inbound5868101796000144057

รายงาน เรื่อง ความฉลาดทางดจิ ิทลั (Digital Intelligence Quotient : DQ) จัดทาโดย นางสาวสรัญญา แก่นจันทร์ รหสั นักศึกษา 634102059 คบ. ภาษาอังกฤษ หมู่ 2 เสนอ อาจารย์ สุธิดา ปรีชานนท์ รายงานนี้เป็ นส่วนหนง่ึ ของรายวชิ า นวตั กรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศเพ่อื การสื่อสารการศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏหม่บู ้านจอมบงึ

คานา รายงานเล่มน้ีจดั ทาข้นึ เพือ่ เป็นส่วนหน่ึงของวิชานวตั กรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศเพ่อื การสื่อสาร การศึกษา (PC62506) ช้นั ปี ท่ี 2 เพอ่ื ใหไ้ ดศ้ กึ ษาหาความรูใ้ นเรื่อง ความฉลาดทางดิจทิ ลั (Digital Intelligence Quotient : DQ) และไดศ้ ึกษาอยา่ งเขา้ ใจเพื่อเป็นประโยชนก์ บั การเรียน ผจู้ ดั ทาหวงั วา่ รายงานเล่มน้ีจะเป็นประโยชนก์ บั ผูอ้ า่ น หรือนกั เรียน นกั ศกึ ษาท่กี าลงั หาขอ้ มูลเรื่องน้ี อยู่ หากมีขอ้ แนะนาหรือขอ้ ผิดพลาดประการใด ผจู้ ดั ทาขอนอ้ มรับไวแ้ ละขออภยั มา ณ ทน่ี ้ีดว้ ย ผจู้ ดั ทา นางสาวสรญั ญา แกน่ จันทร์

สารบญั หนา้ เร่ือง ก คานา ข สารบญั 1 ความหมายของความฉลาดดจิ ิทลั 1 ความหมายของพลเมอื งดิจิทลั 1-3 ประเภทของพลเมอื งดิจิทลั 2 2 - ทกั ษะในการรักษาอตั ลกั ษณ์ทีด่ ีของตนเอง 2 - ทกั ษะในการรกั ษาขอ้ มลู ส่วนตวั 2 - ทกั ษะในการคิดวิเคราะหม์ ีวจิ ารณญาณทีด่ ี 3 - ทกั ษะในการจดั สรรเวลาหนา้ จอ 3 - ทกั ษะในการรับมือกบั การคุกคามทางโลกออนไลน์ 3 - ทกั ษะในการบริหารจดั การขอ้ มูลที่ผใู้ ชง้ านทงิ้ ไวบ้ นโลกออนไลน์ 3 - ทกั ษะในการรกั ษาความปลอดภยั ของตนเองในโลกออนไลน์ 4 - ทกั ษะในการใชเ้ ทคโนโลยีอยา่ งมีจริยธรรม 5 สรุป บรรณานุกรม

ความฉลาดทางดิจิทลั (Digital Intelligence Quotient : DQ) คือ กล่มุ ของความสามารถทางสังคม อารมณ์ และการรับรู้ ทจี่ ะทาให้คนคนหน่ึงสามารถเผชิญกบั ความทา้ ทายบนเส้นทางของชีวติ ในยคุ ดจิ ทิ ลั และสามารถปรบั ตวั ให้เขา้ กบั ชีวิตดิจทิ ลั ได้ ความฉลาดทางดิจทิ ลั ครอบคลมุ ท้งั ความรู้ ทกั ษะ ทศั นคตแิ ละค่านิยมท่จี าเป็นต่อการใชช้ ีวิตในฐานะสมาชิกของโลกออนไลน์ กล่าวอีกนยั หน่ึงคือ ทกั ษะการใชส้ ่ือและการเขา้ สงั คมในโลกออนไลน์ พลเมืองดิจิทลั หมายถึง สมาชิกบนโลกออนไลน์ ท่ีใชเ้ ครือข่ายอินเทอร์เนต็ ซ่ึงมคี วามหลากหลายทางเช้ือชาติ อายุ ภาษา และวฒั นธรรม ดงั น้นั พลเมอื งดจิ ทิ ลั ทุกคนจึงตอ้ งมี ‘ความเป็นพลเมอื งดิจทิ ลั ’ ทมี่ ีความฉลาดทางดิจทิ ลั บน พ้นื ฐานของความรับผิดชอบ การมจี ริยธรรม การมีส่วนร่วม ความเหน็ อกเหน็ ใจและเคารพผอู้ น่ื โดยมุง่ เนน้ ความเป็นธรรมในสังคม ปฏบิ ตั ิและรกั ษาไวซ้ ่ึงกฎเกณฑ์ เพ่อื สร้างความสมดุลของการอยูร่ ่วมกนั อย่างมี ความสุข การเป็นพลเมอื งดิจทิ ลั น้นั มที กั ษะสาคญั 8 ประการ ทีค่ วรบ่มเพาะใหเ้ กดิ ข้ึนกบั พลเมืองดจิ ิทลั ทุกคนใน ศตวรรษท่ี 21 ดงั น้ี

