สุดยอดข้าวไทย กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

สารบญั สดุ ยอดขา้ วไทย IV สารบัญ ‘สุดยอดข้าวไทย’ 25 ความสำคัญ 29 พฤกษศาสตร์ของข้าว 31-32 ชนิดของข้าว 33-34 พันธ์ุข้าว 35-36 การเรียกชื่อพันธุ์ข้าว 37 • ข้าวยอดนิยม 39-50 • ข้าวหายาก 51-62 • ข้าวจากการปรับปรุงพันธุ์ 63-74 บรรณานุกรม 75 ผู้เขียน สุดยอดข้าวไทย 77



ความสำคัญ สุดยอดข้าวไทย 27

ความสำคญั ข้าว เป็นพืชอาหารหลักของโลก ประชากรมากกว่าครึ่งหน่ึงของประชากรโลกบริโภคข้าวเป็นอาหารหลัก แต่ละปีทั่วโลก ต้องการข้าวอย่างน้อย 617 ล้านตัน ข้าวดังกล่าวได้จากพื้นท่ีปลูกข้าวซ่ึงกระจายอยู่ในทุกทวีป (ยกเว้นแอนตาร์คติก) คิด เป็นพื้นที่ประมาณ 958 ล้านไร่ โดยที่ประมาณ ร้อยละ 90 มีการผลิตและบริโภคอยู่ในทวีปเอเชีย แหล่งปลูกข้าวทสี่ ำคญั ของโลก (จาก http://faostat.fao.org/site/336/DesktopDefault.aspx?PageID=33) ประเทศไทย รู้จักปลูกข้าวและบริโภคข้าวเป็นพืช อย่างไรก็ตาม เน่ืองจากปัจจุบันวิถีชีวิตการทำนาของ อาหารหลักมาไม่ต่ำกว่า 5,000 ปีมาแล้ว การท่ีข้าวเป็นพืช เกษตรกรได้เปลี่ยนแปลงไป มีการปลูกข้าวพันธ์ุผสมที่ให้ อาหารหลักของคนไทยมาเป็นระยะเวลายาวนานน้ี ได้ก่อให้ ผลผลิตสูงและปลูกได้ตลอดปี การปรับเปล่ียนพื้นท่ีเป็นเขต เกิดประเพณีและวัฒนธรรมเก่ียวกับข้าวที่หลากหลาย ชลประทานเพื่อเพ่ิมผลผลิต หรือใช้ประโยชน์ด้านอ่ืน รวมท้ัง จนกลายเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมและวิถีชีวิตในการ การนำเทคโนโลยีสมัยใหม่เข้ามาใช้ในการผลิตข้าว ทำให้ข้าว ดำรงชีพของคนไทยต่อเน่ืองมาจนถึงปัจจุบัน ในแต่ละปี พนั ธพุ์ ื้นเมอื งท่มี คี ณุ ลกั ษณะดีดา้ นตา่ ง ๆ ไมว่ ่าจะเปน็ คุณภาพ ประเทศไทยมีพื้นท่ีปลูกข้าวประมาณ 58 ล้านไร่ ผลผลิต ความต้านทานต่อโรคและแมลงศัตรูข้าว หรือ ความทนทาน รวมทั่วประเทศ ประมาณ 30 ล้านตัน ข้าวเปลือก โดยมี ตอ่ สภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม สญู หายหรือลดลงไป ซ่ึงเป็น ส่วนใช้บริโภคภายในประเทศ 21 ล้านตัน และส่งออก เร่ืองที่น่าห่วงใย และควรที่คนไทยจะได้ตระหนักถึงคุณค่า ประมาณ 9 ล้านตัน (กระทรวงพาณิชย์ และกระทรวง และความสำคัญของทรัพยากรพันธุกรรมข้าว เกษตรและสหกรณ์, 2550) นับว่าเป็นประเทศท่ีส่งออกข้าว เป็นอันดับหนึ่งของโลกในปัจจุบัน ประเทศไทยได้ชื่อว่าเป็น ประเทศที่ส่งออกข้าวท่ีสำคัญประเทศหนึ่งของโลก ข้าวไทยมี คุณภาพดี เป็นที่ต้องการของตลาดผู้บริโภคท้ังในและต่าง ประเทศ โดยมีเอกลักษณ์ คือ เมล็ดยาว เน้ือขาวใส ไม่เป็น ท้องไข่ เปลือกบาง ปลอกบาง เนื้อข้าวมีมัน เมล็ดงามได้ สว่ นไมบ่ ดิ เบย้ี ว และคณุ ภาพการสดี ี (สถาบนั วจิ ยั ขา้ ว, 2541) เช่อื กันวา่ ถ่ินกำเนดิ ของข้าวน้นั อยู่ในแถบภเู ขาเขตละติจดู สงู เช่ือมระหว่างมณฑลยูนนานและรัฐอัสสัม ท่ีเป็นแหล่งต้นน้ำ สำคญั หลายสาย และมกี ารแพรก่ ระจายออกไปตามพน้ื ทปี่ ลกู รมิ แม่น้ำ ก่อให้เกิดวิวัฒนาการเป็นกลุ่มสายพันธ์ุข้าวตามลุ่มน้ำ ต่าง ๆ (ทาดาโย, 2541) ประเทศไทยเองก็อยู่ในเขตท่ีได้รับ อทิ ธพิ ลของววิ ฒั นาการของพนั ธข์ุ า้ ว และดว้ ยความทเี่ กย่ี วขอ้ ง กับการผลิตและบริโภคข้าวมาเป็นเวลานานประกอบกับมี ความหลากหลายของระบบนิเวศ ต้ังแต่ท่ีราบลุ่ม จนถึง ภูเขาสูง ตลอดจนความแตกต่างของวิถีชีวิต สังคม และ วัฒนธรรมในแต่ละพ้ืนท่ี ทำให้เกิดความหลากหลายของพันธ์ุ ข้าวต่าง ๆ ท่ีนำมาใช้ประโยชน์ได้มากมาย 28 สุดยอดข้าวไทย

