ระบบทางเทคโนโลยี

การออกแบบเทคโนโลยี ชัน้ มัธยมศึกษาปที ่ี 5 เร่อื ง ระบบทางเทคโนโลยี

จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1. นกั เรียนสามารถวเิ คราะหร์ ะบบ ทางเทคโนโลยขี องชน้ิ งานหรอื วธิ ีการ ในชวี ิตประจาวนั ได้ 2. นักเรยี นสามารถประยุกต์ใช้ แนวคิดระบบทางเทคโนโลยเี พ่ือการ ดูแลรกั ษาเทคโนโลยีไดอ้ ยา่ งเหมาะสม

ระบบคืออะไร? ระบบ (system) คอื กลุ่มของส่วนตา่ ง ๆ ต้ังแตส่ องส่วนขน้ึ ไปประกอบ เข้าดว้ ยกันและทางานร่วมกนั เพอ่ื ใหบ้ รรลุวตั ถุประสงค์เดียวกัน ระบบ อาจจาแนกไดเ้ ป็น 2 ประเภท ได้แก่ ระบบทพี่ บในธรรมชาตกิ ับ ระบบทมี่ นษุ ยส์ รา้ งขน้ึ 1 ระบบท่ีพบในธรรมชาติ คอื ระบบที่ธรรมชาติสร้างขน้ึ หรอื เปน็ ไปตามธรรมชาติ เช่น ระบบ ลาเลยี งในพืช ระบบภูมิคมุ้ กนั ร่างกายมนุษย์ ระบบย่อยอาหาร ระบบหมนุ เวียนเลอื ด ระบบหายใจ 2 ระบบท่มี นุษย์สร้างขึน้ คือ ระบบที่สร้างขึน้ เพือ่ อานวยความ สะดวกหรอื เพม่ิ ประสทิ ธภิ าพการ ทางานของมนุษย์ เชน่ ระบบไฟฟา้ ระบบบาบดั นา้ เสยี ระบบการให้น้าพืช คาถามชวนคดิ :ระบบทางเทคโนโลยีเปน็ ระบบ ทีพ่ บในธรรมชาติหรือระบบท่มี นุษย์สรา้ งขน้ึ

“ระบบทางเทคโนโลยี” ระบบทางเทคโนโลยี (technological system) คือ มนุษย์ ประดษิ ฐห์ รือสรา้ งเทคโนโลยีข้นึ มาเพือ่ ใช้ในกระบวนการแกป้ ัญหา หรอื สนองความตอ้ งการ เพื่อให้บรรลวุ ัตถุประสงค์ ซ่งึ กลา่ วไดว้ า่ เทคโนโลยี น้นั จะต้องทางานอย่างเปน็ ระบบ ระบบทางเทคโนโลยี (technological system) จะประกอบไป ดว้ ย ตวั ปอ้ น (input) กระบวนการ (process) และผลผลิต (output) ทสี่ ัมพันธก์ นั นอกจากนร้ี ะบบทางเทคโนโลยีอาจมขี อ้ มลู ย้อนกลบั (feedback) เพือ่ ควบคุมการทางานใหไ้ ด้ตามวตั ถุประสงค์

ตวั ป้อน (input) คือ ส่ิงท่ีป้อนเข้าสรู่ ะบบซง่ึ อาจมีมากกวา่ 1 อย่าง กระบวนการ (process) คอื กจิ กรรมหรือการดาเนนิ การที่เกิดขน้ึ ในระบบ เพื่อทาให้เกดิ ผลผลติ ตามวัตถุประสงค์ ผลผลิต (output) คือ ผลทีไ่ ดจ้ ากการทางานร่วมกนั ของตัวป้อน และกระบวนการของ ระบบ ผลผลติ ยงั รวมถึงส่งิ ทเี่ ปน็ ผลพลอยได้จากระบบซง่ึ อาจเปน็ ส่ิงทเี่ รา ตอ้ งการหรือไม่กไ็ ด้ เชน่ ของเสีย เศษวสั ดุ ข้อมูลย้อนกลับ (feedback) คือ ข้อมลู ที่ใชใ้ นการควบคมุ หรือปอ้ นกลับให้ระบบทางานได้บรรลุตาม วัตถปุ ระสงค์ ซ่ึงอาจมไี ด้ในบางระบบ

ตัวอย่างองคป์ ระกอบระบบทางเทคโนโลยขี องจกั รยาน ระบบทางเทคโนโลยีของจักรยานมีองคป์ ระกอบ ไดแ้ ก่ ตัวป้อน คือ แรงทเ่ี ราถีบบันไดจกั รยาน ส่งผลให้เกิด กระบวนการของระบบ คอื จานหนา้ หมุนทาให้โซเ่ คล่อื นที่บังคบั ให้จานหลังและลอ้ จักรยานหมนุ เกิดผลผลติ ของระบบ คอื การเคล่อื นท่ไี ปข้างหนา้ ของจักรยานโดย ความเร็วในการเคลือ่ นท่ขี องจักรยาน คอื ข้อมลู ย้อนกลับของระบบ ซึ่งสง่ ผลต่อตัวป้อนหรอื แรงทีเ่ ราถบี บันไดจกั รยาน เชน่ ถา้ ตอ้ งการให้ จักรยานเคล่อื นท่เี รว็ ขึ้น ตอ้ งเพิ่มแรงถีบบนั ไดจกั รยานให้มากขึ้น

