ระบบสืบพันธุ์

ระบบสืบพันธุ์ (Reproductive system)ของมนุษย์ เป็นแบบปฏิสนธิภายในร่างกาย โดยเพศชายจะหล่ัง อสจุ จิ ำนวนมากในช่องคลอดของเพศหญิง อสจุ จิ ะเดินทางเข้าไปในมดลูก และทอ่ นำไขเ่ พื่อปฏสิ นธิกับไข่ ภายหลัง การปฏิสนธิ ตัวอ่อนจะมีการฝังตัวและเจริญเติบโตที่ผนังมดลูก โดยอยู่ในครรภ์ประมาณ 9 เดือน ในระหว่างนั้น ต่อมนำ้ นมจะทำการผลิตน้ำนม เพือ่ เตรยี มพรอ้ มสำหรับการใหน้ มของเพศหญิง ระบบสืบพนั ธุเ์ พศชาย อวัยวะทเี่ กี่ยวข้อง สามารถแยกออกเป็น 3 กลุ่มตามหนา้ ที่ อวัยวะที่เกี่ยวข้องกับการสร้างและเก็บอสุจิ ประกอบด้วย อัณฑะ (Testis) เป็นต่อมรูปไข่มี 2 ข้าง ภายในมีหลอดสร้างตัวอสุจิ (Seminiferous Tubule) ทำหน้าที่สร้างตัวอสุจิ (Sperm) ซึ่งเป็นเซลล์สืบพันธุ์เพศ ชาย ภายหลงั การสร้างและพัฒนา อสุจิจะถกู ส่งเข้าสู่หลอดเก็บตวั อสุจิ (Epididymis) ภายนอกอัณฑะ โดยอัณฑะ จะถกู ห่อหมุ้ อยู่ในถุงห้มุ อัณฑะ (Scrotum) เพอ่ื ชว่ ยควบคุมอณุ หภูมิให้พอเหมาะในการสร้างตัวอสจุ ิ โดยจะต่ำกว่า อณุ หภูมิปกตขิ องร่างกายประมาณ 3-5 องศาเซลเซยี สนอกจากน้ีอณั ฑะยังสรา้ งฮอรโ์ มนเทสโทสเตอโรน (Testoste rone) ซ่ึงเปน็ ฮอรโ์ มนเพศหลัก ทช่ี ว่ ยกระตนุ้ ให้แสดงลักษณะตา่ ง ๆ ของเพศชาย เช่น มีกลา้ มเนื้อใหญ่ กล้ามเน้ือ กระดูกโครงร่างใหญ่ มหี นวดเครา มขี นดก เปน็ ตน้ อวัยวะที่เกี่ยวข้องกับการสร้างของเหลวในการหลั่งอสุจิ และท่อนำอสุจิ ได้แก่ ต่อมสร้างน้ำเลี้ยงอสุจิ (Seminal vesicles) ทำหน้าที่สร้างอาหารเพื่อใช้เลี้ยงตัวอสุจิ รวมถึงการสร้างของเหลวมาผสมกับตัวอสุจิเพื่อให้ เกิดสภาพที่เหมาะสมกับตัวอสุจิ ต่อมลูกหมาก (Prostate Gland) ทำหน้าที่หลั่งสารที่มีฤทธิ์เป็นเบสอ่อนๆ เพื่อ ปรับสมดุลกรด-เบสในทอ่ ปัสสาวะ ทำให้เกิดสภาพที่เหมาะสมกับตัวอสุจิ ต่อมคาวเปอร์ (Cowper Gland) อยู่ใต้ ต่อมลูกหมาก ทำหน้าที่หลั่งสารไปหล่อลื่นท่อปัสสาวะในขณะที่เกิดการกระตุ้นทางเพศนอกจากนี้ยังมีหลอดนำ อสจุ ิ (Vas deferens) อยู่ตอ่ จากหลอดเก็บตัวอสุจิ ทำหน้าทลี่ ำเลียงตวั อสจุ ิไปเก็บไว้ทต่ี ่อมสรา้ งนำ้ เลีย้ งอสจุ ิ อวัยวะที่ใช้ในการร่วมเพศ จะเป็นอวัยวะเพศชายที่อยู่ภายนอก คือ องคชาต (Penis) ทำหน้าที่เป็น ทางผา่ นของปัสสาวะและนำ้ อสุจิ มลี กั ษณะเป็นทอ่ นยาว ประกอบไปดว้ ยส่วนของกล้ามเนื้อคลา้ ยฟองน้ำ (Corpus cavernosum) และสว่ นของท่อปัสสาวะ โดยกล้ามเนื้อคลา้ ยฟองนำ้ ทำหน้าทใี่ นการกักเกบ็ เลอื ด ทำให้เกิดการแข็งตวั ขององคชาต จนสามารถสอดใส่เข้าไปภายในชอ่ งคลอดของเพศหญิงได้ สว่ นปลายขององคชาตจะบานออกเปน็ รูปดอกเห็ด โดยมีเสน้ ประสาท และเสน้ เลอื ดเปน็ จำนวนมาก

