สรุปจิตสมอง กายQR

สรปุ ผลการดาเนินโครงการจัดและสง่ เสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชวี ติ เพือ่ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ ูงอายุ กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนินโครงการจดั และส่งเสริมการจัดการศึกษาตลอดชวี ติ เพ่ือพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผูส้ ูงอายุ คานา สรปุ ผลการดาเนินงานโครงการจดั และส่งเสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชีวิตเพ่ือพัฒนาการทาง กาย จิต สมองของผู้สูงอายุ ไตรมาส 1-2 ประจาปีงบประมาณ 2565 กศน.ตาบลนาดี อาเภอสุวรรณคูหา จังหวัดหนองบัวลาภู ฉบับน้ีจัดทาข้ึนเพ่ือรวบรวมข้อมูลระดับความสาเร็จและความพึงพอใจท่ีมีต่อโครงการ ปัญหา อุปสรรค ขอ้ คิดเห็นและข้อเสนอแนะ เพ่อื นาไปใช้เป็นข้อมลู ประกอบในการดาเนินโครงการครง้ั ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสุวรรณคูหา หวังเป็นอย่างยิ่งว่า สรุปผลการดาเนินงานโครงการจัดและส่งเสริมการจัดการศึกษาตลอดชีวิตเพ่ือพัฒนาการทางกาย จิต สมอง ของผู้สูงอายุ ไตรมาส 1-2 ประจาปีงบประมาณ 2565 ดังกล่าวจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ต้องการศึกษา จะเป็น แนวทางในการนาไปพัฒนา และปรบั ปรงุ งานการศกึ ษานอกระบบในปงี บประมาณต่อไป กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอสวุ รรณคูหา กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงการจดั และสง่ เสรมิ การจดั การศกึ ษาตลอดชีวติ เพื่อพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ งู อายุ สารบญั หนา้ ก เร่ือง ข คานา 1 สารบญั 3 บทท่ี 1 บทนา 8 บทท่ี 2 เอกสารการศึกษาและรายงานทเ่ี ก่ียวข้อง 10 บทที่ 3 วธิ ีดาเนินการดาเนินงาน 15 บทที่ 4 ผลการดาเนินงาน 17 บทที่ 5 สรปุ ผลและข้อเสนอแนะ ภาคผนวก คณะผูจ้ ัดทา กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนินโครงการจดั และสง่ เสริมการจัดการศกึ ษาตลอดชวี ิตเพอื่ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ งู อายุ บทที่ 1 บทนา ความเป็นมาและความสาคัญ ผ้สู งู อายุหรือ คนชราตามคาจากัดความขององคก์ รอนามัยโลกหมายถึงคนท่ีมีอายุ60ปีข้ึนไปทงั้ เพศ หญงิ และเพศชายปัจจบุ ันประเทศต่าง ๆ ท่วั โลกมีอัตราการเพ่มิ จานวนของผู้สูงอายุมากข้ึนเร่ือย ๆ ทุกปี เหตุที่ เปน็ เช่นน้เี นอ่ื งจากความเจริญก้าวหน้าทางการแพทย์และการพัฒนางานด้านสาธารณสุขทาให้สขุ ภาพอนามยั ของประชาชนดีขน้ึ และมอี ายุยนื ยาวทาให้ผสู้ งู อายุในประเทศไทยมีแนวโน้มมากขน้ึ องค์กรอนามยั โลกได้นยิ าม ไว้วา่ \"สุขภาพ หมายถึงสุขภาวะท่สี มบูรณ์ทง้ั ทางกาย จิตใจ สังคม และปญั ญามใิ ช่เพียงการปราศจากโรคหรือ ความพิการเท่าน้ัน\"(ตามนิยาม\"สขุ ภาพ\"ขององค์กรอนามัยโลกและ พ.