คู่มือนิเทศติดตามระบบประกันคุณภาพ ศธจ.แพร่

วา่ ใคร (Who) คอื ใครรับผิดชอบ ใครเกี่ยวข้อง ใครไดร้ บั ผลกระทบ ในเรือ่ งนั้นมีใครบ้างทาอะไร (What) คือ เราจะทาอะไร มีใครทาอะไรบ้างที่ไหน (Where) คือ สถานที่ท่ีเราจะทาว่าจะทาที่ไหน เหตุการณ์หรือส่ิงท่ีทาน้ันอยู่ท่ีไหนเมื่อใด (When) คือ ระยะเวลาท่ีจะทาจนถึงสิ้นสุด เหตุการณ์น้ันทาเมื่อวัน เดือน ปีใดทาไม (Why) คือ ส่ิงท่ีเราจะทาน้ัน ทาด้วยเหตุผลใด เหตุใดจึงได้ทาส่ิงนั้น และอย่างไร (How) คือ สิ่งที่เราต้องรู้ว่า เราจะสามารถทาทุกอย่างให้ บรรลุผลได้อยา่ งไร เหตุการณห์ รอื สิ่งทีท่ านน้ั ทาอยา่ งไรบ้าง หรอื อาจจะเป็น กระบวนการ PDCA คือ การวางแผน (Plan) การปฏิบัติตามแผน (DO) การตรวจสอบ (Check) และการปรับปรุงการดาเนินการอย่างเหมาะสม (Act) เป็นตน้ 3. ความเชื่อถือได้ (Validity / Credibility) หมายถงึ กระบวนการประเมินคุณภาพการศึกษาที่เกิด จากผู้เก่ียวข้องหรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย การวิเคราะห์ความเช่ือถือได้มาจากการใช้เคร่ืองมือเก็บรวบรวมข้อมูล ท่หี ลากหลาย ใช้หลักฐานหรือสารสนเทศเชิงประจักษ์ หรือมีข้อมูลจากหลายแหล่งในการตัดสินผลการดาเนินงาน ซ่ึงรวมทั้งข้อมูลสารสนเทศหรือหลักฐานเชิงประจักษ์ ท่ีอยู่ในระบบฐานข้อมูลที่ง่ายแก่การตรวจสอบและข้อมูล ท่ีอาจไม่ได้อยู่ในระบบฐานข้อมูล แต่เกิดข้ึนตามสภาพจริงโดยผลการประเมินคุณภาพการศึกษาในด้านนั้น ๆ เมือ่ ตรวจสอบจากหลักฐานเชงิ ประจกั ษ์มคี วามตรงตามสภาพจรงิ เหมาะสม ชัดเจน เป็นที่ยอมรบั ได้ 4. ประสิทธิผล (Effectiveness) หมายถึง ผลที่เกิดข้ึนของการปฏิบัติตามแผนการดาเนินงานตาม วัตถปุ ระสงค์และเป้าหมายทีก่ าหนดไว้ อนั เป็นผลท่ีเกดิ ต่อผูเ้ รยี น ต่อโรงเรียนหรือศูนย์พัฒนาเด็กต่อวงวิชาการซึ่งผลการ ดาเนนิ งานมีพัฒนาการอยา่ งตอ่ เนอื่ ง มีนวตั กรรมและเปน็ แบบอย่างทด่ี ี 4.1 นวัตกรรม (Innovation) หมายถึง แนวคิดหรือวิธีการที่นามาใช้ในการปฏิบัติ เพ่อื แก้ปญั หาหรอื เพ่อื การพฒั นา ซึง่ ทาให้เกดิ การเปลี่ยนแปลงทางความคิด กระบวนการ หรือองค์กร อย่างสิ้นเชิงหรือ อย่างเห็นได้ชัด เป็นการพัฒนาต่อยอด เพ่ิมมูลค่า มีเป้าหมายในเชิงบวก ซึ่งมีเกณฑ์การพิจารณา คือมีความสร้างสรรค์ (C – Creative) มีความใหม่ในบริบทนั้น ๆ (N – New) มีคุณค่ามีประโยชน์ (V – Value-Added) และปรับใช้ได้อย่าง เหมาะสม (A – Adaptive) 4.2 เป็นแบบอย่างท่ีดี (Best Practice) หมายถึง รูปแบบวิธีปฏิบัติหรือข้ันตอนการปฏิบัติท่ีทา ให้สถานศึกษาประสบความสาเร็จ หรือสู่ความเป็นเลิศตามเป้าหมาย เป็นท่ียอมรับในวงวิชาการหรือวิชาชีพ มหี ลกั ฐานของความสาเร็จปรากฏชัดเจน โดยมีการสรุปรูปแบบวิธีปฏิบัติหรือขั้นตอน