข้าวโพดเทียนหวาน เกิดจาก โรคทม่ี คี วามสำ�คญั สำ�หรบั ขา้ วโพดหวานฝกั เลก็ (เทยี น การทำ�งานของเอน็ ไซมท์ ไี่ ปยบั ยงั้ หรอื ชะลอการเปลยี่ นน้ำ�ตาล หวาน) คอื โรครานำ้ �ค้าง (downy mildews) ซึง่ เกิดจาก ไปเปน็ แป้ง ดงั นนั้ การเกบ็ รักษาฝักสดของข้าวโพด จึงไม่ การเข้าทำ�ลายของเชื้อ Peronospora,sp. ซ่งึ บางคร้งั ควรเก็บไว้ที่อุณหภูมิสูง และเก็บไว้นานเกิน ๓ วัน เพราะ เกษตรกร เรยี กวา่ โรคใบลาย ซึ่งเป็นอาการทที่ ำ�ใหข้ ้าวโพดไม่ เมื่อนำ�ไปต้มจะทำ�ให้ความหวานจะลดลง การเก็บไว้ในท่ีท่ี เจริญเติบโต ไมส่ ามารถให้ผลผลติ ได้ และจะแห้งตายในทีส่ ดุ อุณหภูมิตำ่ �กวา่ ๒๐ องศาเซลเซยี ส อาจทำ�ใหค้ วามหวาน วธิ กี ารปอ้ งกนั โรคน้ี ทำ�ไดโ้ ดยการใชพ้ นั ธต์ุ า้ นทาน ซง่ึ ลดในอตั ราทชี่ ้าลง นกั ปรบั ปรงุ พันธ์ุข้าวโพดของไทยประสบความสำ�เร็จในการ พัฒนาพันธ์ขุ ้าวโพดไร่ ให้มีความต้านทานต่อโรครานำ้ �ค้าง ๙ แต่ในข้าวโพดหวานฝักเล็ก (เทียนหวาน) ซึ่งมีพันธุกรรม ของข้าวโพดเทียนปะปนอยู่ ทำ�ให้มีความอ่อนแอต่อโรครา นำ้ �ค้าง เน่ืองจากในประชากรข้าวโพดเทียนพันธุ์พ้ืนเมือง

บทสรุป คุณสมบัติของข้าวโพดหวานฝักเล็ก(เทียนหวาน) ข้าวโพดเป็นพืชท่ีมีธรรมชาติ ในการผสมข้าม เรยี กวา่ พชื ผสมขา้ ม (cross-pollinated crop) ซงึ่ จะ ออ่ นแอลงเมอ่ื มกี ารผสมตวั เอง (self-pollination) หรอื ผสมในระหว่างสายเลือดที่มีความเป็นญาติกัน เรียก ปรากฏการณน์ ว้ี า่ inbreeding depression ดงั นน้ั การ ปรบั ปรงุ พนั ธขุ์ า้ วโพดให้เป็นพันธุ์ที่เกษตรกรสามารถ เก็บเมล็ดพันธุ์ เอาไว้ใช้ปลูกเองได้ ตอ้ งปรบั ปรงุ โดย การปรบั ปรงุ ประชากร (population improvement) โดยพันธุ์ที่ได้จะเป็นพันธุ์ผสมเปิด (open-pollinated variety) ข้าวโพดหวานฝักเล็กนี้ เกิดจากการผสม ระหวา่ งประชากรขา้ วโพดเทยี น (ซง่ึ เปน็ ขา้ วโพดขา้ วเหนยี ว ที่มีขนาดลำ�ต้นและฝักเล็ก) กับประชากรของข้าวโพด หวาน แล้วจึงคัดเลือกและพัฒนาประชากรใหม่ ให้ มียีนส์ควบคุมความหวาน shrunken ๒ (ที่ได้จาก