หนังสือเดินทางตามรอยพระราชา ภาคตะวันออก

55

วเสิถน้ ีคทนากงบัเรคียวนารยู้ มบอีนะพไรื้นใทหี่เ้ ร11ีย0นรไรู้บ่ ้า3ง งไาปนสำ� 8ร1วจตกาันรเาถงอวาะ ร้านกาแฟควา เดินกันจนเพลินแ ควายคะนอง และ ส วา้ สม บ่อจกา๊ากซขชี้ีวคภวาาพย คอกควาย ท�ำไมบา้ นถึงลอยบน้าน้�ำไลดอล้ ย่ะน?้ำ� บ้านของเจา้ ทุยน่าอยมู่ าก ลองดูสมิ ีทงุ่ กวา้ ง บ่อน�ำ้ 56 และปลักโคลนให้ลงไปนอนแช่ ได้สบายตามใจพ่ีทยุ

วายคะนอง ควายครูใจดี มที ่ีนท่ี ่ีเดียว แล้ว ก็มาแวะกินกาแฟท่ีร้านกาแฟ ควายครู คอื ควายท่ีสอนท้ังคนท้ังควาย ะให้อาหารปลาไดท้ ี่จดุ นเี้ ลย สระมะรุมล้อมรัก ซึ่งควายทรงเลย้ี งในสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ าว…บ่อเลย้ี งปลาใหญม่ าก รอบๆ ยังมีแปลงผกั มีทั้งหมด 31 ตวั มุนไพร และแปลงหญา้ แฝกดว้ ย คุณเผือกหรือคณุ ตะเภาทอง คอื ควายเผือกทรงเล้ยี ง นทิ รรศการ ตัวผู้ กินหญ้าเกง่ เคร่ืองมอื การทำ� นา เป็นมติ ร ก่อนจะลงแปลงนา มารู้จักเคร่ืองมือ จึงเป็นควาย และอปุ กรณใ์ นการทำ� นาตามภมู ปิ ญั ญา ท่ีถูกเดก็ ๆ ขี่ ชาวบา้ นกันก่อน มากที่สุด แปลงนาจ�ำลอง มีทั้งนาโยน 58 นาด�ำ นาหว่าน เด็กๆ อยากลอง ไถนาดไู หมน้า บา้ นดิน บ้านดินจากภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ ที่น่ี ทำ� งา่ ยมากๆ มใี หล้ องทำ� จริงๆ ด้วยนะ แทชชป่�ำอไลบมกั นคจอวังานนยะ เพราะควายมีต่อมเหงือ่ ตามผวิ หนงั นอ้ ย จึง ขี้ร้อนมาก การแช่ปลักจะช่วยปรับอุณหภูมิ ร่างกายให้ควายรู้สึกสบายและผอ่ นคล5า7ย

คุณสมบัติท่ีควายครูตอ้ งมี คสนนกุกเับรคียวนารยู้ร่วมกัน ● มีสุขภาพแข็งแรง คล่องแคล่ว ● เรยี นรู้ได้เร็ว เข้าใจค�ำสงั่ ได้เปน็ อยา่ งดี ทกุ วันที่ 1-10 ของทุกเดอื น ● มีบคุ ลกิ ของความเป็นหัวหนา้ ฝงู เกษตรกรจะพาควายของตวั เอง ● นิสยั เป็นมิตร เปน็ แบบอยา่ ง มาเข้าเรียนหลักสูตรฝึกควายไถนา ให้นกั เรียนควายได้ มอี ะไรใหเ้ รียนรู้บา้ งนะ เคลด็ ลับฝึกควายใหเ้ กง่ 1.เทคนคิ สรา้ งความคุ้นเคยกับควาย ● ต้องมอี ายุ 2 ปขี น้ึ ไป เป็นช่วงอายุ ทฝี่ กึ ง่าย เช่ือฟังค�ำสงั่ ไดด้ ี ไม่ดื้อ ผ่านการดมกลนิ่ พาไปกนิ หญา้ ● ชาวนาต้องมีทักษะการใช้เชือก เชือกเป็นตัวบังคับทิศทางการเดินของ ควาย ซึง่ ขึน้ อยู่กับการฝกึ และความคุ้น เคยของคนฝกึ กับควาย ● อายุการทำ� งานของควายคือ 15 ปี ควายมอี ายุขยั เฉล่ยี ประมาณ 25 ปี แต่ ถ้าควายท่ีแข็งแรง มีสุขภาพที่ดี อาจ อายยุ ืนไดถ้ งึ 40 ปี อาบน�้ำใหบ้ อ่ ยๆ ฝกึ ใชภ้ าษา บงั คบั เชอื ก ออกค�ำสง่ั เจ้าทุย 2.ลงแปลงฝกึ มแี ปลงฝกึ ไถดะ ไถแปร ไถ คราด ตีลกู ทุบ และหมักดิน 3.เรียนรู้ภูมิปัญญาไทย ได้ลองใช้ อปุ กรณใ์ นการทำ� นาแบบด้ังเดิม 4.ทำ� บอ่ กา๊ ซชีวภาพจากข้ีควาย สำ� หรบั ใชใ้ นครวั เรอื นเพอ่ื ลดการใชไ้ ฟฟา้ และนำ้� มนั 59 60

