ใบความรู้ที่ 1

310 ใบความร้ทู ่ี 1 เรอื่ ง สือ่ อินเทอรเ์ นต็ ภยั เงยี บการใชก้ ัญชาและกัญชงเป็นยา วัตถุประสงค์ กกกกกกก1. เพือ่ ใหม้ ีความรู้ ความเข้าใจสอ่ื อนิ เทอร์เนต็ ภัยเงยี บการใชก้ ญั ชาและกัญชงเป็นยา กกกกกกก2. เพื่อให้มีทักษะการแสวงหาความรู้ และทักษะการคิดวิเคราะห์ข้อมูลส่ืออินเทอร์เน็ต ภยั เงยี บการใชก้ ญั ชาและกญั ชงเป็นยา 3. เพื่อให้ตระหนักถึงการรับรู้ข้อมูลจากสื่ออินเทอร์เน็ตภัยเงียบการใช้กัญชาและกัญชง เปน็ ยา เน้ือหา กกกกกกกปัจจุบันจะเห็นคนจานวนมากมีโอกาสใช้เครื่องมือออนไลน์ในการเปล่ียนแปลงตนเองให้ กลายเป็น “ส่ือ” ในการเผยแพร่ข้อมูล ความคิด ข้อคิดเห็นต่าง ๆ โดยมีผู้ชมบนโลกออนไลน์จานวน มาก สามารถเข้ามาเย่ียมชมและแสดงความคิดเห็นแลกเปล่ียนได้ บ้างเข้ามากดไลท์ หรือกดแชร์ ให้เป็นกาลังใจหรือเป็นเครื่องวัดระดับความนิยมของแต่ละเนื้อหานั้น ๆ แต่ส่ือในวันนี้ ควรทาหน้าท่ี อะไรและมบี ทบาทอะไรบ้างในสงั คม กกกกกกกการเปิดพ้นื ท่ีออนไลน์แบบอิสระน้ัน ทาใหห้ ลาย ๆ คนมีโอกาสได้แสดงความคิดสร้างสรรค์ ไดม้ ชี อ่ งทางเผยแพร่ส่ิงทีส่ ่อื ทว่ั ไปอาจจะไมส่ นใจหรือไมม่ ีเวลาเพยี งพอที่จะนาเสนอได้ ซงึ่ ถ้ามองอย่าง นั้นก็คงเป็นเรื่องท่ีดี แต่ในทางกลับกันจะพบว่ามีการใช้สื่อในทางท่ีไม่ดีไปพร้อม ๆ กัน การเปิดเพจ ท่ีใช้ข้อความชักจูง เชิญชวน แสดงความคิดเห็นเพื่อสรา้ งผลประโยชน์ต่าง ๆ ทั้งทางตรงและทางอ้อม วันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ.2562 นายวิทัศน์ เตชะบุญ อธิบดีกรมกิจการเด็กและเยาวชน (ดย.) กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย์ (พม.) กล่าวในพิธีเปิดอบรมเชิงปฏิบัติการ “รู้เท่าทัน เสริมพลังเครือข่าย ปกป้องคุ้มครองเด็กและเยาวชนพ้นภัยออนไลน์” ท่ีโรงแรมบางกอก พาเลส กรุงเทพมหานคร ว่า “ความรุนแรงหลากหลายรูปแบบที่เกิดข้ึนในปัจจุบันจานวนมากมาจาก ส่ือออนไลน์ ซึง่ เปน็ ภัยเงียบทส่ี รา้ งความสูญเสยี และผลกระทบมากมาย โดยเฉพาะกบั เดก็ และเยาวชน ข้อมูลการสารวจจากกระทรวงดิจิทัลเพ่ือเศรษฐกิจและสังคม พบว่าเด็กไทยมีโอกาสเส่ียงจากภัยสื่อ ออนไลน์ถึงร้อยละ 60 สูงกว่าค่าเฉลี่ยโลกซึ่งอยู่ที่ร้อยละ 56 ทั้งยังพบว่าเด็กไทยใช้อินเทอร์เน็ตเฉลยี่ 35 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ สูงกว่าค่าเฉล่ียโลกถึง 3 ชั่วโมง จึงเป็นหน้าท่ีของทุกฝ่ายที่เก่ียวข้องต้องร่วมกัน ปอ้ งกนั และแก้ปญั หา โดยเฉพาะการสรา้ งการร้เู ท่าทนั สอื่ ไมใ่ หต้ กเปน็ เหย่ือส่ือที่เปน็ ภัยคกุ คาม”

311 กกกกกกกโลกของเครือข่ายสังคมออนไลน์ ก็ไม่ต่างจากโลกความเป็นจริง ที่มีท้ัง “คนดี” “คนร้าย” “ตัวจริง” “ตัวปลอม” ปะปนกันไป แต่ท่ีน่าวิตกกว่าโลกความเป็นจริง คือ เร่ืองราวบนโลกสังคม ออนไลน์ แพร่กระจายไปได้เร็วมาก และหยุดยากด้วย บางคนใช้สื่อสังคมออนไลน์ อย่าง รู้เทา่ ไม่ถึงการณ์ หรอื คาดไมถ่ ึงว่าจะเกดิ ผลเสยี หายตามมา อยา่ งกรณที ี่มีข่าวลือท่สี ร้างความเสียหาย แก่ผู้อื่น และมีการส่งต่อให้เพื่อน ๆ หลังจากน้ันไม่นานผู้เผยแพร่ข้อความได้ถูกตารวจจับกุมข้อหา กระทาความผดิ ตามพระราชบญั ญัตวิ า่ ด้วยการกระทาความผดิ เก่ียวกบั คอมพวิ เตอร์ พ.ศ.2550 และมี ตวั อย่างขา่ วลกั ษณะแบบนี้อยหู่ ลายกรณี จึงปฏิเสธไม่ไดว้ ่าเมื่อเป็น “สังคม” ก็ตอ้ งมกี ฎระเบียบ มขี ้อ ควรปฏิบัติไม่ว่าจะเป็นสังคมบน “โลกออนไลน์” หรือ “โลกความเป็นจริง” จึงขอกล่าวถึงข้อควร ปฏิบัตแิ ละควรระวังในการใช้เครือข่ายสงั คมออนไลน์ ดงั นี้ กกกกกกก1. พึงตระหนักเสมอว่าการโพสต์ข้อความ หรือแสดงความคิดเห็นเผยแพร่บนส่ือสังคม ออนไลน์ เป็นข้อความท่ีสามารถเข้าถึงได้โดยสาธารณะ ดังน้ันผู้เผยแพร่ต้องรับผดิ ชอบ ทั้งด้านสังคม และกฎหมาย กกกกกกก2. อย่าเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวมากเกินไป บนส่ือสังคมออนไลน์ รวมถึงข้อมูลทางการเงิน เพราะการเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวมากเท่าไหร่ ภัยร้ายก็จะเข้าใกล้ตัวเรามากขึ้นเท่าน้ัน การระบุ วัน เดือน ปีเกิด จะทาให้มิจฉาชีพทราบถึงอายุ หากเป็นเด็ก หรือวัยรุ่น จะยิ่งเป็นเป้าหมายเพราะล่อลวง ไดง้ ่าย กกกกกกก3. ไม่ควรโพสตข์ ้อความ ท่ชี ้ีชวนใหม้ จิ ฉาชีพรับรู้ความเคล่ือนไหวส่วนตวั