อ.รัชดาพร ฐานมั่น

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 41 2.การเรยี นรูด้ ้วยตนเอง เปน็ การเรยี นรู้ท่ีกำหนดข้นึ ดว้ ยตนเอง เปน็ การเรยี นรู้ด้วยความตั้งใจ เพราะมจี ุดมงุ่ หมายทีต่ ้องการเรียนรู้ในเรื่องดังกล่าว 3.การเรียนร้ใู นชวี ติ ประจำวนั เปน็ การเรียนรูจ้ ากการท่บี คุ คลมีปฏิสมั พันธก์ ับสภาพแวดล้อม หรือสถานการณ์ท่ีเอื้อตอ่ การเรยี นรใู้ นชีวิตประจำวัน 4.การเรยี นรู้จากสถานศึกษา องค์กร หรอื หนว่ ยงานทีเ่ ก่ียวขอ้ ง 5.การเรยี นรู้จากการตีความ เกดิ จากกระบวนการคดิ วิเคราะห์จากประสบการณเ์ ดิมของ บุคคล การเรียนรู้ สามารถเรียนรไู้ ด้หลายวิธี ทงั้ จากประสบการณ์การเรียนรดู้ ้วยตนเอง การลงมือ ปฏิบตั ิ การดำเนินชีวิตประจำวัน การพดู คยุ แลกเปลย่ี นความคิดเห็น การเรียนรูจ้ ากส่อื เทคโนโลยี หนังสอื โทรทศั น์ วิทยุ สื่อออนไลน์ และแหล่งเรยี นรู้อื่น ๆ รวมทง้ั การเรียนรู้จากสถานศึกษา เปน็ ตน้ 8. งานวจิ ยั ทเี่ กีย่ วขอ้ ง อรุณี เสือสิงห์, บรรณกร เสือสิงห์, รุ่งพิทยา คณะช่าง, พงศ์พิษณุ บุญดา (2563) ทำการศึกษาวิจัยเร่ืองความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมสุขภาพของ ประชาชน อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์ พบว่า ประชาชนส่วนใหญ่ (1) มีความรอบรู้ในระดับไม่ดี (คือ มีความฉลาดทางสุขภาพไม่เพียงพอ ต่อการปฏิบัติตน) ร้อยละ 60.2 มีพฤติกรรมสุขภาพ อยู่ใน ระดับไม่ดี(คือ มีการปฏิบัติตนตามหลัก ได้ปริมาณเพียงพอ) ร้อยละ 65.6 (2) ปัจจัยส่วนบุคคลด้าน เพศ การศึกษา สถานภาพสมรส และอาชีพ มีความสัมพันธ์ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับความรอบรู้ ด้านสุขภาพ ที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 (P =0.009, 0.001, 0.001, 0.001 ตามลำดับ) (3) ผลการ วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ พบว่าความรอบรู้ด้าน สุขภาพมีความสัมพันธ์เชิงบวกในระดับปานกลางกบั พฤติกรรมสุขภาพ อย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ 0.01 (r=0.46) เทอดศกั ด์ิ นำเจรญิ , จำรณุ ี วาระหัส, ศักรินทร์ สวุ รรณเวหา (2562) ศกึ ษาวิจยั เรื่องการ พฒั นารปู แบบการบรหิ ารจัดการดา้ นอาหารและโภชนาการในกลุ่มผู้สูงอายุตาบลเขารปู ชา้ ง อำเภอ เมอื ง จงั หวัดสงขลา พบวา่ การสงั เคราะห์การพฒั นารูปแบบการบรหิ ารจัดการด้านอาหารและ โภชนาการโดยใชแ้ นวทางอาหารของแม่ตำบลเขารปู ช้าง พบว่า ภาคอี งค์กรต่างๆในเกิดความ ตระหนกั ในการบรหิ ารจดั การดา้ นอาหารและโภชนาการในกลมุ่ วยั ต่างๆและนาผลการปฏบิ ตั สิ กู่ าร พฒั นานโยบายเพ่ือการสง่ เสรมิ โภชนาการท่ยี ่งั ยืนของชมุ ชน พุทธพิ ร พธิ านธนานุกลู และภริ มย์ รชตะนันท์ (2562) ทำการศึกษาวิจยั เร่ืองภาวะโภชนาการ และปจั จยั ท่ีเก่ยี วขอ้ งกับภาวะโภชนาการของผู้สงู อายทุ ่ีอาศัยอยู่ในชมุ ชน ผลการศึกษาพบวา่ สูงอายุ ส่วนใหญเ่ ป็นเพศหญิง ร้อยละ 70.5 เป็นผสู้ ูงอายุวยั ต้น (60–69 ปี) ร้อยละ 50.2 มีดชั นีมวลกายอยู่

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 42 ในเกณฑป์ กติ ร้อยละ 32.1 มีขนาดรอบเอวอยู่ในเกณฑม์ าตรฐาน รอ้ ยละ 56.8 มีโรคประจำตวั รอ้ ย ละ 40.3 โดยผู้สงู อายุมีภาวะโภชนาการปกติ รอ้ ยละ 62.2 มีความเสีย่ งต่อภาวะขาดสารอาหารรอ้ ย ละ 35.9 และมีภาวะขาดสารอาหาร รอ้ ยละ 1.9 ปจั จยั ทีม่ ีความสมั พันธ์กับภาวะโภชนาการของ สงู อายุ อยา่ งมีนยั สำคญั ทางสถติ ิคือ อายุ การมีโรคประจำตัว ระยะเวลาการเจ็บปว่ ย การเจ็บป่วย หรือปญั หาสุขภาพในระยะเวลา 2 อาทติ ยท์ ่ผี ่านมา การใช้ยา ปญั หาระบบประสาทด้านการรับกลิ่น และการมองเหน็ จำนวนฟัน ปัญหาสขุ ภาพช่องปากและฟัน และความสามารถในการเคี้ยวอาหาร (p = 0.003, 0.009, 0.009, 0.001, 0.041, 0.010,0.010, 0.007, 0.003 และ 0.004 ตามลำดบั ) จากการศึกษานีส้ รุปไดว้ า่ ปจั จัยท่ีเกีย่ วข้องกับภาวะโภชนาการของผสู้ ูงอายุมหี ลายปัจจยั ดังนั้นการประเมนิ ภาวะโภชนาการจงึ ควรเริ่มต้ังแต่ก่อนเข้าสู่วัยสูงอายุ เพอ่ื ท่ีจะเป็นการปอ้ งกันและ ลดปัญหาโภชนาการในผูส้ งู อายุได้ องั ธนา จุลสุคนธ์, นพวรรณ เปียซื่อ,วราภรณ์ ทิพยส์ วุ รรณกลุ และจิราพร ไลนงิ เกอร์ (2562) ทำการศึกษาเร่ืองความรอบรู้ดา้ นโภชนาการและผลลพั ธ์ทางสขุ ภาพของผู้สูงอายุท่เี ป็นเบาหวานชนิด ที่ 2 ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีความรอบรู้ด้านโภชนาการโดยรวม ความรอบรู้ด้าน โภชนาการขั้นพื้นฐานและข้ันปฏิสัมพันธ์อยู่ในระดับปานกลาง ส่วนข้ันวิจารณญาณของผู้สูงอายุ ตอนต้นและผู้สูงอายุตอนกลางอยู่ในระดับปานกลาง ในขณะท่ีผู้สูงอายุตอนปลายอยู่ในระดับต่ำ ปัจจัยส่วนบคุ คลได้แก่ อายุ ระดับการศึกษา รายได้ และแหล่งแสวงหาข้อมูลมคี วามสัมพันธ์กับความ รอบรู้ด้านโภชนาการโดยรวมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ความรอบรู้ด้านโภชนาการโดยรวมมี ความสัมพันธ์กับเส้นรอบเอวอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ความรอบรู้ด้านโภชนาการขั้นพื้นฐานและขั้น วิจารณญานมคี วามสัมพันธก์ บั ความดันโลหิตไดแอสโตลิคอยา่ งมีนยั สำคญั ทางสถิติ อารยี ์ แร่ทอง (2562) ทำการศึกษาวิจัยเรื่องความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ 3อ 2สของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน กรณีศึกษาตำบลหินตก อำเภอร่อนพิบูลย์ จังหวัด นครศรีธรรมราช ผลการศึกษาพบว่า อสม.ส่วนใหญ่มีความรอบรู้อยู่ในระดับพอใช้คือมีความฉลาด ทางสุขภาพเพียงพอต่อการปฏิบัติตนตามหลัก 3อ 2ส ร้อยละ 62.84 มีความรอบรู้ในระดับไม่ดีคือมี ความฉลาดทางสุขภาพไม่เพียงพอต่อการปฏิบัติตนร้อยละ 30.6 และระดับดีมากคือมีความฉลาดทาง สุขภาพท่ีมากเพียงพอและมีการปฏิบัติตนตามหลัก 3อ 2ส ได้ถูกต้องและยั่งยืนจนเชี่ยวชาญร้อยละ 6.56 มีพฤติกรรมสุขภาพ 3อ 2ส อยู่ในระดับพอใช้คือมีการปฏิบัติตนตามหลัก 3อ 2ส ได้ปริมาณ เพียงพอร้อยละ 66.7 รองลงมาอยู่ในระดบั ไมด่ คี ือเปน็ ผู้ที่มกี ารปฏิบตั ิตนตามหลัก 3อ 2ส ได้น้อยและ ไม่ค่อยถูกต้องร้อยละ 30.1 และระดับดีมากคือมีการปฏิบัติตนตามหลัก 3อ 2สได้ปริมาณมาก เพียงพอต่อสุขภาพท่ีดีอย่างยั่งยืนจนเช่ียวชาญร้อยละ 3.3 ปัจจัยส่วนบุคคลด้านอายุมีความสัมพันธ์ อย่างมีนัย สำคัญทางสถิติกับความรอบรู้ด้านสุขภาพ 3อ 2ส ท่ีระดับนัยสำคัญ .05 (P=.026) โดย อสม.ที่มอี ายุ 15-45 ปี วนใหญ่มคี วามรอบรู้ระดับพอใช้ รอ้ ยละ 66.67 และอายุ ≥46 ปีข้ึนไปมรี ะดับ

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 43 ความรอบรู้ด้านสุขภาพระดับพอใช้ร้อยละ 60.68 ผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของความรอบรู้ด้าน สุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ 3อ2ส พบว่า ความรอบรู้ด้านสุขภาพมีความสัมพันธ์เชิงบวกในระดับ ปานกลางกบั พฤตกิ รรมสุขภาพ 3อ2ส อยา่ งมนี ัยสำคญั ท่ีระดับ 0.01 (r=.539) พิมพ์ใจ ทายะติ, ชไมพร ดิสถาพรและฤทธิชัย อ่อนม่ิง (2560) ศึกษาวิจัยเรื่องรูปแบบการ จัดการเรียนรู้สาหรับผู้สูงอายุประเทศไทยเพื่อการรู้เท่าทันเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร ผล การศึกษาพบว่า ผู้สูงอายุมีขีดความสามารถการรูเ้ ท่าทันเทคโนโลยีสารสนเทศและการสอ่ื สารเฉลี่ยใน ระดับปานกลาง โดยมีขีดความสามารถระดับปานกลางในองค์ประกอบของเร่ือง การเข้าถึง การ ประเมิน การรวมรวม การจัดการ และระดับต่ำ ในองค์ประกอบของเร่ือง การสร้างผลการสำรวจ ผวู้ ิจยั นามาพฒั นาเป็นรปู แบบการจัดการ คมสรรค์ ช่ืนรัมย์, บุญสิทธ์ ไชยชนะ และกรรณิกา เรืองเดช ชาวสวนศรีเจริญ (2559) ทำการศึกษาวิจัยเรื่อง การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพตนเอง ในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดไม่พ่ึง อินซูลนิ ของโรงพยาบาลสุคริ ิน ด้วยเทคนิคการวางแผนแบบมีส่วนรว่ ม (AIC) ผลการศึกษาพบว่าเทยี บ คา่ เฉลย่ี Paired t-test ผลการศึกษาพบว่า 1. รูปแบบการดูแลสุขภาพตนเองด้วยกระบวนการ AIC มี 2 รูปแบบคือ1) รูปแบบการดูแล สุขภาพตนเองของผู้ป่วยโรคเบาหวานและญาติหรือผู้ดูแลประกอบด้วยการปฏิบัติพฤติกรรมสุขภาพ ตนเองของผู้ป่วยโรคเบาหวาน 4 คือ ด้านการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย การรับประทาน ยาและการจัดการอารมณ์2) รูปแบบการดูแลสุขภาพตนเองสำหรับทีมสุขภาพโรงพยาบาลสุคิรินและ เครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิ ประกอบด้วยการประเมิน ติดตาม พฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วย โรคเบาหวาน ซึ่งเป็นการดูแลสุขภาพแบบองค์รวมและการสนับสนุนทางสังคมแก่ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ให้เห็นคุณค่าในตนเองและมีความตระหนักรวมท้ังมีพลังอำนาจในการตัดสินใจเลือกปฏิบัติพฤติกรรม สขุ ภาพตนเอง ให้สามารถควบคมุ ระดบั น้ำตาลในเลือดได้ประสบผลสำเรจ็ 2. ภายหลังการทดลองใช้รปู แบบการดูแลสุขภาพตนเอง ผู้ป่วยโรคเบาหวานมีพฤติกรรมการ ดูแลสุขภาพตนเองด้านการบริโภคอาหาร การรับประทานยา การออกกำลังกายและการจัดการ อารมณ์ สงู กว่าก่อนการใช้รูปแบบการดูแลสขุ ภาพตนเองอย่างมนี ยั สำคญั ทางสถติ ิท่ี ระดบั .05 ขวัญเมอื ง แกว้ ดำเกิงและดวงเนตร ธรรมกุล (2558) ทำการศกึ ษาเร่ืองการเสริมสร้างความ รอบร้ดู ้านสขุ ภาพในประชากรผู้สูงวัย ผลการศึกษาพบวา่ การสรา้ งเสรมิ ความรอบรู้ดา้ นสุขภาพใน ประชากรผู้สงู อายุที่ผ่านมา มุ่งเนน้ ความสามารถพนื้ ฐานมากเกินไป ให้ความสำคัญในการพฒั นา ทกั ษะค่อนขา้ งนอ้ ย และการพัฒนาวิธีการวดั และการประเมนิ ไม่กา้ วหน้าเท่าที่ควร ทัศนะท่ีแตกต่าง ของนักวชิ าการในการพฒั นาระดบั Health literacy ได้ช่วยสร้างประเดน็ ในการพัฒนา ปรบั ปรงุ และเตรียมการดา้ นการสอื่ สารและการให้ขอ้ มลู ข่าวสารในระบบบริการดา้ นสขุ ภาพและการ