เด็กๆ รไู้ หม ร้จู ักปราชญ์ ใหม้ ากขน้ึ 61 ใชค้ วายไถนา ปราชญ์ คือคนทีม่ คี วามรคู้ วามเชย่ี วชาญ ซงึ่ มาจากการสอบ คัดเลอื กชาวนาผ้ชู �ำนาญทวั่ ประเทศ ดียงั ไง • ทนแดด ทนฝนเปน็ ท่สี ดุ เกษตรกรที่มาเรียน จะต้องเป็นสมาชิกธนาคาร • แข็งแรง คล่องตัว เพราะขา โค-กระบืออยู่แล้ว เมื่อจบหลักสูตรเรียน 10 วันแล้ว ทงั้ สข่ี ้างรับน�ำ้ หนกั ไดด้ ี เดินไดด้ ี ก็จะมคี วายเปน็ ของตวั เอง ในโคลนและนาที่ขรขุ ระ • ข้ีควายท�ำเป็นปุ๋ยมาใช้ใน การเกษตรไดต้ ่อ • ประหยัดตน้ ทุนระยะยาว

เด็กๆ ร้จู ัก พ่ีควายปลกั ดีแคไ่ หนนะ ? เด็กๆ ช่วยเตมิ บา้ นและสภาพแวดลอ้ ม ที่ควายปลักชอบหน่อย 62

ชอบทน�ำอไนมฉแชนั ่ปถลงึ ัก ? ชาวนาเลย้ี งฉนั ไว้ ท�ำอะไรไดบ้ ้างนะ ? …..............… …............…. ฉทนั ่ี ไชหอนบอ?ยู่ ฉอนัะไชรอนบะก?นิ เพือ่ นซ้ขี องฉนั คือใคร ? …............…. …............…. .............…. ควายปลกั (Swamp buffalo) โรงเรยี นกาสรกสิวทิ ย์ การเดนิ ทาง 999 ต.ศาลาล�ำดวน อ.เมือง จ.สระแก้ว 63 ผู้สนใจเขา้ เท่ยี วชมสอบถามข้อมลู เพมิ่ เตมิ ไดท้ ่ี 08 8289 1299, 0 3724 4957 www.kasorn.com

เพลินเรียนรู้ โครงการพัฒนาอพัน้นื เนทือ่ ่ีรงอมบาวจดั าญกพาณระสรงัาวชรดา�ำรราิ มวรมหาวิหาร พระราชา เห็นว่าการจะพัฒนาให้ทุกคนได้ประโยชน์อย่างย่ังยืน เกื้อกูลกันได้ จะต้องพัฒนาแบบองค์รวม ย้อนไปเมื่อปี พ.ศ. 2525 พระราชาเสด็จมาท่ีวัดญาณสังวรารามฯ จึงมีพระราชด�ำริให้มีการ พฒั นาทดี่ นิ บรเิ วณตดิ ตอ่ กบั วดั ญาณสงั วรารามฯ โดยมหี ลายหนว่ ยงาน รว่ มกนั ดแู ล เพอื่ ใหเ้ ปน็ แหลง่ อนรุ กั ษป์ า่ ไม้ มวี นอทุ ยาน และพฒั นาการ เกษตรท�ำใหป้ ระชาชนในพ้นื ท่ีมอี าชีพและมคี ณุ ภาพชวี ิตทดี่ ขี น้ึ 64

พนื้ ทเมกด่ีรบัีปก็ อใรๆบคะวรโรยดับูไ้ ชหญา้ นงเมาก์ ณษฯตรนกักรทวดัปอ่ปรง่าะสเโนทอยับนช่ียสนรุ วกนัท์ ษุนาเท์งกปดรจิน็ า้พักทนยรีพ่การาักกมรผรทเธ่อการนษงรพหตมุทรยชก่อธารตศนรใิาใมหจสขม้ขนออสีางงภชปาารพวะบเปชา้ น็านชสในนวนทพป่วันื้ ไา่ทป่ี 65