ข้าวโพดหวาน) โดยมีขนาดลำ�ต้นฝักและอายุเก็บเกี่ยว เชน่ เดยี วกับขา้ วโพดเทยี น ทำ�ให้อายเุ ก็บเกีย่ วสน้ั ลง โดย ขา้ วโพดหวานฝกั ใหญจ่ ะมอี ายเุ กบ็ เกย่ี วประมาณ ๗๒-๗๕ วนั แตข่ า้ วโพดเทยี นหวานซง่ึ เปน็ ขา้ วโพดหวานฝกั เลก็ จะ เกบ็ เกย่ี ว ทอี่ ายุ ๔๒-๔๕ วนั และมผี ลผลติ เปน็ นำ้ �หนกั ฝกั ตอ่ ไรต่ ่ำ�กวา่ ขา้ วโพดหวาน ซง่ึ จะชดเชยไดด้ ว้ ยการปลกู ให้ จำ�นวนตน้ ตอ่ ไรห่ นาแน่นขึ้นเป็นสองเท่า (ข้าวโพดหวาน ประมาณ ๘,๕๐๐ ต้นต่อไร่ ขา้ วโพดเทยี นหวานประมาณ ๑๒,๐๐๐ – ๑๕,๐๐๐ ตน้ ต่อไร)่ ขนาดของฝกั ทค่ี ดั เลอื กใหเ้ ลก็ ลง คลา้ ยคลงึ ขา้ วโพด เทยี น เพ่อื ใหส้ ะดวกในการเสริ ฟ์ บนโต๊ะอาหารทง้ั ฝัก ง่าย ต่อการบริโภค และสะดวกในการต้มจำ�หน่ายในสถานท่ี ท่องเท่ียว รวมท้ังการที่ข้าวโพดพันธุ์น้ีเป็นพันธุ์ผสม ที่ มีช่วงเวลาเก็บเก่ียวได้ยาวนาน เม่ือเปรียบเทียบกับพันธุ์ ข้าวโพดหวานลูกผสมการค้า ทำ�ให้เกษตรกรรายย่อย สามารถยดื ระยะเวลาการปลกู เพอ่ื ตม้ จำ�หนา่ ยไดย้ าวนาน ด้วย การท่ีข้าวโพดเทียนหวาน เป็นข้าวโพดหวาน ฝกั เลก็ ที่มยี นี สค์ วบคุมความหวาน เป็น shrunken ๒ ทำ�ให้มีลกั ษณะพิเศษ คือ หวานกรอบ ผิวเมลด็ บาง เมอ่ื ตม้ บรโิ ภคจะคลา้ ยขา้ วโพดดบิ แตก่ เ็ ปน็ คณุ ลกั ษณะพเิ ศษ ทแ่ี ตกต่างจากข้าวโพดหวานพนั ธอ์ุ น่ื ๆ ขา้ วโพดหวานฝกั เลก็ (เทยี นหวาน) เปน็ ขา้ วโพดฝกั สดเพอื่ การบรโิ ภค ทเี่ ปน็ ทางเลอื กใหมข่ องผบู้ รโิ ภค และเกษตรกร ผู้ปลูกจำ�หน่ายรายยอ่ ย ในแงข่ องผ้บู ริโภคแล้วฝักท่มี ีขนาดเล็กคล้ายคลึงข้าวโพดเทยี น ทำ�ใหส้ ามารถนำ�เสริ ฟ์ ข้ึนโต๊ะอาหาร สะดวกในการรับประทานแบบ ยกฝักขึ้นแทะขบเค้ียว เมื่อเปรียบเทียบกับขนาดฝักของข้าวโพดหวานท่ีมีขนาดใหญ่ อันเป็น ขนาดที่เหมาะแก่การส่งโรงงานอตุ สาหกรรม มกี ารให้เกษตรแถบจงั หวัดพษิ ณโุ ลก สุโขทยั ทดลองปลกู จำ�หน่ายและทดสอบ การบรโิ ภค พบวา่ ไดร้ ับความนิยมพอสมควร เชน่ เดยี วกบั การทดลองปลกู จำ�หน่าย ทศี่ นู ยพ์ ฒั นาพนั ธ์พุ ืชจักรพันธเ์ พ็ญศิริ อำ�เภอแมส่ าย จงั หวัดเชียงราย ในระหว่างปี ๒๕๕๒ ถึงปัจจบุ ัน อย่างไรก็ตาม การวางแผนการผลิตให้เป็นระบบ ร่วมกับการใช้วิธีการเก็บเมล็ดพันธ์ุไว้ใช้เองท่ีถูกต้อง จะทำ�ให้ ปริมาณผลผลิตและคุณภาพของพันธุ์ไม่เสื่อมถอยลงหรือเส่ือมถอยช้าลง ขณะเดียวกันนักวิจัยต้องมีการพัฒนาประชากร ของข้าวโพดพนั ธนุ์ ้ี แบบต่อยอด ใหค้ งเอกลักษณข์ องรสชาตไิ ว้ แต่เพิม่ ความแขง็ แรง ความต้านทานต่อโรคและแมลง อกี ทง้ั อายุการเกบ็ รกั ษาฝักสดหลงั การเกบ็ เกีย่ ว ใหย้ าวนานขนึ้ เป็นเรื่องท่ตี ้องดำ�เนินการตอ่ ไป ๑๐



เอกสารอ้างอิง กรมวิชาการเกษตร. ๒๕๓๙. พนั ธพ์ุ ืชไร่. โรงพมิ พค์ รุ สุ ภา ลาดพร้าว, กรุงเทพฯ.๑๔๓ น. คมสนั อำ�นวยสทิ ธ.์ิ ๒๕๔๕. ขา้ วโพดหวานฝักเล็กพนั ธ์ุ “ เทยี นหวานพิษณโุ ลก ” วารสารเกษตรพระจอมเกลา้ ๑๙ (๓): ๕๘ – ๖๕. คมสัน อำ�นวยสิทธิ์ ประเทอื ง สง่าจติ ร และ นาลอน สีมลู ละ. ๒๕๔๑. ศกั ยภาพ การผสมระหวา่ งพนั ธุผ์ สมเปิดของขา้ วโพดเทยี นพันธุ์พืน้ เมอื ง. ในวารสารวิจยั และฝกึ อบรม สถาบนั เทคโนโลยีราชมงคล. ๑ (๒) : ๓๔-๔๒. เจรญิ ศักด์ิ โรจนฤทธ์พิ เิ ชษฐ และ พีระศักด์ิ ศรนี เิ วศน.์ ๒๕๒๙. การปรบั ปรุงพนั ธพุ์ ืชเศรษฐกจิ ของ ประเทศไทย. กลุ่มหนงั สอ่ื เกษตร, กรงุ เทพฯ. ๑๒๙ น. ทวศี ักด์ิ ภหู่ ลำ�. ๒๕๔๐. ขา้ วโพดหวาน. สำ�นักพมิ พ์โอเดยี นสโตร,์ กรุงเทพฯ. ๑๘๘ น. ทพิ ย์ เลขะกุล. ๒๕๒๙. ข้าวโพดเหนยี วและขา้ วโพดเทีย น. ชาวเกษตร ๖๗:๔:-๑๗ ไพศาล เหล่าสวุ รรณ. ๒๕๒๗. หลกั การปรับปรงุ พนั ธ์พุ ชื . คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวทิ ยาลยั สงขลานครนิ ทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่, สงขลา. ๓๒๐ น. ราเชนทร์ ถริ พร. ๒๕๓๙. ข้าวโพด. ภาควิชาพชื ไร่นา. คณะเกษตร มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร,์ กรุงเทพฯ. ๒๗๔ น. วรี ะศักด์ิ ดวงจันทร.์ ๒๕๔๔. หวานสวรรค์. ในเอกสารขา้ วโพดหวาน ณ สถานีวิจยั สวรรคโลก IAS. มสพ. ๒๐ น. อำ�พล เสนาณรงค์. ๒๕๑๑. การปลกู ขา้ วโพดในประเทศไทย. โรงพิมพ์สว่ นทอ้ งถิ่น กรมการปกครอง, กรุงเทพฯ. ๑๐๑ น. ๑๒