Tutoirial M10

Sejarah Perkembangan Tulisan dalam Bahasa Melayu Disediakan oleh: Lucy Lau Ying Ying BMMB 1074 SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

Sistem Tulisan Jawi Menurut Hamdan (1992), sistem tulisan Jawi merupakan suatu proses adaptasi yang diubahsuai daripada sistem tulisan Arab. Huruf Arab asas untuk menulis mushaf kitab suci al-Quran yang berjumlah 30 huruf, telah dijadikan sebagai panduan utama dalam sistem ejaan Jawi. Tulisan Jawi merupaka sistem tulisan yang diaplikasikan oleh orang Melayu beracuankan sistem bahasa Arab. Batu Bersurat Terengganu yang dipercayai di tulis sekitar abad ke-13, menjadi bukti yang paling penting penggunaan tulisan Jawi dalam kalangan orang Meayu.

Zaman Awal Tulisan Jawi Tulisan Arab di atas tadi barulah timbul prasasti berbahasa Melayu yang mengunakan tulisan Jawi iaitu : 1.Prasasti Terengganu yang bertarikh pada 4 Rejab 702 Hijrah dan hari Jumaat bersamaan 22 Februari 1303 Masihi. 2.Batu bersurat Pahang Darul Makmur yang bertarikh pada 15 Syawal, 900 Hijrah bersamaan 7 Julai 1495 Masihi yang juga menggunakan tulisan Jawi. 3.Dari segi manuskrip, tulisan Jawi yang tertua bertarikh 998 Hijrah bersamaan 1590 Masihi iaitu naskah bagi Kitab Aqaid al-Nasafi. 4.Buku -buku yang lain seperti manuskrip Tuti Namah ( 1600 Masihi), Surat Izin Berniaga daripada Sultan Alauddin Syah, Sultan Acheh kepada Sir Harry Middleton bertarikh 1602 Masihi, manuskrip Hikayat Seri Rama dan lain-lain. 5.Di Perpustakaan Negara, manuskrip Melayu yang tertua ialah Kitab Umdat al-Ansab bertarikh 1090 Hijrah.

Perkembangan Ejaan Jawi Tulisan Jawi telahpun mengalami dua peringkat utama yang dipanggil sebagai evolusi dari segi sistem ejaan dan bentuk huruf yang membinanya. Tulisan Jawi ini telah mengalami pelbagai bentuk perubahan dan perkembangan dalam mencapai tahap pemantapannya. Perkembangan sistem Jawi berlaku dalam banyak peringkat namun secara generalisasinya, perkembangan sistem Jawi dapat dibahagikan sebenarnya kepada dua peringkat utama. PERKEMBANGAN SISTEM EJAAN JAWI PERINGKAT 1 Menggunakan tulisan dan sistem ejaan Arab sepenuhnya menghilangkan tanda baris tetapi Mengekalkan ejaan dan huruf sedia ada Mewujudkan huruf-huruf saksi dan menggunakan huruf saksi pada suku kata pertama dan juga kedua.

PERKEMBANGAN SISTEM EJAAN JAWI PERINGKAT 1 : MENGGUNAKAN TULISAN ARAB Melalui tahap ini, Ejaannya menggunakan tulisan Kebiasaannya ejaan-ejaan lama yang Arab yang terlengkap dengan tulisan Jawi menggunakan Jawi pada tahap ini menggunakan sistem menggunakan tanda-tanda mudah didapati di dalam beberapa baris bagi mengeja kata-kata ejaan Arab buah manuskrip Melayu lama pinjaman daripada bahasa sepenuhnya. Arab dan perkataan Melayu misalnya kitab Aqa’id al-Nasafi yang yang asli. juga merupakan manuskrip Melayu yang paling tertua.

1 :PERKEMBANGAN SISTEM EJAAN JAWI PERINGKAT MENGHILANGKAN BARIS Pada peringkat perkembangan sistem ejaan Jawi peringkat pertama bagi tahap yang ,kedua iaitu tahap menghilangkan baris sistem ejaan Jawi masih lagi menggunakan .pengaruh ejaan Arab .Penggunaan baris telahpun dimansuhkan Tulisan Jawi yang tidak lagi menggunakan tanda baris dipanggil sebagai tulisan Arab .Gundul Tahap menghilangkan baris ini berlaku apabila telah berlakunya pemantapan sistem .ejaan bagi tahap yang pertama

1 :PERKEMBANGAN SISTEM EJAAN JAWI PERINGKAT MENGGUNAKAN HURUF SAKSI ATAU VOKAL 1.Pada tahap menggunakan huruf saksi atau vokal ini, sistem ejaan Jawi dianggap sebagai tahap yang paling awal dengan membubuh huruf saksi pada suku kata pertama sahaja. 2.Huruf-huruf saksi atau disebut vokal iaitu dengan menetapkan huruf, dan menjadi huruf saksi selain berfungsi sebagai huruf benar. 3.Pada peringkat awal, hanya pada sukukata pertama sahaja yang dimasukkan huruf saksi, contohnya : ( kala ) ( bagi ) ( suka ) ( gaya ) 4.Sistem ini dapat mengurangkan ketaksaan sebutan dan makna, tetapi kelemahannya masih tetap ada. Contohnya : boleh menjadi ‘ laku’ dan ‘laki’

1 :PERKEMBANGAN SISTEM EJAAN JAWI PERINGKAT HURUF SAKSI PADA SUKU KATA PERTAMA DAN KEDUA Huruf saksi atau vokal ini telah diletakkan pada kedua-dua suku kata pertama dan juga kedua. Sistem ini juga mempunyai beberapa kelemahan yang tidak boleh dielakkan. Melalui sistem ini dapat dikesan bahawa terdapat kekurangan hurf-hurf vokal dalam tulisan Jawi bagi melambangkan fonem-fonem vokal bahasa Melayu. Dalam huruf Jawi, terdapat tiga sahaja hurf saksi manakala dalam bahasa Melayu terdapat lima vokal yang dilambangkan dengan enam fonem iaitu a,e-pepert, e-taling, i, o dan u.

