ดร รุ่งอรุณ สุทธิพงษ์

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง บทที่ 4 ผลการวิจัย ในการวิจัยเรือ่ งการป้องกันการหกล้มในผูส้ ูงอายุ ชุมชนบ้านขนุน ตำบลบ้านเลือก อำเภอ โพธาราม จังหวัดราชบุรี โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ครั้งนี้ ผู้วิจัยได้นำเสนอผลการวิจัย เป็น 2 ข้ันตอน ดังนี้ ข้ันตอนที่ 1 ผลการประเมนิ ความเสี่ยงการหกล้มของผสู้ งู อายุ ขัน้ ตอนที่ 2 ผลการสร้างแนวทางการป้องกันการหกลม้ ของผ้สู งู อายุ ผลการวิจยั ในแต่ละข้ันตอนมรี ายละเอยี ดดงั น้ี ขัน้ ตอนท่ี 1 ผลการประเมินความเสยี่ งการหกลม้ ของผู้สูงอายุ จากการศึกษาค้นคว้ารวบรวมขอ้ มูลบรบิ ทชุมชน และการประเมินความเสี่ยงการหกล้มของ ผู้สงู อายุในชมุ ชนบา้ นขนนุ อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบรุ ี ผู้วิจยั ขอนำเสนอผลการการศึกษาดงั นี้ 1. ลกั ษณะทางกายภาพของชุมชน ชุมชนบา้ นขนนุ หมู่ท่ี 3 เป็นชุมชนหนง่ึ ท่ีอยู่ในตำบลบา้ นเลอื ก ประชากรในตำบลบ้านเลือก มีหลายเชื้อสายได้แก่ คนไทยดั้งเดิม คนไทยเช้ือสายมอญและคนไทยเชื้อสายลาว หมู่บ้าน/ชุมชนใน ตำบลบา้ นเลือกส่วนใหญ่ตงั้ แตบ่ รรพบุรุษเปน็ ชมุ ชนลาวเวียงดงั้ เดิม ซ่งึ อพยพมาจากเมืองเวียงจันทร์ ประเทศลาว ชาวลาวต้ังแต่บรรพบุรุษมคี วามเปน็ อยู่เคยชินอย่กู ับพ้ืนท่ีท่รี าบสงู มีอาชีพ ทำนา ทำไร่ เลี้ยงสัตว์ จึงบุกเบิกพื้นที่ห่างจากแม่นำ้ แม่กลองพอสมควร กลุ่มชาวลาวนับถือศาสนาพุทธ จะมีวัด เปน็ สถานทปี่ ระกอบพิธที างศาสนา ชมุ ชนบา้ นขนุนหมทู่ ่ี 3 จะทำบุญและประกอบพิธีทางศาสนาท่ีวัด บา้ นเลือก ภายในพื้นท่ีหมูบ่ ้านชาวลาวจะมีสถานทศี่ กั ด์ิสิทธิเ์ ปน็ ที่เคารพสกั การะ เปน็ ศาลกลางบ้านท่ี เรยี กวา่ ศาลปู่ตาหรอื ศาลปตู่ าเจา้ นาย ปัจจุบนั เรียก “ศาลปู่ตา” ซ่งึ การอพยพและหนีสงครามมาจาก เมืองเวียงจันทรข์ องบรรพบรุ ษุ นน้ั เปน็ การอพยพเพ่อื เอาตวั รอดจากภยั สงคราม ไมส่ ามารถนำพาปู่ ยา ตา ยาย ที่ไม่แข็งแรงและเจ้านายที่ถูกเข่นฆ่ามาด้วยได้ จึงได้ตั้งศาลกลางบ้านขึ้นและอัญเชิญดวง วิญญาณของบรรพบุรุษและเจ้านายที่เคารพที่ตกค้างอยู่ที่เมืองเวียงจันทร์มาสิงสถิตเพื่อปกป้อง คมุ้ ครองลูกหลานใหอ้ ยู่เย็นเป็นสุข (รงั สรรค์ เสลาหลกั , 2562, 6) สภาพทางภูมิศาสตร์ ทิศเหนือ ตดิ พ้นื ท่ี หมู่ที่ 4 และหมู่ท่ี 5 ต.บ้านเลือก อ.โพธาราม จ.ราชบุรี ทิศใต้ ตดิ พนื้ ท่ี หมทู่ ่ี 1 และหมทู่ ี่ 3 ต.บ้านฆอ้ ง อ.โพธาราม จ.ราชบรุ ี ทิศตะวันออก ติดพืน้ ที่ หมูท่ ่ี 2 ต.บ้านเลอื ก อ.โพธาราม จ.ราชบรุ ี ทศิ ตะวันตก ตดิ พ้นื ทีห่ มูท่ ่ี 4 ต.บา้ นเลือก อ.โพธาราม จ.ราชบรุ ี

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 41 ภาพประกอบ 4.1 แผนที่ชุมชนบา้ นขนุน ทีม่ า : รงั สรรค์ เสลาหลัก (2562, 8)

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 42 ภาพประกอบ 4.2 แผนทเ่ี ดินดินชุมชนบ้านขนุน ท่ีมา : ประภสั สร เกดิ ศิริ, วรพรรณ ดว้ งสวัสด์ิ, จิราพร ปญั ญาวงศ์, ซาลวานู ยา และวนั ฮสุ นา วาโด (2562, 1) จากแผนที่เดินดิน จำนวนประชากรของชุมชนบ้านขนุน หมู่ 3 ตำบลบ้านเลือก อำเภอโพธาราม จงั หวดั ราชบรุ ี มจี ำนวน 237 หลังคาเรือน มีผู้สูงอายุอยู่ 139 หลังคาเรอื น โดยมีจำนวนผสู้ งู อายุรวม 181 คน 2. ผลการวิเคราะหข์ อ้ มลู ของกลมุ่ ตัวอย่าง จากการวิเคราะห์ข้อมูลของกลุ่มตัวอย่างของผู้สูงอายุ ชุมชนบ้านขนุน ตำบลบ้านเลือก อำเภอโพธาราม จงั หวดั ราชบรุ ี นำเสนอผลการวิเคราะห์ในรูปตารางประกอบความเรียง ดงั นี้

43 ตารางท่ี 4.1 แสดงจำนวน รอ้ ยละ คา่ เฉล่ยี ขอ้ มูลทวั่ ไปของกลมุ่ ตัวอยา่ ง รายการ จำนวน รอ้ ยละ (คน) 60-65ปี 29.92 38 66-70ปี 22.83 71-75ปี 29 21.26 มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงอายุ 27 9.45 12 16.54 76-80ปี 21 100 81ปีขนึ้ ไป 127 30.71 X̅ = 71.06 ปี SD = 8.01 ปี รวม 39 69.29 88 100 เพศ ชาย 127 8.66 11 51.97 หญิง 66 32.28 41 3.94 รวม 5 3.15 4 100 โสด 127 44.88 57 55.12 แต่งงาน 70 100 127 15.75 สถานภาพสมรส หม้าย 20 6.30 8 77.17 หย่าร้าง 98 55.91 71 44.88 แยกกนั อยู่ 57 0.00 0 29.93 รวม 38 41.73 53 25.98 ปัจจบุ นั ยังประกอบอาชพี หรอื ไม่ ยังประกอบอาชพี มรี ายไดเ้ อง 33 2.36 3 100 ไม่ประกอบอาชพี อาจมรี ายได้ 127 ̅X = 5,535 บาท SD = 7,755.53 รวม บำนาญ ประกนั สงั คม แหล่งรายได้ สวสั ดกิ ารผสู้ ูงอายุ (ตอบได้มากกวา่ 1 รายการ) ลูกหลาน หาเอง อื่น นอ้ ยกวา่ 2 คน จำนวนสมาชิกในครอบครัวที่ 3-5 คน อาศยั อยูบ่ า้ นเดยี วกัน 6-8 คน มากกวา่ 8 คนขึน้ ไป รวม

44 จากตารางท่ี 4.1 พบวา่ กลุ่มตัวอย่างโดยภาพรวมส่วนใหญ่ มีอายุอยู่ในชว่ ง 60-65 ปี คดิ เปน็ รอ้ ยละ 29.92 มีอายเุ ฉลย่ี 71.06 ปี เปน็ เพศหญงิ ร้อยละ 69.29 สถานภาพสมรส แตง่ งาน ร้อยละ 51.97 ปัจจุบันไม่ประกอบอาชีพ อาจมีรายได้ร้อยละ 55.12 มีรายได้เฉลี่ย 5,535 บาทต่อเดือน แหล่งรายได้ จากสวัสดิการผู้สูงอายุ ร้อยละ 77.17 และ ลูกหลาน ร้อยละ 55.91 จำนวนสมาชิกใน ครอบครวั ท่ีอาศยั อยู่บา้ นเดยี วกัน 3-5 คน รอ้ ยละ 41.73 มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงตารางที่ 4.2 จำนวนและรอ้ ยละของปัจจัยเสยี่ งตอ่ การหกล้มในกลุม่ ตวั อย่างผู้สูงอายุชมุ ชนบ้านขนุน ตามรายการประเมินความเสย่ี งการหกลม้ ของผูส้ งู อายุในชมุ ชน THAI FRAT (n=127) ปจั จัยเส่ยี งต่อการหกลม้ ท่พี บในผู้สูงอายุ จำนวน ร้อยละ (คน) 1 เป็นเพศหญงิ (คะแนนความเสย่ี ง 1 คะแนน) 88 69.29 2 การมองเหน็ บกพรอ่ ง (คะแนนความเสย่ี ง 1 คะแนน) 59 46.46 3 การทรงตวั บกพร่อง (คะแนนความเส่ยี ง 2 คะแนน) 27 21.26 4 ใช้ยาทีเ่ สีย่ งตอ่ การหกลม้ (คะแนนความเสย่ี ง 1 คะแนน) 78 61.42 5 มปี ระวตั ิเคยหกล้ม 2 ครัง้ ใน 6 เดอื นก่อน (คะแนนความเสย่ี ง 5 คะแนน) 16 12.60 6 อยู่ในบ้านยกพืน้ สงู 1.5 เมตรขึน้ ไป (คะแนนความเสี่ยง 1 คะแนน) 35 27.56 จากตารางที่ 4.2 พบว่า กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุ 127 คน ปัจจัยเสี่ยง การเป็นเพศหญิงมี จำนวน 88 คน คิดเป็นร้อยละ 69.29 การมองเห็นบกพร่องมีจำนวน 59 คน คิดเป็นร้อยละ 46.46 การทรงตวั บกพรอ่ งมีจำนวน 27 คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ 21.26 ใชย้ าทีเ่ สี่ยงต่อการหกล้มมจี ำนวน 78คน คิดเป็นร้อยละ 61.42 มีประวัติเคยหกล้ม 2 ครั้งใน 6 เดือนก่อน มีจำนวน 16 คน คิดเป็นร้อยละ 12.60 และอยใู่ นบ้านยกพน้ื สูง 1.5 เมตรข้ึนไปมีจำนวน 35 คน คิดเป็นรอ้ ยละ 27.56 ตารางท่ี 4.3 จำนวนและรอ้ ยละของกลุ่มเส่ียงและไม่เส่ียงตามเกณฑ์การประเมินความเสี่ยงการหก ล้มของผู้สงู อายุในชุมชน THAI FRAT (n=127 คน) เกณฑก์ ารประเมนิ จำนวน (คน) รอ้ ยละ คะแนนความเสีย่ ง ระหว่าง 0-3 คะแนน ไม่เสี่ยงต่อการหกลม้ 93 73.23 คะแนนความเส่ียง ระหว่าง 4-11 คะแนน เสี่ยงต่อการหกล้ม 34 26.77 จากตารางที่ 4.3 พบวา่ กลมุ่ ตัวอย่างเปน็ ผู้สูงอายุ 127 คน มีผู้ได้คะแนนความเสี่ยงรวม 0-3 คะแนน เป็นกลุ่มที่ไม่เสี่ยงต่อการหกล้ม จำนวน 93 คน คิดเป็นร้อยละ 73.23 และมีผู้ได้คะแนน ความเสีย่ งรวม 4-11 คะแนน เป็นกลมุ่ ท่ีเสี่ยงตอ่ การหกล้ม จำนวน 34 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 26.77

45 ตารางที่ 4.4 แสดงจำนวน ร้อยละ และอายุเฉล่ียของกลุ่มเส่ียงและไม่เสยี่ งต่อการหกล้มจำแนกตามเพศ กลมุ่ เส่ยี ง 34 คน กลมุ่ ไม่เสย่ี ง 93คน กลมุ่ เสี่ยงและไม่เสี่ยง (ร้อยละ 26.77) (ร้อยละ 73.23) 127 คน (ร้อยละ 100) เพศ จำนวน อายุเฉลี่ย จำนวน อายุเฉลีย่ จำนวน อายุเฉลยี่ (คน) (ป)ี (คน) (ปี) (คน) (ป)ี มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง (ร้อยละ) X̅ (SD) (รอ้ ยละ) X̅ (SD) (ร้อยละ) X̅ (SD) หญิง 27 73.78 61 70.51 88 71.51 (79.41) (SD=7.97) (65.59) (SD=8.54) (69.29) (SD=8.46) ชาย 7 73.14 32 69.94 39 70.51 (20.59) (SD=6.69) (34.41) (SD=7.52) (30.71) (SD=7.30 รวม 34 73.46 93 70.22 127 คน 71.06 (100) (SD=7.33) (100) (SD=8.03) (100) (SD=8.01) จากตารางที่ 4.4 พบว่า ผู้สูงอายุที่ประเมินความเสี่ยงต่อการหกล้มรวมทั้งกลุ่มเสี่ยงและไม่ เสี่ยงต่อการหกล้ม มีทั้งหมด 127 คน จำแนกเป็นกลุ่มที่เสี่ยงต่อการหกล้มมี 34 คนคิดเป็นร้อยละ 26.77 โดยเป็นเพศหญิง 27 คน คิดเป็นร้อยละ 79.41 เพศชาย 7 คน คิดเป็นร้อยละ 20.59 และ กลุ่มที่ไม่เสี่ยงต่อการหกล้ม 93 คน คิดเป็นร้อยละ 73.23 โดยเป็นเพศหญิง 61 คน คิดเป็นร้อยละ 65.59 เพศชาย 32 คน คิดเป็นร้อยละ 34.41 กลุ่มที่เสี่ยงมีอายุเฉลี่ย73.46 (SD=7.33) ปี โดยกลุ่ม เสี่ยงเพศหญิงมีอายุเฉลี่ย 73.78 (SD=7.97) ปี กลุ่มเสี่ยงเพศชายมีอายุเฉลี่ย 73.14 (SD=6.69) ปี ส่วนกลุ่มท่ไี ม่เสยี่ งตอ่ การหกลม้ มีอายุเฉลยี่ 70.22 (SD=8.03) ปี โดยกล่มุ ไมเ่ สยี่ งเพศหญิงมีอายุเฉล่ีย 70.51 (SD=8.54) ปี กลุม่ ไม่เสี่ยงเพศชายมอี ายุเฉลย่ี 69.94 (SD=7.52) ปี และกลมุ่ ตวั อย่างท้งั หมดมี อายเุ ฉลย่ี 71.06 (SD=8.01) ปี ตารางท่ี 4.5 จำนวนและร้อยละของผู้สูงอายุ จำแนกตามระดับความเส่ียงดา้ นสิง่ แวดลอ้ มต่อ การหกล้ม (n=127 คน) เกณฑก์ ารประเมนิ จำนวน ร้อยละ (คน) คะแนน 0 ไม่มีความเส่ยี งต่อการหกล้ม 12 9.45 คะแนน 1 – 4 มีความเส่ียงต่อการหกล้มระดบั น้อย 101 79.53 คะแนน 5 – 8 มคี วามเสยี่ งต่อการหกล้มระดบั ปานกลาง 13 10.24 คะแนน 9 – 13 มีความเสยี่ งต่อการหกลม้ ระดับสูง 1 0.79