1.ทกั ษะในการรักษาอตั ลกั ษณ์ที่ดขี องตนเอง (Digital Citizen Identity) ตอ้ งมีความสามารถในการสร้างสมดลุ บริหารจดั การ รักษาอตั ลกั ษณท์ ี่ดขี องตนเองไวใ้ หไ้ ด้ ท้งั ในส่วน ของโลกออนไลนแ์ ละโลกความจริง โดยตอนน้ีประเดน็ เร่ืองการสร้างอตั ลกั ษณ์ออนไลน์ถอื เป็น ปรากฏการณใ์ หม่ ท่ที าให้บุคคลสามารถแสดงออกถึงความเป็นตวั ตนตอ่ สังคมภายนอก โดยอาศยั ช่อง ทางการสื่อสารผ่านเวบ็ ไซตเ์ ครือข่ายสังคมในการอธิบายรูปแบบใหม่ของการสื่อสารแบบมปี ฏิสัมพนั ธ์ทาง อินเทอร์เนต็ ซ่ึงเป็นการแสดงออกเก่ยี วกบั ตวั ตนผ่านเวบ็ ไซตเ์ ครือขา่ ยสงั คมตา่ งๆ 2.ทกั ษะในการรักษาข้อมูลส่วนตัว (Privacy Management) ดุลพินิจในการบริหารจดั การขอ้ มูลส่วนตวั โดยเฉพาะการแชร์ขอ้ มูลออนไลน์เพือ่ ป้องกนั ความเป็น ส่วนตวั ท้งั ของตนเองและผูอ้ ื่นเป็นส่ิงสาคญั ทต่ี อ้ งประกอบอยู่ในพลเมอื งดจิ ทิ ลั ทุกคน และพวกเขาจะตอ้ งมี ความตระหนกั ในความเทา่ เทยี มกนั ทางดิจทิ ลั เคารพในสิทธิของคนทกุ คน รวมถึงตอ้ งมีวิจารณญาณในการ รักษาความปลอดภยั ของขอ้ มูลตนเองในสังคมดิจทิ ลั รู้วา่ ขอ้ มลู ใดควรเผยแพร่ ขอ้ มลู ใดไม่ควรเผยแพร่ และ ตอ้ งจดั การความเส่ียงของขอ้ มลู ของตนในส่ือสงั คมดจิ ิทลั ไดด้ ว้ ย 3. ทกั ษะในการคิดวิเคราะห์มีวิจารณญาณท่ีดี (Critical Thinking) ความสามารถในการวิเคราะหแ์ ยกแยะระหวา่ งขอ้ มลู ท่ีถูกตอ้ งและขอ้ มูลทีผ่ ิด ขอ้ มูลท่ีมีเน้ือหาดแี ละ ขอ้ มลู ท่เี ขา้ ข่ายอนั ตราย รูว้ ่าขอ้ มูลลกั ษณะใดทถี่ ูกส่งผา่ นมาทางออนไลนแ์ ลว้ ควรต้งั ขอ้ สงสยั หาคาตอบให้ ชดั เจนก่อนเชื่อและนาไปแชร์ ดว้ ยเหตนุ ้ี พลเมืองดจิ ทิ ลั จงึ ตอ้ งมคี วามรูค้ วามสามารถในการเขา้ ถงึ ใช้ สร้างสรรค์ ประเมิน สังเคราะห์ และสื่อสารขอ้ มูลข่าวสารผา่ นเคร่ืองมอื ดจิ ทิ ลั ซ่ึงจาเป็นตอ้ งมคี วามรู้ดา้ น เทคนิคเพื่อใชเ้ ครื่องมอื ดิจทิ ลั เชน่ คอมพิวเตอร์ สมาร์ตโฟน แทบ็ เลต็ ไดอ้ ยา่ งเชี่ยวชาญ รวมถึงมีทกั ษะใน การรู้คิดข้นั สูง เช่น ทกั ษะการคิดอย่างมวี ิจารณญาณ ท่ีจาเป็นตอ่ การเลือก จดั ประเภท วเิ คราะห์ ตีความ และ เขา้ ใจขอ้ มูลขา่ วสาร มีความรู้และทกั ษะในสภาพแวดลอ้ มดิจทิ ลั การรู้ดิจทิ ลั โดยมุง่ ให้เป็นผใู้ ชท้ ด่ี ี เป็นผู้ เขา้ ใจบริบททด่ี ี และเป็นผสู้ ร้างเน้ือหาทางดจิ ทิ ลั ทด่ี ี ในสภาพแวดลอ้ มสังคมดจิ ทิ ลั 4. ทกั ษะในการจดั สรรเวลาหน้าจอ (Screen Time Management) ทกั ษะในการบริหารเวลากบั การใชอ้ ุปกรณย์ ุคดจิ ิทลั รวมไปถงึ การควบคมุ เพอ่ื ใหเ้ กดิ สมดุลระหว่าง โลกออนไลนแ์ ละโลกภายนอก นบั เป็นอกี หน่ึงความสามารถทีบ่ ่งบอกถึง ความเป็นพลเมอื งดิจิทลั ไดเ้ ป็น อยา่ งดี เพราะเป็นท่รี ูก้ นั อย่แู ลว้ ว่าการใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศที่ขาดความเหมาะสมย่อมส่งผลเสียตอ่ สุขภาพโดยรวม ท้งั ความเครียดตอ่ สุขภาพจติ และเป็นสาเหตกุ ่อใหเ้ กิดความเจ็บป่ วยทางกาย ซ่ึงนาไปสู่การ สูญเสียทรัพยส์ ินเพ่อื ใชร้ กั ษา และเสียสุขภาพในระยะยาวโดยรู้เท่าไมถ่ ึงการณ์

