บันทึกคำจงรัก 2

ทำ� บุญ ต้ังสัจจะวา่ จะนงั่ สมาธิถวายทา่ นทกุ คืนเปน็ เวลา ๑ เดือน พอท�ำมาเร่ือยๆ ก็เลย คดิ ว่าจะทำ� ตอ่ ไปเรื่อยๆ” แม่บ้านคนนี้ก็ไม่แตกต่างจากคนไทยส่วนใหญ่ ที่ถึงแม้จะพอท�ำใจได้และเข้าใจ สจั ธรรมชวี ติ แตห่ ากมสี งิ่ ใดมาสะกดิ ไมว่ า่ จะเปน็ เพลงพระราชนพิ นธ ์ ภาพพระราชกรณยี กจิ หรือโซเชียลมีเดียท่ีโพสต์ข้อความระลึกถึงในหลวง หรือแม้แต่พระบรมฉายาลักษณ์ท่ีได้ พบเหน็ ในทีต่ า่ งๆ ก็ทำ� ให้เธอร้องไหไ้ ด้เสมอ “ช่วงแรกท่ีในหลวงสวรรคต เพ่ือนๆ โพสต์ถึงท่านในเฟสบุ๊ค อ่านแล้วก็ร้องไห้ อ่านไมไ่ ดเ้ ลย ไมอ่ ยากดู ขา่ วในทวี ีก็ดูไม่ได้ ร้องไห้ ถึงวันนี้ถา้ ได้เหน็ ภาพทา่ นก็ยังรอ้ งไห้ อยู่ ท�ำให้ไม่อยากดูอะไร แต่เราก็ได้ดูพระราชกรณียกิจท่ีฉายให้ดู พอดูแล้วก็มีความรู้สึก วา่ ทำ� ไมเราไมร่ เู้ รอ่ื งนเี้ ลย ทำ� ไมเราไมร่ จู้ กั ในหลวงเลย หลายๆ อยา่ งทท่ี า่ นทรงทำ� ไว้ ๔,๐๐๐ กว่าโครงการ เราแทบจะไม่รู้จักเลย รู้แต่โครงการท่ีเห็นบ่อยๆ ในหลวงทรงงานเยอะมาก จนเราไม่คดิ ว่าคนคนหน่ึงจะสามารถท�ำไดม้ ากอยา่ งน้ี “บางครง้ั เรากลบั มามองตวั เอง กร็ ูส้ กึ ว่าเราแทบจะไมร่ จู้ ักพระองค์เลย ว่าทา่ นทรง งานอะไรบ้าง ถ้าเรามีหลานกจ็ ะสอนเขาใหร้ ู้จักพระองค์ท่านไปพร้อมๆ กับเรา เพราะเรา กร็ จู้ ักท่านน้อยมาก ตอนนี้กำ� ลงั จะรวบรวมคำ� สอนของในหลวงเอาไวส้ อนหลานไปเรอ่ื ยๆ เราจะเรยี นรไู้ ปพรอ้ มกบั เขา ทกุ คำ� สอนของทา่ นมคี นบอกเสมอวา่ แทรกไวด้ ว้ ยธรรมะ ตอน เราเป็นเด็ก เราได้ยินได้ฟังเรื่องความเมตตาหาที่สุดไม่ได้ของพระโพธิสัตว์ เราไม่เข้าใจ รู้สึกวา่ เปน็ นามธรรม แตใ่ นวนั นเ้ี รารู้สกึ ลึกซึง้ กับคำ� นม้ี าก เรารู้ว่าพระโพธิสตั วค์ อื แบบไหน เราโชคดีมากที่ได้เกิดมาในแผ่นดินนี้ ได้มีพระองค์ท่านเป็นพระโพธิสัตว์ท่ีเป็นรูปธรรมให้ เราได้เห็นจริงๆ ไดร้ ้วู ่าเมตตาหาประมาณไมไ่ ดค้ ือแบบน้ี เราร้สู กึ แบบน้ีจริงๆ” เธอเป็นอีกคนที่น้อมน�ำค�ำสอนของในหลวงรัชกาลท่ี ๙ มาใช้ในชีวิตประจ�ำวัน ในเร่อื งของความอดทน และการสอนให้คนไทยรจู้ กั ธรรม เข้าใจธรรม เพอื่ ใหศ้ าสนาม่งั ค่งั ม่ันคง ตามพระราชด�ำรัส ด้วยการสละเวลาที่พอมีของตนเองไปสอนธรรมให้กับผู้ต้องขัง ในเรือนจ�ำจงั หวัดนครปฐม เป็นประจำ� ทกุ เดอื น แมเ้ ธอจะยงั ไมไ่ ดม้ โี อกาสเขา้ กราบพระบรมศพหนา้ พระบรมโกศ แตเ่ ธอกต็ งั้ ใจไวว้ า่ จะใชเ้ วลาใหเ้ ปน็ ประโยชนต์ อ่ ผอู้ น่ื เปน็ ความดเี ลก็ นอ้ ยทพี่ อจะทำ� ถวายเพอื่ พระองคท์ า่ นได้ บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 101

102 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

หญงิ ชรา ผ้มู หี ัวใจน�ำทาง กาญจนา พ. / ชมพจน์ บรรยากาศโรงละครแห่งชาติวันนี้วุ่นวาย ผู้คนมากมายเหมือนทุกวัน บ่ายวันนี้มี ความพิเศษตรงที่คณุ ยายอารีย์ คชแก้ว วัย ๙๑ พร้อมน้องๆ ลูกๆ ลูกสะใภ้ และหลาน กว่า ๑๐ ชีวติ ก�ำลังงนุ งง มองหารถเขน็ ให้คุณยายน่งั ขณะท่ีกำ� ลังคิดหาทางวา่ จะตดิ ต่อขอ รถเข็นได้ตรงไหน แม่ค้าขายน้�ำก็เอาเก้าอ้ีมาให้คุณยายนั่ง สุดท้ายคุณยายและลูกที่คอย เข็นรถก็ต้องต่อแท็กซ่ีไปลงทะเบียนขอใช้รถเข็นด้านมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ส่วนคนที่ เหลอื ท่มี กี �ำลงั เดินไหวก็เข้าแถวรอเข้ากราบสักการะพระบรมศพ “ลูกชวนไปวันท่ี ๙ ธนั วาคม อากาศร้อน แตย่ ายก็อดทนได้ เพราะเราต้ังใจจะไป กราบพระบรมศพท่าน ถึงจะเหน่ือยก็ต้องทนให้ได้ วันที่ไปยายแก่กว่าคนอื่น ข้างในวัง คนอื่นๆ น่ังพ้ืน ยายน่ังเก้าอี้ น่ังรถเข็นอยู่ในเต็นท์ทหาร ช่ัวโมงกว่าก็ได้เข้าข้างใน ที่เร็ว เพราะเขาเหน็ วา่ เราแก่แล้ว “อยู่ในพระบรมมหาราชวัง นั่งรออยู่ข้างล่างนานมาก ไม่ได้ขึ้นไปสักที เขาให้คน หนุ่มสาวที่แข็งแรงขึ้นไปก่อน คนแก่อย่างยายข้ึนไปทีหลัง เพราะวันนั้นพระองค์โสมฯ เสดจ็ พอดี อย่ใู นช่วงพธิ ี เขาใหร้ อกอ่ น ยายคิดแต่ว่าอยากจะข้นึ ไปกราบในหลวงให้ได้ ถ้า เขาไม่ให้ข้ึนก็ต้องขอร้อง ขอให้ไดข้ ึ้นไปกราบใหไ้ ด้ พอไดก้ ราบแล้วร้สู กึ สบายใจ ไม่เหนื่อย เลย น่งั รอก็ไมป่ วดขาเลย ทงั้ ทป่ี กตจิ ะปวดมาก บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 103

ตอนพ่อแม่เสีย เราก็เสียใจ แต่ไม่เหมือนกับคราว สูญสิ้นในหลวงที่เราเสียใจมากกว่า พอนึกถึงก็ น�้ำตาไหล เพราะนึกถึงความดีของพระองค์ท่าน ทกุ อยา่ งทเ่ี ราเหน็ ทา่ นกท็ ำ�แตค่ วามดี ชว่ ยทกุ อยา่ ง ซงึ้ ในนำ�้ ใจของทา่ น พอเหน็ พระบรมโกศ เรากใ็ จหาย คิดถึงท่าน วันที่พระราชทานเพลิงพระบรมศพคง ใจหายกวา่ น้ี แตย่ ายก็ตัง้ ใจว่าจะไป “เจ้าหนา้ ท่ีกถ็ ามหลายครง้ั ว่านง่ั กราบได้หรอื เปล่า ยายกบ็ อกว่าได้ แตจ่ ริงๆ ไมไ่ ด้ หรอก แต่ยายด้ือบอกเขาว่าต้องช่วยจับตอนลุกข้ึนนะ เจ้าหน้าท่ีจะไม่ยอมให้ขึ้นไปกราบ หนา้ พระบรมโกศ พอพระองค์โสมฯ ท่านเสด็จฯ กลบั แลว้ ยายถึงได้ขึน้ เจ้าหน้าท่บี อกให้ นั่งกราบที่เก้าอ้ี ยายบอกว่าจะน่ังที่พ้ืน อยากกราบท่าน พอน่ังแล้วลุกไม่ไหว ลูกชายกับ เจา้ หน้าท่ชี ว่ ยกันพยงุ ให้ลุกข้นึ วันนนั้ มกี �ำลงั ใจมาก นง่ั พับเพยี บกราบได้ ปกตินัง่ เก้าอ้ียัง ต้องเหยียดขา” คณุ ยายและลกู หลานออกจากบ้านบา่ ยสอง กราบพระบรมศพในหลวงรชั กาลท่ี ๙ เสร็จเรียบร้อยกอ็ อกจากพระบรมมหาราชวังตอน ๒ ท่มุ แมจ้ ะไม่ไดท้ านข้าวเย็น แต่ความ ปล้ืมใจก็ท�ำให้ลืมหิวไปได้ ไม่หิวเลยดีใจ หญิงชราวัย ๙๑ ปล้ืมปีติมากถึงขนาดนั่งร้องไห้ ตลอดเวลา เปน็ ทั้งความปีตทิ ่ีไดม้ ากราบและเป็นทั้งความเศรา้ อนั ว้าเหว่ใจในขณะเดียวกนั ยง่ิ เมอื่ ไดเ้ ขา้ ไปเหน็ พระบรมโกศยง่ิ ประจกั ษแ์ จง้ แกใ่ จวา่ พระองคไ์ ดจ้ ากไปแลว้ จรงิ ๆ ดวงตา ยง่ิ พรา่ มวั ดว้ ยหยาดนำ�้ ตา ถงึ ขนาดปิดหนา้ รอ้ งไห้ 104 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

“ตอนพอ่ แมเ่ สยี เรากเ็ สยี ใจ แตไ่ มเ่ หมอื นกบั คราวสญู สนิ้ ในหลวงทเ่ี ราเสยี ใจมากกวา่ พอนึกถึงก็น�้ำตาไหล เพราะนกึ ถึงความดีของพระองคท์ ่าน ทกุ อย่างทีเ่ ราเหน็ ท่านก็ท�ำแต่ ความดี ช่วยทุกอย่าง ซึ้งในน้�ำใจของท่าน พอเห็นพระบรมโกศ เราก็ใจหาย คิดถึงท่าน วันทพี่ ระราชทานเพลิงพระบรมศพคงใจหายกวา่ น้ี แตย่ ายกต็ ้ังใจว่าจะไป” คุณยายท้ิงท้ายว่าอยากให้คนแก่ๆ ที่ต้ังใจไปกราบพระบรมศพในหลวง ลองไป ดเู ถอะ ไมล่ �ำบากเลย เพราะทกุ คนท่นี นั่ คอยเอาใจใส่ชว่ ยเหลือดีมาก ไมต่ ้องกังวล บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 105

…ทางทเ่ี ราจะชว ยกันได กค็ ือการทาํความคิดใหถกู และแนว แน ในอนั ที่จะยึดถือชาตบิ า นเมืองเปนท่หี มาย ตอ งเพลาการคดิ ถึงประโยชนเฉพาะตวั และความขดั แยงกนั ในสิ่งทมี่ ิใชสาระลง ผูใดมีภาระหนาทีอ่ ันใดอยู ก็เรง กระทาํใหส าํเร็จลุลวงไป โดยเตม็ กาํลังความสามารถ ดว ยความบริสทุ ธ์ิใจ ดว ยความเมตตา ดว ยความปรองดองกัน และดว ยความปรารถนาดตี อ กนั ท่ีสดุ ผลงานของทกุ คนนน้ั จะประมวลกนั เขาเปน ความสาํเร็จ และความวฒั นาถาวรของประเทศได ไมน านเกินคอย… พระราชดาํ รสั ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภมู ิพลอดลุ ยเดช บรมนาถบพติ ร พระราชทานแกป ระชาชนชาวไทย ในโอกาสขึ้นปใหม พทุ ธศักราช ๒๕๒๐ วนั ศุกรท่ี ๓๑ ธันวาคม ๒๕๑๙ 106 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

โครงการของเรา..พอ่ แม่ ลกู กาญจนา พ. สุทรินทร์ แสงชัย (ขา้ วเหนยี ว) อายุ ๓๙ ปี อรญั ญา วงศเ์ นยี ม (มิ้น) อายุ ๓๖ ปี เด็กชายบตุ รนิ ทร์ แสงไชย (ลกู หนนุ ) อายุ ๕ ขวบ ลูกสาวอย่ใู นทอ้ งช่อื ลมหนาว จะคลอดวนั ที่ ๑๐ มกราคม ๒๕๖๐ ไม่เพยี งแตพ่ สกนิกรหลากวัย นับแต่เดก็ ๆ จนถึงคุณตาคุณยายวยั กวา่ ๙๐ ทเ่ี ขา้ มากราบพระบรมศพท่ีในพระบรมมหาราชวัง ทุกคนยอมเหน่ือย ยอมอดทนล�ำบาก บ้าง บางวันมีแดดเปร้ียง บ้างบางวันมีสายฝนโปรยปราย แต่ดวงใจแห่งความจงรักต่อในหลวง ในพระบรมโกศก็ไม่เคยย่อท้อ บ้างเดินทางมาไกลจากเหนือสุด ใต้สุด บ้างมาจากต่าง ประเทศ บ้างพกิ ารทางรา่ งกาย แตห่ ัวใจแห่งความรักอาลัยนั้นม่นั คงนกั ครอบครัว “แสงชัย” เดนิ ทางมาพรอ้ มหน้าพอ่ แม่ลกู สามชวี ิต ไม่นบั ลกู สาวในท้อง ท่ใี กลจ้ ะลมื ตาดูโลกในเรว็ ๆ น้ี สทุ รนิ ทร์ แสงชยั หรอื ข้าวเหนียว วัย ๓๙ ปี กรรมการผจู้ ดั การบรษิ ัทงอกงามดี ผเู้ ปน็ หวั หนา้ ครอบครวั ปจั บุ นั รบั ผดิ ชอบกจิ กรรมทงั้ หมดของสโมสรบรุ รี มั ย ์ และสนามแขง่ รถ เติบโตมาในยคุ ขา่ ว ๒ ทมุ่ บอกเล่าวา่ นับเปน็ สริ มิ งคลแก่ชวี ติ ทต่ี นได้มโี อกาสทำ� งานถวาย ในโครงการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ ท�ำคอนเสิร์ตศิลปินแจ๊สให้ทอดพระเนตร และเมื่อปี ๒๕๕๕ ไดม้ โี อกาสออกแบบงาน “ทงุ่ มะขามหยอ่ ง ผนื แผน่ ดนิ ทองแหง่ พระมหากรณุ าธคิ ณุ ” ทท่ี งุ่ มะขามหยอ่ ง จ.อยธุ ยา ซึง่ พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภมู พิ ลอดุลยเดช สมเดจ็ พระนางเจา้ สริ กิ ิตต์ พระบรมราชินีนาถ และสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราช- กุมารี เสด็จฯ ไปทอดพระเนตร บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 107

“ผมเติบโตมาในยุคข่าวสองทุ่ม ซ่ึงเร่ิมด้วยเพลงมาร์ชราชวัลลภ ต่อด้วยข่าวใน พระราชสำ� นกั ตอ่ มาเมอื่ เปน็ ผใู้ หญข่ น้ึ กไ็ ดท้ ำ� งานรบั ใชถ้ วายในหลวงหลายงาน ตอนวยั รนุ่ ได้ทำ� งานท่ีโครงการพัฒนาหว้ ยฮอ่ งไคร้ ได้ออกแบบงาน ‘ท่งุ มะขามหยอ่ ง ผนื แผน่ ดินทอง แหง่ พระมหากรณุ าธิคณุ ’ ที่ทงุ่ มะขามหย่อง ตอนทีห่ ลายพระองคจ์ ะเสดจ็ ฯ ต้องดูทกุ อย่าง ทุกกระบวนการ ได้เห็นว่าทุกคนร่วมแรงร่วมใจกัน เราเป็นแค่ฟันเฟืองหนึ่งที่ได้ไปท�ำงาน อยู่ในงานใหญ่ๆ ไดเ้ ห็นพระองค์ทรงพระดำ� เนินผา่ นห่างไม่ถึงสองเมตร วันทไี่ ด้ท�ำงานเรา ท�ำเต็มท่ีให้สมกับสิ่งท่ีได้รับมอบหมาย เพราะคนที่มาดูคือเจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดิน ผมยังได้ ออกแบบไฟถวายในงานพระมหาชนก ครอบครัวเราก็ไปทกุ วนั ดูทุกรอบตงั้ แต่ซ้อม “ตอนเป็นวัยรุ่นท�ำคอนเสิร์ตศิลปินแจ๊ส พอเสร็จก็ส่งเข้าไปที่วังไกลกังวล เม่ือ พระองคท์ อดพระเนตรและมีรบั ส่ังชม เราก็ภมู ใิ จ” บา่ ยวนั นนั้ ทอ้ งฟา้ หมน่ ใหค้ วามรสู้ กึ เงยี บเหงา ขา่ วการสวรรคตของในหลวงรชั กาล ท่ี ๙ แพรก่ ระจา่ ยในสอื่ ตา่ งๆ ตงั้ แตพ่ ระอาทติ ยย์ งั ไมผ่ า่ นกลางทอ้ งฟา้ ภาพจำ� ชว่ งคำ�่ วนั นนั้ สุทรินทร์ก�ำลังขับรถอยู่บนทางด่วน มุ่งหน้ากลับบ้าน ขณะที่รถติดอยู่บนทางลาดลงถนน แจ้งวัฒนะ ส้ินเสียงประกาศทางวิทยุ เขารู้สึกตัวชา แต่ก็ได้แต่ทนทุกข์ใจอยู่ในรถคนเดียว หนักเข้าผู้ชายตัวโตคนน้ีต้องลงไปยืนร้องไห้อยู่ข้างรถ เม่ือมองผ่านม่านน�้ำตาไปรอบกาย สิ่งที่เห็นคือคนในรถทุกคันเปิดกระจกร้องไห้ เหตุการณ์ครั้งน้ีคือความสูญเสียของแผ่นดิน ประชาชนทกุ คนของพระองคไ์ มอ่ ายทจี่ ะรอ้ งไห้ ทมุ่ ตรงวนั นนั้ ทงั้ แผน่ ดนิ โศกเศรา้ บรรยากาศ เงียบเหงา ไดย้ นิ แตเ่ สียงรำ่� ไห้ หากเขาเป็นชายโสด เช้าวันที่ ๑๔ ตุลาคม เขาคงอยู่ที่ใดที่หน่ึงจากสนามหลวง ถึงโรงพยาบาลศิริราช เพ่ือร่วมส่งเสด็จพระบรมศพ แต่ในวันน้ีเขามีภรรยาที่ก�ำลังท้อง ๖ เดือน มีลูกชายวยั ๕ ขวบอกี ๑ คน แตเ่ มือ่ อยากไปอย่ใู กล้พระองคท์ ่านให้มากท่สี ุด เขาและครอบครัวจึงวางแผนร่วมกนั “ถงึ บา้ นกค็ ยุ กนั วา่ เราจะทำ� ยงั ไงดี วนั ที่ ๑๔ จะมพี ธิ เี คลอื่ นพระบรมศพ ถา้ ตวั คนเดยี ว ผมคงอยแู่ ถวนน้ั แลว้ แตเ่ รามภี รรยาทอ้ งแก่ ๖ เดอื น มลี กู นอ้ ย ๕ ขวบ เราอยากไปอยใู่ กลๆ้ พระองค์ เลยเรม่ิ ทำ� เปน็ โครงการของเราพอ่ แมล่ ูก ผมหว่ งลมหนาว ลูกทย่ี ังอยใู่ นทอ้ ง กบั ลูกชายคือลูกหนุน แต่เขาก็บอกว่าเขาอยากไปด้วย ผมสอนเขาเหมือนตอนผมเป็นเด็กที่ ผู้ใหญ่สอนว่าประเทศต้องมีชาติ ศาสน์ และกษัตริย์ จึงจะสมบูรณ์ เราวางแผนว่าจะไป กราบพระบรมศพให้ใกลท้ ส่ี ดุ ถา้ เราไปพรอ้ มคนอน่ื ภรรยาและลกู ผมคงไม่ไหว” สายวนั ตอ่ มาสทุ รนิ ทร์ แสงชยั และครอบครวั เรมิ่ ตน้ ชวี ติ ทมี่ าบญุ ครอง หาซอ้ื เสอ้ื ผา้ 108 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