การทำงาน ระบบสืบพันธ์ุ (Reproductive system) ของมนษุ ย์ เพศชายจะเรม่ิ สรา้ งตวั อสจุ ิต้งั แต่อายุประมาณ 12 – 13 ปี โดยในการหลั่งน้ำอสุจิแต่ละครั้ง จะมีตัวอสุจิเฉลี่ยประมาณ 350 – 500 ล้านตัว โดยปริมาณน้ำอสุจิและตัวอสุจิ แตกต่างกันตามแต่ละบุคคล โดยมีปัจจัยที่เกี่ยวข้องเช่น อายุ ความแข็งแรง เชื้อชาติ อื่น ๆ น้ำอสุจิจะถูกขับออก จากร่างกายตรงปลายสุดขององคชาต โดยตัวอสุจิเมื่อออกสู่ภายนอกจะมีชีวิตอยูไ่ ด้ 2 – 3 ชั่วโมง ในขณะที่อยู่ใน มดลกู ของเพศหญงิ ได้นาน 24 – 48 ชัว่ โมง โรคทเ่ี ก่ียวขอ้ ง ต่อมลกู หมากโต หย่อนสมรรถภาพทางเพศ มะเรง็ ต่อมลกู หมาก ไส้เล่ือน ระบบสบื พนั ธเุ์ พศหญิง อวัยวะทเ่ี กี่ยวข้อง อวัยวะในระบบสืบพันธุ์เพศหญิง ส่วนใหญ่อยู่ภายในร่างกายบริเวณอุ้งเชิงกราน โดยส่วนที่อยู่ภายใน ประกอบด้วย 3 ส่วนหลัก ได้แก่ รังไข่ (Ovary) ทำหน้าที่สรา้ งเซลล์ไข่ (Ovum) ซึ่งเป็นเซลล์สบื พนั ธ์เพศหญงิ และ ผลิตฮอร์โมนเพศหญิง คือ เอสโตรเจน (Estrogen) และโปรเจสเตอโรน (Progesterone) มดลูก (Uterus) เชื่อม กับรังไขต่ อ่ จากท่อนำไข่ มหี น้าทร่ี องรับการฝงั ตวั ของไข่ท่ีไดร้ ับการปฏิสนธิ และการเจรญิ เตบิ โตของทารกในครรภ์ มดลูกส่วนที่ต่อกับช่องคลอดจะมสี ่วนทีเ่ รียกวา่ ปากมดลูก ช่องคลอด (Vagina) เป็นอวัยวะทีเ่ ชื่อมต่อกบั มดลูก มี หน้าที่เป็นชอ่ งทางให้อวัยวะเพศชายสอดใส่และรองรับอสุจิทีห่ ลั่งขณะมีเพศสัมพันธ์รวมถึงการเป็นช่องทางคลอด ออกสู่โลกของทารก สำหรับอวัยวะเพศหญิงที่อยู่ภายนอก ประกอบด้วยแคมใหญ่ แคมเล็กและปุ่มคริสตอริส (Clitoris) ซึ่งปุ่มนี้จะมีเส้นประสาทอยู่เป็นจำนวนมาก ทั้งนี้ระหว่างการมีเพศสัมพันธ์ในเพศหญิง จะมีการหล่ัง เมือกจากต่อมบารโ์ ธลนี (Bartholin’s glands) ทำหน้าท่ชี ว่ ยในการหล่อลืน่ และปรบั ลดความเป็นกรดในช่องคลอด การทำงาน เพศหญิงเมื่อเข้าอายุ 12 – 13 ปี ไข่จะเริ่มสุก แล้วตกจากรังไข่ เรียก การตกไข่ (Ovulation) โดยจะตก เดอื นละ 1 ใบ สลบั ข้างกนั ไข่ที่ตกจะเคล่ือนเขา้ สู่ท่อนำไข่ ระหวา่ งน้ันมดลูกจะเริ่มขยายขนาดจากการกระตุ้นของ ฮอรโ์ มนเอสโตรเจน และโปรเจสเตอโรน ทำใหผ้ นังมดลูกด้านในหนาตัวข้ึน และมีหลอดเลือดฝอยมาหล่อเลี้ยงมาก ขึ้น เพ่อื เตรียมพร้อมสำหรบั การฝังตวั ของไข่ท่ีไดร้ ับการปฏิสนธิ ในกรณีทีไ่ ข่ไม่ไดร้ ับการผสมจะค่อยๆฝ่อตัวไป ทำ ให้หลอดเลือดฝอยบริเวณผนังมดลูกเกิดการสลายตัว เกิดเลือดหรือก้อนเลือดไหลผ่านช่องคลอดออกมา เรียก การมีประจำเดือน (Menstruation) ในขณะทผี่ นังมดลกู ค่อยๆกลบั สภู่ าวะปกติ

โรคท่เี กีย่ วขอ้ ง ชอ่ งคลอดอกั เสบ ปีกมดลูกอักเสบ องุ้ เชิงกรานอักเสบ เช้ือราในช่องคลอด ซีสตใ์ นรงั ไข่ ปวด ประจำเดือน มะเรง็ ปากมดลกู ช่องคลอดอักเสบ ส่วนใหญ่เกดิ จากการติดเชื้อ แบคทีเรียหรือเชื้อราในช่องคลอด ทำให้เกิดการอักเสบ มี ตกขาวผิดปกติ เชน่ มีสเี ปลี่ยน มกี ล่ินเหม็น มีเลอื ดปน รวมถึงมีอาการคนั หรือแสบชอ่ งคลอด ปีกมดลูกอักเสบ เป็นส่วนหนึ่งของโรคอุ้งเชิงกรานอักเสบ โดยมีการติดเชื้อซึ่งส่วนใหญ่เป็นเช้ือ แบคทีเรีย ที่บริเวณท่อนำไข่และต่อมาเกิดการอักเสบ การติดเชื้อสามารถเกิดได้กับปีกมดลูกข้างเดียวหรือทั้ง 2 ข้าง ผู้ปว่ ยจะมอี าการปวดทอ้ งน้อย ปวดแบบเสยี ด ๆ คลนื่ ไส้ อาเจียน เลอื ดออก อาจมไี ข้ อุ้งเชิงกรานอักเสบ เป็นการติดเชื้อบริเวณระบบสืบพันธุ์เพศหญิง ซึ่งส่วนใหญ่จะอยู่บริเวณอุ้งเชิงกราน เช่น มดลูก ปีกมดลูก รังไข่ มักเกิดจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ อาการมีความแตกต่างกันบ้างตามอวัยวะที่ อกั เสบ เชื้อราในช่องคลอด เป็นการติดเชื้อราภายในช่องคลอด ทำให้เกิดการระคายเคือง การคัน การบวมแดง ของชอ่ งคลอด รวมถงึ ตกขาวทีผ่ ิดปกติ ปวดประจำเดือน เป็นอาการที่เกิดขึ้นในช่วงระหว่างการมีประจำเดือน โดยจะปวดบีบเป็นพัก ๆ บริเวณ ท้องน้อย อาจร้าวไปถึงบริเวณหลัง บริเวณก้น หรือบริเวณต้นขา บางรายอาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย หนา้ มดื เป็นลมรว่ มดว้ ย มะเร็งปากมดลูก เกิดจากการติดเช้ือไวรัส เอชพีวี ชนิดที่เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดมะเร็งปากมดลูก โดย ไวรสั ชนิดนจี้ ะติดตอ่ ผา่ นบาดแผลหรอื รอยถลอกของอวยั วะสืบพันธใ์ นระหวา่ งการมเี พศสัมพันธ์ และจะทำให้เซลล์ ปากมดลกู เกดิ การเปลีย่ นแปลงและกลายเป็นมะเรง็ ได้ในเวลาหลายปี หลงั จากน้นั