รเพอลบินวรัดูท้ ญี่โาคณรฯงการพัฒนาพื้นท่ี พื้นท่ีรอบวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร ในพื้นท่ีประมาณ 2,500 ไร่ พัฒนาด้วยหลักบวร หรือ “บ้าน วัด และโรงเรยี น” วดัทคเใดี่วกนดัก็ลไบๆปๆ้ า้ทงเบ�ำคกอ้ายันนะไนไปไรหะม ทำ� ไมตอ้ งรวม “บา้ น วดั โรงเรียน” ไวด้ ว้ ยกนั นะ แต่ไหนแตไ่ รมา วัดเป็นศูนยก์ ลางเช่อื มคนในชุมชนไวด้ ว้ ยกนั การพฒั นา 3 ส่งิ นี้ คอื บ้าน วดั โรงเรียน ไปพร้อมๆ กนั ก็จะทำ� ให้บา้ นเมอื งทเี่ ราอยูม่ นั่ คง คนมีความสามคั คี รว่ มกันท�ำสิ่งดๆี มากขน้ึ 66

เนอื้ ทราย ละอง-ละมง่ั และหมคี วาย เปน็ สตั ว์ป่าประเภทไหน ใครรู้บ้าง ? เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาชีโอน เป็น สถานีเพาะเล้ียงสัตว์ป่า พื้นท่ีฟื้นฟูสภาพป่า และปล่อยสัตว์ป่าคืนสู่ บางละมงุ มพี ืน้ ทรี่ วม 480 ไร่ เพื่อ ธรรมชาติ ท�ำให้มสี ัตว์ปา่ เพิม่ ขน้ึ หมดปญั หา เพาะเลยี้ งสตั ว์ปา่ ใหค้ วามรูด้ า้ นการ การบุกรกุ พืน้ ที่ปา่ การขยายพนั ธุ์และการอนบุ าล งานแปลงสาธิตพืชเศรษฐกิจ งานปศุสัตว์ ส่งเสริมการเลี้ยง อยใู่ นพืน้ ทส่ี ่วนพระองค์ จำ� นวน 45 ไร่ ใน โคเนอื้ โดยการผสมเทยี ม และจดั ตงั้ กลุ่ม วัดญาณสังวรารามฯ ซ่ึงมีรวบรวมพันธุ์พืช เกษตรกรเล้ียงโคเนือ้ อ�ำเภอสตั หีบ ที่ดีเพ่ือผลิตและขยายพันธุ์ไปสู่เกษตรกรใน บริเวณใกลเ้ คยี ง สัตวป์ า่ มีก่ีแบบนะ สัตว์เลย้ี งลูกด้วยนม สตั ว์ปกี สัตว์เลอ้ื ยคลาน 67

ใทนอ่ วงดั ญ6าโณซนสงั วรารามวรมหาวิหาร วัดญาณฯ เป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ชนดิ วรมหาวิหาร มีพ้ืนท่ีทั้งหมด 366 ไร่ 2 งาน 11 ตารางวา มาเดินเที่ยวไปดว้ ยกันเถอะ  อริยาคาร หรือพิพิธภัณฑ์  พระอโุ บสถ หรอื วหิ ารพระศรอี รยิ เมตไตรย อรยิ สงฆ์ เปดิ ใหเ้ ขา้ ชมไดท้ กุ วนั เปน็ อาคารคอนกรตี เสริมเหล็ก 2 ชน้ั ซ่งึ พระ โดยไม่เสียคา่ ใชจ้ ่าย ราชา (รัชกาลที่ 9) ทรงเปน็ ผู้ตัดหวายลกู นิมิต พระอุโบสถ และบรรจพุ ระบรมสารรี ิกธาตุ เด็กๆ รู้ไหม วดั นส้ี �ำคญั อยา่ งไร กบั พระราชา วัดญาณสงั วรารามฯ คณะผู้สร้างวดั ได้พรอ้ มใจกนั สร้าง ขึ้นเพื่อถวายแดพ่ ระราชา เน่อื งในวโรกาสพระราชพิธี เฉลมิ พระชนมพรรษาครบ 5 รอบ เขาชีจรรย์ พระพุทธรปู แกะสลกั บนหน้าผาหินปูนทใ่ี หญ่ที่สุดใน เป็นจุดเทีย่ วชมอยูใ่ กล้ๆ วดั ญาณฯ นเี่ อง 68