เมื่อพระองค์ท่านยังทรงพระชนม์ เราไม่ค่อยนึกถึง พระองค์ท่าน รู้ว่าท่านอยู่ แต่ไม่เคยรู้สึก จนวันที่ สูญเสีย ขณะที่พระองค์ประชวร ประชาชนต่างก็ ทำ�งานหาเลี้ยงตัวเองไป พอวนั ที่ขา่ วกระพอื ออกมา มาก ถึงเพ่งิ ตระหนกั รู้ ความเป็นห่วง วุน่ วายใจ จึง เกิดข้ึนพร้อมกันท้ังประเทศ แม้พระราชดำ�รัสท่ีตรัส ก็ผ่านหูผ่านตาพวกเราทุกคน แต่ไม่ได้น้อมนำ�มาใช้ ต่อเมื่อในหลวงสวรรคต ได้กลับมาตีความ จึงเห็น ความหมายแท้จริงที่ซ่อนอยู่ พอได้ยินได้ฟังในวันท่ี ท่านไม่อยู่ จึงรู้ว่าคำ�ทุกคำ�มีความหมายอันลึกซ้ึง ซอ่ นนัยยะอยมู่ ากมาย สขี าว ด�ำ ท่เี หมาะแก่การไว้ทกุ ข์ใหเ้ จา้ ฟา้ เจา้ แผ่นดนิ ๔-๕ ปีทีผ่ า่ นมาเขาไม่เคยใสเ่ สอ้ื สดี �ำ ด้วยความเช่อื สว่ นตัว แตค่ รั้งนเ้ี ขาเปลีย่ นเสอื้ ผ้าของตนเองเป็นสีดำ� หลงั เสรจ็ สน้ิ พธิ ที างศาสนาทพ่ี ระบรมมหาราชวงั ผคู้ นกท็ ยอยกลบั บา้ น สทุ รนิ ทรแ์ ละ ครอบครวั รอเวลานั้นอยอู่ ย่างจดจอ่ รบี เดินทางสวนเข้าไป หาทีจ่ อดรถใกล้สนามหลวงให้ มากทสี่ ดุ เทา่ ทจี่ ะทำ� ได ้ แลว้ ๓ คนพอ่ แมล่ กู กน็ งั่ รถตกุ๊ ๆ และเดนิ ตอ่ ไปกลางทอ้ งสนามหลวง มเี ปใ้ บเล็ก ในน้ันมนี ำ้� เส่อื พัดลม ขนม พรอ้ มสรรพ ได้ท่นี ั่งเรียบร้อยครอบครวั เล็กๆ กเ็ รมิ่ สวดยอดพระกัณฑ์ไตรปิฏก เขาและครอบครวั ท�ำอยา่ งน้เี ปน็ ประจ�ำ รวม ๑๐ วนั หลงั จากท่ี บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 109

ผคู้ นหลงั่ ไหลเขา้ สทู่ อ้ งสนามหลวงไมข่ าดสาย ครอบครวั นจี้ งึ หยดุ เดนิ ทางไปกราบพระบรม- ศพและสวดมนตอ์ ุทิศถวายพระองค์ท่าน “ผมไม่เคยเข้าไปด้านในพระบรมมหาราชวัง ผมเป็นคนธรรมดา ที่ของผมคือท้อง สนามหลวง เราไปกนั ชว่ งบา่ ย ช่วงค�่ำ กราบพระองคท์ ่านท่ีรมิ กำ� แพง ได้รบั เสดจ็ ส่งเสด็จ พระราชวงศ์ เราสวดมนต์กลางทอ้ งสนามหลวง ไมไ่ ดไ้ ปทกุ วนั เพราะบางวนั ฝนตก แต่กไ็ ป ไดร้ วมประมาณ ๑๐ วนั “ผมเป็นคนท�ำงานอีเวนท์ ช่วงแรกที่ไป ผมโพสต์เร่ืองจอแอลอีดีว่าน่าจะมี จะได้ ถ่ายทอดพระราชพิธีออกมาให้ประชาชนท่ีอยู่ข้างนอกได้เห็น ได้ฟังด้วย ก็มีคนท่ีเราเคย ท�ำงานด้วยถามวา่ จะเอาก่จี อ ผมก็ประสานงานใหท้ างเขตกับเจ้าของจอได้คยุ กนั วนั รงุ่ ขึน้ ก็มจี อมาตั้ง มีเคร่ืองเสยี ง ผมก็ภมู ิใจเล็กๆ ทเ่ี ราไดเ้ ชือ่ มประสานให้ พอหลงั ๆ เรม่ิ รู้สกึ ว่า คนไปถ่ายรูปสนุกกัน เราเร่ิมสวดมนต์ไม่ค่อยได้ พอดีเจ้านายบอกให้กลับมาท�ำงานถวาย พระราชวงศบ์ ้าง เราก็กลบั มาลยุ ท�ำงาน ผมถกู ส่งไปประเทศลาว ทำ� งาน ๕๐ วัน เร่ืองของ ‘เจ้าชีวติ ’ ชว่ งปลายเดอื นพฤศจกิ ายน ท่ีหอวัฒนธรรมเวียงจันทน์” เขา ภรรยา และลูกเล็ก ใช้เวลาช่วงหน่ึงของชีวิตร่วมกันสวดมนต์อุทิศถวายแด่ พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภมู ิพลอดลุ ยเดช อรัญญา วงศเ์ นยี ม หรอื ม้ิน วยั ๓๖ ปี คุณแม่ที่ท้องก�ำลังโตใกล้คลอดบอกว่าเธอซาบซึ้งใจท่ีได้ท�ำเพื่อในหลวงเป็นครั้งสุดท้าย เธอจึงเดินทางไปพร้อมสามีและลูกเล็กอีกหนึ่งคน โดยไม่รู้สึกถึงความยากล�ำบาก หรือ เหนื่อย ลกู น้อยที่อย่ใู นทอ้ งกไ็ มร่ บกวนใหแ้ มต่ ้องล�ำบากกว่าปกติ “มนิ้ ไดไ้ ปเฝา้ กซ็ าบซงึ้ ใจ อยา่ งนอ้ ยกไ็ ดท้ ำ� เพอื่ ในหลวงบา้ ง รสู้ กึ วา่ นคี่ อื ครงั้ สดุ ทา้ ย ที่จะท�ำเพ่ือพระองค์ อยากไปแสดงความกตัญญูให้ได้มากที่สุด ลืมไปเลยว่าตัวเองก�ำลัง ท้อง ลูกในทอ้ งเขากไ็ มก่ วน ไมท่ �ำให้เรารูส้ ึกเหน่ือยท่ีจะไปตรงนั้น วนั ที่เรามภี ารกิจ ฝนตก ไม่ได้ไปสนามหลวง อยู่บา้ นก็คอยตดิ ตามดขู า่ ว เพลงพระราชนพิ นธ์ เราก็ซาบซงึ้ นำ�้ ตาซมึ ตลอด ยงิ่ ไดเ้ หน็ พระราชกรณยี กจิ ของพระองค์ ยงิ่ ดกู ย็ ง่ิ ซาบซง้ึ ใจ เวลาทเี่ หน็ พระองคเ์ สดจ็ ฯ ไปตามพน้ื ทตี่ ่างๆ ต้องสมบุกสมบนั ทา่ นเหนอ่ื ยมาก พอได้ดูก็น�้ำตาซมึ บอกไมถ่ กู วา่ รู้สึก อย่างไร แต่พอเห็นพระองค์ เรารู้ว่าต่อไปน้ีไม่มีในหลวงแล้ว บอกไม่ได้เลยว่าเราจะหยุด ร้องไห้เสียใจเม่ือไร “เมื่อพระองค์ท่านยังทรงพระชนม์ เราไม่ค่อยนกึ ถึงพระองคท์ ่าน รูว้ า่ ท่านอยู่ แต่ ไมเ่ คยรสู้ กึ จนวนั ทส่ี ญู เสยี ขณะทพ่ี ระองคป์ ระชวร ประชาชนตา่ งกท็ ำ� งานหาเลยี้ งตวั เองไป พอวันทข่ี ่าวกระพือออกมามาก ถงึ เพ่งิ ตระหนกั รู้ ความเป็นห่วง วุ่นวายใจ จงึ เกดิ ขึ้นพรอ้ ม กันทั้งประเทศ แม้พระราชด�ำรัสท่ีตรัสก็ผ่านหูผ่านตาพวกเราทุกคน แต่ไม่ได้น้อมน�ำ มาใช้ ต่อเมื่อในหลวงสวรรคต ได้กลบั มาตีความ จงึ เห็นความหมายแทจ้ ริงท่ีซ่อนอยู่ พอได้ ยินได้ฟังในวันที่ทา่ นไมอ่ ยู่ จงึ รูว้ า่ ค�ำทุกค�ำมคี วามหมายอนั ลึกซึ้งซ่อนนยั ยะอย่มู ากมาย” 110 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

เพราะเกิดในครอบครัวชนช้ันกลางที่ปลูกฝังให้รักพระเจ้าแผ่นดิน ผ่านค�ำขวัญวัน เด็ก วา่ ต้องรกั ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ พอมีครอบครัว มีลกู หัวหน้าครอบครวั แสงชัยจงึ ปลกู ฝัง วนั ละเลก็ วนั ละนอ้ ย ใหล้ กู ชายไดต้ ระหนกั ถงึ คณุ คา่ ของสง่ิ น ้ี หวงั วา่ วนั หนงึ่ ลกู ชายวยั ๕ ขวบ จะได้รู้ซ้งึ วา่ เขาเกดิ ในแผ่นเดินรัชกาลที่ ๙ มีชวี ิตและเตบิ โตขน้ึ ในร่มเงาของราชวงศจ์ ักรี “ลกู หนุนรกั ในหลวงมากกว่าป๊า มากกวา่ มา๊ หนุนชอบร้องเพลงพระราชาในนิทาน ด้วย” ลกู ชายวัย ๕ ขวบหยดุ เล่น พดู เบาๆ ถงึ ความรูส้ กึ ของตน ทำ� ใหฉ้ นั ไดเ้ หน็ ความ รักงอกงามในใจของเดก็ ชายตวั น้อยท่พี ่อแม่เฝา้ รดน้ำ� พรวนดนิ ให้เจริญเติบโตขึ้นอยา่ งผทู้ ่ี ระลึกในพระคุณของในหลวงในพระบรมโกศและพระราชวงศจ์ กั รี บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 111

…หนาทแ่ี ตละคน แตล ะคนกม็ ี และมคี วามสามารถแตกตางกัน จะตองอาศัยผอู ืน่ ในส่งิ ทเ่ี รายงั ไมแตกฉาน เราไมชาํนาญ ฉะนนั้ แตล ะคนยอ มตอ งอาศัยคนอ่ืน ถาแตละคนอาศยั คนอื่นไดก ็เปน บญุ ของแตละคน เพอ่ื ทจ่ี ะอาศยั กนั ไดก็ตอ งเมตตาซง่ึ กนั และกนั … พระราชดํารสั ของพระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภูมิพลอดลุ ยเดช บรมนาถบพติ ร พระราชทานแกคณะบคุ คลตา งๆ ทเ่ี ขา เฝา ฯ ถวายพระพรชยั มงคล เน่ืองในโอกาสวนั เฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย วนั เสารท ่ี ๔ ธนั วาคม ๒๕๑๙ 112 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

King of Inspiration ณฐั พงศ์ เสือดี ภ า พ ถ่ า ย สุ ด ท้ า ย ข อ ง พ่ อ ...ภายในร้านเคร่ืองดื่มย่านลาดพร้าว บทเพลงจากแผ่นเสียงไวนิลดังคลอเคลีย ชายหนุ่มผมยาว สวมแว่นสายตา รูปร่างสูงโปร่ง แต่งตัวตามสไตล์ ในสมัยท่ีผู้คนนิยม ขนานนามใหก้ บั กลมุ่ คนลกั ษณะนวี้ า่ ฮปิ เตอรผ์ ทู้ มี่ คี วามเปน็ ตวั เองสงู รกั ในอสิ ระ และยาก ท่ีจะลอกเลยี นหรอื คอยเดินตามแบบใคร... มองผวิ เผนิ ชายหนมุ่ วยั ๓๕ ปี อยา่ งอานนท์ พนิ จิ ดำ� อาจเปน็ หนงึ่ ในผคู้ นทจ่ี ดั อยู่ ในหมวดค�ำจ�ำกัดความนน้ั แต่เขากลบั บอกว่า “อยากเรยี กหรืออยากใหผ้ มเปน็ อะไรกเ็ ปน็ แต่ผมไม่ใชศ่ ลิ ปิน ผมแคช่ อบถา่ ยภาพเหมอื นในหลวง” และคงเปน็ ประโยคทิง้ ทา้ ยนเี้ องท่ี ท�ำให้เขาหยิบอุปกรณ์ท่ีใช้ท�ำมาหากินในต�ำแหน่งช่างภาพออกไปยังท้องสนามหลวงใน คำ�่ คนื แรกๆ หลังการสวรรคตของในหลวงรัชกาลท่ี ๙ “คืนที่รู้ข่าว คืนน้ันผมยังน่ังอยู่ในร้านเหล้ากับเพื่อนๆ คุยกันสนุกสนาน แต่พอมี เพื่อนในกลุ่มเงยหน้าขึ้นมาจากโทรศัพท์ แล้วพูดประโยคหนึ่งส้ันๆ ทุกคนก็นิ่งเงียบ” เขา เรมิ่ ต้นเล่าในวินาทีแรกทที่ ราบข่าวร้าย ในวันถัดมาเขาก็ไม่รีรอที่จะเดินทางมุ่งหน้าไปยังพระบรมมหาราชวังทันที เพราะ สญั ชาตญาณชา่ งภาพบอกกบั เขาวา่ ภาพประวตั ศิ าสตรส์ ดุ ทา้ ยของในหลวงผทู้ ส่ี ะพายกลอ้ ง ไปทกุ ๆ สถานทีท่ ัว่ ประเทศองค์นี้ ยังไงเขากต็ อ้ งถ่ายเกบ็ เอาไว้ “ตอนแรกทไี่ ป ตั้งใจจะถ่ายแค่ภาพบรรยากาศ พอไปถึงในชว่ งคนื แรกๆ คนเยอะ มาก และทุกคนกจ็ ะหยบิ โทรศัพทข์ นึ้ มาถา่ ยรปู ตวั เองกบั พระบรมมหาราชวัง เปน็ ภาพและ อารมณท์ ่เี ราไมต่ อ้ งสงสยั เลยว่าทำ� ไม เพราะทกุ คนในตอนน้นั คงรูส้ ึกไม่ตา่ งกนั บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 113

“ชว่ งเวลานน้ั คนทเี่ หน็ วา่ เราสะพายกลอ้ งเดนิ ไปเดนิ มา กม็ กั จะไหวว้ านสง่ โทรศพั ท์ ให้เราช่วยถ่ายรูปให้ จึงเป็นท่ีมาให้เราคิดที่จะยกกล้องตัวเองข้ึนมาอาสาถ่ายภาพให้ ผม เขา้ ใจนะ คนทม่ี าทนี่ ต่ี อ้ งการเกบ็ ภาพตวั เองไวเ้ ปน็ ทรี่ ะลกึ วา่ ครง้ั หนงึ่ เขาเคยมารว่ มไวอ้ าลยั ให้กับในหลวง รัชกาลท่ี ๙ ผู้เป็นที่เคารพรักของพวกเขา ภาพท่ีเขาอยากได้ก็น่าจะเป็น ภาพถ่ายท่ีมคี ณุ ภาพ” อานนท์ ผู้ยึดอาชีพการถา่ ยภาพหาเล้ียงตนเองเล่า เมอ่ื มโี อกาสกลบั มาทที่ อ้ งสนามหลวงอกี ครง้ั อานนทจ์ งึ มาพรอ้ มกบั ปา้ ยทมี่ ขี อ้ ความ เขียนวา่ “ถ่ายภาพฟร”ี “ตอ้ งใชป้ า้ ยชว่ ย เพราะจะตะโกนบอกตลอดคงไมไ่ ด ้ วนั ทเ่ี ราแขวนปา้ ยไปคนกม็ อง แปลกๆ แตพ่ อไดอ้ า่ น เขากจ็ ะเดนิ เขา้ มาใหช้ ว่ ยถา่ ยภาพใหอ้ ยตู่ ลอด ถา้ ถามวา่ เหนอ่ื ยไหม ทำ� แบบนแี้ ลว้ ไดอ้ ะไร ผมคงตอบไมไ่ ดห้ รอก แตส่ ง่ิ ทผี่ มเหน็ และรสู้ กึ ไดใ้ นชว่ งเวลานน้ั นา่ จะ คือค�ำตอบทดี่ ที สี่ ดุ แล้ว “เราไม่ต้องเด่นดังหรือเป็นช่างภาพท่ีมีรายได้สูงๆ เพียงแค่เราเป็นคนตัวเล็กๆ ธรรมดาทสี่ ามารถทำ� ในสิ่งทีต่ ัวเองรัก ยิ่งน�ำสิง่ ท่ีเรามีเราถนดั ไปช่วยเหลอื คนอน่ื ๆ ไดบ้ ้าง ผมว่าเรื่องแบบน้ีล่ะที่พระองค์ท่านอยากให้เราช่วยกันท�ำ และทุกครั้งที่ผมกดปุ่มชัตเตอร์ เสร็จ เสยี งค�ำขอบคณุ กจ็ ะดังต่อทา้ ยเสมอ” ชา่ งภาพอาสาเลา่ พรอ้ มรอยยม้ิ อ่ิมใจ ท่ ว ง ทํ า น อ ง จ า ก ค ว า ม โ ศ ก เ ศ ร้ า ...ในค่�ำคืนท่ีเสียงแว่วร�่ำไห้ถูกส่งต่อกันมานั้น ความเป็นกังวลท่ีเคยอยู่ภายในใจ ทำ� ให้เธอบอกกบั เจา้ ของรา้ นอาหารใหร้ ีบเปดิ ทีวีทันที ภาพแถลงการณ์ประกาศครง้ั ส�ำคญั ในประวัติศาสตร์ ที่เริ่มต้นท�ำลายหัวใจคนไทยไปพร้อมๆ กัน ได้รับการบันทึกไว้ในเวลา ราวๆ หน่งึ ทมุ่ ตรง... “เรานงั่ กนิ ขา้ วอยใู่ นตลาด กไ็ ดย้ นิ เสยี งรอ้ งไหด้ งั ตอ่ ๆ กนั มาเปน็ ทอดๆ เหมอื นตอน ท่ีเราเคยอ่านนยิ ายเรื่องสี่แผ่นดนิ แล้วน้�ำตาเราก็ไหล” หยดน้�ำตาที่มาจากความเสียใจของ ชนกพร พัวพัฒนกุล หรือ เมย์ อดีตนิสิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สมาชิกวงดนตรี CU Band ต�ำแหน่งแซกโซโฟน ที่เธอมักมี โอกาสเล่นเพลงพระราชนิพนธ์อยู่บ่อยๆ แมก้ ระทง่ั เมื่อเรยี นจบแล้ว เธอยงั ได้รบั โอกาสให้ เข้ารว่ มกบั วงศษิ ย์เกา่ ซ่งึ รุ่นพๆี่ สมาชิกมือเกา๋ ภายในวงหลายคนก็เป็นสมาชกิ ของวง อส. ทเี่ คยไดเ้ ลน่ ดนตรกี บั พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี ๙ จงึ ทำ� ใหเ้ ธอไดร้ บั รเู้ รอ่ื งราว จากค�ำบอกเล่าถงึ พระอจั ฉรยิ ภาพทางดา้ นดนตรีของพระองค์ทา่ นอยเู่ สมอๆ “ตอนทท่ี ราบขา่ ว เราเสยี ใจมาก ไดแ้ ตถ่ ามตวั เองอยใู่ นใจวา่ เราจะสามารถทำ� อะไร 114 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