44 รักษาพยาบาล รวมทงั้ การสร้างเสริมความรอบรูด้ ้านสขุ ภาพใหเ้ กิดขึน้ อย่างเปน็ ระบบ โดยเฉพาะใน กลมุ่ ประชากรผ้สู งู อายุ ข้อเสนอแนะ: พยาบาลและทีมสุขภาพควรพัฒนาส่ือและวธิ ีการ เพิ่มช่องทางการส่ือสารเพ่ือ ส่งเสริมความรอบรู้ด้านโภชนาการให้เหมาะสมกับผู้สูงอายุท่ีเป็นเบาหวานชนิดท่ี 2 โดยเฉพาะ ผ้สู ูงอายุตอนปลาย กลุ่มท่ีการศกึ ษาน้อย รายได้น้อย มีแหล่งแสวงหาข้อมูลจำกดั และควรให้บคุ คลใน ครอบครัวมีส่วนร่วมส่งเสริมความรอบรู้ด้านโภ ชนาการเพ่ือเสริมสร้างพฤติกรรมการบริ โภ คท่ี เหมาะสมอนั จะนำไปสผู่ ลลพั ธท์ างสขุ ภาพทีด่ ีของผสู้ งู อายทุ ่เี ปน็ เบาหวานชนดิ ท่ี 2 เลิศวัลลภ ศรษี ะพลภูสิทธิ และธมนพัชร์ ศรีษะพลภูสิทธิ (2559) ทำการศึกษาวิจัยเรื่องการ ปรับตัวเพือ่ เข้าสู่สังคมผู้สงู อายุในประเทศไทย มวี ัตถปุ ระสงค์เพ่อื นาเสนอสถานการณ์การปรับตัวเพ่ือ เข้าสู่สงั คมผู้สูงอายุในช่วงเวลาที่มีการเปลีย่ นแปลงโครงสร้างประชากรเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุในประเทศ ไทย เน่ืองจากเล็งเห็นว่าผู้สูงอายุเหล่าน้ีมีแนวโน้มท่ีจะเพ่ิมจานวนมากขึ้นในสังคมสูงวัยของประเทศ ไทย ท้ังน้ียังเป็นประเด็นท่ีได้รับความสนใจมากท้ังในระดับชาติและในระดับโลกที่ควรทาการศึกษา เพ่ือให้ได้องค์ความรู้ท่ีเหมาะสมต่อการนาไปใช้ประโยชน์ในการวางแผน เพื่อยกระดับความสุขของ สังคมผู้สูงอายุตอ่ ไป จากการศึกษาพบวา่ ประเทศไทยอยรู่ ะหว่างการเปลี่ยนแปลงทางประชากรอยา่ ง รวดเร็ว โดยเฉพาะโครงสร้างอายุของประชากร โดยมีสัดส่วนเพ่ิมข้ึนของประชากรวัย 60 ปีข้ึนไป และผู้สูงอายุในครอบครัวสูงวัยในประเทศไทยส่วนใหญ่มคี วามสุขดี ท้ังทางสุขภาพกายและสุขภาพใจ แต่อย่างไรก็ตาม พบว่า ผู้สูงอายุส่วนใหญ่มีความสุขทางด้านเศรษฐกิจค่อนข้างต่ำเนื่องจากมีปัญหา เร่ืองรายได้และความมั่นคงทางการเงิน ขาดเงินออม ขาดรายได้ท่ีสม่ำเสมอ ดังนั้น การที่จะยกระดับ ความสุขให้แก่ผู้สูงอายุจาเป็นที่จะต้องสนับสนุนทางด้านเศรษฐกิจก่อนอันดับแรก การสร้างรายได้ที่ ยงั่ ยืน ส่งเสรมิ การออม และท่ีสำคัญควรลดภาวะหนส้ี นิ เป็นต้น มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

45 9. กรอบแนวคดิ การวิจัย 1.สำรวจสภาพปัจจุบันของภาวะโภชนาการและความรู้ ความเข้าใจทางสุขภาพท่ีถูกต้องของกลุ่ม ผู้สูงอายุในเขตพ้ืนท่ี ตำบลจอมบงึ อำเภอจอมบงึ จงั หวัดราชบรุ ี 2. ศึกษาเอกสารและออกแบบรูปแบบการดำเนินการและแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยผ่านส่ือการ เรยี นรูด้ ้านอาหารและโภชนาการ 3. พัฒนารูปแบบการดำเนินการและแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยผ่านสือ่ การเรียนรู้ด้านอาหารและ โภชนาการ โดยการมีส่วนร่วมของผู้ดูแลผู้สูงอายุและผู้ที่เก่ียวข้องในเขตพื้นที่ตำบลจอมบึง อำเภอ จอมบงึ จงั หวัดราชบรุ ใี นกิจกรรมสนทนากลุ่ม การประชุมเชิงปฏิบัติการ (Focus Group) มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง ก ำ ห น ด วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค์ ก า ร วางขอบเขตเนื้อหาความสามารถในการจัดการด้าน เรยี นร้สู ำหรับผสู้ ูงอายุ อาหารและโภชนาการ ออกแบบการนำรูปแบบการ เรียนรู้ด้วยสอื่ ท่ีไดม้ าประกอบกจิ กรรม ป รับ แก้ไขเพื่ อความสมบู ร ณ์ จากวิเคราะห์ และ ก า ร เลื อ ก รู ป แ บ บ ก า ร ประเมินผลการการใช้สื่อ โดยการประเมินความรู้และ จั ด ก า ร เรี ย น รู้ / แ น ว ความเข้าใจ ความพึงพอใจ และประสิทธิผลรูปแบบการ ทางการเรียนรู้โดยการใช้ ดำเนินการและแนวทางการจัดการศึกษา/การเรียนรู้โดย สือ่ การเรยี นรู้ดว้ ยตนเอง ผา่ นสื่อการเรียนรู้ดว้ ยตนเอง

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 46 บทท่ี 3 วิธดี ำเนินการวจิ ยั งานวิจัยน้ีมุง่ ศกึ ษาเกี่ยวกับการพัฒนารปู แบบการใช้ส่อื การเรยี นรู้ด้านอาหารและโภชนาการ ในกลุ่มผสู้ ูงอายุโดยการเน้นแบบมีสว่ นรว่ ม (participatory action research) โดยอาศัยงานวจิ ัยเป็น เคร่ืองมือในการพัฒนาและเสริมศักยภาพแก่ผู้สูงอายุในชุมชน กล่าวคือ ให้แกนนำและสูงอายุใน ชุมชน ครูผู้สอน/วิทยากร ผู้ท่ีเกี่ยวข้องในหน่วยงานองค์การบริหารส่วนตำบล ในการสำรวจค้นหา วิเคราะห์ประเด็นปัญหาร่วมกัน ตลอดจนพัฒนารูปแบบการดำเนินการและแนวทางการเรียนรู้โดย ผา่ นส่ือการเรยี นร้ดู ้านอาหารและโภชนาการ ท่ีเกดิ จากความร่วมมือระหว่างนักวิจัยและความร่วมมือ จากหนว่ ยงานสว่ นของตำบลจอมบึง อำเภอจอมบงึ จงั หวัดราชบุรมี าร่วมดำเนนิ การ 1. รูปแบบการวิจัย งานวิจยั นี้มุง่ ศึกษาเกี่ยวกับการพัฒนารปู แบบการใช้สอ่ื การเรยี นรู้ด้านอาหารและโภชนาการ ในกลุ่มผูส้ ูงอายุโดยการเน้นแบบมีส่วนร่วม (participatory action research) โดยอาศัยงานวิจัยเป็น เครือ่ งมือในการพฒั นาและเสริมศักยภาพแกผ่ สู้ ูงอายุ 2. ประชากรและกลุ่มตวั อยา่ ง ประชากร ประชากรในการศึกษาวิจัยคร้ังน้ี คือ กลุ่มผู้สูงอายุที่มีอายุ 60 ปี ขึ้นไป โดยการอาศัยอยู่ใน เขตพื้นที่ตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี จำนวน 1,038 คน (ระบบสถิติทางการทะเบยี น, 2561) และครูผู้สอน/วิทยากร ผู้ท่ีเกี่ยวข้องในหน่วยงานองค์การบริหารส่วนตำบล ชมรมผู้สูงอายุ แกนนำในชุมชน 2. กลุ่มตัวอย่างในการศึกษาวิจัยคร้ังนี้ คือ 1) กลุ่มผู้สูงอายุที่มีอายุ 60 ปี ข้ึนไป โดยการ อาศัยอยู่ในเขตพื้นท่ีตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี ใช้สูตรการคำนวณหาขนาดกลุ่ม ตัวอย่างโดยใช้สตู รของยามาเน่ (Yamane, 1967) ดงั น้ี

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 47 สูตรคำนวณกล่มุ ตวั อย่าง n= N 1+N(e)2 เมือ่ n = ขนาดของกลุม่ ตัวอย่าง N = จำนวนประชากร e = ความคลาดเคล่อื นทยี่ อมรับได้ในท่ีนม้ี คี า่ เท่ากับ 0.05 แทนคา่ ในสตู ร n = 1,038 1+1,038(0.05)2 = 288.73 = 289 คน ดังนน้ั ในการศกึ ษาครง้ั นจี้ ึงใชก้ ลุ่มตวั อยา่ ง จำนวน 289 คน 2) หน่วยงานที่เก่ียวข้อง คือ ครูผู้สอน/วิทยากร ผู้ที่เก่ียวข้องในหน่วยงานองค์การบริหารส่วนตำบล ชมรมผู้สูงอายุ แกนนำในชุมชน 3. วธิ ีการสุ่มตวั อยา่ ง 3.1 เกณฑใ์ นการพจิ ารณาเลอื กกลมุ่ ตัวอย่าง ดังนี้ 3.1.1 ประชากรเพศชายหรอื เพศหญงิ ทีม่ ีอายุ 60 ปี ขึน้ ไป 3.1.2 สามารถส่ือสารเขา้ ใจความหมาย ฟงั พูด อ่าน เขียน ภาษาไทยได้ 3.13 ผสู้ งู อายทุ ่อี ย่ใู นกล่มุ ติดสงั คม ตดิ บ้าน 3.1.4 เข้ารว่ มกจิ กรรมโดยความสมคั รใจ 3.1.5 สามารถดูแลกิจวัตรประจำวันไดเ้ อง 3.1.6 สามารถเขา้ รว่ มกจิ กรรมได้ตลอดระยะเวลาการทำวิจัย 3.2 นำรายช่ือประชากรที่มีคุณสมบัติตามที่กำหนดไว้มาสุ่มตัวอย่างแบบง่าย (Simple random sampling) โดยวิธีจับสลากจากรายชื่อผู้สูงอายุท้ังหมดในพื้นที่ศึกษา ให้ได้ขนาดตัวอย่าง จำนวน 289 คน ข้ันตอนและกระบวนการวิจัย ขั้นตอนและวิธีการในการศึกษาดำเนินการตามหลักการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม โดย ผู้วิจัยดำเนินการในการเก็บรวมรวมข้อมูลและดำเนินการวิจัยโดยการมีส่วนร่วมกับผู้สูงอายุในชุมชน ครูผู้สอน/วิทยากร ผู้ที่เก่ียวข้องในหน่วยงานองค์การบริหารส่วนตำบล ชมรมผู้สูงอายุ แกนนำใน ชุมชนโดยมขี ้ันตอนการดำเนินการดังตอ่ ไปนี้

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 48 ขน้ั ตอนที่ 1 ทบทวนวรรณกรรม ประกอบด้วย 1) การศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องเก่ียวกับปัญหา ความต้องการ สภาพปัจจุบันและปัญหา เกี่ยวกับภาวะโภชนาการและการเรียนรสู้ ำหรบั ผสู้ งู อายุ 2) สำรวจและวิเคราะห์สถานการณ์สภาพปัจจุบันของภาวะโภชนาการและความรู้ ความ เขา้ ใจทางสุขภาพท่ถี กู ต้องของกลมุ่ ตวั อย่าง ข้นั ตอนท่ี 2 ขั้นตอนการพัฒนา ประกอบดว้ ย 1) ศึกษารูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยการผ่านสื่อการเรียนรู้ด้านอาหารและโภชนาการ สำหรับผสู้ งู อายุ ด้วยการวิจัยเชิงปฏิบตั ิการแบบมีส่วนร่วม และการประชาพจิ ัย โดยการ จัดประชมุ แก่คณะทำงานประชาพิจยั และแกนนำชุมชน เก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับการ จัดการเรียนรู้โดยการผ่านสื่อการเรียนรู้ด้านอาหารและโภชนาการสำหรับผู้สูงอายุ โดย ใช้แบบสัมภาษณ์เพื่อสืบค้นข้อมูลด้านความต้องการด้านการส่งเสริมการเรียนรู้ของ ผู้สูงอายุโดยผ่านส่ือการเรียนรู้ด้านอาหารและโภชนาการสำหรับผู้สูงอายุ พร้อมท้ัง แลกเปลยี่ นเรยี นรู้ 2) ระบหุ น่วยงาน/องคก์ รที่เกยี่ วขอ้ ง/ผแู้ สดงทางสังคม 2.1 สัมภาษณ์เชิงลึกผู้แทนของหน่วยงาน/องค์กรที่เก่ียวข้องกับผู้สูงอายุด้วยแบบ สมั ภาษณ์ 2.2 การประชุมเพ่ือระบุหน่วยงาน/องค์กรท่ีเกี่ยวข้อง และหาแนวทางการจัดรูปแบบ การจัดการเรียน รู้โดยผ่าน ส่ือการเรียน รู้ด้าน อาห ารแล ะโภ ช นาการสำห รับ ผู้ สูงอายุ ผู้เข้าร่วมประชุมประกอบไปด้วย ตัวแทนองค์การบริหารส่วนตำบล ครูผู้สอน/วิทยากร ชมรมผสู้ ูงอายุ แกนนำในชมุ ชน 3) การตรวจสอบความถูกต้องและน่าเช่ือถือ ท่ีได้จากการวิจัยในเร่ืองรูปแบบการจัดการ เรยี นร้โู ดยการผา่ นสือ่ การเรียนรดู้ า้ นอาหารและโภชนาการสำหรับผ้สู ูงอายุ โดยผูว้ จิ ัยนำร่างแนวทางฯ มาตรวจสอบความเหมาะสม และขอความคิดเห็นข้อเสนอแนะด้วยการสนทนากลุ่มร่วมกันระหว่าง กลุ่มผู้สูงอายุ ผู้เชี่ยวชาญด้านการศึกษา แกนนำชุมชน ชมรมผู้สูงอายุ ตัวแทนองค์การบริหารส่วน ตำบล 4) สรุปรูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยการผ่านส่ือการเรียนรู้ด้านอาหารและโภชนาการ สำหรบั ผูส้ งู อายุ