การปฏิบัติตลอดจนความรู้ และประสบการณ์ มีร่องรอยหลักฐานเชิงประจักษ์ เผยแพร่ให้หน่วยงานภายในหรือภายนอกสามารถนาไปใช้ ประโยชน์ ส่วนที่ 2 การประเมนิ ความโดดเดน่ สานักงานรับรองมาตรฐานและการประกันคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) ได้กาหนดให้มี การประเมนิ ความโดดเดน่ ของสถานศึกษา เพือ่ เป็นการส่งเสรมิ ความเปน็ เลิศของสถานศึกษาให้เป็นต้นแบบในการ พัฒนาในด้านต่างๆและเร่งรัดคุณภาพสถานศึกษาสู่การเป็นสถานศึกษาขีดสมรรถนะสูงพร้อมสาหรับ การแขง่ ขนั ระดับสากลในอนาคตโดยสถานศึกษาท้ังระดบั ปฐมวัยและระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานสามารถเลือกความ โดดเด่นได้ตามศักยภาพและความสมัครใจในการประเมินมาตรฐานความโดดเด่นซ่ึงผ่านความเห็นชอบจากหน่วยงาน ต้นสงั กัดท้ังนสี้ ถานศกึ ษาจะขอรับการประเมินหรือไมร่ บั การประเมินก็ได้ โดยมกี รอบแนวทางการประเมนิ ดังนี้ ความโดดเดน่ ระดับปฐมวยั การประเมินความโดดเด่น เป็นการประเมินเพื่อส่งเสริมการยกระดับคุณภาพของสถานพัฒนาเด็ก ปฐมวัยที่เป็นที่ยอมรับในระดับท้องถ่ิน ระดับภูมิภาค ระดับชาติและระดับนานาชาติ เปิดพ้ืนท่ีให้กับสถานพัฒนา เด็กปฐมวัยซึ่งมีความโดดเด่น ได้นาเสนอผลการดาเนินงานท่ีเป็นแบบอย่างที่ดีของสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย คมู่ ือการนเิ ทศตดิ ตามเพ่อื สง่ เสรมิ การประกนั คุณภาพการศกึ ษาภายในสถานศกึ ษาเอกชน สานักงานศึกษาธกิ ารจงั หวัดแพร่

โดยสามารถเลือกขอรับการประเมินความโดดเด่นได้ตามความสมัครใจและตามศักยภาพ ท้ังนี้ สมศ. มุ่งหวังให้ผู้ ประเมินภายนอกพจิ ารณาโครงการ กจิ กรรม การดาเนินงานของสถานศึกษาที่มีความโดดเด่น และมีโอกาสพัฒนา สู่ความเปน็ เลศิ ผปู้ ระเมนิ ภายนอกสามารถทาการประเมินดา้ นความโดดเด่นดังกลา่ วได้ มิติคณุ ภาพทีส่ ถานศกึ ษาสามารถขอรับการประเมนิ ความโดดเด่น มดี ังน้ี 1. ดา้ นพนื้ ฐานสาคญั พัฒนาการด้านทกั ษะภาษาและการสือ่ สาร 2. ด้านนวัตกรรมการศึกษาปฐมวัย การสร้างสรรค์นวัตกรรม การศึกษาวิจัย การประยุกต์องค์ความรู้ ด้านปฐมวัยและพัฒนา มาสู่กระบวนการจัดประสบการณ์ท่ีเน้นเด็กเป็นสาคัญ การดูแลและพัฒนาเด็กปฐมวัย อย่างตอ่ เน่ืองจนเกิดผลดีอย่างย่งิ ตอ่ คุณภาพเด็กปฐมวัย และสามารถถอดบทเรียน กระบวนการพัฒนาเป็นต้นแบบ หรือเป็นแบบอย่างได้อย่างชัดเจน เช่น การจัดกิจกรรม กิน–กอด–เล่น-เล่า การเรียนรู้ผ่านการเล่น (Learning through Play) การพัฒนา ๕ ธรรมะ (ธรรมะ วัฒนธรรม คุณธรรม จริยธรรม ธรรมชาติ) การเรียนรู้โดยการ ปฏิบัติ (Active Learning) การคิดอย่างสร้างสรรค์ (Creative Thinking) การสารวจค้นหา (Exploring) การพัฒนาทักษะการคิดด้านการจัดการ (Brain Executive