46 จากตารางที่ 4.5 พบวา่ กลมุ่ ตัวอย่างเป็นผู้สงู อายุ 127 คน ผู้มคี ะแนนความเส่ียง 0 คะแนน เปน็ ผไู้ ม่มีความเสย่ี งตอ่ การหกลม้ ด้านส่งิ แวดลอ้ ม จำนวน 12 คน คิดเป็นร้อยละ 9.45 ผมู้ ีคะแนน 1 – 4 คะแนน มีความเสี่ยงต่อการหกล้มระดับน้อย จำนวน 101 คน คิดเป็นร้อยละ 79.53 ผู้มี คะแนน 5 – 8 คะแนน มีความเส่ียงตอ่ การหกลม้ ระดับปานกลาง จำนวน 13 คน คดิ เป็นร้อยละ 10.24 และผ้มู คี ะแนน 9 – 13 คะแนน มคี วามเส่ยี งต่อการหกลม้ ระดบั สูง จำนวน 1 คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ 0.79 มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงตารางที่ 4.6 จำนวนและรอ้ ยละของผู้สูงอายจุ ำแนกตามปัจจัยเสี่ยงด้านสง่ิ แวดลอ้ มต่อการหกลม้ (n=127 คน) ปัจจัยเสย่ี งด้านส่ิงแวดล้อม จำนวน ร้อยละ (คน) 1. พน้ื บ้านมพี รม เส่อื ผ้ายาง หรอื ผา้ ปูรองพื้น 82 64.57 2. บรเิ วณทางเดินมีสายไฟ สายโทรทศั น์หรอื สายพ่วงตอ่ พาดผ่าน 37 29.13 3. พ้นื บ้านของท่านวางขา้ วของเกะกะ 41 32.28 4. ตามขัน้ บันไดวางข้าวของเกะกะ 8 6.30 5. บนั ไดท่บี ้านชำรดุ หรอื ขั้นไม่เทา่ กัน 9 7.09 6. บรเิ วณบันได มแี สงสว่างไม่เพียงพอ 15 11.81 7. ไฟบริเวณบันได มีสวติ ช์เพยี งตัวเดยี ว 35 27.56 8. บริเวณบันไดมผี ้าหรอื พรมเช็ดเท้า 37 29.13 9. ราวบันไดหลวมหรอื ชำรดุ หรอื ไมม่ รี าวบันได หรอื มรี าวบนั ใด 7 5.51 เพียงด้านเดียว 10. มีของทตี่ อ้ งใช้บอ่ ย มกั วางไว้บนชั้นสูงๆ 8 6.30 11. พืน้ ห้องนำ้ ลนื่ 31 24.40 12. สวิตช์ไฟหัวเตยี งเออ้ื มถึงยาก 10 7.87 13. ทางเดินจากเตียงไปห้องน้ำมีแสงสวา่ งไม่เพียงพอ 12 9.45 จากตารางที่ 4.6 พบว่า ปจั จัยเส่ียงด้านสิ่งแวดล้อมในบ้านของผสู้ ูงอายุ จากมากไปหาน้อย คือ พื้นบ้านมีพรม เสื่อ ผ้ายาง หรือผ้าปูรองพื้น ร้อยละ 64.57 พื้นบ้านวางข้าวของเกะกะ ร้อยละ 32.28 บริเวณทางเดินมีสายไฟ สายโทรทัศน์หรือสายพว่ งต่อพาดผ่าน และบริเวณบันไดมีผา้ หรอื พรมเช็ดเท้า ร้อยละ 29.13 ไฟบริเวณบันไดมีสวิตชเ์ พียงตัวเดียว ร้อยละ 27.56 พื้นห้องน้ำลื่น ร้อยละ 24.40 บริเวณบันไดมีแสงสว่างไม่เพียงพอ ร้อยละ 11.81 ทางเดินจากเตียงไปห้องน้ำมีแสงสว่างไม่ เพียงพอ ร้อยละ 9.45 สวิตช์ไฟหัวเตียงเอื้อมถึงยาก ร้อยละ 7.87 บันไดที่บ้านชำรุด หรือขั้นไม่ เท่ากัน ร้อยละ 7.09 ตามขั้นบันไดวางข้าวของเกะกะ และมีของที่ต้องใช้บ่อยมักวางไว้บนชั้นสูง ๆ ร้อยละ 6.30 และ ราวบันไดหลวมหรือชำรุด หรือไม่มีราวบันได หรือมีราวบันใดเพียงด้านเดียว ร้อยละ 5.51 ผลจากการศึกษาข้อมูลเบื้องต้นและการประเมนิ ความเสี่ยงของผู้สูงอายุชุมชน THAI FRAT และการประเมินด้านสิ่งแวดล้อม มีปัจจัยที่เกี่ยวข้องสามารถนำมาจัดกลุ่มตามปัจจัยเสี่ยงและ

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 47 วิเคราะห์หาแนวทางป้องกันได้คือ ปัจจัยเสี่ยงด้านการมองเห็นบกพร่อง ด้านการทรงตัวบกพร่อง ดา้ นยาท่เี ส่ยี งต่อการหกลม้ และด้านสภาพแวดล้อม เพ่ือนำมาเปน็ ขอ้ มลู คนื ให้ชมุ ชนและหาแนวทาง หรือวธิ กี ารท่ีเหมาะสมในการปอ้ งกันการหกลม้ ของผ้สู งู อายใุ นชุมชนตอ่ ไป ขั้นตอนที่ 2 ผลการศึกษาแนวทางการป้องกันการหกลม้ ของผ้สู งู อายุ จากการศกึ ษาแนวทางการป้องกนั การหกล้มของผู้สูงอายุในชมุ ชนบา้ นขนนุ อำเภอโพธาราม จงั หวัดราชบรุ ี ขอนำเสนอผลการการศกึ ษาดงั น้ี 1. ผลจากการประชุมระดมความคิดแบบมีส่วนร่วมสูง (Highly Participative) ด้วย กระบวนการการรวมพลังสร้างอนาคต (AIC: Appreciation, Influence, Control) กับประชาคม จากการคืนข้อมูลการประเมินความเสี่ยงการหกล้มที่ได้จากขั้นตอนที่ 1 ให้แก่ผู้เกี่ยวข้อง คือ ตัวแทนผู้สูงอายุ ญาติของผู้สูงอายุ อาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) แกนนำชุมชนและเจ้าหน้าท่ี สาธารณสขุ จากโรงพยาบาลสง่ เสรมิ สุขภาพตำบลบ้านเลือก (รพ.สต.บา้ นเลอื ก) จัดเวทีประชุมให้เกิด การแลกเปลี่ยน ความรู้ ประสบการณ์ เปิดโอกาสให้เกิดการระดมสมองในการศึกษา วิเคราะห์ พฒั นาหาแนวทางการหรอื ทางเลอื กท่ีสร้างสรรคแ์ ละเหมาะสมวางแผนสร้างแนวปฏิบตั ิ และกำหนด ผู้รับผิดชอบซึ่งยินดีร่วมกิจกรรมการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุที่เหมาะสมกับบริบทของชุมชน โดยพจิ ารณาแกป้ ญั หาที่เกิดจากปจั จยั เสี่ยง คอื ปัจจัยเส่ียงดา้ นการมองเห็นบกพรอ่ ง ด้านการทรงตัว บกพร่อง ด้านยาที่เสย่ี งต่อการหกล้ม และด้านสภาพแวดล้อม นอกจากข้อมูลที่ได้จากการประเมินความเสี่ยงการหกล้มของผู้สูงอายใุ นชุมชน-THAI FRAT และการประเมินสภาพแวดล้อมในบ้านต่อความเสี่ยงในการหกล้มของผู้สูงอายุแล้ว ยังพบประเด็น ความต้องการของชมุ ชนเพิ่มเตมิ คอื ความตอ้ งการความช่วยเหลอื จากหนว่ ยงานอ่นื ๆ เชน่ ตอ้ งการให้ ผู้ใหญบ่ า้ นหรือผู้นำชมุ ชนชว่ ยประสานขอบริจาค สติกเกอร์หรอื วัสดสุ ะท้อนแสงเพ่ือปิดตามพื้นท่ีต่าง ระดับในชุมชน และในบ้านผู้สูงอายุ ขออุปกรณ์การช่วยเดินให้ผู้สูงอายุและมีสถานที่เป็นศูนย์กลาง เก็บอุปกรณ์เหล่าน้ี สำหรับการยืม-คืนหรือรับบรจิ าค ขอให้มีการจัดตั้งกองทุนผู้สูงอายุของหมู่บ้าน เพ่ือไว้ชว่ ยเหลอื ผูส้ งู อายุทย่ี ากจน ใหเ้ จ้าหน้าทจ่ี าก รพ.สต.บา้ นเลอื กและ อสม.ไปเย่ียมเยียนและให้ ความรู้กับชาวบ้านอย่างสม่ำเสมอ โดยมีโปสเตอร์หรือแผ่นพับความรู้ไปให้ด้วย ต้องการเครื่อง อุปกรณ์การออกกำลังกายของชุมชน จากข้อมูลทั้งสองส่วนจึงพอสรุปแนวทางการป้องกันการหกล้มและผู้รับผิดชอบในการร่วม กิจกรรมปอ้ งกนั การหกล้มในผ้สู งู อายไุ ด้ ดงั นี้

48 ตารางที่ 4.7 แนวทางการปอ้ งกนั การกลม้ ของผู้สูงอายุในชมุ ชนบา้ นขนุน ตำบลเลอื ก อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี แนวทาง ผู้รับผดิ ชอบในการร่วมกจิ กรรมตามแนวทางการปอ้ งกนั การหกลม้ ของผสู้ ูงอายุ การปอ้ งกัน ผู้สูงอายุ และญาติ อสม.และเจา้ หนา้ ที่ แกนนำชุมชน /ผู้นำ การหกล้ม สาธารณสขุ ชมุ ชน มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง การสง่ เสรมิ 1.ให้ความรว่ มมอื กบั ฝ่าย 1.เปน็ ฝา่ ยจัดอบรม ให้ 1.ปิดป้ายแสดงเบอร์ ด้านความรู้ ต่างๆ ในการเข้าอบรม ความรู้ ผู้สูงอายุและญาติ โทรศัพท์ฉกุ เฉนิ 1669 หรือร่วมกจิ กรรมที่ เช่น ความรูเ้ รอ่ื งการจดั ยา ในชมุ ชน ก่อให้เกิดความรูแ้ ละมี และการเสริมแคลเซยี มให้ 2.จัดโครงการเกย่ี วกับ ทักษะในการดแู ลตนเอง ผ้สู งู อายุ การปอ้ งกนั การ การพัฒนาผสู้ ูงอายุ เช่น และครอบครัวเกยี่ วกับการ หกล้มในผูส้ ูงอายุ แนะนำ จดั ต้ังโรงเรยี นผสู้ ูงอายุ ปอ้ งกันการหกลม้ เรื่องการรับประทาน จัดอบรมพฒั นาผู้ดูแล 2.ถา้ มีปัญหามขี อ้ สงสยั อาหาร และการควบคมุ ผสู้ งู อายุและจัดต้ังศูนย์ หรือตอ้ งการความ นำ้ หนัก เพอ่ื ปอ้ งกัน ดแู ลผู้สงู อาย ชว่ ยเหลอื ควรปรกึ ษาและ ภาวะแทรกซ้อนจากโรค จดั โครงการศึกษาดงู าน ขอคำแนะนำเพิม่ เติมเรื่อง ประจำตวั ทอ่ี าจสง่ ผลให้ เป็นตน้ การปอ้ งกนั การหกลม้ จาก เกิดการหกล้ม เช่นความ เจา้ หนา้ ทีร่ พ.สต.บ้าน ดนั เบาหวาน อาจทำให้ เลอื ก หรือ อสม. เกดิ ตาพรา่ มวั การมนึ งง ซึง่ อาจทำใหเ้ สียการทรง ตวั และหกลม้ ได้ เป็นตน้ 2. จดั หาโปสเตอร์แผน่ พับ ความรเู้ กย่ี วกับการปอ้ งกนั การหกลม้ แจกให้ตาม บ้านผสู้ ูงอายุ เชน่ วิธกี าร ออกกำลงั กายสำหรับ ผสู้ ูงอายุ 3. แนะนำเรอื่ งการแตง่ กายท่เี หมาะสมเชน่ สวม เส้อื ผา้ ไม่คบั หรือหลวม จนเกินไป รองเท้า ถงุ เทา้ ควรเป็นแบบกนั ลืน่

49 แนวทาง ผู้รบั ผดิ ชอบในการรว่ มกิจกรรมตามแนวทางการปอ้ งกนั การหกล้มของผู้สูงอายุ การปอ้ งกัน ผู้สงู อายุ และญาติ อสม.และเจ้าหนา้ ท่ี แกนนำชมุ ชน /ผู้นำ การหกล้ม สาธารณสขุ ชุมชน การดแู ล 1.ไปพบแพทย์ตามนดั 1.ใหบ้ ริการดา้ นสุขภาพแก่ 1.จัดหาสถานที่ ปรับให้ รักษา เกีย่ วกับโรคประจำตวั ผสู้ ูงอายทุ ง้ั ท่ี รพ.สต.และ เป็นธนาคารอุปกรณ์ สุขภาพ การใชย้ า และ ดูแลรกั ษา ทีบ่ า้ นของผสู้ งู อายุ เพอื่ จัดเก็บกายอปุ กรณ์ มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง (ลดปัจจยั เรือ่ งเกยี่ วกบั สายตาและ เกี่ยวกับการป้องกัน ดแู ล และจัดหาอุปกรณช์ ่วย เสย่ี งด้าน การได้ยนิ บำบัด รักษา และฟน้ื ฟู เดนิ ไว้ใหย้ มื การมองเห็น 2.ใช้อปุ กรณ์ช่วยเดินอยา่ ง สภาพ ให้กบั ผสู้ งู อายุ ตาม 2.วางแผนประสานงาน บกพร่อง ถูกวธิ ี ตามความเหมาะสม ความเหมาะสมกับสภาวะ จดั หางบประมาณ และการใช้ ขอแตล่ ะคน ของผ้สู งู อายุแต่ละคน บรกิ ารตัดแวน่ ให้ ยา) 3.ระวังเรอื่ งการ เช่น ให้บริการตรวจสายตา ผูส้ ูงอายทุ ีย่ ากจน เปลี่ยนแปลงอรยิ าบทให้ ผสู้ งู อายุ ตรวจวัดความดนั คอ่ ย ๆ เคลือ่ นไหว ช้า ๆ ตรวจวดั ระดบั น้ำตาลใน ถ้ามีปัญหาให้รีบปรกึ ษา เลือด มีการเย่ียมบา้ นเพ่ือ แพทย์ ประเมินสภาพรา่ งกายและ ติดตาม ดูแล รกั ษา ฟน้ื ฟู การสง่ เสรมิ 1. หมนั่ ออกกำลังกายตาม 1. แนะนำการออกกำลัง 1. ส่งเสรมิ สนับสนนุ การออก คำแนะนำของเจ้าหน้าท่ี กายเพือ่ เสริมสรา้ งความ ผูส้ งู อายุใหม้ าออกกำลงั กำลังกาย รพ.สต. อาจบรหิ าร แข็งแรงของกลา้ มเน้ือ กาย จดั หานำ้ อาหาร (ลดปัจจยั ร่างกายภายในบ้านตาม 2.จดั กิจกรรมการออก วา่ งสำหรับผ้มู าร่วม เสี่ยงด้าน รปู แบบในโปสเตอรห์ รือ กำลังให้แก่ผู้สูงอายุ และ กจิ กรรมออกกำลงั กาย การทรงตวั ) แผน่ พบั 3.เป็นผนู้ ำการออกกำลัง 2. ชักชวนให้ผู้สูงอายุมา 2. ชักชวนกันเข้ารว่ ม กายใหแ้ กผ่ ู้สูงอายใุ น ออกกำลงั กาย เช่น การ กิจกรรมการออกกำลงั กาย หมบู่ า้ น เล่นกลองยาวและรำ ของหม่บู ้าน พื้นบ้าน เป็นตน้ 3. ประชาสัมพันธใ์ ห้ ผสู้ งู อายุไปออกกำลัง กายท่ีลานศาลปู่ ตา ประจำหมบู่ า้ น 4. ปรบั ปรงุ อุปกรณก์ าร ออกกำลงั กายของ หมู่บ้านให้ใช้ได้ ตามปกติ

50 แนวทาง ผ้รู ับผดิ ชอบในการรว่ มกิจกรรมตามแนวทางการปอ้ งกนั การหกล้มของผู้สูงอายุ การป้องกัน ผ้สู งู อายุ และญาติ อสม.และเจา้ หนา้ ที่ แกนนำชมุ ชน /ผู้นำ การหกลม้ สาธารณสุข ชุมชน 5. จดั หาอุปกรณก์ าร ออกกำลังกายมาให้ ซงึ่ ไวบ้ รกิ ารที่ รพ.สต.บ้าน มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง เลือก และพืน้ ส่วนกลาง เชน่ ท่ลี านศาลปตู่ า การปรบั ปรงุ 1. ดูแลจัดสภาพแวดลอ้ ม 1. เย่ียมบา้ น เพอื่ พบปะ 1. ทาสี หรือตดิ สตกิ ด้าน ในบริเวณบา้ นและรอบ ผสู้ งู อายุ ประเมนิ สภาพ เกอร์สะท้อนแสงบริเวณ สิง่ แวดล้อม บ้านใหส้ ะอาดเรยี บร้อย บ้านของผู้สูงอายอุ ยา่ ง พนื้ ท่ีต่างระดบั ในพ้ืนท่ี (ลดปัจจยั 2. บรเิ วณบนั ได ควรมีราว สม่ำเสมอ สาธารณะ เสีย่ งดา้ น บันได ไมว่ างของเกะ ใช้ 2. แนะนำการปรบั ปรุง 2. ทำทางลาดอำนวย ส่งิ แวดล้อม) พรมเช็ดเทา้ กนั ลน่ื มีแสง สิ่งแวดลอ้ มภายในบา้ นให้ ความสะดวกให้ผ้สู งู อายุ สวา่ งเพียงพอและตดิ สติก ปลอดภัย ไมเ่ ส่ยี งต่อการ ตามพนื้ ทสี่ าธารณะ เกอรส์ ะท้อนแสง หกลม้ 3. จดั หาราวจับพยุงตวั 3. บริเวณบา้ นและ ติดในห้องนำ้ สาธารณะ ทางเดนิ ควรปรับให้เปน็ 4.จัดหาแผน่ พ้นื กนั ลื่น พ้ืนเรยี บ ไวใ้ นสถานท่ีทช่ี ุมชนมกั ไมม่ ีสง่ิ ของวางเกะกะ ใชร้ ว่ มกนั พนื้ บา้ นต้องแห้งไม่เปยี ก 5. จัดใหม้ ีแสงสวา่ ง แฉะ มพี รมเชด็ เท้ากันลน่ื เพียงพอในสถานที่ มีแสงสวา่ งเพียงพอ สาธารณะท่ีชุมชนมักไป 4. ห้องน้ำ มีแสงสว่าง ใช้ร่วมกัน เชน่ ศาลปู่ เพียงพอและทำความ ตา สะอาดพน้ื ใหแ้ หง้ เป็น 6. ตรวจสอบและ ประจำ ไม่มคี ราบตะไคร่ ปรับปรงุ พ้ืนทแี่ ละอู น้ำ โถส้วมควรเปน็ แบบ ปกณรณ์ สาธารณะให้ นัง่ ราบ ห้อยขา และควร อยู่ในสภาพที่ ใชไ้ ด้ ติดราวจับยดึ สำหรับ ตามปกติ เช่น ทาง ครอบครวั ทีส่ ามารถทำได้ สาธารณะ ฝาปิดทอ่ ระบายน้ำ ทอ่ ประปา และบริเวณท่ีเส่ียงต่อ การเกิดอุบัติเหตุ 7. ประสานงานกบั เทศบาล ติดต้ังสญั ญาณ