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 49 3. เครื่องมอื ทใี่ ช้ในการวิจัย 3.1 เครื่องมือที่ใชใ้ นการเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู เชิงปริมาณด้านภาวะสขุ ภาพ โดยใช้แบบสอบถาม ดังนี้ ส่วนที่ 1 แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลและข้อมูลด้านสุขภาพ จำนวน ข้อ ได้แก่ อายุ เพศ น้ำหนกั สว่ นสูง ดชั นมี วลกาย ส่วนท่ี 2 แบบประเมินภาวะโภชนาการ Mini Nutritional Assessment (MNA® ) พัฒนา โดยศูนย์วิจัยเนสท์เล่ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ และแปลเป็นภาษาไทย โดยสถาบันวิจัยโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล MNA® เป็นเครื่องมือที่ได้รับการยอมรับและถูกนำมาใช้ในการประเมินภาวะ โภชนาการของผู้สูงอายุทั้งในกลุ่ม ที่พักรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาล สถานบริบาลเพ่ือการดูแลระยะ ยาว สำหรับผู้สูงอายุและในชุมชนท้ังในต่างประเทศและประเทศไทย เนื่องจากเครื่องมือผ่านการ ตรวจสอบความถูกต้อง ความเช่ือถือ และความไว ในการประเมินภาวะโภชนาการของผู้สูงอายุอยู่ใน ระดับสูง มีค่าความเชื่อมั่น Cronbach’s alpha ได้ค่าเท่ากับ 0.8317 แบบประเมินภาวะโภชนาการ MNA® ในผู้สูงอายุสามารถใช้ค้นหากลุ่มเสี่ยงและขาดสารอาหารในชุมชนได้อย่างรวดเร็ว รวมทั้ง สามารถแยกผูท้ ่ขี าดอาหารจากผทู้ ม่ี ภี าวะโภชนาการปกตไิ ด้ชดั เจน แบบประเมินภาวะโภชนาการของผู้สูงอายุ MNA® มีจำนวน 18 ข้อ คำถามทุกข้อจะมีคะแนน กำกบั คะแนนสงู สดุ 30 คะแนน แบ่งเปน็ 2 สว่ น ได้แก่ ส่วนท่ี 1 เป็นการคัดกรองความเสี่ยงขาดอาหาร (Mini Nutritional Assessment- Short Form; MNA® -SF) ต้ังแต่ ข้อ 1-6 (14 คะแนน) และสว่ นที่ 2 เปน็ การประเมนิ ภาวะโภชนาการ ตั้งแตข่ อ้ 7-18 (16 คะแนน) การประเมนิ แบ่งออกเปน็ 2 ข้นั ตอน ขัน้ ตอนที่ 1 ให้ผู้สูงอายุทุกคนตอบแบบประเมิน ส่วนท่ี 1 จากน้นั ใหค้ ิดคะแนน หากคะแนน การคัด กรองได้ 12 คะแนนหรือมากกว่า จัดว่าเป็นกลุ่มไม่เสี่ยง และไม่จำเป็นต้องถามต่อในส่วนท่ี 2 แต่หากได้ 11 คะแนนหรอื น้อยกว่า หมายถงึ ผู้สูงอายุมีโอกาสเส่ียงขาดอาหาร จึงดำเนินการข้ันตอน ที่ 2 ต่อและนำ คะแนนที่ได้ทั้งหมดมารวมกัน แล้วเปรียบเทียบภาวะโภชนาการตามเกณฑ์ คะแนน MNA® ท่ีใช้แยกผู้สูงอายุ ออกเป็น 3 กลุ่ม คือ คะแนนท่ีได้ >23.5 คะแนน เป็นกลุ่มปกติมีภาวะ โภชนาการเพียงพอ คะแนน 17-23.5 เป็นกลุ่มที่เสีย่ งต่อภาวะทุพโภชนาการ และผู้ที่ไดค้ ะแนน <17 เปน็ กลุ่มขาดสารอาหาร ส่วนที่ 3 แบบประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ ตาม 3อ.2ส. ของ ประชาชนทีม่ ีอายุ 15 ปีขึ้นไป ฉบบั ปรบั ปรุงปี 2561 อ้างองิ จากกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสขุ

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 50 3.2 การสร้างเครือ่ งมอื 3.2.1 ศกึ ษาเนอ้ื หา แนวคิดทฤษฎี เอกสาร และงานวิจัยทเ่ี กีย่ วข้อง 3.2.2 กำหนดจุดมุ่งหมายและขอบเขตของเน้ือหาให้ครอบคลุมทุกประเด็นที่ ต้องการแต่ละตัวแปร และสอดคล้องกับกรอบแนวคิดตามวัตถุประสงค์ของการวิจัย รวมถึงการ ออกแบบบันทึกกจิ กรรม 3.2.3 สร้างแบบสอบถามและกำหนดเกณฑ์การให้คะแนนในแต่ละข้อ และมี ความตรงกับทฤษฎีทใ่ี ช้ 3.3 การตรวจสอบคุณภาพของเคร่ืองมอื 3.3.1 การทดสอบคุณภาพด้านความตรงของเนื้อหา (Content validity) นำแบบสอบถามที่ผู้วิจัยสร้างข้ึนให้ผู้เช่ียวชาญจำนวน 3 ท่าน พิจารณา ตรวจสอบความถูกต้องชัดเจน ตรงตามเน้ือหา ครอบคลุมเนื้อหาตามกรอบแนวคิดและวัตถุประสงค์ ของงานวิจัย และความเข้าใจของภาษาที่ใช้ในแต่ละข้อคำถาม หลังจากผ่านการพิจารณาจาก ผู้เช่ียวชาญ ผู้วิจัยนำแบบสอบถามและเครื่องมือที่ใช้จัดกิจกรรมมาปรับปรุงแก้ไขเพิ่มเติม ก่อนนำไป หาค่าความเช่อื ม่ันของเคร่อื งมอื ต่อไป 3.3.2 การทดสอบความเชอื่ ม่นั ของเครือ่ งมือ (Reliability) การวิเคราะห์หาค่าความเท่ียงของโดยการนำไปทดลองใช้ (Try out) กับ กลุ่มกลุ่มตวั อย่าง จำนวน 30 โดยใช้วิธีหาค่าสมั ประสิทธ์ิแอลฟ่าของครอนบาซ (Cronbach’s Alpha Coefficient) ซ่ึงค่าความเชอื่ ม่นั ทย่ี อมรบั ไดไ้ มค่ วรน้อยกว่า 0.7 4. ขน้ั ตอนการดำเนินงานวิจัยและเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู ขนั้ เตรียมการ 1. สำรวจพน้ื ท่วี ิจัย และข้อมูลเบอื้ งต้น 2. ทำหนังสือขออนุญาตเก็บข้อมูลในพื้นที่เพื่อขอความอนุเคราะห์ในการดำเนินการวิจัยและ การเก็บรวบรวมขอ้ มลู ภาคสนามกับผู้มสี ่วนเก่ียวข้อง พร้อมท้ังช้แี จงวัตถุประสงค์ในการศกึ ษา 5. ขนั้ ดำเนนิ การวิจัย เชิงปรมิ าณ 1.ดำเนนิ การเก็บขอ้ มลู โดยใช้แบบสอบถาม 2.นำแบบสอบถามท่ีได้มาตรวจสอบความสมบูรณ์ของข้อมูลก่อนประมวลผลข้อมูลด้วย โปรแกรมสำเร็จรูปทางสถิติ เชิงคุณภาพ

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 51 ดำเนินการเก็บข้อมูลในกลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุ ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึก และใช้กระบวนการส่วนรว่ ม 6. การวิเคราะหข์ ้อมลู ระยะท่ี 1 วิเคราะห์สถานการณ์สภาพปัจจุบันของภาวะโภชนาการและความรู้ ความเข้าใจ ทางสุขภาพที่ถูกต้อง โดยผู้วิจัยนำแบบประเมินที่ผ่านการตรวจสอบความสมบูรณ์แล้วมาดำเนินการ วิเคราะห์ข้อมูล โดยนำข้อมูลมาแจกแจงความถี่ และหาค่าร้อยละ ค่าเฉล่ีย และส่วนเบี่ยงเบน มาตรฐาน แลว้ นำเสนอผลการวเิ คราะหใ์ นรปู ตารางประกอบความเรยี ง ระยะที่ 2 พัฒนารูปแบบที่เหมาะสมในสร้างรูปแบบการดำเนินการและแนวทางการจัดการ เรียนร้โู ดยผ่านสื่อการเรียนรู้ด้านอาหารและโภชนาการ โดยการมีส่วนร่วมของชมุ ชน และหน่วยงานที่ เก่ียวข้อง กลุ่มตัวอย่าง คือ ตัวแทนกลุ่มผู้สูงอายุ ญาติผู้สูงอายุ ผู้นำชุมชน อสม. เจ้าหน้าที่ สาธารณสุขในชุมชน จำนวน 30 คน โดยการประชุมระดมความคิด แบบมีส่วนร่วมสูง ( Highly Participative ) ด้วยกระบวนการการรวมพลังสร้างอนาคต ( AIC: Appreciation, Influence, Control ) (ไพบูลย์ วฒั นศิรธิ รรม และ วเิ ชยี ร ศรลี กู หว้า, 2552) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือประเด็นการประชุม AIC และการสนทนากลุ่ม เร่ืองรูปแบบที่ เหมาะสมในสร้างรูปแบบการดำเนินการและแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยผ่านสื่อการเรียนรู้ด้าน อาหารและโภชนาการ การดำเนินการวจิ ัยและเก็บรวบรวมข้อมูล ผวู้ จิ ัยดำเนินการวิจยั และเก็บรวบรวมข้อมูลตามขัน้ ตอน ดงั นี้ 1. คืนข้อมูลให้ชุมชน นำข้อมูลการประเมินในระยะที่ 1 คืนให้ชุมชน โดยดำเนินการประชุม ระดมความคิดแบบมีส่วนร่วมสูง (Highly Participative) ด้วยกระบวนการการรวมพลังสร้างอนาคต (AIC: Appreciation, Influence, Control) ประชุมร่วมกันกับชุมชนและผู้ที่เก่ียวข้องกลุ่มต่าง ๆ ซ่ึง ประกอบด้วย กลุ่มตัวแทนกลุ่มผู้สูงอายุ กลุ่มญาติผู้สูงอายุ กลุ่มผู้นำชุมชน กลุ่มเจ้าหน้าที่ อสม. และกลุ่มเจ้าหน้าสาธารณสุขในชุมชน รวม 3 กลุ่ม จำนวนกลุ่มละ 6 คน รวมท้ังสิ้นจำนวน 30 คน เพื่อหารูปแบบท่ีเหมาะสมในสร้างรูปแบบการดำเนินการและแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยผ่านส่ือ การเรียนรู้ด้านอาหารและโภชนาการ ท่ีเหมาะสมและวางแผนสร้างแนวปฏิบัติ และการปฏิบัติกิจกรรม ดงั รายละเอยี ดต่อไปน้ี A - คืนข้อมูลสถานการณ์สภาพปัจจุบันของภาวะโภชนาการและความรู้ ความเข้าใจทาง สขุ ภาพทถี่ กู ตอ้ ง I - ระดมสมองสร้างรูปแบบท่ีเหมาะสมในสร้างรูปแบบการดำเนินการและแนวทางการ จัดการเรียนรู้โดยผ่านสื่อการเรียนรู้ด้านอาหารและโภชนาการ โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน และ

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 52 หน่วยงานท่เี กยี่ วข้องท่ีเหมาะสมกบั บริบทของชุมชน C- วางแผนสรา้ งแนวปฏิบัติและกำหนดผู้รบั ผิดชอบซึง่ ยินดีรว่ มกิจกรรมพฒั นารูปแบบที่ เหมาะสมในสร้างรูปแบบการดำเนินการและแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยผ่านสื่อการเรียนรู้ด้าน อาหารและโภชนาการ 2. กำหนดผู้รบั ผิดชอบกจิ กรรมพฒั นารปู แบบท่ีเหมาะสมในสร้างรูปแบบการดำเนนิ การและ แนวทางการจัดการเรียนรู้โดยผา่ นสอื่ การเรียนรดู้ ้านอาหารและโภชนาการและปฏบิ ตั กิ จิ กรรมตาม แนวทางท่กี ำหนด 3. ติดตามการดำเนินกิจกรรม โดยการประชุมสนทนากลุ่มผู้รับผิดชอบกิจกรรม เพื่อตรวจสอบ ความเป็นไปได้และสรุปเป็นรูปแบบท่ีเหมาะสมในสร้างรูปแบบการดำเนินการและแนวทางการจัดการ เรยี นรูโ้ ดยผา่ นสื่อการเรียนรดู้ ้านอาหารและโภชนาการ การวเิ คราะห์ขอ้ มลู วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ ใช้สถิติ ค่าเฉล่ีย ส่วนเบ่ียงเบนมาตรฐาน และค่าร้อยละ ส่วนการ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยการตีความตามประเด็นการประชมุ และการสนทนากลุม่ 4. การพทิ ักษ์สทิ ธิกลุม่ ตวั อย่างและส่งคณะกรรมการการจริยธรรม โดยชี้แจงรายละเอียดให้กับผู้ตอบแบบสอบถามให้ทราบเป็นลายลักษณ์อักษรว่าการตอบ แบบสอบถามคร้ังน้ีจะไม่มีผลต่อการปฏิบัติงานในสถานท่ีทำงานแต่อย่างใด ผู้ตอบแบบสอบถามมี สทิ ธทิ ี่จะไม่ตอบข้อคำถามโดยจะไมไ่ ด้รบั ผลกระทบใด ๆ ทง้ั สิน้ การตอบแบบสอบถามนไ้ี ม่มคี ำตอบท่ี ถูก ห รือผิ ด เป็ น เพี ย งต้ องก ารให้ ผู้ ต อบ แ บ บ ส อบ ถ าม ส ะท้ อน ค วาม คิ ด เห็ น แ ล ะค ว าม รู้สึ ก ผ่ าน แบบสอบถาม ไม่ต้องใส่ชื่อและนามสกุลในแบบสอบถาม โดยแนบซองขาวปิดผนึกสำหรับใส่ แบบสอบถามแต่ละชุดท่ีตอบเสร็จแล้ว เพื่อเป็นการพิทักษ์สิทธิในคำตอบ คำตอบและข้อมูลทุก อย่างในแบบสอบถามจะปกปิดเป็นความลับ และผลการวิจัยจะนำเสนอในภาพรวม และใช้ข้อมูล เพื่อประโยชน์ของการศึกษาคร้ังนี้เท่าน้ัน หลังจากเสร็จสิ้นการทำวิจัยแล้ว ข้อมูลที่ได้จากการตอบ แบบสอบถามของผูต้ อบแบบสอบถามจะถูกทำลายทนั ที

