Folder o miastach (pdf)

ULOTKA O MIASTACH KALINA BANASZEK FOLDER O MIASTACH Ciekawostki i legendy na temat miast Polski Kalina Banaszek 1c4

2 Folder o miastach Historia miasta Podczas II wojny Światowej Kraków miał się stać miastem niemieckim. W tym celu okupant planował zniszczenie polskiego dorobku kulturowego i narzucenie własnej tradycji historycznej. „Porządkowanie” miasta Niemcy zaczęli od wyburzeń w rejonie Wawelu. W latach 1940–1941 rozebrano np. kamienicę czynszową zw. „Dębno”. Na Kazimierzu zburzono też kilka kamienic, aby odsłonić widok na kościół Bożego Ciała, Jednak spektakularnym osiągnięciem urbanistyki niemieckiej miała być dzielnica rządowa (Regierungsviertel). Okupanci nie zdążyli jednak rozbudować ratusza, ani przebudować Rynku Głównego ponieważ w mieście przeprowadzano akcje sabotażowe i likwidacyjne, i panowały nastroje powstańcze, a polskie Podziemie przygotowywało się do powstania w Krakowie. Dowództwo Armii Krajowej nie zdecydowało się jednak ostatecznie na ogłoszenie powstania w Krakowie z uwagi na niewielką niską jakość uzbrojenia Polaków i w wyniku dużego osłabienia AK w Krakowie w czasie wielkiej łapanki (tzw. „czarna niedziela”), w obrębie której w ciągu jednego dnia aresztowano ok. 15 tys. Krakowian. 18 stycznia 1945 wojska pierwszego Frontu Ukraińskiego pod dowództwem marszałka zajęły miasto. Kraków to jedno z niewielu miast polskich które nie odniosło podczas wojny większych strat, a w 1946 roku był trzecim najludniejszym miastem w Polsce. W 1947 r. odbył się w Krakowie proces zbrodniarzy niemieckich z obozu. W okresie powojennym wzrosła liczba ludności w mieście. W 1951 r. przyłączono do Krakowa Nową Hutę, wcześniej miała stanowić oddzielne miasto, zaplanowane jako miasto robotnicze bez kościołów i warstwy społecznej inteligencji. Do dzisiaj jednym z historycznych miejsc w tej dzielnicy jest plac Ratuszowy, gdzie w zamysłach budowniczych „socjalistycznego miasta” miała być ta instytucja. Od 1 stycznia 1957 do 31 maja 1975 r. miasto Kraków stanowiło oddzielne województwo. Ciekawe miejsca 1. Kolorowe schody na Podgórzu (ul. Tatrzańska) 2. Skałki Twardowskiego 3. Fabryka Schindlera (ul. Lipowa) 4. Muzeum pod Sukiennicami (ul. Rynek) 5. Dom Strachów „Lost Souls Alley” (ul. Floriańska) Legendy LEGENDA O ZACZAROWANYCH GOŁĘBIACH Według legendy gdy na książęcym tronie zasiadł Henryk IV Prawy, zapragnął zjednoczyć ziemie księstwa, ale nie miał pieniędzy więc wróżka zamieniła jego drużynę w gołębie. Obsiadły one kościół 2