กจิ กรรมที่ 3 ระบบทางเทคโนโลยี คาสัง่ ใหน้ ักเรียนตอบคาถามตอ่ ไปนี้ 1. ระบบมกี ี่ประเภท อะไรบ้าง ตัวเลอื ก 2 ประเภท ได้แก่ ระบบทีพ่ บในธรรมชาติ และระบบที่มนุษยส์ รา้ งขนึ้ 3 ประเภท ไดแ้ ก่ ระบบทีพ่ บในธรรมชาติ ,ระบบที่มนษุ ยส์ รา้ งขน้ึ และ ระบบทางเทคโนโลยี 2. ระบบย่อยอาหาร ระบบหมุนเวยี นเลือด ระบบหายใจ ตวั เลือก ระบบทพ่ี บในธรรมชาติ ระบบทม่ี นุษย์สรา้ งข้นึ 3. ระบบไฟฟ้า ระบบบาบัดนา้ เสยี ระบบทม่ี นุษยส์ ร้างขึ้น ตัวเลอื ก ระบบทพ่ี บในธรรมชาติ 4. ระบบทางเทคโนโลยีเป็นระบบประเภทใด ตัวเลือก ระบบที่พบในธรรมชาติ ระบบที่มนุษย์สรา้ งขนึ้ 5. ระบบทางเทคโนโลยีจะประกอบไปดว้ ย ตัวเลอื ก เมา้ ส์, แป้นพิมพ์, ซีพยี ู, หนา้ จอ ตวั ป้อน (input) ,กระบวนการ (process),ผลผลิต (output),ข้อมูลย้อนกลบั (feedback)



การวิเคราะห์ระบบทางเทคโนโลยี การวิเคราะห์ระบบทางเทคโนโลยี คือ การพิจารณา องคป์ ระกอบของระบบ ซ่ึงประกอบด้วย ตัวป้อน กระบวนการ ผลผลิต และข้อมูลย้อนกลับ ในระบบทางเทคโนโลยี หากส่วน ใดสว่ นหนงึ่ ในระบบขาดหายไปหรือทางานบกพร่อง ระบบจะไม่ ส า ม า ร ถ ท า ง า น ส า เ ร็ จ ต า ม วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค์ ท่ี ต้ อ ง ก า ร ไ ด้ การวิเคราะห์ระบบทางเทคโนโลยีช่วยใหเ้ ขา้ ใจความสาคัญของ การทางานร่วมกันของแต่ละองค์ประกอบ นาไปสู่ความเข้าใจ ใ น ก า ร แ ก้ ไ ข ข้ อ บ ก พ ร่ อ ง แ ล ะ ก า ร ดู แ ล รั ก ษ า เ ท ค โ น โ ล ยี ดังตวั อยา่ งตอ่ ไปน้ี

ตัวอย่าง ตอู้ บพลังงานแสงอาทิตย์ ตวั ปอ้ น คือ แสงอาทิตย์ อาหารท่ตี อ้ งการอบแหง้ กระบวนการ คอื พ้นื อะลูมเิ นยี มสีดาดดู กลืนความรอ้ นจากแสงอาทติ ย์ ทา ให้เกิดความร้อน สะสมและการหมุนเวียนอากาศภายในตู้อบ ผลผลติ คอื อาหารอบแหง้

สรุปทา้ ยบทเรียน ระบบทางเทคโนโลยีมีองคป์ ระกอบ คอื ตัวปอ้ น (input) กระบวนการ (process) ผลผลิต (output) และบางระบบมี ขอ้ มูลยอ้ นกลับ (feedback) องคป์ ระกอบท้งั หมดจะทางาน สมั พันธ์กันเพือ่ ให้เทคโนโลยนี นั้ ทางานสาเรจ็ ตามวตั ถปุ ระสงค์ การเรยี นร้แู ละทาความเข้าใจระบบทางเทคโนโลยีชว่ ยให้เราสามารถ แกไ้ ขข้อบกพรอ่ ง รวมทัง้ ดูแลรักษาเทคโนโลยใี หท้ างานได้อย่างมี ประสทิ ธิภาพและมีอายกุ ารใชง้ านยาวนาน

กจิ กรรมที่ 4 ระบบทางเทคโนโลยีในชวี ิตประจาวนั คาชแ้ี จง : พิจารณาแยกแยะองค์ประกอบระบบทางเทคโนโลยขี อง เคร่อื งปั่นนา้ ผลไม้ และอธบิ ายความสมั พนั ธ์ในการทางานรว่ มกนั ของ องคป์ ระกอบในระบบทางเทคโนโลยี ระบบทางเทคโนโลยีของเคร่ืองป่ันน้าผลไม้ ตัวปอ้ น กระบวนการ ผลผลติ _____________ _____________ _____________ _____________ _____________ _____________ _____________ _____________ _____________ ข้อมลู ยอ้ นกลับ ____________________ ____________________