51 แนวทาง ผู้รับผดิ ชอบในการรว่ มกิจกรรมตามแนวทางการปอ้ งกนั การหกลม้ ของผสู้ ูงอายุ การปอ้ งกัน การหกล้ม ผู้สงู อายุ และญาติ อสม.และเจา้ หนา้ ที่ แกนนำชมุ ชน /ผนู้ ำ สาธารณสขุ ชุมชน ไฟจราจร ไฟกระพริบ และจดั ทำสญั ลกั ษณ์ เตอื นในบริเวณท่ีมคี วาม มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง เสยี่ ง 8. จัดวางสงิ่ ของเครอื่ ง ใชข้ องสว่ นรวมใน สถานที่สาธารณะให้ เรียบรอ้ ยเปน็ ระเบียบ 9. สนับสนนุ ใหบ้ ้าน ผูส้ ูงอายใุ ชโ้ ถสว้ มแบบ นั่งราบ ห้อยขาแทนโถ สว้ มแบบนั่งยอง และ จัดหาสว้ มแบบน่ังราบ ให้กับผู้สูงอายทุ ีต่ ้องการ ความช่วยเหลอื 10. จัดให้มรี าวบนั ได ตามสถานที่สาธารณะ ที่ผู้สงู อายมุ กั ไปเปน็ ประจำ 11. จัดหาสติกเกอร์ สะทอ้ นแสงใหบ้ ้าน ผสู้ งู อายทุ ่ตี ้องการติด พนื้ ตา่ งระดบั ในบา้ น จากตารางที่ 4.7 พบวา่ แนวทางการปอ้ งกันการหกลม้ ของผู้สูงอายใุ นชมุ ชนบ้านขนุน ตำบล บ้านเลือก อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี มีการจัดกลุ่มผู้รบั ผิดชอบในการร่วมกิจกรรมการปอ้ งกนั การหกล้มของผู้สูงอายุเป็น 3 กลุ่ม คือ 1) กลุ่มผู้สูงอายุ และญาติ 2) กลุ่ม อสม.และเจ้าหน้าที่ สาธารณสุข และ 3) แกนนำชุมชน /ผู้นำชุมชน โดยแต่ละกลุ่มมีแนวทางการป้องกันการหกล้มของ ผู้สูงอายุ อยู่ 4 ด้านคือ 1) การส่งเสริมด้านความรู้ ด้านที่ 2) การดูแลรักษาสุขภาพ เพื่อลดปัจจัย เสี่ยงด้านการมองเหน็ บกพร่อง และการใช้ยา 3) ด้านการส่งเสริมการออกกำลังกาย เพื่อลดปัจจัย เสี่ยงด้านการทรงตัว และ 4) การปรับปรงุ ส่งิ แวดล้อม เพอื่ ลดปัจจยั เส่ียงด้านสิง่ แวดล้อม

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 52 2. ผลจากการประชุมสนทนากลุ่ม การดำเนินกจิ กรรมของกลมุ่ ผู้รับผดิ ชอบ โดยการประชมุ ตดิ ตามการดำเนินกิจกรรมของฝ่าย ต่าง ๆ กบั กลุม่ ผู้สูงอายุที่มีผลประเมนิ ความเสย่ี งการหกล้มของผ้สู ูงอายุในชุมชน-THAI FRAT ว่าเป็น กลุ่มเสี่ยงจำนวน 34 คน และผู้สูงอายุทีม่ ีผลการประเมินด้านสิ่งแวดล้อมท่ีความเสี่ยงต่อการหกล้ม ระดับปานกลาง และระดับสูง จำนวน 14 คน แต่เนื่องจาก ผู้สูงอายุ 14 คนที่เป็นกลุ่มเสี่ยงด้าน สิ่งแวดล้อมเป็นกลุ่มเดียวกับกลุ่มเสี่ยงจากการประเมินตามแบบ THAI FRAT ในการประชุม ผู้เกี่ยวข้องจึงลงความเห็นว่าให้ดำเนินกิจกรรมและติดตามผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยง 34 คน โดยมีผลการ ตดิ ตามดงั นี้ 2.1 แนวทางการปอ้ งกนั การหกลม้ โดยการสง่ เสรมิ ด้านความรู้ การปอ้ งกันการหกล้มโดยการสง่ เสริมดา้ นความรู้ เพือ่ ให้ผสู้ งู อายุรู้ถึงภาวะถดถอยหรือ ความเส่อื มของรา่ งกาย รวู้ ธิ ี หลักการต่าง ๆ ในการนำมาปฏิบัติใหเ้ กดิ ความปลอดภัย ปอ้ งกันการหก ล้มได้ โดยแต่ละกล่มุ มีการดำเนินกิจกรรมตามทไี่ ด้รับมอบหมาย และจากการประชมุ ติดตามผลการ ดำเนนิ กิจกรรมทแี่ ต่ละฝ่ายดำเนินการเรยี บร้อยแลว้ มีดงั นี้ กลมุ่ ผ้สู งู อายุและญาติที่อยูในกลุม่ เสย่ี งและยินดีให้ความรว่ มมือ จากการประชุม พบว่ากลุ่มผู้สูงอายุและญาติให้ความร่วมมือกับ อสม.และเจ้าหน้าที่ สาธารณสุขที่ไปใหค้ วามรู้ ปฏิบัติตามคำแนะนำ คู่มือ เอกสาร หรือโปสเตอร์ให้ความรู้ต่าง ๆ และ เมื่อมีปัญหามีข้อสงสัยหรือต้องการความช่วยเหลือ ควรปรึกษาและขอคำแนะนำเพิ่มเติมจาก เจา้ หนา้ ท่รี พ.สต.บ้านเลือก หรือ อสม. นอกจากนนั้ ยงั มกี ารเข้าร่วมกจิ กรรมโรงเรียนผสู้ งู อายุ จำนวน 30 คน ส่วนที่ไม่เข้าร่วมเนือ่ งจากอายุมาก สุขภาพไม่ดี มีปัญหาเรื่องการเดิน และญาติไม่มเี วลาพา มารว่ มกิจกรรม และผ้สู ูงอายุส่วนหนึ่งร่วมไปศกึ ษาดงู านตามที่หนว่ ยงาน หรอื สมาคมหรอื ชมรมจัดให้ นอกจากนญี้ าตทิ ด่ี แู ลผู้สงู อายุบางท่านยงั พาผู้สงู อายอุ อกไปเท่ยี วสถานที่ใหม่ ๆ และพบปะผู้คนกลุ่ม ใหม่ ๆ เพอื่ เป็นการเสรมิ สร้างประสบการณ์ความรู้ให้ผู้สูงอายุ ตลอดจนการสง่ เสริมให้มีการสวดมนต์ ทำสมาธิ เพื่อให้มีสติ มีปัญญา ทบทวนความรู้ต่าง ๆ ส่งเสริมการทำงานอดิเรกเบา ๆ เช่น อ่าน หนังสือ ทำอาหาร ปลกู ต้นไม้ เป็นต้น กลุม่ อสม.และเจา้ หน้าทส่ี าธารณสขุ - อสม.และเจา้ หน้าทส่ี าธารณสุข อำนวยความสะดวกในการดำเนนิ โครงการโรงเรียนผูส้ งู อายุ จัดอบรมพัฒนาผู้ดูแลผู้สูงอายุร่วมกับทีมวิทยากรให้ความรู้ เกี่ยวกับ เรื่องการจัดยาและการเสริม แคลเซียมให้ผู้สูงอายุ การป้องกันการหกล้มในผู้สูงอายุ การรับประทานอาหาร และการควบคุม น้ำหนัก เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากโรคประจำตัว ที่อาจส่งผลให้เกิดการหกล้ม เช่นความดัน เบาหวาน อาจทำให้เกดิ ตาพร่ามวั การมนึ งง ซง่ึ อาจทำใหเ้ สยี การทรงตัวและหกล้มได้ นอกจากน้ยี ังมี การแนะนำเรอื่ งการแตง่ กายที่เหมาะสมเช่น สวมเสื้อผา้ ไม่คับหรอื หลวมจนเกินไป รองเท้า ถุงเท้าควร เป็นแบบกนั ลื่น เปน็ ตน้

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 53 - อสม.มีการนำโปสเตอร์แผ่นพับความรู้เกี่ยวกับการป้องกันการหกล้ม แจกให้ตามบ้าน ผู้สูงอายุ เช่น วิธีการออกกำลังกายสำหรับผูส้ ูงอายุ หลักการใช้ยา วิธีการชะลอการสูญเสียสายตา การจดั สิง่ แวดลอ้ มท่เี อ้อื ตอ่ สุขภาพ เป็นตน้ - อสม.ได้แนะนำเบอร์โทรศพั ท์ฉกุ เฉนิ 1669 ใหแ้ ก่ผสู้ งู อายแุ ละญาติด้วย กล่มุ แกนนำชุมชน /ผนู้ ำชุมชน - กลมุ่ แกนนำ ผู้นำชุมชนมีการประสานงานกับหน่วยงานตา่ ง ๆ จัดโครงการส่งเสริมความรู้ ให้ผู้สูงอายุและญาติทีด่ ูแลผู้สงู อายุในชุมชน เช่น โครงการโรงเรยี นผู้สูงอายุ โครงการอบรมทำแบบ ประเมนิ สุขภาพดีรายบุคคล โครงการศึกษาดูงานท่ศี นู ยก์ ารเรียนเศรษฐกิจพอเพยี ง อำเภอบางคณฑี จงั หวัดสมุทรสงคราม โครงการอบรมการดแู ลผู้ปว่ ยตดิ เตยี งและกายภาพบำบดั เปน็ ตน้ - จดั ทำป้ายแสดงเบอรโ์ ทรศพั ท์ฉกุ เฉนิ 1669 ในชมุ ชน - จัดหาแผ่นพบั โปสเตอร์ โดยให้ อสม.ไปมอบใหผ้ สู้ ูงอายุท่ีบ้าน เช่น การจดั การส่ิงแวดล้อม โรคจุดรับภาพตาเสอ่ี ม การปอ้ งกนั การหกล้มในผู้สงู อายุ และการใชย้ า เปน็ ตน้ 2.2 แนวทางการป้องกนั การหกล้มโดยการดแู ลรักษาสุขภาพ การป้องกนั การหกล้มโดยการดูแลรักษาสุขภาพ เปน็ การลดปจั จยั เส่ียงดา้ นการมองเห็น บกพร่อง และการใช้ยาให้กบั ผูส้ ูงอายุ โดยแตล่ ะกลมุ่ มกี ารดำเนนิ กิจกรรมดงั น้ี กลุ่มผ้สู ูงอายแุ ละญาตทิ อ่ี ยใู นกลุ่มเสย่ี งและยินดีให้ความรว่ มมือ - ผู้สูงอายุมกี ารไปพบแพทย์ตามนัดเก่ยี วกับโรคประจำตัว การใชย้ า และการดแู ลรกั ษาเร่ือง เกี่ยวกับสายตาและการได้ยิน ที่โรงพยาบาลโพธาราม และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้าน เลือก - ผู้สูงอายุบางคนมีการใช้อุปกรณ์ช่วยเดิน เช่นไม้เท้า แต่ส่วนใหญ่ไม่ค่อยใช้ไม้เท้า ยัง สามารถเดินเองได้ มีบางส่วนให้ลูกหลานจงู หรอื ชว่ ยพยุง ตามความเหมาะสมขอแต่ละคน - ผู้สงู อายมุ ีการระมดั ระวงั เร่ืองการเปลี่ยนแปลงอริยาบทให้คอ่ ย ๆ เปลีย่ นอรยิ าบท ชา้ ๆ - ผู้สูงอายุส่วนใหญ่รับประทาน เนื้อปลา ผักต้ม น้ำพริก ญาติผู้ดูแลผู้สูงอายุบางคนให้ ผสู้ ูงอายุด่ืมนมพรอ่ งมนั เนยเสริมแคลเซียม กลุม่ อสม.และเจ้าหน้าที่สาธารณสุข กลุ่ม อสม.และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขให้บริการด้านสุขภาพแก่ผู้สูงอายุทั้งที่ รพ.สต. และท่ี บา้ นของผสู้ ูงอายุ เก่ียวกับการป้องกนั ดแู ล บำบดั รกั ษา และฟนื้ ฟสู ภาพ ให้กับผู้สูงอายุ ตามความ เหมาะสมกับสภาวะของผู้สูงอายุแต่ละคน เช่น ให้บริการตรวจสายตา ตรวจวัดความดัน ตรวจวัด ระดบั นำตาลในเลือด มีการเยยี่ มบา้ นเพอื่ ประเมินสภาพรา่ งกายและตดิ ตาม ดูแล รักษา ฟนื้ ฟูให้แก่ ผ้สู งู อายุ รวมทั้งแนะนำการใช้ยาทถ่ี ูกต้องพร้อมทงั้ แจกเอกสารความร้เู รอ่ื งการใชย้ าดว้ ย

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 54 กลมุ่ แกนนำชุมชน /ผนู้ ำชมุ ชน จัดหาสถานที่ส่วนหนึ่งของ รพ.สต.บ้านเลือก ปรับให้เป็นธนาคารอุปกรณ์เพื่อจัดเก็บกาย อปุ กรณ์ และจดั หาอุปกรณช์ ่วยเดิน ไว้ให้ยมื วางแผนประสานงาน จัดหางบประมาณโดยประสานกับสโมสรโรตารี่โพธารามขอสนับสนนุ แว่นสายตาให้กับผู้สูงอายุ บริการตัดแว่นให้ผู้สูงอายุที่ยากจน ประสานเจ้าหน้าที่สาธารณสุข และอสม.ใหท้ ำการตรวจวดั สายตาผูท้ ่ีเป็นเบาหวาน และทำการสง่ ต่อเมือ่ พบความผิดปกติ ประสานหน่วยงานต่าง ๆ เช่น เทศบาล, พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม). วัด โรงพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพตำบลบา้ นเลือก (รพ.สต.) อสม. มหาวิทยาลยั ราชภฎั หมู่บ้านจอมบึง และ ภาคเอกชน เพ่ือจดั ต้งั ศูนย์พฒั นาคุณภาพชวี ติ และส่งเสริมอาชพี แก่ผสู้ งู อายุ มีการจัดบรกิ ารกายภาพบำบัด LTC ให้แก่ผู้สูงอายุ ท่ี รพ.สต.บ้านเลือก จัดโครงการสนบั สนนุ ผ้าอ้อมสำเรจ็ รปู จากที่ว่าการอำเภอโพธาราม สโมสรโรตารี่ และฝ่าย ปกครองให้แกผ่ ูส้ งู อายุ 2.3 แนวทางการป้องกนั การหกล้มโดยการส่งเสรมิ การออกกำลังกาย การปอ้ งกนั การหกล้มโดยการสง่ เสริมการออกกำลังกาย เป็นการลดปัจจัยเสย่ี งด้านการทรง ตัวของผสู้ ูงอายุ โดยแตล่ ะกลุ่มมกี ารดำเนินกจิ กรรมดังน้ี กลุ่มผสู้ งู อายุและญาตทิ ่ีอยูในกลุ่มเสีย่ งและยนิ ดีใหค้ วามรว่ มมอื - มีผู้สงู อายุบางสว่ นบรหิ ารร่างกายภายในบ้านตนเองตามคำแนะนำของเจ้าหน้าที่ และอสม. บางส่วนทำตามแบบในแผน่ พบั บางสว่ นออกกำลงั กายโดยการเดนิ บริเวณรอบ ๆ บ้าน ใช้วิธีทำงาน บ้าน เช่น กวาดใบไม้ตามลานบ้าน ปลูกตน้ ไม้ รดนำ้ ตน้ ไม้ ตดั หญา้ ถอนหญ้า - ถ้าเป็นผู้สูงอายุหญิงจะชักชวนกันเข้าร่วมกิจกรรมการออกกำลังกาย โดยการฟ้อนรำ ในช่วงเย็น ส่วนผู้สูงอายุชายร่วมฝึกการตีกลองยาวที่ลานศาลปู่ตาซึ่งเป็นสถานที่ทำกิจกรรมของ หมู่บ้าน แต่บางคนเลอื กออกมาเล่นเครื่องออกกำลังกายที่ ลานศาลปู่ตา แต่บางคนออกไปใชเ้ ครือ่ ง ออกกำลงั กายท่ี รพ.สต.บา้ นเลอื ก กลุ่มอสม.และเจ้าหน้าที่สาธารณสุข - เจ้าหน้าทส่ี าธารณสุขมีการแนะนำทา่ ออกกำลังกายที่เหมาะสมให้กับผูส้ ูงอายุ อสม. มกี ารจดั กจิ กรรมการออกกำลงั กายแก่ผูส้ ูงอายุ เป็นผูน้ ำการออกกำลงั กายโดยเป็นแกน นำในการฟ้อนรำ เต้นแอโรบคิ เตน้ บาสโลป - แนะนำให้ผูส้ งู อายแุ ละญาติประดษิ ฐอ์ ปุ กรณง์ า่ ย ๆ ในการออกกำลังกายให้แกผ่ ู้สงู อายุ เชน่ ยางยืด ขวดน้ำ ไมพ้ ลอง เป็นตน้ กลุ่มแกนนำชุมชน /ผู้นำชมุ ชน - ประสานงานกบั ฝ่ายต่าง ๆ ขอสนบั สนนุ เครือ่ งออกกำลงั กายไว้ใชใ้ นหม่บู า้ น