ไดบ้ ้างทจี่ ะสามารถถ่ายทอดความรูส้ กึ นี้ เม่ือนึกถึงพระองคท์ า่ น อยา่ งแรกเลยก็คอื เพลง พระราชนพิ นธท์ กี่ ลายมาเปน็ แรงบนั ดาลใจ และเราเลอื กจะเลา่ ผา่ นเพลงพระราชนพิ นธข์ อง พระองค์ “เพลงนี้ ตอนแรกตั้งใจจะแต่งเปน็ กลอน ไมไ่ ด้คิดว่าจะท�ำออกมาเป็นเพลง ค�ำแรก ท่ีเราแต่งออกมาจากความรู้สึกและนึกถึงในตอนนั้น เราได้ยินเสียงร้องไห้ คือเสียงแว่ว ซ่ึงก็เป็นค�ำแรกของเน้ือเพลงด้วย คือแว่วเสียงราษฎร์ร่�ำไห้ในยามค่�ำ พอลองน�ำชื่อเพลง พระราชนพิ นธ์มาเรยี บเรยี งตอ่ ๆ กัน ก็มีความลงตวั อะไรหลายๆ อย่าง เช่น พอถงึ วันศุกร์ วันรุ่งขึ้นเป็นวันท่ีมีพระราชพิธีเคลื่อนพระบรมศพก็ไปตรงกับช่ือเพลง “ศุกร์สัญลักษณ์” ซ่ึงปกติเราก็คงไม่รู้ว่าจะน�ำชื่อเพลงน้ีมาใส่ลงในกลอนได้ยังไง แต่เป็นความบังเอิญที่ พระราชพิธตี รงกับวนั ศุกร์พอด”ี ชนกพร ทีป่ ัจจบุ ันเปน็ อาจารยป์ ระจ�ำสาขาวชิ าภาษาไทย คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหดิ ล เล่าถึงท่ีมาของแนวทางการแต่งบทเพลง “พอมาตามแนวนี้ เราก็กลับมาน่ังไล่เรียงดูช่ือเพลงพระราชนิพนธ์ พบว่าพอดีกับ เรือ่ งราวท่ีเราอยากจะเลา่ จนกลายเป็นกลอนบทน้ีขน้ึ มา” เมือ่ เธอน�ำโพสต์ลงในเฟสบ๊คุ ทางรุ่นน้องสมาชิกในวง CU Band ชุดปัจจุบนั ได้พบ จึงบอกกับเธอถึงความสวยงามของถ้อยค�ำ และขออนุญาตน�ำมาเรียบเรียงใส่ท่วงท�ำนอง ดนตรี สุดท้ายก็กลายเป็นบทเพลงท่ีแสนไพเราะในชื่อ “รักในดวงใจนิรันดร์” โดยเป็นการ อัญเชิญเพลงพระราชนิพนธ์ ๒๘ ช่ือมาร้อยเรียงกัน เพื่อถวายแด่พระบาทสมเด็จพระ- ปรมนิ ทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ ๙ “การแตง่ เพลงน ี้ ใชเ้ วลาอยหู่ นงึ่ คนื ขณะนง่ั รถจากกรงุ เทพฯ ไปทำ� งานทอี่ บุ ลราชธานี นกึ ถงึ พระองคก์ ย็ งั รอ้ งไหอ้ ยตู่ ลอด หยดุ รอ้ งไหไ้ มไ่ ด ้ เราจงึ ตอ้ งหาอะไรทำ� เพอ่ื ใหเ้ กดิ สมาธิ หลดุ จากความโศกเศรา้ นนั้ ไปใหไ้ ด ้ ซง่ึ เรากพ็ ยายามทำ� ไดจ้ นสำ� เรจ็ หวงั วา่ บทเพลงนจี้ ะเปน็ สว่ นหนง่ึ ทที่ ำ� ใหเ้ ราระลกึ ถงึ ภาพทพี่ ระองคท์ รงดนตรสี ง่ ความสขุ ใหก้ บั คนไทย และระลกึ ถงึ สิ่งดงี ามทที่ รงมอบไวใ้ ห้กบั เรา” นิ ท ร ร ศ ก า ร แ ห่ ง แ ร ง บั น ด า ล ใ จ ดอกไม้นานาพันธุ์ หลากสสี ันที่เธอและคนรักปลกู ไวร้ อบๆ บรเิ วณบา้ น ถกู เธอนำ� มาคดั ลอกลงบนแผ่นกระดาษดว้ ยปลายพกู่ นั อย่างบรรจง มนั่ ใจ ตามทักษะท่ีได้รำ�่ เรยี นมา จากคณะจติ รกรรม ประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร การวาดภาพด้วยสีน้�ำและการสรา้ งสรรค์งานศลิ ป์ คือหนึ่งในกิจวตั รท่มี กั จะเกดิ ขน้ึ ในสวนหลงั บา้ นของเธอ แตภ่ ายหลงั การทราบขา่ วรา้ ยพรอ้ มๆ กบั คนไทย ดอกไมท้ เ่ี ธอเคย บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 115

วาดเหลา่ นน้ั กลับดูไร้สีสัน หมดสน้ิ ความงดงาม และน่ีคงทำ� ใหเ้ กิดคำ� ถามเลก็ ๆ ขน้ึ ภายใน ใจเธอคนน้ี ดวงแก้ว ศรไี ชยวาน หรอื พแ่ี กว้ เป็นคนกรงุ เทพฯ โดยก�ำเนิด ที่เบือ่ การใช้ชวี ติ ในเมืองหลวง เม่ือ ๔-๕ ปีก่อน จึงตัดสินใจย้ายไปใช้ชีวิตบั้นปลายแถบเข่ือนล�ำตะคอง อ.ปากชอ่ ง จ.นครราชสมี า แมจ้ ะเลอื กหลกี เลย่ี งความวนุ่ วาย แตน่ อกเหนอื จากอาชพี ศลิ ปนิ อิสระแล้ว การเป็นอาจารย์คอยให้ความรู้กับนักศึกษาในมหาวิทยาลัยและผู้สนใจเรียนรู้ งานศิลป์ ก็ยงั เปน็ อกี หน่ึงความต้งั ใจทเ่ี ธอต้องการท�ำ เพือ่ สานต่องานศิลปะให้คงอยู่ เมอ่ื มสี องความปรารถนาเช่นนี้ เธอจงึ ยังคงเดินทางเข้ามากรุงเทพฯ ในชว่ งวันหยุดสดุ สปั ดาห์ “วนั ทเี่ รานงั่ รถเขา้ มาในกรงุ เทพฯ รสู้ กึ ไดท้ นั ทวี า่ ทกุ อยา่ งเปลยี่ นไป บรรยากาศดเู งยี บ และคิดว่าเร่อื งราวทเ่ี กิดข้นึ ต้องมีการพดู คยุ กันในกล่มุ เพอ่ื นๆ แล้วก็เปน็ เช่นนน้ั เพราะทกุ คนในที่ประชุมของสมาคมศิษย์เก่าที่เราเป็นหน่ึงในคณะกรรมการบริหารสมาคมนักศึกษา เกา่ คณะจติ รกรรมฯ มหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากร มคี วามเหน็ ตรงกนั วา่ ควรจะตอ้ งทำ� อะไรสกั อยา่ ง เพ่ือตอบแทนพระองค์ท่าน” พ่ีแก้ว เล่าถึงท่ีมาท่ีไปในการเกิดกิจกรรมเล็กๆ ท่ีจะท�ำเพ่ือ ในหลวงรชั กาลท่ี ๙ จดุ เรมิ่ ตน้ ในการวาดภาพและจดั แสดงพระบรมสาทสิ ลกั ษณร์ ชั กาลท่ี ๙ จากทป่ี ระชมุ ทม่ี มี ตจิ ะรวบรวมศษิ ยเ์ กา่ ใหม้ ารว่ มนอ้ มถวายความอาลยั และสำ� นกึ ในพระมหากรณุ าธคิ ณุ แด่องค์พ่อหลวงรัชกาลท่ี ๙ โดยส่ือความหมายผา่ นการสร้างสรรค์ศลิ ปะในสาขาวชิ าชีพท่ี เลา่ เรยี นมา จงึ มกี ารชวนเพอ่ื นจติ รกรรมฯ รนุ่ ๓๓ ไปวาดภาพพระบรมสาทสิ ลกั ษณด์ ว้ ยกนั หากใครไดเ้ ดนิ ทางไปยงั พระบรมมหาราชวัง เพ่ือเคารพพระบรมศพ และมีโอกาส เดนิ ผา่ นรว้ั กำ� แพงดา้ นหนา้ ของมหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากร จะไดพ้ บกบั ภาพพระบรมสาทสิ ลกั ษณ์ รัชกาลที่ ๙ ท่เี ป็นเสมอื นแกลเลอรีขนาดย่อมๆ แต่ทรงพลังท้ัง ๙ ภาพ ซ่งึ เปน็ ผลงานของ รนุ่ นอ้ งๆ นกั ศกึ ษาศลิ ปากร และหากเดนิ เขา้ ไปภายในบรเิ วณลานอนสุ าวรยี ร์ ปู ปน้ั อาจารย์ ศลิ ป์ พรี ะศรี จะไดพ้ บกบั ภาพพระบรมสาทสิ ลกั ษณอ์ กี นบั รอ้ ยทเ่ี รยี งรายอยรู่ อบทศิ จนเกดิ เป็นก�ำแพงทแี่ สดงถึงความจงรกั ภกั ดที ี่ใครๆ มักจะมาถ่ายภาพเก็บไว้ ส�ำหรับรูปที่พี่แก้วเลือกมาวาด คือรูปที่พระองค์แย้มพระสรวล เพราะเธอดูแล้ว สบายใจ ตรงกบั สงิ่ ทต่ี อ้ งการแสดงออกถงึ ความรสู้ ำ� นกึ ในพระมหากรณุ าธคิ ณุ ของพอ่ หลวง รัชกาลท่ี ๙ ท่ีทรงท�ำให้พสกนิกรมีความร่มเย็นเป็นสุข โดยเธอถ่ายทอดผลงานออกมา ในรูปแบบของศิลปะสมัยใหม่ ตามแบบฉบับงาน Modern Art ใช้สีสดๆ แทนค่าลงบน พระบรมฉายาลักษณ์ สีสันท่ีสดใสแสดงออกถึงความสุข ความทันสมัย ไม่หยุดน่ิงที่จะ พฒั นาความสามารถให้เจริญกา้ วหน้าตลอดไป บรรยากาศระหว่างการวาดภาพ พีแ่ กว้ เล่าให้ฟงั วา่ เน่อื งจากกิจกรรมการวาดภาพ “ในหลวงของประชาชน” คร้ังนี้ เป็นการรวมนักศึกษาเก่าคณะจิตรกรรมฯ มหาวิทยาลัย 116 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

ศิลปากรจากรนุ่ ต่างๆ ไดม้ ากมายที่สดุ เท่าท่ีเคยทำ� กจิ กรรมมา จึงเกิดบรรยากาศของความ เปน็ รุน่ พีร่ ุ่นนอ้ ง ความรกั ความอบอนุ่ ความสามัคคี ในหมู่คนทีร่ กั ศิลปะและเคยร่วมเรียน มาด้วยกนั อย่างไม่เคยมีมาก่อน นอกจากนี้เหนือส่ิงอ่ืนใดคือ ทุกคนมีความรู้สึกเป็นอันหน่ึงอันเดียวกันในการร่วม แสดงความอาลัยและส�ำนึกในพระมหากรุณาธิคุณขององค์พ่อหลวงรัชกาลท่ี ๙ ที่ทรงมี ความเป็นศิลปิน ทุกๆ คนท่ีมาจึงไดถ้ า่ ยทอดความร้สู ึกลงไปในภาพวาดอย่างสุดฝมี ือ “เราได้เห็นความเป็นศิลปินของในหลวงรัชกาลที่ ๙ ตรงไหนบ้างนั้น ก็คงมาจาก ความประทับใจภาพเขียนฝีพระหัตถ์พระบรมฉายาลักษณ์ของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระ- บรมราชินีนาถหลายต่อหลายภาพที่เรียบง่าย แต่ก็สวยงามมาก และทรงท�ำให้เราได้เห็น วา่ พระองค์เป็นอคั รศิลปินอยา่ งแท้จริง เพราะเราจะรวู้ ่าคนทจี่ ะสามารถทำ� งานศลิ ปะได้ดี ส่วนหนึง่ ก็ตอ้ งออกมาจากใจด้วยความรกั เชน่ เดยี วกนั “การเป็นนักวาดหรือท�ำงานด้านศิลปะท่ีดีควรกล้าแสดงออกอย่างตรงไปตรงมา ไม่เลียนแบบผู้อื่น ขยันหมั่นเพียรฝึกฝนตนเองอยู่เสมอ เพราะศิลปะคือความดีงาม และ เป็นอารมณ์ความรสู้ กึ ทีส่ ามารถถ่ายทอดจากคนหนง่ึ ไปสอู่ กี คนหนึง่ ได้ ซึ่งจะชว่ ยสรา้ งแรง บนั ดาลใจและยกระดบั จติ ใจของคนใหส้ งู ขน้ึ จนในทสี่ ดุ นำ� ไปสกู่ ารทำ� ใหเ้ ราพรอ้ มทจี่ ะมอบ ความสขุ ให้ เราพร้อมทจ่ี ะทำ� ความดเี พือ่ ผอู้ นื่ ” ศิลปินหญิงเล่าถึงกล่มุ คนเลก็ ๆ ท่ีพยายาม ชว่ ยกนั ปรบั พืน้ ฐานทางใจด้วยงานศิลป์ จากภาพพระบรมสาทิสลกั ษณ์ รชั กาลที่ ๙ ผทู้ รง เป็นแรงบนั ดาลใจในการทำ� ความดขี องผคู้ นทั้งประเทศ บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 117

118 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

รอยย้ิมบน Shuttle Bus ทิพย์สดุ า เกษตร ช่วงเย็นของวนั ที่ ๑๓ ตุลาคม ๒๕๕๙ หมอกปกคลุมไปท่ัวบริเวณสวนสาธารณะ ใกลบ้ า้ นของฉัน บรรยากาศมดื ครมึ้ ผดิ ปกติ แทบไม่เหลือใครอกี ในสวนน้นั เหมอื นทงั้ โลก ก�ำลงั หยุดหมุน ใบไมน้ ง่ิ สนทิ เมือ่ กลับถึงบา้ น สำ� นักพระราชวงั ประกาศว่าพระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลท่ี ๙ เสด็จสวรรคต ราวกับว่า ต้นไม้ อากาศ ดนิ นำ�้ ในสวนนน้ั จะรบั รไู้ ดก้ อ่ นการประกาศของสำ� นกั พระราชวงั เสยี อกี ดวงอาทติ ย์ ที่เปน็ ศนู ย์รวมจติ ใจของชาวไทยไดล้ ับขอบฟา้ ไปแลว้ ทุกสิ่งทุกอย่างในวันต่อๆ มาเป็นไปด้วยความสับสน ทั้งเร่ืองการปฏิบัติตัว การ แต่งกาย หรือแม้กระทั่งการปรับใจ และการปรับอีกเรื่องท่ีมีผลต่อชีวิตประจ�ำวันคือเร่ือง การเดนิ ทาง เพราะความสบั สนตา่ งๆ ทตี่ อ้ งเผชญิ ทำ� ใหค้ นไทยตอ้ งการทพี่ งึ่ ทางใจหลงั จาก การสญู เสยี นน่ั คือการได้ไปถวายความอาลัยต่อในหลวงรัชกาลท่ี ๙ ท่พี ระบรมมหาราชวงั เนื่องจากมีประชาชนจ�ำนวนมากท่ีต้องการเข้าไปกราบพระบรมศพ รัฐบาลจึงประกาศปิด ถนนรอบพระบรมมหาราชวังตั้งแต่รอบบริเวณท้องสนามหลวงเพื่ออ�ำนวยความสะดวก ให้ประชาชนเข้ามากราบพระบรมศพได้อยา่ งสะดวก โดยปิดการจราจร ๘ เส้นทาง หา้ มรถ ทกุ ชนดิ ผ่านตลอด ๒๔ชัว่ โมง ได้แก่ ๑. ถนนราชด�ำเนินใน ตัง้ แต่แยกผ่านพิภพลีลา - แยกปอ้ มเผดจ็ ดัสกร ๒. ถนนสนามไชย ตง้ั แตป่ อ้ มเผดจ็ ดสั กร - วงเวยี น รด. ๓. ถนนหนา้ พระลาน ต้ังแต่ปอ้ มเผดจ็ ดสั กร - ทา่ ช้าง ๔. ถนนหนา้ พระธาตุ ตง้ั แตป่ ระตวู เิ ศษไชยศรี - แยกตดั ถนนพระจนั ทร์ ๕. ถนนหับเผย บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 119

