งานเชื่อมและโลหะแผ่นเบื้องต้น

หนว่ ยที่ 1 วชิ างานเช่ือมและโลหะแผน่ เบอื ้ งต้น สมานจิตร แสนสุข วทิ ยาลัยเทคนิคหนองคาย

แผนบทเรียนท่ี 1 ระดบั ปวช. นาที เวลา 240 วิชา งานเช่ือมและโลหะแผน่ เบ้ืองตน้ เรื่อง ความปลอดภยั ในงานเชื่อมและโลหะแผน่ พ1 , ท1 , จ1 1. วตั ถุประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม พ2 , ท2 , จ2 1. นกั ศกึ ษาสามารถบอกสาเหตุของการเกิดอุบตั ิเหตุ และการป้องกนั อุบตั ิเหตุได้ 2. นกั ศกึ ษาสามารถอธิบายสาเหตุของการเกิดอุบตั ิเหตุและการป้องกนั อุบตั ิเหตุ ของงานเช่ือมและโลหะแผน่ ได้ 2. การนาํ เขา้ สู่บทเรียน ข. คาํ ถามประกอบ ก. อุปกรณ์ช่วยสอน นกั ศึกษาคิดว่าการเกิดอุบตั ิเหตุเหล่าน้ี เกิดมาจากสาเหตุใดบา้ ง ? แผน่ ภาพ ,แผน่ ใส ของการเกิดอุบตั ิเหตุ 3. การปฏิบตั ิการ เวลา (x นาท)ี 60 120 180 240 1 1-2 2 หมายเลขวตั ถุประสงค์ ข้นั สนใจปัญหา บรรยาย ข้นั ศึกษาขอ้ มูล ถามตอบ สาธิต ข้นั พยายาม ข้นั สาํ เร็จผล กระดานดาํ หุ่นจาํ ลอง อุปกรณ์ แผน่ ใส ช่วยสอน ของจริง แผน่ ภาพ ใบงาน ทกั ษะพสิ ยั จิตพสิ ัย ใบทดสอบ ท1 การเรียนแบบ จ1 การยอมรับ 4. ระดบั พฤติกรรมทคี่ าดหวงั ท2 การทาํ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง จ2 การตอบสนอง พุทธิพิสัย พ1 การพ้นื ความรู้ ท3 การทาํ โดยอตั โนมตั ิ จ3 กิจนิสยั พ2 การประยกุ ตค์ วามรู้ พ3 การส่งถ่ายความรู้

