หน่วยที่ 1 ความหมาย ความสำคัญ และประโยชน์ของผลิตภัณฑ์พืช

หน่วยที่ 1 ความหมาย ความสาคัญ และ ประโยชน์ของผลิตภัณฑ์พืช 2501-2503 ผลติ ภัณฑ์พืช นอกจากใช้ในการบริโภคภายในประเทศแล้ว ยงั ได้มกี ารพฒั นาและเพิ่มบทบาท การส่ งออกท่ีมีความสาคญั ต่อเศรษฐกิจของประเทศ ท้ังในรูปแบบผลิตภัณฑ์สดและผลิตภัณฑ์ แปรรูป สามารถสร้างรายได้เข้าสู่ประเทศเป็ นจานวนมาก เพราะปัจจุบันประเทศไทยนอกจากจะ เป็ นแหล่งผลติ วตั ถุดิบแล้ว ยงั มคี วามพร้อมทางเทคโนดลยใี นการผลติ ท่ที ันสมยั สามารถสนองต่อ ความต้องการของตลาดในต่างประเทศท่ีเพมิ่ ขึน้ ในทุกๆ ปี นายวันชัย ศิริวัฒนากุล วทิ ยาลยั เกษตรและเทคโนโลยพี จิ ติ ร

1 หน่วยที่ 1 ความหมาย ความสาคญั และประโยชน์ของผลิตภณั ฑ์พืช หวั ข้อเร่ือง 1. ความรู้ทวั่ ไปเก่ียวกบั ผลติ ภณั ฑพ์ ชื 2. สถานการณ์ตลาดของอตุ สาหกรรมผกั ผลไม้ และผลิตภณั ฑ์ 3. ปัญหาการส่งออกของผลติ ภณั ฑพ์ ืช สาระสาคญั ผลิตภัณฑ์พืช นอกจากใชใ้ นการบริโภคภายในประเทศแลว้ ยงั ไดม้ ีการพฒั นาและเพ่ิม บทบาทการส่งออกที่มีความสาคญั ต่อเศรษฐกิจของประเทศ ท้งั ในรูปแบบผลิตภณั ฑ์สดและ ผลิตภณั ฑ์แปรรูป สามารถสร้างรายไดเ้ ขา้ สู่ประเทศเป็ นจานวนมาก เพราะปัจจุบนั ประเทศไทย นอกจากจะเป็ นแหล่งผลิตวตั ถุดิบแลว้ ยงั มีความพร้อมทางเทคโนดลยีในการผลิตท่ีทันสมยั สามารถสนองต่อความตอ้ งการของตลาดในต่างประเทศท่ีเพ่ิมข้ึนในทุกๆ ปี จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกถงึ ประโยชน์และความสาคญั ของผลติ ภณั ฑพ์ ืชได้ 2. บอกถึงสถานการณ์ของผลติ ภณั ฑพ์ ชื ได้ 3. บอกถงึ ปัญหาและแนวทางแกไ้ ขการส่งออกผลติ ภณั ฑพ์ ชื ได้

2 เนื้อหา 1. ความรู้ทว่ั ไปเกย่ี วกบั ผลติ ภัณฑ์พืช 1.1 ความหมายของผลติ ภณั ฑพ์ ืช ผลิตภณั ฑพ์ ืช หมายถึง การนาผลผลิตของพืชมาผ่านกระบวนการแปรรูปดว้ ยกรรมวิธีใด วิธีหน่ึง หรือหลายวิธีรวมกนั ซ่ึงทาให้ผลผลิตพืชมีโครงสร้าง รูปร่าง สี กลิ่น รส และเน้ือสมั ผสั แตกต่างไปจากเดิม โดยคานึงถึงคุณค่าทางอาหาร และความปลอดภยั รวมถึงผลิตภณั ฑน์ ้นั ตอ้ งมอี ายุ การเก็บรักษาไดน้ านกว่าเดิม และเป็นผลิตภณั ฑท์ ่ีผบู้ ริโภคยอมรับ 1.2 ความสาคญั ของผลติ ภณั ฑพ์ ืช พืชมคี วามสาคญั ต่อการดารงชิวติ ของมนุษยม์ าชา้ นาน แต่ธรรมชาติของพืชในเมืองไทย มี อายุการเก็บรักษาในระยะเวลาส้ันๆ และส่วนใหญ่จะมีตามฤดูกาล เช่น ผกั ผลไมต้ ่างๆ ฉะน้ัน เพื่อใหม้ ีการบริโภคตลอดปี จึงไดม้ ีการพฒั นานาเอาเทคโนโลยใี หม่ๆ มาใชใ้ นการแปรรูปพืช ให้ เป็นผลติ ภณั ฑต์ ่างๆ ซ่ึงนบั ว่ามคี วามสาคญั ต่อชีวิตประจาวนั ของมนุษยม์ ากข้ึน และนอกจากน้ีใน ฤดูกาลที่ผลผลติ ออกจานวนมากทาใหร้ าคาผลผลิตตกต่า การนาผลผลติ มาทาเป็ นผลิตภณั ฑ์จะช่วย ทาให้ราคาของผลผลิตสูงข้ึน และผลิตภัณฑ์ยงั เป็ นสินค้าส่งออกที่สาคัญของประเทศ เช่น ผลไมก้ ระป๋ อง ผลไมแ้ ช่แข็ง เป็นตน้ สรุปความสาคญั ของผลติ ภณั ฑพ์ ชื ไดด้ งั น้ี 1.2.1 ทาให้สามารถเก็บรักษาผลผลิตพืชไวบ้ ริโภคเป็ นเวลานาน เพราะได้ผ่าน การทาลายจุลนิ ทรีย์ หรือยบั ยง้ั การเจริญเติบโตของจุลินทรียท์ ่ีติดมากลั ป์ ผลผลติ พชื 1.2.2 สามารถนาพืชที่มีราคาถูกมาแปรสภาพให้มีราคาสูงข้ึน เน่ืองจากการทา ผลติ ภณั ฑพ์ ชื มีการแปรรูปและเติมสารปรุงแต่งลงไปจึงทาใหม้ ีรสชาติดีข้ึนและเป็ นที่ยอมรับของ ผบู้ ริโภค 1.2.3 ทาใหม้ ตี ลาดรับซ้ือมากข้ึน เม่ือผลิตภณั ฑพ์ ชื เป็นที่ยอมรับของผูบ้ ริโภคท้งั ใน และต่างประเทศแลว้ ซ่ึงจะมผี ลทาใหก้ ารเพมิ่ ผลิตภณั ฑพ์ ชื มากข้ึน ความตอ้ งการวตั ถุดิบจะเพม่ิ มาก ข้ึนตามไปดว้ ย 1.3 ประโยชน์ของการแปรรูปผลิตภณั ฑพ์ ืช 1.3.1 ได้ผลิตภัณฑ์พืชที่หลากหลาย และมีความปลอดภัยในการบริ โภค การแปรรู ปพืชทาให้เกิดผลิตภัณฑ์พืชชนิดใหม่ๆ ข้ึนมากมาย เช่นกล้วยกวน มะม่วงดอง มะมว่ งแช่อิม่ หน่อไมด้ อง สบั ปะรดบรรจุกระป๋ อง มะขามแกว้ แยม และไวท์ เป็นตน้ ซ่ึงผลิตภณั ฑ์ เหลา่ น้นั จะมีลกั ษณะเน้ือสมั ผสั สี กล่ิน รสแตกต่างไปจากเดิมและเป็นท่ียอมรับของผบู้ ริโภค