พฤกษศาสตร์ของข้าว สุดยอดข้าวไทย 29

พฤกษศาสตร์ของข้าว ข้าว เป็นพืชตระกูลหญ้า จัดอยู่ในวงศ์ Poaceae หรือ ลักษณะเป็นช่อเกิดตรงส่วนปลายยอดสุดของลำต้น ประกอบ Gramineae เป็นพืชใบเล้ียงเด่ียว ในสกุล Oryza มีระบบราก ด้วย ดอกย่อย (spikelet) เป็นจำนวนมาก แต่ละดอกหลัง เปน็ แบบรากฝอย ลำตน้ มรี ปู รา่ งเปน็ ทรงกระบอก ภายในกลวง จากผสมเกสรแล้วจะพัฒนาเป็นเมล็ดข้าว ซึ่งช่อดอกนี้ก็จะ ประกอบไปด้วยลักษณะที่เป็นข้อและปล้อง มีตาอยู่ตามข้อ กลายเป็นรวงข้าว เมล็ดข้าวจะสุกแก่และเก็บเกี่ยวได้ภายใน โดยปกติตาท่ีอยู่ตามข้อส่วนล่างบริเวณใต้ผิวดินหรือเหนือ ระยะเวลา 25-30 วัน หลังจากผสมเกสร เปลือกหุ้มเมล็ด ดินเล็กน้อยจะสามารถพัฒนาเป็นต้นใหม่ได้ ข้าวต้นหนึ่งๆ ข้าวมีสีแตกต่างกันตามพันธ์ุ ต้ังแต่สีเหลืองอ่อนถึงเหลือง แตกหนอ่ ได้ 5-15 หนอ่ ใบขา้ วมลี กั ษณะเรยี วยาวเหมอื นใบหญา้ เข้ม สีฟาง ม่วงเข้ม หรือ ดำ ถ้าแกะเปลือกหุ้มเมล็ดออก มีกาบใบห่อหุ้มตาและลำต้นไว้ กาบใบและแผ่นใบเช่ือมต่อกัน จะได้เมล็ดข้าวท่ีเรียกว่า ข้าวกล้อง ด้วยขอ้ ตอ่ ใบ ด้านบนของขอ้ ต่อใบมแี ผน่ บางๆ รปู สามเหลี่ยม ปลายแหลม เรียกว่า ล้ินใบ และด้านนอกของข้อต่อใบมีส่วน ท่ีย่ืนออกมาคล้ายหางกระรอก เรียกว่า หูใบ ซ่ึงเป็นลักษณะ ของข้าวที่แตกต่างจากพืชตระกูลหญ้าอ่ืนๆ ดอกของข้าวมี 30 สุดยอดข้าวไทย