รายวชิ า ใบเนื้อหา หนา้ ที่ 1 เร่ือง งานเชื่อมและโลหะแผน่ เบ้ืองตน้ ความปลอดภยั ในงานเช่ือมและโลหะแผน่ 1. ความปลอดภยั ในการปฏบิ ตั ิงาน 1.1 ความปลอดภัยในการปฏบิ ัติงาน เป็นหวั ใจหลกั ของการทาํ งานท้งั หลายท้งั ปวง โดยความปลอดภยั ต่อ ชีวติ มนุษยต์ อ้ งมาเป็นอนั ดบั แรก จะใหค้ วามสาํ คญั มากทส่ี ุด อนั ดบั ทส่ี องคือความปลอดภยั ของเคร่ืองมือ เครื่องจกั ร ตอ้ งตรวจเชค็ ตามอายกุ ารใชง้ านสม่าํ เสมอ อนั ดบั ท่สี ามคอื ความปลอดภยั กบั สภาพแวดลอ้ มใน การทาํ งาน 1.2 สาเหตุของการเกดิ อบุ ตั เิ หตุ ความปลอดภยั ในการปฏบิ ตั ิงาน ตอ้ งคาํ นึงถึงสาเหตุของการเกิดอุบตั ิเหตใุ นการทาํ งาน โดย สาเหตุหลกั ๆ มีอยู่ 3 ขอ้ ไดแ้ ก่ 1. ความบกพร่องอนั เกิดจากมนุษย์ 2. ความบกพร่องอนั เกิดจากเคร่ืองมือเครื่องจกั ร 3. ความบกพร่องอนั เกิดจากสภาพแวดลอ้ มในการทาํ งาน 1.3 สัญลักษณ์เกี่ยวกับความปลอดภยั ในการปฏบิ ตั งิ าน ปัจจบุ นั โรงงานอุตสาหกรรมไดน้ าํ แผน่ ป้ายสญั ลกั ษณ์คาํ เตอื นต่าง ๆ มาตดิ ไวเ้ พอ่ื ช่วยย้าํ เตอื น ผปู้ ฏิบตั ิงานใหป้ ฏบิ ตั ิตามอยา่ งเคร่งครัด โดยแบ่งเป็ น 4 ประเภท 1. ป้ายเตือน ใหร้ ะวงั อนั ตราย ใชส้ ีเหลือง 2. ป้ายบงั คบั ใหป้ ฏิบตั ติ าม ใชส้ ีฟ้า 3. ป้ายหา้ ม ไม่ใหก้ ระทาํ ใชส้ ีแดง 4. ป้ายแสดงภาวะปลอดภยั ใหด้ ูตาํ แหน่งทม่ี ีความปลอดภยั ใชส้ ีเขียว 2. ความปลอดภัยในการปฏิบัติงานเชื่อม ความปลอดภยั ในการปฏบิ ตั งิ านเชื่อมในท่ีน้ีหมายถึง งานเช่ือมอาร์คดว้ ยกระแสไฟฟ้าและ งานเชื่อมแกส๊ โดยการปฏิบตั งิ านเช่ือมจะตอ้ งป้องกนั แสงและความร้อนเป็ นหลกั 2.1 ความปลอดภัยในงานเช่ือมโลหะ หลกั สาํ คญั ของปฏิบตั ิงานคือ ความปลอดภยั ฉะน้นั ในการทาํ งานตอ้ งทราบขอ้ ควรปฏิบตั ิ เพอื่ หลีกเลี่ยงไม่ใหเ้ กิดอนั ตราย 2.1.1 ความปลอดภยั ในการเชื่อมไฟฟ้า อนั ตรายจากการเชื่อมไฟฟ้าซ่ึงส่งผลตอ่ ตวั ผปู้ ฏบิ ตั ิงานและผอู้ ยใู่ กลเ้ คยี งมีดงั น้ี 1. อนั ตรายจากควนั 2. อนั ตรายจากกระแสไฟฟ้า

รายวิชา ใบเนื้อหา หนา้ ที่ 2 เร่ือง งานเช่ือมและโลหะแผน่ เบ้ืองตน้ ความปลอดภยั ในงานเชื่อมและโลหะแผน่ 3. อนั ตรายจากรงั สี 3.1 รงั สีอลั ตรา้ ไวโอเลต (Ultraviolet Rays) 3.2 แสง (Visible Light Rays) 3.3 รงั สีอินฟราเรด (Infrared Rays) 2.1.2 ระเบียบปฏิบัติเพื่อรักษาความปลอดภยั ในการเชื่อมไฟฟ้า 1. พน้ื ทปี่ ฏบิ ตั ิงาน ไม่ตดิ ไฟง่าย แขง็ แรงและไม่เปี ยกช้ืน 2. เตรียมอุปกรณ์ดบั เพลิง 3. หาอุปกรณ์ป้องกนั สะเกด็ ไฟขณะเชื่อม 4. ตรวจเครื่องมืออุปกรณ์ใหพ้ ร้อมก่อนการใชง้ าน 5. ปิ ดสวทิ ยห์ รือถอดปลกั๊ ก่อนการซ่อมแซมเคร่ืองทุกคร้ัง 6. การเปิ ด-ปิ ด หรือปรับเครื่องตอ้ งปฏิบตั ิตามคู่มือทุกคร้ัง 7. เก็บวสั ดุไวไฟใหห้ ่างบริเวณท่ีทาํ การเช่ือม 8. เชื่อมในทอ่ี ากาศถา่ ยเทสะดวก หรือใชเ้ คร่ืองดูดอากาศ ดูดควนั 9. ตอ้ งสวมหนา้ กากเชื่อมทุกคร้ัง และใชก้ ระจกกรองแสงใหถ้ ูกเบอร์ 10. สวมแวน่ ตานิรภยั ทุกคร้ังทเ่ี คาะแลก หรือสกดั เศษโลหะ 11. ไม่สวมถุงมือทเ่ี ปี ยกน้าํ มนั หรือจาระบี 12. ใชอ้ ุปกรณ์และเส้ือผา้ ท่ีแหง้ เท่าน้นั 13. อยา่ เช่ือมถงั ทีเ่ คยบรรจุสารไวไฟ 14. อยา่ ใชห้ วั จบั ลวดเช่ือมทไ่ี ม่มีฉนวนหุม้ 15. ปิ ดเคร่ืองทุกคร้ังเมื่อทาํ งานเสร็จ 16. นาํ ลวดเชื่อมออกจากหวั จบั ลวดเช่ือมทุกคร้ัง เมื่อเสร็จงาน 2.2 ความปลอดภัยในการเชื่อมแก๊ส การเช่ือมแก๊สจะใหค้ วามร้อนโดยเฉล่ียประมาณ 3,250 C จงึ ก่อใหเ้ กิดอนั ตรายดงั น้ี 1. ความรอ้ นจากเปลวไฟ และสะเก็ดไฟจากการเชื่อม 2. แสงสวา่ งจากบอ่ หลอมละลายเป็ นอนั ตรายตอ่ สายตา 3. ขณะเชื่อมจะเกิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซดห์ ากมากเกินไป จะทาํ ใหข้ าดอากาศหายใจ 4. การชาํ รุดของอุปกรณ์อาจเกิดอนั ตรายต่อผปู้ ฏบิ ตั ิงานได้