๖. ถนนหลักเมือง ๗. ถนนกลั ยาณไมตรี - แยกชา้ งโรงสี ๘. ซอยสราญรมย์ มีการจัดระบบขนส่งมวลชนขึ้นมาอีกช่องทางเพ่ืออ�ำนวยความสะดวก คือให้มีรถ รับสง่ ประจำ� จดุ ที่เรียกว่า Shuttle Bus ซง่ึ เป็นรถทีใ่ ช้รบั ส่งคนจากจดุ หน่งึ ไปยังจุดหนึ่ง โดย ไม่มีการจอดรับผู้โดยสารระหว่างทางรัฐบาลจัด Shuttle Bus ขององค์การขนส่งมวลชน กรุงเทพ หรือ ขสมก. รถเมล์สีแดงครีมที่เราชาวกรุงเทพฯ ต่างก็คุ้ยเคยเป็นอย่างดีมาใช้ รับ - ส่งประชาชนจากจุดต่างๆ เข้ามายังบริเวณท้องสนามหลวง มีการประชาสัมพันธ์ทั้ง ทางโทรทัศน์ ทางเว็บไซต์ของกระทรวงคมนาคม เพ่ือให้ประชาชนได้เข้าไปในพื้นท่ีอย่าง สะดวก โดยจะมกี ารรับสง่ ผโู้ ดยสารจาก ๑๖ เสน้ ทางในกรุงเทพฯ คอื ๑. รถ Shuttle Bus : หมอชิต ๒ - สนามหลวง ๒. รถ Shuttle Bus : สายใต้ใหม่ - สนามหลวง ๓. รถ Shuttle Bus : หัวล�ำโพง - สนามหลวง ๔. รถ Shuttle Bus : เอกมัย - สนามหลวง ๕. รถ Shuttle Bus : อนุสาวรียช์ ยั สมรภมู ิ (เกาะพญาไท) - สนามหลวง ๖. รถ Shuttle Bus : วงเวียนใหญ่ - สนามหลวง ๗. รถ Shuttle Bus : เซน็ ทรลั เวสต์เกต (บางใหญ)่ - สนามหลวง ๘. รถ Shuttle Bus : เมอื งทองธานี - สนามหลวง ๙. รถ Shuttle Bus : เซ็นทรัลพระราม ๒ - สนามหลวง ๑๐. รถ Shuttle Bus : เซ็นทรัลศาลายา - สนามหลวง ๑๑. รถ Shuttle Bus : เมกาบางนา - สนามหลวง ๑๒. รถ Shuttle Bus : ลานพทุ ธมณฑลสาย ๔ - สนามหลวง ๑๓. รถ Shuttle Bus : สโมสรตำ� รวจ - สนามหลวง ๑๔. รถ Shuttle Bus : ฟวิ เจอรพ์ าร์ครงั สิต - สนามหลวง ๑๕. รถ Shuttle Bus : แอร์พอร์ตล้งิ คม์ กั กะสัน - สนามหลวง ๑๖. รถ Shuttle Bus : แฟชน่ั ไอสแ์ ลนด์ - สนามหลวง ตอ่ มาไดท้ ำ� การยกเลกิ ๕ สายในภายหลงั คอื เสน้ ทางเอกมยั - สนามหลวง, เสน้ ทาง เมอื งทองธานี - สนามหลวง, เสน้ ทางเซน็ ทรลั ศาลายา - สนามหลวง, เสน้ ทางเมกาบางนา - สนามหลวง และเสน้ ทางแอรพ์ อรต์ ลงิ กม์ กั กะสนั - สนามหลวง เนอื่ งจากวง่ิ ใหบ้ รกิ ารทบั ซอ้ น 120 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

กบั เสน้ ทางเดนิ รถโดยสารธรรมดา ทโี่ ดยปกตวิ ่งิ ผ่านทอ้ งสนามหลวง ขสมก. อยแู่ ลว้ เหลอื เพียง ๑๑ สาย เขา้ สบู่ ริเวณรอบสนามหลวง ๔ จุด ต้ังแตเ่ วลา ๐๕.๓๐ น. - ๒๔.๐๐ น. คือ จุดจอดที่ ๑ หนา้ โรงแรมรตั นโกสินทร์ ๔ (รา้ นสกายไฮ) จดุ จอดท่ี ๒ หนา้ หนว่ ยบัญชาการรักษาดินแดน (วงเวยี น รด.) จุดจอดที่ ๓ บรเิ วณใตส้ ะพานพระปิ่นเกล้า (ถนนพระอาทติ ย)์ จุดจอดท่ี ๔ หน้ากองสลาก (เดมิ ) Shuttle Bus สีแดงครีมท่ีฉันนั่งเต็มไปด้วยผู้โดยสารร่วมจุดหมายของฉันที่ใส่ชุด สีดำ� ท้งั คัน ข้างหน้าของฉนั น้องแกม้ บมุ๋ หลานสาววยั อนบุ าลร้องงอแงล่นั รถเพราะอากาศ ร้อนและการจราจรแน่นขนัด คุณปา้ สมใจ รกั ดีผล วยั ๖๐ ปพี าน้องแกม้ บุ๋มไปรว่ มถวาย ความอาลยั ดว้ ยกนั กบั หลานสาววยั ประถมอกี คนหนงึ่ เลา่ ใหฟ้ งั วา่ ไดน้ งั่ รถ Shuttle Bus ไป ๒-๓ รอบแลว้ ท้งั ของ ขสมก.และ AIS ทีจ่ อดอยทู่ ีห่ วั ลำ� โพง คุณป้าจะพาหลานสองคนไป ดว้ ยทกุ ครั้ง และได้มโี อกาสเข้าไปกราบพระบรมศพขา้ งในครงั้ หนง่ึ และจะเข้าไปอกี เร่ือยๆ การทม่ี ีรถ Shuttle Bus ก็สะดวกและประหยัด เนื่องจากตนไม่ได้มีรายได้มากนัก แมว้ า่ รถ จะติดมาก หลานงอแง แต่ก็อดทนได้ เพราะอยากไปกราบพระบรมศพมากจรงิ ๆ “ขอให้ไดไ้ ปกราบ ได้เหน็ แค่หนา้ ประตกู ย็ งั ดี เหน็ ภาพพระองค์ในขา่ วทกุ วนั กร็ ู้สกึ ผูกพนั วันที่ ๑๓ ป้ายงั ขอให้มีปาฏิหาริยอ์ ยเู่ ลย แต่ก็เป็นไปไมไ่ ด้ เพราะส�ำนักพระราชวัง ประกาศออกมาวา่ พระองคส์ วรรคตแล้ว ป้าก็ไมอ่ ยากเช่ือ “วนั ท่ี ๑๖ วนั นนั้ ฝนตก อยากจะรอเข้าไปกราบพระบรมศพ แต่กเ็ ปน็ ห่วงหลาน ป้า แกแ่ ลว้ กไ็ มเ่ ปน็ ไร ไมส่ บายกก็ นิ ยาได้ แตห่ ลานยงั เดก็ ” คณุ ปา้ สมใจถอนหายใจอยา่ งเศรา้ ๆ Shuttle Bus ปล่อยให้ฉันลงหน้าโรงแรมรัตนโกสินทร์ รวมกับคนอีกหลายๆ คน ที่ชุลมุนอยู่บริเวณน้ัน ฉันบอกลาคุณป้าสมใจและน้องแก้มบุ๋ม ทุกคนต่างมุ่งหน้าไปทาง พระบรมมหาราชวัง แสงแดดและความร้อนในช่วงใกล้เท่ียงของวันที่ ๒๒ ตุลาคมไม่อาจ สลายความตั้งใจของมวลชนกลุ่มใหญ่ที่รวมตัวอยู่ในท่ีแห่งน้ีได้เลย ท่ีน่ีเต็มไปด้วยผู้คนที่ สวมใส่ชุดสีด�ำสนิทมาจากหลายถิ่นหลายท่ี เหมือนเป็นมวลของความโศกเศร้ายามค�่ำคืน ทีแ่ ผ่คลุมไปทว่ั ทัง้ บริเวณแม้วา่ จะอยูท่ า่ มกลางแสงแดด การเดินทางไปรอบๆ บริเวณพืน้ ท่งี าน ทางกรงุ เทพมหานครไดจ้ ดั รถ Shuttle Bus ใหบ้ รกิ ารตามจดุ จอดของ ขสมก. จำ� นวน ๙ สถานี เพอ่ื อำ� นวยความสะดวกใหแ้ กป่ ระชาชน ในการเข้าไปยังพื้นท่งี าน ไดแ้ ก่ บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 121

สถานีท่ี ๑ สวนสนั ติพร สถานที ่ี ๒ อนสุ าวรยี ์ประชาธปิ ไตย (สตรีวทิ ยา) สถานีท่ี ๓ ผา่ นฟ้า สถานีที่ ๔ รา้ นสกายไฮ สถานีท่ี ๕ ศาลหลักเมอื ง สถานที ี่ ๖ สวนเจา้ เชษฐ์ สถานที ่ี ๗ สนามหลวง สถานที ี่ ๘ อนสุ าวรีย์ทหารอาสา สถานที ่ี ๙ กองการท่องเที่ยว กทม. นอกจาก Shuttle Bus ของ ขสมก. แลว้ ทน่ี ยี่ งั มี Shuttle Bus อนื่ ๆ ทค่ี อยใหบ้ รกิ าร อกี ด้วย เชน่ Shuttle Bus ของทางกรุงเทพมหานคร (กทม.) โดยสำ� นักวัฒนธรรมฯ ได้จัดรถ Shuttle Bus คือ รถรางชั้นเดยี ว ๒ คนั รถลอนดอนบสั ๒ ชัน้ ๒ คันเพ่ือรบั ส่งตามสถานี ๙ แห่งดังทีก่ ลา่ ว ต้ังแตเ่ วลา ๐๙.๐๐ น. - ๑๗.๐๐ น. Shuttle Bus ของ AIS เปน็ รสบัสปรบั อากาศ ๒ ช้นั ทีร่ บั ส่งประชาชนจากสถานี ขนสง่ ได้แก่ หมอชติ ใหม่ สายใตใ้ หม่ หัวลำ� โพง และเอกมัย ตงั้ แต่วันท่ี ๑๕ - ๓๐ ตุลาคม ๒๕๕๙ Shuttle Bus AOT รบั สง่ ประชาชนจากสนามบนิ สวุ รรณภมู ิ และสนามบนิ ดอนเมอื ง เข้าสู่บรเิ วณท้องสนามหลวง ตั้งแต่วันท่ี ๑๙ ตุลาคม ๒๕๕๙ ถงึ ๑๕ พฤศจกิ ายน ๒๕๕๙ ๒๒ ตลุ าคม เพลงสรรเสรญิ พระบารมที ่ที า่ นมุ้ย หม่อมเจ้าชาตรีเฉลมิ ยคุ ล ไดน้ ดั หมายเชิญชวนประชาชนมาขับรอ้ งรว่ มกนั จบลงไปพรอ้ มดว้ ยน�้ำตาของคนรอบๆ ตัว แสง เทียนนับแสนยังคงส่องสวา่ ง แต่แลว้ กค็ ่อยๆ ดบั ลงทีละเลม่ จนมดื สนิท ฉันเดินจากบริเวณท้องสนามหลวงมาที่จุดจอดรถหน้าโรงแรมรัตนโกสินทร์ เพื่อ โดยสาร Shuttle Bus กลับบ้าน เจ้าหน้าท่ี ขสมก. วัย ๓๐ ปลายๆ คอยประกาศบอก เส้นทางเดินรถและโบกรถโดยสารให้เข้ามาจอดตรงป้ายขณะท่ีฝนก็ยังคงตกลงมาเบาๆ เป็นระยะ “ใครจะไปประตูนำ้� ขึน้ เลยครบั ” “อนุสาวรยี ม์ าอกี คันแลว้ ใครจะไปอนุเสาวรยี ข์ น้ึ คันนเ้ี ลยครับ” เสยี งของพี่สุชาติ พลายงาม หัวหน้างานประชาสัมพันธ์ ขสมก. คอยบอกเส้นทาง 122 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

รถ Shuttle Bus และรถเมลส์ ายอนื่ ๆ อยา่ งแขง็ ขนั แกป่ ระชาชนทท่ี ยอยกนั กลบั บา้ น และบาง คนทเ่ี ขา้ มาถามวธิ เี ดนิ ทางไปยงั จุดต่างๆ รถหลายๆ คันต่างก็อัดแน่นไปด้วยผู้โดยสาร จน บางครงั้ กต็ อ้ งรอคนั ถดั ไป หรอื บางคนทร่ี อนานแลว้ ยงั ไมไ่ ดก้ ลบั บา้ น พสี่ ชุ าตกิ จ็ ะเดนิ เขา้ ไป ถามเพอื่ แนะนำ� เสน้ ทาง “ผมจะอยู่เป็นเพอ่ื นประชาชนตรงนแ้ี หละ จนกว่าทกุ คนจะได้กลบั บา้ น จนกวา่ คน จะหมดสนามหลวง” เขายงั บอกอกี วา่ ประชาชนคอื คนทเี่ ราตอ้ งดแู ล ชว่ งนคี้ นมากและคอ่ นขา้ งยงุ่ “แมว้ า่ ผมจะเหนื่อย หิวน้ำ� บ้างกไ็ มเ่ ป็นไรหรอก พอคดิ ว่าท�ำเพ่อื ในหลวง ผมก็หายเหนือ่ ยแล้ว” “วันนี้น้องๆ อาสาสมัครเขาก็เอาน้�ำมาให้ ก็ดีใจที่ได้เห็นคนไทยแสดงน�้ำจิตน�้ำใจ ตอ่ กนั ” เจา้ ตวั ชขู วดนำ�้ ทอ่ี ยใู่ นมอื ใหฉ้ นั ดแู ลว้ เปดิ ฝายกขนึ้ มาดม่ื ขณะเดยี วกนั กม็ นี กั ศกึ ษา หญงิ ๒ คนหว้ิ ถงุ ใบใหญค่ นละขา้ ง เดนิ เขา้ มาหาฉนั และพส่ี ชุ าต ิ เธอยน่ื กลอ่ งแซนวชิ ทำ� เอง มาให้ดว้ ยรอยยิม้ ขา้ งในเปน็ แซนวชิ ชิ้นเล็กๆ ๒ คู่ เรากลา่ วขอบคณุ แล้วเธอท้ังคู่ก็เดินไป แจกคนอนื่ ๆ ต่อ รถ Shuttle Bus ขสมก. หลายคันผ่านหน้าฉันไปพร้อมบรรทุกผู้โดยสารชุดสีด�ำ เตม็ คนั ฉนั มองไปยงั ปา้ ย Shuttle Bus สขี าวทพี่ มิ พด์ ว้ ยตวั อกั ษรสดี ำ� อยา่ งงา่ ยๆ “กระดาษ น้ผี มกบั ลูกน้องชว่ ยกันเอามาแปะแต่ละคนั ปริน๊ ท์จนเคร่อื งปร๊นิ ทจ์ ะพงั กนั ไปเลย” พ่ีสชุ าติ บอกกบั ฉนั และเดินจากไปบอกเสน้ ทางแกป่ ระชาชนอย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย “เราทำ� งานหนกั มาก เหนอ่ื ยมาก แตเ่ รากม็ กี ำ� ลงั ใจทว่ี า่ ในหลวงทำ� มามากกวา่ เราอกี เราทำ� แค่นจี้ ะเหนื่อยไดไ้ ง” พ่ีก้อง ณัฐพงษ์ วัดครบุรี สายตรวจพิเศษ วัย ๔๒ ปี บอกกับฉันหลังจากเก็บ กระบองไฟและโทรโข่งที่เพิ่งใช้โบกรถและประชาสัมพันธ์เร่ืองการเดินทาง จนประชาชน บางเบาลงไปบ้างแล้ว พี่ก้องบอกว่า เจ้าหน้าที่ทุกคนต้องคอยประสานงานให้ดี เพราะมี ประชาชนทมี่ าจากตา่ งจงั หวดั และตอ้ งการใชร้ ถบสั สว่ นประชาชนทจ่ี ะเดนิ ทางในกรงุ เทพฯ ต้องดูว่ามีรถสายอะไรที่จะพอไปได้บ้าง เพราะบางคนจะรอสายเดียวที่รู้จัก ก็จะท�ำให้คน รอคิวนาน บางสายท่ีผา่ นท่เี ดยี วกนั แต่เขาไม่รู้จัก ตนจงึ ตอ้ งคอยบอกเสน้ ทาง “เราตอ้ งท�ำใหด้ ีทีส่ ุด เพราะวา่ เขาเปน็ ลูกหลานในหลวงรชั กาลที่ ๙ นะ เรากเ็ ป็น ลูกหลานในหลวงด้วยกัน เม่ือเขามากราบพระองค์ เราจึงต้องท�ำหน้าที่ให้ดีที่สุด เหมือน เรามใี จเดียวกนั เป็นลูกหลานของในหลวงดว้ ยกัน “ท�ำยังไงก็ได้ให้เขากลับบ้านให้เร็วและปลอดภัย เคลียร์คนให้หมดโดยต้องบอก บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 123

สายรถที่เขาจะกลับบ้านให้ถูกต้อง ยิ่งถ้าคนท่ีมาจากต่างจังหวัดย่ิงน่าเป็นห่วง หากเรา บอกผดิ ทางก็จะผดิ ยาวไปเลย” พ่ีก้องขยับแว่นและเล่าให้ฉันฟังด้วยเสียงเครือๆ ถึงตอนที่รู้ข่าวจากทางวิทยุที่ ประกาศเร่อื งในหลวงรชั กาลท่ี ๙ สวรรคตขณะทีต่ นอย่บู นรถพร้อมกับเพ่อื นๆ และนอ้ งๆ ทีก่ ลบั จากปฏบิ ตั งิ าน “พอรู้ข่าว น้ำ� ตามนั กไ็ หลออกมาเลย ขนาดผมท�ำใจไวแ้ ลว้ กย็ ังซมึ ๆ ไป คิดอยา่ ง เดียวว่าตัวเราต้องเข้มแข็งนะ แล้วก็คอยให้ก�ำลังใจคนข้างๆ เพ่ือนบางคนหลุดออกมาว่า ท�ำไมต้องเป็นแบบนี้ ตอนนั้นเงยี บกนั ทงั้ คันรถเลย “ผมเสียใจนะตอนท่ีรู้ข่าว แต่ก็ภูมิใจท่ีได้มารับใช้พระองค์ ถือเป็นมงคลแก่ชีวิต ผมยงั ไมไ่ ดเ้ ขา้ ไปกราบสกั การะพระบรมศพเลย แตว่ า่ ผมอยใู่ กลพ้ ระองคน์ ะทเ่ี หน็ ผมทำ� งาน อยู่อย่างน้ี” เจา้ ตวั มองไปทางพระบรมมหาราชวัง แล้วเงียบไปสักพัก “ผมก็อยากเข้าไปกับพี่น้องกับพ่อแม่ ต้องรอให้พร้อมกันสักวัน จะไม่เข้าไปได้ ยงั ไงละ่ ใช่ไหม” พ่ีก้องถอนหายใจเบาๆ และบอกฉันว่าทุกวันน้ีก็ต้องบอกคนใกล้ตัวให้เข้มแข็ง ตอ้ งใหก้ ำ� ลงั ใจกนั ตอ่ ไป เพราะแมแ้ ตพ่ อ่ แมข่ องตนเองกย็ งั รอ้ งไหอ้ ยทู่ กุ ครงั้ ทน่ี กึ ถงึ พระองค์ “แมบ่ อกวา่ กร็ นู้ ะวา่ ทา่ นไป แตก่ ท็ ำ� ใจไมไ่ ด”้ พรอ้ มกบั ทง้ิ ทา้ ยวา่ ถงึ ตนเองจะเหนอ่ื ย แต่ก็ไมเ่ ปน็ ไร อยากให้คนมากันมากๆ เหมอื นเดิมทุกวนั “ทุกพระองคท์ ่มี าจะไดไ้ ม่เหงา ผมเห็นพระเทพฯ ผา่ นตรงน้ที กุ วนั ทา่ นนง่ั ก้มหนา้ อา่ นหนงั สอื แลว้ เปดิ ไฟในรถเอาไว ้ พอนกึ ถงึ วา่ เวลาทที่ า่ นเงยหนา้ ขน้ึ มาแลว้ ยงั เหน็ ประชาชน อยู่ ท่านก็คงอนุ่ ใจวา่ ถึงในหลวงจะสวรรคตไปแล้ว แตก่ ็ยังมปี ระชาชนอย่”ู ฉันเองก็อุ่นใจที่ได้มาท่ีน่ี และถึงตอนนี้ก็ถึงเวลาท่ีฉันจะกลับบ้าน ทันใดน้ัน Shuttle Bus อนุสาวรีย์ - สนามหลวงผ่านมาพอดี ฉันข้ึนไปบนรถพร้อมกับผู้โดยสาร อีกหลายคน อาสาสมัครคนหนึ่งถือแพ็คขวดน้�ำขึ้นมาวางไว้ท่ีหน้ารถ และฝากแจกให้กับ ผู้โดยสาร พ่ีนวลตา ย่านวารี พนักงานเก็บค่าโดยสารวัยกลางคนท่ีตอนน้ีไม่ต้องเก็บค่า โดยสารกล่าวขอบคณุ และหยิบขวดน้ำ� แจกจ่ายให้กับคนในรถ “คนไมห่ มด รถไมห่ ยดุ ” เธอบอกกับฉนั ขณะที่เดนิ มาพกั ท่หี น้ารถ รถติดสญั ญาณ ไฟแดง พ่พี นักงานขับรถ Shuttle Bus คนั ขา้ งๆ กท็ กั ทายเขา้ มาในรถดว้ ยอารมณย์ ม้ิ แย้ม “มีอะไรกินบ้าง” พ่ีนวลตาหันมามองที่หน้ารถตัวเอง ซ่ึงเต็มไปด้วยขนม ข้าว น้�ำ แม้แต่ เส้ือยืดสีด�ำที่มีคนเอามาแจกจ่ายให้แล้วยิ้ม ส่วนพ่ีพนักงานขับรถคันของฉันก็ตอบกลับไป 124 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