 พระบรมธาตเุ จดยี ม์ หาจกั รพี พิ ฒั น์ เปน็ พระเจดยี ์ ขนาดใหญ่สขี าวสะดดุ ตา ชนั้ ล่างเป็นหอ้ งโถงใหญ่ ส่วนชั้นสองเป็นที่ประดิษฐานพระเจดีย์ทอง บรรจุ พระบรมสารีรกิ ธาตุ  พระเจดยี พ์ ุทธคยาจ�ำลอง เปน็ 1  อเนกกศุ ลศาลาหรือวหิ ารเซียน เปน็ ย ใน 4 สถานที่สำ� คญั ทางพทุ ธศาสนา ส่ิงก่อสร้างที่แสดงออกซ่ึงความจงรัก ะ ซ่ึงเป็นเจดีย์ที่จ�ำลองมาจากเจดีย์ ภักดีและความกตัญญูกตเวที ของชาว ต พทุ ธคยา ท่ีรัฐพิหาร ประเทศอนิ เดยี ไทยเชื้อสายจีนที่อาศัยในประเทศไทย เกือบทุกช้ินงานท่ีจัดแสดงไว้ที่น่ีข้ามน้�ำ ขา้ มทะเลมาจากเมืองจนี  ศาลานานาชาติหรือศาลา นอกจากจะชว่ ยใหร้ �ำลกึ ถงึ มังกรเล่นน้�ำ มีรูปมังกรเล่น พระพุทธศาสนามากขนึ้ แล้ว ยัง นำ�้ เปน็ สญั ลกั ษณป์ ระจำ� ศาลา เป็นสถานท่ีท่องเท่ียวเรียนรู้ ศาลามงั กรเลน่ น�้ำ ทัง้ หมด 6 ชาติ รวม 7 ศาลา ได้พร้อมกันทั้งครอบครัว โครงการพฒั นาพ้ืนที่รอบวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร การเดนิ ทาง อนั เน่อื งมาจากพระราชด�ำริ ต.หว้ ยใหญ่ อ.บางละมงุ จ.ชลบุรี 038 237912 www.watyanasangvararam.com 69

70

ภาคเหนือตอนบน ภาคกลาง สรา งสรรคโดย สนบั สนุนโดย สรางสรรคโดย สนบั สนุนโดย มลู นิธชิ ัยพฒั นา มูลนิธิชัยพัฒนา ภาคตะวนั ตก ภาคใตŒฝ›ง˜ ตะวันออก ภาคตะวนั ออก สราŒ งสรรคโดย สนบั สนุนโดย สราŒ งสรรคโดย สนบั สนุนโดย มูลนิธชิ ัยพัฒนา มลู นธิ ชิ ยั พัฒนา ท‹อง ๙ แหลง‹ เรยี นรูŒ พพิ ธิ ภัณฑท่มี ชี ีวิต เสนŒ ทางเรยี นรูŒ “ตามรอยพระราชา” ท‹อง ๙ แหลง‹ เรียนรŒู พพิ ิธภณั ฑทม่ี ชี วี ิต เสŒนทางเรียนรูŒ “ตามรอยพระราชา” 71

พระราชา ไมไดม ีแตในนิทาน ในเดตินรแยีขดอมนงตพแวั รหเดะง รินกาทาชราาเงรไียปนรู สนุกรู หนงั สอื เดนิ ทางตามรอยพระราชา Heart สนกุ คิด“The King’s Journey” LeHareniangdPassport สนุกทำส38�ำ8นักองาาคนาสรง่เอเสสร.พิมส.ี (งั อคามคแาหร่งเอก)ารชเนั้รยี 1น3รู้แถลนะนพพฒั หนลาโยคธุณนิ ภาพเHยาaวชnนd(สสค.)สร้างสรรคโ์ ดย แโทขรวศงัพสาทม์​0เส2น6ใ1น9เต1เข8ตร11พยี ญมาไตทวั กไรปุงเเทรพียฯน10ร4ู0ใ0หเ ตม็ อิ่ม เวบ็ ไซต์ www.qlf.oเrต.thรียมใจไปสนกุ ใหเ ตม็ ที่ บผลริษิตัทงานรักโดลยกู กเรตปุ๊ รจีย�ำกมัดถามไดท ุกคำถามท่สี งสัย กลมุ่ บรเษิ ตัทรอียารมแ์ อบลจนั ี (ทรักึกลทกู ุกเลคิร์นวนาิ่งมกปรปุ๊ ร)ะทบั ใจไวก ันลืม พมิ พค์ รง้ั ท่ี 1 กนั ยายน 2560 จำ� นวนพ​​ มิ พ์ณ10,0แ00หเลลม่ง เรียนรู พพิ ธิ ภัณฑทมี่ ีชวี ติ จากโครงการอันเนอ่ื งมาจากพระราชดำริ พระราชา รัชกาลที่ 9 72

73

สราŒ งสรรคโดย สนบั สนนุ โดย 74 มูลนธิ ิชยั พฒั นา