ชนดิ ของขา้ ว สุดยอดข้าวไทย 31

ชนดิ ของข้าว ชนิดของข้าว ข้าวที่เรารับประทานน้ันอาจแบ่งได้ ตามชนิดของนิเวศการ ปลูก การตอบสนองต่อช่วงแสง และปริมาณอมิโลสท่ีอยู่ใน เมล็ดข้าว นิเวศการปลูกข้าว ประเทศไทยนับเป็นแหล่งท่ีมีความหลากหลายในเรื่องของ พันธุ์ข้าว ท่ีกระจายอยู่ตามระบบนิเวศของการปลูกข้าว ท่ัว ประเทศ ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็น 4 ประเภทใหญ่ๆ คือ ข้าวไร่ เป็นข้าวที่มีการปลูกแบบพืชไร่ โดยไม่มีน้ำขัง และไม่มีคันนาเก็บกักน้ำในพื้นที่ปลูกตลอดระยะการเจริญ เติบโตของต้นข้าว ซ่ึงมักจะอาศัยน้ำฝนและเป็นที่ดอน ข้าวนาสวนนาน้ำฝน เป็นข้าวท่ีปลูกในสภาพมีน้ำขัง ข้าวไม่ไวต่อช่วงแสง เป็นข้าวที่ช่วงแสงไม่มีอิทธิพลต่อการสร้างช่อดอก ซึ่งข้าว โดยมีคันนาสำหรับเก็บกักน้ำ ในพื้นท่ีซ่ึงอาศัยน้ำฝนที่ได้จาก ธรรมชาติสำหรับการเจริญเติบโตของข้าว ซึ่งระดับน้ำไม่ เหล่าน้ีมักออกดอกตามอายุของแต่ละพันธุ์ค่อนข้างแน่นอน ไม่ว่าจะปลูกในช่วงวันสั้นหรือยาว ก็ตาม สูงกว่า 50 เซนติเมตร ข้าวนาสวนนาชลประทาน เป็นข้าวที่ปลูกในสภาพ ปริมาณอมิโลส มีน้ำขัง สามารถควบคุมระดับน้ำได้ ซึ่งมักจะเป็นพ้ืนท่ีอาศัย อมิโลส เกิดจากการรวมตัวของกลูโคส โดยมีโครงสร้างเชื่อมต่อกันเป็นแนวยาว น้ำจากการชลประทาน ในโครงสร้างของแป้งข้าวมีปริมาณอมิโลส ร้อยละ 0-34 ซ่ึงมีผลต่อความเหนียวหรือร่วน ข้าวน้ำลึกและข้าวขึ้นน้ำ ข้าวท่ีปลูกในสภาพพ้ืนท่ี หรือความมันของผิวเมล็ดข้าวสุก ปริมาณอมิโลสนี้สามารถนำมาใช้แบ่งชนิดของข้าว ได้เป็น 4 ประเภท ซึ่งระดับน้ำสูงตั้งแต่ 50 เซนติเมตร ขึ้นไป จนถึงระดับน้ำไม่ เกิน 100 เซนติเมตร เป็นเวลาไม่น้อยกว่า 1 เดือน เรียกว่า ข้าวเหนียว มีปริมาณอมิโลส 0-9% เม่ือหุงสุกจะเหนียวมาก ข้าวน้ำลึก ส่วนข้าวท่ีปลูกในสภาพพื้นท่ีซ่ึงมีระดับน้ำลึกมาก กว่า 100 เซนติเมตร โดยท่ีความสูงของต้นข้าวสามารถ ขา้ วอมโิ ลสตำ่ มปี รมิ าณอมโิ ลส 10-19% เปน็ ขา้ วเจา้ เมอื่ หงุ สกุ จะเหนยี วนมุ่ (แฉะงา่ ย) ขา้ วอมโิ ลสปานกลาง มปี รมิ าณอมโิ ลส 20-25% เปน็ ขา้ วเจา้ เมอ่ื หงุ สกุ คอ่ นขา้ งออ่ น เปล่ียนแปลงตามระดับน้ำ เรียกว่า ข้าวข้ึนน้ำ ขา้ วอมโิ ลสสงู มปี รมิ าณอมโิ ลส มากกวา่ 25% เปน็ ขา้ วเจา้ เมอ่ื หงุ สกุ คอ่ นขา้ งรว่ นแขง็ การตอบสนองต่อช่วงแสง สามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ใหญ่ๆ ข้าวไวต่อช่วงแสง เป็นข้าวที่ต้องการช่วงแสงหรือ ช่วงระยะเวลากลางวันที่สั้นกว่า 12 ช่ัวโมง เพื่อกระตุ้นการ กำเนิดช่อดอก ซ่ึงแบ่งออกเป็น ข้าวเบา เป็นข้าวท่ีต้องการช่วงแสงที่ส้ันกว่า 12 ช่ัวโมง ไม่มากนัก ก็จะเริ่มสร้างช่อดอก ซึ่งข้าวเบามัก ออกดอกในช่วงเดือนกันยายน-กลางเดือนตุลาคม ข้าวกลาง เป็นข้าวที่ต้องการช่วงแสงที่ส้ันมากข้ึน ในการสร้างช่อดอก มักจะออกดอกในช่วงปลายเดือนตุลาคม - พฤศจกิ ายน ข้าวหนัก เป็นข้าวท่ีต้องการช่วงแสงท่ีส้ันมากในการ สร้างช่อดอก มักจะออกดอกในช่วงปลายเดือนธันวาคม- มกราคม 32 สุดยอดข้าวไทย