53 บทท่ี 4 ผลการวิจยั การวิจัยเร่ืองการพัฒนารูปแบบการใช้สื่อการเรียนรู้ด้านอาหารและโภชนาการสำหรับ ผู้สูงอายุในเขตพ้ืนท่ีตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี โดยการเน้นแบบมีส่วนร่วม (participatory action research) โดยผวู้ ิจยั ได้นำเสนอผลการวจิ ัยเปน็ แบ่งเปน็ 2 ข้ันตอน ดงั น้ี ระยะท่ี 1 วิเคราะห์สถานการณ์สภาพปัจจุบันของภาวะโภชนาการและความรู้ ความ เข้าใจทางสขุ ภาพทถ่ี กู ตอ้ งของผู้สูงอายเุ ขตพืน้ ท่ีตำบลจอมบึง อำเภอจอมบงึ จังหวัดราชบุรี การศึกษาสถานการณส์ ภาพปัจจบุ ันของภาวะโภชนาการและความรู้ ความเข้าใจทางสุขภาพ ท่ีถูกต้องของผู้สูงอายุในเขตพื้นที่ตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรีด้วยแบบประเมินภาวะ โภชนาการ Mini Nutritional Assessment (MNA) และแบบประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพและ พฤติกรรมสขุ ภาพ ตาม 3อ.2ส. ของประชาชนที่มีอายุ 15 ปีขึน้ ไป ฉบับปรับปรงุ ปี 2561 ดังน้ี มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง ตารางที่ 4.1 แสดงจำนวน ร้อยละ ค่าเฉลย่ี สว่ นเบยี่ งเบนมาตรฐาน และคา่ ตํ่าสุดสงู สดุ (n = 289) ตวั แปร จำนวน (ร้อยละ) อายุ Mean 65.37, S.D. = 6.44, Min – Max = 53 - 87 เพศ ชาย 52 (18.00) หญงิ 237 (82.00) น้ำหนัก Mean 59.39, S.D. = 9.19, Min – Max = 39 - 90 ส่วนสงู Mean 156.73, S.D. = 8.26, Min – Max = 140 - 175 เกณฑด์ ัชนมี วลกาย(BMI) น้ำหนักตำ่ กว่าเกณฑ์ นอ้ ยกวา่ 18.5 - สมส่วน 18.5 - 22.9 113 (39.10) นำ้ หนกั เกิน 23.0 – 24.9 76 (26.30) โรคอ้วน 25.0 – 29.9 74 (25.61) โรคอว้ นอันตราย มากกวา่ 30 26 (9.00) จากการสำรวจข้อมูลทั่วไปของกลุ่มตัวอย่างพบว่ามีอายุเฉลี่ย 65.37 S.D. = 6.44 มีอายุต่ำสุด – สูงสุด = 53 – 87 ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีน้ำหนักเฉล่ียอยู่ท่ี 59.39 กิโลกรัม S.D. = 9.19 น้ำหนักต่ำสุด – น้ำหนักสูงสุด = 39 – 90 กิโลกรัม มีส่วนสูงเฉล่ียอยู่ที่ 156.73

54 เซนติเมตร S.D. = 9.19 ส่วนสูงต่ำสุด – ส่วนสูงสูงสุด = 140 – 175 เซนติเมตร เกณฑ์ดัชนีมวลกาย (BMI) ส่วนใหญ่สมส่วน 18.5 - 22.9 จำนวน 113 ร้อยละ 39.10 น้อยท่ีสุดคือ โรคอ้วนอันตราย มากกว่า 30 จำนวน 26 รอ้ ยละ 9.00 ตารางที่ 4.2 การคัดกรองความเสยี่ งต่อการขาดอาหารของผสู้ งู อายุ จำแนกตามระดบั คะแนน มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง (n = 289) ภาวะโภชนาการ จำนวน รอ้ ยละ มภี าวะโภชนาการปกติ (12 - 14 คะแนน) 155 53.63 มคี วามเส่ียงตอ่ ภาวะขาดสารอาหาร (8 - 11 คะแนน) 134 46.37 ขาดสารอาหาร (0 - 7 คะแนน) -- ผลการคัดกรองความเส่ียงต่อการขาดอาหารของผู้สูงอายุ ส่วนใหญ่มีภาวะโภชนาการปกติ (12 - 14 คะแนน) จำนวน 155 คน ร้อยละ 53.63 และไม่พบกลุ่มตัวอย่างว่ามีการขาดสารอาหาร หลังจากน้ันให้กลุ่มเส่ียงต่อภาวะขาดสารอาหารประเมินภาวะโภชนาการของผู้สูงอายุ เพื่อให้ทราบ ภาวะสขุ ภาพ ตารางที่ 4.3 ภาวะโภชนาการของผสู้ งู อายกุ ลมุ่ เสย่ี ง จำแนกตามระดับคะแนน (n = 134) ภาวะโภชนาการ จำนวน รอ้ ยละ มภี าวะโภชนาการปกติ (>23.5 คะแนน) 81 60.45 มคี วามเส่ยี งต่อภาวะขาดสารอาหาร (17 - 23.5 คะแนน) 53 39.55 ขาดสารอาหาร (< 17 คะแนน) -- ผลการประเมินกลุ่มเส่ียงต่อภาวะขาดสารอาหารประเมินภาวะโภชนาการของผู้สูงอายุ พบว่า ส่วนใหญ่มีภาวะโภชนาการปกติ (>23.5 คะแนน) จำนวน 81 คน ร้อยละ 60.45 และไม่พบ กลมุ่ ตวั อยา่ งว่ามีการขาดสารอาหาร ตารางที่ 4.4 ความรู้ ความเขา้ ใจทางสุขภาพท่ีถูกตอ้ งเก่ียวกับหลกั ปฏิบัติตนตาม 3อ 2ส (n = 289) ความรอบรดู้ า้ นสขุ ภาพ 3อ 2ส ร้อยละของกลุ่มตัวอยา่ ง จำนวน(คน) รอ้ ยละ ไมดี < 60% ของคะแนนเตม็ 7 2.42 พอใช้ ≥60% - <70% ของคะแนนเต็ม 65 22.49 ดี ≥70% - <80% ของคะแนนเตม็ 189 65.40 ดมี าก ≥80% ของคะแนนเต็ม 28 9.69

55 ด้านความรู้ความเข้าใจทางสุขภาพเก่ียวกับการปฏิบัติตนตามหลัก 3 อ 2 ส ภาพรวม พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความรู้ความเข้าใจทางสุขภาพเก่ียวกับการปฏิบัติตนตามหลัก 3 อ 2 ส อยู่ในระดับดี จำนวน 189 คน รอ้ ยละ 65.40 ดงั แสดงในตารางที่ 4.4 มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงตารางท่ี 4.5 ความรู้ ความเขา้ ใจทางสุขภาพที่ถกู ต้องเกย่ี วกบั หลักปฏิบตั ติ นตาม 3อ 2ส รายขอ้ (n = 289) ความรอบรดู้ ้านสขุ ภาพ 3อ 2ส ตอบถูก จำนวน(คน) รอ้ ยละ อาหารที่เสย่ี งต่อการทำใหเ้ กิดโรคเบาหวาน 125 43.25 การกินผกั หลาย ๆ ชนิดที่มีสสี ันแตกตา่ งกนั ชว่ ยปอ้ งกนั โรค 39 13.49 การออกกำลังกายจะลดความเส่ียงต่อการเกิดโรคมะเร็ง โรคหัวใจ 198 68.51 และความดนั โลหิตสูง การจดั การกบั อารมณ์ตนเองได้ดี 166 57.44 บุคคลที่มคี วามเสยี่ งตอ่ การเกิดอันตรายจากการสบู บุหรี่ 72 24.91 ผลกระทบจากการด่ืมเคร่ืองดม่ื แอลกอฮอล์ 242 83.74 ดา้ นความรูค้ วามเขา้ ใจทางสุขภาพเก่ียวกับการปฏิบัติตนตามหลัก 3 อ 2 ส เมอื่ พิจารณาเป็น รายข้อพบว่า กลุ่มตัวอย่างตอบถูกมากท่ีสุด คือ ผลกระทบจากการดื่มเคร่ืองดื่มแอลกอฮอล์ ส่วน คำตอบท่ีกลุ่มตัวอย่างตอบถูกน้อยที่สุดคือ การกินผักหลาย ๆ ชนิดท่ีมีสีสันแตกต่างกันช่วยป้องกัน โรค ดังแสดงในตารางที่ 4.5 ตารางท่ี 4.6 ความรอบรู้ด้านสขุ ภาพและพฤติกรรมสุขภาพ ภาพรวมและรายด้าน (n = 289) ความรอบร้ดู ้านสขุ ภาพ 3อ 2ส Mean S.D. การเข้าถึงข้อมูล การส่ือสารสุขภาพ การจัดการตนเอง 2.13 1.64 และรู้เท่าทันส่ือ ตาม 3อ.2ส. การตดั สินใจเลอื กปฏบิ ตั ทิ ถ่ี กู ตอ้ ง 3.03 0.96 รวม 2.58 1.30

56 กลุ่มตัวอย่างมีค่าคะแนนความรอบรู้ด้านสุขภาพภาพรวมอยู่ระดับปานกลาง มีค่าเฉลี่ย Mean = 2.58, S.D.=1.30 เมอ่ื พิจารณาเปน็ รายดา้ น พบคา่ เฉล่ียสงู สุดคอื การตดั สนิ ใจเลือกปฏิบัติท่ี ถกู ต้อง Mean = 3.03, S.D.=0.96 รายละเอียดดงั แสดงในตารางท่ี 4.6 ตารางท่ี 4.7 การเขา้ ถงึ ข้อมูลและบริการสุขภาพ การสื่อสารสุขภาพ การจดั การตนเอง และการรู้เท่า มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง ทนั สือ่ ตาม 3อ.2ส. (n = 289) ความถีใ่ นการปฏบิ ตั ิ หวั ข้อ ทุก บอ่ ย บาง นานๆ ไมไ่ ด้ Mean S.D. ครง้ั ครง้ั คร้งั ครัง้ (1) ปฏิบัติ (4) (3) (2) (0) การเข้าถงึ ข้อมลู บรกิ ารสขุ ภาพตาม 3อ.2ส. 1. เมื่อตอ้ งการร้เู รือ่ งข้อมูลสขุ ภาพและบริการ สุขภ าพ ท่านสาม ารถค้นห าและเลือก 37.50 4.17 18.75 8.33 31.25 2.08 1.71 แหล่งข้อมูลสุขภาพได้โดยง่าย เช่น ถามผู้รู้ ดู จากส่อื อา่ นหนงั สือคน้ อินเตอร์เน็ตได้ 2. มีการตรวจสอบข้อมูลเกี่ยวกับการปฏิบัติ ตนตาม 3อ.2ส. หรือการเขา้ รับบริการสุขภาพ 35.42 12.50 14.58 10.42 27.08 2.19 1.66 จากหลายแหล่ง บ่อยคร้ังแค่ไหน เพื่อให้ได้ ขอ้ มูลท่ีถูกตอ้ งทนั สมัย น่าเช่อื ถอื การส่อื สารสุขภาพตาม 3อ.2ส. 3. ท่านอ่านเองหรือฟังคำแนะนำเรื่องการ 10.42 10.42 8.33 16.67 54.17 2.94 1.42 ปฏิบัติตนตาม 3อ.2ส. จากบุคคลต่างๆ แล้ว พบว่าตนเองไม่ค่อยเข้าใจเน้ือหาน้ัน 4. ท่านเล่าเร่ือง พูดคุย อ่านหรือเขียนข้อมูล เกี่ยวกับ 3อ.2ส. ให้ครอบครัว เพื่อนหรือผู้อ่ืน 25.00 18.75 2.08 14.58 39.58 1.75 1.71 ไดร้ ู้ 5. ท่านโน้มน้าวให้บุคคลอื่น ยอมรับข้อมูลท่ี ถูกต้อง หรือแนะนำให้สามารถปฏิบัติตนตาม 25.00 12.50 12.50 6.25 43.75 1.69 1.70 3อ.2ส.ได้ การจัดการตนเองตาม 3อ.2ส. 6. ท่านประเมินปริมาณและคุณค่าอาหารที่ กินในแต่ละมื้อพร้อมวางแผนออกกำลังของ 39.58 16.67 22.92 8.33 12.50 2.63 1.41 ตนเองใหไ้ ดต้ ามเป้าหมายท่ีตั้งไว้

57 7. ท่านประเมินสภาวะอารมณ์ของตนเอง ถ้า พบว่าเครียด ท่านสามารถจัดการเพื่อลด 41.67 14.58 18.75 8.33 16.67 2.56 1.51 ความเครียดนั้นลงด้วยวิธีที่ดีต่อสุขภาพของ ท่าน 8. ท่านมีการจัดสภาพแวดล้อมรอบตัวเอง เพ่ือให้ท่านปฏิบัติตนในการดูแลสุขภาพ 35.42 10.42 25.00 8.33 20.83 2.31 1.55 มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง ตนเองตาม 3อ.2ส. ให้ไดม้ ากข้นึ การรู้เทา่ ทันสื่อและสารสนเทศตาม 3อ.2ส. 9. เมื่อท่านสนใจในสินค้าที่โฆษณาผ่านสื่อ 8.33 14.58 10.42 14.58 52.08 2.88 1.41 ต่างๆ ท่านหาข้อมูลเพ่ิมจากหลายแหล่งเพื่อ ตรวจสอบความนา่ เชอ่ื ถอื กอ่ นตดั สนิ ใจซ้ือ 10.ก่อนเข้าร่วมกิจกรรมหรือก่อนยอมรับ ข้อมูล/สินค้า ท่านไดว้ ิเคราะห์ข้อดขี อ้ เสียเพื่อ 16.67 14.58 27.08 4.17 37.50 1.69 1.52 ประเมินเนอ้ื หาโดยไม่เช่อื หรอื ปฏบิ ัตติ ามทันที รวม 2.27 1.56 การเข้าถึงข้อมูลและบริการสุขภาพ การสื่อสารสุขภาพ การจัดการตนเอง และการรู้เท่าทัน สื่อ ตาม 3อ.2ส. Mean = 2.27, S.D.=1.56 พบผู้ตอบแบบสอบถามมีค่าเฉลี่ยสูงสุด คือ ในด้านของ การสือ่ สารสขุ ภาพตาม 3อ.2ส. เรื่องเมอ่ื อา่ นเองหรือฟังคำแนะนำเรอื่ งการปฏบิ ัตติ นตาม 3อ.2ส. จาก บุคคลต่างๆ แลว้ พบวา่ ตนเองไม่ค่อยเข้าใจเนื้อหาน้ันบอ่ ยครั้งแค่ไหน Mean = 2.94, S.D.=1.42 และ มีค่าเฉลยี่ ต่ำสดุ คือ ด้านการส่ือสารสขุ ภาพตาม 3อ.2ส. Mean = 1.69, S.D.=1.70 และดา้ นการรู้เท่า ทนั สอื่ และสารสนเทศตาม 3อ.2ส. Mean = 1.69, S.D.=1.52 ดังแสดงในตารางที่ 4.7 ตารางท่ี 4.8 รอ้ ยละและค่าเฉล่ยี ของการจัดการตัดสินใจเลือกปฏบิ ตั ิทถ่ี ูกต้องตามหลัก 3อ 2ส (n=289) ร้อยละของการจัดการตัดสนิ ใจ เลอื กปฏิบัติ หวั ข้อ 1 คะแนน 2 คะแนน 3 คะแนน Mean SD 1.เมื่อผู้ป่วยไปงานเลี้ยงสังสรรค์ท่ีบ้านของ เพ่ือนบ้านแล้วได้รับการเชื้อเชิญให้กินอาหารท่ี 41.67 45.83 12.50 2.96 0.94 ไม่ค่ อยดีต่อสุขภ าพ เช่น ห วานห รือมั น จนเกินไป