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 55 - ส่งเสริมกิจกรรมการออกกำลงั กายโดยสนบั สนุนอาหารว่างและน้ำด่ืม ช่วงเย็นที่มีการออก กำลังกาย เช่น การฟ้อนรำ เต้นแอโรบิค เตน้ บาสโลป กิจกรรมตีกลองยาว 2.4 แนวทางการป้องกนั การหกลม้ โดยการปรับปรงุ ส่ิงแวดลอ้ ม แนวทางการป้องกันการหกล้มโดยการปรับปรุงสิ่งแวดล้อมเป็นการลดปัจจัยเสี่ยงด้าน สง่ิ แวดลอ้ มให้กบั ผ้สู ูงอายุ โดยแตล่ ะกล่มุ มกี ารดำเนนิ กจิ กรรมดงั น้ี กลมุ่ ผสู้ ูงอายุและญาติที่อยูในกล่มุ เสย่ี งและยนิ ดใี ห้ความร่วมมือ - มีการตั้งกลุ่มไลน์ขึ้น และให้ผู้สูงอายุหรอื ญาติ ดำเนินการปรบั สภาพแวดล้อม จัดบ้านให้ สะอาดเรียบรอ้ ย ไมม่ สี ่งิ ของเกะกะ และสง่ รปู ภาพบริเวณบ้านและรอบบ้านมาใหด้ ูในไลน์ พบวา่ - บริเวณบันได จัดใหม้ รี าวบันได ไมว่ างของเกะกะ ใชพ้ รมเช็ดเทา้ แบบมีทก่ี นั ล่ืน มีแสงสว่าง เพยี งพอ - บรเิ วณบ้านและทางเดิน มกี ารเช็ดใหแ้ ห้งไมเ่ ปียกแฉะ มีแสงสว่างเพียงพอ - ห้องน้ำ มีแสงสว่างเพียงพอ พื้นสะอาดและแห้งเป็นประจำ ไม่มีคราบตะไคร่น้ำ โถส้วม เป็นแบบนั่งราบ หอ้ ยขา และบางบ้านติดราวจับยดึ - บา้ นที่มกี ารเลี้ยงแมวหรือสุนขั ตอ้ งระวังการเดนิ ชนหรือสะดดุ พยายามอย่างเลย้ี งภายในบ้าน กลุ่มอสม.และเจ้าหนา้ ที่สาธารณสขุ - แนะนำการดแู ลสภาพแวดล้อมภายในบ้าน ให้มีความปลอดภยั ไม่เสยี่ งตอ่ การหกล้ม - นำสติกเกอรส์ ะท้อนแสง และแผ่นรองกนั ล่นื ไปตดิ ให้ในบริเวณทมี่ ักเกิดอันตราย พื้นต่าง ระดับในบา้ นผูส้ งู อายุ - คัดกรองบ้านที่ยังไม่มีราวจับในห้องน้ำ บันได และโถส้วมที่เป็นแบบนั่งยอง พบว่าไม่มี ราวจบั ในหอ้ งน้ำ 17 บ้าน ได้แนะนำแลว้ ว่าควรจัดทำราวจับเพอื่ ใช้พยุงตวั ในการลุกน่ังในห้องน้ำเพื่อ ความปลอดภัย สว่ นบนั ไดมีราวจบั ครบทกุ บ้าน โถสว้ มเปน็ แบบนั่งยอง 1 บ้าน ซึ่งมีการปรับเปล่ียน เปน็ โถส่งั ราบเรยี บร้อยแลว้ กลมุ่ แกนนำชมุ ชน /ผู้นำชุมชน - ปรบั เปล่ียนโถส้วมจากนัง่ ย่องเปน็ นั่งราบ หอ้ ยขา ใหบ้ า้ นผสู้ ูงอายุ 3 หลงั - ติดตัง้ กระจกโคง้ ตามจดุ เสยี่ งภายในชุมชน - จดั ทำลกู ระนาด ชะลอความเร็ว เพอ่ื ลดอุบตั เิ หตใุ นตามทางโคง้ ภายในชุมชน - ประสานงานติดตอ่ ใหเ้ ทศบาลมาติดไฟกระพรบิ บรเิ วณทางโค้งโรงเรียนวัดบา้ นเลือก - ติดตอ่ เทศบาลขอแผงก้ันและกรวยจราจร ต้ังหา้ มรถผา่ นไวใ้ ช้ในชุมชน - ทาสี หรือตดิ สตกิ เกอร์สะทอ้ นแสงบริเวณพื้นท่ีต่างระดับในพนื้ ทีส่ าธารณะ - ทำทางลาดอำนวยความสะดวกให้ผ้สู งู อายุตามพนื้ ท่สี าธารณะ - จดั หาราวจับพยุงตวั ตดิ ในห้องนำ้ ที่ใชเ้ ปน็ สาธารณะ - จัดหาแผน่ พื้นกนั ลน่ื ไวใ้ นสถานท่ีที่ชมุ ชนมกั ใชร้ ว่ มกัน

56 - จดั ให้มแี สงสว่างเพียงพอในสถานทสี่ าธารณะท่ีชุมชนมกั ไปใช้ร่วมกนั เชน่ ศาลปู่ ตา - ตรวจสอบและปรบั ปรุงพ้ืนท่แี ละอุปกรณ์สาธารณะให้อยูใ่ นสภาพที่ ใช้งานได้ตามปกติ เช่น ทางสาธารณะ ฝาปิดทอ่ ระบายนำ้ ท่อประปา และบรเิ วณท่ีเสย่ี งต่อการเกิดอุบตั ิเหตุ - จัดวางสง่ิ ของเคร่อื งใช้ของสว่ นรวมในสถานทส่ี าธารณะใหเ้ รียบร้อยเป็นระเบียบ - จัดหาสติกเกอรส์ ะทอ้ นแสงให้บา้ นผสู้ ูงอายุท่ีต้องการติดพ้นื ตา่ งระดบั ในบ้าน สรุปการติดตามการดำเนินกิจกรรมตามแนวทางการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุ ชุมชน บา้ นขนุน ตำบลบา้ นเลอื ก อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบรุ ี ทกุ ฝา่ ยสามารถนำไปปฏบิ ัติได้จริง ถ้าทุก ฝ่ายรว่ มมอื กนั ปฏบิ ตั อิ ยา่ งตอ่ เนือ่ ง กส็ ามารถลดปจั จยั เส่ียงต่อการหกล้ม และช่วยปอ้ งกันการหกล้ม ของผูส้ งู อายใุ นชุมชนได้ มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง บทที่ 5 สรุป อภปิ รายผล และขอ้ เสนอแนะ การสรุป อภิปรายผล และข้อเสนอแนะ ในสาระสำคัญทั้งหมดของการวิจัยเรื่องการ ป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุ ชุมชนบ้านขนุน ตำบลบ้านเลือก อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ผวู้ จิ ยั ได้นำเสนอตามลำดับขน้ั ตอนดังน้ี 1. สรปุ ผลการวิจัย 2. อภปิ รายผล 3. ขอ้ เสนอแนะ สรปุ ผลการวจิ ัย สรุปผลการวิจัยแบ่งออกเป็น 3 ประเด็น โดยประเด็นที่ 1 และประเด็นที่ 2 ตอบ วัตถปุ ระสงค์การวิจยั ขอ้ 1 เพอ่ื ประเมินความเสีย่ งการหกลม้ ของผู้สงู อายุ ชมุ ชนบา้ นขนนุ ตำบลบ้าน เลือก อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ส่วนประเด็นที่ 3 ตอบวัตถุประสงค์การวิจัยข้อ 2 เพื่อศึกษา แนวทางการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุ ชุมชนบ้านขนุน ตำบลบ้านเลือก อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบรุ ี จงึ ขอนำเสนอเป็น 3 ประเดน็ ดังนี้ 1. ผลการประเมินความเสยี่ งต่อการหกล้มของผู้สงู อายุ พบวา่ ผูส้ งู อายทุ ัง้ หมด 127 คน เป็น กลุ่มที่เสี่ยงต่อการหกล้มมี 34 คนคิดเป็นร้อยละ 26.77 โดยเป็นเพศหญิง 27 คน คิดเป็นร้อยละ 79.41 เพศชาย 7 คน คิดเป็นรอ้ ยละ 20.59 และกล่มุ ที่ไม่เสย่ี งตอ่ การหกล้ม 93 คน คิดเป็นร้อยละ 73.23 โดยเป็นเพศหญิง 61 คน คิดเป็นร้อยละ 65.59 เพศชาย 32 คน คิดเป็นร้อยละ 34.41 โดย กลุ่มที่เสี่ยงมีอายุเฉลี่ย73.46 (SD=7.33) ปี โดยกลุ่มเสี่ยงเพศหญิงมีอายเุ ฉลีย่ 73.78 (SD=7.97 ) ปี กลุ่มเสี่ยงเพศชายมีอายุเฉลี่ย 73.14 (SD=6.69 ) ปี ส่วนกลุ่มที่ไม่เสี่ยงต่อการหกล้มมีอายุเฉลี่ย 70.22 (SD=8.03) ปี โดยกลุ่มไม่เส่ยี งเพศหญิงมีอายเุ ฉล่ีย 70.51 (SD=8.54) ปี กล่มุ ไม่เสย่ี งเพศชายมี อายุเฉลี่ย 69.94 (SD=7.52) ปี และกลุ่มตัวอย่างทั้งหมดมีอายุเฉลี่ย 71.06 (SD=8.01) ปี และเมื่อ พิจารณาปัจจัยเสี่ยงพบว่า การเป็นเพศหญิงมีจำนวน 88 คน คิดเป็นร้อยละ 69.29 การมองเห็น บกพรอ่ งมีจำนวน 59 คน คิดเปน็ รอ้ ยละ 46.46 การทรงตัวบกพรอ่ งมีจำนวน 27 คน คิดเป็นร้อยละ 21.26 ใชย้ าท่เี ส่ยี งต่อการหกลม้ มจี ำนวน 78คน คิดเปน็ ร้อยละ 61.42 มปี ระวตั ิเคยหกลม้ 2 ครั้งใน 6 เดือนก่อน มีจำนวน 16 คน คิดเป็นร้อยละ 12.60 และอยู่ในบ้านยกพืน้ สงู 1.5 เมตรขึ้นไปมีจำนวน 35 คน คิดเปน็ ร้อยละ 27.56 2. ผลการประเมินความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อมในบ้านของผูส้ ูงอายุ พบว่า อยู่ในระดับไม่เส่ยี ง ต่อการหกล้ม 12 คน คิดเป็นร้อยละ 9.45 มีความเสี่ยงระดบั นอ้ ย 101 คน คิดเป็นร้อยละ 79.53 มี ความเส่ียงระดบั ปานกลาง 13 คน คดิ เป็นร้อยละ 10.24 และมีความเส่ยี งระดับสงู 1 คน คิดเป็นร้อยละ 0.79 โดยพบว่า ปจั จยั สง่ิ แวดลอ้ มทมี่ คี วามเสีย่ งจากมากไปหานอ้ ย 5 อันดับคอื 1) พื้นบ้านมีพรม เส่ือ ผา้ ยาง หรือผา้ ปรู องพนื้ 2) พ้นื บ้านวางข้าวของเกะกะ 3) บรเิ วณทางเดนิ มสี ายไฟ สายโทรทัศน์หรือ

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 58 สายพ่วงต่อพาดผ่าน และบริเวณบันไดมีผ้าหรือพรมเช็ดเทา้ 4) ไฟบรเิ วณบนั ได มีสวิตชเ์ พียงตัวเดียว และ 5) พื้นหอ้ งน้ำลนื่ คดิ เปน็ รอ้ ยละ 64.57 32.28 29.13 27.56 และ 24.40 ตามลำดับ 3. ผลการสร้างแนวทางการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุ พบว่า จากการประชุมผู้เกีย่ วข้อง ในประชาคม สามารถจัดกลุ่มผู้รบั ผดิ ชอบในการร่วมกิจกรรมการปอ้ งกนั การหกลม้ ของผู้สงู อายุเปน็ 3 กลุ่ม คือ 1) กลุ่มผู้สูงอายุ และญาติ 2) กลุ่ม อสม.และเจ้าหน้าที่สาธารณสุข แล 3) แกนนำชุมชน โดยแต่ละกลุ่มมีแนวทางการปอ้ งกันการหกล้มของผู้สงู อายุ อยู่ 4 ด้านคอื 1) การส่งเสริมด้านความรู้ ดา้ นท่ี 2) การดูแลรักษาสขุ ภาพ เพ่ือลดปจั จัยเส่ยี งด้านการมองเหน็ บกพร่อง และการใชย้ า 3) ด้าน การส่งเสรมิ การออกกำลังกาย เพื่อลดปัจจัยเส่ียงด้านการทรงตัว และ 4) การปรับปรุงส่ิงแวดล้อม เพ่อื ลดปัจจยั เสีย่ งดา้ นสง่ิ แวดล้อม อภปิ รายผลการวจิ ยั จากการศึกษาเรื่องการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุ ชุมชนบ้านขนุน ตำบลบ้านเลือก อำเภอโพธาราม จงั หวัดราชบรุ ี สามารถอภิปรายผลการวิจัยได้ดงั น้ี 1. ผู้สูงอายุทั้งหมด 127 คน เป็นกลุ่มที่เสี่ยงต่อการหกล้มมี 34 คนคิดเป็นร้อยละ 26.77 โดยเป็นเพศหญิง 27 คน คิดเป็นร้อยละ 79.41 เพศชาย 7 คน คิดเป็นร้อยละ 20.59 กลุ่มที่เสี่ยงมี อายเุ ฉลย่ี 73.46 (SD=7.33) ปี สว่ นกลมุ่ ที่ไม่เสยี่ งต่อการหกล้มมอี ายุเฉลี่ย 70.22 (SD=8.03) ปี จะ เห็นได้ว่าอายุและเพศ เป็นปัจจัยที่ส่งผลตอ่ การหกล้มของผูส้ ูงอายุ เพศหญิงมีความเสีย่ งต่อการหก ล้มมากกว่าเพศชาย อายุมากมีความเสี่ยงต่อการหกล้มมากกว่าอายุนอ้ ย จากการวิจัยของ กนกอร ทองกลงึ (2560) พบวา่ เพศหญงิ เป็นปัจจยั เสี่ยงอย่างหนึ่งต่อการหกล้มของผู้สงู อายุ อาจเป็นเพราะ การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยา การหมดประจำเดือน ซึ่งแสดงถึง การมีฮอร์โมนเพศลดลง ทำให้ กระดูกบางลง ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อลดลง ปัจจัยนี้จึงนยิ มนำมาเป็นส่วนหนึ่งในการประเมนิ ความเสยี่ งตอ่ การหกล้มของผู้สูงอายุ (ลัดดา เถียมวงศ์, สทุ ธชิ ัย จติ ะพันธ์กุล, และจักษณา ปัญญาชีวิน, 2547) โดยมีข้อมูลสนับสนุนจากรายงานประจำปี 2558 รายงานว่าความชุกของการมีสุขภาพที่ไม่ แข็งแรงของผู้ที่มอี ายุสูงกวา่ 60 ปี เพศหญิงพบความชกุ มากกว่าเพศชาย และเมื่ออายุมากข้ึนการ ประเมินสุขภาพมีความชุกที่ไม่แข็งแรงมากขึ้นคล้ายคลึงกันทั้งเพศหญิงและเพศชาย (สำนักโรคไม่ ติดตอ่ กรมควบคมุ โรค, 2558) อายุจงึ เปน็ ประเด็นหน่ึงที่สัมพันธ์กบั ความเส่ยี งในการหกล้ม อายุท่ี มากขึน้ สง่ ผลให้เกิดความเส่ียงในการหกลม้ เพ่มิ ข้ึน การวจิ ัยคร้ังนยี้ งั พบปัจจัยเสยี่ งต่อการหกล้มของ ผู้สงู อายุดา้ นการใช้ยา ด้านการมองเหน็ บกพร่อง ดา้ นการทรงตวั บกพรอ่ งและอยใู่ นบ้านยกพืน้ สูง ซึ่ง เป็นส่วนหนึ่งในพหุปัญหาของผู้สูงอายุที่ต้องคำนึงถึงอย่างยิ่งในการหาแนวทางลดความเส่ี ยงเพื่อ ป้องกันการหกล้มต่อไป ดังท่ี เรนโฟรและฟีเฮอร์ (Renfro & Fehrer, 2011) กล่าวไว้ว่าการป้องกนั การหกล้มของผู้สงู อายุต้องพิจารณาเรือ่ งพหุปญั หาอยา่ งรอบดา้ น (Multifactorial) รวมทั้ง คำนึงถงึ ปญั หาทางด้านสาธารณสขุ (Public health problem) ประกอบดว้ ย 2. จากผลการวิจัย พบว่าความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อมในบ้านของผู้สูงอายุ ส่วนใหญ่มีความ เสยี่ งอยูใ่ นระดับน้อย 101 คน และปานกลาง 13 คน โดยพบว่า ปัจจัยสงิ่ แวดล้อมท่ีมีความเสี่ยงเป็น อันดับต้น ๆ คือพื้นบ้านมีพรม เสื่อ ผ้ายาง หรือผ้าปูรองพื้น พื้นบ้านวางข้าวของเกะกะ บริเวณ ทางเดนิ มสี ายไฟ สายโทรทศั น์หรือสายพ่วงตอ่ พาดผ่าน บรเิ วณบนั ไดมีผ้าหรือพรมเช็ดเท้า ไฟบริเวณ