พนั ธุ์ขา้ ว

พันธ์ขุ า้ ว พันธ์ุข้าว พันธ์ุข้าวท่ีใช้ปลูกในหลายพื้นท่ีน้ันมีวิวัฒนาการท่ีแตกต่างกันไปตลอดระยะเวลายาวนาน การใช้พันธุ์ข้าวของเกษตรกรจะเป็น ไปตามสภาพภูมิศาสตร์ วัฒนธรรม วิถีชีวิต เศรษฐกิจ และสังคมในพื้นท่ีนั้นๆ พันธุ์ข้าวที่มีอยู่โดยทั่วไปน้ัน อาจแบ่งออก เป็นกลุ่มต่างๆ ได้ดังนี้ 1. พันธุ์ข้าวโบราณ (primitive type) พันธุ์ข้าว เหล่าน้ียังมีลักษณะดั้งเดิมอยู่ เช่น มีหาง ร่วงง่าย ระยะพัก 4. พันธุ์ข้าวท่ีปลูกเฉพาะถ่ิน (minor varieties) ตัวยาว มีรากที่ข้อ หรือมีลักษณะท่ีน่าสนใจ ท่ีพบได้บ่อย เช่น ต้านทานต่อแมลง ทนแล้ง ทนน้ำท่วม หรือมีความ กลุ่มนี้เป็นพันธ์ุข้าวพื้นเ มืองท่ียังไ ม่ ได้รับการปรับปรุงแต่ สามารถดูดธาตุอาหารสูง พันธุ์ข้าวเหล่าน้ีส่วนมากหาได้ มีปลูกมากในบางท้องถิ่น พันธุ์ข้าวเหล่าน้ียังมีความผันแปร ตามบริเวณท่ีมีข้าวป่าหรือวัชพืชที่เกี่ยวข้อง (weed race) มาก เกษตรกรอาจปลูกไว้ตามความต้องการของตนอาจมี ข้ึนอยู่ เช่น พันธุ์ข้าวปีก พันธ์ุเบ้ียวเต้ีย อายุเหมาะสม คณุ ภาพเมล็ดดี หรอื ทนทานต่อสภาพแวดล้อม เช่น ก่ำดำ มนั ววั ขา้ วนก 2. พันธ์ุข้าวลักษณะพิเศษ (specialty types) 5. พันธุ์ข้าวปลูกเป็นการค้า พันธ์ุข้าวปลูกที่จัดอยู่ในกลุ่มนี้ส่วนมากมีลักษณะเฉพาะ เช่น (commercial varieties) โดยท่ัวไปแล้วข้าวกลุ่มน้ีเป็น ต้านทานโรค ต้านทานแมลง ทนอากาศหนาว หรือทนดินท่ีมี ปัญหา ทำให้พันธุ์ข้าวเหล่านี้ ยังคงอยู่ในความนิยมของ ข้าวพันธ์ุดี ผ่านการคัดเลือกหรือปรับปรุงพันธุ์มาแล้ว มีการ เกษตรกรทัง้ ๆ ที่ส่วนมากอาจมเี มลด็ สนั้ หรอื คณุ ภาพไม่เปน็ ท ่ี ปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมได้ดี คุณภาพเมล็ดดี อาจเหมาะ นิยมของตลาด เช่น ขี้ช้าง หางยี ประดู่แดง กับตลาดภายในและภายนอกประเทศ จึงมีการปลูกกันอย่าง กว้างขวาง เช่น ขาวดอกมะลิ 105 เหลืองประทิว 123 นางมล เอส 4 3. พันธ์ุข้าวที่เลิกปลูกแล้ว (obsolete types) พันธ์ุข้าวเหล่าน้ีแต่ก่อนอาจเป็นท่ีนิยมอย่างกว้างขวาง แต่ 6. พันธุ์ข้าวให้ผลผลิตสูง ปัจจุบัน ไม่มีปลูก อาจสูญพันธ์ุไปหรือไม่เป็นท่ีนิยมปลูก เช่น (high-yielding varieties) พันธ์ุข้าวกลุ่มนี้เป็นผล นอนทุ่ง ขาวจำปี จากการปรับปรุงพันธุ์ ได้พันธุ์ข้าวท่ีมีพันธุกรรมต้นเตี้ยหรือ สงู ปานกลาง ทำใหส้ ามารถเพม่ิ ผลผลติ ได้ เชน่ กข1 กข21 กข23 สุพรรณบุรี 60 34 สุดยอดข้าวไทย