ร.บ.สุขภาพแหง่ ชาติ พ.ศ. 2550)\"หรอื สขุ ภาวะท่สี มบูรณ์ทุก ๆทางเช่อื มโยงกันสะท้อนถึงความเป็นองคร์ วมอย่างแทจ้ ริงของสขุ ภาพที่เก้ือหนุนและ ยัง่ ยนื หมายถึงคนไทยมีสุขภาวะดคี รบทั้งสด่ี ้านไดแ้ ก่ กายจิตสงั คมและปญั ญาอนั ได้แก่ 1.สขุ ภาวะทางกายหมายถึงการมรี า่ งกายทสี่ มบูรณ์แขง็ แรงมีเศรษฐกิจพอเพยี งมสี ่ิงแวดล้อมดีไม่มีอุบัติภัย เปน็ ต้น 2.สุขภาวะทางจิตหมายถึงจิตใจทีเ่ ปน็ สุขผ่อนคลายไม่เครียดคลอ่ งแคล่วมีความเมตตากรุณามีสติมีสมาธิ เปน็ ตน้ 3.สุขภาวะทางสงั คมหมายถึงการอยู่ร่วมกันด้วยดีในครอบครวั ในชุมชนในท่ที างานในสังคมในโลกซึง่ รวมถงึ การมีบริการทางสงั คมท่ีดีและมีสนั ติภาพเป็นตน้ 4.สุขภาวะทางปัญญา(จติ วญิ ญาณ)หมายถงึ ความสุข อันประเสริฐที่เกิดจากมีจิตใจสูงเข้าถงึ ความจริงทงั้ หมดลดละความเห็นแกต่ ัวมุ่งเข้าถงึ ส่งิ สูงสุดซงึ่ หมายถึงพระ นพิ พานหรือพระผูเ้ ปน็ เจา้ หรือความดีสงู สดุ สุดแล้วแต่ความเช่ือมท่ีแตกต่างกนั ของแตล่ ะคน สขุ ภาวะหมายถึง การดารงชีพของบคุ คลอยา่ งมีสุขท้ังกายและ จติ อาจกล่าวได้วา่ มิใชเ่ พียงไม่มีโรคภยั ไข้เจ็บแตร่ วมถึงการมีชีวติ ทมี่ ีรา่ งกายแขง็ แรงจติ แข็งแรงมีความสขุ อยู่ในสงั คมโลกในปัจจบุ ันซึ่งมีการเปล่ยี นแปลงตา่ ง ๆ เกิดขึน้ อยา่ ง รวดเร็วบางอย่างท่ีเกดิ ขนึ้ กอ่ ใหเ้ กิดภาวะคุกคามตอ่ สุขภาวะคนไทยที่เกิดเป็นปัญหาดา้ นสขุ ภาพมลภาวะที่ เกดิ ขนึ้ การเปลีย่ นแปลงทีเ่ กย่ี วกับอาหารวิถชี วี ิตค่านิยมและวัฒนธรรมทเ่ี ปลีย่ นไปลว้ นแลว้ แต่ก่อให้เกิดปัญหา สุขภาพตามมาทัง้ สิน้ ก่อใหเ้ กิดโรคภยั ไขเ้ จบ็ เชน่ เกดิ โรคเอดสเ์ กิดโรคความดนั โลหติ สูงโรคหวั ใจขาดเลอื ดเกดิ อบุ ตั ภิ ยั สงู ข้นึ เปน็ ตน้ มีโรคหลายโรคทอ่ี าจปูองกันหรือสามารถลดอตั ราเส่ยี งลงได้ซึง่ ต้องการความรว่ มมือรว่ ม ใจจากหลาย ๆ ฝุายช่วยการสรา้ งเสริมสุขภาพให้กับสงั คม ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสุวรรณคหู า จึงได้เลง็ เหน็ ความสาคญั ของของสุขภาวะผู้สงู อายุ เพ่ือใหผ้ ูส้ งู อายุมีสุขภาพกายสุขภาพใจท่ีดี จงึ ไดจ้ ัดต้งั โครงการนขี้ ้นึ วัตถปุ ระสงค์ของโครงการ 1. เพื่อใหผ้ ูส้ ูงอายสุ ามารถมีพัฒนาการทางกาย จิต และสมองของตนเอง 2. เพอื่ ใหผ้ ู้สงู อายุทากิจกรรมเพ่ือสงั คมรว่ มกบั คนทกุ วยั ในชมุ ชน 3. เพื่อใหผ้ สู้ ูงอายสุ ามารถนาความรทู้ ไ่ี ด้ไปประยกุ ต์ใช้ในชีวิตประจาวัน กศน.