วา่ “เพียบเลย” พี่นวลตาบอกว่าดีใจมากๆ ที่ได้มาท�ำงานน้ี เพราะมีการคัดคนดีๆ ให้เข้ามา ท�ำงาน เลือกพนักงานดีเด่นของท้ังปี เลือกคนที่ท�ำงานดีและเป็นคนท่ีอาสามาท�ำ เพื่อ บริการประชาชน “เราดูแลผโู้ ดยสารเตม็ ที่ เอาใจเขามาใสใ่ จเรา พอท�ำดเี รากส็ บายใจ เหน่อื ยมากนะ คนเยอะ แต่ก็สนุกมากที่ได้ท�ำงาน พี่ไม่ท้อเลย ดีใจท่ีได้ช่วยให้ประชาชนเข้าไปกราบ สกั การะพระบรมศพในหลวงรัชกาลที่ ๙ อย่างสะดวก” เธอย้ิมให้ฉัน พลางมองไปทางผู้โดยสารท่ีนั่งอยู่ในรถเพ่ือกลับบ้าน ช่วงเวลาใกล้ เท่ียงคืนรถไม่ติดเหมือนช่วงกลางวันแล้ว ฉันมองไปท่ีผู้โดยสารท่ีเหน็ดเหน่ือยและดูผ่อน คลายลงบ้างเม่อื มลี มเย็นๆ พัดเขา้ มา พน่ี วลตาหนั มาคยุ กบั ฉนั ดว้ ยเสยี งเครอื และนำ�้ ตาทร่ี นื้ ขนึ้ มา “เรากเ็ สยี ใจทพ่ี ระองค์ สวรรคต พดู ไปก็น�ำ้ ตาจะไหล แต่ก็ดีใจทอ่ี ย่างน้อยกไ็ ดร้ ับใช้ประชาชนของพระองค์” สำ� หรบั ฉนั ความสญู เสยี ไมไ่ ดม้ เี พยี งความเศรา้ โศก เพราะการเดนิ ทางมาทน่ี ที่ ำ� ให้ ฉันไดส้ มั ผัสกบั ความรัก ความอาลัยทอี่ บอวลไปท่ัวบรเิ วณ Shuttle Bus สง่ ฉนั กลับบา้ นในยามค�่ำคนื อยา่ งปลอดภัย พร้อมรอยยิ้มอบอ่นุ ของ พ่ีนวลตาและคนขับ จากน้ีตอ่ ไปจนครบ ๑ ป ี Shuttle Bus จะคอยรบั สง่ ผ้คู นจากทกุ สารทศิ เข้าสู่จุดรวมใจของคนไทยท่ีอยู่ในที่แห่งนี้อย่างไม่ย่อท้อ ความหวังท่ีมีต่อพระอาทิตย์ของ วันพรุ่งนี้ยงั คงแจ่มชดั แจ่มใสส�ำหรบั ฉันเสมอ บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 125

126 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

สุขเพราะเดนิ ตามรอยพอ่ กาญจนา พ. อาจเรียกได้วา่ สาววยั ต้น ๓๐ จาก จ.หนองบัวล�ำภู ผนู้ กี้ ำ� ลังมชี วี ิตทดี่ ี สงบอบอุ่น เพราะเธอไดท้ �ำงานในบ้านเกดิ ทา่ มกลางแวดลอ้ มของครอบครวั ท้ังพอ่ แม่ สามี และลกู ๆ อีก ๓ คน จะวา่ ไปคนชนบททอ่ี ยใู่ นวยั ทำ� งาน จะมชี วี ติ เชน่ นไี้ ด้ ไมใ่ ชเ่ รอ่ื งงา่ ย เพราะสว่ นใหญ่ มักถูกระบบสงั คมใหญด่ ูดกลืนเขา้ มาท�ำงานในกรงุ กนั หมด แตท่ ี่ อัญชนา นยิ มเหลา กา้ ว ออกจากค่านิยมดังกล่าวได้ เพราะเธอมีพ่อแม่ท่ีเชื่อมั่นในวิถีชีวิต และท�ำเกษตรพอเพียง ตามแบบทีใ่ นหลวงทรงสอนส่งั ไว้ แต่ก่อนท่ีหญิงสาวจะลองถูก ก็เคยลองผิดมาก่อนเช่นกัน เพราะก่อนหน้านี้เธอ เคยเดนิ ทางมาทำ� งาน ใชช้ วี ติ ในกรงุ เทพฯ หลายป ี จนกระทง่ั โรงแรมใหมใ่ นบา้ นเกดิ ตอ้ งการ พนกั งานหญงิ ชายชว่ ยดแู ลทพ่ี กั เลก็ ๆ อยา่ งละ ๑ คน พอ่ จงึ ชว่ ยเปดิ ทางสวา่ ง ชกั ชวนใหม้ า ท�ำงานใกล้บา้ น เธอตดั สนิ ใจกลบั บา้ นเกดิ พรอ้ มสามที ันที และเร่มิ ตน้ ใช้ชีวิตอย่างพอเพยี ง จนมเี งนิ เหลอื ใหเ้ ก็บออมตามคำ� สอนของพ่อหลวง “การกลบั มาอยหู่ นองบวั ลำ� ภู ทำ� ใหช้ วี ติ ดกี วา่ อยกู่ รงุ เทพฯ มาก เพราะเราไดอ้ ยกู่ บั สามี และลกู แล้วยังได้กนิ ข้าวกบั พอ่ แม่ทกุ วนั “อกี ทง้ั ยงั มเี งนิ เหลอื เพราะปลกู ผกั กนิ เอง ทงั้ พรกิ หนอ่ ไม้ สะระแหน่ ฯลฯ รายจา่ ย เลยลดลงมาก ท�ำให้มเี งินเหลอื เกบ็ ให้ตัวเอง สามี และลูกด้วย บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 127

“พอเรารู้จักการออม ก็ท�ำให้เห็นว่ามีเงินเก็บจริงๆ แม้จะน้อย แต่ก็ยังมีเงินเก็บ ไม่เหมือนตอนอยูก่ รุงเทพฯ ไดเ้ งนิ เดอื นเดือนละ ๑๒,๐๐๐ บาท สองคนกบั สามรี วมเป็น ๒๔,๐๐๐ บาท แต่ไมพ่ อใช้ ไม่เคยมีเงินเหลือ ตา่ งจากเมื่อกลับมาอยูบ่ า้ น ทำ� งานโรงแรม เล็กๆ นอกจากได้อยู่กับลูก กบั พ่อแมแ่ ลว้ ตอนนีเ้ รายงั มมี อเตอรไ์ ซค์ ๑ คัน มีเงนิ เกบ็ ใน ธนาคาร แถมยังใหแ้ มใ่ ช้เดือนละ ๒,๐๐๐ บาท ส่งให้แมแ่ ฟนอกี เดือนละ ๑,๐๐๐ บาท ถ้า เดือนไหนแม่แฟนตอ้ งไปโรงพยาบาลหรือต้องซอ้ื ข้าว กเ็ พ่ิมพเิ ศษเปน็ ๑,๕๐๐ บาท ผิดกับ ตอนอยกู่ รงุ เทพฯ ราวฟ้ากบั ดิน ตอนนั้นเราไมเ่ คยมเี งนิ เหลือส่งใหใ้ ครเลย” ความสขุ ความพงึ พอใจท่ีได้สมั ผัสในวันน้ี คงเกิดขน้ึ ไมไ่ ด้ ถา้ เธอไม่มีพ่อแมท่ เ่ี ดนิ ตามแนวทางเศรษฐกจิ พอเพยี งของในหลวง เพราะนอกจากทา่ นทงั้ สองจะคอยใหค้ ำ� ปรกึ ษา แลว้ ยงั ใชช้ ีวติ ให้ดูเป็นตวั อยา่ ง โดยแม่ท�ำงานเปน็ อสม. สว่ นพ่อเปน็ เกษตรกร ทสี่ ำ� คญั คนทงั้ ครู่ กั ในหลวง รวมถงึ ตวั เธอดว้ ย ดงั นน้ั จงึ ไมใ่ ชเ่ รอ่ื งแปลกทท่ี ง้ั ครอบครวั จะโศกเศร้าเสียใจ อยากรีบเดนิ ทางมาเคารพพระบรมศพตั้งแต่ทราบข่าวสวรรคต เธอเลา่ วา่ ชว่ งบ่ายวนั ท่ี ๑๓ ตุลาคม ๒๕๕๙ ขณะก�ำลงั รีดผา้ บนดาดฟา้ โรงแรม เริ่มรู้สึกใจคอไม่ดี เพราะการติดตามข่าวสารอย่างใกล้ชิด ท�ำให้รู้ว่าในหลวงมีพระอาการ ไมส่ ู้ดี จนไดฟ้ งั แถลงการณจ์ ากส�ำนกั ราชวัง เมือ่ เวลา ๑๙.๐๐ น. “พอถงึ เวลาดโู ทรทัศน์กร็ ้องไหอ้ ีก เพราะรบั รู้ว่าพระองค์ทา่ นจากไปแล้วจรงิ ๆ “ดฉิ นั อยากไปกราบพระบรมศพในหลวง แตก่ รงุ เทพฯ กไ็ กลมาก แลว้ ลกู คนเลก็ เพง่ิ ๔ ขวบ รู้สึกเสียใจทีไ่ ปกราบพระองคท์ า่ นดว้ ยตัวเองไม่ได้ เพราะมหี นา้ ทท่ี ่ตี อ้ งทำ� และไม่ สามารถท�ำท้งั สองอยา่ งพรอ้ มกนั ได”้ หญิงสาวผิวเข้ม ร่างอวบ ย้อนอดีตให้ฟังว่า ได้ติดตามดูข่าวในพระราชส�ำนัก ทุกคืนมานานเกือบ ๓๐ ปีแล้ว เพราะบ้านเธอเป็นบ้านหลังแรกในหมู่บ้านที่มีโทรทัศน์ ขาวดำ� ทำ� ใหไ้ ดเ้ หน็ พระราชกรณยี กจิ ทใ่ี นหลวงเสดจ็ ฯ ไปจงั หวดั นน้ั จงั หวดั น้ี พอ่ แม่ พน่ี อ้ ง ก็นง่ั ดูดว้ ยกัน ทุกคนในครอบครวั จงึ รักในหลวง เมื่อพอ่ แมร่ ู้ข่าวว่าในหลวงรัชกาลที่ ๙ สวรรคต กไ็ ดแ้ ต่นั่งนิ่ง นำ้� ตาไหล พูดออก มาเพยี งวา่ “เพิ่นไปแลว้ พ่อไปแลว้ ” โชคดที แี่ มข่ องเธอเปน็ อสม. จงึ มโี อกาสเขา้ กรงุ เทพฯ มาเฝา้ ฯ ในหลวงทโี่ รงพยาบาล ศริ ริ าชหลายครง้ั และยงั จะไดไ้ ปกราบพระบรมศพทอ่ี งคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลจดั ใหเ้ จา้ หนา้ ท่ี ในขณะพ่อต้องท�ำสวน ท�ำไร่ แทบหาเวลาว่างไม่ได้ เพราะต้องปลูกผัก รดน�้ำ เลี้ยงปลา หมู ไก่ และเลี้ยงวัว ๑๑ ตัวทกุ วัน โดยยึดแนวทางเศรษฐกิจพอเพยี งเหมือนที่ในหลวงทรง สอนไว้ทุกอย่าง “พอ่ จะเกบ็ ผกั ทป่ี ลกู เองกนิ ทกุ วนั สว่ นทเี่ หลอื แมก่ เ็ กบ็ ไปขายตลาดตอนเชา้ พอถงึ 128 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

หนา้ นาก็ทำ� นา เกบ็ ข้าวเขา้ ยุ้งไว้กินเอง “คนหนองบัวล�ำภูส่วนใหญ่ท�ำการเกษตรแบบพอเพียง พ่อปลูกพืชหมุนเวียนมาต้ังแต่ดิฉัน จ�ำความได้ ท้งั ปลกู ถว่ั ฝกั ยาวทุกฤดู ปลูกมะละกอ กล้วย หน่อไม้ มีบ่อปลา เลี้ยงเป็ด เล้ยี งไก่ หมู วัว ควายมาตลอด “การที่พ่อต้องท�ำงานท่ีบ้านมาก ท�ำให้ไม่มีโอกาสไปกราบพระบรมศพ ก็ได้แต่ท�ำใจ และ ด�ำเนินชวี ิตของตัวเองตอ่ ไป” ส่วนเธอ แม้จะไม่ได้กราบพระบรมศพอย่างที่ต้ังใจ เพราะเหตุปัจจัยหลายอย่าง แต่ความ รักท่ีเธอมีต่อพระองค์ท่านจะยังคงอยู่ และจะยิ่งมากขึ้น เธอต้ังใจว่าจะด�ำเนินชีวิตอย่างพอเพียง ดังคำ� สอนของในหลวงรัชกาลที่ ๙ ตอ่ ไปตราบนานเทา่ นาน บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 129

…ความพอเพียงในความคดิ ก็คือ แสดงความคดิ ของตวั ความเหน็ ของตวั และปลอยใหผอู น่ื พูดบา ง และมาพิจารณาวา ทเ่ี ขาพดู กบั ท่ีเราพดู อนั ไหนพอเพยี ง อันไหนเขา เรื่อง ถา ไมเ ขาเรื่องกแ็ กไข เพราะวา ถา พดู กันโดยที่ไมร เู รือ่ งกัน กจ็ ะกลายเปน การทะเลาะกนั … พระราชดาํ รัสของพระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช บรมนาถบพติ ร พระราชทานแกค ณะบคุ คลตางๆ ท่ีเขาเฝาฯ ถวายพระพรชัยมงคล เนอื่ งในโอกาสวนั เฉลิมพระชนมพรษา ณ ศาลาดสุ ิดาลัย วนั ศกุ รท ่ี ๔ ธันวาคม ๒๕๔๑ 130 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

อยู่อยา่ งพอเพยี ง กาญจนา พ. ส�ำหรบั คนในแวดวงแฟชั่นเมอื งไทย น้อยคนนกั จะไม่รูจ้ กั พนั ธส์ ริ ิ สิรเิ วชชะพันธ์ หนุ่มใหญ่วัย ๔๖ ที่ยืนหยัดใช้ชีวิตช่างภาพอิสระมานาน และเม่ือถึงวันแห่งความสูญเสีย คร้ังใหญ่ เขาก็เป็นหน่ึงในช่างภาพท่ีได้ถ่ายภาพประวัติศาสตร์ในขณะที่คนไทยทั้งประเทศ พร้อมใจกนั มาร้องเพลงสรรเสริญพระบารมีทีท่ อ้ งสนามหลวง ซ่ึงจะกลายเปน็ ความทรงจำ� แนบแนน่ ช่ัวชวี ติ ช่างภาพหนุ่มใหญ่หน้าคมเข้มผู้น้ีก็เหมือนคนไทยส่วนใหญ่ท่ีเกิดในแผ่นดินรัชกาล ที่ ๙ เขาได้เห็นในหลวงมาตั้งแต่เล็กจนโต กลายเป็นภาพคุ้นตา คุ้นใจ และรู้สึกเหมือน พระองคท์ า่ นเปน็ สมมตุ เิ ทพ เปน็ พระอรหนั ตท์ เ่ี คารพบชู ามาตลอด กระทง่ั เคยคดิ วา่ คงทน ไม่ได้ ถา้ ถึงวนั ท่ใี นหลวงจะต้องจากไปจริงๆ “ผมคงรู้สกึ เหมือนคนใจจะขาด คงอยู่บ้านไมไ่ ด้ ตอ้ งรบี ไปโรงพยาบาลศิรริ าช หรอื ไมก่ ต็ อ้ งรบี ไปวดั พระแกว้ แนๆ่ แตพ่ อถงึ วนั ทพ่ี ระองคท์ า่ นสวรรคต ผมตอ้ งไปถา่ ยรปู ทำ� ให้ ได้เห็นปฏิกิริยาของเพื่อนร่วมงาน บางคนร้องไห้ บางคนสูดลมหายใจเข้าลึกๆ ส่วนผมก็ เสียใจ แต่กลับไม่ได้ร้องไห้ฟูมฟาย เพราะคิดว่าน่ีคือความเป็นไปตามธรรมชาติ จึงไม่ได้ รูส้ กึ เหมอื นใจจะขาดอยา่ งที่เคยคิด เพราะยังรสู้ กึ ว่าในหลวงไมไ่ ดจ้ ากไปไหน ผมยังเหน็ รปู บนปฏิทนิ และในทีวตี ลอดเวลา “จนกระทง่ั ถงึ วนั ทไี่ ปชว่ ยคณุ หญงิ แมงมมุ (หมอ่ มราชวงศศ์ รคี ำ� รงุ้ ยคุ ล) ถา่ ยภาพนง่ิ เบื้องหลังงานร้องเพลงสรรเสริญพระบารมีที่สนามหลวง เม่ือวันที่ ๒๒ ตุลาคมน่ันแหละ ถงึ ไดร้ อ้ งไห้ เพราะรสู้ ึกวา่ อยากรอ้ งกร็ ้องเลย ไม่อนั้ อกี ตอ่ ไปแล้ว” บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 131