3 1.3.2 ช่วยกระจายอาหารไปยงั ทอ้ งถิ่นต่างๆ การขนส่งอาหารสดจากแหล่งผลิต อาหารไปยงั ทอ้ งถ่ินอนื่ ๆ ที่ไม่สามารถผลติ อาหารเองได้ อาจมปี ัญหาในดา้ นการขนส่ง หรืออาหาร อาจเกิดการเน่าเสียไดร้ ะหว่างทาง แต่การขนส่งอาหารแปรรูปน้นั จะช่วยกระจายอาหารจากแหล่ง ผลิตไปยงั ท้องถิ่นต่างๆ ที่ขาดแคลนไดอ้ ย่างทวั่ ถึง เช่น การขนส่งอาหารแปรรูปของอาหารแห้ง หรืออาหารกระป๋ องจากแหล่งผลติ ไปจาหน่ายยงั ทอ้ งถ่ินท่ีห่างไกล นอกจากจะทาให้ประชาชนใน ทอ้ งถิ่นน้ันจะมีอาหารบริโภค โดยท่ีอาหารไม่เน่าเสียระหว่างการขนส่งแลว้ ยงั ช่วยประหยดั ค่าใชจ้ ่าย และสะดวกในการขนส่งกว่าการขนส่งในรูปของอาหารสดที่ยงั ไมไ้ ดแ้ ปรรูปเป็ น ผลิตภณั ฑ์ 1.3.3 ทาใหม้ ีอาหารบริโภคนอกฤดูกาล การรู้จกั นาผลผลิตทางพืชผกั ผลไม้ พืชไร่ ท่ีเป็นอาหารซ่ึงมมี ากในบางฤดูมาผา่ นกรรมวธิ ีการแปรรูปจะช่วยใหม้ อี าหารไวบ้ ริโภคนอกฤดูกาล ซ่ึงอาหารจะมรี าคาแพงหรือไมม่ ีอาหารน้นั ๆ การแปรรูปผลไมส้ ดใหอ้ ยู่ในรูปของผลิตภณั ฑช์ นิด ต่างๆ เช่น ผลไมแ้ หง้ ผลไมก้ วน ผลไมก้ ระป๋ อง ผลไมด้ อง เป็นตน้ 1.3.4 เพิม่ มูลค่าผลผลิตทางการเกษตรใหส้ ูงข้ึน และกระจายรายไดไ้ ปสู่เกษตรกร มากข้ึน อุตสาหกรรมการแปรรูปอาหาร ทาใหเ้ กิดการนาผลผลิตทางการเกษตรมาใชเ้ ป็นวตั ถุดิบใน การแปรรูปเป็นผลติ ภณั ฑอ์ าหารชนิดต่างๆ ใหเ้ ป็นที่ยอมรับของผบู้ ริโภค เมือ่ ผลติ ภณั ฑน์ ้นั สามารถ จาหน่ายได้หมดและไดก้ าไรย่อมส่งผลให้มูลค่าของผลิตผลทางการเกษตรเพิ่มข้ึนด้วย เม่ือ เกษตรกรขายผลผลิตไดร้ าคาดี รายไดก้ จ็ ะสูงข้ึนเกิดการกระจายรายไดไ้ ปสู่เกษตรกร โดยเฉพาะใน กรณีท่ีมอี ุตสาหกรรมการแปรรูปขนาดใหญ่ในประเทศไทยย่อมก่อให้เกิดการกระจายรายไดไ้ ปสู่ เกษตรกรซ่ึงเป็ นประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศ 1.3.5 ช่วยส่งเสริมใหม้ ีการจา้ งงานในภาคอตุ สาหกรรมเพ่ิมข้ึน ทาให้ลดปัญหา การ ว่างงานและทาใหป้ ระชากรมีรายไดอ้ ยา่ งพอเพียง 1.3.6 ส่งเสริมเศรษฐกิจของประเทศ อุตสาหกรรมการแปรรูปอาหารมีส่วนช่วย พฒั นาเศรษฐกิจของประเทศได้ เพราะผลิคภณั ฑ์อาหารสามารถส่งไปจาหน่ายยงั ต่างประเทศ โดยเฉพาะประเทศที่ไม่สามารถผลิตอาหารเองไดเ้ พียงพอกบั ความตอ้ งการ และยงั นารายไดเ้ ข้า ประเทศ 1.3.7 เกิดผลิตภณั ฑ์อาหารชนิดใหม่ จากผลิตภณั ฑ์อาหารสดเพียงชนิดเดียว ถา้ นามาแปรรูปจะเกิดผลติ ภณั ฑใ์ หม่ๆ ท่ีมีกลิ่นรสและลกั ษณะแตกต่างกนั ออกไป ไดห้ ลายชนิด เช่น มะขาม สามารถจะนามาทาเป็ นมะขามแก้ว มะขามแช่อิ่ม มะม่วงสามารถทาเป็ นมะม่วงดอง มะม่วงกวน และมะม่วงแช่อิม่ เป็นตน้

4 2. สถานการณ์ตลาดของอุตสาหกรรมผกั ผลไม้ และผลติ ภัณฑ์ ตลาดผลติ ภณั ฑพ์ ชื ในประเทศไทยมีการพฒั นามากข้ึน จากเดิมท่ีมีการแปรรูปผลผลิตโดย การถนอมอาหารเพื่อบริโภคในครัวเรือน ไดเ้ ปล่ียนรูปแบบจากการถนอมอาหารเป็ นผลิตเพื่อ การบริโภคทาใหเ้ กิดผลติ ภณั ฑพ์ ชื มากมายหลายชนิด สาหรับเพอื่ บริโภคในชีวติ ประจาวนั ท้งั ในรูป ของอาหาร เคร่ืองดื่ม ขนมขบเค้ียว โดยเฉพาะอย่างยิง่ ในปัจจุบนั ประชากรมีความตื่นตวั ในเรื่อง ของสุขภาพกันมาก มีความนิยมบริ โภคอาหารเพื่อสุขภาพ ซ่ึงส่วนใหญ่ผลิตจากพืช ธุรกิจ ดา้ นผลิตภณั ฑ์พืชมีความเจริญก้าวหน้ามาก ดังจะพบว่าบริษัทต่างๆ มีการลงทุนเพ่ือพฒั นา ผลิตภณั ฑ์จากผลไมม้ ากข้ึน เช่น ผลิตภณั ฑ์น้าผลไมข้ องบริษทั มาลี ทิปโก้ ยูนิฟ ชบา เป็ นต้น นอกจากผลิตเพ่ือบริโภคภายในประเทศแลว้ ยงั มีการผลิตเพื่อการส่งออก สามารถนาเงินตราเขา้ ประเทศไดป้ ี ละหลายหม่ืนลา้ นบาท ผลิตภณั ฑพ์ ืชที่ส่งออกมีหลายรูปแบบ เช่น ผลไมส้ ดแช่เยน็ และแช่แขง็ ผลไมก้ ระป๋ อง น้าผลไม้ ผลไมอ้ บแหง้ และผลไมแ้ ช่อม่ิ โดยเฉพาะผลไมส้ ดแช่เยน็ และ แช่แข็ง ซ่ึงเป้นที่นิยมของผบู้ ริโภคเพราะมีรสชาติดี และมคี วามหลากหลาย ดงั แสดงไวใ้ นตารางท่ี 1 ตารางท่ี 1 แสดงสถานการณ์การส่งออกอุตสาหกรรมผกั ผลไมแ้ ละผลิตภณั ฑ์ สินคา้ หน่วย/ปี 2547 2548 2549 2550 2551 2552 976,807 1,079,694 ผลไมก้ ระป๋ อง/แปรรูป ตนั 790,349 832,731 959,250 916,162 36,860 39,146 732,511 842,222 ลา้ นบาท 25,255 28,277 30,329 31,671 13,737 14,876 585,509 687,873 ผลไมส้ ดแช่เยน็ แช่แข็ง ตนั 602,670 634,600 594,313 715,984 18,256 19,829 