ตาบลนาดี ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนินโครงการจดั และส่งเสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชีวิตเพื่อพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สงู อายุ ขอบเขตของโครงการ 1. ด้านเน้ือหา โครงการน้มี งุ่ ใหผ้ เู้ รยี นกล่มุ เปูาหมายทีเ่ ขา้ รับการอบรมสามารถนา ความรู้ ทักษะ และประสบการณ์การเรียนรู้ตา่ งๆ ไปใชใ้ นชีวติ ประจาวนั ได้ 2. ด้านระยะเวลา ระยะเวลาในการดาเนินงาน วนั ที่ 10 มีนาคม 2565 ณ กศน.ตาบล นาดี หมทู่ ี่ 12 ตาบลนาดี อาเภอสุวรรณคูหา จงั หวดั หนองบวั ลาภู 3. ดา้ นประชากรและกลุ่มตวั อย่าง ประชาชนตาบลนาดี จานวน 11 คน และครู กศน.ตาบลนาดี จานวน 3 คน ประโยชน์ทีค่ าดวา่ จะไดร้ ับ - ผูส้ ูงอายุตาบลนาดีกลุ่มเปาู หมายมีการดูแลสขุ ภาพรา่ งกายของตนเองไดใ้ นเบ้ืองต้น - เพอ่ื ใหผ้ ู้สงู อายอุ ย่รู ว่ มกบั สังคมไดอ้ ย่างมีความสขุ และสามรถนาความรู้ที่ได้ไปใชใ้ นชวี ติ ประจาวัน ตวั ชี้วดั ตวั ช้วี ดั ผลผลติ รอ้ ยละ 80 ของผสู้ งู อายุ ตาบลนาดี ท่เี ข้าร่วมโครงการสามารถมพี ัฒนาการทางกาย จิตและสมองของ ตนเองไดแ้ ละอยู่ร่วมกับสังคมไดอ้ ย่างมีความสุข ตัวชี้วดั ผลลพั ธ์ ผ้สู ูงอายุตาบลนาดี ทเี่ ขา้ ร่วมโครงการสามรถนาความรู้ท่ไี ด้ไปใชใ้ นชีวติ ประจาวนั ไดอ้ ย่างมีความสขุ กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนนิ โครงการจัดและสง่ เสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชวี ติ เพอื่ พัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ บทท่ี 2 เอกสารทเ่ี กี่ยวข้อง การดูแลผูส้ ูงอายุ ความหมายและจดุ ประสงค์ของการดแู ลผ้สู ูงอายุ การดูแลผู้สูงอายุในชุมชน เป็นงานท่ีมีความสาคัญเป็นอย่างยิ่งในสังคมไทยที่กาลังก้าวเข้าสู่สังคม ผู้สูงอายุ เนื่องจากประชากรผู้สูงอายุมีจานวนเพิ่มมากขึ้นและมีแนวโน้มอายุยืนยาวข้ึนเช่นกัน ดังนั้นการ เตรียมความพร้อม เกี่ยวกบั ระบบการจัดการดูแลผู้สูงอายุจึงเป็นส่ิงสาคัญ ซึ่งจะทาให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ ดีและดารงชีวิตอยใู่ น สงั คมไทยได้อย่างมีคณุ ค่าและศักดิศ์ รีต่อไป การดูแลผู้สูงอายุ หมายถึง การดูแลผู้สูงอายุท่ีมีขั้นตอนห่วงโซ่อย่างต่อเน่ือง เช่น ในระบบมหภาคที่ ได้มาจาก 1) กาหนดใหม้ ีข้อกฎหมาย 2) จดั ตั้งองคก์ รเฉพาะด้าน 3) จัดอบรมบุคลากรเฉพาะทาง 4) จัดอบรม อาสาสมัครดูแลชุมชน 5) มีระบบส่งต่อจากอาสาสมัครดูแลญาติผู้ใกล้ชิดผู้สูงอายุ และ 6) ญาติผู้ใกล้ชิด ผูส้ ูงอายุ ดแู ลผ้สู งู อายุ (โยธนิ แสวงดี และคณะ, 2552 : 124-137) จุดประสงค์สาคัญที่สุดในการดูแลผู้สูงอายุ ก็คือ เพ่ือให้ผู้สูงอายุสามารถใช้ชีวิตแต่ละวันอย่างมี ความสุข