การเรยี กช่อื พันธุข์ ้าว การเรียกช่ือพันธ์ุข้าว การเรียกช่ือพันธ์ุข้าวของไทยนั้น เต็มไปด้วยความหมายที่บ่งบอกเอกลักษณ์หรือความ ประทับใจ ความเป็นมงคล บุคคลหรือสถานที่ ความเป็นมา ซึ่ง สำนักคุ้มครองพันธุ์พืชแห่ง ชาติ (2543) ได้รวบรวมสรุปแบ่งได้เป็น • แสดงความรักชาติ เช่น กู้บ้านกู้เมือง กู้เมืองหลวง • ช่ือบอกความหมาย เช่น แขกทิ้งเคียว พม่าแหกคุก พานทอง ตะเภาแก้ว พญาหนอง • ช่ือสถานท่ี เช่น ชัยนาท ปทุมธานี บางพระ บ้านนา • เครื่องประดับ เช่น ปิ่นทอง ทองมาเอง เข็มทอง กำไร • ลักษณะเมล็ด เช่น ก้นจุด ก้นงอน เมล็ดส้ัน เล็บนก เม็ดมะเขือ • สีเปลือก เช่น ขาว เหลือง แดง ม่วง ก่ำ • ช่ือคน เช่น เจ๊กเชย เฉี้ยง ตาเชื้อ บุญมี บุญมา • ชื่อผลไม้ เช่น ช่อละมุด ช่อลางสาด ช่อมะพร้าว • ชื่อดอกไม้ เช่น มะลิ กระดังงา ดอกพะยอม ดอกข่า • ช่ือสัตว์ เช่น จิ้งหรีด นกเขา ปลาซิวขาว หางกระรอก ไข่มดริ้น อย่างไรก็ตาม ข้าวพ้ืนเมืองของไทยที่พบในแหล่งปลูกข้าวของแต่ละท้องถิ่น หลายพันธุ์มีชื่อ ท่ีเหมือนกัน ซึ่งอาจจะเป็นพันธ์ุเดียวกันหรือต่างพันธุ์กันก็ได้ สุดยอดข้าวไทย 35



ขา้ วยอดนยิ ม

ข้าวยอดนยิ ม ขาวดอกมะลิ (Khao Dawk Mali) เป็นข้าวนาสวน ชนิดข้าวเจ้า มีช่ือเสียงเป็นที่รู้จักในตลาด ข้าวของโลก ได้มาจากการรวบรวมพันธ์ุจากแหล่งปลูกใน อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา แล้วนำไปคัดเลือกและ ปลูกเปรียบเทียบพันธ์ุ จนกระทั่งได้เป็นพันธุ์รับรอง ชื่อ ขาว ดอกมะลิ 105 มีลักษณะลำต้นอ่อน ทรงกอต้ัง ความยาว ลำต้นประมาณ 140 ซม. หูใบสีเขียวอ่อน แผ่นใบและกาบใบ สีเขียว ออกดอกประมาณวันที่ 20 ตุลาคม ยอดดอกและ กลีบรองดอกสีฟาง ใบธงทำมุมปานกลาง รวงจับกันปาน กลาง คอรวงยาว ก้านรวงอ่อน แตกระแง้ปานกลาง เมล็ด ร่วงน้อย ข้าวเปลือกสีฟาง ข้าวกล้องสีขาว เมล็ดเรียว ข้าวสารใส แกร่ง คุณภาพการสีดี ข้าวสุกนุ่ม มีกลิ่นหอม ปริมาณอมิโลส 15-17% 38 สุดยอดข้าวไทย

ขา้ วยอดนิยม ขาวตาแห้ง (Khao Tah Haeng) เป็นข้าวนาสวน ชนิดข้าวเจ้า ท่ีมีช่ือเสียง เคยปลูกกันมาก ในภาคกลาง แถบจังหวัดนครนายก กรุงเทพมหานคร (ลาดกระบัง) เพชรบูรณ์ และพิจิตร มีลำต้นแข็งปานกลาง ทรงกอค่อนข้างแบะ แตกกอดี ความยาวลำต้นประมาณ 150 ซม. หูใบสีเขียวอ่อน แผ่นใบและกาบใบมีสีเขียว ข้อต่อ ใบสีเขียว ออกดอกประมาณวันท่ี 23 พฤศจิกายน ยอด ดอกสีขาว กลีบรองดอกสีฟาง ใบธงทำมุมในแนวนอน รวงค่อนข้างแน่น คอรวงยาว ก้านรวงอ่อน แตกระแง้ถี่ ปานกลาง เมล็ดร่วงยาก ข้าวเปลือกสีฟาง ข้าวกล้องสี ขาว เมล็ดเรียว ท้องไข่ปานกลาง คุณภาพการหุงต้มร่วน นุ่ม ปริมาณอมิโลส 24-25 % รสชาติดี เป็นที่นิยมสำหรับ ผู้บริโภคที่ชอบข้าวสุกค่อนข้างนุ่ม และร่วน ขาวตาแห้ง 17 สุดยอดข้าวไทย 39