...พระราชดำ�รัสของพระองค์ท่านไม่ใช่คำ�พูดของ มนุษย์ธรรมดา แต่เป็นคำ�พูดของผู้ที่เข้าใจธรรมะ อย่างสูงส่ง ท่านจะเน้นอยู่เสมอว่าให้ทำ�ความคิด เห็นให้ตรง ให้ถูกต้องอยู่เสมอ คำ�สอนนี้ไม่ใช่คำ� สอนของคนธรรมดา แต่เป็นคำ�สอนของคนท่ีมี คณุ ธรรม เข้าใจธรรม และคำ�สอนเหล่าน้ีมีมากอ่ น ผมเกดิ แสดงวา่ ทา่ นมคี ณุ ธรรมสงู สง่ มาตงั้ แตต่ อน อายยุ งั นอ้ ยๆ และเปน็ คำ�สอนทที่ นั สมยั ใชไ้ ดต้ ลอด กาล ซึ่งเป็นส่งิ ทผ่ี มประทับใจมาก วันน้ันช่างภาพฝีมือเยี่ยมผู้นี้ได้เห็นฝูงชนถือป้าย ถือรูปในหลวงมาจนเต็มท้อง สนามหลวง ทกุ คนรอ้ งไหก้ นั หมด ขณะทีเ่ สียงดนตรยี ่งิ ใหญ่มาก นำ�้ ตากไ็ หลออกมาเอง “วนั นนั้ ผมทำ� งานไปรอ้ งไหไ้ ปอยา่ งไมอ่ าย เพราะนำ�้ ตาไมไ่ ดไ้ หลมาจากความเสยี ใจ แต่มาจากความรสู้ ึกทีร่ บั รู้ไดว้ า่ ภาพทเี่ ห็นอยตู่ รงหน้า คือฝูงชนมากขนาดน้ี อารมณแ์ บบนี้ จะไม่มีทางเกดิ ข้นึ อีกแลว้ สง่ิ ทเี่ หน็ วนั นนั้ ทำ� ใหร้ สู้ กึ เลยวา่ ตวั เองมบี ญุ มาก โชคดที ไ่ี ดเ้ กดิ มาเปน็ มนษุ ย์ ไดพ้ บ พระพทุ ธศาสนา และไดเ้ กดิ ใตร้ ม่ พระบารมขี องในหลวงรชั กาลที่ ๙ เพราะรวู้ า่ การจะไดเ้ จอ ๓ ส่ิงอนั ประเสรฐิ น้ี ไม่มที างเกดิ ข้ึนไดง้ ่ายๆ กับชีวติ มนุษยบ์ นโลกใบน้”ี พันธ์สิริเช่ือว่าหากไม่ได้เกิดในเมืองไทย ตนก็คงไม่มีโอกาสได้เห็นคุณธรรม และ พระบารมขี องพระองคท์ ่าน 132 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

“วันน้นั ถอื เปน็ วันศกั ด์สิ ิทธวิ์ ันหนง่ึ เพราะผมไดเ้ ห็นความพรอ้ มเพรียงของคนท่ีมา ร่วมกนั โดยไมไ่ ดน้ ดั หมาย เขามาเพราะอยากมสี ่วนรว่ มรอ้ งเพลงสรรเสรญิ พระบารมี ทั้งๆ ท่ีอากาศร้อนมาก ฝนตก แต่ทุกคนก็สู้ โดยเฉพาะทีมงานซึ่งรู้แต่ว่าต้องท�ำงาน ถ่ายรูปดี หรือไมด่ ี สวยหรอื ไมส่ วยยงั ไมร่ ู้ แตข่ อท�ำหนา้ ที่ก่อน อยู่กนั ตง้ั แตต่ ี ๔ ถึง ๔ ทุ่ม พอจบงาน มีคนถามวา่ วันน้ที ำ� งานมคี วามสขุ ไหม ผมตอบว่า ตอนงานเสรจ็ ก็รสู้ ึกดีนะ แต่นี่ไม่ใชง่ าน รน่ื เริงท่เี มอ่ื งานเสรจ็ แลว้ จะมีความสขุ เพราะยงั รสู้ ึกหน่วงๆ อยขู่ า้ งใน “ผมมองในหลวงเปน็ สมมตุ เิ ทพ พระองคส์ งู สง่ เกนิ พวกเรา อยา่ งเวลาไดฟ้ งั พระราช ดำ� รสั จะรสู้ กึ เหมอื นทา่ นเปน็ พระโพธสิ ตั ว ์ เพราะพระราชดำ� รสั ของพระองคท์ า่ นไมใ่ ชค่ ำ� พดู ของมนุษยธ์ รรมดา แต่เป็นคำ� พดู ของผู้ทเี่ ข้าใจธรรมะอยา่ งสงู ส่ง ทา่ นจะเน้นอยู่เสมอวา่ ให้ ท�ำความคิดเห็นให้ตรง ให้ถูกต้องอยู่เสมอ ค�ำสอนน้ีไม่ใช่ค�ำสอนของคนธรรมดา แต่เป็น ค�ำสอนของคนท่มี ีคณุ ธรรม เขา้ ใจธรรม และค�ำสอนเหลา่ นมี้ ีมากอ่ นผมเกิด แสดงว่าทา่ น มคี ุณธรรมสูงส่งมาตง้ั แตต่ อนอายุยังนอ้ ยๆ และเป็นค�ำสอนทที่ นั สมยั ใช้ได้ตลอดกาล ซ่งึ เป็นส่งิ ที่ผมประทบั ใจมาก “ถงึ วนั นีจ้ ะไมไ่ ด้พบเหน็ พระองคท์ ่านอกี แลว้ แต่ผมเช่ือวา่ ในหลวงก็คงอยใู่ นที่ของ ทา่ นทเี่ ราวางใจ และพระองคท์ ่านจะยังคงอยู่ในหัวใจผมตลอดไป” และค�ำสอนน้ีเอง ท่ีช่างภาพหนุ่มจะใช้เป็นแนวทางในการด�ำเนินชีวิต โดยเฉพาะ ในการกา้ วเดินตอ่ ไปบนเสน้ ทางของความพอเพียง “ก่อนพระองค์ท่านสวรรคต ผมชอบฮัมเพลงเพลงหน่ึงบ่อยๆ เพราะช่วงน้ัน เศรษฐกิจไม่ดี ทำ� ให้คดิ เลยวา่ จะอยูก่ นั อย่างไร ของก็ขายไม่ได้ งานก็ไม่ค่อยมี ทุกอย่างแย่ ไปหมด พอทา่ นไมอ่ ย่ยู งิ่ แย่ลงไปอกี ผมเลยบอกนอ้ งๆ ใหท้ ำ� ใจไว้เลย แล้วฮมั เพลงใหฟ้ ัง ว่า ...อยู่อย่างพอเพียง ใกล้ตัวความสุขยังมี...อยู่อย่างพอดี ไม่มีความทุกข์ร้อนในใจ ... แคม่ ีค�ำว่าพอ ก็สขุ เกินใคร... “การอยู่อย่างพอเพียงนี่แหละที่พวกเราควรน�ำมาปรับใช้กับชีวิต คือมีก็ใช้ ไม่มีก็ ไม่ใช้ เหมือนที่ในเพลงบอกไว้ แค่อยู่อย่างพอเพียง ไม่ต้องคิดอะไรมาก ผมจะคอยบอก น้องๆ เสมอว่า มีปญั ญาเทา่ ไหร่ทำ� ไป มีนอ้ ยก็ใช้นอ้ ย มาอยู่อย่างพอเพยี งตามรอยเทา้ พ่อกันดีกว่า นี่คือหลักธรรมท่ีช่วยได้ในทุกยุคทุกสมัย และผมคิดว่าจะใช้ค�ำน้ีน�ำทางชีวิต ไปเรือ่ ยๆ” พนั ธส์ ริ กิ ลา่ วท้ิงท้ายก่อนจะกลบั ไปทำ� หนา้ ท่ชี ่างภาพของตวั เองตอ่ ไป บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 133

…การศกึ ษาเปนเร่ืองใหญและสาํคญั ยง่ิ ของมนุษย คนเราเม่อื เกดิ มาก็ไดร บั การส่งั สอน จากบดิ ามารดา อันเปน ความรูเบือ้ งตน เมอ่ื เจรญิ เตบิ โตขึ้น ก็เปน หนา ทีข่ องครแู ละอาจารย สั่งสอนใหไดร บั วิชาความรูสูง และอบรมจติ ใจใหถงึ พรอ มดวยคณุ ธรรม เพื่อจะไดเ ปนพลเมอื งดขี องชาตสิ บื ตอ ไป… พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช บรมนาถบพติ ร ในพิธีพระราชทานปริญญาบตั รแกนิสิตและนักศึกษาวทิ ยาลยั วชิ าการศกึ ษา วันพฤหัสบดที ี่ ๑๓ ธนั วาคม ๒๕๐๕ 134 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

ปน่ั เพือ่ พ่อ กาญจนา พ. นับแต่วันท่ี ๑๔ ตุลาคม ๒๕๕๙ เป็นต้นมา บริเวณพระบรมมหาราชวังหรือ วดั พระแกว้ คลาคลำ�่ ไปด้วยผูค้ นทห่ี ล่งั ไหลไมข่ าดสายจากท่ัวทุกสารทิศ เพ่อื มาถวายความ อาลยั และเคารพพระบรมศพในหลวงรัชกาลที่ ๙ อกี ทั้งยังมผี คู้ นจ�ำนวนไม่น้อยทีม่ าแลว้ มาเล่า เพราะอยากอยู่ใกล้ชิดพระองค์ที่ตนรัก เทิดทูนให้ได้มากท่ีสุด ก่อนจะไม่มีโอกาส อกี ต่อไป หากคนเคยมาช่วงสายๆ สงั เกตสกั นิด คงจะเห็นกลุ่มนักปน่ั จกั รยาน ทใี่ ช้สองลอ้ เป็นพาหนะคู่ชีพ มาแสดงความเคารพพระบรมศพอยู่ริมร้ัวพระบรมมหาราชวังด้วยความ ตั้งใจ “จริงๆ การถวายความอาลัย ท�ำท่ีไหนก็ได้ มีรูปในหลวงที่บ้านก็ซ้ือพวงมาลัยมา นอ้ มใจระลกึ ถงึ พระองคท์ า่ นกไ็ ด ้ เพราะความรกั อยใู่ นใจ อยทู่ ไี่ หนกส็ ง่ ความรสู้ กึ ไปถงึ ทา่ นได้ แตพ่ อดีพวกเรามที ีมข่จี กั รยานด้วยกันอยู่แลว้ พอทราบขา่ วพระองคท์ า่ นสวรรคต พวกเรา กไ็ วท้ กุ ข ์ และตดั สนิ ใจทำ� เสอื้ ขจี่ กั รยาน ‘ฉนั เกดิ ในรชั กาลที่ ๙’ ใสก่ นั เปน็ ทมี แลว้ ปน่ั ไปกราบ พระบรมศพท่ีริมร้ัววัดพระแก้ว เพราะไม่อยากเข้าไปแย่งท่ีคนเฒ่าคนแก่ คนต่างจังหวัดท่ี เดินทางมาไกลๆ แคเ่ ราไดไ้ ปกราบอยรู่ ิมร้วั และยนื ไว้อาลัยท่านกม็ คี วามสขุ แลว้ “พวกเราจะไปครั้งละประมาณ ๒๐ กว่าคน ทุกคนจะแตง่ ตวั เรียบร้อย ป่นั มาจาก ตา่ งที่ แต่มจี ุดหมายเดียวกันคือไปกราบพระบรมศพในหลวง ส�ำหรบั ดิฉนั จะข่ีจักรยานจาก บา้ นแถวคลองสานตัง้ แต่ ๗ โมงเช้า เพราะอากาศไมร่ อ้ นมาก ปน่ั ข้ามสะพานพุทธ ผา่ น สวนสราญรมย์ จนมาสดุ ทีส่ นามหลวง รวมระยะทางประมาณ ๑๘ กิโลเมตร และไดป้ ่ันไป กราบพระองคท์ ่านหลายครัง้ ” บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 135

กิตติวรรณ แต้ไพสิฐพงศ์ เจ้าของร้านดอกไม้ วัย ๔๘ ปี เล่าเร่ืองราวของเธอ และเพ่ือนๆ ที่ตั้งใจมาถวายความอาลัยในหลวงเป็นคร้ังสุดท้ายด้วยความพยายามจะ ยอมรับความจริงตามกฎธรรมชาติให้ได้ เพราะก่อนหน้านั้นแม้จะได้ข่าวระแคะระคายว่า พระองค์ท่านประชวรหนักมาเปน็ อาทติ ย์ และหนุ้ ก็เรม่ิ ตก เธอยงั ปลอบตัวเองว่า คงไม่ใช่ เรือ่ งจริง ส่ิงที่จะช่วยปลดปล่อยความคลุมเครือในหัวใจประชาชนตัวเล็กๆ อย่างเธอได้คือ การรอฟังประกาศจากสำ� นกั พระราชวงั เทา่ นั้น และแลว้ วนั เวลาทไ่ี มต่ อ้ งการใหม้ าถงึ กเ็ กดิ ขนึ้ เมอ่ื มแี ถลงการณจ์ ากสำ� นกั พระราชวงั แจง้ ใหท้ ราบวา่ ในหลวงสวรรคตแลว้ เธอตกใจจนทำ� อะไรไมถ่ กู ทง้ั ทล่ี กึ ๆ กไ็ ดเ้ ตรยี มใจไวบ้ า้ ง เพราะรู้ว่าพระองค์ท่านประชวรหนักจากการติดตามข่าวสารทางทีวี แต่เม่ือความจริงท่ี ไม่อยากรับรู้มาถึงจริงๆ เธอกลับท�ำใจไม่ได้ แรกๆ เคยถึงขนาดโกรธเพ่ือนท่ีไม่ใส่ชุดด�ำ เพราะอยากใหเ้ ขาแตง่ กายไวท้ ุกข์ใหใ้ นหลวง แต่เม่ือสติค่อยๆ กลับคืนมา เธอก็บอกตัวเองว่า คนแต่ละคนมีการแสดงออกไม่ เหมอื นกนั “บางคนเราเหน็ เขายงั หวั เราะ ยิม้ แย้ม ไมใ่ สช่ ดุ ด�ำ แตเ่ ม่อื อยบู่ ้านเขาอาจจะรอ้ งไห้ คดิ ถึงในหลวงกไ็ ด้ เพราะเขารกั เคารพท่านดว้ ยหวั ใจ ไม่ใชเ่ ส้ือผา้ “เวลาเราอยคู่ นเดยี วกร็ อ้ งไหค้ ดิ ถงึ พระองคท์ า่ นตลอด ฟงั เพลง ดทู วี กี ร็ อ้ งไห้ เพราะ ซาบซง้ึ ในสง่ิ ทใี่ นหลวงทำ� เอาไวม้ าก และทา่ นเปน็ ผชู้ ายสมบรู ณแ์ บบจรงิ ๆ คอื ทง้ั หลอ่ และ เก่งทุกด้าน วิทยาศาสตร์ก็ดี แต่งเพลงก็ได้ บริหารจัดการเป็นเลิศ แล้วยังรักเดียวใจเดียว เรียกวา่ ครบถว้ นแบบทคี่ งหาท่ีไหนไมไ่ ดอ้ ีกแล้วในโลกน้ี” ความรกั ความเทิดทูนทเี่ ธอมีตอ่ ในหลวง ไมไ่ ด้เกิดขึน้ เพยี งชัว่ ขา้ มคนื แต่มาจาก การค่อยๆ ซึมซับจากการได้เห็นพระองค์ท่านท�ำส่ิงต่างๆ ซ่ึงล้วนเป็นไปเพ่ือความสุข ความสบายของประชาชนคนไทย ในวันทใ่ี นหลวงยงั ทรงพระชนม์อยู่ เธอกลบั ไมค่ ่อยรู้สึก มากเท่ากับเม่ือท่านจากไปแล้ว เธอจึงอยากสานต่อในสิ่งที่พระองค์ได้ปูพ้ืน และท�ำเป็น ตัวอย่างไว้ให้ ด้วยการเริ่มท�ำความดีเพ่ือคนอ่ืน พยายามแบ่งปันโดยไม่หวังผลตอนแทน เม่ือในหลวงสวรรคตเธอจงึ ท�ำสายรดั ข้อมือ ‘เราเกิดในรัชกาลที่ ๙’ แจกจ่ายใหค้ นไมม่ ีเงิน ซื้อเข็มกลดั แพงๆ ใส่ เชน่ แม่บ้าน รปภ. เขาจะได้ภูมใิ จในการแสดงออกถงึ ความรกั ความ ระลกึ ถึงพระองคท์ ่าน นอกจากน้ีเธอยังคดิ ถึงเดก็ รนุ่ หลังๆ ด้วยวา่ เขาควรจะไดร้ ู้จกั ในหลวงรชั กาลท่ี ๙ ตอ่ ไปเรือ่ ยๆ จากร่นุ ส่รู ุ่น... “ดิฉันอยากให้ผู้ใหญ่สอนเด็กๆ ให้รู้จักพระองค์ท่าน ด้วยการให้ฟังเพลงท่ีท่าน ทรงแต่ง สอนใหอ้ า่ นหนงั สือ ซึง่ ตอนนม้ี ีหนังสอื เก่ยี วกับในหลวงออกมาเยอะ ในรูปแบบ 136 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

การ์ตนู ก็มี เด็กๆ จะได้รู้ และเขา้ ใจว่ารัชกาลที่ ๙ ทรงท�ำอะไรไวบ้ า้ ง ความจริงดฉิ นั อยาก ให้เร่ิมต้นต้ังแต่ที่บ้านเลยด้วยซ�้ำ เพราะพ่อแม่สามารถสอนลูก ปู่ย่าตายายก็สอนหลาน ซ่งึ ถา้ เราพดู บอ่ ยๆ เขาจะซมึ ซบั ไปเอง “โดยเฉพาะการสอนเร่ืองพระราชด�ำรัสท่ีได้ยินกันจนติดหูและเป็นความจริงอย่าง ท่ีสุดคือเร่ืองของความพอเพียง ถ้าคนเรายึดค�ำน้ีค�ำเดียว ก็จะไม่มีความโลภ ไม่ท�ำอะไร เกินตัว และถ้ารู้จักพอ เราก็จะมเี หลอื ไปเผอ่ื แผใ่ ห้คนอืน่ “สว่ นโครงการอน่ื ๆ ที่พระองคท์ า่ นท�ำเพอ่ื ส่วนรวมมากมาย เราอาจเอามาใชไ้ ม่ได้ แบบน้ี เพราะโครงการเหลา่ นนั้ ไมไ่ ดต้ อบโจทยข์ า้ งในของเรา แตเ่ รอื่ งความพอเพยี งเจาะลกึ เขา้ ไปในใจ เราสามารถท�ำตามไดด้ ว้ ยตัวเอง เอามาสอนเด็กๆ ได้งา่ ย และมตี ัวอย่างทเี่ ป็น รปู ธรรมชดั เจน เชน่ ในหลวงใช้ยาสีฟัน ยงั บบี จนหมดหลอด รองเท้าขาดกไ็ มท่ ิง้ แต่เอาไป ซ่อม นาฬิกาเสียก็ยังซ่อม รถของท่านเก่ามากแล้วก็ยังใช้อยู่ นี่คือท่านสอนให้เราเห็นว่า ของเสื่อมแลว้ แต่ถา้ ยงั ใชไ้ ดก้ ็ควรใช้ต่อไปจนกว่าจะผพุ งั ถ้าเราทำ� ตามอยา่ งทา่ นได้ โลกนี้ จะนา่ อยู่ขนึ้ เยอะ” เธอจึงพยายามน้อมน�ำพระราชด�ำรัสมาใช้เป็นประจ�ำ และตั้งใจท�ำความดีถวาย พระองคท์ า่ นทกุ วนั เหมอื นทพี่ ระองคท์ า่ นทำ� ใหไ้ ดเ้ หน็ เปน็ แบบอยา่ ง ประโยชนก์ ต็ กอยกู่ บั คนไทยทว่ั ประเทศ “เหตุการณ์ในคร้ังนี้ ท�ำให้คิดเลยว่า ชีวิตคนเราส้ันมาก มาท�ำความดีกันเถอะ มี อะไรทีใ่ หค้ นอื่นได้ก็รบี ให้ “เพราะถงึ ทส่ี ดุ คนทไ่ี ดร้ บั ความสขุ ทนั ทคี อื ตวั เราเอง” เปน็ คำ� พดู ทง้ิ ทา้ ยทน่ี า่ คดิ จาก กิตติวรรณ บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 137