3 Folder o miastach Mariacki i zaczęły wydziobywać kamyki, które zamieniały się w monety. Książę ze złotem udał się do Rzymu po zgodę papieża. Ale po drodze, bawił się i stracił pieniądze. Nie wrócił do Krakowa, a jego drużyna pozostała zaklęta. Gołębie z Rynku Głównego nie boją się ludzi. Czasem przysiadają na ramieniu, licząc, że to książę, który zdejmie z nich czar. LEGENDA O ŻYDOWSKIM WESELU Pewnego dnia bogaty Żyd urządził na placu ul. Szerokiej wesele córki. Zabawa trwała do wieczora w piątek, czyli szabasu. Weselników spotkała za to sroga kara: wszyscy umarli tego samego wieczora. Od tej pory nigdy nie urządzano już w piątek żydowskich zaślubin, a do dziś można nieopodal tamtejszej synagogi usłyszeć szepty i jęki przeklętych weselników. Tylko liczni goście okolicznych knajpek zdają się ich nie słyszeć... do czasu! Historia miasta Podczas II wojny światowej w Warszawie prężnie rozwijało się Podziemie. Kulminacją jego działań było powstanie, które rozpoczęło się 1 sierpnia 1944r. Powstanie było rozpaczliwą, ostatnią i najpoważniejszą próbą obrony wizji II Rzeczypospolitej. Warszawiacy mocno angażowali się w walkę. Szybko uruchomiono prasę powstańczą, radio Błyskawicę, pocztę harcerską. Powstała Pomocnicza Wojskowa Służba Kobiet (PWSK). Mimo słabego uzbrojenia, powstańcy z pomocą ludności cywilnej odznaczyli się wolą walki i bohaterstwem. Po podpisaniu aktu kapitulacyjnego 2 października Niemcy w akcie zemsty zniszczyli miasto a ludność, która nie zdołała uciec, została wywieziona do obozów, okresie 5–25 sierpnia 1944 Niemcy masowo mordowali ludność cywilną. W czasie okupacji niemieckiej, w latach 1939–1945, zginęło ok. 700 000 warszawiaków. Według obliczeń z 2004, wartość strat materialnych stolicy w okresie II wojny światowej, wyniosła ogółem 45 miliardów dolarów. Po wojnie jednostki Armii Radzieckiej (47 Armia) oraz 1 Armii Wojska Polskiego wyzwoliły całkowicie prawobrzeżną część Warszawy (Pragę) 15 września 1944 roku, a lewobrzeżną 17 stycznia 1945. Potem zrujnowanego miasta przeniosły się proradzieckie władze polskie. 3 lipca 1947r podjęto uchwałę o odbudowie Warszawy jako stolicy Polski. Ludność powracała do Warszawy a w mieście miały siedzibę władze polityczne oraz partyjne. Koniec pozornego pluralizmu 3

4 Folder o miastach politycznego nastąpił w dniu 15 grudnia 1948, gdy w czasie tzw. Kongresu Zjednoczeniowego w gmachu Politechniki Warszawskiej utworzono PZPR. Przedwojenna demokratycznie wybierana Rada m.st. Warszawy została zastąpiona Warszawską Radą Narodową z partyjnej nominacji. Warszawa w okresie powojennym, podczas tzw. ery stalinizmu, była miejscem procesów politycznych a NKWD i aparat bezpieczeństwa uniemożliwiały powrót wielu żołnierzom AK. Represjom służyło także więzienie polityczne Urzędu Bezpieczeństwa przy ul. Rakowieckiej, więzienie UB w Miedzeszynie, Obóz NKWD w Rembertowie oraz podobne na Służewcu przy ul. Kłobuckiej, gdzie więziono członków organizacji niepodległościowych. Z uwagi na poważne zniszczenia wojenne, dyskutowano początkowo przeniesienie stolicy państwa do Krakowa, Łodzi lub Poznania. Pomysł ten jednak upadł. 14 lutego 1945 powołane zostało Biuro Odbudowy Stolicy, początkowo jako Biuro Organizacji Odbudowy Warszawy. BOS było wówczas zdominowane przez architektów o radykalnych poglądach, co miało wpływ na wygląd projektów odbudowy Warszawy, a także decyzję o rozbiórkę zabytków, które się ostały. BOS, na którego decyzje miała wówczas istotny wpływ polityka partii komunistycznej, wybrał jednak wariant , oparty na doktrynie tzw. realizmu socjalistycznego co oznaczało radykalną zmianę przedwojennego wyglądy Warszawy. Dzięki sprzeciwowi wielu osób publicznych, udało się jednak zachować wiele najważniejszych zabytków. Z gruzów zniszczonych budynków usypano sztuczne wzniesienia: Kopiec Powstania Warszawskiego, Górkę Szczęsliwicką i Kopiec Moczydłowski; gruz z kopca, który powstał u wylotu ul. Krasińskiego był wykorzystywany do regulacji Wisły. Do 1952, pod kierunkiem ok. 1400 specjalistów wszystkich dziedzin zgromadzonych w BOS w 1953 odbudowano Stare Miasto, a następnie Krakowskie Przedmieście i Nowy Świat, a także części ulic Miodowej, Długiej, Senatorskiej oraz placów Teatralnego i Bankowego – jednak zrobiono to źle i częściowo i w luźny sposób nawiązując do przedwojennej zabudowy. Mimo tego Stare Miasto, w 1980 wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, stanowi jedyny w świecie (w tej skali) przykład planowej odbudowy ze zniszczeń. Dzisiejsza Warszawa jest jednak zupełnie innym miastem niż miasto przedwojenne. Tylko niektóre dzielnice zachowały swój przedwojenny wygląd, a obecny kształt miasta jest całkowicie inny. Ciekawe miejsca 1. Opuszczona gazownia 2. Fort Bema 3. Żelazne rzeźby dawnej Woli 4. Tramwaje w Opaczy Legendy Legenda o syrence Dawno, dawno temu przypłynęły z Atlantyku na Bałtyk dwie siostry syreny. Jedna z nich upodobała sobie skały w cieśninach duńskich i do tej pory możemy ją zobaczyć siedzącą na skale u wejścia do portu w Kopenhadze. Druga dopłynęła do wielkiego nadmorskiego portu Gdańsk, a potem popłynęła w górę Wisłą. Podobno 4