58 2. การตัดสินใจของผู้ป่วย เมื่อผู้ป่วยและเพ่ือน ออกกำลังกายด้วยกันเป็นประจำ แต่ปรากฏว่า 2.08 72.92 25.00 3.48 0.87 มีอยู่วันหน่ึงท่ี เพ่ือนบอกว่าไม่อยากออกกำลัง กาย 3. การตัดสินใจของผู้ป่วย หากผู้ป่วยไปงาน เล้ียง และปรากฏว่าเพื่อนชวนดื่มสุราหรือสูบ 14.58 37.50 47.92 3.10 0.93 มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง บหุ รี่ รวม 3.18 0.91 ด้านการจดั การตดั สินใจเลือกปฏบิ ัติทีถ่ ูกต้องตามหลัก 3 อ 2 ส ค่าเฉลี่ยรวม Mean = 3.18, S.D.=0.91 พบค่าเฉล่ียสูงสุด คือ การตัดสินใจของผู้ป่วย เม่ือผู้ป่วยและเพื่อนออกกำลังกายด้วยกัน เป็นประจำ แต่ปรากฏว่ามีอยู่วันหนึ่งที่ เพื่อนบอกว่าไม่อยากออกกำลังกาย Mean = 3.48, S.D.=0.87 และมีค่าเฉลี่ยต่ำสุด คือ เม่ือผู้ป่วยไปงานเล้ียงสังสรรค์ที่บ้านของเพื่อนบ้านแล้วได้รบั การ เชื้อเชิญให้กินอาหารท่ีไม่ค่อยดีต่อสุขภาพ เช่น หวานหรือมัน จนเกินไป Mean = 2.96, S.D.=0.94 ดงั แสดงในตารางที่ 4.8 ตารางที่ 4.9 พฤติกรรมสุขภาพตามหลักปฏิบตั ิ 3อ.2ส (n = 289) ความถ่ใี นการปฏบิ ัติ 6-7วัน/ 4-5วัน/ 4-5วนั / 1-2วนั / ไม่ได้ ปฏิบัติ หวั ขอ้ สปั ดาห์ สปั ดาห์ สัปดาห์ สัปดาห์ (0) (4) (3) (2) (1) 8.33 1. มีการควบคุมปริมาณอาหารและควบคุม 52.08 18.75 20.83 0 18. 75 รสอาหารไมใ่ ห้หวาน มัน เค็มจัดทกุ ม้ือ 12.50 2. กินผักและผลไม้สด สะอาดเสมอวันละ 47.92 14.58 12.50 6.25 อย่างน้อยครง่ึ กโิ ลกรัม 18.75 20. 83 3. ออกกำลังกาย หรือเคล่ือนไหวต่อเนื่องจน 43.75 18.75 12.50 12.50 35.42 รูส้ กึ เหนอ่ื ยมเี หงอ่ื ออก 4. มีการจัดการความเครียดของตนเองด้วย 39.58 8.33 22.92 10.42 การมองโลกในแง่ดเี สมอ 5. สบู หรอื สูดควันบุหร่ี 31.25 20.83 18.75 8.33 6.ดื่มสรุ า หรือ เครื่องดืม่ ทมี่ ีแอลกอฮอล์ 33.33 8.33 14.58 8.33

59 ด้านพฤติกรรมสุขภาพตาม 3อ.2ส ที่ถูกต้อง ส่วนใหญ่ 6-7วัน/สัปดาห์ คือ มีการควบคุม ปริมาณอาหารและควบคุมรสอาหารไม่ให้หวาน มัน เค็มจัดทุกมื้อ ร้อยละ52.08 และไม่ได้ปฏิบัติใน 1 สปั ดาห์ มากท่ีสุด คือ ดืม่ สรุ า หรอื เครือ่ งด่มื ท่มี ีแอลกอฮอล์ ร้อยละ 35.42 ดงั แสดงในตารางที่ 4.9 ตารางที่ 4.10 พฤตกิ รรมสุขภาพที่ถูกต้องเกี่ยวตามหลกั ปฏิบัตติ นตาม 3อ 2ส (n = 289) มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง ความรอบรู้ด้านสขุ ภาพ 3อ 2ส ร้อยละของกลุ่มตัวอย่าง จำนวน(คน) ร้อยละ ไมดี < 60% ของคะแนนเต็ม 10 3.46 พอใช้ ≥60% - <70% ของคะแนนเตม็ 67 23.18 ดี ≥70% - <80% ของคะแนนเต็ม 190 65.74 ดมี าก ≥80% ของคะแนนเต็ม 22 7.61 ด้านพฤติกรรมสุขภาพท่ีถูกต้องเก่ียวตามหลักปฏิบัติตนตาม 3อ 2ส พบว่า กลุ่มตัวอย่างมี พฤตกิ รรมสขุ ภาพท่ีถกู ตอ้ งเกี่ยวตามหลักปฏิบตั ิตนตาม 3อ 2ส อยูใ่ นระดบั ดี จำนวน 190 คน ร้อยละ 65.74 ดังแสดงในตารางท่ี 4.4 ระยะท่ี 2 พัฒนารูปแบบการจัดด้านการเรียนรู้โดยผ่านสื่อการเรียนรู้ด้านอาหารและ โภชนาการของผ้สู ูงอายุเขตพนื้ ท่ตี ำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวดั ราชบุรี ผลการศึกษารูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยผ่านสื่อการเรียนรู้ด้านอาหารและโภชนาการ คณะผู้วจิ ัยได้นำเสนอผลการศึกษาโดยแบ่งเป็น 3 ตอน คือ 1) สร้างการรบั รู้สถานการณ์ปัญหาภาวะ โภชนาการ ให้แก่ครอบครัว และผู้สูงอายุ 2) ปรึกษาหารือ ประชุมดำเนินการแลกเปล่ียนเรียนรู้ รว่ มกับภาคีเครอื ข่าย และ 3) การปฏบิ ัตกิ ารแบบมสี ว่ นรว่ มในชุมชน 1) สร้างการรับรสู้ ถานการณ์ปญั หาภาวะโภชนาการ ใหแ้ ก่ครอบครวั และผ้สู ูงอายุ ผูน้ ำชมุ ชนตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จงั หวดั ราชบุรี ร่วมกับภาคเี ครอื ข่ายมหาวิทยาลัยราช ภัฏหมู่บ้านจอมบึง ประชุมผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และผู้นำชุมชนของชุมชนตำบลจอม บึง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี เพ่ือประเมินสถานการณ์สภาพปัจจุบันของภาวะโภชนาการและ ความรู้ ความเข้าใจทางสุขภาพที่ถูกต้องของผู้สูงอายุเขตพื้นที่ตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัด ราชบุรีและให้ข้อมูลแก่ครอบครัว โดยเลือกผู้ให้ข้อมูลคือ วิทยากรด้านโภชนาการ ผู้นำชุมชน องค์กร ท้องท่ี (กำนัน ผู้ใหญ่บ้ำน) อสม. ท่ีดูแลผู้สูงอายุ ประธาน กรรมการชมรมผู้สูงอายุ และผู้สูงอายุใน ชมรมผู้สูงอายุ ทำการรวบรวมข้อมูลโดยใช้รูปแบบวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ ผลการประเมิน พบว่าสถานการณ์กลุ่มผู้สูงอายุในชุมชนตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี กลุ่มตัวอย่างมี

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 60 อายุเฉล่ีย 65.37 S.D. = 6.44 มีอายุต่ำสุด – สูงสุด = 53 – 87 ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีน้ำหนัก เฉลีย่ อยู่ท่ี 59.39 กโิ ลกรัม S.D. = 9.19 น้ำหนกั ต่ำสุด – น้ำหนกั สูงสุด = 39 – 90 กิโลกรมั มีส่วนสูง เฉล่ียอยู่ที่ 156.73 เซนติเมตร S.D. = 9.19 ส่วนสูงต่ำสุด – ส่วนสูงสูงสุด = 140 – 175 เซนติเมตร เกณฑ์ดัชนีมวลกาย(BMI) ส่วนใหญ่สมส่วน 18.5 - 22.9 จำนวน 113 ร้อยละ 39.10 น้อยท่ีสุดคือ โรคอว้ นอนั ตราย มากกวา่ 30 จำนวน 26 ร้อยละ 9.00 ผลการคัดกรองความเส่ียงต่อการขาดอาหารของผู้สูงอายุ ส่วนใหญ่มีภาวะโภชนาการปกติ (12 - 14 คะแนน) จำนวน 155 คน ร้อยละ 53.63 และไม่พบกลุ่มตัวอย่างว่ามีการขาดสารอาหาร หลังจากน้ันให้กลุ่มเสี่ยงต่อภาวะขาดสารอาหารประเมินภาวะโภชนาการของผู้สูงอายุ เพื่อให้ทราบ ภาวะสุขภาพ สำหรับผลการประเมินกลุ่มเส่ียงต่อภาวะขาดสารอาหารประเมินภาวะโภชนาการของ ผสู้ ูงอายุ พบว่า ส่วนใหญ่มีภาวะโภชนาการปกติ (>23.5 คะแนน) จำนวน 81 คน ร้อยละ 60.45 และ ไมพ่ บกลมุ่ ตัวอยา่ งว่ามกี ารขาดสารอาหาร ด้านความรู้ความเข้าใจทางสุขภาพเก่ียวกับการปฏิบัติตนตามหลัก 3 อ 2 ส ภาพรวม พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความรู้ความเข้าใจทางสุขภาพเก่ียวกับการปฏิบัติตนตามหลัก 3 อ 2 ส อยู่ในระดับดี จำนวน 189 คน ร้อยละ 65.4 เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่า กลุ่มตัวอย่างตอบถูกมากท่ีสุด คือ ผลกระทบจากการดมื่ เครอ่ื งดม่ื แอลกอฮอล์ ส่วนคำตอบที่กลุ่มตวั อย่างตอบถูกน้อยที่สดุ คือ การกนิ ผัก หลาย ๆ ชนิดที่มีสีสันแตกตา่ งกันชว่ ยปอ้ งกนั โรค ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพภาพรวมและรายด้านกลุ่มตัวอย่างมีค่าคะแนน ความรอบรู้ด้านสุขภาพภาพรวมอยู่ระดับปานกลาง มีค่าเฉล่ีย Mean = 2.58, S.D.=1.30 เม่ือ พิจารณาเป็นรายด้าน พบค่าเฉลี่ยสูงสุดคือ การตัดสินใจเลือกปฏิบัติท่ีถูกต้อง Mean = 3.03, S.D.=0.96 ด้านพฤติกรรมสุขภาพที่ถูกต้องเก่ียวตามหลักปฏิบัติตนตาม 3อ 2ส พบว่า กลุ่มตัวอย่างมี พฤตกิ รรมสุขภาพทถี่ กู ต้องเกยี่ วตามหลกั ปฏิบัตติ นตาม 3อ 2ส อยใู่ นระดบั ดี จำนวน 190 คน รอ้ ยละ 65.74 หากพิจารณารายข้อ พบว่า ปฏิบัติ 6-7วัน/สัปดาห์ คือ มีการควบคุมปริมาณอาหารและ ควบคุมรสอาหารไม่ใหห้ วาน มนั เคม็ จัดทกุ มอ้ื ร้อยละ52.08 และไม่ไดป้ ฏิบตั ิใน 1 สปั ดาห์ มากท่ีสุด คือ ดมื่ สุรา หรอื เครอ่ื งดมื่ ท่มี แี อลกอฮอล์ รอ้ ยละ 35.42

61 ตารางท่ี 4.11 รูปแบบการจดั ดา้ นการเรยี นรู้โดยผา่ นส่ือการเรียนรดู้ ้านอาหารและโภชนาการ รปู แบบการ ผรู้ บั ผดิ ชอบในการรว่ มกจิ กรรมตามรูปแบบการจัดด้านการเรียนรู้โดยผา่ นส่ือ จดั ดา้ นการ การเรียนรูด้ ้านอาหารและโภชนาการของผสู้ ูงอายุ เรยี นรูโ้ ดย ผ่านส่ือการ อสม.และเจา้ หน้าที่ แกนนำชุมชน /ผนู้ ำ มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง เรียนรดู้ ้าน ผสู้ งู อายุ และญาติ สาธาณสุข วทิ ยากรดา้ น ชมุ ชน อาหารและ อาหารและโภชนาการ โภชนาการ การส่งเสริม 1.ให้ความร่วมมือกับฝ่าย 1.เป็นฝ่ายจัดอบรม ให้ 1.ป ร ะ ช า สั ม พั น ธ์ ด้านความรู้ ต่างๆ ในการเข้าอบรม ความรู้ ผู้สูงอายุและญาติ โครงการ อาหารและ ห รื อ ร่ ว ม กิ จ ก ร ร ม ท่ี เช่ น แ น ะ น ำเร่ื อ งก าร 2.กระตุ้นและเชิญชวน โภชนาการ ก่อให้เกิดความรู้และมี รับประทานอาหาร และ ให้ ผู้ สู งอ า ยุ เข้ า ร่ ว ม ส ำ ห รั บ ทักษะในการดูแลตนเอง การควบคุมน้ำหนัก ที่ โครงการเก่ียวกับการ ผู้สูงอายุ และครอบครัวเก่ียวกับ ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ โ ร ค พฒั นาผู้สงู อายุ เช่น อาหารและโภชนาการ ประจำตัว เช่น อาหาร จัดตง้ั โรงเรียนผ้สู ูงอายุ สำหรบั ผสู้ งู อายุ สำหรับ ผู้ป่วยความดัน จัดอบรมพัฒนาผู้ดูแล 2.ถ้ามีปัญหามีข้อสงสัย โลหิตสูง อาหารสำหรับ ผู้สูงอายุและจัดตั้งศูนย์ ห รื อ ต้ อ ง ก า ร ค ว า ม ผ้ปู ่วยเบาหวาน ซง่ึ หากม่มี ดแู ลผู้สูงอายุ ช่วยเหลือควรปรึกษาและ การควบคุมหรือทราบประ จัดโครงการศึกษาดูงาน ขอคำแนะนำเพ่ิมเติมจาก โยนช์และโทษของอาหาร เปน็ ตน้ เจ้าหนา้ ทีร่ พ.สต.หรืออสม. ที่รับประทาน อาจทำให้ไม่ สาม ารถควบ คุม ระดั บ ความ ดั น โล หิ ต สู งห รือ ระดับน้ำตาลในเลือดได้ เป็นต้น 2. จัดหาโปสเตอร์แผ่นพับ ความรู้เก่ียวกับการบริโภค อาหารและโภชนาการ ส ำ ห รั บ ผู้ สู ง อ า ยุ ต า ม วั ย แ ล ะ ผู้ สู ง อ า ยุ ท่ี มี โร ค ประจำตัว