รายวิชา ใบเนื้อหา หนา้ ท่ี 3 เร่ือง งานเชื่อมและโลหะแผน่ เบ้ืองตน้ ความปลอดภยั ในงานเช่ือมและโลหะแผน่ 2.2.1 ระเบยี บปฏิบัตเิ พ่ือรักษาความปลอดภยั ในการเช่ือมแก๊ส 1. พน้ื ท่ีปฏิบตั งิ านตอ้ งทาํ ดว้ ยวสั ดุไม่ติดไฟ หรือเป็ นอิฐทนไฟ 2. ควรใชใ้ ยหินหรือวสั ดุทนความรอ้ นเป็นม่านป้องกนั 3. ควรใหอ้ ากาศถ่ายเทไดส้ ะดวก 4. ทอ่ แก๊สตอ้ งถูกยดึ ใหแ้ น่น 5. ไม่ใชน้ ้าํ มนั หรือจาระบีกบั อุปกรณ์เชื่อมแก๊ส 6. ควรมีถงั ดบั เพลิงเตรียมพร้อมไวเ้ สมอ 7. เม่ือขนยา้ ยถงั แกส๊ ควรปิ ดฝาครอบถงั เสียก่อน 8. เก็บวสั ดุไวไฟใหห้ ่างจากบริเวณทที่ าํ การเชื่อม 9. ควรมีอุปกรณ์ป้องกนั อนั ตรายจากสะเกด็ โลหะ และสวมแวน่ ตาทกุ คร้ัง 10. สวมอุปกรณ์ป้องกนั ความรอ้ นและสะเกด็ ไฟเชื่อม 11. ระวงั เปลวไฟหรือประกายไฟ เขา้ ใกลถ้ งั แกส๊ 12. อยากทดสอบรอยรั่วดว้ ยเปลวไฟ และการดมกล่นิ 13. ตรวจสอบรอยรั่วก่อนจดุ เปลวไฟ 14. ตรวจระบบการทาํ งานของอุปกรณ์ป้องกนั อนั ตรายทกุ คร้ัง 15. เมื่อเสร็จการทาํ งานใหป้ ิ ดวาลว์ ถงั แกส๊ และเปิ ดแกส๊ ที่คา้ งสายทง้ิ 3. ความปลอดภยั ในการปฏิบัติงานโลหะแผ่น การปฏบิ ตั งิ านโลหะแผน่ ตอ้ งคาํ นึงถึงความปลอดภยั อนั ตรายทีจ่ ะเกิดจากเครื่องมือ เครื่องจกั ร และจากชิ้นงาน ผปู้ ฏิบตั งิ านจะตอ้ งสวมอุปกรณ์ป้องกนั อยเู่ สมอ เพอื่ ใหก้ ารปฏิบตั งิ านเกิดความปลอดภยั ผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งปฏิบตั ติ ามกฎของโรงงานอยา่ ง เคร่งครดั จนเป็ นนิสยั แบ่งได้ 2 ลกั ษณะ คอื 1. ขอ้ ควรระวงั โดยทวั่ ไป 2. ขอ้ ควรระวงั ในการใชเ้ ครื่องมือเครื่องจกั ร 3.1 ข้อควรระวงั โดยทวั่ ไป 1. ตอ้ งมีสติอยเู่ สมอขณะทาํ งาน 2. อยา่ ใชเ้ ครื่องจกั รก่อนไดร้ ับอนุญาต 3. ไม่หยอกลอ้ เล่นกนั ในบริเวณทปี่ ฏบิ ตั งิ าน