5. ทกั ษะในการรับมือกบั การคกุ คามทางโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) จากขอ้ มูลทางสถติ ิลา่ สุด สถานการณ์ในเร่ือง Cyber bullying ในไทย มคี ่าเฉล่ยี การกลน่ั แกลง้ บนโลก ออนไลน์ในรูปแบบตา่ งๆ ทสี่ ูงกว่าค่าเฉลี่ยโลกอยู่ที่ 47% และเกิดในรูปแบบทีห่ ลากหลาย อาทิ การด่าทอ กนั ดว้ ยขอ้ ความหยาบคาย การตดั ต่อภาพ สรา้ งขอ้ มลู เท็จ รวมไปถงึ การต้งั กลมุ่ ออนไลนก์ ีดกนั เพ่ือนออก จากกลมุ่ ฯลฯ ดงั น้นั วา่ ทพี่ ลเมืองดิจทิ ลั ทกุ คน จึงควรมคี วามสามารถในการรับรูแ้ ละรบั มือการคกุ คามขม่ ขู่ บนโลกออนไลนไ์ ดอ้ ย่างชาญฉลาด เพอ่ื ป้องกนั ตนเองและคนรอบขา้ งจากการคุกคามทางโลกออนไลน์ให้ ได้ 6. ทกั ษะในการบริหารจัดการข้อมลู ทผี่ ้ใู ช้งานทงิ้ ไว้บนโลกออนไลน์ (Digital Footprints) มีรายงานการศกึ ษาวิจยั ยืนยนั ว่า คนรุ่น Baby Boomer คอื กลุ่ม Aging ท่เี กดิ ต้งั แตป่ ี พ.ศ. 2487 – 2505 มกั จะใชง้ านอปุ กรณ์คอมพวิ เตอร์หรือโทรศพั ทเ์ คล่อื นท่ขี องผอู้ ่นื และเปิ ดใชง้ าน WiFi สาธารณะ เสร็จแลว้ มกั จะละเลย ไมล่ บรหัสผา่ นหรือประวตั ิการใชง้ านถึง 47% ซ่ึงเส่ียงมากทีจ่ ะถูกผอู้ ่ืนสวมสิทธิ ขโมยตวั ตน บนโลกออนไลน์ และเขา้ ถงึ ขอ้ มลู ส่วนบคุ คลไดอ้ ยา่ งง่ายดาย ดงั น้นั ความเป็นพลเมอื งดจิ ิทลั จึงตอ้ งมีทกั ษะ ความสามารถที่จะเขา้ ใจธรรมชาติของการใชช้ ีวิตในโลกดจิ ทิ ลั ว่าจะหลงเหลือร่องรอยขอ้ มูลทิง้ ไวเ้ สมอ รวมไปถึงตอ้ งเขา้ ใจผลลพั ธท์ ่อี าจเกิดข้ึน เพอื่ การดแู ลสิ่งเหล่าน้ีอยา่ งมีความรับผิดชอบ 7. ทกั ษะในการรักษาความปลอดภัยของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) ความสามารถในการป้องกนั ขอ้ มูลดว้ ยการสร้างระบบความปลอดภยั ที่เขม้ แข็งและป้องกนั การ โจรกรรมขอ้ มลู ไมใ่ หเ้ กิดข้นึ ได้ ถา้ ตอ้ งทาธุรกรรมกบั ธนาคารหรือซ้ือสินคา้ ออนไลน์ เช่น ซ้ือเส้ือผา้ ชดุ เด รส เป็นตน้ ควรเปลย่ี นรหัสบ่อยๆ และควรหลีกเลีย่ งการใชค้ อมพิวเตอร์สาธารณะ และหากสงสยั วา่ ขอ้ มลู ถกู นาไปใชห้ รือสูญหาย ควรรีบแจง้ ความและแจง้ หน่วยงานทเี่ ก่ยี วขอ้ งทนั ที 8. ทกั ษะในการใช้เทคโนโลยอี ย่างมีจริยธรรม (Digital Empathy) ความสามารถในการเห็นอกเหน็ ใจและสรา้ งความสัมพนั ธท์ ่ดี ีกบั ผอู้ ่นื บนโลกออนไลน์ พลเมืองดจิ ทิ ลั ท่ีดจี ะตอ้ งรู้ถงึ คุณค่าและจริยธรรมจากการใชเ้ ทคโนโลยี ตอ้ งตระหนกั ถงึ ผลพวงทางสงั คม การเมอื ง เศรษฐกจิ และวฒั นธรรม ท่ีเกิดจากการใชอ้ ินเทอร์เน็ต การกดไลก์ กดแชร์ ขอ้ มูล ขา่ วสาร ออนไลน์ รวมถงึ รู้จกั สิทธิและความรบั ผดิ ชอบออนไลน์ อาทิ เสรีภาพในการพูด การเคารพทรพั ยส์ ินทางปัญญาของผอู้ ื่น และการปกป้องตนเองและชุมชนจากความเสี่ยงออนไลน์ เชน่ การกลนั่ แกลง้ ออนไลน์ ภาพลามกอนาจาร เด็ก สแปม เป็นตน้