306,954 338,378 และแหง้ ลา้ นบาท 9,986 12,055 12,329 13,520 9,826 10,381 ผกั สด แช่เยน็ ตนั 496,931 483,225 541,356 597,241 แช่แขง็ แหง้ และแปรรูป ลา้ นบาท 16,063 17,031 19,124 18,283 น้าผกั /น้าผลไม้ ตนั 216,673 225,606 315,910 277,874 ลา้ นบาท 7,248 7,533 8,878 8,135 จากตารางที่ 1 แสดงสถานการณ์การส่งออกอุกสาหกรรมผกั ผลไม้ และผลิตภณั ฑ์ จะเห็น ไดว้ ่า ผลไมก้ ระป๋ องหรือผลไมแ้ ปรรูปมีมลู ค่าการส่งออกสูงที่สุดในบรรดาอุตสาหกรรมผกั ผลไม้ และผลติ ภณั ฑ์ มีแนวโนม้ สูงข้ึนเร่ือยๆ ในปี 2552 มีมูลค่าการส่งออกสูงถึง 1,079,694 ตนั มูลค่า 39,146 ลา้ นบาท รองลงมาคือผลไมส้ ดแช่เยน็ แช่แข็งและแหง้ ตามลาดบั

5 ตารางที่ 2 แสดงตลาดส่งออกและชนิดของผลิตภณั ฑพ์ ชื สินคา้ ตลาดส่งออก ผลติ ภณั ฑ์ ผลไมก้ ระป๋ อง/แปรรูป สหรัฐอเมริกา ญ่ีป่ ุน สบั ปะรดกระป๋ อง ผลไมแ้ ช่เยน็ ของผสมอ่นื ๆ ท่ี เนเธอร์แลนด์ รัสเซีย และ เติมน้าตาลหรือ สารใหค้ วามหวาน เยอรมนั ทุเรียนสด ลาไยสด ลาใย อบแหง้ และมงั คุด ผลไมส้ ด แช่เยน็ แช่แข็ง และ จีน ญี่ป่ ุน ฮ่องกง อนิ โดนีเซีย แหง้ และสหรัฐอเมริกา ขา้ วโพดอ่อนกระป๋ อง ผกั สด แช่เยน็ แช่แขง็ แหง้ สหรัฐอเมริกา ญี่ป่ ุน สหราช ขา้ วโพดหวานกระป๋ อง และแปรรูป อาณาจกั รไตห้ วนั และ หน่อไมฝ้ รั่ง แช่เยน็ แช่แข็ง เนธอร์แลนด์ น้าสบั ปะรด น้าผกั หรือผลไม้ น้าผกั /น้าผลไม้ สหรัฐอเมริกา เกาหลีใต้ อื่นๆ น้าผลไมผ้ สม น้าผกั ผสม กมั พูชา ออสเตรเลยี จากตารางท่ี 2 แสดงตลาดส่งออกที่สาคญั โดยเฉพาะประเทศสหรัฐอเมริกา รองลงมาเป็ น ประเทศญ่ีป่ ุน และประเทศอ่นื ๆ ตามลาดบั ท่ีเป้นตลาดส่งออกที่สาคญั ของผลิตภณั ฑพ์ ชื 3. ปัญหาการส่งออกผลติ ภณั ฑ์พืช 3.1 ประเทศคู่แข่งผลไมไ้ ทย ตอ้ งแข่งขนั กบั ผลไมเ้ ขตร้อยจากประเทศอืน่ ๆ ของเอเซียอีก หลายประเทศ ท่ีสาคญั ไดแ้ ก่ 3.1.1 มาเลเซีย เวียดนาม สาหรับสินคา้ ทุเรียน 3.1.2 จีน ไตห้ วนั สาหรับสินคา้ ลาไย ลน้ิ จี่ 3.1.3 ฟิ ลปิ ปิ นส์ ประเทศแถบแอฟริกา และอเมริกาใต้ สาหรับผลไมเ้ มืองร้อนอื่นๆ เช่น มะม่วง มงั คุด และสม้ เป็นตน้ 3.2 มาตรการกีดกนั ทางการคา้ และภาษีมูลค่าเพ่ิม ทาใหส้ ินคา้ มรี าคาสูง 3.3 การนาเขา้ ของสินคา้ มขี ้นั ตอนที่ยงุ่ ยาก เช่น ผลผลิตหรือผลติ ภณั ฑ์ ตอ้ งมาจากสวนท่ี ผา่ นการรับรองแลว้ โดยการติดสติกเกอร์รับรองคุณภาพ ผา่ นข้นั ตอนการตรวจสอบสารเคมีตกคา้ ง เกินกาหนดจากสารเคมีป้องกนั กาจดั ศตั รูพชื ปนเป้ื อนในผลไม้ เช่น สารซลั เฟอร์ไดออกไซด์ และ สารกนั เช้ือรา

6 3.4 ขาดความรับผิดชอบต่อคุณภาพสินคา้ เช่น เก็บผลผลิตเร็วเกินไป ทาให้สินคา้ ดอ้ ย คุณภาพ หรือขายสินคา้ แบบคละไมค่ ดั แยกตามคุณภาพ 3.5 เกษตรกรใชส้ ารเคมีมากเกินปริมาณที่กาหนด ทาใหส้ ารเคมีตกคา้ งเป็ นอนั ตรายต่อ ผบู้ ริโภค โดยไมค่ านึงถึงผลในระยะยาว เน่ืองจากเกษตรกรใชส้ ารฆ่าแมลงและสารปราบศตั รูพืช ชนิดต่างๆ เป็นจานวนมาก ใชใ้ นปริมาณท่ีเพมิ่ มากข้ึน และวธิ ีการใชไ้ มถ่ ูกตอ้ งเหมาะสม ทาให้ยงั มี สารฆ่าแมลงเหลือตกคา้ งอยกู่ บั ผลผลิตมาก ซ่ึงสารพิษกลุ่มน้ีมีผลต่อระบบประสาทและกลา้ มเน้ือ อาจทาใหเ้ ป็นอมั พาตได้ 3.6 ขาดเทคโนโลยใี นระดบั ที่พฒั นาแลว้ ท้งั ในดา้ นการผลติ การเกบ็ เก่ียว การจดั การหลงั การเก็บเกี่ยว การบรรจุหีบห่อ การแปรรูป รวมถึงการขนส่งท่ีเหมาะสมทาใหต้ น้ ทุนการผลิตสูง ผลผลิตเสียหายและคุณภาพไมไ่ ดต้ ามที่ตลาดตอ้ งการ 3.7 ปัญหาดา้ นการขนส่ง เนื่องจากเป็นสินคา้ ที่ตอ้ งการพ้ืนที่และมีน้าหนักมาก ตอ้ งการ การขนส่งที่รวดเร็ว และมีความระมดั ระวงั มาก พาหนะที่เหมาะสมที่สุดคือเคร่ืองบิน การขนส่งทาง เรือแมบ้ รรทุกไดม้ าก แต่ตอ้ งใชเ้ วลานานสินคา้ อาจเน่าเสียได้ 3.8 ปัญหาการส่งมอบสินคา้ ในการปฏบิ ตั ิตามสญั ญาการคา้ เกี่ยวกบั ผลไมม้ กั มีปัญหาใน การส่งมอบสินคา้ ไม่เป็นไปตามเงื่อนไข เช่น ส่งมอบไมต่ รงกาหนดเวลา สินคน้ ขาดจานวนคุณภาพ ไม่ตรงตามเง่ือนไข หรือมีสารพิษตกคา้ ง ปัญหาเหล่าน้ีเกิดจากผสู้ ่งออกขาดความรับผิดชอบใน การปฏิบตั ิตามสัญญาซ้ือขาย หรือประสบปัญหาสินคา้ ขาดแคลน สินคา้ ราคาสูงเกินไป ซ่ึงจะ ก่อใหเ้ กิดการฟ้องร้องเรียกค่าเสียหายและทาใหข้ าดความน่าเช่ือถอื เฉพาะราย ตลอดจนชื่อเสียงของ ประเทศโดยรวม 4. แนวทางการแก้ไขปัญหาการส่งออกผลติ ภัณฑ์พืช 4.1 ผกั และผลไม้ จะตอ้ งมหี นงั สือรับรองจากกรมวิชาการเกษตร เพ่ือใหผ้ สู้ ่งออกปฏิบตั ิ ตามเง่ือนไขในการดูแลปัญหาสารพิษตกคา้ งให้เป็ นไปตามมาตรฐานสากล กระทรวงเกษตรและ สหกรณ์ โดยกรมวชิ าการเกษตร ไดก้ าหนดรายชื่อผกั และผลไมจ้ านวน 12 ชนิด ไดแ้ ก่ ลาไย ทุเรียน ลิ้นจ่ี มงั คุด มะขาม มะม่วง ส้มโอ หน่อไมฝ้ ร่ัง ขิง กระเจี๊ยบสด ขา้ วโพดฝักอ่อน และพริก ท่ีจะ ส่งไปยงั สิงคโปร์ มาเลเซีย ญ่ีป่ ุน สาธารณรัฐประชาชนจีน ฮ่องกง สหภาพยโุ รป และสหรัฐอเมริกา ตอ้ งปฏบิ ตั ิตามหลกั เกณฑแ์ ละเงื่อนไขการควบคุมสารตกคา้ งของกรมวชิ าการ

7 4.2 ดา้ นการผลิต หน่วยงานของรัฐควบคุมดูแลการเพาะปลูกใหไ้ ดป้ ริมาณท่ีเหมาะสมกบั ความตอ้ งการของตลาด พร้อมท้งั เร่งระบายผลไมอ้ อกสู่ตลาดท้งั ในประเทศและต่างประเทศ ในฤดู ที่มผี ลผลิตออกสู่ตลาด 4.3 กรมวิชาการเกษตร และกรมส่งเสริ มการเกษตรถ่ายทอดความรู้ ความเข้าใจแก่ เกษตรกรในเรื่ องการใช้สารเคมีที่มีพิษตกค้าง สารเคมีกาจัดแมลง สารเคมีกาจัดโรคพืช สารเคมีวชั พืชในผกั ผลไม้ เพื่อไมใ่ หเ้ ป็นอนั ตรายต่อเกษตรกรและผบู้ ริโภค 4.4 ควรพฒั นาเทคโนโลยกี ารเพาะปลกู เพอื่ เพ่ิมผลผลิต รวมท้งั การผลิตสินคา้ ท่ีเพิ่มมูลค่า เช่น ผลไมป้ ลอดสารพิษ เพอ่ื รองรับแนวโนม้ และทิศทางความตอ้ งการของตลาด 4.5 รัฐต้องหามาตรการสนับสนุนเกษตรกรให้มีความรู้ด้านเทคโนโลยี การปลูก การเกบ็ เกี่ยว การเก็บรักษา การแปรรูปและบรรจุภณั ฑ์ เพ่ือใหส้ ามารถแข่งขนั ในตลาดโลกได้

8 แบบทดสอบบทท่ี 1 หน่วยท่ี 1 ความหมาย ความสาคญั และประโยชน์ของผลติ ภัณฑ์พืช ..................................................................................................................... คาชีแ้ จง ให้ทาเคร่ืองหมายวงกลมล้อมรอบตวั อกั ษร ก ข ค ง ในข้อทถี่ ูกทส่ี ุดเพยี งข้อเดยี ว ..................................................................................................................... 