5 Folder o miastach właśnie u podnóża dzisiejszego Starego Miasta wyszła z wody na piaszczysty brzeg, aby odpocząć i postanowiła zostać. Rybacy zauważyli, że ktoś podczas ich połowu wzburza fale Wisły, plącze sieci i wypuszcza ryby ale syrena oczarowywała ich swym pięknym śpiewem więc nic jej nie zrobili. Pewnego razu bogaty kupiec zobaczył syrenę i usłyszał jej piękny śpiew. Podstępem ujął syrenę i uwięził ją w drewnianej szopie, bez dostępu do wody. Skargi syreny usłyszał młody parobek, syn rybaka i z pomocą przyjaciół w nocy uwolnił ją. Syrena z wdzięczności obiecała im, że w razie potrzeby oni też mogą liczyć na jej pomoc. I dlatego warszawska syrena jest uzbrojona - ma miecz i tarczę dla obrony tego miasta. Legenda o Warsie i Sawie Wieki temu, gdy na Mazowszu znajdowały się tylko nieliczne osady, w jednej z wiosek rybackich mieszkał młody rybak o imieniu Wars. Cieszył się on szacunkiem innych osadników i miał dobre serce: łowił dużo ryb i chętnie dzielił się nimi z mieszkańcami. W wolnych chwilach lubił odpoczywać w gęstych nad brzegiem Wisły. Pewnego dnia Wars zauważył piękną dziewczynę ubrana w szatę z muszli. Nie mógł oderwać od niej wzroku. Gdy ujrzał długi ogon pokryty łuskami, zrozumiał, że to syrena. Odtąd co wieczór przez cały rok wypatrywał jej i słuchał jej śpiewu. W końcu postanowił zdradzić Syrenie, co do niej czuje. Gdy wynurzyła się z Wisły, podpłynął do niej. Wyznał jej uczucia a ta odpłaciła mu, zdradzając, że obserwuje go przy połowach i że kocha go od dawna. Uradowany Wars wskoczył do wody i pocałował ją. Wtedy srebrzysty ogon Syreny zmienił się w smukłe, kobiece nogi. Oboje wyszli z wody i udali się do chaty Warsa, gdzie przez następne lata, otoczeni gromadką dzieci, żyli długo i częśliwie. Niewielką osadę, w której mieszkali, na ich cześć nazwano Warszawą. Miasto na pograniczu trzech kultur. Swój rozkwit zawdzięczał położeniu przy ujściu Wisły, gdzie drogą wodną od X wieku spławiano nad Bałtyk towary produkowane w Polsce i krajach sąsiednich. Przecinały się tutaj też dwie drogi ekspansji: dążenie Polski na północ oraz Niemców na wschód. Starcie tych państw miało wpływ na losy miasta przez długi czas. W XI stuleciu osada należała do Królestwa Polskiego. Później znalazła się pod panowaniem książąt wschodnio- pomorskich na ponad dwieście lat, którzy pod koniec XIII wieku oddali włądzę w ręce władców Polski, Przemysła II i ostatecznie Władysława Łokietka. W roku 1308 Gdańsk został zajęty zbrojnie przez Krzyżaków, którzy władali do roku 1456. Potem Prusy Królewskie, a wraz z nimi Gdańsk, znalazły się w granicach Rzeczypospolitej na ponad trzy stulecia. W latach 1807- 1814 i 1920-1939 Gdańsk był Wolnym Miastem. W roku 1945 – decyzją wielkich mocarstw 5