…เศรษฐกิจพอเพียง และทฤษฎีใหม สองอยา งนจี้ ะทาํความเจริญใหแ กประเทศได แตต องมคี วามเพยี ร แลว ตอ งอดทน ตองไมใจรอน ตองไมพ ูดมาก ตองไมท ะเลาะกัน ถา ทําโดยเขา ใจกัน เชอ่ื วาทกุ คนจะมีความพอใจได… พระราชดาํ รัสของพระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภูมพิ ลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร พระราชทานแกค ณะบคุ คลตางๆ ทีเ่ ขา เฝาฯ ถวายพระพรชยั มงคล เนอ่ื งในโอกาสวนั เฉลิมพระชนมพรษา ณ ศาลาดุสดิ าลยั วันศกุ รท ่ี ๔ ธันวาคม ๒๕๔๑ 138 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

ในหลวงคือแบบอย่างชีวิต กาญจนา พ. / ชมพจน์ บางคร้ังความรักท่ีถั่งท้นอยู่ภายในก็ไม่สามารถแสดงออกได้ง่าย เพราะเหตุผล หลายอย่าง ไม่วา่ จะเป็นปจั จัยภายนอก พนื้ นิสัยดั้งเดมิ หรอื กระท่ังปญั หาสขุ ภาพกายไม่ แข็งแรง สุนนั ท์ พูลสวสั ดิ์ สาวใหญว่ ัย ๔๓ ก็เช่นกนั ทีม่ ีปญั หาสุขภาพ จนไม่สามารถท�ำใน สิง่ ที่ใจปรารถนา ซึ่งในช่วงเวลาเชน่ น้ี คงไม่มคี วามปรารถนาใดของคนไทยจะสำ� คญั ไปกวา่ การไดไ้ ปกราบพระบรมศพในหลวงรัชกาลท่ี ๙ สกั ครัง้ ในชีวิต ความท่ีเธอมีพ้ืนเพเป็นชาวจังหวัดเพชรบุรี จึงได้รับรู้ข่าวคราวท่ีในหลวงทรงท�ำ โครงการตา่ งๆ ให้คนเมืองเพชรฯ มากมาย โดยเฉพาะโครงการชา่ งหัวมัน ทพี่ ระองคท์ ่าน ไดแ้ ปรเปลยี่ นพน้ื ทแี่ หง้ แลง้ กนั ดาร ดนิ แตกระแหง จนไมส่ ามารถปลกู พชื ผกั ทำ� การเกษตร ใดๆ ใหก้ ลายเปน็ พน้ื ท่ดี ินด�ำ น้ำ� ชุ่ม เขียวขจไี ปด้วยตน้ ไม้ พืชพันธน์ุ านาอยใู่ นวันนี้ คนเมืองเพชรฯ รวมถึงพ่อแม่ของเธอจงึ รกั และซาบซึ้งในพระมหากรณุ าธคิ ณุ ของ ในหลวงรชั กาลท่ี ๙ มาก และเธอไดร้ บั ร้คู วามรสู้ กึ น้ตี ง้ั แตย่ ังเป็นเด็กเลก็ ๆ “เวลาพ่อแม่เราดูข่าวพระราชกรณียกิจในโทรทัศน์ก็น่ังน�้ำตาไหลด้วยความปล้ืมใจ แลว้ เราเปน็ คนจงั หวดั เพชรบรุ ี ในหลวงทา่ นเสดจ็ ฯ ไปทำ� โครงการไวท้ นี่ น่ั เยอะมาก สองสามปี กอ่ น ชว่ งทใี่ นหลวงประชวร ไปพกั ผอ่ นทว่ี งั ไกลกงั วล พอ่ แมก่ ไ็ ปเฝา้ ฯ รบั เสดจ็ ตอนทา่ นเสดจ็ ฯ แกง่ กระจาน ทกุ ครง้ั ทรี่ ขู้ า่ ววา่ ทา่ นจะเสดจ็ ฯ แถวนน้ั พอ่ กบั แมจ่ ะไปนง่ั รอรมิ ถนนหนา้ บา้ น ทุกครั้ง แม่อายุ ๘๖ ปีแลว้ เคยเลา่ ใหเ้ ราฟังว่า นง่ั รอนานเหมือนกนั แต่ก็รอ เพราะอยาก เห็น อยากกราบ เหมอื นตอนน้ีทแ่ี มอ่ ยากมากราบพระบรมศพมาก เพราะรู้ว่า เหตกุ ารณ์ แบบน้มี แี ค่ครงั้ เดยี ว แต่รา่ งกายไมไ่ หวแลว้ ” บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 139

ดูอย่างพระองค์ท่านสิ ทำ�แต่ความดีโดยไม่เคย บอกใคร พอสิ้นท่าน โครงการเยอะแยะที่เราไม่ เคยรู้ก็เปิดเผยออกมาหมด จนทำ�ใหร้ ู้สกึ ว่า เรา ไม่เคยทำ�อะไรถวายพระองค์ท่านเลย มีแต่ท่าน เป็นผทู้ ำ�ให้เราท้ังน้ัน คงไมใ่ ชเ่ พยี งแมท่ มี่ วี ยั และสภาพรา่ งกายเปน็ อปุ สรรคในการเดนิ ทาง เพราะแมแ้ ต่ เธอซ่ึงเป็นลูก และใช้ชีวิตอยู่ในกรุงเทพฯแท้ๆ ก็ยังไม่สามารถไปกราบพระบรมศพด้วย ตนเองเชน่ กนั เพราะสขุ ภาพไมเ่ ออื้ อำ� นวยใหย้ นื ไดน้ านๆ การจะไปรอคอยเขา้ เฝา้ ฯ คนเดยี ว อาจไม่ใช่เพียงการสร้างปัญหาให้ตัวเอง แต่จะกระทบถึงคนอ่ืนๆ ให้ต้องล�ำบากไปด้วย เธอจึงอดทนรอคอยวันเวลาที่หัวหน้าซึ่งท�ำงานด้วยกันบอกว่าจะอนุญาตให้ไปพร้อมกัน ในวนั ท่ีบริษัทเปน็ เจ้าภาพ “ตอนน้ันยังไม่รู้จะไปวันไหน แต่แค่เขาบอกอนุญาตให้ไปกราบพร้อมกัน ก็ดีใจ มากแล้ว เพราะตอนพระองคท์ า่ นมีชวี ติ อยู่ ไมเ่ คยมีโอกาสอยู่ใกลเ้ ลย ตอนนีพ้ ระองคท์ ่าน สวรรคตแล้ว ก็อยากมีโอกาสสกั ครั้ง ซ่ึงนบั เป็นครง้ั แรก และครง้ั สุดทา้ ยในชีวิต บางทกี ็นกึ นอ้ ยใจว่า เราอยู่กรุงเทพฯ ยังไม่มีโอกาสได้ไปกราบในหลวง ในขณะญาตพิ ่ีนอ้ งทเ่ี พชรบุรี เขาขับรถออกจากบ้านตัง้ แตต่ ี ๒ วนั ที่ ๒๓ พฤศจกิ ายน มาถึงสนามหลวงเกอื บตี ๕ เข้า แถวรอไดก้ ราบตอน ๔ โมงเยน็ “พวกเขาอยไู่ กลมโี อกาสมาแลว้ เราอยใู่ กลก้ วา่ ยงั ไมม่ โี อกาสไปกราบ ทง้ั ๆ ทเี่ สอื้ ผา้ ชุดด�ำไม่ต้องห่วง เพราะเรามีอยู่ และเตรียมไว้แล้ว จะไปวันหยุดเสาร์ อาทิตย์ ก็ไม่ไหว เพราะคนเยอะมาก กไ็ ด้แต่เฝ้ารอวันทจ่ี ะได้ไปกบั หัวหนา้ ท่ีท�ำงานดว้ ยกัน” 140 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

ในชว่ งของการรอคอยทกุ วันนี้ สนุ ันท์ยงั รอ้ งไหท้ กุ ครงั้ ทดี่ ูโทรทัศน์แลว้ ไดเ้ ห็นภาพ ของในหลวง เธอบอกว่า เป็นความรู้สึกของคนสูญเสียผู้ทรงเป็นท่ีรัก เคารพ ศรัทธา เพราะพระองค์ท่านทรงเป็นกษัตริย์ท่ีไม่เคยหยุดทำ� งาน ทั้งท่ีสมควรจะสบาย ตลอดเวลา ๗๐ ปีท่ที รงงานเพอื่ ประชาชน เหน็ ใครเดือดร้อนก็ทรงชว่ ยเหลอื ย่ิงหลังจากทา่ นสวรรคต โทรทัศน์ฉายภาพโครงการตา่ งๆ ที่ทรงท�ำมามากมาย และมไี มน่ อ้ ยทเ่ี ธอไม่เคยรู้มาก่อน แต่ในเวลาที่ผา่ นมา เธอกไ็ ด้นำ� พระราชด�ำรสั ที่ในหลวงทรงสอนให้ทกุ คนอยูอ่ ย่าง พอเพียง มาปรับใช้ในชวี ติ ประจำ� วนั ท�ำใหเ้ ธอรจู้ ักประหยดั ขึ้นมาก ทงั้ การกนิ การใช้ และ ยังไดพ้ ูดคุยแลกเปล่ยี นกบั คนข้างบา้ นบ่อยๆ “เขาบอกวา่ จะประหยดั ตามอย่างในหลวง เชน่ พอยาสีฟนั หมด จะตดั หลอดแล้ว บีบใช้จนไม่เหลือเหมือนท่าน แต่ของเราแค่รีดให้แบนที่สุด ไม่ถึงกับตัดหลอดมาบีบต่อ พอเห็นความประหยัดของเขาก็เห็นด้วย แต่เราไม่ได้ท�ำถึงขนาดน้ัน ตอนน้ีก็พยายามใช้ ทุกอย่างแต่น้อย ย่ิงมาใส่ชุดสีด�ำแบบนี้ย่ิงประหยัดมาก เพราะไม่ต้องซ้ือเส้ือผ้าบ่อยๆ มี อยู่ 3 ชดุ ก็ใส่เวยี นไปได้ตลอดสปั ดาห์ ไมม่ ีใครรู้ว่าใส่ซ�ำ้ ชุด แต่ถ้าเปน็ สีๆ จะดงู า่ ยกวา่ “เวลาท�ำงาน ก็พยายามรับผิดชอบงานให้ดีที่สุดตามที่ท่านทรงสอนไว้ เวลาท�ำ ความดกี ็ไม่โอ้อวด ทำ� บญุ กเ็ ลือกปดิ ทองหลังพระ เพราะดา้ นหลงั ของพระไมค่ อ่ ยมคี นปดิ ทอง เราก็อยากปิด และอยากให้มีคนมาปดิ ดา้ นหลังองคพ์ ระอีกมากๆ ทองจะได้ล้นออก มาข้างหนา้ เหมือนทีท่ า่ นตรสั ไวว้ ่า ใหท้ ำ� ความดมี ากๆ ไม่ตอ้ งบอกใคร สกั วันคนก็จะเหน็ เองแหละ “ดูอย่างพระองค์ท่านสิ ท�ำแต่ความดีโดยไม่เคยบอกใคร พอส้ินท่าน โครงการ เยอะแยะที่เราไม่เคยรู้ก็เปิดเผยออกมาหมด จนท�ำให้รู้สึกว่า เราไม่เคยท�ำอะไรถวาย พระองคท์ า่ นเลย มแี ตท่ ่านเปน็ ผทู้ ำ� ให้เราทั้งน้ัน” ด้วยความส�ำนึกในพระมหากรุณาธิคุณท่ีในหลวงรัชกาลที่ ๙ ทรงมีต่อประชาชน คนไทย เธอจึงคิดว่า แม้ตนเองไม่ใช่ข้าราชการ แต่ก็ยินดีที่จะแต่งด�ำไว้ทุกข์ถวายแสดง ความอาลัยแด่ในหลวงเป็นเวลา ๑ ปีเตม็ นอกเหนอื จากความตัง้ มั่นท่จี ะเป็นคนดใี หม้ าก ท่ีสดุ เท่าท่ีจะท�ำได้ บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 141

142 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

ธรรมน�ำทาง กาญจนา พ. ตลอดระยะเวลาการครองราชยท์ ีย่ าวนานถงึ ๗๐ ปขี องแผ่นดินรัชกาลท่ี ๙ ถ้าเป็น คนรุ่นก่อน คงได้พบ ได้สัมผัสเรื่องราวของพระองค์ท่านมามาก จนไม่ต้องถามหาเหตุผล ในความรกั ทพี่ วกเขามีตอ่ ในหลวงพระองค์นี้ เพราะทุกคนไดเ้ หน็ อย่กู บั ตา สมั ผัสอยูก่ บั ใจ มาตั้งแต่พระองค์ท่านยังทรงมีพระพลานามัยแข็งแรง รอยพระบาทก้าวย่างไปบนเส้นทาง ทุรกนั ดารเกอื บทุกตารางเมตรของประเทศไทยด้วยความว่องไว มีผู้คนจ�ำนวนไม่น้อยท่ีมีโอกาสได้กราบ ได้เข้าเฝ้าฯ พระองค์ท่านอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะชาวบ้านในท้องถิ่นไกลปืนเที่ยงท่ีพระองค์เสด็จฯ ฝ่าความยากล�ำบากไปพบ หวงั จะพฒั นาคณุ ภาพชีวติ คนชายขอบใหท้ กุ ข์ยากนอ้ ยลง และอยู่เยน็ เปน็ สขุ มากข้นึ แต่ส�ำหรับคนหนุ่มสาวท่ีอายุเพิ่งเลยวัยบรรลุนิติภาวะ คงยากจะได้พบ ได้สัมผัส บรรยากาศเชน่ นน้ั เพราะเกดิ และเตบิ โตมาในชว่ งปลายรชั กาล แตโ่ ชคดที ย่ี งั มผี คู้ น มหี นงั สอื มขี า่ วคราวทางทีวี ฯลฯ ใหไ้ ดศ้ ึกษาเรยี นรู้ ธนกร วรญั ญวู ฒั นา หรอื ซัน หนุ่มนอ้ ยวัย ๒๒ ท่ีเพ่งิ เรยี นจบปริญญาตรี วิชาเอก บรหิ ารการโรงแรม หลกั สตู รนานาชาติ จากมหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากรมาหมาดๆ กเ็ ปน็ คนรนุ่ ใหม่ อกี คนหนงึ่ ทีร่ จู้ กั ในหลวงรชั กาลที่ ๙ จากการบอกเลา่ ไดเ้ รยี นรู้ส่งิ ทพ่ี ระองค์ทรงทำ� จาก สือ่ ตา่ งๆ และเพ่ิงมารับร้ขู ้อมลู เพิม่ ข้นึ อีกมากหลังจากพระองค์ท่านเสดจ็ สวรรคตแล้ว บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 143

“ผมเรียนโรงเรียนนานาชาติเป็นส่วนใหญ่ จึงไม่ค่อยรู้เร่ืองของในหลวง จนเรียน จบต้ังใจจะบวชให้คุณพ่อคุณแม่ พอมีโครงการบรรพชาอุปสมบท เพื่อน้อมถวายเป็น พระราชกศุ ล จ�ำนวน ๘๙ รูปทว่ี ัดพระราม ๙ กส็ มคั รบวช แมจ้ ะเป็นโครงการสัน้ ๆ บวชแค่ ๑๕ วัน แต่ได้ฟังการบรรยายจากพระ และคนที่เคยท�ำงานถวายในหลวง ท�ำให้เริ่มรู้จัก เร่ืองราวของพระองคท์ ่านมากขึ้น “หลงั จบโครงการ ผมเลยบวชตอ่ ตอนจำ� วดั ทว่ี ดั พระราม ๙ กไ็ ดส้ วดมนตบ์ ททอ่ี ทุ ศิ ถวายในหลวงรัชกาลท่ี ๙ สม่�ำเสมอ และยังได้ไปจ�ำวัดท่ีวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร จ.ชลบรุ ี ทำ� ใหม้ โี อกาสเดนิ ลดั เลาะเขา้ ปา่ เปน็ ระยะทาง ๖ กโิ ลเมตร เพอ่ื ไปฉนั เชา้ ทเี่ ขาชโี อน ซง่ึ อดตี เปน็ เขาหวั โลน้ ไมม่ ตี ้นไมเ้ ลย แต่ในหลวงทรงทำ� โครงการปลกู ปา่ จนสภาพสมบรู ณ์ ข้นึ มาอกี ครั้งหนง่ึ ” มพี ระรปู หนงึ่ ทว่ี ดั พระราม ๙ เลา่ ใหช้ ายหนมุ่ ฟงั วา่ ทา่ นเกดิ บนดอย และเคยไดเ้ หน็ ในหลวงเสด็จฯ ข้ึนไปบนดอยท่ีท่านอยู่ตอนเด็กๆ ก่อนจะเสด็จฯ กลับ ในหลวงบอกให้ เจ้าหน้าที่ออกบัตรประชาชนใหช้ าวเขา เพ่อื ชาวเขาจะไดล้ งมาท�ำงานในเมืองได้ ในขณะท่ี สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถก็ทรงแจกข้าวกล่อง และทรงส่งเสริมให้ชาวเขามี อาชีพ มีงานท�ำ สามารถน�ำรายได้มาเล้ียงดูครอบครัว ตนฟังแล้วยังรู้สึกว่าแม้แต่กลุ่มคน เล็กๆ พระองค์ทา่ นกย็ งั ใสพ่ ระทัย “ผมรู้สกึ ถึงความเปน็ คนเรยี บง่ายของในหลวง เวลาพระองค์ท่านเสดจ็ ฯ ไปท�ำงาน ต่างจังหวัด ไม่มีคนกางร่ม ท่านก็เดินตากแดดไปหาชาวบ้าน รถข้ึนเขาไม่ได้ ก็เดินไปบน ทางท่ที ัง้ ไกล ท้ังล�ำบาก ความจรงิ พระองคท์ า่ นเปน็ พระเจา้ แผน่ ดิน มีทกุ อย่างพร้อมแลว้ ไม่จ�ำเป็นต้องล�ำบาก ไม่ตอ้ งทำ� ขนาดน้กี ไ็ ด้ แต่ทา่ นก็ยังทรงงานหนักเพือ่ ประชาชน เวลา ไปหาประชาชน ท่านไม่ได้ไปเพื่อใหข้ อง แตไ่ ปเพ่ือพัฒนา สรา้ งงานใหค้ นสามารถเลี้ยงชีพ ดว้ ยตวั เองได้ “ในหลวงยงั สอนแนวทางการใชช้ วี ติ เพอ่ื ใหค้ นดำ� เนนิ ชวี ติ ดว้ ยตวั เองในทางทถ่ี กู ตอ้ ง อยา่ งชาวเขาปลูกฝน่ิ ขาย ถ้าเปน็ คนอ่นื คงจบั เขา้ คุก แต่พระองคท์ �ำโครงการข้นึ มาทดแทน ใหเ้ ขาปลกู อยา่ งอน่ื และเลย้ี งชพี ไดแ้ พก้ ารปลกู ฝน่ิ เพราะทา่ นเขา้ ใจวา่ ชาวเขาไมร่ จู้ ะหาเลย้ี ง ชีพยงั ไงก็เลยปลกู ฝ่นิ จงึ ทรงสรา้ งงานใหม่ใหช้ าวเขาสามารถเลี้ยงตวั เองไดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง” มพี ระอีกหลายๆ รูปเล่าเรื่องราวของในหลวงให้ได้ฟงั จนทำ� ใหช้ ายหนุม่ ผู้น้เี ช่อื ว่า พระองค์คงทรงเหยียบย่างไปบนผืนแผ่นดินไทยมาหมดทุกตารางนิ้วแล้ว นอกจากน้ีพระ ท่ีวัดพระราม ๙ ยังมอบหนังสือ ๑๐๐ ค�ำพ่อสอน มาให้ตนเปิดอ่าน ท�ำให้ประทับใจ พระราชด�ำรัสของในหลวง ท่ีว่า “เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม” มาก เพราะนัยยะของ 144 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