1. ผลติ ภณั ฑพ์ ชื (Plant Products) หมายถึง ก. ผลผลติ ของพชื ที่ผา่ นการแปรรูปดว้ ยกรรมวธิ ีต่าง ๆ ข. ผลผลติ ของพืชที่ผา่ นการแปรรูปดว้ ยกรรมวิธีต่าง ๆ ซ่ึงทาใหม้ ีโครงสร้างแตกต่าง ค. ผลผลิตของพชื ที่ผา่ นการแปรรูปดว้ ยกรรมวิธีต่าง ๆ ซ่ึงทาใหม้ ีโครงสร้าง รูปร่าง สี กลิน่ รส และเน้ือสมั ผสั แตกต่างไปจากเดิม ง. ผลผลิตของพืชท่ีผา่ นการแปรรูปดว้ ยกรรมวิธีต่าง ๆ ซ่ึงทาใหม้ โี ครงสร้าง รูปร่าง สี กลนิ่ รส และเน้ือสมั ผสั แตกต่างไปจากเดิม โดยคานึงถงึ คุณค่าทางอาหารและความปลอดภยั 2. ขอ้ ใดคือประโยชนท์ ่ีสาคญั ที่สุดของผลิตภณั ฑพ์ ืช ก. ทาใหม้ นุษยม์ ีความสะดวกในการปรุงอาหาร ข. ทาใหม้ อี าหารไวร้ ับประทานนอกฤดกู าล ค. ทาใหส้ ินคา้ ทางการเกษตรมรี าคาสูงข้นึ ง. เกิดการแข่งขนั ทางธุรกิจ 3. ขอ้ ใดคือประเทศคู่แข่งสินคา้ ทุเรียนส่งออกของไทย ก. มาเลเซีย ข. จีน ค. พม่า ง. ญี่ป่ ุน 4. ขอ้ ใดคือปัญหาของการขนส่งสินคา้ ผลติ ภณั ฑพ์ ชื ทางเรือ ก. บรรทุกไดน้ อ้ ย ข. ใชเ้ วลานาน ค. ค่าใชจ้ ่ายสูง ง. จากดั ประเภทสินคา้ 5. ขอ้ ใดจดั เป็นผลิตภณั ฑพ์ ชื ก. หน่อไม้ ข. องุ่น

9 ค. ไวน์ ง. มะมว่ ง 6. ผลิตภณั ฑช์ นิดใดไมใ่ ช่ผลิตภณั ฑพ์ ชื ก. น้าผ้งึ เกสรลาไย ข. สบั ปะรดกวน ค. ลาไยอบแหง้ ง. มะขามแกว้ 7. ตลาดท่ีส่งออกที่สาคญั ของสบั ปะรดกระป๋ องคือประเทศใด ก. สหรัฐอเมริกา ข. อิตาลี ค. มาเลเซีย ง. ปากีสถาน 8. ขอ้ ใดคือสารปนเป้ื อนที่พบในลาไยส่งออก ก. นิโคตนิ ข. กรดซิตริก ค. ซลั เฟอร์ไดออกไซด์ ง. คาร์บอนไดออกไซด์ 9. ผกั ผลไมช้ นิดใดท่ีกรมวิชาการเกษตรกาหนดใหค้ วบคุมสารตกคา้ งก่อนส่งจาหน่ายต่างประเทศ ก. มะมว่ ง มงั คุด ขิง ข. มะพร้าว มะมว่ ง มงั คุด ค. กระเจ๊ียบสด มะนาว มะพร้าว ง. หน่อไมฝ้ รั่ง ฟักทอง แตงโม 10. ผกั และผลไม้ ก่อนจะส่งออกจาหน่ายตอ้ งมหี นงั สือรับรองสารตกคา้ งจากหน่วยงานใด ก. กรมอนามยั ข. กรมควบคุมโรคตดิ ต่อ ค. กรมควบคุมสารเคมี ง. กรมวิชาการเกษตร