62 รปู แบบการ ผ้รู บั ผดิ ชอบในการร่วมกิจกรรมตามรูปแบบการจัดด้านการเรยี นรู้โดยผา่ นสื่อ จัดด้านการ การเรียนรูด้ ้านอาหารและโภชนาการของผ้สู ูงอายุ เรียนร้โู ดย ผ่านสอื่ การ ผสู้ ูงอายุ และญาติ อสม.และเจา้ หนา้ ที่ แกนนำชมุ ชน /ผู้นำ เรียนรดู้ ้าน สาธาณสขุ วทิ ยากรดา้ น ชุมชน อาหารและ อาหารและโภชนาการ โภชนาการ มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 3. แนะนำเร่ืองการออก ก ำลั งก าย ท่ี เห ม าะ ส ม ส ำ ห รั บ ผู้ สู ง อ า ยุ ต า ม วั ย ห รื อ ผู้ สู ง อ า ยุ ท่ี มี โ ร ค ประจำตัว สอื่ ท่ี 1.ข น า ด ตั ว อั ก ษ ร ข อ ง 1.ควรคำนึงความต้องการ 1.ร่วมกันจัดโครงการ เหมาะสมใน ข้อความและขนาดของ ด้านการเรียนรู้ที่ผู้สูงอายุ หรือดำเนนิ โครงการเพ่ือ การสร้าง ภาพที่สามารถปรับขยาย ต้ อ ง ก า ร ท ร า บ เช่ น ส่งเสริมการเรียนรู้ใน การเรยี นรู้ ได้ ซึ่งผู้สูงอายุจำนวนมาก โภ ชนาการการตามวัย ชุมชนสำหรับผู้สูงอายุ ในผู้สูงอายุ มีปัญหาเรื่องการมองเห็น หลักการบริโภคอาหาร กบั ภาคีเครือขา่ ย ตอ้ งใช้แวน่ ขยาย สำหรับผู้มีโรคประจำตัว 2.ตดิ ตามการเรียนรู้ดว้ ย 2.ความคมชัดของภาพ ประโยชน์และโทษของ ส่ื อ ก า ร เรี ย น รู้ ด้ า น การใช้สีให้เหมาะสมกับ อาหาร เป็นต้น อาหารและโภชนาการ ค ว า ม ส า ม า ร ถ ใน ก า ร 2.ดำเนินการส่งเสริมการ ห ลั ง จ า ก เ ข้ า ร่ ว ม มองเหน็ ของผู้สูงอายุ เรียน รู้ใน ผู้สู งอายุต าม โครงการ 3.วิดีโอควรมีคำบรรยาย บริบทของพื้นท่ี ชุมชน 3.ติดตามและเฝ้าระวัง ซ่ึงผู้สูงอายุจำนวนมากมี ครอบครัว รวมถึงปัจเจก ภ า ว ะ โภ ช น า ก า ร ที่ ปญั หาเร่ืองการไดย้ ิน สว่ นบุคคล เปล่ยี นแปลงไปในชุมชน 4.ค ว ร ต ร ว จ ส อ บ ค ำ 3.ค ว ร เลื อ ก วิ ธี ก า ร จั ด ห า ก พ บ ปั ญ ห า ใ ห้ บ ร ร ย า ย ใต้ ภ า พ ห รื อ โครงการโดยมีรูปเป็นเป็น ดำเนินการประสานงาน คำอธิบายข้อความให้ตรง ก า ร เรี ย น รู้ แ บ บ ก ลุ่ ม ไป ยั ง ห น่ ว ย ง า น ที่ กับส่ิงท่ีกำลังนำเสนอใน เ พ่ื อ ใ ห้ มี ก า ร ร่ ว ม เก่ยี วข้องต่อไป วดิ ีโอ แลกเป ล่ียน พู ดคุยกัน

63 รปู แบบการ ผ้รู บั ผดิ ชอบในการร่วมกิจกรรมตามรูปแบบการจัดดา้ นการเรยี นรู้โดยผา่ นส่ือ จดั ด้านการ การเรียนรู้ดา้ นอาหารและโภชนาการของผสู้ ูงอายุ เรียนร้โู ดย ผา่ นส่อื การ อสม.และเจา้ หนา้ ท่ี แกนนำชมุ ชน /ผู้นำ เรียนรู้ด้าน ผสู้ งู อายุ และญาติ สาธาณสุข วิทยากรดา้ น ชมุ ชน มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง อาหารและ อาหารและโภชนาการ โภชนาการ 5.ข้อความที่นำเสนอในส่ือ ภายในกลุ่ม ไม่ควรมีความซับซ้อนและ 4.ติดตามและเฝ้าระวัง เข้าใจยาก ภ า ว ะ โ ภ ช น า ก า ร ท่ี 6.สื่อออนไลน์รูปแบบเวป เปลี่ยนแปลงไปในชุมชน ไซ ต์ ไม่ ค ว ร มี ลิ งก์ ม า ก ห า ก พ บ ปั ญ ห า ใ ห้ เกินไป และควรการจัด ดำเนินการประสานงานไป กลุ่มเน้ือหาและเมนูใน ยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เวบ็ ไซต์ให้เข้าถงึ งา่ ย ตอ่ ไป 7.สามารถเรียน รู้ได้ทุ ก ช่วงเวลา ผลจากการประชุมสนทนากลุ่ม ตามการมอบหมายผ้รู ับผิดชอบในการร่วมกิจกรรมตามรปู แบบการจัดดา้ นการเรียนรูโ้ ดยผ่าน สือ่ การเรียนรูด้ ้านอาหารและโภชนาการของผู้สูงอายุ กลุ่มที่ 1 ผู้สูงอายุ และญาติ ดา้ นการสง่ เสรมิ ดา้ นความรู้อาหารและโภชนาการสำหรับผ้สู ูงอายุ 1.ให้ความร่วมมือกับฝ่ายต่างๆ ในการเข้าอบรม หรือร่วมกิจกรรมที่ก่อให้เกิดความรู้และมี ทกั ษะในการดแู ลตนเองและครอบครัวเกี่ยวกับอาหารและโภชนาการสำหรับผู้สูงอายุ 2.ถา้ มีปัญหามขี ้อสงสัยหรือต้องการความชว่ ยเหลอื ควรปรึกษาและขอคำแนะนำเพ่มิ เตมิ จาก เจา้ หน้าท่ีรพ.สต. หรือ อสม. ดา้ นสอ่ื ที่เหมาะสมในการสรา้ งการเรยี นรูใ้ นผู้สูงอายุ

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 64 1.ขนาดตัวอักษรของข้อความและขนาดของภาพที่สามารถปรับขยายได้ ซึ่งผู้สูงอายุจำนวน มากมีปญั หาเรื่องการมองเหน็ ต้องใช้แว่นขยาย 2.ความคมชดั ของภาพ การใชส้ ใี ห้เหมาะสมกับความสามารถในการมองเห็นของผสู้ ูงอายุ 3.วดิ โี อควรมคี ำบรรยาย ซ่ึงผ้สู ูงอายุจำนวนมากมีปัญหาเร่อื งการได้ยิน 4.ควรตรวจสอบคำบรรยายใต้ภาพหรือคำอธิบายข้อความให้ตรงกับสิ่งท่ีกำลังนำเสนอใน วดิ ีโอ 5.ขอ้ ความทนี่ ำเสนอในส่ือไม่ควรมคี วามซบั ซ้อนและเข้าใจยาก 6.สื่อออนไลน์รูปแบบเวปไซต์ไม่ควรมีลิงก์มากเกินไป และควรจัดกลุ่มเน้ือหาและเมนูใน เว็บไซต์ให้เขา้ ถึงงา่ ย 7.สามารถเรียนร้ไู ดท้ ุกชว่ งเวลา กลุ่มที่ 2 อสม.และเจ้าหนา้ ท่สี าธาณสขุ วิทยากรด้านอาหารและโภชนาการ ด้านการสง่ เสรมิ ด้านความร้อู าหารและโภชนาการสำหรับผสู้ ูงอายุ 1.เป็นฝ่ายจัดอบรม ให้ความรู้ ผู้สูงอายุและญาติ เช่น แนะนำเรื่องการรับประทานอาหาร และการควบคุมน้ำหนัก ท่ีสอดคล้องกับโรคประจำตัว เช่น อาหารสำหรับผู้ป่วยความดันโลหิตสูง อาหารสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน ซึ่งหากม่มีการควบคุมหรือทราบประโยนช์และโทษของอาหารท่ี รับประทาน อาจทำใหไ้ ม่สามารถควบคุมระดบั ความดันโลหิตสงู หรือระดบั นำ้ ตาลในเลือดได้ เป็นตน้ 2. จัดหาโปสเตอร์แผ่นพับความรู้เก่ียวกับการบริโภคอาหารและโภชนาการสำหรับผู้สูงอายุ ตามวัย และผสู้ ูงอายุท่ีมีโรคประจำตัว 3. แนะนำเร่ืองการออกกำลังกายท่ีเหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุตามวัย หรือผู้สูงอายุท่ีมีโรค ประจำตัว ดา้ นสื่อทเ่ี หมาะสมในการสรา้ งการเรียนร้ใู นผู้สงู อายุ 1.ควรคำนงึ ความตอ้ งการดา้ นการเรยี นรู้ทผ่ี ู้สูงอายุต้องการทราบ เช่น โภชนาการการตามวัย หลกั การบริโภคอาหารสำหรับผู้มีโรคประจำตวั ประโยชนแ์ ละโทษของอาหาร เป็นตน้ 2.ดำเนินการส่งเสริมการเรียนรู้ในผู้สูงอายุตามบริบทของพ้ืนที่ ชุมชน ครอบครัว รวมถึง ปจั เจกสว่ นบคุ คล 3.ควรเลือกวิธีการจัดโครงการโดยมีรูปเป็นเป็นการเรียนรู้แบบกลุ่ม เพ่ือให้มีการร่วม แลกเปล่ียน พดู คยุ กันภายในกลุม่ 4.ติดตามและเฝ้าระวังภาวะโภชนาการท่ีเปล่ียนแปลงไปในชุมชน หากพบปัญห าให้ ดำเนนิ การประสานงานไปยงั หน่วยงานทเี่ ก่ียวขอ้ งต่อไป

65 กลมุ่ ท่ี 3 แกนนำชุมชน /ผู้นำชมุ ชน ดา้ นการส่งเสริมด้านความรอู้ าหารและโภชนาการสำหรบั ผ้สู งู อายุ 1.ประชาสัมพันธ์โครงการ 2.กระตนุ้ และเชญิ ชวนให้ผูส้ งู อายุเข้าร่วมโครงการเกีย่ วกบั การพฒั นาผูส้ งู อายุ เชน่ จัดตั้งโรงเรยี นผูส้ ูงอายุ จัดอบรมพัฒนาผดู้ ูแลผู้สูงอายแุ ละจดั ตั้งศูนย์ดูแลผูส้ ูงอายุ จดั โครงการศึกษา ดงู าน เป็นต้น ด้านสือ่ ทเ่ี หมาะสมในการสร้างการเรยี นรใู้ นผู้สูงอายุ 1.ร่วมกันจัดโครงการหรือดำเนินโครงการเพ่ือส่งเสริมการเรียนรู้ในชุมชนสำหรับผู้สูงอายกุ ับ ภาคเี ครอื ขา่ ย 2.ตดิ ตามการเรียนรู้ด้วยส่ือการเรียนรดู้ ้านอาหารและโภชนาการหลงั จากเข้ารว่ มโครงการ 3.ติดตามและเฝ้าระวังภาวะโภชนาการท่ีเปลี่ยนแปลงไปในชุมชน หากพบปัญหาให้ ดำเนินการประสานงานไปยงั หนว่ ยงานที่เกีย่ วขอ้ งต่อไป มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 66 บทท่ี 5 สรปุ อภปิ รายผล และข้อเสนอแนะ การสรุป อภิปรายผล และข้อเสนอแนะ ในสาระสำคัญทั้งหมดของการวิจัยเร่ืองการ ป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุ ชุมชนบ้านขนุน ตำบลบ้านเลือก อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ผู้วจิ ัยไดน้ ำเสนอตามลำดบั ขัน้ ตอนดงั น้ี 1. สรุปผลการวิจัย 2. อภปิ รายผล 3. ขอ้ เสนอแนะ สรุปผลการวจิ ยั 1) ข้อมูลของสถานการณ์สภาพปจั จบุ นั ของภาวะโภชนาการและความรู้ ความเขา้ ใจทาง สุขภาพที่ถกู ตอ้ งของผู้สูงอายเุ ขตพน้ื ท่ีตำบลจอมบงึ อำเภอจอมบึง จังหวดั ราชบรุ ี การศกึ ษาสถานการณ์สภาพปัจจบุ ันของภาวะโภชนาการและความรู้ ความเข้าใจทางสุขภาพ ท่ีถูกต้องของผู้สูงอายุในเขตพื้นที่ตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรีด้วยแบบประเมินภาวะ โภชนาการ Mini Nutritional Assessment (MNA) และแบบประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพและ พฤติกรรมสุขภาพ ตาม 3อ.2ส. ของประชาชนที่มีอายุ 15 ปีข้ึนไป ฉบับปรับปรุงปี 2561 พบว่า สถานการณ์สภาพปัจจุบันของภาวะโภชนาการและความรู้ ความเข้าใจทางสุขภาพที่ถูกต้องของ ผสู้ ูงอายุเขตพื้นทตี่ ำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรีและให้ข้อมูลแก่ครอบครวั โดยเลือกผูใ้ ห้ ขอ้ มูลคือ วิทยากรด้านโภชนาการ ผู้นำชุมชน องค์กรท้องท่ี (กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน) อสม. ที่ดูแลผสู้ ูงอายุ ประธาน กรรมการชมรมผู้สูงอายุ และผู้สูงอายใุ นชมรมผู้สูงอายุ ทำการรวบรวมข้อมูลโดยใช้รูปแบบ วจิ ัยเชิงคุณภาพและเชิงปรมิ าณ ผลการประเมินพบว่าสถานการณ์กลุ่มผู้สูงอายุในชุมชนตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี กลุ่มตัวอย่างมีอายุเฉล่ีย 65.37 S.D. = 6.44 มีอายุต่ำสุด – สูงสุด = 53 – 87 ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีน้ำหนักเฉล่ียอยู่ท่ี 59.39 กิโลกรัม S.D. = 9.19 น้ำหนักต่ำสุด – น้ำหนกั สงู สุด = 39 – 90 กิโลกรัม มีส่วนสงู เฉลีย่ อยู่ที่ 156.73 เซนตเิ มตร S.D. = 9.19 ส่วนสูงต่ำสุด – ส่วนสูงสูงสุด = 140 – 175 เซนติเมตร เกณฑ์ดัชนีมวลกาย(BMI) ส่วนใหญ่สมส่วน 18.5 - 22.9 จำนวน 113 รอ้ ยละ 39.10 นอ้ ยทส่ี ุดคอื โรคอ้วนอนั ตราย มากกว่า 30 จำนวน 26 ร้อยละ 9.00 ผลการคัดกรองความเสี่ยงต่อการขาดอาหารของผู้สูงอายุ ส่วนใหญ่มีภาวะโภชนาการปกติ (12 - 14 คะแนน) จำนวน 155 คน ร้อยละ 53.63 และไม่พบกลุ่มตัวอย่างว่ามีการขาดสารอาหาร