ขา้ วยอดนยิ ม เจ๊กเชย กาบเขียว (Jek Chuey Gahb Khiaw) เป็นข้าวนาสวน ชนิดข้าวเจ้า ท่ีมีชื่อเสียงจากจังหวัดสระบุรี ลำต้นแข็งปานกลาง ทรงกอแผ่เล็กน้อย ความยาวลำต้น ประมาณ 160 ซม. หูใบสีเขียวอ่อน แผ่นใบและกาบใบมีสี เขียว ออกดอกประมาณวันท่ี 10 พฤศจิกายน ยอดดอกและ กลีบรองดอกสีฟาง ใบธงทำมุมในแนวนอน รวงแน่น คอรวงยาว ก้านรวงอ่อน แตกระแง้ถ่ี เมล็ดร่วงยาก ข้าว เปลือกสีฟาง ข้าวกล้องสีขาว เมล็ดเรียว ท้องไข่ปานกลาง คุณภาพการหุงต้มร่วนแต่ไม่แข็งกระด้าง หุงข้ึนหม้อตาม แบบฉบับข้าวเสาไห้ ปริมาณอมิโลส 27-28 % 40 สุดยอดข้าวไทย

ขา้ วยอดนิยม นางมล (Nahng Mon) เป็นข้าวนาสวน ชนิดข้าวเจ้า จากจังหวัดนครสวรรค์ ลำต้นแข็งมาก ทรงกอต้ัง ความยาวลำต้นประมาณ 140 ซม. ใบมีขน หูใบสีเขียวอ่อน แผ่นใบและกาบใบมีสีเขียว ข้อ ต่อใบสีเขียวอ่อน ออกดอกประมาณวันที่ 25 ตุลาคม ยอด ดอกสีขาว ใบธงทำมุมในแนวนอน รวงจับกันแน่น คอรวง ส้ัน ก้านรวงอ่อน แตกระแง้ถี่ ข้าวเปลือกสีฟาง ข้าวกล้อง สีขาว เมล็ดเรียว ท้องไข่น้อย คุณภาพการหุงต้มนุ่ม รสชาติดี ปริมาณอมิโลส 22-23 % มีกล่ินหอม ทนแล้งได้ดี สุดยอดข้าวไทย 41

ข้าวยอดนยิ ม พวงนาค (Puang Nahk) เป็นข้าวนาสวน ชนิดขา้ วเจา้ จากจังหวัดปทมุ ธานี ลำต้นแขง็ ทรงกอต้ัง ความยาวลำต้นประมาณ 175 ซม. หูใบสีม่วง แผ่นใบมีสีม่วงที่ริม กาบใบสีเขียว ข้อต่อใบสีม่วง ออกดอก ประมาณวันท่ี 23 พฤศจิกายน ยอดดอกสีม่วง กลีบรอง ดอกสีฟาง ใบธงทำมุมปานกลาง รวงแน่นปานกลาง คอรวงยาว ก้านรวงอ่อน แตกระแง้ปานกลาง ข้าวเปลือกสี ฟาง ข้าวกล้องสีขาว เมล็ดเรียว ท้องไข่น้อย คุณภาพการ หุงต้มคอ่ นข้างรว่ น ปริมาณอมิโลส 26-27 % ไมม่ ีกล่ินหอม 42 สุดยอดข้าวไทย