หน่วยที่ 2 เชื้อเพลิง

หน่วยที่ 2 การกล่ันนา้ มัน

การกล่ันนา้ มนั คือ การย่อยสลาย สารประกอบ ไฮโดรคาร์บอนออกเป็ น กลุ่มหรือ การแปรสภาพ นา้ มันดบิ ให้เป็ นผลิตภณั ฑ์ สาเร็จรูปชนิดต่างๆ



ส่วนประกอบของหอกลน่ั บรรยากาศ เผาให้ความร้อนประมาณ 315-370 ซ. นา้ มนั ดิบเกินคร่ึงจะเปล่ยี นเป็นของเหลว และไอระเหยเข้าไปในหอกลนั่ บรรยากาศ นา้ มนั ดิบ P เตาเผา แcแยกเกลอื แร่

ชุดถาดกล่ัน ช่องไอระเหย สาหรับให้ไอระเหยผ่านขนึ ้ ไปถงึ ชนั้ ที่สงู กวา่ ของเหลวและไอระเหยท่ีหนกั จะ หยดลงมาชนั้ ลา่ ง

กระบวนการกล่นั ลาดับส่วน/การแยกน้ามนั เป็นการนานา้ มนั ดิบมากลนั่ ในหอกลน่ั นา้ มนั ดิบจะ ถกู แยกตวั ออกเป็นผลติ ภณั ฑ์สาเร็จรูปแบบตา่ งๆตามช่วง อุณหภมู ิ หรือจุดเดือดต่างกัน

กระบวนการกลั่นลาดับส่วน/การแยกน้ามนั นา้ มนั ดบิ จะถกู สง่ ผา่ นเข้าไปในทอ่ เหลก็ ในเตาเผาที่มี ความร้อน315-370 ซ. นา้ มนั ดบิ ท่ีร้อน รวมทงั้ ไอร้อนที่ไหลผา่ นจะลอยตวั ขนึ ้ ไป ขนึ ้ ไปบนหอกลนั่ เมื่อได้รับความเยน็ จะกลนั่ ตวั เป็นของเหลวบนถาดกลน่ั ที่ เรียงตวั เป็นชนั้ ๆ โดยไอร้อนจะกลน่ั ตวั เป็นของเหลวตกลงตรงชนั้ ใดขนึ ้ อยู่ กบั ชว่ งจดุ เดือดของนา้ มนั สว่ นนนั้



กระบวนการเปล่ยี นโครงสร้างทางเคมี คือ การเปล่ยี นแปลงโมเลกลุ หรือ การเปลย่ี นโครงสร้าง ทางเคมี เพ่ือให้คณุ ภาพของนา้ มนั เหมาะสมกบั ความต้องการใน การใช้ประโยชน์ หลกั การพืน้ ฐานของกรรมวธิ ีนี ้ได้แก่ การทาให้โมเลกลุ ของนา้ มนั หนกั แตกตวั ด้วยกรรมวธิ ีความ ร้อน/สารเร่งปฏกิ ิริยา

กระบวนการเปล่ยี นโครงสร้างทางเคมี การเปลย่ี นแปลงโมเลกลุ ของนา้ มนั เบาให้ได้โมเลกลุ ท่ีหนกั กวา่ ซง่ึ จะทาให้เกิดการจดั รูปโมเลกลุ ปิ โตรเลียมใหมใ่ ห้คา่ ออกแทน สงู ขนึ ้

กระบวนการปรับปรุงคณุ ภาพน้ามัน ผลติ ภณั ฑ์ท่ีได้จากการกลน่ั ลาดบั สว่ นและเปล่ียน โครงสร้างทางเคมี สว่ นใหญ่คณุ ภาพยงั ไมเ่ หมาะสมกบั ความ ต้องการของตลาด อาจมีกามะถนั และสารแปลกปลอมตา่ งๆเจือปน จาเป็นต้องมีกระบวนการปรับปรุงคณุ ภาพนา้ มนั  การเปล่ยี นสภาพนา้ มนั ด้วยความร้อน ให้ความร้อนสงู แก่ นา้ มนั เบนซนิ 560ซ. คา่ ออกเทนต่าก็จะสงู ราว 80 จดุ เดือด ต่าลงเลก็ น้อย