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 59 บันได มีสวิตช์เพียงตัวเดียว และพื้นห้องน้ำลื่น สอดคล้องกับ ผลการวิจัยของ นงนุช วงศ์สว่าง, ดนุลดา จีนขาวขำ, ชลธิชา บุญศิริ, สุรินทร์ มีลาบล้น, จารุนันท์ สมบูรณ์สิทธ์ิ, เบญจมาศ คำธนะ และธานี กล่อมใจ (2560) ตัวอย่างปัจจัยเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อมภายในบ้านที่มีผลต่อการหกล้มของผู้สูงอายุ ได้แก่ บริเวณบันไดมีแสงว่างไม่เพียงพอ บริเวณทางเดินมีสายไฟ สายโทรทัศน์หรือสายพ่วงตอ่ พาด ผา่ น บรเิ วณบนั ไดมีผา้ หรือพรมเชด็ เทา้ บรเิ วณพ้ืนบ้านมพี รม เสือ่ ผา้ ยาง หรือผา้ ปรู องพ้ืน ไฟบริเวณ บันได มีสวติ ช์เพียงตัวเดียว ซง่ึ ยงั สอดคลอ้ งกับ วิภาวี กจิ กำแหงและคณะ (2553) พบว่าพรมที่ไม่ยึด ติดกับพื้น พรมมีขอบย่น ทางเดินชำรุด แสงสว่างไม่เพียงพอมีอิทธพิ ลต่อการหกล้มภายในบา้ นมาก ทีส่ ดุ ท้งั นีอ้ าจเนื่องจากหลายสาเหตุ เช่นสภาพรา่ งกายของผู้สูงอายุ มกี ลา้ มเนือ้ อ่อนแอลง กระดูก และขอ้ ต่อตา่ ง ๆ มีความยดื หยนุ่ นอ้ ยลง ระบบประสาทควบคมุ การเคล่อื นไหวส่งั การได้ชา้ ลง ท้ังยังมี ปัญหาทางด้านการมองเห็น ร่วมกับการมีแสงสว่างที่ไม่เพียงพอ เนื่องจากบริเวณบันไดมีสวติ ซ์เพยี ง ตัวเดยี ว จึงอาจทำใหไ้ ม่เห็นส่ิงกดี ขวาง เกดิ การหกลม้ ได้ ซง่ึ สอดคล้องกับการศึกษาของอนงค์ ดิษฐ์ สังข์และคณะ (2558) พบว่า สิ่งแวดล้อมของที่พักอาศัย บริเวณบันไดมีแสงสว่างไม่เพียงพอ และ บริเวณทางเดินมีสายไฟ สายโทรศัพท์หรือสายพ่วงตอ่ พาดผ่าน มีความสัมพันธก์ ับการเกิดอุบตั ิเหตุ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P-value < 0.05) และปจั จยั ท่ีมีความเสย่ี งน้อยที่สุด คอื ราวบันไดหลวม หรือชำรุด หรือไมม่ รี าวบันได หรือมีราวบนั ไดเพียงดา้ นเดียว รองลงมาคือ ตามขั้นบันไดวางข้าวของ เกะกะ และมขี องที่ต้องใชบ้ อ่ ยมกั วางไว้บนช้ันสงู ๆ บันไดท่ีบา้ นชำรุด หรือขนั้ ไม่เทา่ กนั สวิตช์ไฟหัว เตยี งเออ้ื มถึงยาก ทางเดนิ จากเตียงไปห้องนำ้ มีแสงสว่างไมเ่ พียงพอ 3. แนวทางการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุจากการมีส่วนร่วมของชุมชน พบว่า ควรจัด กลุ่มผู้รับผิดชอบในการรว่ มกิจกรรมการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุ ซึ่งสามารถจัดได้เป็น 3 กลุ่ม คอื 1) กลุม่ ผสู้ ูงอายุ และญาติ 2) กลุม่ อสม.และเจา้ หนา้ ทส่ี าธารณสขุ และ 3) แกนนำชุมชน ซ่งึ เป็น การแบ่งตามบทบาทหนา้ ทีเ่ กย่ี วขอ้ งกบั การดแู ลหรือการใหก้ ารช่วยเหลือสนบั สนุนแก่ผู้สูงอายุ กลุ่มท่ี 1 กลุ่มผู้สงู อายแุ ละญาติหรือคนในครอบครัวซงึ่ อยบู่ า้ นเดยี วกัน มีบทบาทหน้าท่ีในการเอาใจใส่ ดูแล สุขภาพ อาหารการกิน การออกกำลังกาย ความเป็นอยู่ สภาพแวดล้อมภายในบ้านให้เอื้อต่อการ ปฏิบัติกิจวัตรประจำวันของผู้สูงอายุ ดังท่ี ศศิพัฒน์ ยอดเพชร, ใน ชื่นตา วิชชาวุธ, นภาพร ชโยวรรณ, ยุพา วงศไ์ ชย, ประคอง อินทรสมบตั ิ, นนั ทศกั ดิ์ ธรรมานวัตร, (บก.) (2553, 193-223) ได้ สรปุ ไว้ว่า เรอื่ งสำคัญของผสู้ ูงอายุคือความสามารถปฏบิ ัติกิจวัตรประจำวนั ไดอ้ ย่างต่อเน่ืองและการมี วถิ ีชีวิตทเ่ี อ้ือตอ่ การมีสขุ ภาพดี ส่วนบทบาทของญาตหิ รือครอบครัวกเ็ ช่นเดยี วกัน เปน็ การจัดการดูแล ที่ตอบสนองความต้องการด้านอารมณ์และจิตใจของผู้สูงอายุ ครอบครัวและผู้สูงอายุ จึงเป็นสิ่งท่ี เกี่ยวพันและแยกออกจากกันได้ยาก ผู้สูงอายุมีความผูกพันกับครอบครัวตั้งแต่เกิดกระทั่งตาย ซ่ึง โดยท่ัวไป สงั คมใหค้ วามสำคัญกับการกระทำหนา้ ท่ตี ามบทบาททมี่ อี ยู่ (role functional approach) ซ่ึงกันและกันระหว่างครอบครวั และผ้สู ูงอายุ โดยคาดหมายว่าครอบครวั ควรมีบทบาทในการอุปการะ ดูแลผู้สูงอายุ และผู้สูงอายุควรได้ปฏิบัติบทบาทตามความคาดหวังของสังคม ภายใต้พื้นฐานของ แนวคิดและแนวปฏิบัติตามประเพณีวัฒนธรรมของท้องถิ่นนั้นๆ ซึ่งหากแต่ละฝ่ายได้ปฏิบัติตาม บทบาทที่สงั คมคาดหวงั แล้ว คาดว่าการเกอ้ื กลู ระหว่างกนั จะเพ่ิมมากยิง่ ขน้ึ และทำให้ครอบครัวได้ทำ หน้าท่ีหลักของตนไดอ้ ย่างสมบูรณ์

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 60 ส่วนกลุม่ ท่ี 2 กลมุ่ อสม.และเจ้าหน้าท่ีสาธารณสขุ เน่อื งจากมลี ักษณะงานเช่นเดียวกัน คือมี บทบาทหน้าที่เกี่ยวกับการจัดบริการสุขภาพ เรื่องการป้องกัน รักษา ส่งเสริม และฟื้นฟู ด้าน สุขภาพให้แกผ่ สู้ ูงอายุ จึงจดั ไว้ในกล่มุ เดียวกนั ดงั ที่ จินตนา อาจสันเทยี๊ ะและพรนภา คำพราว (2557, 123-127) กล่าววา่ การจดั บรกิ ารด้านสขุ ภาพสำหรบั ผู้สงู อายุ จะตอ้ งครอบคลุม การส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค การป้องกันภาวะทุพพลภาพ การรักษา และฟื้นฟูสภาพ ปัจจุบันกระทรวง สาธารณสุขมีนโยบายให้บริการเชิงรุก จึงมีการบริการสุขภาพโดยการดูแลสุขภาพที่บ้าน(Home health care)ในชุมชน เป็นการให้บรกิ ารการดแู ลสุขภาพโดยคณะเจา้ หนา้ ที่ สาธารณสุข ทไ่ี ปตดิ ตาม ดูแลผู้สูงอายุที่ป่วยเรื้อรังที่บ้าน เจ้าหน้าที่สาธารณสุข มีหน้าท่ีคอยเป็นผู้ให้คำแนะนำ ประเมิน อาการเป็นระยะ ๆ ส่วนอาสาสมัครสาธารณสุขเป็นผู้ชว่ ยพยาบาลในการเฝ้าระวัง ร่วมและประสาน ขอ้ มลู การดูแลกับทมี งานเกยี่ วกบั การจดั บริการดา้ นสขุ ภาพ ส่วนกล่มุ สุดทา้ ย กลมุ่ ที่ 3 กลุม่ แกนนำชมุ ชน ได้แก่ ผ้นู ำชมุ ชน กำนัน ผู้ใหญบ่ า้ น ประธาน ชุมชน ประธานชมรมผู้สูงอายุ ผูบ้ รหิ ารหน่วยงานในชมุ ชน เป็นต้น การมีกจิ กรรมหรือชวี ติ ทางสงั คม ของผ้สู งู อายุท่ีอยู่นอกกรอบของครอบครวั เปน็ บทบาทหน้าท่ที ส่ี ำคัญของชุมชน โดยเฉพาะผู้นำชมุ ชน ทีจ่ ะนำนโยบายและความช่วยเหลือในด้านต่าง ๆ ผา่ นโครงการ กิจกรรม ส่กู ารปฏิบตั ิในการส่งเสริม สนับสนนุ คณุ ภาพชวี ิตของผู้สูงอายุในชมุ ชนได้ ซึ่งสอดคล้องกบั ดงั ที่ ศศพิ ัฒน์ ยอดเพชร, ใน ชื่นตา วิชชาวุธ, นภาพร ชโยวรรณ, ยุพา วงศ์ไชย, ประคอง อินทรสมบัติ, นันทศักดิ์ ธรรมานวัตร, (บก.) (2553, 193-223) ทไ่ี ด้สงั เคราะห์บทบาทของชมุ ชนที่มีตอ่ การเกื้อหนนุ และดูแลผู้สงู อายุไว้ว่า ชุมชน ไดเ้ ข้าไปมีส่วนในการเก้อื หนนุ และแก้ไขปัญหาให้แก่ผู้สงู อายุในหลายด้าน โดยเฉพาะในด้านเศรษฐกิจ และสุขภาพอนามัยซึ่งเปน็ ปัญหาสำคญั ของผู้สูงอายุ โดยการให้การเกื้อหนุนผู้สูงอายุโดยชุมชนเริม่ มี รูปแบบทเ่ี ปลี่ยนไปจากการเก้ือหนุนที่ไม่เป็นทางการหรือการชว่ ยเหลือกนั ในระดับบุคคลมาเป็นการ ให้การเกื้อหนุนในรูปของกลุ่มหรือองค์กรที่มีความต่อเนื่องและยั่งยืนมากขึ้น ไม่ใช่การให้ความ ช่วยเหลือเกื้อกูลเป็นครั้งคราว อาทิเช่น การจัดให้มีกองทุนเพื่อผู้สูงอายุ การมีกิจกรรมเสริมรายได้ เพื่อผู้สูงอายุ การมีโครงการอาสาสมคั รดแู ลผูส้ ูงอายุที่บ้าน การมีศูนย์อเนกประสงค์สำหรับผู้สงู อายุ เป็นต้น จากผลการประชุมติดตามการดำเนินกิจกรรมในแต่ละกลุ่ม มีแนวทางการป้องกันการหกล้ม ของผู้สูงอายุทีค่ วรดำเนินการอยู่ 4 ด้าน คือ 1) การส่งเสรมิ ด้านความรู้ ให้เกิดความตระหนักในการ ปอ้ งกันการหกลม้ 2) การดูแลรักษาสขุ ภาพ เพื่อลดปจั จยั เสี่ยงด้านการมองเห็นบกพร่อง และการใช้ ยา 3) ด้านการส่งเสริมการออกกำลงั กาย เพื่อลดปัจจยั เส่ียงด้านการทรงตัว และ 4) การปรับปรงุ สิ่งแวดล้อม เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อม ซึง่ กิจกรรมดังกลา่ วมคี วามสอดคล้องกับทฤษฎีแบบ แผนความเช่อื ด้านสขุ ภาพ และสอดคลอ้ งกบั ผลการวิจยั ของนักวจิ ยั อน่ื ๆ ดังนี้ เมื่อพิจารณาดา้ นที่ 1 การส่งเสริมด้านความรู้ให้แก่ผู้สูงอายุและญาติ พบว่า ในแต่ละกลุ่มมี การปฏิบัติกิจกรรมป้องกันการหกล้ม คือกลุ่มผู้สูงอายุท่ีอยู่ในกลุ่มเสี่ยงและญาติให้ความร่วมมือกบั อสม.และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขที่ไปให้ความรู้ ปฏิบัติตามคำแนะนำ คู่มือ เอกสาร หรือโปสเตอร์ให้ ความรูต้ ่าง ๆ และเข้ารว่ มอบรมในโครงการต่าง ๆ ท่ีกลุ่มเจา้ หน้าทีส่ าธารณสุขเป็นผู้จดั ซ่ึงได้รับการ สนบั สนุนจากกลมุ่ แกนนำชมุ ชน และจากการรว่ มมอื กันของทกุ ฝา่ ยในการส่งเสรมิ ให้เกิดความรู้ เป็น สว่ นหนึ่งในการพัฒนาการรับรู้โอกาสเสี่ยงและการรับรู้ความรุนแรงของการหกล้มได้ เพอ่ื ให้ผู้สูงอายุ

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 61 และญาติตระหนักถึงความสำคัญของการป้องกันการหกล้ม ลดความสูญเสียทีอ่ าจจะตามมาจากการ พลดั ตกหกล้มของผูส้ งู อายุ ซ่ึงวิธีการดำเนินกจิ กรรมมคี วามสอดคล้องกบั ทฤษฎีความเชอื่ ด้านสุขภาพ ที่ว่า การพัฒนาการรับรู้โอกาสเสี่ยงและการรับรู้ความรุนแรงของการหกล้ม โดยมีกิจกรรมการ ประเมินความเสี่ยง และการใหค้ วามรู้ ทำให้ผู้สูงอายเุ กิดความตระหนักในการป้องกันการหกล้มเพ่ิม สูงข้นึ (วิทยา วาโย, นารรี ัตน์ จิตรมนตรี และวริ าพรรณ วิโรจนร์ ัตน์, 2560) และเมื่อพิจารณาด้านที่ 2 การดูแลรักษาสุขภาพ เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงด้านการมองเห็น บกพร่อง โดย อสม.และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขให้บริการด้านสุขภาพแก่ผู้สูงอายุทั้งที่ รพ.สต. และที่ บา้ นของผูส้ งู อายุ เกยี่ วกบั การป้องกัน ดูแล บำบัด รกั ษา และฟ้นื ฟสู ภาพ ใหก้ บั ผู้สูงอายุ ตามความ เหมาะสมกับสภาวะของผู้สูงอายุแต่ละคน เชน่ ใหบ้ ริการตรวจวดั สายตา ตรวจวัดความดัน ตรวจวัด ระดบั น้ำตาลในเลอื ด มีการเยีย่ มบ้านเพ่อื ประเมินสภาพร่างกายและตดิ ตาม ดแู ล รกั ษา ฟน้ื ฟูให้แก่ ผ้สู ูงอายุ รวมทั้งแนะนำการใชย้ าอยา่ งถกู ตอ้ งพร้อมทงั้ แจกเอกสารความรเู้ รื่องการใชย้ า ส่วนด้านที่ 3 การส่งเสริมการออกกำลังกาย เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงด้านการทรงตัว เจ้าหน้าท่ี สาธารณสุขแจกแผ่นพับและสาธิตการออกกำลังกายให้ผู้สูงอายุเพื่อใช้บริหารร่างกายที่บ้าน ใน ขณะเดยี วกนั ผู้สงู อายุบางคนออกมาร่วมออกกำลังกายตอนเยน็ กับ อสม.ท่ลี านสว่ นกลางของหมู่บ้าน โดยมกี ารสนับสนุนเคร่อื งออกกำลังกาย อุปกรณเ์ ครือ่ งเสยี ง และเคร่ืองดื่มจากผูน้ ำชุมชน และสุดท้ายด้านที่ 4 การปรับปรุงสิ่งแวดล้อม เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อม แนวทาง ดงั กลา่ วจะส่งผลใหผ้ ู้สงู อายุมพี ฤติกรรมการปอ้ งกนั การหกลม้ ไดด้ ขี ้ึน ซึ่งสอดคลอ้ งกบั ผลการวจิ ัยของ นุชนารถ อุดมญาติ และศิราณีย์ อินทรหนองไผ่ และผลการวิจัยของวิทยา วาโย, นารีรัตน์ จิตร มนตรี และวิราพรรณ วิโรจน์รัตน์ (2560) คือ การส่งเสริมการรบั รู้ประโยชน์ของการป้องกันการหก ลม้ โดยใหค้ ำแนะนำในการรับประทานยาและวิธปี ฏบิ ัติตัว การให้คำแนะนำการปรับปรุงสิ่งแวดล้อม ให้ปลอดภยั การสาธิตการออกกำลงั กาย ซึง่ การปฏิบตั กิ จิ กรรมทเ่ี ป็นประโยชน์ดงั กลา่ วอย่างต่อเนื่อง สง่ ผลทำให้พฤติกรรมการป้องกันการหกลม้ ดขี ้นึ นอกจากนี้การสรา้ งปจั จยั การกระตุ้นการปฏบิ ัติเพื่อ ป้องกันการหกลม้ โดยมอบคู่มือ แผน่ พับความรู้ ปฏทิ นิ เตอื นการปฏิบัติ รวมทงั้ การตดิ ตามเยี่ยมบ้าน เพ่อื ให้คำแนะนำเพิ่มเติม เปน็ ปจั จัยเสริมให้ผู้สงู อายุมีพฤตกิ รรมการปอ้ งกนั การหกล้มได้ดีขึ้น ซ่ึงมี ขอ้ มลู สนบั สนุนเพ่ิมเตมิ จาก Jitramontree และคณะ ไดส้ ร้างโปรแกรมซงึ่ ประกอบด้วย การประเมิน ความเสีย่ งตอ่ การหกลม้ การเยีย่ มบ้าน การประเมินความปลอดภยั ของส่ิงแวดลอ้ มภายในบา้ น การ แจกคู่มือการป้องกันการหกล้มภายหลังทดลองผู้สูงอายุมีพฤติกรรมการป้องกันการหกล้มสู งขึ้น รวมทัง้ มแี รงจูงใจในการป้องกันการหกลม้ สงู ข้ึนดว้ ย ขอ้ เสนอแนะ ขอ้ เสนอแนะจากผลการวิจัย 1. ควรเผยแพร่ผลการวิจัยเกย่ี วกับระดบั ความเส่ียง วธิ ีการลดปัจจัยเส่ยี ง และวธิ ีการปอ้ งกัน ความเสี่ยงสำหรับผู้สูงอายุในชุมชนให้แก่ ผู้สูงอายุ ญาติของผู้สูงอายุ อสม. หรือกลุ่มองค์กร ประชาชน อื่น ๆ เช่น ชมรม สมาคม มูลนิธิ ในชุมชนบ้านขนุน ตำบลบ้านเลือก อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี เพื่อให้การดำเนินกิจกรรมการป้องกันการหกล้มสำหรับผู้สูงอายุในชุมชน สามารถ

62 ปฏิบัติได้อย่างเหมาะสมตามบทบาทหน้าที่ของแต่ละฝ่ายอย่างต่อเนื่อง ตลอดจนเผยแพร่ต่อไปยัง ชมุ ชนอื่น ๆ ด้วย 2. ควรนำผลการวจิ ัยไปใช้ในการออกแบบกิจกรรมการฝกึ อบรมผู้ดแู ลผู้สูงอายุในการป้องกัน การหกลม้ ของผ้สู งู อายุ 3. ผู้นำชุมชนควรใช้ผลการวิจัยเป็นข้อมูลในการพิจารณาวางแผนจัดทำยุทธศาสตร์ระดับ ตำบลเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุให้ได้รับความปลอดภัย ลดความเสี่ยงต่อการหกล้มของ ผสู้ งู อายใุ นชมุ ชน 4. หน่วยงานราชการต่าง ๆ เชน่ กระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงพฒั นาสังคมและความ มั่นคงของมนุษย์ ควรนำผลการวิจัยน้ีไปเป็นแนวทางให้หน่วยงานในสังกดั ที่เกี่ยวข้องกับการพฒั นา ศักยภาพผู้สูงอายุ ไปประยกุ ต์ดำเนินการป้องกันและแก้ไขปัญหา เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงของการเกิดการ หกล้มของผูส้ ูงอายุในชุมชนตา่ ง ๆ ของประเทศตอ่ ไป ขอ้ เสนอแนะในการวิจยั ครั้งตอ่ ไป 1. ควรศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยต่างๆ กับพฤติกรรมการป้องกันการหกล้มของ ผสู้ งู อายุ 2. ควรพัฒนารปู แบบการป้องกนั การหกล้มของผู้สูงอายุในชุมชนชนบท และชุมชนเมือง ทั้ง ในจังหวัดราชบุรีและจงั หวัดอน่ื ๆ เพือ่ ลดปัญหาความเสยี่ งจากการหกล้มของผู้สูงอายุ ท่ีทำให้สังคม และเศรษฐกิจของชาตไิ ม่พัฒนา 3. การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาเฉพาะในหมู่บ้านหนึ่งในจังหวัดราชบุรีเท่านั้น จึงควรมี การศึกษา โดยการศกึ ษาแบบขยายพน้ื ทีใ่ ห้กว้างมากขึ้น มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

บรรณานกุ รมมหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ

64 บรรณานุกรม มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงกนกวรรณ เมืองศิริ, นิภา มหารชั พงศ์ และยุวดี รอดจากภยั . (2561). ปจั จยั ท่มี คี วามสมั พนั ธต์ ่อ พฤติกรรมการป้องกันการหกลม้ ของผส้ งู อายุ จงั หวัดชลบุรี. Naresuan University Jounrnal : Science and Technology, 25 (4), 23-33. กนกอร ทองกลึง (2560). การศกึ ษาปจั จัยสภาพแวดลอ้ มทีพ่ กั อาศยั เพ่ือลดความเส่ียงตอ่ การหกลม้ ในผสู้ ูงอายุ กรณีศกึ ษาชุมชนหัวตะเข้ จงั หวัดกรงุ เทพมหานคร. ปรญิ ญา สถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสถาปัตยกรรมภายใน บณั ฑิตวทิ ยาลัย มหาวิทยาลยั กรุงเทพ. กมลรตั น์ กติ ติพมิ พานนท์. (2559). การประเมินและจดั การปัจจยั เส่ียงตอ่ การหกล้มของผสู้ งู อายใุ น ชุมชน : บทบาทพยาบาลชุมชนในหนว่ ยบรกิ ารปฐมภูมิ. วารสารพยาบาลสาธารณสขุ , 30 (3, กนั ยายน-ธันวาคม), 183-195. กรมประชาสงเคราะห์. (2530). “ให้ความรัก พิทักษ์อนามยั ผสู้ ูงอายุ อายยุ นื ”. ครุปริทัศนฉ์ บับพเิ ศษ. 1-2. กรรณกิ าร์ ปัจฉมิ พิหงค.์ (2552). ลักษณะหอ้ งกิจกรรมภายในบ้านพักผสู้ ูงอายุทใ่ี หบ้ ริการอย่าง ต่อเนอ่ื ง กรณีศกึ ษา บา้ นพักผสู้ ูงอายอุ ดุ มสขุ จงั หวดั กาญจนบรุ ี. วทิ ยานพิ นธป์ ริญญา มหาบณั ฑิต, สถาบันเทคโนโลยพี ระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบงั . จิตติมา บญุ เกิด, อัญญาพร สุทัศนว์ รวฒุ ิ, พิชติ สขุ สบาย, กัลญารัตน์ รามรงค,์ ธเนศ แกน่ สาร และ รัชนีวรรณ รอส. (2558). การสรา้ งความตระหนกั รแู้ ละทัศนคติเชงิ บวกแก่ผู้สงู อายุในชมุ ชน เพอ่ื ป้องกันการหกลม้ โดยคำแนะนำจากอาสาสมัครและจากสอื่ สง่ เสรมิ สุขภาพ. วารสารวิจยั ระบบสาธารณสขุ , 9 (1, มกราคม-มีนาคม) 13-23. จนิ ตนา อาจสนั เท๊ียะและพรนภา คำพราว. (2557). รูปแบบการดูแลสำหรบั ผู้สงู อายใุ นชมุ ชน วารสาร พยาบาลทหาบก.15 (3) (กนั ยายน - ธนั วาคม) 123-127. จฬุ าภรณ์ โสตะ. (2554). แนวคดิ ทฤษฎี และการประยกุ ตใ์ ชเ้ พื่อการพฒั นาพฤติกรรมสขุ ภาพ. ขอนแกน่ : คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. ชฎาพร โพคยั สวรรค์. (2556). รายงานการวิจัยเร่ืองการพัฒนารูปแบบทเ่ี หมาะสมสำหรับคุณภาพ ชวี ติ ผ้สู ูงอายใุ นเขตเมือง จงั หวัดราชบรุ โี ดยใช้ครอบครวั เปน็ ศนู ย์กลาง. ราชบุรี : มหาวทิ ยาลัยราชภัฏหมบู่ ้านจอมบึง. ชน่ื ตา วิชชาวธุ , นภาพร ชโยวรรณ, ยุพา วงศไ์ ชย ประคอง อนิ ทรสมบตั ิ, และ นันทศักดิ์ ธรรมานวัตร. (บก.) (2553). การทบทวนและสังเคราะหอ์ งคค์ วามรผู้ ู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2545-2550. กรุงเทพฯ : บรษิ ทั ควิ พี จำกดั ฐติ มิ ญช์ุ ปญั ญานะและสุวณิ ี ววิ ัฒนว์ านชิ . (2560). การพฒั นารูปแบบการปอ้ งกนั การหกลม้ ของ ผู้สงู อายใุ นชมุ ชน สำหรบั ผู้สงู อายไุ ทย. คน้ เมอ่ื ตลุ าคม 20, จาก www.ckhospital.net/smf/index.php?action=dlattach;topic=106.0;attach=114 แดนเนาวรตั น์ จามรจนั ทร์, จติ อนงค์ ก้าวกสกิ รรมและ สจุ ิตรา บญุ หยง (2548). รายงานการวิจัยฉบับ สมบรู ณ์ โครงการ “การทรงตัวและหกล้มในผสู้ งู อายไุ ทย”. กรงุ เทพฯ : สำนักงางาน กองทุนสนบั สนุนการวจิ ัยและสำนกั งานกองทุนสรา้ งเสริมสขุ ภาพ.

65 บรรณานกุ รม (ต่อ) มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงนงนุช วงศ์สวา่ ง, ดนลุ ดา จนี ขาวขำ, ชลธิชา บุญศิริ, สุรนิ ทร์ มลี าบล้น, จารนุ นั ท์ สมบรู ณ์สทิ ธ์ิ, เบญจมาศ คำธนะ และธานี กล่อมใจ. (2560). ความเสี่ยงด้านส่ิงแวดล้อมในบ้านตอ่ การพลดั ตกหกลม้ และอุบัติการณก์ ารพลัดตกหกล้มของผสู้ ูงอายุ. วารสารมหาวิทยาลยั ศลิ ปกร ฉบับ ภาษาไทย สาขามนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศลิ ปะ, 10 (3, เมษายน-มถิ ุนายน), 2492- 2506. นาวนิ คงรกั ษา. (2555). แนวทางในการพัฒนาการใช้เทคโนโลยสี ารสนเทสให้กับผูส้ ูงอายุในจงั หวัด ราชบุรี. ราชบรุ ี : มหาวิทยาลัยราชภฏั หมู่บา้ นจอมบึง. นพิ า ศรีชา้ ง และลวิตรา กา๋ วี. (2560). สรปุ รายงานการพยากรณ์การพลัดตกหกล้มของผูส้ งู อายุ (อายุ 60 ปีขึ้นไป) ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2560 – 2564. สำนักโรคไมต่ ิดต่อ กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสุข. บรรลุ ศริ ิพานิช. (2555). สถานการณผ์ ูส้ ูงอายุไทย พ.ศ. 2555. นนทบรุ :ี เอสเอส พลัส มีเดีย. บุญเทียน อาสารนิ ทร์. (2553). การมีสว่ นรว่ มของชุมชนในการปอ้ งกนั และ ควบคมุ โรคไข้เลอื ดออก โดยใชเ้ ทคนิคกระบวนการ AIC: บ้านเหลา่ นาดี หมูท่ ่ี 11 ตำบลบา้ นหวา้ อำเภอเมอื ง จังหวดั ขอนแก่น. ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑติ สาขาวิชาการบริหารสาธารณสขุ . ขอนแก่น : มหาวิทยาลยั ขอนแกน่ . บุปผา จนั ทรจรสั . (2546). การปอ้ งกันการหกล้มในผูส้ ูงอายุ. ค้นเมอ่ื เมษายน 2, 2562 จาก http://www.med.cmu.ac.th/hospital/northo/2012/16-km-orthopedics/33- falling-lelderly.html ประนอม โอทกานนท.์ (2554). ชีวติ ทีส่ ุขสมบูรณ์ของผู้สงู อายุไทย : หลกั การ งานวจิ ัย และบทเรยี น จากประสบการณ์ (2). กรงุ เทพฯ : แอคทีฟ พร้ินท์. เพ่ือนใจ รัตตากร. (2540). กิจกรรมบำบดั ในผูส้ งู อายุ. เชยี งใหม่ : คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่. ไพบูลย์ วัฒนศริ ิธรรม และวิเชยี ร ศรีลูกหว้า. (2552). เทคนคิ การรวมพลงั สรา้ งอนาคต. คน้ เมอื่ ธนั วาคม 2, 2563 จาก https://www.gotoknow.org/posts/260442 ภคั พิชา แก่นเพ็ชร์. (2558). รปู แบบการดูแลผู้สงู อายุของชาวไทยเชอ้ื สายกะเหร่ยี งในจังหวัด ราชบุรี. ราชบุรี : มหาวทิ ยาลัยราชภกั หมู่บา้ นจอมบงึ . ยาจินต์ สินสุภา. (2544). ศกึ ษาความคดิ เหน็ ของผสู้ ูงอายุต่อการจดั กจิ กรรมของวดั เพ่ือสวัสดกิ าร สงั คมสำหรบั ผสู้ ูงอายุในเขตกรุงเทพมหานคร. วทิ ยานิพนธ์ปริญญามหาบณั ฑติ , มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร.์ รศรินทร์ เกรย์, อุมาภรณ์ ภัทรวาณชิ ย์, เฉลมิ พล แจม่ จนั ทร์ และเรวดี สวุ รรณนพเกา้ .(2556). มโนทศั น์ ใหม่ของนิยามผูส้ ูงอายุ: มมุ มองเชิงจติ วิทยาสังคมและสุขภาพ. นครปฐม: เดอื นตุลา.

66 บรรณานกุ รม (ตอ่ ) มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงโรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพตำบลบา้ นเลือก. (2560) รายงานข้อมลู จปฐ. ประชากร บ้านขนนุ ตำบลบา้ นเลอื ก อำเภอโพธาราม จังหวดั ราชบรุ ี 2562. ราชบรุ ี : ผูแ้ ต่ง. . (2562) ทะเบียนรายชือ่ กลมุ่ วัยสูงอายุ 60 ปีขึ้นไป หมู่ 3 ตำบลบา้ นเลอื ก อำเภอโพธาราม จงั หวดั ราชบรุ ี 2562 (เอกสารอัดสำเนา). ราชบุรี : ผแู้ ตง่ . ละออม สร้อยแสง, จริยาวตั ร คมพยัคฆ์ และกนกพร นทธี นสมบตั .ิ (2557). การศกึ ษาแนวทางการ ป้องกนั การหกล้มในผสู้ งู อายุชุมชนมติ รภาพพฒั นา. วารสารพยาบาลทหารบก ปที ่ี 15 ฉบบั ท่ี 1 (มกราคม-เมษายน), 122-131. ลดั ดา (เถียมวงศ์) เพชรประสมกูล, จิตตมิ า ทมาภิรัต, วันทนา มณศี รวี งศก์ ุล และสุทธิชัย จิตะพนั ธ์กุล. (2551). เครื่องมือประเมินความเสีย่ งตอ่ การหกล้มสำหรับผู้สูงอายุในชมุ ชน. J Med Assoc Thai, 91 (12), 1823-1832. ลดั ดา เถียมวงค์, สุทธชิ ัย จิตะพนั ธ์, และจกั ษณา ปญั ญาชีวนิ . (2547). การทดสอบประสิทธภิ าพของ เครื่องมอื ประเมนิ ความเส่ยี งของการเกิดการหกลม้ (Thai FRAT) ของผสู้ งู อายุไทยทอ่ี าศยั อยู่ ในชุมชน. วารสารพฤฒาวทิ ยาและเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ, 5 (2), 14-20. วนดิ า ตรสี วัสด์.ิ (2556). ชดุ โครงการวิจัยการพัฒนาคณุ ภาพชวี ิตผูส้ งู อายุ จังหวัดราชบรุ ี. ราชบุรี : มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง. วรวิทย์ ตาปงิ . (2559). การพฒั นารปู แบบกจิ กรรมทางกายเพือ่ ป้องกันการหกลม้ ผสู้ ูงอาย.ุ สถาบัน การพลศึกษา วิทยาเขตเชียงใหม่. วันชัย ชูประดษิ ฐ.์ (2555). การศึกษาความตอ้ งการสวัสดกิ ารสังคมของผ้สู ูงอายใุ นเขตเทศบาลตำบล ลำทบั อำเภอลำทับ จงั หวดั กระบ.ี่ วทิ ยานพิ นธป์ ริญญามหาบณั ฑิต, มหาวทิ ยาลัยราช ภฏั วไลยอลงกรณใ์ นพระบรมราชปู ถัมภ.์ วิจิตร บุญยะโหตระ. (2543). ชีวติ ใหมใ่ นวยั ทอง. กรงุ เทพฯ : สำนักพมิ พืรักษส์ ขุ ภาพ. วทิ ยา วาโย, นารีรัตน์ จติ รมนตรี และวริ าพรรณ วิโรจน์รตั น์. (2560). ผลของโปรแกรมปอ้ งกนั การหกลม้ แบบสหปจั จยั ตอ่ พฤตกิ รรมการปอ้ งกันการหกล้มของผ้สู งู อายุในชุมชน. วารสารการ พยาบาลและการดูแลสุขภาพ. 35, 2, เมษายน-มิถุนายน, 25-33. วิพรรณ ประจวบเหมาะ. (2553). ภาพรวมประชากรผสู้ งู อายใุ นประเทศไทย. ใน ชืน่ ตา วิชชาวธุ , นภาพร ชโยวรรณ, ยุพา วงศ์ไชย, ประคอง อินทรสมบัติ, นันทศกั ดิ์ ธรรมานวตั ร (บรรณาธกิ าร), การทบทวนและสังเคราะหอ์ งคค์ วามรผู้ ู้สงู อายไุ ทย พ.ศ. 2545-2550 (19-57). กรงุ เทพฯ : มูลนิธสิ ถาบนั พฒั นาผู้สงู อายุไทย. วภิ าวี กิจกำแหง, นพิ ัธ กิตติมานนท์ และ ศุภสทิ ธ์ิ พรรณนารุโณทัย. (2553). ปัจจัยเส่ียงต่อการหกลม้ ของผู้สูงอายุในชุมชน. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 15 (กันยายน-ตุลาคม), 747-799. วรี ะ นิยมวัน. (2542). การประชุมปฏบิ ตั ิการอยา่ งมสี ่วนร่วมและสร้างสรรค์ AIC. กรุงเทพฯ : สำนกั งานวิชาการ.

