หน่วยที่ 3 ระบบทางเทคโนโลยี

การออกแบบเทคโนโลยี ชัน้ มัธยมศึกษาปที ่ี 2 เร่อื ง ระบบทางเทคโนโลยี

จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1. นกั เรียนสามารถวเิ คราะหร์ ะบบ ทางเทคโนโลยขี องชน้ิ งานหรือวธิ ีการ ในชวี ิตประจาวนั ได้ 2. นักเรยี นสามารถประยุกต์ใช้ แนวคิดระบบทางเทคโนโลยีเพ่ือการ ดูแลรกั ษาเทคโนโลยีไดอ้ ย่างเหมาะสม

ระบบคืออะไร? ระบบ (system) คอื กลุ่มของส่วนตา่ ง ๆ ต้ังแตส่ องสว่ นขน้ึ ไปประกอบ เข้าดว้ ยกันและทางานร่วมกนั เพอ่ื ใหบ้ รรลุวตั ถุประสงค์เดยี วกัน ระบบ อาจจาแนกไดเ้ ป็น 2 ประเภท ได้แก่ ระบบทพี่ บในธรรมชาตกิ ับ ระบบทมี่ นษุ ยส์ รา้ งข้นึ 1 ระบบท่ีพบในธรรมชาติ คอื ระบบที่ธรรมชาติสร้างขน้ึ หรอื เปน็ ไปตามธรรมชาติ เช่น ระบบ ลาเลยี งในพืช ระบบภูมิคมุ้ กนั ร่างกายมนุษย์ ระบบย่อยอาหาร ระบบหมนุ เวียนเลอื ด ระบบหายใจ 2 ระบบท่มี นุษย์สร้างขึน้ คือ ระบบที่สร้างขึน้ เพือ่ อานวยความ สะดวกหรอื เพม่ิ ประสิทธภิ าพการ ทางานของมนุษย์ เชน่ ระบบไฟฟา้ ระบบบาบดั นา้ เสยี ระบบการให้น้าพืช คาถามชวนคิด:ระบบทางเทคโนโลยีเป็นระบบ ทีพ่ บในธรรมชาติหรือระบบท่มี นุษย์สรา้ งขน้ึ

“ระบบทางเทคโนโลยี” ระบบทางเทคโนโลยี (technological system) คือ มนุษย์ ประดษิ ฐห์ รือสรา้ งเทคโนโลยีข้นึ มาเพือ่ ใช้ในกระบวนการแกป้ ัญหา หรอื สนองความตอ้ งการ เพื่อให้บรรลวุ ัตถุประสงค์ ซ่งึ กลา่ วไดว้ า่ เทคโนโลยี น้นั จะต้องทางานอย่างเปน็ ระบบ ระบบทางเทคโนโลยี (technological system) จะประกอบไป ดว้ ย ตวั ปอ้ น (input) กระบวนการ (process) และผลผลิต (output) ทสี่ ัมพันธก์ นั นอกจากนร้ี ะบบทางเทคโนโลยีอาจมขี อ้ มลู ย้อนกลบั (feedback) เพือ่ ควบคุมการทางานใหไ้ ด้ตามวตั ถุประสงค์

ตัวปอ้ น (input) คอื ส่งิ ทีป่ ้อนเข้าสู่ระบบซึ่งอาจมมี ากกวา่ 1 อย่าง กระบวนการ (process) คอื กจิ กรรมหรอื การดาเนินการท่ีเกิดขน้ึ ในระบบ เพื่อทาให้เกดิ ผลผลติ ตามวตั ถปุ ระสงค์ ผลผลิต (output) คอื ผลที่ได้จากการทางานร่วมกันของตัวป้อน และกระบวนการของ ระบบ ผลผลติ ยงั รวมถึงส่งิ ท่ีเป็นผลพลอยได้จากระบบซง่ึ อาจเปน็ ส่ิงทเี่ รา ตอ้ งการหรือไมก่ ไ็ ด้ เช่น ของเสยี เศษวัสดุ ข้อมูลย้อนกลับ (feedback) คอื ข้อมลู ที่ใช้ในการควบคมุ หรือปอ้ นกลับให้ระบบทางานได้บรรลุตาม วัตถปุ ระสงค์ ซึ่งอาจมไี ด้ในบางระบบ

ตวั อย่างองคป์ ระกอบระบบทางเทคโนโลยขี องจกั รยาน ระบบทางเทคโนโลยีของจักรยานมีองคป์ ระกอบ ไดแ้ ก่ ตัวป้อน คือ แรงทเ่ี ราถีบบันไดจกั รยาน สง่ ผลให้เกิด กระบวนการของระบบ คอื จานหนา้ หมุนทาใหโ้ ซ่เคล่อื นทบ่ี ังคับให้จานหลังและลอ้ จักรยานหมนุ เกิดผลผลติ ของระบบ คือ การเคล่อื นทไ่ี ปข้างหนา้ ของจักรยานโดย ความเรว็ ในการเคล่ือนที่ของจกั รยาน คอื ข้อมลู ย้อนกลบั ของระบบ ซึ่งสง่ ผลต่อตัวป้อนหรือแรงท่เี ราถีบบันไดจกั รยาน เชน่ ถ้าตอ้ งการให้ จักรยานเคล่อื นท่เี รว็ ขน้ึ ตอ้ งเพมิ่ แรงถีบบนั ไดจกั รยานให้มากขึ้น