สรุปคอื การจะเป็นพลเมืองดิจิทลั ทดี่ นี ้นั ตอ้ งมีความฉลาดทางดจิ ทิ ลั ซ่ึงประกอบข้นึ ดว้ ยชุดทกั ษะและ ความรูท้ ้งั ในเชิงเทคโนโลยแี ละการคิดข้นั สูง หรือท่เี รียกว่า “ความรู้ดจิ ิทลั ” (Digital Literacy) เพอ่ื ให้ สามารถใชป้ ระโยชนจ์ ากขอ้ มลู ขา่ วสารในโลกไซเบอร์ รู้วธิ ีป้องกนั ตนเองจากความเสี่ยงต่างๆ ในโลก ออนไลน์ เขา้ ใจถงึ สิทธิ ความรบั ผิดชอบ และจริยธรรมทส่ี าคญั ในยคุ ดิจทิ ลั และใชป้ ระโยชนจ์ าก อินเทอร์เน็ตในการมสี ่วนร่วมทางการเมอื ง เศรษฐกิจ สังคม และวฒั นธรรม ทีเ่ กีย่ วกบั ตนเอง ชุมชน ประเทศ และพลเมืองบนโลก ไดอ้ ยา่ งสรา้ งสรรค์

บรรณานกุ รม Phichitra Phetparee. (2562). พลเมืองดิจทิ ลั (Digital Citizenship). สืบคน้ 20 สิงหาคม 2564, จาก https://www.ops.go.th/main/index.php/knowledge-base/article-pr/1355-goto-citizens21st