ข้อควรระวังการใช้มอเตอร์

ข้อควรระวงั การใช้มอเตอร์

1. การป้ องกันการเช่ือมมอเตอร์ขาดหาย (Motor not connected Protection) การควบคุมตวั มอเตอร์น้นั การออกแบบตูค้ วบคุมมอเตอร์ถือวา่ เป็นสิ่งที่ควรใหค้ วามสาคญั ถึงแมว้ า่ ตวั มอเตอร์จะใชไ้ ฟฟ้ าแบบ 3 เฟส 3 สาย ซ่ึงไม่จาเป็นตอ้ งใชส้ าย N เนื่องจากแรงดนั ไฟฟ้ า ระหวา่ งเฟสเป็น 380 Vac แต่สาหรับวงจรควบคุมต่างๆ ภายในตคู้ อนโทรลน้นั ยงั คงใชแ้ รงดนั 220 Vac ดงั น้นั ถา้ ในระบบไฟฟ้ าสาย N หายไปกจ็ ะทาใหร้ ะดบั แรงดนั ไม่สมบรู ณ์ เป็นตน้ สาเหตุเกดิ จาก โดยส่วนใหญ่ อุปกรณ์ชุดควบคุมมอเตอร์เกิดความผดิ ปกติ วงจรไม่สมบูรณ์ เช่น สาย N (neutral) ขาดหายจากระบบควบคุม เป็นตน้ ผลกระทบ การทางานของเคร่ืองจกั ร หรือมอเตอร์หยดุ ชะงกั อุปกรณ์และระบบไฟฟ้ าเสียหาย และ สูญเสียการผลิต การป้ องกนั ในส่วนการป้ องกนั น้นั มีวธิ ีป้ องกนั โดยติดต้งั อุปกรณ์ป้ องกนั Absence of neutral Protection เพ่อื ตรวจเชค็ วา่ สาย N ยงั ทางานครบวงจร หรือไม่ ถา้ สาย N หาย หรือขาด ตวั Absence of neutral Protection กจ็ ะส่ังใหม้ อเตอร์หยดุ ทางานก่อนจะเกิดความเสียหาย โดยการตดั วงจร Interlock หรือ ส่งั แจง้ เตือนในระบบ

2. การป้ องกนั อุณหภมู ทิ ่ตี วั มอเตอร์สูงเกนิ (Motor Thermal Warning Protection) ปัญหามอเตอร์ ท่ีมีอณุ หภมู ิสงู เกิน หรือ High Temperature เกิดมาจาก การเลือกขนาด และพกิ ดั ของมอเตอร์ การติดตงั้ ไมถ่ กู วิธี ลกั ษณะของโหลดที่นําไปใช้งาน รวมไปถึงอณุ หภมู ิ ของสภาพแวดล้อมในขณะใช้งานสงู เกินมาตรฐาน หลาย ๆ ปัญหาที่เกิดกบั มอเตอร์ รวมไปถึง ปัญหาที่เกิดจากมอเตอร์ท่ีมีอณุ หภมู สิ งู เกิน สาเหตุเกดิ จาก อณุ หภมู เิ กินพกิ ดั นนั้ มีสาเหตมุ าจากหลายปัจจยั เช่น สภาพแวดล้อมไมต่ รงกบั ที่ ออกแบบ, มอเตอร์ขบั โหลดเกินทําให้กระแสเกิน, การสตาร์ทบ่อยเกินไป จะมีกระแสเป็น จํานวนมากในตอนที่มอเตอร์สตาร์ททําให้ร้อนจดั , หรือการเลือกมอเตอร์ไมเ่ หมาะสมกบั สภาพการใช้งาน เป็นต้น ผลกระทบ ส่วนมาก มอเตอร์จะเสียหายเนื่องด้วยเกิดการลดั วงจรของขดลวด ซงึ่ การลดั วงจร เป็นปัญหาทางกล แต่สาเหตใุ หญ่เกิดขนึ ้ จากฉนวนขดลวดเสื่อมคณุ ภาพ เพราะอุณหภมู ทิ ี่ สงู เกินทําให้คณุ สมบตั ิทางกายภาพของวสั ดเุ ปล่ียนไป รวมถงึ วสั ดอุ ื่นๆภายในมอเตอร์ การป้ องกนั ในส่วนการทํางานของมอเตอร์ ควรจะต้องทําการตดิ ตงั้ โอเวอร์โหลด รีเลย์ (Overload Relay) ควบค่กู บั อปุ กรณ์ แมกเนติก ที่มีขนาดเหมาะสมในอปุ กรณ์ สตาร์ทมอเตอร์ เพ่ือทําการป้ องกนั มอเตอร์จากการเกิดโอเวอร์โหลด หรือความร้อนเกินพกิ ดั ซง่ึ จะสง่ ผลต่ออายกุ ารใช้งานของมอเตอร์ได้