67 บรรณานกุ รม (ตอ่ ) มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงศศิพฒั น์ ยอดเพชร. (2544). สวสั ดิการผสู้ ูงอายุ. กรุงเทพฯ : จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย. . (2553). ครอบครวั และผู้สูงอายุ. ใน ชนื่ ตา วชิ ชาวธุ , นภาพร ชโยวรรณ, ยุพา วงศ์ไชย, ประคอง อินทรสมบัติ, นนั ทศักด์ิ ธรรมานวตั ร (บรรณาธกิ าร), การทบทวนและสงั เคราะห์ องค์ความรู้ผสู้ ูงอายุไทย พ.ศ. 2545-2550 (193-223). กรงุ เทพฯ : มูลนิธิสถาบันพฒั นา ผ้สู ูงอายไุ ทย. สำนักงานสถิติแหง่ ชาติ. (2549). สำรวจรายได้ผู้สงู อาย.ุ ค้นเมือ่ มนี าคม 11, 2562 จาก http://service.nso.go.th11228 สำนักงานสำรวจสุขภาพประชาชนไทย สถาบนั วจิ ัยระบบสาธารณสุข. (2552). การสำรวจสุขภาพ ประชาชนครั้งท่ี 4 พ.ศ. 2551-2552. ค้นเมอ่ื เมษายน 21, 2562 จาก http://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/2976 สำนักนโยบายและยทุ ธศาสตร์ สำนกั งานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข. (2558). สถติ ิ สาธารณสุข พ.ศ. 2557 (พมิ พ์ครง้ั ที่ 1). กรงุ เทพฯ : องคก์ ารสงเคราะห์ทหารผ่านศกึ . สำนกั ระบาดวิทยา กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ . (2559). สรุปรายงานการเฝ้าระวังโรค ประจำปี2551 - 2556. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พอ์ งคก์ ารสงเคราะหท์ หารผา่ นศกึ . สำนักโรคไม่ตดิ ตอ่ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2558). รายงานประจำปี 2558. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์องคก์ ารสงเคราะหท์ หารผ่านศึก. สุทธชิ ัย จิตะพันธก์ ลุ . (2544). หลกั สำคัญของเวชศาสตรผ์ ูส้ งู อายุ. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลยั . อนงค์ ดษิ ฐส์ ังข,์ นรมี าลย์ นีละไพจิตร และพัชระกรพจน์ ศรีประสาร. (2558). อุบตั กิ ารณ์และปัจจัย การเกิดการพลดั ตกหกล้มทีบ่ ้านของผู้ปว่ ยภายหลังออกจากโรงพยาบาล. วารสารพยาบาล สาธารณสขุ , 29 (3), 78-89. อัจฉรา สาระพันธ์, ณัฐกฤตา ศริ ิโสภณ, ประเสรฐิ ศกั ด์ิ กายนาคา, สมบัติ ออ่ นศริ ิ,บญุ เลิศ อุทยานกิ , สุพฒั น์ ธรี เวชเจรญิ ชัยและ ณัฐพงศ์ สโุ กมล.(2560) ปัจจัยที่มีความสมั พนั ธต์ อ่ พฤตกิ รรมการ ปอ้ งกันการหกล้มของผสู้ งู อายุ วารสารพยาบาลทหารบก. 18, ฉบับพเิ ศษ มกราคม- เมษายน, 215-222. American Geriatrics Society and British Geriatrics Society. (2011). Summary of the Updated American Geriatrics Society/British Geriatrics Society clinical practice guideline for prevention of falls in older persons. J Am Geriatr Soc, 59 (1), 148-157. Best, J. W. (1978). Research in Education Englewood Cliffs. New Jersy: Prentice Hall. Campbell A.J, Reinken J., Allen B., & Martinez G.(1981). Falls in old age: A study offrequency and related clinical factors. Age and Ageing, 10, 264-270. Ebersole, P. and Hess.P.A. (1998). Toward healthy aging: Human needs and nursing response. St. Louis : Mosby.

68 บรรณานกุ รม (ตอ่ ) มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงFuller GF. (2000). Fall in the elderly. Am Fam Physician. 61(7):2159-2168, 2173-2174. Gibson MJ., Andres RO., Isaacs B., Rodebaugh T., & Worm-Peterson J. (1987). Theprevention of falls in later life: A report of the Kellogg International Work Group onthe prevention of falls by elderly. Danish Medical Bulelletin. 34(suppl 4), 1-24. Hill K, Schwarz JA, Flicker L., & Carroll S. (1999). Falls among healthy community dwelling older women: A prospective study of frequency, circumstances, consequences and prediction accuracy. Australian and New Zealand Journal of Pubic Health, 1999, 23, 41-48. Jette, A.M., et. al. (2008). Are Performance-based ,measures sufficiently reliable for use in multicanter trials Musculoskeletal Impaiment (MSI) Study Group. The Journal Gerontology, 54(1), 36-39. Jitramontree, N., Chatchaisucha, S.,Thaweeboon, T., Kutintara, B. & Intarasak, S. (2015). Action Research Development of a Fall Prevention Program for Thai Community-dwelling Older Persons. Pacific Rim international Journal of Nursing Resaerch, 19(1) 69-77. Robert, V. Krejcie & Daryle, W. Morgan. (1970). Determining Sample Size for Research. Activities. Educational and Psychological Measurment, 30 (3) (September, 1), 607-610. Legters K. (2002). Fear of falling. Phys Ther. 82, 264-272. Milisen, K., Geeraerts, A., & Dejaeger, E. (2009). Use of a fall prevention practice guideline for community dwelling older persosn at risk for falling: a feasibility study. Gerontology, 55 (2), 169-178. Phelan, E. A., Mahoney, J. E., Voit, J. C., & Stevens, J. A. (2015). Assessment and management of fall risk in primary care settings. Med Clin North Am, 99 (2), 281-293. Renfro, M.,O. & Fehrer, S.(2011). Multifactorial screening for fall risk in community- dwelling older adults in the primary care office: development of the fall risk assessment & screening tool. J Geriatr Phys Thre, 34 (4), 174-183. Rubenstein IZ, Robbins AS, Schulman BL., et al. (2006). Falls and instability in the elderly. JAm Geriatr Soc. 36, 266-278. Shumway-Cook A and Woollacott MH. (2001). Motor Control: Theory and PracticalApplications. Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins.

69 บรรณานุกรม (ต่อ) Tinetti ME, DeLeon C., Doucette J., and Baker D. (1994). Fear of falling and fall relatedefficacy in relationship to functioning among community-living elders. JGerontol. 49, M140-147. Tinetti ME, Richman D, Powell L. (1990). Falls efficacy as a measure of fear of falling. JGerontol Psychol Sci. 45(6), 239-243. Tinetti ME, Speechley M. & Ginter S. (1988). Risk factors for falls among elderly personsliving in the community. N Engl J Med. 319, 1707. World Health Organization. (1986). Ottawa Charter for Health Promotion. 1(4), 2-5. . (2012). Fact Sheet: Falls. Retrirved Junly 28, 2017, from: http://www.who.int/mediacentre/ factsheets/fs344/en/. มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 70 ภาคผนวก

71 ภาคผนวก ก เครื่องมอื ทใี่ ช้ในการวิจยั มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

72 แบบสอบถามสำหรบั ประเมินความเสี่ยงตอ่ การหกล้มของผู้สูงอายุในชุมชน เพอ่ื ใชใ้ นการวจิ ยั เรื่องการปอ้ งกนั การหกลม้ ของผ้สู งู อายุ ชุมชนบ้านขนนุ ตำบลบา้ นเลือก อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี โดยการมีส่วนรว่ มของชมุ ชน ...................................................................................................................................................................... ข้อมลู ทว่ั ไป ชื่อ......................................................................................................... เพศ : □ ชาย □ หญิง อายุ :................ ปี มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง สถานภาพ □ โสด □ แต่งงาน □ หม้าย □ หย่ารา้ ง □ แยกกนั อยู่ ประกอบอาชพี □ ยงั คงประกอบอาชีพอยู่ มรี ายได้ประมาณ.............................ต่อเดือน □ ไมไ่ ด้ประกอบอาชีพแลว้ อาจมรี ายไดป้ ระมาณ...........................ต่อเดอื น แหล่งรายได้ □ บำนาญ □ ประกันสังคม □ สวสั ดกิ ารผู้สูงอายุ □ ลูกหลาน/ญาติ □ หาเอง □ อ่นื ๆ ................................................ จำนวนสมาชิกในครอบครัว (รวมท้ังตัวทา่ นด้วย)................................................คน ตอนท่ี 1 ประเมินความเสี่ยงต่อการหกล้มสำหรบั ผสู้ งู อายไุ ทยในชุมชน THAI FLAT (ลดั ดา เถีย่ มวงศ์, สทุ ธิชยั จิตะพนั ธ์กุลและจักษณา ปญั ญาชีวนิ , 2547) ปจั จัยเสยี่ ง วธิ ีประเมนิ คะแนน 1. เพศหญิง 2. การมองเหน็ บกพร่อง - 1 คะแนน 1 คะแนน 3. การทรงตวั บกพร่อง ไม่สามารถอา่ นตวั เลขทีร่ ะยะ 6/12 ของ 2 คะแนน 4. มกี ารใชย้ า Snellen chart ได้เกนิ ครึง่ 1 คะแนน ยนื ตอ่ เท้าในแนวเส้นตรงไมไ่ ด้ หรอื ยนื ไมไ่ ด้ถึง 10 วินาที กนิ ยาต่อไปนตี้ ง้ั แต่ 1 ชนิดขนึ้ ไป - ยานอนหลับ - ยากล่อมประสาท - ยาลดความดันโลหติ - ยาขบั ปสั สาวะ หรอื กินยาชนดิ ใดก็ไดต้ ้ังแต่ 4 ชนดิ ข้ึนไป 5. มีประวัตหิ กลม้ หกล้มตั้งแต่ 2 คร้ังขน้ึ ไปในหกเดอื นทีผ่ า่ นมา 5 คะแนน 6. ลักษณะบา้ นที่อย่อู าศัย บ้านยกพนื้ สูงต้งั แต่ 1.5 เมตร ขนึ้ ไป 1 คะแนน คะแนนรวม 11 คะแนน □ ไมเ่ สีย่ งตอ่ การหกล้ม □ เสยี่ งต่อการหกลม้ เกณฑค์ วามเสย่ี งคะแนนรวม 4-11 เสย่ี งตอ่ การหกล้ม ในขอ้ 5 ถา้ มีประวัติเคยหกลม้ ต้งั แต่ 2 ครง้ั ขึ้นไปในหกเดือนที่ผ่านมา สถานท่ที ่เี คยหกลม้ คอื ................................................................................................................................ ......................................................................................................................................................................

73 ตอนท่ี 2 ประเมนิ สภาพแวดล้อมในบ้านของผู้สูงอายุ (นงนุช วงศส์ ว่างและคณะ, 2560) (ตอบใชใ่ ห้ 1 คะแนน ตอบไม่ใช้ ให้ 0 คะแนน) ความเสีย่ งต่อการลน่ื ลม้ ใช่ ไมใ่ ช่ คะแนน □ เสย่ี งสูง 1. พื้นบา้ นมพี รม เสือ่ ผา้ ยาง หรอื ผ้าปูรองพ้ืน 2. บริเวณทางเดนิ มสี ายไฟ สายโทรทพั ทห์ รือสายพ่วงต่อพาดผ่าน 3. พื้นบา้ นของท่านวางขา้ วของเกะกะ 4. ตามข้ันบนั ไดวางข้าวของวางเกะกะ 5. บนั ไดที่บา้ นชำรุด หรือขน้ั ไมเ่ ทา่ กัน 6. บรเิ วณบันได มีแสงสว่างไมเ่ พยี งพอ 7. ไฟบริเวณบันได มีสวติ ช์เพยี งตัวเดียว 8. บริเวณบันไดมีผา้ หรอื พรมเช็ดเท้า 9. ราวบันไดหลวมหรือชำรุด หรือไม่มีราวบันได หรือมีราวบันใด เพียงดา้ นเดียว 10. มขี องท่ตี ้องใชบ้ อ่ ย มกั วางไว้บนชัน้ สงู ๆ 11. พ้ืนห้องน้ำล่นื 12. สวติ ชไ์ ฟหวั เตียงเอ่อื มถงึ ยาก 13. ทางเดินจากเตยี งไปห้องนำ้ มีแสงสวา่ งไมเ่ พียงพอ คะแนนรวม ระดับความเสย่ี งในการหกล้ม □ ไม่เสย่ี ง □ เสยี่ งนอ้ ย □ เสย่ี งปานกลาง มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง การประเมินสภาพแวดลอ้ มในบา้ นตอ่ ความเส่ียงในการหกล้มของผูส้ ูงอายุ (นงนุช วงศ์สวา่ งและคณะ, 2560) มี 13 ข้อ ข้อละ 1 คะแนน ใช้เกณฑ์การประเมิน ตามแนวคดิ ของเบสท์ (Best, 1978, p. 174) เกณฑ์การประเมิน คือ ถ้ามคี ะแนน 0 หมายถึง ไม่มีความเสีย่ งต่อการหกล้ม ถา้ มคี ะแนน 1 – 4 หมายถึง มคี วามเส่ียงตอ่ การหกล้มระดบั น้อย ถ้ามีคะแนน 5 – 8 หมายถึง มีความเสย่ี งตอ่ การหกลม้ ระดบั ปานกลาง ถา้ มคี ะแนน 9 – 13 หมายถึง มีความเส่ียงต่อการหกล้มระดับสูง ขอขอบคุณท่ที า่ นให้ความร่วมมอื

74 ภาคผนวก ข รายช่อื ผู้เขา้ รว่ มประชาคม/กระบวนการ AIC มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 75

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 76

77 ภาคผนวก ค รายช่อื ผู้ร่วมประชมุ สนทนากลมุ่ ติดตามการดำเนนิ กจิ กรรม มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหม่บู า้ นจอมบงึ 78

79 ภาคผนวก ง รายชื่อผู้สงู อายแุ ยกตามความเสยี่ งตอ่ การหกลม้ มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

รายชือ่ ผสู้ ูงอายแุ ยกตามความเส่ียงต่อการหกล้ม 80 มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบงท่ี ชอ่ื เสีย่ งดา้ น เสยี่ งดา้ น เสีย่ งดา้ น เสย่ี งดา้ น สงิ่ แวดลอ้ ม สายตา ทรงตวั เรื่องยา 1 นางส่นิ สละบัวไหล ✓ ✓ ✓ ✓ 2 นายจำลอง สทุ ธพิ งษ์ ✓ 3 นางลัดดา สุทธพิ งษ์ ✓ ✓ ✓ ✓ 4 นางเพลนิ พทุ ธโครต ✓ ✓ ✓ 5 นางจรุ ี ตรองพาณิชย์ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ 6 นางจิตตมิ า จำปาจันทร์ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ 7 นายไพรัชต์ ศรีเพรชพนั ธ์ ✓ ✓ ✓ 8 นางคำใบ สอนงาม ✓ ✓ ✓ ✓ 9 นายมหาลาภ พุกป้อม ✓ ✓ 10 นางทองม้วน กันภยั ✓ ✓ ✓ ✓ 11 นางเชอ่ื ม พลเยีย่ ม ✓ ✓ ✓ 12 นายซ่วน สอนงาม ✓ ✓ ✓ ✓ 13 นางทองชอบ เพ่ิมโสภา ✓ ✓ 14 นางน้อย สวุ รรณประเสรฐิ 15 นางพนั ธ์ สงั ขน์ าง ✓ ✓ 16 นางแว สวุ รรรประเสรฐิ 17 นายสนอง สละบัวไหม ✓ ✓ 18 นางพัชราภรณ์ แดงดี ✓ 19 นางสาวววลั ลี ลมิ้ รตั น์ ✓✓ ✓ 20 นางประทุม บปุ ผาคำ ✓✓ ✓ 21 นางสงั เวยี น หาดี ✓✓ ✓ 22 นางสมบัติ มะโนแจ่ม ✓✓ ✓ 23 นางขวัญเมือง ศิรพิ าณิชย์ ✓✓ ✓ 24 นางอทุ ยั จันดา ✓ 25 นายปรชี า โมม่ าลา ✓ ✓ 26 นางนนั ทา เลาหะโชติ ✓✓ ✓ 27 นางเลอ่ื น เฟอ่ื งไกรศรี ✓✓ ✓ 28 นางลัดดา นาคน้อย ✓ 29 นางวิเชียร กลั ปะ ✓ ✓ 30 นางเล็ก ธรรมจง ✓ ✓ 31 นางทองสขุ ปักวี ✓ ✓ 32 นางมี ชาวไร่เหนือ ✓ 33 นางดาหวนั สรอ้ ยอากาศ ✓ 34 นางลำดวน ชยั นิต์ ✓ ✓