ผมรู้สึกถึงความเป็นคนเรียบง่ายของในหลวง เวลาพระองคท์ า่ นเสดจ็ ฯ ไปทำ�งานตา่ งจงั หวดั ไมม่ ี คนกางรม่ ท่านกเ็ ดินตากแดดไปหาชาวบา้ น รถ ข้ึนเขาไม่ได้ ก็เดินไปบนทางท่ีทั้งไกล ท้ังลำ�บาก ความจริงพระองค์ท่านเป็นพระเจ้าแผ่นดิน มี ทกุ อยา่ งพรอ้ มแลว้ ไมจ่ ำ�เปน็ ตอ้ งลำ�บาก ไมต่ อ้ ง ทำ�ขนาดน้ีก็ได้ แต่ท่านก็ยังทรงงานหนักเพื่อ ประชาชน เวลาไปหาประชาชน ทา่ นไมไ่ ดไ้ ปเพอื่ ให้ ของ แต่ไปเพ่ือพัฒนา สร้างงานให้คนสามารถ เลยี้ งชพี ดว้ ยตวั เองได้ ประโยคน้ีได้บอกว่า ต่อให้พระองค์ท่านทรงเป็นพระมหากษัตริย์ก็ต้องทรงใช้ธรรมในการ ด�ำรงชีวิต เพ่ือด�ำเนินไปในแนวทางที่ถูกท่ีควร ท�ำให้ตนใช้ธรรมน�ำทางตามรอยในหลวง ไปดว้ ย ตลอดชีวิตท่ีผ่านมา ชายหนุ่มไม่เคยมีโอกาสได้เห็นพระพักตร์ในหลวง จะได้เห็น ท่านกแ็ ตใ่ นทวี ที ุกวนั ท่ี ๕ ธันวาคม ปีละครั้ง ขณะทข่ี ่าวในพระราชสำ� นักนน้ั ตนแทบไมไ่ ด้ ใสใ่ จดวู า่ ในหลวงทรงทำ� อะไรมาบา้ ง เพราะจะเหน็ กแ็ ตภ่ าพทที่ รงแจกของ หรอื พระราชทาน ปรญิ ญาบตั ร สว่ นโครงการตา่ งๆ ทพี่ ระองคท์ า่ นทรงทำ� นน้ั กไ็ มเ่ คยรู้ จนกระทงั่ ไดบ้ วชถงึ ได้ เริ่มรู้วา่ ในหลวงทรงงานหนักมาก บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 145

“ผมวา่ คนทรี่ วู้ า่ ทา่ นทรงงานเยอะยงั มนี อ้ ยมาก เพราะโครงการสว่ นใหญ่ คนจะไดร้ ู้ ไดเ้ หน็ กเ็ มอ่ื เสรจ็ สมบรู ณแ์ ลว้ แตเ่ บอื้ งหลงั ทกี่ วา่ จะมาเปน็ โครงการได้ ไมม่ ใี ครรวู้ า่ ในหลวง ต้องท�ำการบ้าน ต้องคิดค้นมากแคไ่ หน “มีโครงการหน่ึงทผี่ มชอบมาก คอื โครงการโรงเรยี นพระดาบส ท่พี ระองคท์ ่านเปน็ ผรู้ เิ รมิ่ นำ� เดก็ ทใี่ ครๆ ไมเ่ อาแลว้ มาเรยี น มาสรา้ งอนาคตใหเ้ ดก็ ไดก้ ลบั ไปทำ� งานเลย้ี งตวั เอง เลย้ี งครอบครวั ได้ พระองคท์ า่ นตอ้ งทำ� งานหนกั มากกวา่ จะสำ� เรจ็ อยา่ งทเี่ หน็ อยนู่ ้ี ผมคดิ วา่ โครงการนี้สดุ ยอดมาก เพราะคนส่วนใหญ่ไมค่ ิดอย่างนี้ ครใู นโรงเรียนพระดาบสกเ็ ป็นครทู ี่ ต้งั ใจสอนใหน้ กั เรยี นนำ� ทกุ อยา่ งไปใชไ้ ดจ้ รงิ ” การได้รู้จักโครงการต่างๆ ท่ีพระองค์ท่านทรงท�ำข้ึนมา ส่งผลให้คนรุ่นใหม่อย่าง ธนกร ค่อยๆ ซมึ ซับความดีงาม และเพ่มิ พนู ความประทบั ใจในตวั พระองค์มากขึน้ เรอื่ ยๆ “ผมไม่รู้จะบรรยายออกมาอย่างไร เพราะเป็นความรู้สึกลึกๆ ข้างใน บอกได้แค่ พระองค์ทา่ นทำ� ส่งิ ดีๆ ให้กบั คนไทยเยอะ และการจะบอกคนทไ่ี ม่ไดเ้ ปน็ คนไทย ไมอ่ ยู่ใน เมอื งไทยวา่ ทำ� ไมคนไทยถงึ รักท่านมาก ก็อธบิ ายยาก เพราะเขาไม่รู้ว่าท่านท�ำอะไรมาบา้ ง จึงยากทจ่ี ะเขา้ ใจความรสู้ ึกของคนไทยได้ “ความจริง ผมก็เป็นคนรุ่นใหม่ เกิดไม่ทันท่านทรงงานหนักด้วยซ้�ำ ไม่เคยได้รับรู้ มาก่อน อาศยั จากการรบั รู้ตอ่ ๆ มาจากคนน้นั คนน้ี ถ้าเป็นเรอื่ งราวของคนอ่ืนกค็ งรู้แลว้ ผ่านไป แตก่ ารฟงั เรื่องในหลวงไม่ใชอ่ ย่างนัน้ เพราะพอเรารับร้แู ล้ว กระทบใจมาก เรื่องที่ ไดฟ้ ังเข้าไปอยใู่ นใจตลอดจนถึงวันนี้ ซึง่ แปลกมาก เพราะถา้ เป็นเร่ืองอ่ืนๆ ผ่านเข้ามา เรา อาจรู้สกึ หนกั ใจ ไม่สบายใจ แลว้ มนั กผ็ า่ นไป แต่เรอ่ื งของพระองค์ทา่ น พอได้ฟัง ไดร้ ู้แล้ว จะคา้ งอยใู่ นใจ เกบ็ จ�ำไวต้ ลอด” แม้เจ้าตัวจะออกตัวว่า เป็นคนรุ่นใหม่ที่ไม่ค่อยรู้เรื่องในหลวงมากนัก แต่เมื่อ พระองค์ท่านสวรรคต ประเทศไทยห่มคลุมด้วยคนสวมชุดสีด�ำ ชายหนุ่มกลับพบว่าชีวิต ขาดความม่ันคง เหมือนเสาหลักหักโค่นล้มลง จนกระท่ังต้องถามตัวเองว่า จะอยู่อย่างไร ต่อไปในวนั ทีไ่ ม่มีพระองคท์ ่านแลว้ หันไปมองเพ่อื นคนไทยที่เรียนอนิ เตอร์ด้วยกนั ทกุ คน รอ้ งไห้ แม้แต่เพ่ือนชาวต่างชาตกิ ็ซึม ไมร่ า่ เรงิ เหมือนเคย “แมพ้ วกเราจะไมไ่ ดใ้ กลช้ ดิ พระองคท์ า่ นเหมอื นคนรนุ่ กอ่ น แตต่ ง้ั แตเ่ กดิ มากไ็ ดเ้ หน็ ภาพในหลวงจากทกุ ท่ี เหมอื นเป็นความเคยชิน พอรู้ว่าจะไม่มีท่านแลว้ กร็ ูส้ กึ เควง้ คว้าง “ชว่ งทพี่ ระองค์ท่านอยู่ เราก็รใู้ นพระมหากรุณาธิคุณทมี่ ตี อ่ คนไทย แตพ่ อทา่ นสิน้ แล้วจะมีเร่ืองราวที่เราไม่เคยรู้ออกมาให้ดู จนเห็นว่าทรงท�ำสิ่งต่างๆ มากมายกว่าที่เรารู้ มากๆ ผมจึงรู้สึกเสียใจ เสียดายโอกาสที่ไมเ่ คยไดเ้ หน็ ทา่ นเลย” 146 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

แต่มีสิ่งหนึ่งที่ชายหนุ่มจะท�ำเพ่ือทดแทนคุณของในหลวงรัชกาลที่ ๙ ได้ คือการ หันมาเริ่มใช้ชีวิตตามหลักคิดของพระองค์ ด้วยการก้าวเดินบนเส้นทางของความพอเพียง เขาตงั้ ใจวา่ จะใช้เงนิ เท่าท่ีจ�ำเปน็ และจะต้องแบง่ เกบ็ ไวบ้ ้าง “เมอ่ื กอ่ น ผมตอ้ งมีเงนิ เยอะๆ ถึงจะออกจากบ้านได้ แตต่ อนนม้ี เี ทา่ ไรก็ออกนอก บ้านได้ เพราะจะไม่ใช้เงินเกนิ กวา่ ทม่ี ”ี น่คี ือการเรยี นรูบ้ นเสน้ ทางสายใหมช่ ื่อความพอเพียง บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 147

…การต้ังใจใหถ กู นน้ั คอื ทาํใจใหสงบหนักแนน ไมวูว าม ไมป ลอ ยใหอคตติ างๆ เขา ครอบงาํไดโดยงาย ฝกหดั คิดพิจารณาเร่อื งราวและปญ หาทัง้ ปวง ดว ยความละเอียดรอบคอบ และดวยใจบริสทุ ธ์ิเปนกลางเสมอทกุ ครัง้ ใหเปน นสิ ัย อันเปนวิธที จี่ ะชวยใหเกิดปญ ญา สามารถคดิ วนิ ิจฉยั ไดโดยกระจา งแจม แจง และปฏบิ ตั แิ กไขไดถกู ตอ งเท่ียงตรง… พระราชดาํ รสั ของพระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดุลยเดช บรมนาถบพติ ร พระราชทานแกป ระชาชนชาวไทยในโอกาสข้ึนปใหม พุทธศักราช ๒๕๒๔ วนั พธุ ท่ี ๓๑ ธันวาคม ๒๕๒๓ 148 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก

จะเปน็ ครทู ดี่ เี พอ่ื ในหลวง กาญจนา พ. ภาพบา้ นเลก็ ๆ ในโอบลอ้ มของตน้ ไม้ พืชผกั สวนครัวที่รอการเกบ็ ไปปรงุ อาหารใน แตล่ ะวนั มกั เปน็ ภาพชนิ ตาของคนหนองบวั ลำ� ภู เพราะชาวบา้ นสว่ นใหญม่ อี าชพี เกษตรกร และไดน้ อ้ มนำ� หลักเศรษฐกจิ พอเพยี งมาเป็นแนวทางดำ� เนนิ ชวี ิต ครอบครัวของอาภากร สุโพธ์ิ สาวน้อยวัย ๒๔ ก็ดูจะไม่แตกต่างจากเพ่ือนร่วม ชุมชน เพราะเธอมีพ่อแม่เป็นชาวนา อาศัยในบ้านหลังไม่ใหญ่ แต่มีข้าว และอาหารกิน โดยแทบไม่ต้องใช้เงินซ้ือ เพราะบ้านมีองค์ประกอบครบตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงท่ี ในหลวงทรงให้แนวทางไว้ คอื บนทด่ี นิ มสี ว่ นทำ� เปน็ บ้าน มที ีน่ าปลูกขา้ ว และพชื ไร่ แลว้ ยงั มีสระน้�ำ ปลูกกล้วยไว้ตามชายขอบ ถัดจากนาก็ปลูกอ้อย เพื่อลดค่าใช้จ่ายในการยังชีพ และยงั เหลือเก็บจากการขายพืชผลทีเ่ หลอื จากการกนิ ในบ้านดว้ ย “คนในหมบู่ า้ นสว่ นใหญจ่ ะมกี บั ขา้ วทเ่ี อามาจากนา อยา่ งชว่ งดำ� นาเดอื นพฤษภาคม มถิ ุนายน ก็มปี ลา ถงึ ช่วงเกยี่ วขา้ ว นำ�้ ในนาแหง้ กม็ หี นนู า กบ มีขวั หอยทีจ่ �ำศีล เราก็เอา เสียมไปขุดมาท�ำอ่อมกินกับผักท่ีปลูกตามขอบสระ ท้ังกระเฉด ผักบุ้ง ปลาท่ีอยู่ในสระก็ ไมต่ อ้ งให้อาหาร ปล่อยใหก้ นิ ผักในสระ เรากเ็ ลอื กตวั ทโี่ ตแลว้ มาทำ� อาหาร “พรกิ หอม กระเทยี ม ตะไคร้ กระเพรา ผกั สวนครวั มคี รบ นานๆ ถงึ จะซ้อื เนอ้ื หมู มากนิ สกั ที เรายังแบง่ ขา่ ตะไครข้ ายใหพ้ ่อคา้ ท่ีมาจากข้างนอก มัดละ ๑-๒ บาท พอมีเงิน เกบ็ ไว้ซื้อของใชน้ ิดๆ หนอ่ ยๆ อยา่ งน�ำ้ ปลา แชมพู ผงซักฟอก ส่วนรายไดห้ ลักคือการขาย อ้อย ถา้ ไม่มเี งนิ จรงิ ๆ ถงึ จะเอาข้าวไปขายบ้าง” บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก 149

บ้านของอาภากรมีท่ีดินแค่ ๒๐ ไร่ พ่อแม่ช่วยกันท�ำ จากเมื่อก่อนท่ีท�ำแต่ไร่นา เม่ือในหลวงมีพระราชด�ำรัสเร่ืองเศรษฐกิจพอเพียง ทางครอบครัวจึงท�ำตาม โดยเปลี่ยน จากทำ� ไรน่ าอยา่ งเดยี วมาเปน็ เกษตรผสมผสาน จนครอบครวั เราเกดิ ความเปลยี่ นแปลง คอื พอมี พออยพู่ อกนิ ทำ� ใหพ้ ่อแม่สามารถส่งลูกเรียนปริญญาตรไี ด้ “เม่ือก่อนเราต้องซ้ือของกินเกือบทุกอย่าง แต่พอปลูกกินเองก็ไม่ต้องซื้อ ท�ำให้มี เงนิ เหลือเก็บและชีวิตกม็ คี วามสขุ มากขน้ึ ” ความเปน็ คนชนบททช่ี วี ติ พลกิ เปล่ยี นได้ เพราะแนวทางที่ในหลวงทรงคดิ ค้น เปน็ สง่ิ ทช่ี าวบา้ นหนองบวั ลำ� ภไู มเ่ คยลมื ทกุ คนมกั สอนลกู สอนหลานเสมอ เชน่ เดยี วกบั สาวนอ้ ย คนน้ที ไ่ี ด้ยินแมบ่ อกอยบู่ อ่ ยๆ ว่าในหลวงคอื พระเจา้ แผน่ ดนิ แรกๆ เธอไม่เข้าใจวา่ พระเจ้า แผ่นดินคืออะไร คิดว่าเป็นเจ้าของดิน พอโตขึ้นมาหน่อยจึงรู้ว่าพระองค์ท่านเป็นกษัตริย์ ที่ทรงท�ำโครงการต่างๆ มากมายท่ัวทุกภาคพ้ืนของประเทศไทย รวมถึงหมู่บ้านยางหลวง ถิ่นท่ีเธอเกิด ก็ได้แนวทางมาปรับใช้จนชีวิตมีความสุข คนที่น่ีจึงเรียกในหลวงว่าพ่อหลวง ของแผน่ ดิน เม่ือถึงวันที่พระองค์ท่านสวรรคต เพียงแค่ได้ฟังแถลงการณ์จากส�ำนักพระราชวัง ทุกคนในหมู่บ้านก็ร้องไหก้ นั ระงม รวมถงึ ตัวเธอเองทยี่ ังไม่อยากจะเชอ่ื ว่าเปน็ ความจริง “วันนั้นกลางวันแดดแรง พอเย็นท้องฟ้าแปลกๆ เหมือนฝนจะตก ลมก็พัดแรง เราข่ีมอเตอร์ไซค์ออกมากินข้าวเย็น ได้ยินเสียงคนร้องไห้ตลอดทางท่ีขับรถผ่านบ้านคน บรรยากาศในเมอื งมีแตค่ วามเศรา้ หดหู่ แมแ้ ตร่ า้ นขายของขา้ งๆ หนองบัวทุกร้าน แม่คา้ ก็ท�ำกับข้าวไปร้องไห้ไป ต�ำส้มต�ำก็ร้องไห้ สับหมูก็ร้องไห้ คนมากินอาหารก็เงียบ ไม่พูด คยุ กัน ปกติบรรยากาศริมหนองบัวจะชลุ มนุ วนุ่ วาย คนสง่ เสียงดงั สั่งอาหาร พดู คุยกนั บ้าง แต่วันนั้นไม่มีเสยี งเหลา่ นี้เลย มอเตอร์ไซคท์ ่ีเคยซิ่งเสยี งดังกเ็ งยี บ ไมม่ าแว้น ทงั้ ๆ ทีป่ กติ วยั รนุ่ จะต้องมาบิดมอรเ์ ตอร์ไซค์เสียงดงั แต่วนั น้ันไม่ร้หู ายไปไหนหมด บรรยากาศจงึ เงยี บ วังเวงมาก “เราเองรอ้ งไห้ต้ังแตบ่ ่าย เพื่อนก็ช้ีให้ดทู อ้ งฟ้า ดูพระจนั ทร์ เพราะตอนสมยั เรยี น อาจารย์เคยสอนวา่ ถ้าผู้มบี ญุ บารมีจะเกิดหรือสวรรคต จะมเี หตกุ ารณ์ฝนตก ท้องฟ้าเปดิ พระจันทร์ทรงกลด และจะมีหมอกทุมเกตุ พวกเราก็สังเกตเห็นว่าท้องฟ้าเปิด พระจันทร์ ทรงกลด และมีหมอกทุมเกตุเหมือนที่อาจารย์เล่าให้ฟังจริงๆ นี่คือความเชื่อของคติชน เป็นวิถีชาวบ้านแบบพวกเรา วันรุ่งข้ึนทุกคนสวมชุดด�ำ ใครไม่มีก็พยายามใส่สีท่ีใกล้เคียง เพราะบางคนไมม่ เี งนิ และหมบู่ า้ นหา่ งไกลตลาดเกอื บ ๒๐ กโิ ล กเ็ ลยมโี ครงการของหมบู่ า้ น ซื้อเสอื้ ดำ� แจกคนแก่ที่ไมม่ เี งนิ ซือ้ ” แนน่ อนว่า ชาวบา้ นทกุ คนอยากมาเคารพพระบรมศพทีก่ รุงเทพฯ แต่ก็จนปัญญา ดว้ ยเหตแุ ละปจั จยั หลายอยา่ ง สว่ นอาภากรกค็ ดิ เชน่ กนั วา่ จะนง่ั รถไฟฟรมี ากบั เพอ่ื น เพราะ 150 บั น ทึ ก ค ว า ม จ ง รั ก