2PERKEMBANGAN SISTEM EJAAN JAWI PERINGKAT Sistem ejaan Jawi mulai berkembang secara beransur pada zaman awal perkembangannya. Perubahan yang dilakukan adalah berdasarkan kelaziman yang berlaku dan bukannya mengikut peraturan mahupun sebarang panduan. Namun, menjelang sahaja abad ke-20, perkembangan sistem ejaan Jawi dikembangkan kepada beberapa pedoman dan juga panduan yang dirangka dan diterbitkan oleh orang perseorangan mahupun pertubuhan yang tertentu misalnya Hejaan P.Bm.P.B. Diraja, Ejaan Jawi Za’ba, Sistem Ejaan Dian dan juga Pedoman Ejaan Jawi yang Disepurnakan. Keempat-empat pedoman dan panduan ini diserapkan ke dalam penggunaan sistem ejaan Jawi pada zaman tersebut.

PERKEMBANGAN SISTEM EJAAN JAWI PERINGKAT 2 : HEJAAN P.Bm.P.B. DIRAJA Mejar Dato’ Mohd Said Sulaiman Panduan ejaan ini menerangkan yang merupakan seorang pegawai kaedah mengeja dengan kanan kerajaan Johor telahpun menggunakan huruf-huruf saksi menyusun panduan ejaan ini yang iaitu cara mengeja perkataan digunakan secara rasmi oleh berimbuhan, penggunaan huruf, Pakatan Bahasa Melayu Persuratan penggunaan dan perbezaan huruf Buku Diraja Johor (P.Bm.P.B Diraja dan lain-lain. Johor).

2 : ’PERKEMBANGAN SISTEM EJAAN JAWI PERINGKAT EJAAN JAWI ZA BA 1.Dalam buku Daftar Ejaan Melayu: Jawi-Rumi, Za’ba telah memberikan panduan ejaan yang lengkap dan juga terperinci. 2.Beliau telahpun memberikan panduan ejaan yang abru sekurang-kurangnya 20 peraturan atau hukum ejaan Jawi bagi kata dasar dan 20 peraturan bagi kata berimbuhan. 2 :PERKEMBANGAN SISTEM EJAAN JAWI PERINGKAT EJAAN DIAN 1.Seorang pengarang majalah Dian di Kelantan telah memperkenalkan sistem ejaan Jawi yang baharu berdasarkan sistem fonetik pada tahun 1979. 2.Sistem fonetik ini merupakan sistem mengeja perkataan sebagaimana perkataan itu disebutkan.

2 :PERKEMBANGAN SISTEM EJAAN JAWI PERINGKAT PEDOMAN EJAAN JAWI YANG DISEMPURNAKAN 1983, .Pada tahun satu bengkel ejaan Jawi telahpun diadakan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka ’Pelbagai sistem ejaan Jawi yang diasaskan oleh Za ba dijadikan sebagai panduan asas bengkel .tersebut Kertas kerja telah dibentangkan dalam Konvesyen Kebangsaan Tulisan Jawi yang diadakan di Kuala 1984.Terengganu pada bulan April ( )Sebuah buku Pedoman Ejaan Jawi Yang Disempurnakan PEJYD dan diikuti oleh penerbitan buku - 1988.Daftar Ejaan Rumi Jawi pada tahun ’ .Sebenarnya kebanyakan pembaikan dan penambahan berpandukan sistem ejaan Jawi Za ba

Sistem Ejaan Za’ba Tidak menggunakan Pembaharuan - membahagikan merupakan sistem yang teori dan teknik linguistik huruf melayu kepada 2: pertama dalam sistem ejaan a. Huruf saksi b. Huruf vokal rumi Bahasa Melayu Setiap perkataan yang SISTEM EJAAN a. Huruf saksi - terdiri dieja adalah RUMI ZA'BA daripada huruf vokal (a, e, dengan berdasarkan i, o, u) bunyi. Diperkenalkan untuk b. Huruf benar - terdiri memantapkan lagi daripada 21 huruf sistem ejaan rumi konsonan Tiga bunyi diftong yang telah diistilahkan sebagai huruf ‘bunyi berkait’ iaitu bunyi – bunyi <ai>, <au>, dan <oi>,

Peraturan Za'ba Penyelarasan Penggunaan huruf vokal e, penggunaan vokal Terdapat 40 pada perkataan yang bukan i: peraturan yang telah berakhiran huruf k, h, HURUF K HURUF H dikemukan dalam r dan ng. sistem Ejaan Za’ba. balek aleh balek leteh Penggunaan huruf vokal o, Peraturan di atas, dikecualikan kepada perkataan-perkataan bukan u: yang mengandungi rentetan HURUF K HURUf H vokal, seperti: baik (bukan baek) batok jatoh naik (bukan naek) jauh (bukan jaoh) ketok basoh HURUF R HURUF NG ator sarong kabor payong