81 ภาคผนวก จ หนังสือรบั รองการการสนบั สนุนจากภาคีภายนอก หนังสือรบั รองการใชป้ ระโยชนจ์ ากงานวจิ ัย มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

82 หนงั สือรบั รองการสนับสนนุ จากภาคีภายนอก มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

83 หนงั สือรบั รองการใชป้ ระโยชน์จากงานวจิ ยั มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

ภาคผนวก ฉมหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง เอกสารเกีย่ วกับการพิทกั ษส์ ิทธขิ องผเู้ ข้าร่วมโครงการวจิ ยั เอกสารขอ้ มูลคำอธิบายสำหรบั ผู้เข้ารว่ มโครงการวิจยั วิจัย เอกสารแสดงความยินยอมเขา้ รว่ มโครงการวิจัย ใบรับรองจรยิ ธรรมการวจิ ยั ในมนุษย์

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 85 เอกสารข้อมูลคำอธิบายสำหรับผเู้ ขา้ ร่วมโครงการวจิ ัยวจิ ยั ฉบับวันท่ี………………….. ชือ่ โครงการวิจยั : .การป้องกนั การหกล้มของผู้สงู อายุ ชุมชนบา้ นขนนุ ตำบลบ้านเลอื ก อำเภอโพ ธาราม จงั หวดั ราชบรุ ี โดยการมสี ่วนรว่ มของชมุ ชน ผสู้ นบั สนนุ การวจิ ัย: มหาวิทยาลยั ราชภฏั หมบู่ า้ นจอมบึง ผวู้ จิ ยั หลกั ชอ่ื นางรุ่งอรณุ สุทธิพงษ์ สถานท่ีทำงาน สาขาวชิ าสาธารณสุขศาสตร์ วทิ ยาลยั มวยไทยศกึ ษาและการแพทย์แผนไทย มหาวทิ ยาลัยราชภฏั หมูบ่ ้านจอมบึง เลขท่ี 174 หมู่ 5 ถนนบายพาส ตำบลดอนตะโก อำเภอเมอื ง จังหวดั ราชบรุ ี 70000 หมายเลขโทรศัพท์ 081-9119753 เรียน ผเู้ ขา้ ร่วมโครงการวิจัยทกุ ทา่ น ท่านได้รับเชิญให้เข้าร่วมในโครงการวิจัยนี้เนื่องจากท่านเป็นกลุ่มเป้าหมายในการให้ข้อมูล ก่อนที่ท่านจะตัดสินใจเข้าร่วมในการศึกษาวิจัยดังกล่าว ขอให้ท่านอ่านเอกสารฉบับนี้อย่างถี่ถ้วน เพื่อให้ท่านได้ทราบถึงเหตุผลและรายละเอียดของการศึกษาวิจัยในครั้งนี้ หากท่านมีข้อสงสัยใดๆ เพมิ่ เติม กรุณาซักถามจากทีมผ้รู ่วมวิจัย ซง่ึ จะเปน็ ผู้สามารถตอบคำถามและให้ความกระจ่างแก่ทา่ นได้ ท่านสามารถขอคำแนะนำในการเข้าร่วมโครงการวิจัยนี้จากครอบครัว เพื่อน หรือแพทย์ ประจำตวั ของท่านได้ ทา่ นมีเวลาอยา่ งเพียงพอในการตัดสนิ ใจโดยอิสระ ถ้าทา่ นตัดสนิ ใจแล้วว่าจะเข้า รว่ มในโครงการวจิ ัยนี้ ขอใหท้ า่ นลงนามในเอกสารแสดงความยินยอมของโครงการวจิ ยั น้ี เหตุผลความเป็นมา เนื่องดว้ ยข้อมลู เก่ยี วกบั ความเสีย่ งในการหกลม้ ของผูส้ งู ของทา่ น มปี ระโยชนส์ ำหรบั หน่วยงานต่าง ๆในการนำมาเป็นแนวทางในการปอ้ งกนั การหกล้มในผ้สู งู อายตุ อ่ ไป วัตถุประสงคข์ องการศึกษา 1) เพ่อื ประเมินความเส่ียงการหกล้มของผู้สงู อายุ ชุมชนบา้ นขนนุ ตำบลบ้านเลือก อำเภอโพ ธาราม จังหวัดราชบรุ ี 2) เพอื่ ศึกษาแนวทางการป้องกันการหกล้มของผสู้ ูงอายุ ชมุ ชนบา้ นขนุน ตำบลบ้านเลือก อำเภอ โพธาราม จงั หวัดราชบุรี ขน้ั ประเมินความเสี่ยงการหกล้มของผ้สู ูงอายุ เกบ็ ข้อมลู กับผู้สงู อายุชมุ ชนบา้ นขนุน ตำบล บ้านเลอื ก อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบรุ ี จำนวน 127 คน ขัน้ ศึกษาแนวทางการป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุ ผู้รว่ มให้ข้อมลู คือ ตวั แทนกลมุ่ ผสู้ ูงอายุ ญาตขิ องผ้สู งู อายุ อาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) แกนนำชุมชน และเจา้ หนา้ ทีส่ าธารณสขุ ในชุมชน กลุ่มละ 6 คน รวมเป็น 30 คน วิธีการที่เก่ียวขอ้ งกบั การวิจัย หลังจากท่านให้ความยินยอมที่จะเข้าร่วมในโครงการวิจัยนี้ ผู้วิจัยจะใช้แบบสอบถาม เพื่อ ประเมินความเสยี่ งในการหกล้มและประเมินสภาพแวดล้อมในบา้ นต่อความเสียงในการหกล้มของท่าน เป็น จำนวน 1 .ครัง้

มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง 86 ความรับผิดชอบของอาสาสมคั รผู้เขา้ รว่ มในโครงการวิจยั ในกรณที ท่ี ่านไม่ประสงค์จะให้ข้อมูล ท่านสามารถปฏเิ สธการให้ขอ้ มลู ได้ ความเสี่ยงท่อี าจได้รบั ความเสี่ยงท่ีอาจเกิดขึน้ มีเพียงเล็กนอ้ ย อาจทำใช้เสียเวลา เพราะต้องใช้เวลาในการตอบขอ้ ซักถาม ไม่สะดวก ไมส่ บาย ถา้ ใชเ้ วลานานอาจทำใหผ้ ้สู ูงอายุเบ่ือหนา่ ย และปวดเม่ือยตามรา่ งกายบา้ ง ความเสย่ี งที่ไม่ทราบแน่นอน การศึกษาคร้งั น้ีไมม่ ีความเสย่ี งอ่ืน ประโยชน์ทีอ่ าจได้รับ ท่านจะไม่ได้รับประโยชน์ใดๆ จากการเข้ารว่ มในการวิจยั ครั้งน้ี แต่ผลการศึกษาท่ีได้จะเป็น ข้อมูลเบ้อื งตน้ ให้กบั หนว่ ยงานต่าง ๆ ใช้วางแผนการเข้ามาดแู ลความปลอดภัย หาวธิ กี ารป้องกันการ หกล้มแก่ผสู้ งู อายุในชมุ ชนของทา่ นตอ่ ไป ข้อปฏิบัตขิ องท่านขณะทรี่ ว่ มในโครงการวิจัย ขอใหท้ ่านปฏิบตั ิดังน้ี - ขอใหท้ ่านใหข้ อ้ มูล แกผ่ ู้ทำวจิ ยั ดว้ ยความสตั ยจ์ ริง - ขอ้ มูลบา้ งอย่างที่ท่านไม่ตอ้ งการตอบ เพราะมผี ลตอ่ สภาพจิตใจ ท่านสามารถไม่ตอบคำถาม นั้นได้ ค่าใชจ้ ่ายของท่านในการเขา้ ร่วมการวจิ ยั ท่านไมม่ ีค่าใชจ้ ่ายใด ในการเข้าร่วมการวิจัยครั้งนี้ การเขา้ ร่วมและการสน้ิ สุดการเขา้ ร่วมโครงการวจิ ัย การเข้าร่วมในโครงการวิจัยครั้งนี้เป็นไปโดยความสมัครใจ หากท่านไม่สมัครใจจะเข้าร่วม การศกึ ษาแล้ว ทา่ นสามารถถอนตัวได้ตลอดเวลา การปกป้องรักษาข้อมูลความลบั ของอาสาสมัคร ข้อมูลที่อาจนำไปสู่การเปิดเผยตัวท่าน จะได้รับการปกปิดและจะไม่เปิดเผยแก่สาธารณชน ผลการวจิ ัยเปน็ การนำเสนอในภาพรวมเทา่ นั้น สิทธ์ิของผ้เู ข้ารว่ มในโครงการวจิ ัย ในฐานะท่ที า่ นเป็นผูเ้ ข้าร่วมในโครงการวจิ ัย ทา่ นจะมสี ทิ ธ์ิดงั ตอ่ ไปน้ี 1. ท่านจะไดร้ ับทราบถงึ ลกั ษณะและวัตถปุ ระสงค์ของการวิจัยในครงั้ น้ี 2. ท่านจะได้รบั การอธบิ ายถึงความเสีย่ งและความไม่สบายใจทีจ่ ะได้รบั จากการวจิ ยั 3. ท่านจะได้รบั การอธบิ ายถึงประโยชน์ทที่ า่ นอาจจะไดร้ ับจากการวิจยั 4. ทา่ นจะมโี อกาสไดซ้ กั ถามเกย่ี วกบั งานวจิ ยั หรอื ขน้ั ตอนที่เกย่ี วขอ้ งกับงานวิจัย 5. ท่านมีสิทธิ์ในการตัดสินใจว่าจะเข้าร่วมในโครงการวิจัยหรือไม่ก็ได้ โดยปราศจากการใช้ อทิ ธิพลบงั คบั ขม่ ขู่ หรือการหลอกลวง

87 หากทา่ นมขี อ้ สงสัยเกย่ี วกบั เอกสารข้อมูลคำอธิบาย ทา่ นสามารถติดตอ่ มาที่ นางรงุ่ อรุณ สุทธิพงษ์ วิทยาลัยมวยไทยศกึ ษาและการแพทยแ์ ผนไทย มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏหมบู่ า้ นจอมเลขที่ 174 หมู่ 5 ถนนบายพาส ตำบลดอนตะโก อำเภอเมือง จงั หวดั ราชบุรี 70000 หมายเลขโทรศัพท์ 081-9119753 ขอขอบคุณในการรว่ มมอื ของทา่ นมา ณ ทนี่ ้ี ผู้วจิ ยั มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง

88 เอกสารแสดงความยนิ ยอมเขา้ รว่ มในโครงการวิจัย การวจิ ัยเรอ่ื ง การปอ้ งกนั การหกลม้ ของผู้สูงอายุ ชมุ ชนบ้านขนนุ ตำบลบ้านเลือก อำเภอโพธาราม จังหวดั ราชบุรี โดยการมสี ว่ นรว่ มของชมุ ชน วนั ใหค้ ำยินยอม วนั ท่.ี .............เดอื น............................................พ.ศ.................................................. ขา้ พเจ้า นาย/นาง/นางสาว...................................................................................................... ท่ีอยู่....................................................................................................................................................... ได้อ่านรายละเอียดจากเอกสารข้อมูลสำหรับผู้เข้าร่วมโครงการวิจัยวิจัยที่แนบมาฉบับวันท่ี .................................. และข้าพเจ้ายินยอมเข้าร่วมโครงการวิจัยโดยสมัครใจ ข้าพเจ้าได้รับสำเนาเอกสารแสดงความยินยอมเข้าร่วมในโครงการวิจัยที่ข้าพเจ้าได้ลงนาม และ วนั ท่ี พร้อมดว้ ยเอกสารขอ้ มูลสำหรับผู้เข้ารว่ มโครงการวิจยั ท้ังน้ีก่อนทจ่ี ะลงนามในใบยินยอมให้ ทำการวิจัยนี้ ข้าพเจ้าได้รับการอธิบายจากผู้วิจัยถึงวัตถุประสงค์ของการวิจัย ระยะเวลาของการทำ วจิ ัย วิธกี ารวิจัย รวมทง้ั ประโยชนท์ ่จี ะเกดิ ขนึ้ จากการวจิ ยั อย่างละเอยี ดแล้ว ข้าพเจ้ามีเวลาและโอกาส เพียงพอในการซักถามข้อสงสัยจนมีความเข้าใจอยา่ งดีแลว้ โดยผูว้ จิ ยั ได้ตอบคำถามต่าง ๆ ด้วยความ เต็มใจไมป่ ดิ บงั ซอ่ นเร้นจนข้าพเจ้าพอใจ ขา้ พเจ้ารบั ทราบจากผ้วู จิ ัยวา่ เป็นการใหข้ ้อมลู ซ่ึงไมเ่ ป็นอันตรายใด ๆ ข้าพเจ้ามีสิทธิที่จะบอกเลิกการเข้าร่วมในโครงการวิจัยเมื่อใดก็ได้ โดยไม่จำเป็นต้องแจ้ง เหตผุ ล และการบอกเลิกการเขา้ รว่ มการวจิ ยั นี้ จะไมม่ ผี ลต่อสทิ ธอิ นื่ ๆ ท่ขี ้าพเจา้ จะพึงได้รับตอ่ ไป ผู้วิจัยรับรองว่าจะเก็บข้อมูลส่วนตัวของข้าพเจ้าเป็นความลับ และจะเปิดเผยได้เฉพาะเม่ือ ได้รับการยินยอมจากข้าพเจ้าเท่านั้น คณะกรรมการพิจารณาจริยธรรมการวิจัยในคน อาจได้รับ อนญุ าตใหเ้ ข้ามาตรวจและประมวลขอ้ มูลของขา้ พเจา้ เพอ่ื ตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลเทา่ น้ัน ผู้วิจัยรับรองว่าจะไม่มีการเกบ็ ข้อมูลใด ๆ เพิ่มเติม หลังจากที่ข้าพเจ้าขอยกเลิกการเข้าร่วม โครงการวจิ ยั และต้องการใหท้ ำลายเอกสารและ/หรอื สิ่งอน่ื ใดท้ังหมดทีส่ ามารถสืบค้นถึงตวั ขา้ พเจา้ ได้ ข้าพเจ้าเข้าใจว่า ข้าพเจ้ามีสิทธิ์ที่จะตรวจสอบหรือแก้ไขข้อมูลส่วนตัวของข้าพเจ้าและ สามารถยกเลกิ การใหส้ ทิ ธิในการใช้ขอ้ มลู สว่ นตวั ของขา้ พเจา้ ได้ โดยต้องแจ้งให้ผ้วู ิจยั รับทราบ ข้าพเจ้าได้ตระหนักว่าข้อมูลในการวจิ ัยเป็นการให้ข้อมูลจากการสอบถาม สัมภาษณ์เท่านัน้ โดยจะผ่านกระบวนการเก็บข้อมูล การบันทึกข้อมลู ในแบบบันทึกและในคอมพิวเตอร์ การตรวจสอบ การวเิ คราะห์ และการรายงานข้อมลู เพอ่ื วัตถุประสงค์ทางวิชาการเท่านัน้ มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง ข้าพเจ้าได้อ่านข้อความข้างต้นและมีความเข้าใจดีทุกประการแล้ว ยินดีเข้าร่วมในการวิจัย ด้วยความเตม็ ใจ จึงได้ลงนามในเอกสารแสดงความยนิ ยอมน้ี ......................................................................................ลงนามผู้ใหค้ วามยินยอม (....................................................................................) ชื่อผู้ยนิ ยอมตวั บรรจง วันที่ ................เดือน....................................พ.ศ.............................

89 ข้าพเจ้าได้อธิบายถึงวัตถุประสงค์ของการวิจัย วิธีการวิจัย ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากการ วิจัย รวมทั้งประโยชน์ที่จะเกิดขึ้นจากการวิจัยอย่างละเอียด ให้ผู้เข้าร่วมในโครงการวิจัยตามนาม ขา้ งต้นไดท้ ราบและมคี วามเขา้ ใจดีแลว้ พรอ้ มลงนามลงในเอกสารแสดงความยินยอมดว้ ยความเต็มใจ ......................................................................................ลงนามผู้ทำวิจัย (อาจารย์ ดร.ร่งุ อรณุ สุทธพิ งษ์) ช่ือผู้ทำวจิ ยั ตวั บรรจง วันท่ี ................เดอื น....................................พ.ศ............................. ......................................................................................ลงนามพยาน (....................................................................................) ช่ือพยาน ตัวบรรจง วนั ท่ี ................เดอื น....................................พ.ศ............................. มหา ิวทยา ัลยราช ัภฏห ู่ม ้บานจอม ึบง