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 67 หลังจากน้ันให้กลุ่มเสี่ยงต่อภาวะขาดสารอาหารประเมินภาวะโภชนาการของผู้สูงอายุ เพื่อให้ทราบ ภาวะสุขภาพ สำหรับผลการประเมินกลุ่มเส่ียงต่อภาวะขาดสารอาหารประเมินภาวะโภชนาการของ ผู้สงู อายุ พบวา่ ส่วนใหญ่มีภาวะโภชนาการปกติ (>23.5 คะแนน) จำนวน 81 คน ร้อยละ 60.45 และ ไม่พบกลมุ่ ตัวอยา่ งวา่ มกี ารขาดสารอาหาร ด้านความรู้ความเข้าใจทางสุขภาพเก่ียวกับการปฏิบัติตนตามหลัก 3 อ 2 ส ภาพรวม พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความรู้ความเข้าใจทางสุขภาพเกี่ยวกับการปฏิบัติตนตามหลัก 3 อ 2 ส อยู่ในระดับดี จำนวน 189 คน ร้อยละ 65.4 เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่า กลุ่มตัวอย่างตอบถูกมากท่ีสุด คือ ผลกระทบจากการดื่มเครือ่ งด่มื แอลกอฮอล์ ส่วนคำตอบท่กี ล่มุ ตวั อย่างตอบถกู น้อยท่ีสดุ คือ การกินผัก หลาย ๆ ชนิดที่มีสีสันแตกต่างกันชว่ ยป้องกันโรค เม่ือพิจารณาเป็นรายด้าน พบค่าเฉลี่ยสูงสุดคือ การ ตดั สินใจเลอื กปฏิบตั ทิ ถ่ี กู ตอ้ ง Mean = 3.03, S.D.=0.96 ด้านพฤติกรรมสุขภาพที่ถูกต้องเกี่ยวตามหลักปฏิบัติตนตาม 3อ 2ส พบว่า กลุ่มตัวอย่างมี พฤตกิ รรมสขุ ภาพทถ่ี ูกต้องเก่ยี วตามหลักปฏิบตั ติ นตาม 3อ 2ส อย่ใู นระดบั ดี จำนวน 190 คน ร้อยละ 65.74 หากพิจารณารายข้อ พบว่า ปฏิบัติ 6-7วัน/สัปดาห์ คือ มีการควบคุมปริมาณอาหารและ ควบคมุ รสอาหารไม่ให้หวาน มนั เคม็ จดั ทุกมอ้ื ร้อยละ52.08 และไม่ได้ปฏิบตั ิใน 1 สัปดาห์ มากท่ีสุด คอื ด่ืมสรุ า หรอื เคร่ืองดมื่ ที่มีแอลกอฮอล์ รอ้ ยละ 35.42 2) ผลจากการประชุมสนทนากลุ่มเพ่ือพัฒนารูปแบบการจัดด้านการเรียนรู้โดยผ่านส่ือ การเรียนรู้ด้านอาหารและโภชนาการของผู้สูงอายุเขตพ้ืนที่ตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัด ราชบรุ ี พบวา่ กลุ่มท่ี 1 ผู้สูงอายุ และญาติ เล็งเห็นถึงการให้ความร่วมมือกับฝ่ายต่างๆ ในการเข้าอบรม หรือร่วมกิจกรรมที่ก่อให้เกิดความรู้และมีทักษะในการดูแลตนเองและครอบครัวเก่ียวกับ อาหารและ โภชนาการสำหรับผู้สูงอายุ รวมถึงถ้ามีปัญหามีข้อสงสัยหรือต้องการความช่วยเหลือควรปรึกษาและ ขอคำแนะนำเพิ่มเติมจากเจ้าหน้าที่รพ.สต. หรือ อสม. และส่ือท่ีเหมาะสมในการสร้างการเรียนรู้ใน ผู้สูงอายุลักษณะของสื่อที่เห็นชัดเจน เข้าใจง่าย มองเห็นได้ชัด เนื่องจากปัญหาสุขภาพของผู้สูงอายุ ตามวัย และสามารถเรยี นร้ไู ด้ทกุ ชว่ งเวลา กลุ่มที่ 2 อสม.และเจ้าหน้าท่ีสาธาณสุข วิทยากรด้านอาหารและโภชนาการ เล็งเห็นถึงการ จัดโครงการให้ความรู้ ผู้สูงอายแุ ละญาติทีเ่ หมาะสมเพื่อให้เกดิ ความเข้าใจในด้านการบรโิ ภคมากย่ิงขึ้น ทั้งผู้สูงอายุตามวัยและผู้สูงอายุท่ีมีโรคประจำตัว ส่วนด้านการใช้สื่อที่เหมาะสมควรควรคำนึงความ ต้องการด้านการเรียนรู้ท่ีผู้สูงอายุต้องการทราบ ดำเนินการส่งเสริมการเรียนรู้ในผู้สูงอายุตามบริบท ของพ้ืนที่ ชุมชน ครอบครัว รวมถึงปัจเจกส่วนบุคคล และควรเลือกวิธีการจัดโครงการโดยมีรูปเป็น เป็นการเรียนรู้แบบกลุ่ม เพ่ือให้มีการร่วมแลกเปลี่ยน พูดคุยกันภายในกลุ่ม รวมถึงมีการติดตามและ เฝ้าระวังภาวะโภชนาการที่เปลี่ยนแปลงไปในชุมชน หากพบปัญหาให้ดำเนินการประสานงานไปยัง

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 68 หนว่ ยงานท่เี กี่ยวขอ้ งตอ่ ไป กลุ่มที่ 3 แกนนำชุมชน /ผู้นำชุมชน เล็งเห็นถึงการประชาสัมพันธ์โครงการให้ผู้สูงอายุ ผ้ดู แู ลและญาตเิ ข้ารว่ มกจิ กรรมเพ่ือใหเ้ กิดประโยชน์สูงสดุ ร่วมกันจัดโครงการหรอื ดำเนนิ โครงการเพ่ือ ส่งเสริมการเรียนรู้ในชุมชนสำหรับผูส้ ูงอายุกับภาคีเครือข่าย ติดตามการเรียนรู้ด้วยสอ่ื การเรียนรู้ด้าน อาหารและโภชนาการหลังจากเข้าร่วมโครงการและเฝ้าระวังภาวะโภชนาการท่ีเปล่ียนแปลงไปใน ชุมชน หากพบปัญหาให้ดำเนินการประสานงานไปยงั หน่วยงานท่ีเก่ียวขอ้ งต่อไป อภิปรายผลการวิจัย จากการวจิ ัยเร่ืองการพฒั นารูปแบบการใชส้ ่อื การเรยี นรดู้ ้านอาหารและโภชนาการสำหรับ ผู้สูงอายใุ นเขตพ้นื ท่ีตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จงั หวัดราชบรุ ี สามารถอภปิ รายผลการวจิ ัยได้ดังนี้ จากผลการประเมินความเส่ียงต่อการขาดอาหารของผู้สูงอายุ ส่วนใหญ่มีภาวะโภชนาการ ปกติ (12 - 14 คะแนน) จำนวน 155 คน ร้อยละ 53.63 และไม่พบกลุ่มตัวอย่างว่ามีการขาด สารอาหาร หลังจากนั้นให้กลุ่มเสี่ยงต่อภาวะขาดสารอาหารประเมินภาวะโภชนาการของผู้สูงอายุ เพื่อให้ทราบภาวะสุขภาพ สำหรับผลการประเมินกลุ่มเส่ียงต่อภาวะขาดสารอาหารประเมินภาวะ โภชนาการของผู้สงู อายุ พบวา่ ส่วนใหญ่มีภาวะโภชนาการปกติ (>23.5 คะแนน) จำนวน 81 คน รอ้ ย ละ 60.45 และไม่พบกลุ่มตัวอย่างว่ามีการขาดสารอาหาร ซึ่งการดูแลผู้สูงอายุท่ีสําคัญคอื การส่งเสริม ให้ ผู้สงู อายุได้รบั อาหารใหเ้ พียงพอกับความต้องการของร่างกาย และให้คําแนะนํากับญาติหรือ ผู้ดแู ล ในการเลือกรับประทานอาหารที่ส่งเสริมภาวะโภชนาการของผู้สูงอายุ สอดคล้องกับงานวิจัยของนิธิ รัตน์ บุญตานนท์ (2559) ศึกษาเร่ืองภาวะโภชนาการของผู้สูงอายุในจังหวัดนครราชสีมา มี วัตถุประสงค์เพ่ือศึกษาภาวะโภชนาการ ของผู้สูงอายุ และความสัมพันธ์ระหว่างคุณลักษณะส่วน บุคคลกับภาวะโภชนาการของผู้สูงอายุ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบคัดกรอง MNA® -SF ผลการวิจัยพบว่า ผู้สูงอายุมีภาวะโภชนาการปกติ ร้อยละ 58.3 มีความเส่ียงต่อการขาดสารอาหาร ร้อยละ 35.5 และ มีภาวะขาดสารอาหาร ร้อยละ 6.2 ปัจจัยด้านอายุและแหล่งที่อยู่อาศัย มีความสัมพันธ์กับภาวะโภชนาการของ ผู้สูงอายุอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ จึงควรมีการส่งเสริมการ เลือกรับประทานอาหารในผู้สูงอายุที่มีอายุมากข้ึน เพื่อให้มีพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่เหมาะสม มากยิ่งขึน้

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 69 สำหรับด้านความรูค้ วามเข้าใจทางสุขภาพเก่ียวกบั การปฏิบัติตนตามหลัก 3 อ 2 ส ภาพรวม พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความรู้ความเข้าใจทางสุขภาพเก่ียวกับการปฏิบัติตนตามหลัก 3 อ 2 ส อยู่ใน ระดับดี จำนวน 189 คน ร้อยละ 65.4 เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่า กลุ่มตัวอย่างตอบถูกมากที่สุด คือ ผลกระทบจากการด่ืมเคร่ืองดื่มแอลกอฮอล์ ส่วนคำตอบที่กลุ่มตัวอย่างตอบถูกน้อยท่ีสุดคือ การ กินผักหลาย ๆ ชนิดที่มีสีสันแตกต่างกันช่วยป้องกันโรค เม่ือพิจารณาเป็นรายด้าน พบค่าเฉลี่ยสูงสุด คือ การตดั สินใจเลอื กปฏิบัตทิ ถ่ี กู ต้อง Mean = 3.03, S.D.=0.96 และดา้ นพฤติกรรมสุขภาพที่ถูกตอ้ ง เกี่ยวตามหลักปฏิบัติตนตาม 3อ 2ส พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีพฤติกรรมสุขภาพที่ถูกต้องเก่ียวตามหลัก ปฏิบัติตนตาม 3อ 2ส อยู่ในระดับดี จำนวน 190 คน ร้อยละ 65.74 หากพิจารณารายข้อ พบว่า ปฏิบัติ 6-7วัน/สัปดาห์ คือ มีการควบคุมปริมาณอาหารและควบคุมรสอาหารไม่ให้หวาน มัน เค็มจัด ทุกม้ือ ร้อยละ52.08 และไม่ได้ปฏิบัติใน 1 สัปดาห์ มากที่สุด คือ ด่ืมสุรา หรือ เคร่ืองดื่มที่มี แอลกอฮอล์ ร้อยละ 35.42 ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัยของอรุณี เสือสิงห์, บรรณกร เสือสิงห์, รุ่งพิทยา คณะช่าง, พงศ์พิษณุ บุญดา (2563) ทำการศึกษาวิจัยเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้าน สุขภาพกับพฤติกรรมสุขภาพของประชาชน อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์ พบว่า ประชาชนส่วน ใหญ่ (1) มีความรอบรใู้ นระดับไม่ดี(คือ มีความฉลาดทางสขุ ภาพไมเ่ พียงพอ ต่อการปฏิบัติตน) รอ้ ยละ 60.2 มีพฤติกรรมสุขภาพ อยู่ในระดับไม่ดี(คือ มีการปฏิบัติตนตามหลัก ได้ปริมาณเพียงพอ) ร้อยละ 65.6 (2) ปัจจัยส่วนบุคคลด้าน เพศ การศึกษา สถานภาพสมรส และอาชีพ มีความสัมพันธ์ อย่างมี นัยสำคัญทางสถิติกับความรอบรู้ด้านสุขภาพ ที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 (P =0.009, 0.001, 0.001, 0.001 ตามลำดับ) (3) ผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรม สุขภาพ พบว่าความรอบรดู้ ้านสุขภาพมีความสมั พันธ์เชิงบวกในระดับปานกลางกับพฤติกรรมสุขภาพ อยา่ งมนี ยั สำคัญท่ีระดับ 0.01 (r=0.46) สำหรับการสนทนากลุ่มเพื่อพัฒนารูปแบบการจัดด้านการเรียนรู้โดยผ่านส่ือการเรียนรู้ด้าน อาหารและโภชนาการของผู้สูงอายุเขตพื้นท่ีตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี พบว่า แต่ละ กลุ่มได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของการส่งเสริมความรู้ความเข้าใจการเรียนรู้ดา้ นอาหารและโภชนาการ สำหรับผู้สูงอายุ แต่วิธีการและบทบาทหน้าท่ีแตกต่างกัน โดยอาศัยการมีส่วนร่วมในชุมชนและภาคี เครือข่าย ดังน้ี กลุ่มท่ี 1 ผู้สูงอายุ และญาติ เล็งเห็นถึงการให้ความร่วมมือกับฝ่ายต่างๆ ในการเข้า อบรม หรือร่วมกิจกรรมที่ก่อให้เกิดความรู้และมีทักษะในการดูแลตนเองและครอบครัวเก่ียวกับ อาหารและโภชนาการสำหรับผู้สูงอายุ รวมถึงถ้ามีปัญหามีข้อสงสัยหรือต้องการความช่วยเหลือควร ปรึกษาและขอคำแนะนำเพิ่มเติมจากเจ้าหน้าท่ีรพ.สต. หรือ อสม. และสือ่ ที่เหมาะสมในการสร้างการ เรยี นรู้ในผูส้ งู อายุสามารถเรยี นรไู้ ด้ทุกชว่ งเวลา กลุ่มที่ 2 อสม.และเจ้าหน้าที่สาธาณสุข วิทยากรด้านอาหารและโภชนาการ เล็งเห็นถึงการ จดั โครงการให้ความรู้ ผสู้ ูงอายแุ ละญาติท่ีเหมาะสมเพ่ือให้เกิดความเข้าใจในด้านการบริโภคมากยง่ิ ข้ึน