Functions) การเสริมแรงเชิงบวก (Positive Reinforcement) 3. ด้านชุมชนแห่งการเรียนรู้ (Learning Communities) การที่ผู้บริหาร ครู บุคลากรสนับสนุนพ่อแม่ ผู้ปกครอง ชมุ ชน นักวชิ าการ และผู้แทน หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องมีเวที และพื้นที่ในการแลกเปล่ียนองค์ความรู้ และ ประสบการณ์ ทง้ั การพฒั นาเดก็ ปฐมวัย และการสบื ทอดทางวัฒนธรรมที่ดีงามจากชุมชนและสังคมสู่การสร้างและ พฒั นาแนวทางการพฒั นาเด็กปฐมวัยรว่ มกนั 4. ด้านสภาพแวดล้อมท่ีเอ้ือต่อการพัฒนาคุณภาพการเรียนรู้และการเล่น การสร้าง การจัดหรือ จัดการ สภาพแวดล้อมที่เอ้ือต่อการพัฒนา คุณภาพการเรียนรู้ของเด็ก ซ่ึงก่อให้เกิดพฤติกรรมการเรียนรู้และการ เล่นทม่ี ีความหมายและมีประสิทธิภาพตอ่ เดก็ ปฐมวยั 5. ด้านการพัฒนาศักยภาพเด็กรายบุคคล ท้ังเด็กท่ัวไปและเด็กพิเศษ การพัฒนาระบบและวิธีการ ส่งเสริมศักยภาพเด็กรายบุคคลที่มีคุณภาพ ต้ังแต่การคัดกรอง การส่งเสริมศักยภาพเด็กรายบุคคล การประเมิน พัฒนาการ การให้ความช่วยเหลือเด็กที่มี ความต้องการพิเศษ เช่น กิจกรรมบูรณาการประสาทสัมผัส โดยมี เป้าหมายและโปรแกรม การพัฒนาเด็กเป็นรายบุคคล และการทางานร่วมกับผู้ปกครองท่ีเชื่อมประสานกับ ผเู้ ช่ยี วชาญเฉพาะทาง 6. ด้านอ่ืน ๆ การพัฒนาตามเอกลกั ษณ์ของสถานศึกษา แนวทางการพจิ ารณาการประเมนิ ความโดดเดน่ มีดงั นี้ การตัดสินระดับคุณภาพของการประเมินความโดดเด่นพิจารณาจากการบรรลุผลลัพธ์ที่ต้องการ (Achievement) โดยพิจารณาจากสัดส่วน ร้อยละ เม่ือเทียบกับเด็กทั้งหมดของปริมาณผลงานที่เป็นที่ยอมรับใน วงวชิ าการระดบั ท้องถ่นิ /ภมู ิภาคระดบั ชาติ หรือนานาชาตอิ ย่างต่อเนอ่ื งมรี ะดบั คุณภาพ 3 ระดบั ดงั น้ี เกณฑ์การประเมนิ ระดบั คณุ ภาพ สถานพัฒนาเด็กปฐมวัยสามารถดาเนินงานใหบ้ รรลผุ ลลพั ธ์ทตี่ ้องการและเป็น C3 ตน้ แบบ มคี วามโดดเดน่ มีความเป็นนานาชาติ สถานพัฒนาเด็กปฐมวัยสามารถดาเนินงานให้บรรลุผลลพั ธ์ที่ต้องการและเปน็ C2 ตน้ แบบ มีความโดดเด่น ไดร้ ับการยอมรบั ระดับชาติ สถานพฒั นาเด็กสามารถดาเนินงานใหบ้ รรลุผลลพั ธ์ทตี่ ้องการและเป็นต้นแบบหรือ C1 มคี วามโดดเด่นระดบั ท้องถิ่น/ภมู ิภาค คมู่ ือการนเิ ทศติดตามเพอื่ สง่ เสรมิ การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาภายในสถานศกึ ษาเอกชน สานกั งานศึกษาธิการจงั หวดั แพร่