รายวิชา ใบเนื้อหา หนา้ ที่ 4 เรื่อง งานเช่ือมและโลหะแผน่ เบ้ืองตน้ ความปลอดภยั ในงานเชื่อมและโลหะแผน่ 4. พ้นื ทป่ี ฏบิ ตั งิ านตอ้ งสะอาด และเป็ นระเบยี บเสมอ 5. วสั ดุทใ่ี ชง้ านจะตอ้ งมีท่ีจดั เก็บ และสะดวกต่อการนาํ มาใช้ 6. อาจกระเด็นเขา้ ตาผอู้ ่ืน 7. การเคล่ือนยา้ ยวสั ดุควรสวมถุงมือป้องกนั 8. ในการปฏิบตั ิงานตอ้ งสวมชุดตามทก่ี าํ หนด 9. จดั เกบ็ เคร่ืองมืออุปกรณ์ใหเ้ ป็ นสดั ส่วน 10. อุปกรณ์ไฟฟ้าทุกชนิดควรตอ่ สายดินไวเ้ สมอ 11. จดั หาเครื่องดบั เพลิงประจาํ โรงฝึกงาน 12. หา้ มใชส้ ายลมเป่ าฝ่นุ หรือเศษวสั ดุ เพราะ 3.2 ข้อควรระวงั ในการใช้เคร่ืองมือเครื่องจักร 1. อยา่ ใชค้ อ้ นหรือตะไบทด่ี า้ มหลวมหรือแตกชาํ รุด 1. อยา่ นาํ เคร่ืองมือท่แี หลมคมใส่ในกระเป๋ าเส้ือหรือกางเกง 2. คอ้ นท่ีใชต้ อ้ งมีขนาดเหมาะสมกบั งาน 3. อยา่ ใชไ้ ขควงแทนสกดั 4. อยา่ ใชค้ อ้ นขณะดา้ มคอ้ นเป้ื อนน้าํ มนั 5. อยา่ เจียระไนชิ้นงานทนั ทขี ณะเคร่ืองเริ่มสตาร์ท 6. การใชเ้ คร่ืองมว้ นตอ้ งระวงั มือ และชุดที่สวมให้ห่างจากลูกกล้ิง 7. อยา่ ใชเ้ คร่ืองเจยี ระไน โดยปราศจากอุปกรณ์ป้องกนั 8. ก่อนใชเ้ คร่ืองมือเครื่องจกั รตอ้ งตรวจสภาพความพร้อม 9. การเปลี่ยนสายพานของเคร่ืองจกั รตอ้ งทาํ หลงั จากเครื่องหยดุ หมุนแลว้ 10. การใชเ้ ครื่องตดั ตอ้ งระมดั ระวงั และทาํ ตามคาํ สง่ั อยา่ งเคร่งครดั 11. การเจาะช้ินงานใหจ้ บั ช้ินงานใหแ้ น่นดว้ ยปากกาจบั ชิ้นงาน

ดงั นน้ั ใน ใบทดสอบท่ี 1 หนา้ ท่ี ทาํ นองเดยี วกนั หนา้ ที่ จะไดว้ า่ งานเชื่อมและโลหะแผน่ เบ้ืองตน้ กระบวนการเช่ือมโลหะ ˆj • ˆj = 1 รายวิชา เรื่อง ใบเฉลยแบบทดสอบท่ี 1 รายวชิ า งานเช่ือมและโลหะแผน่ เบ้ืองตน้ เรื่อง กระบวนการเชื่อมโลหะ