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 70 ทั้งผู้สูงอายุตามวัยและผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัว ส่วนด้านการใช้สื่อที่เหมาะสมควรควรคำนึงความ ต้องการด้านการเรียนรู้ที่ผู้สูงอายุต้องการทราบ ดำเนินการส่งเสริมการเรียนรู้ในผู้สูงอายุตามบริบท ของพ้ืนท่ี ชุมชน ครอบครัว รวมถึงปัจเจกส่วนบุคคล และควรเลือกวิธีการจัดโครงการโดยมีรูปเป็น เปน็ การเรียนรู้แบบกลมุ่ กลุ่มท่ี 3 แกนนำชุมชน /ผู้นำชุมชน เล็งเห็นถึงการประชาสัมพันธ์โครงการให้ผู้สูงอายุ ผ้ดู ูแลและญาติเข้ารว่ มกิจกรรมเพื่อใหเ้ กดิ ประโยชน์สูงสุด ร่วมกันจัดโครงการหรือดำเนนิ โครงการเพื่อ ส่งเสริมการเรียนรู้ในชุมชนสำหรับผูส้ ูงอายุกับภาคีเครือข่าย ติดตามการเรียนรู้ด้วยสอ่ื การเรียนรู้ด้าน อาหารและโภชนาการหลังจากเข้าร่วมโครงการและเฝ้าระวังภาวะโภชนาการที่เปลี่ยนแปลงไปใน ชุมชน หากพบปัญหาให้ดำเนินการประสานงานไปยังหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องต่อไป ซึ่งสอดคล้องกับ งานวิจยั ของ เทอดศกั ดิ์ นำเจรญิ , จำรณุ ี วาระหัส, ศกั รินทร์ สุวรรณเวหา (2562) ศึกษาวจิ ัยเรือ่ งการ พัฒนารูปแบบการบริหารจัดการด้านอาหารและโภชนาการในกลุ่มผู้สูงอายุตาบลเขารูปช้าง อำเภอ เมือง จังหวัดสงขลา พบว่า การสังเคราะห์การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการด้านอาหารและ โภชนาการโดยใช้แนวทางอาหารของแม่ตำบลเขารูปช้าง พบว่า ภาคีองค์กรต่างๆในเกิดความ ตระหนักในการบรหิ ารจัดการดา้ นอาหารและโภชนาการในกล่มุ วัยต่างๆและนาผลการปฏิบัติสกู่ าร พฒั นานโยบายเพ่ือการสง่ เสรมิ โภชนาการท่ยี ่งั ยืนของชมุ ชน ขอ้ เสนอแนะจากการวิจัย 1. ควรเผยแพร่ผลการวิจัยเกี่ยวกับภาวะโภชนาการและความรู้ ความเข้าใจเพื่อให้ผู้มีส่วย เกี่ยวข้องในครัวเรือน รวมถึงภาคีเครือข่ายสามารถดำเนินกิจกรรมการการจัดโครงการด้านการ ส่งเสริมความรู้ด้านโภชนาการด้วยสื่อการเรียนรู้อาหาร และให้สามารถปฏิบัติได้อย่างเหมาะสมตาม บทบาทหนา้ ที่ของแตล่ ะฝ่ายอยา่ งตอ่ เน่ือง ตลอดจนเผยแพร่ต่อไปยังชุมชนอ่ืน ๆ ดว้ ย 2. ควรนำผลการวิจยั ไปใช้ในการออกแบบกิจกรรมการฝกึ อบรมผู้ดูแลผู้สงู อายุ 3. ผู้นำชุมชนควรใช้ผลการวิจัยเป็นข้อมูลในการพิจารณาวางแผนจัดทำยุทธศาสตร์ระดับ ตำบลเพอ่ื พัฒนาคุณภาพชวี ติ ของผูส้ งู อายใุ ห้ได้รบั แนวทางการเรยี นรูด้ ้วยตนเอง 4. หน่วยงานราชการต่าง ๆ เช่น กระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงพัฒนาสังคมและความ มั่นคงของมนุษย์ สามารถนำข้อมูลท่ีได้ไปประยุกต์ดำเนินการป้องกันและแก้ไขปัญหา เพื่อลดปัจจัย เสี่ยงของการเกดิ การหกล้มของผู้สูงอายุในชุมชนตา่ ง ๆ ของประเทศต่อไป

71 ข้อเสนอแนะในการวิจัยคร้ังต่อไป 1. ควรพัฒนารูปแบบการเรียนรู้ด้านอาหารและโภชนาการของผู้สูงอายุในชุมชนชนบท และ ชุมชนเมือง ทั้งในจังหวัดราชบุรีและจังหวัดอื่น ๆ เพ่ือลดปัญหาความเส่ียงของการขาดความรู้ความ เข้าใจในการดูแลตนเอง และเกิดปญั หาทพุ โภชนาการในชมุ ชน 2. การศึกษาคร้ังนี้เป็นการศึกษาเฉพาะในหมู่บ้านหนึ่งในจังหวัดราชบุรีเท่าน้ัน จึงควรมี การศึกษา โดยการศกึ ษาแบบขยายพน้ื ที่ใหก้ วา้ งมากข้นึ มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 72 เอกสารอา้ งองิ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสขุ . (2557). คู่มอื การคัดกรอง/ประเมินผสู้ ูงอายุ. กรุงเทพมหานคร: สำนกั งานกิจการโรงพิมพส์ งเคราะห์องค์การทหารผา่ นศึก กรมสนบั สนนุ บรกิ ารสุขภาพ กระทรวงสาธารณสขุ . (2554). การดแู ลสขุ ภาพผู้สูงอายแุ บบบูรณาการ. นนทบรุ ี: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผา่ นศึก. จรี าพร ทองดี ดาราวรรณ รองเมอื ง และฉนั ทนา นาคฉัตรีย์ (2556). ภาวะสุขภาพและคณุ ภาพ ชวี ิตของผสู้ งู อายุในจงั หวัดชายแดนภาคใต้.วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสขุ ,6(2) : 88-99 ธรี เดช บญุ นภา, จักรกฤษณ์ จันทรจรัส, ภัทรพล บวั งาม และมงคลชัย มีเกษร. (2558). การพัฒนาสอ่ื การ เรียนการสอนดว้ ยเทคโนโลยีความเปน็ จรงิ เสริมแต่งบนระบบปฏบิ ัตกิ ารแอนดรอยด.์ สบื ค้น 26 พฤศจิกายน 2562, จาก http://aucc.csit.rru.ac.th/Upload/447-289-camera-ready.pdf ประเวศ วะสี. (2547). ทฤษฎีใหมท่ างการแพทย์. กรงุ เทพมหานคร: สำนักงานปฏิรูประบบสขุ ภาพแห่งชาติ พมิ พิสทุ ธ์ิ บวั แกว้ และ รติพร ถึงฝ่ัง(2559). การดูแลสขุ ภาพและภาวะสุขภาพของผู้สงู อายุไทย.วารสาร สมาคมนักวจิ ยั , 21(2) : 94-109 ระบบสถิติทางการทะเบียน.(2561). จำนวนประชากรจังหวัดราชบรุ ี สืบคน้ จากhttp://stat.dopa.go.th/ stat/statnew /upstatage.php เม่ือวันที่ 26 พฤศจิกายน 2562 เล็ก สมบัติ. (2549). ภาวะการดแู ลผู้สูงอายขุ องครอบครวั ในปจั จุบนั . วพวส., 7(3), 22-31. วิไลพร ขำวงษ์ จตุพร หนสู วัสด์ิ วรารัตน์ ประทานวรปัญญา และ จดิ าภา ศิรปิ ัญญา (2554). ปจั จยั ท่ี มีความสัมพันธ์กบั คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ. วารสารวจิ ยั ทางวิทยาศาสตร์สขุ ภาพ ,5(2) :32-40 สอาด กาดีโลน. (2554). คุณภาพชวี ิตผ้สู ูงอายุเทศบาลตาบลเจะ๊ บลิ ัง อาเภอเมือง จังหวดั สตลู .ปญั หา พิเศษรัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑติ , สาขาวิชาการบรหิ ารท่วั ไป, วทิ ยาลัยการบรหิ ารรฐั กจิ , มหาวทิ ยาลยั บรู พา. สิทธอิ าภรณ์ ชวนปี. (2540). การศกึ ษาคุณภาพชวี ิตของผู้สงู อายุ ตาบลบางเมือง จังหวดั สมุทรปราการ. วทิ ยานิพนธ์ศลิ ปศาสตรมหาบณั ฑิต, สาขาวิชารฐั ประศาสนศาสตร์,บัณฑติ วิทยาลยั , มหาวทิ ยาลยั ศรนี ครนิ ทรวโิ รฒ. สุรกุล เจนอบรม. (2541). วิสัยทศั น์ผู้สงู อายุและการศกึ ษานอกระบบสาหรับผสู้ ูงอายไุ ทย.กรุงเทพฯ: นิชนิ แอดเวอรไ์ ทชง่ิ กรุ๊ป. สนุตตรา ตะบนู พงศ,์ วนั ดี สทุ ธรังสี และพัชรยี า ไชยลงั กา.(2544). การประเมนิ แบบวัดคุณภาพชวี ิตฉบับย่อ ขององค์การอนามยั โลกในกลมุ่ ผูส้ งู อายุไทย. วารสารพฤฒาวทิ ยาและเวชศาสตรผ์ ู้สูงอายุ ,2(2) : 6-12. สำนักงานสถติ แิ ห่งชาติ.(2555). สถานการณ์ผู้สงู อายไุ ทย พ.ศ. 2554 กรงุ เทพฯ : สำนักงานสถติ แิ หง่ ชาติ.

73 สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกจิ และสงั คมแห่งชาต.ิ (2560). แผนพฒั นาเศรษฐกจิ และ สงั คม แห่งชาติฉบบั ที่ 12 (พ.ศ. 2560-2564). กรงุ เทพฯ: สำนักนายกรฐั มนตรี. มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

74 ภาคผนวก ภาคผนวก ก ใบยนิ ยอมเข้ารว่ มการวิจัย (Consent Form) ภาคผนวก ข เคร่อื งมือท่ใี ช้ในการวจิ ยั ภาคผนวก ค หนงั สือรับรองการสนับสนุนจากภาคเี ครือข่ายภายนอก มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

76 ภาคผนวก ก ใบยินยอมเขา้ รว่ มการวจิ ัย (Consent Form) มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

77 ใบยนิ ยอมเข้าร่วมการวจิ ัย (Consent Form) โครงการวจิ ยั เรือ่ ง: การพัฒนารูปแบบการใชส้ ่ือการเรยี นรู้ด้านอาหารและโภชนาการ สำหรบั ผสู้ งู อายใุ นเขตพ้นื ที่ตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จงั หวัดราชบุรี วนั ท่ีใหค้ ำยินยอม วันที่..........................เดือน.................................................พ.ศ..................... 1. ก่อนท่จี ะลงนามในใบยินยอมให้ทำการวิจยั นี้ ขา้ พเจ้าได้รับการอธิบายจากผวู้ จิ ยั ถึงวตั ถุประสงคข์ องการ วจิ ยั วิธกี ารวจิ ัย และมีความเข้าใจดีแล้ว 2. ผวู้ จิ ยั รับรองว่าจะตอบคำถามตา่ ง ๆ ท่ีข้าพเจ้าสงสยั ด้วยความเต็มใจ ไมป่ ิดบังซ่อนเร้นจนขา้ พเจ้าพอใจ 3. ข้าพเจ้ามสี ิทธ์ิที่จะบอกเลิกการเข้ารว่ มโครงการวิจัยน้ีเมือ่ ใดกไ็ ด้ และเขา้ รว่ มโครงการวิจัยนโี้ ดยสมัครใจ และการบอกเลิกการเข้ารว่ มการวิจยั นนั้ ได้ตลอดระยะเวลาของโครงการ 4. ผวู้ ิจัยรับรองว่าจะเก็บขอ้ มูลเฉพาะเกีย่ วกับตวั ข้าพเจา้ เปน็ ความลับ จะเปิดเผยได้เฉพาะในรปู ท่ีเปน็ สรุป ผลการวิจัย การเปดิ เผยขอ้ มูลของตวั ขา้ พเจา้ ต่อหนว่ ยงานตา่ ง ๆ ท่ีเกย่ี วข้องต้องไดร้ บั อนญุ าตจาก ข้าพเจา้ แลว้ จะกระทำไดเ้ ฉพาะกรณจี ำเป็นด้วยเหตผุ ลทางวิชาการเท่านน้ั 5. ขา้ พเจ้าได้อ่านข้อความขา้ งต้นแล้ว และมีความเข้าใจดีทุกประการ และได้ลงนามในใบยนิ ยอมน้ดี ว้ ย ความเต็มใจ ลงนาม.......................................................ผยู้ นิ ยอม (..............................................................................) ลงนาม.......................................................พยาน (..............................................................................) ลงนาม.......................................................ผ้ทู ำวิจยั (..............................................................................) มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

78 ภาคผนวก ข เครื่องมือทีใ่ ช้ในการวิจัย มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

79 เลขท่แี บบสอบถาม[ ][ ][ ] แบบสอบถามการวิจยั เรือ่ ง การพัฒนารปู แบบการใชส้ ื่อการเรียนรดู้ ้านอาหารและโภชนาการ สำหรบั ผสู้ ูงอายุในเขตพนื้ ท่ีตำบลจอมบึง อำเภอจอมบงึ จงั หวัดราชบุรี คำชี้แจง แบบสอบถามน้ีจัดทำขึ้นเพ่ือศึกษาสภาพปัจจุบันของภาวะโภชนาการและความรู้ ความเข้าใจทาง มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง สุขภาพท่ีถูกต้องของกลุ่มผู้สูงอายุในเขตพื้นท่ีตำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี และเพ่ือพัฒนา รูปแบบการดำเนินการและแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยผ่านสื่อการเรียนรู้ด้านอาหารและโภชนาการในกลุ่ม ผู้สูงอายุในเขตพื้นทีต่ ำบลจอมบึง อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี ข้อมูลท่ไี ด้ใช้สำหรับการศึกษาวิจัยทไี่ ด้ผ่านการ พิจารณาจากมหาวทิ ยาลยั ราชภฏั หมูบ่ า้ นจอมบงึ และไดร้ บั ทนุ อดุ หนุนการวจิ ยั จากมหาวทิ ยาลยั ราชภฏั หมู่บ้านจอมบึง จึงขอความกรุณาท่านโปรดตอบคำถาม ตามความคดิ เหน็ ของทา่ น และเปน็ ความจริงมากท่สี ุด โดยจะเก็บข้อมลู ของท่านไว้เปน็ ความลบั นำเสนอผล การศึกษาเป็นภาพรวมจึงไม่มีผลต่อทา่ นแต่อยา่ งใด สำหรับข้อมลู ส่วนน้ีจะเปน็ ประโยชนอ์ ย่างย่ิงตอ่ การศึกษา ครง้ั น้ี แบบสอบถามทัง้ หมดประกอบดว้ ย 3 ส่วน คอื สว่ นที่ 1 แบบสอบถามข้อมูลทว่ั ไปของผู้ตอบคำถาม จำนวน 5 ขอ้ สว่ นที่ 2 แบบประเมินภาวะโภชนาการ Mini Nutritional Assessment จำนวน 18 ขอ้ แปลเปน็ ภาษาไทย โดยสถาบนั วจิ ัยโภชนาการ มหาวทิ ยาลัยมหิดล MNA® สว่ นที่ 3 แบบประเมนิ ความรอบรูด้ า้ นสขุ ภาพและพฤติกรรมสุขภาพ ตาม 3อ.2ส. จำนวน 30 ขอ้ ของประชาชนท่ีมอี ายุ 15 ปีข้ึนไป ฉบับปรบั ปรุงปี 2561 อา้ งองิ จากกรมอนามัย ขอขอบพระคุณทุกท่านทกี่ รุณาเสียสละเวลาในการตอบแบบสอบถามครั้งนี้ นางสาวรัชดาพร ฐานม่ัน ผ้วู จิ ัย

80 ส่วนที่ 1 แบบสอบถามข้อมลู ท่ัวไปของผู้ตอบคำถาม คำช้ีแจง กรณุ าระบุคำตอบขอท่านโดยทำเครือ่ งหมาย “” ในช่อง หนา้ ขอ้ ความหรือ เติม ขอ้ ความลงในช่องว่างทต่ี รงกับความเป็นจรงิ สำหรบั ตวั ทา่ นให้มากที่สุด มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงขอ้ มูลทั่วไปของผตู้ อบคำถาม สำหรับผ้วู จิ ัย 1 เพศ  1. ชาย  2. หญิง GENDER [ ] AGE [ ] 2 อายุ .......................................ปี WEIGHT [ ] 3 นำ้ หนัก .......................................กโิ ลกรัม HIGHT [ ] 4 ส่วนสูง ………………………………….เซนตเิ มตร BMI [ ] 5 ดชั นมี วลกาย .......................................

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 81

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 82

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 83

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 84

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 85

86 ภาคผนวก ค หนงั สอื รบั รองการสนบั สนนุ จากภาคเี ครือข่ายภายนอก มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 87

88 ภาคผนวก ง ภาพประกอบการลงพ้ืนท่ี มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 89

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 90

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 91