3. การป้ องกนั มอเตอร์เม่ือมีโหลดใช้งานต่าเกนิ ไป (Motor load too low Protection) การพจิ ารณาในการนํามอเตอร์ไฟฟ้ าประสทิ ธิภาพสงู มาใช้งานนนั้ จะต้องพจิ ารณาถึง องค์ประกอบหลายๆด้าน เพือ่ ให้เกิดความค้มุ คา่ มากที่สดุ เน่ืองจากหากยงั ไมเ่ หมาะสมแล้ว การเปล่ียน มอเตอร์อาจจะเป็นการลงทนุ ท่ีสงู เกินไป ดงั นนั้ ควรวางแผนไว้ก่อนตดิ ตงั้ มอเตอร์มีโหลดใช้งานต่า คือ ? มอเตอร์ประสทิ ธิภาพสงู ถกู ออกแบบมาให้มีประสทิ ธิภาพสงู สดุ ท่ีโหลดประมาณ 90% ดงั นนั้ จงึ ไม่เหมาะท่ีจะนํามาใช้กบั โหลดท่ีต่ําเกิน สาเหตุเกดิ จาก เนื่องจากในการใช้งานครัง้ แรกได้เลือกขนาดมอเตอร์ไฟฟ้ าที่เผื่อขนาดไว้มากเกินไป ผลกระทบ เกิดการสญู เสียพลงั งานเกินความต้องการ คา่ ใช้จา่ ยสงู กว่าผลที่ได้รับเป็นต้น การป้ องกนั ควรวางแผนปรึกษาช่างผ้ชู ํานาญก่อนการติดตงั้ และเลือกขนาดของมอเตอร์ ให้เหมาะสมกบั โหลดที่นํามาใช้งาน ซง่ึ จะเป็นการลดพลงั งานลงได้เป็นอย่างมาก

4. การป้ องกันการกลับเฟสของมอเตอร์ 3 เฟส (Phase Sequence Protection) ปัจจบุ นั ระบบไฟฟ้ า 3 เฟส มีการใช้อยา่ งแพร่หลายทงั้ ในอตุ สาหกรรม หรืออาคารตา่ งๆ หากระบบ ไฟฟ้ าเกิดความผิดปกตขิ นึ ้ ไม่ว่าจะเป็นสาเหตใุ ดๆก็ตามจะส่งผลกระทบให้กบั ระบบอย่างมาก ในสว่ นบทความนีจ้ ะกลา่ วถงึ ปัญหาของการกลบั เฟสของมอเตอร์ 3 เฟส แบบไม่ได้เจตนา ถือวา่ เป็ นปัญหา สําคญั เชน่ ในงานควบคมุ ท่ีออกแบบให้มอเตอร์หมนุ ได้ทศิ ทางเดียวเท่านนั้ ซงึ่ จําเป็นต้องติดตงั้ อปุ กรณ์ ป้ องกนั ไว้เพื่อความปลอดภยั ตอ่ ระบบการทํางาน แรงดันกลับขัว้ หรือเฟส คืออะไร ความผดิ ปกตใิ นระบบไฟฟ้ า ท่ีไม่ได้เจตนากลบั ขวั้ หรือกลบั เฟส เป็นผลทําให้อปุ กรณ์ไฟฟ้ าทํางานผดิ ปกติ จากเดมิ สาเหตุเกดิ จาก ปัญหาทางด้านแรงดนั ในเฟส หรือความผิดปกติของลําดบั เฟสในระบบไฟฟ้ า ผลกระทบ สามารถสง่ ผลกระทบต่อระบบสายงานได้รับความเสียหายได้ เนื่องจากบางงานถกู ออกแบบให้มอเตอร์หมนุ ได้แคท่ ิศทางเดียวเทา่ นนั้ เชน่ สายพานลําเลียง การป้ องกนั จําเป็นต้องตดิ ตงั้ อปุ กรณ์ตรวจเชค็ ลําดบั ของเฟสในระบบไฟฟ้ าให้ถกู ต้อง โดยใช้ อปุ กรณ์ชนดิ นีช้ ่ือวา่ Phase sequence protection relay ในการป้ องกนั ปัญหาเฟสกลบั โดยไม่ได้เจตนา