6 Folder o miastach podczas konferencji w Poczdamie (a wcześniej jednostronną decyzją władz Związku Radzieckiego) – został ponownie przyznany Polsce. 1. Ratusz Głównego Miasta 2. Droga Królewska w Gdańsku (ulica Długa i Długi Targ) 3. Brama Żuraw w Gdańsku 4. Ulica Mariacka w Gdańsku 5. Park Oliwski Legenda o lwach z gdańskiego ratusza Na ratuszu Staromiejskim w Gdańsku znajduje się herb miasta który jest trzymany pzrz dwa lwy. Jednak tutaj są one zwrócone w kierunku Bramy triumfalnej na ul. Długiej. Dawniej wszyscy pytali o nazwisko rzeźbiarza, który stworzył tą rzeźbę. Nazywał się Daniel. Był on czeladnikiem majstra, Krzysztofa, który go uczył. Krzysztof kojarzył swojego ucznia ze starożytnym Danielem, który kochał lwy. Pewnego razu został skazany na śmierć i wrzucony do jaskini lwów. Te zamiast go pożreć zaczęły się do niego łasić. Mistrz często powtarzał, że tak jak tamten Daniel, obecny musi sobie \"poradzić z lwami\" i zlecał Danielowi coraz trudniejsze prace i patrzył, jak spod jego dłuta wychodziły coraz lepsze rzeźby. Daniel najchętniej rzeźbił lwy. Wyglądały jak żywe. Jednak nie były to dobre lata dla Gdańska. Król pruski, Fryderyk, chciał kontrolować miasto. Stworzył nad Gdańskiem komorę celną i ściągał z flisaków opłaty, które osłabiały gospodarkę miasta. Gdańszczanie nie chcieli oddać się pod władzę Fryderyka. Wtedy Burmistrz postanowił ozdobić ratusz nowym, herbem. Zdecydował, że tą pracę zleci Danielowi. Powiedział mu, że ma wykuć w kamieniu herb Gdańska, a strzec go mają dwa srogie gdańskie lwy. Daniel postawił sobie za zadanie, aby lwy przypominały o męstwie i wierności dla Polski Gdańszczan. Nikt nie wiedział jak miało wyglądać dzieło mistrza przed jego odsłonięciem. Jednak Gdańszczanie nie mieli powodów do radości. Zagrożenie ze strony Fryderyka stawało się coraz większe. Nagle ktoś krzykną, że lwy zwróciły łby w stronę Złotej Bramy. Wszyscy myśleli, że Daniel się pomylił, gdy nagle pojawił się jakiś kamieniarz, który rozumiał symbol. Mówił on, że lwy oczekują powrotu polskiego króla który wesprze Gdańsk. Fryderykowi udało się zdobyć Gdańsk. Należał on do państwa pruskiego przez ponad 150lat. Aż pewnej wiosny pod miasto podjechała armia polska. Z 6

7 Folder o miastach pierwszego czołgu jaki podjechał na ulicę Długą wyszedł polski żołnierz, wbiegł do Dworu Artusa i zawiesił na jego szczycie flagę polską. Gdańsk znowu należał do Polski! Spis treści ................................................................................................................................ 2 Historia miasta ................................................................................................................................ 2 Ciekawe miejsca............................................................................................................................... 2 Legendy.............................................................................................................................................. 2 ................................................................................................................ 3 Historia miasta ................................................................................................................................ 3 Ciekawe miejsca............................................................................................................................... 4 Legendy.............................................................................................................................................. 4 .......................................................................................................................... 5 .............................................................................................................................................. 5 .............................................................................................................................. 6 ............................................................................................................................................. 6 Wykorzystane źródła: https://www.pexels.com/pl-pl/ https://www.bajkowyzakatek.eu/2010/12/polskie-legendy-lwy-gdanskie.html https://podrozebezosci.pl/gdansk-na-weekend-15-atrakcje-ktore-warto-zobaczyc-i-zwiedzic-przewodnik/ https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Gda%C5%84ska https://www.mjakmama24.pl/dziecko/zabawa/legendy-warszawskie-aa-mTB7-FSD7- peuP.html#legenda_warsisawa https://www.mjakmama24.pl/dziecko/zabawa/legendy-warszawskie-aa-mTB7-FSD7- peuP.html#legenda_warsisawa https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Warszawy#II_wojna_%C5%9Bwiatowa https://krakow.naszemiasto.pl/10-legend-ktore-tworzyly-krakow-sladami-krakowskich-legend/ar/c11-5206901 https://zyciejestpiekne.eu/ciekawe-miejsca-w-krakowie/ https://pl.wikipedia.org/wiki/Krak%C3%B3w#Kalendarium_wsp%C3%B3%C5%82czesnych_wydarze%C5%84_(X X_%E2%80%93_XXI_wiek) 7