กจิ กรรมท่ี 3 ระบบทางเทคโนโลยี คาส่งั ใหน้ กั เรยี นตอบคาถามตอ่ ไปนี้ 1. ระบบมกี ่ีประเภท อะไรบา้ ง ตวั เลอื ก 2 ประเภท ไดแ้ ก่ ระบบทพ่ี บในธรรมชาติ และระบบทมี่ นุษยส์ รา้ งขึ้น 3 ประเภท ไดแ้ ก่ ระบบทีพ่ บในธรรมชาติ ,ระบบทมี่ นุษย์สร้างขึ้น และ ระบบทางเทคโนโลยี 2. ระบบย่อยอาหาร ระบบหมนุ เวียนเลอื ด ระบบหายใจ ตัวเลอื ก ระบบที่พบในธรรมชาติ ระบบทม่ี นษุ ยส์ รา้ งขน้ึ 3. ระบบไฟฟ้า ระบบบาบัดนา้ เสีย ระบบทีม่ นุษย์สร้างขน้ึ ตวั เลอื ก ระบบท่ีพบในธรรมชาติ 4. ระบบทางเทคโนโลยีเป็นระบบประเภทใด ตัวเลอื ก ระบบที่พบในธรรมชาติ ระบบท่มี นุษยส์ รา้ งข้นึ 5. ระบบทางเทคโนโลยจี ะประกอบไปดว้ ย ตวั เลอื ก เม้าส์, แป้นพมิ พ์, ซีพียู, หนา้ จอ ตวั ป้อน (input) ,กระบวนการ (process),ผลผลติ (output),ข้อมูลย้อนกลบั (feedback)



การวิเคราะห์ระบบทางเทคโนโลยี การวิเคราะห์ระบบทางเทคโนโลยี คือ การพิจารณา องคป์ ระกอบของระบบ ซึง่ ประกอบด้วย ตัวป้อน กระบวนการ ผลผลิต และข้อมูลย้อนกลับ ในระบบทางเทคโนโลยี หากส่วน ใดสว่ นหนงึ่ ในระบบขาดหายไปหรือทางานบกพร่อง ระบบจะไม่ ส า ม า ร ถ ท า ง า น ส า เ ร็ จ ต า ม วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค์ ท่ี ต้ อ ง ก า ร ไ ด้ การวิเคราะห์ระบบทางเทคโนโลยีช่วยใหเ้ ขา้ ใจความสาคัญของ การทางานร่วมกันของแต่ละองค์ประกอบ นาไปสู่ความเข้าใจ ใ น ก า ร แ ก้ ไ ข ข้ อ บ ก พ ร่ อ ง แ ล ะ ก า ร ดู แ ล รั ก ษ า เ ท ค โ น โ ล ยี ดังตวั อยา่ งตอ่ ไปน้ี

ตวั อย่าง ตอู้ บพลังงานแสงอาทิตย์ ตวั ปอ้ น คือ แสงอาทติ ย์ อาหารท่ตี อ้ งการอบแหง้ กระบวนการ คอื พ้ืนอะลูมเิ นยี มสีดาดดู กลืนความรอ้ นจากแสงอาทติ ย์ ทา ให้เกิดความร้อน สะสมและการหมุนเวียนอากาศภายในตู้อบ ผลผลติ คือ อาหารอบแหง้

สรุปทา้ ยบทเรียน ระบบทางเทคโนโลยีมีองค์ประกอบ คือ ตัวปอ้ น (input) กระบวนการ (process) ผลผลิต (output) และบางระบบมี ขอ้ มูลยอ้ นกลับ (feedback) องคป์ ระกอบท้งั หมดจะทางาน สมั พันธ์กันเพือ่ ให้เทคโนโลยีนนั้ ทางานสาเรจ็ ตามวตั ถปุ ระสงค์ การเรยี นร้แู ละทาความเข้าใจระบบทางเทคโนโลยีชว่ ยให้เราสามารถ แกไ้ ขข้อบกพรอ่ ง รวมทัง้ ดูแลรักษาเทคโนโลยใี หท้ างานได้อย่างมี ประสทิ ธิภาพและมีอายกุ ารใช้งานยาวนาน

กจิ กรรมที่ 4 ระบบทางเทคโนโลยีในชวี ิตประจาวนั คาชแ้ี จง : พิจารณาแยกแยะองคป์ ระกอบระบบทางเทคโนโลยขี อง เคร่อื งปั่นนา้ ผลไม้ และอธบิ ายความสมั พนั ธ์ในการทางานรว่ มกนั ของ องคป์ ระกอบในระบบทางเทคโนโลยี ระบบทางเทคโนโลยีของเคร่ืองป่ันน้าผลไม้ ตัวปอ้ น กระบวนการ ผลผลติ _____________ _____________ _____________ _____________ _____________ _____________ _____________ _____________ _____________ ขอ้ มลู ยอ้ นกลับ ____________________ ____________________