กระบวนการปรับปรุงคณุ ภาพน้ามัน การเปลย่ี นสภาพนา้ มนั ด้วยไฮโดรเจน เป็นการแปรสภาพ นา้ มนั เบนซนิ ออกเทนต่าเป็นเบนซนิ คา่ ออกเทนสงู โดยใช้สารไฮโดรเจนอละสารเร่งปฏิกิริยา 480-540 ซ. ความดนั 14-20 บาร์ ได้คา่ ออกเทนสงู ราว 80-85

• สารปรับปรุงคุณภาพนา้ มันเบนซนิ สารต้านทานการเกิดการน็อก (Antiknock Compound) สารป้ องกนั การทาปฏกิ ิริยากบั ออกซเิ จน (Oxidation Inhibitor) สารป้ องกนั การกดั กร่อนและการเกิดสนิม (Corrosion & Rust Inhibitor) สารลดการเป็นตวั เร่งปฏิกิริยาของโลหะ (Metal Deactivator) สารเพม่ิ ประสทิ ธิภาพการแยกตวั ออกจากนา้ (Demulsifier) สารชะล้างทาความสะอาด (Detergent - Dispersant) สารปรับสภาพคราบเขม่า (Combustion Deposit Modifier) สารเคลอื บบา่ วาล์ว (Valve Seat Recession Protection) สี (Dye)

น้ามนั เบนซินท่ีไดจ้ าก 3 กระบวนการกลน่ั น้ามนั

กระบวนการผสมน้ามัน เป็นการนา้ มนั ชนิดตา่ งๆมาผสมในสดั สว่ นท่ี พอเหมาะ เพ่ือให้ได้ผลติ ภณั ฑ์สาเร็จรูปตามมาตรฐาน • ค่าออกเทน คือ คา่ ความต้านทานการจดุ ระเบิดนา้ มนั เบนซนิ ก่อนเวลากาหนดของเคร่ืองยนต์ • ถ้าค่าออกเทนสูง จะมีความต้านทานการนอ็ ค ของ เครื่องยนต์สงู ไมเ่ กี่ยวกบั ความแรงของเคร่ืองยนต์

กระบวนการผสมน้ามัน • ค่าความเป็ นไอ จาเป็นต้องมีในนา้ มนั เบนซิน เพ่ือให้สว่ นไอระเหยและอากาศที่พอเหมาะตอ่ การลกุ ไหม้ในขณะสตาร์ตเคร่ืองยนต์เยน็

แบบฝึ กหดั 1. จาแนกคณุ สมบตั ิและลกั ษณะสาคญั ท่ีเกิดขนึ ้ ได้ โดยอาศยั การใช้ ความร้ อน 2. ธาตไุ ฮโดรเจน และ คาร์บอน รวมกนั เรียกวา่ สารประกอบ ไฮโดรคาร์บอน 3. ตา่ งกนั pag17 4. คาร์บอนอะตอมมากขนึ ้ เทา่ ใดในสารประกอบไฮโดรคาร์บอน จะมจี ดุ เดือดที่อณุ หภฒู ิการกลนั่ ตวั ตา่ งๆกนั มากขนึ ้ เท่านนั้

แบ่งกลุ่มกลุ่มละ 5 คน การกล่ันนา้ มนั การกล่ันคือ ส่วนประกอบของหอกล่ัน กระบวนการกล่ันลาดบั ส่วน ผลติ ภณั ฑ์ท่ไี ด้จากการกล่ัน  สารปรับปรุงคุณภาพ