ของเราตลอด เช่น บอกสถานะว่าไม่อยู่บ้าน หรือเดินทางไปที่ไหน ขับรถอะไร ซึ่งทาให้ผู้ไม่หวงั ดีวางแผนมาทารา้ ย หรือ วางแผนขโมยทรพั ยส์ ินเราได้ กกกกกกก4. ใช้ความระมัดระวังอย่างย่ิงในการโพสต์ หรือ เผยแพร่ ส่งต่อ ข้อความ รูปภาพ วีดิโอ ท่ีอาจทาให้ผู้อื่นเสียหาย เช่น ภาพหลุด คลิปหลุด หรือ โพสต์รูปภาพที่สื่อถึงอบายมุขต่าง ๆ และไม่ ควรใช้ถ้อยคาหยาบคาย ถ้อยคาลามก อนาจาร ดูหมิ่น ส่อเสียด เสียดสี ให้ร้ายผู้อ่ืนในทางเสียหาย หรอื สร้างความแตกแยกในสังคม กกกกกกก5. พงึ ระมดั ระวงั อยา่ งยิ่งท่ีจะไว้ใจหรือเชื่อใจคน ท่ีรจู้ ักผา่ นอินเทอร์เนต็ ในการแลกเปลี่ยน ข้อมูลส่วนตัว เช่น ช่ือ อีเมล หมายเลขโทรศัพท์ ที่อยู่ หรือชื่อสถานศึกษา เพราะอาจถูกหลอกลวง หรอื ลอ่ ลวงไปทาอันตรายได้ กกกกกกก6. ให้ระมัดระวังการเช็คอิน (Check-in) ผ่านส่ือสังคมออนไลน์ โดยใช้กล้องโทรศัพท์ ถ่ายภาพ ระบุพิกัด และเวลา เพราะภาพทุกภาพ การโพสต์ทุกอย่างจะอยู่ในอินเทอร์เน็ต ไม่มีวัน ถูกลบอย่างแท้จรงิ

312 กกกกกกกข้อควรระวังที่กล่าวมาน้ีเป็นเพยี งสว่ นหนึ่ง ของการปฏบิ ัตใิ นการใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ เพื่อให้เกิดการตระหนักรู้เท่าทันภยั คุกคามตา่ ง ๆ จากการใช้ส่ือสังคมออนไลน์ เพื่อจะช่วยป้องกันภัย หรอื ลดความเสียหายลงได้ ภาพที่ 86 เลน่ โซเซียลเน็ตเวริ กใ์ ห้ปลอดภยั “รู้” ไวเ้ ลยี่ งอันตราย ภาพที่ 87 สาเหตทุ ไี่ ม่ควรให้ลกู ติดส่อื ออนไลน์

313 กรณีศึกษาท่ี 1 รวบหนุ่มปากช่องหวั ใส สกดั น้ามันกัญชาขายตลาดมืด พรอ้ มของกลางเพยี บ กกกกกกกเม่ือวันท่ี 11 มิถุนายน 2562 เจ้าหน้าท่ีชุดสืบสวน สภ.ปากช่อง นากาลังเข้าควบคุมตัว นายธนากร (ขอสงวนนามสกุล) อายุ 27 ปี ท่ีบ้านพักแห่งหน่ึงในชุมชนโรงสูบ เขตเทศบาลเมืองปากช่อง หลังสืบทราบมาว่า มีการลักลอบผลิตน้ามันกัญชาส่งขายผ่านโซเชียลเน็ตเวิร์ค นอกจากน้ี ยังพบของกลาง กัญชาอัดแท่ง ยาเค บ้อง เขียง พร้อมส่วนผสม ท้ังแอลกอฮอล์ น้ามันมะพร้าว อ้างไปได้สูตรมาจากอาจารย์ท่านหน่ึงใน กทม. เบื้องต้นแจ้ง ข้อหา ผลิตยาเสพติดให้โทษ ประเภทที่ 5 (กัญชา) โดยผิดกฎหมาย มียาเสพติดให้โทษประเภทท่ี 5 (กัญชา) ไว้ใน ครอบครองเพอ่ื จาหน่ายโดยผิดกฎหมาย เสพยาเสพติดให้โทษประเภทท่ี 5 (กญั ชา) โดยผดิ กฎหมาย มีวัตถอุ อกฤทธิ์ ประเภทท่ี 2 (เคตามีน) ไวใ้ นครอบครองโดยไมไ่ ด้รับอนุญาต จากการตรวจสอบของเจ้าหน้าท่ีพบของกลาง ประกอบด้วย 1. กัญชาแห้งห่อด้วยกระดาษฟอยล์ สีทอง น้าหนักรวมภาชนะบรรจุประมาณ 8.6 กิโลกรัม 2. เคตามีนแบ่งเป็นถุงบรรจุในถุงพลาสติกใสชนิดกดปิดดึงเปิดได้ จานวน 8 ถุง น้าหนักรวม 97.33 กรัม 3. ขวดบรรจุน้ามันกัญชาขนาดเล็ก จานวน 80 ขวด 4. ขวดเปล่าสาหรับ บรรจนุ ้ามนั กัญชา จานวน 1 ลงั ประมาณ 1,000 ขวด 5. แกลลอนสขี าวบรรจแุ อลกอฮอล์เหลวจานวน 1 แกลลอน 6. นา้ มนั กญั ชาผสมแอลกอฮอลจ์ านวน 1 ชามสเตนเลส ทผ่ี สมแลว้ 1 ชามสแตนเลสขนาดใหญ่ นอกจากน้ี ยังพบอุปกรณ์การเสพ เช่น บ้องกัญชาทาจากไม้ไผ่ 2 บ้อง เขียงไม้ โดย นายธนากร รับว่า ได้ไป เรียนวิธี ทาน้ามันกัญชา มาจากอาจารย์ท่านหน่ึงท่ี กทม. โดยสูตรในการผลิต มีส่วนผสม ทั้งแอลกอฮอล์ กัญชา น้ามันมะพร้าว ส่วนขั้นตอนวิธีการทา ไม่ขอเปิดเผย โดยกัญชา ซื้อมาจากแหล่งซ้ือขายตลาดมดื ใน กทม. นายธนากร ยังบอกว่าน้ามันกัญชา ใช้หยดใต้ลนิ้ รักษาโรคภมู แิ พ้ คลายเครียด นอนหลับสบาย และรักษาโรคอ่นื ๆ ได้อีกหลาย โรค ซึ่งในตลาดมืด มีการจาหน่ายกันต้ังแต่ ขวดละ 500 บาท ถึง 3,000 บาท มีการลงเพจขายกันอย่างโจ๋งครึ่ม โดยตน ผลิต จาหน่าย แจกจ่าย ให้กับวัยรุ่น และกลุ่มคนทั่วไป ในราคา 300 - 500 บาท นาไปขายต่อ ในราคา 500 - 3,000 บาท ขณะท่ีเจ้าหน้าที่ฝากไปถึงประชาชนท่ี ชอบใช้น้ามันกัญชา ว่าการลักลอบผลิตนั้น ไม่มีมาตรฐาน ไม่ถูก สุขลกั ษณะ ผิดกฎหมาย เปน็ อนั ตรายต่อสขุ ภาพ และมีผลข้างเคยี งอยา่ งมาก ควรปรึกษาแพทยก์ ่อนใช้

314 ผลการวิเคราะห์กรณศี ึกษา กกกกกกกผลการวิเคราะห์ จากตัวอย่างกรณีศึกษา รวบหนุ่มปากช่องหัวใส สกัดน้ามันกัญชาขาย ตลาดมดื พร้อมของกลางเพียบ จะเหน็ ได้ว่า กกกกกกก1. ความสาคัญของกรณีศึกษา คือ การสกัดน้ามันกัญชาด้วยตนเองเป็นวิธีการท่ีผิด กฎหมาย กกกกกกก2. ความสัมพันธ์ในกรณีศึกษา คือ มีความต้องการใช้น้ามันกัญชาจากกลุ่มวัยรุ่น และคน ทัว่ ๆ ไป มีการฝา่ ฝืนกฎหมาย ลกั ลอบผลิตนา้ มันกัญชา และมกี ารโฆษณาขายผลิตภัณฑน์ ้ามันกัญชา ขายผ่านสื่อออนไลน์ที่กลุ่มเป้าหมายสามารถเข้าถึงได้ง่าย ส่งผลให้นายธนากร ตัดสินใจลักลอบผลิต น้ามันกัญชาขายผา่ นสือ่ ออนไลน์ กกกกกกก3. หลกั การสาคัญในกรณีศึกษา คอื (1) การจะเชื่อถือข้อมูลทีผ่ ่านมาจากสื่อออนไลน์ ควร มีการวิเคราะห์ข้อมูล และแยกแยะความถูกต้องของข้อมูล และ (2) ความน่าเช่ือถือของแหล่งผลิต นา้ มันกญั ชาควรมมี าตรฐานรับรอง 4. กรณีศึกษาน้ีให้ประโยชน์ในการนาไปใชค้ อื 4.1 ถ้าจาเป็นต้องใช้น้ามันกัญชา ควรรู้ถึงวิธีการท่ีถูกต้อง ปลอดภัย และมี ประสทิ ธิภาพจากแพทย์ และเภสัชกรทีไ่ ด้รบั อนุญาตใหใ้ ชร้ กั ษาโรคดว้ ยนา้ มันกญั ชา 4.2 แนะนาคนในครอบครัว และคนในชุมชน ว่าต้องมีความรู้ ความเข้าใจ วิธีการท่ี ถูกต้อง ปลอดภัย และมีประสิทธิภาพ ถ้าจาเป็นต้องใช้ควรปรึกษาแพทย์ และเภสัชกรภายใต้การ ควบคมุ ดูแลของแพทย์ และเภสัชกรทีไ่ ดร้ ับอนุญาตใช้รักษาโรคดว้ ยนา้ มันกญั ชา

315 กรณศี กึ ษาท่ี 2 องคก์ ารเภสชั เตือน ต้อง “รู้ใหจ้ ริง” นา้ มนั กญั ชาทางการแพทย์ กอ่ นใช้! วันที่ 30 มิถนุ ายน 2562 องค์การเภสัชกรรมได้ทวิตข้อความ เตือนประชาชน โดยระบุว่า เมื่อเรารูว้ า่ กัญชามสี รรพคุณเปน็ ยา ดังนั้น เราจึงตอ้ งรู้ทจี่ ะใชใ้ ห้ถูกต้อง ปลอดภัย และมปี ระสิทธภิ าพแทจ้ รงิ ดว้ ย นะครับ

316 ผลการวิเคราะหก์ รณศี กึ ษา ผลการวเิ คราะห์ จากตวั อย่างกรณีศึกษา องคก์ ารเภสชั เตือน ตอ้ ง “รู้ให้จริง” น้ามนั กัญชาทาง การแพทย์ กอ่ นใช้! จะเห็นได้วา่ กกกกกกก1. ความสาคญั ของกรณีศึกษา คือ ความรทู้ ีถ่ กู ต้องในการใชน้ า้ มันกัญชา กกกกกกก2 ความสมั พนั ธ์ในกรณีศึกษา คอื สาเหตมุ คี วามรู้ในวธิ ีการใช้น้ามันกญั ชาไม่ถูกต้อง ส่งผล ใหใ้ ชน้ ้ามนั กญั ชาได้ไม่ปลอดภัย และไมม่ ีประสิทธิภาพ กกกกกกก3. หลักการสาคัญในกรณีศึกษา คือ ข้อมูลที่ผ่านทางสื่อออนไลน์ ถือได้ว่าเป็นข้อมูลที่มี ความน่าเชื่อถือ โดยดูจากแหล่งท่ีมาของข่าว ว่าข้อมูลที่ได้รับมีความน่าเชอื่ ถือ สามารถเข้าไปดูแหล่ง อา้ งองิ ของขอ้ มูลได้ และเกดิ ประโยชนต์ อ่ ผอู้ า่ น 4. กรณศี กึ ษานี้ใหป้ ระโยชน์ในการนาไปใชค้ ือ 4.1 ไมฝ่ า่ ฝนื กฎหมายลักลอบผลติ น้ามันกญั ชา และใชน้ ้ามนั กัญชาในทุกกรณี 4.2 แนะนาคนในครอบครัว และคนในชุมชน ว่าการฝ่าฝืนกฎหมายลักลอบผลิตน้ามัน กัญชาเปน็ สิง่ ผดิ กฎหมาย เพราะกญั ชาเป็นยาเสพตดิ ใหโ้ ทษประเภท 5 สรุป กกกกกกกเครือข่ายสงั คมออนไลน์กลายเป็นสังคมท่ีมขี นาดใหญ่มากขึ้น และมีความหลากหลายทั้งใน แง่คุณลักษณะทางเพศและอายุ ตลอดจนวัตถุประสงค์การใช้งาน ท่ีนับวันภาพของสังคมออนไลน์ ก็จะย่ิงสะท้อนภาพของคนในสังคมไทยเข้าไปทุกที ตั้งแต่เทคโนโลยีการส่ือสารพัฒนาอย่างก้าวล้า ส่ือสังคมออนไลน์กลับส่งผลไปในทางลบต่อชีวิตประจาวันและความสัมพันธ์ของคนในสังคมอย่าง ชัดเจนยิ่งข้ึน จนกลายเป็นประเด็นทางสังคม ที่ท้ังส่ือ กฎหมายและประชาชนเองจะต้องให้ ความสาคัญในการป้องกันและแก้ไข ซึ่งอาจจะนาไปสู่ปัญหาใหญ่ของสังคม ส่ิงที่เราสามารถทาได้ ในการป้องกันภัยท่ีมาจากสื่อสังคมออนไลน์ ก็คือการรู้เท่าทันสื่อ (Media Literacy) โดยต้องเข้าใจ สภาพของส่ือออนไลนว์ ่าเป็นสังคมท่ีมีทั้งพนื้ ทส่ี ่วนตัวและพน้ื ท่สี าธารณะ เรียนรูก้ ารส่ือสารและการมี ปฏิสัมพันธ์บนโลกออนไลน์กับชีวิตจริงว่า ความรอบคอบและมีสติทุกคร้ังในการส่ือสารและแสดง ความคดิ เหน็ ต่าง ๆ บนโลกออนไลน์ คอื วธิ ีป้องกนั ภัยรา้ ยเงียบไดเ้ ป็นอยา่ งดี กกกกกกกกรณีศึกษาท่ี 1 จะเหน็ ได้ว่าการสกัดน้ามันกญั ชาด้วยตนเอง เป็นวิธีการทผ่ี ดิ กฎหมาย และ การโฆษณาขายผลติ ภัณฑ์น้ามันกัญชา ผ่านส่ือออนไลน์ สามารถเข้าถึงได้ง่าย แต่การจะเช่ือถือข้อมลู ท่ผี า่ นมาจากสือ่ ออนไลน์ควรมีการวเิ คราะหข์ ้อมลู และแยกแยะความถูกต้องของขอ้ มูลเสียก่อน

317 กกกกกกกกรณีศึกษาท่ี 2 จะเห็นได้ว่า การได้รับความรู้ท่ีถูกต้องในการใช้น้ามันกัญชา จะส่งผลให้ใช้ น้ามันกัญชาได้อย่างปลอดภัย และมีประสิทธิภาพ ข้อมูลที่ผ่านทางสื่อออนไลน์นี้ ถือเป็นข้อมูลท่ีมี ความนา่ เชอื่ ถือสามารถเขา้ ไปดแู หล่งอ้างอิงของข้อมลู ได้ และเป็นประโยชน์ต่อผู้อา่ น