unit 3 องค์ประกอบในระบบนิเวศ

วทิ ยาศาสตร์ ม. 3 ระบบนิเวศ ส่ิงมีชีวติ และสิ่งแวดล้อม ตอนที่ 1 ระบบนิเวศในท้องถน่ิ องค์ประกอบในระบบนิเวศ 288

สิ่งแวดล้อมทนี่ ักเรียนอาศัยอยู่เป็ นอย่างไร มีสิ่งมชี ีวติ หรือส่ิงไม่มชี ีวติ อะไรบ้าง 289

1. สิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ ส่ิงแวดล้อม (environment) คือ ส่ิงต่าง ๆ ที่อยรู่ อบตวั เรา ท้งั ส่ิงมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวติ 290

1. ส่ิงแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.1 ส่ิงแวดล้อม (environment) ส่ิงแวดล้อม สิ่งแวดล้อม ส่ิงแวดล้อม ทางชีวภาพ ทางกายภาพ 291

1. ส่ิงแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.1 สิ่งแวดล้อม สิ่งแวดล้อมทางชีวภาพ (biotic environment) หรือสิ่งมีชีวติ ไดแ้ ก่ มนุษย์ สตั ว์ พชื และส่ิงมีชีวติ ขนาดเลก็ สิ่งไม่มชี ีวติ ทมี่ นุษย์สร้างขนึ้ เช่น อาคาร บา้ น สะพาน ประเพณี และวฒั นธรรม สิ่งไม่มีชีวติ ตามธรรมชาติ เช่น ดิน หิน น้า ลม และอากาศ ส่ิงแวดล้อมทางกายภาพ (abiotic environment) หรือสิ่งไม่มชี ีวติ แบ่งเป็นส่ิงท่ีมีอยตู่ ามธรรมชาติและสิ่งท่ีมนุษยส์ ร้างข้ึน 292

1. สิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.1 สิ่งแวดล้อม ชุมนุมส่ิงมชี ีวติ หรือสังคมของสิ่งมีชีวติ (community) คือ การที่สิ่งมีชีวิตชนิดต่าง ๆ อาศยั ใน บริเวณเดียวกนั 293

1. สิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.1 ส่ิงแวดล้อม แหล่งทอ่ี ยู่ (habitat) คือ บริเวณท่ีกลุ่มของสิ่งมีชีวติ อาศยั อยู่ 294

1. ส่ิงแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.2 ระบบนิเวศ (ecosystem) เป็นความสมั พนั ธข์ องสิ่งมีชีวติ ในแหล่งท่ีอยซู่ ่ึงเป็นไป 2 ลกั ษณะ คือ • ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งส่ิงมีชีวิต • ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งส่ิงมีชีวิตกบั สภาพแวดลอ้ ม 295

1. สิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.2 ระบบนิเวศ ประเภทของระบบนิเวศ โลกเป็ นระบบนิเวศ ท่ีมีขนาดใหญ่ท่ีสุด เรียกวา่ ชีวภาค (biosphere) 296

1. ส่ิงแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.2 ระบบนิเวศ ชีวภาคสามารถจาแนกได้เป็ น 2 ระบบ คือ • ระบบนเิ วศตามธรรมชาติ • ระบบนิเวศทมี่ นุษย์สร้างขนึ้ 297

1. สิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.2 ระบบนิเวศ ระบบนิเวศตามธรรมชาติ ไดแ้ ก่ • ระบบนิเวศบนบก (terrestrial ecosystem) เช่น ป่ าไมแ้ ละทุ่งหญา้ • ระบบนิเวศแหล่งน้าจืด (freshwater ecosystem) เช่น แม่น้า • ระบบนิเวศน้าเคม็ (marine ecosystem) เช่น ทะเลและมหาสมุทร 298

1. ส่ิงแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.2 ระบบนิเวศ เกม ระบบนิเวศประเภทใด นักเรียนเปิ ดแผ่นป้ายแล้วบอกว่าเป็ นระบบนิเวศตามธรรมชาติประเภทใด 12345 6 7 8 9 10 ระบบนิเวศแหล่งนา้ จืด 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 299 เฉลย

1. ส่ิงแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.2 ระบบนิเวศ เกม ระบบนิเวศประเภทใด นักเรียนเปิ ดแผ่นป้ายแล้วบอกว่าเป็ นระบบนิเวศตามธรรมชาติประเภทใด 12345 6 7 8 9 10 ระบบนิเวศบนบก 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 300 เฉลย

1. สิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.2 ระบบนิเวศ เกม ระบบนิเวศประเภทใด นักเรียนเปิ ดแผ่นป้ายแล้วบอกว่าเป็ นระบบนิเวศตามธรรมชาตปิ ระเภทใด 12345 6 7 8 9 10 ระบบนิเวศนา้ เคม็ 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 301 เฉลย

1. ส่ิงแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.2 ระบบนิเวศ ระบบนิเวศทมี่ นุษย์สร้างขนึ้ เช่น ระบบชุมชนเมือง แหล่งเกษตรกรรม และ ระบบนิเวศจาลอง เช่น ตูป้ ลา 302

1. สิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.2 ระบบนิเวศ องค์ประกอบของระบบนิเวศ องค์ประกอบทางชีวภาพ องค์ประกอบทางกายภาพ (biological components) (physical components) 303

1. ส่ิงแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.2 ระบบนิเวศ องค์ประกอบ องคป์ ระกอบท่ีมีชีวิต ทางชีวภาพ ไดแ้ ก่ มนุษย์ พืช สตั ว์ และส่ิงมีชีวติ ขนาดเลก็ ผู้ผลติ ผ้บู ริโภค ผู้สลายสารอนิ ทรีย์ (producer) (consumer) (decomposer) 304

1. ส่ิงแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.2 ระบบนิเวศ ผู้ผลติ คือ สิ่งมีชีวิตที่สร้างอาหารโดยการสงั เคราะห์ดว้ ยแสง ไดแ้ ก่ พืช แพลงกต์ อนพืช และแบคทีเรียบางชนิด ผู้บริโภค คือ สิ่งมีชีวติ ท่ีสร้างอาหารไม่ได้ และบริโภคส่ิงมีชีวติ เพื่อรับสารอาหารและพลงั งาน ไดแ้ ก่ มนุษย์ สตั ว์ และแพลงกต์ อนสตั ว์ ผู้สลายสารอนิ ทรีย์ คือ สิ่งมีชีวติ ท่ียอ่ ยสลายซากของส่ิงมีชีวติ ใหเ้ ป็นแร่ธาตุ ไดแ้ ก่ เห็ด รา แบคทีเรีย และจุลินทรียอ์ ่ืน ๆ 305

1. สิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ 1.2 ระบบนิเวศ องค์ประกอบ องคป์ ระกอบท่ีไม่มีชีวติ ทางกายภาพ ไดแ้ ก่ สารอินทรีย์ สารอนินทรีย์ และสภาพแวดลอ้ มทางกายภาพ เช่น ความช้ืน น้า หิน แสงสวา่ ง อากาศ 306

นักเรียนได้เรียนรู้อะไรบ้าง เรามาตรวจสอบความเข้าใจกนั 1. องค์ประกอบทางกายภาพของระบบนิเวศบนบก แตกต่างจากระบบนิเวศแหล่งนา้ จืดอย่างไร ระบบนิเวศบนบกประกอบด้วยดินและอากาศเป็ น หลกั ส่วนระบบนิเวศแหล่งน้าจืดประกอบด้วยน้าเป็ น หลกั 2. ผู้ผลติ สามารถสร้างอาหารเองได้ด้วยกระบวนการใด กระบวนการสงั เคราะห์ดว้ ยแสง 307

ระบบนิเวศในท้องถ่นิ ศึกษาเกี่ยวกบั ส่ิงแวดล้อม ระบบนิเวศ ประกอบดว้ ย แบ่งเป็ น • สิ่งมชี ีวติ ระบบนิเวศ ระบบนิเวศ • สิ่งไม่มีชีวติ ตามธรรมชาติ ทม่ี นุษย์สร้างขนึ้ ไดแ้ ก่ ประกอบดว้ ย ชุมนุมส่ิงมีชีวติ แหล่งท่ีอยู่ องค์ประกอบ องค์ประกอบ ทางชีวภาพ ทางกายภาพ มีความสมั พนั ธ์ทาใหเ้ กิด ประกอบดว้ ย เช่น ระบบนิเวศ • ผผู้ ลิต • แสงสวา่ ง • ผบู้ ริโภค • อุณหภูมิ 308 • ผสู้ ลายสารอินทรีย์ • น้า