ความโดดเด่น ระดับการศึกษาขนั้ พื้นฐาน การประเมินความโดดเด่น เป็นทางเลือกให้สถานศึกษาได้แสดงผลการดาเนินงานที่มีความโดดเด่นใน ด้านตา่ ง ๆ เป็นการส่งเสรมิ สถานศกึ ษาใหเ้ ป็นต้นแบบในการพฒั นาในด้านต่าง ๆ และเร่งรัดคุณภาพสถานศึกษาสู่ การเป็นสถานศึกษาขีดสมรรถนะสูง พร้อมสาหรับการแข่งขันระดับสากลในอนาคต โดยสถานศึกษาเป็นผู้แจ้ง ความจานงในการประเมินมาตรฐานความโดดเดน่ ทงั้ นี้สถานศกึ ษาจะขอรบั การประเมนิ หรือไม่รับการประเมนิ ก็ได้ มิตคิ ณุ ภาพทสี่ ถานศึกษาสามารถขอรับการประเมินความโดดเดน่ มีดงั นี้ 1. ความสามารถด้านวิชาการควบคู่คุณธรรม การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางวิชาการให้ดีขึ้นมีพัฒนาการ ของคุณภาพผู้เรียนใน 3 ปี เช่น โรงเรียนวิทยาศาสตร์/เทคโนโลยี ควบคู่ไปกับการพัฒนาคุณลักษณะที่สาคัญ ๆ คอื ความซอ่ื สตั ย์ ความมวี นิ ยั คา่ นิยมอยู่อยา่ งพอเพียง รับผดิ ชอบ มจี ิตสาธารณะ หรืออื่น ๆ 2. ความสามารถในการใช้ภาษาและการสื่อสาร การพัฒนาการของคุณภาพผู้เรียน เช่น ภาษาไทย ภาษาองั กฤษ ภาษาจนี เป็นตน้ 3. ความสามารถเฉพาะทางที่สาคัญ ผลงานนักเรียนด้านนวัตกรรม ส่ิงประดิษฐ์ ทักษะวิชาชีพ (การเกษตร การเป็นผู้ประกอบการ) ด้านกีฬา ดนตรี ศิลปะ ทักษะด้านการพัฒนาส่ือเทคโนโลยี หรืออ่ืน ๆ เช่น การเป็นผู้นา สมรรถนะการดาเนินชวี ิต (Literacy/ Living/ Life/ Career Skills) เป็นต้น 4. การบริหารจัดการศึกษา คุณภาพการจัดการศึกษาสาหรับเด็กที่มีความต้องการพิเศษ (Special needs/ Gifted/ Vulnerable) การมนี วตั กรรมการเรียนรู้ท่ีโดดเด่น การวิจัยและพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู้การ บริหารจัดการแบบมสี ว่ นร่วม การมสี ว่ นร่วมของชุมชนที่โดดเด่น การได้รับการรับรองคุณภาพการจัดการศึกษาใน ระดบั มาตรฐานนานาชาติ เป็นตน้ 5. อื่น ๆ ตามที่สถานศกึ ษาประกาศเป็นเอกลักษณ์ รายการเอกลักษณ์อ่ืน ๆ ท่ีสถานศึกษากาหนดที่ มีการวางแผนและดาเนินการพัฒนาอย่างเป็นระบบ จนประสบความสาเร็จในระดับท้องถ่ิน/ภูมิภาค ระดับชาติ หรอื ระดับนานาชาติ แนวทางการพิจารณาการประเมนิ ความโดดเด่นมีดงั นี้ การตัดสินระดับคุณภาพของการประเมินความโดดเด่นพิจารณาจากการบรรลุผลลัพธ์ที่ต้องการ (Achievement) โดยพิจารณาจากสัดส่วนร้อยละเม่ือเทียบกับผู้เรียนท้ังหมดของปริมาณผลงานท่ีเป็นที่ยอมรับ ในวงวชิ าการระดับท้องถิ่น/ภูมิภาคระดบั ชาติ หรือนานาชาตอิ ย่างตอ่ เน่ืองมีระดับคุณภาพ 3 ระดบั ดังนี้ เกณฑก์ ารประเมนิ ระดบั คุณภาพ สถานศึกษาสามารถดาเนนิ งานใหบ้ รรลผุ ลลัพธท์ ่ตี อ้ งการและเปน็ ตน้ แบบ C3 มีความโดดเด่น ไดร้ บั การยอมรับระดบั นานาชาติ สถานศกึ ษาสามารถดาเนนิ งานให้บรรลุผลลพั ธท์ ต่ี อ้ งการและเปน็ ต้นแบบ C2 มคี วามโดดเดน่ ไดร้ บั การยอมรบั ระดบั ชาติ สถานศกึ ษาสามารถดาเนินงานให้บรรลุผลลัพธ์ท่ีตอ้ งการและเป็นต้นแบบ C1 หรือมีความโดดเด่นระดับทอ้ งถิ่น/ภูมภิ าค คู่มือการนเิ ทศติดตามเพื่อสง่ เสรมิ การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาภายในสถานศกึ ษาเอกชน สานักงานศกึ ษาธกิ ารจังหวัดแพร่