มีอิสระที่จะดาเนินชีวิตอย่างมีคุณภาพตามท่ีตนต้องการ ถึงแม้สภาพร่างกายจะเส่ือมถอยไป และมี โรคเรื้อรัง ต่างๆ อย่กู ต็ าม ดงั น้นั จะต้องปรับการดูแลให้เหมาะสมโดยหลักสาคัญ คือ ต้องให้ผู้สูงอายุเหล่านั้น สามารถ ดาเนนิ ชวี ติ ได้ดว้ ยตนเอง โดยพงึ่ พาผูอ้ ื่นนอ้ ยทส่ี ุด และมคี วามสุขกายสบายใจในบ้ันปลายของชีวิต ดัง คาที่ว่า “เปน็ รม่ โพธ์ริ ่มไทรของลูกหลาน” (www.elip-online.com) รูปแบบและแนวทางการดูแลผสู้ งู อายุ การดูแลผู้สูงอายุ อาจมีลักษณะและความต้องการที่แตกต่างกัน โดยแบ่งออกเป็น 4 รูปแบบ ได้แก่ 1) การดูแลภายในครอบครัว คือ การให้ความดูแลเอาใจใส่แก่ผู้สูงอายุในปัจจัยส่ี ไม่ว่าจะเป็นการให้อาหาร เสอ้ื ผา้ จดั ท่อี ยอู่ าศัย การดูแลสขุ ภาพ รักษาพยาบาล รวมทั้งการให้เงิน การดูแลเอาใจใส่ท้ังด้านร่างกายจิตใจ เปน็ ต้น 2) การดูแลในสถาบัน แยกเป็นการดูแลในสถานสงเคราะห์ และการดูแลในสถานพยาบาลหรือสถานท่ี รบั ดแู ลเฉพาะผ้สู ูงอายุ 3) การดูแลโดยชุมชน เพ่ือสร้างจิตสานึกให้คนในชุมนเกิดการแก้ไขปัญหา ระดมความ ร่วมมือและพัฒนาบรกิ ารตา่ งๆ ให้แก่สมาชิกในชุมชนของตนระหว่างผู้สูงอายุ ครอบครัว ชุมชน องค์การ และ สถาบันทางสังคมต่างๆ ซ่ึงมีรูปแบบและลักษณะบริการแตกตางก ่ ัน และ 4) การดูแลในสถานการณ์พิเศษ (สายฤดี วรกิจโภคาทร และคณะ, 2550 : 81-84) กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนนิ โครงการจดั และส่งเสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชวี ติ เพอื่ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ งู อายุ นอกจากนี้แล้ว Swagerty DLJ., Takahashi PY, Evans JM. (1999) ยังได้ศึกษาแนวทางความ ช่วยเหลือ ผู้สงู อายุ โดยเนน้ ในกลมุ่ ท่ีมปี ัญหาดูแลอย่างไมเ่ หมาะสม ซึ่งมีจานวน 10 แนวทาง ได้แก่ 1. ต้ังใจและใส่ใจฟังเร่ืองราวจากมุมมองของผู้ปุวยสูงอายุ โดยไม่ติดใจสงสัย เพราะเป็นความจริงท่ี เกดิ ขึ้นในส่วนของเขา เขารู้สึกว่าถูกทรมาน เปน็ ทุกข์จากสภาพดังกล่าว 2. ประเมนิ ความปลอดภัยแก่ผู้สงู อายกุ อ่ นเสมอ 3. ซักประวัติและตรวจร่างกายอย่างละเอียด รวมท้ังตรวจทางห้องปฏิบัติการเท่าที่จาเป็น เพื่อ ประเมนิ สภาพโรคของผู้ปวุ ยสูงอายุ 4. หากญาติมาด้วยให้สังเกตปฏิกิริยาระหว่างญาติกับผู้ปุวยก่อน อย่าไกล่เกล่ียหรือกลบเกล่ือนความ ขัดแย้งระหวา่ งคนสองฝาุ ยในทันที 5. ประเมินความต้องการของทั้งผู้ปุวยสูงอายุและญาติว่าต่างฝุายต่างต้องการอะไร ทาอย่างไรจึงจะ อยู่ กนั ได้อยา่ งมีความสุขขึ้น 6. ขออนญุ าตไปเยี่ยมบ้านเพ่ือหาหนทางให้ผู้สูงอายุช่วยเหลือตนเองได้มากข้ึนที่บ้าน จะได้เป็นภาระ กับ ญาตินอ้ ยลง อยา่ ทาให้ญาติรสู้ กึ ว่าไปจับผดิ ทเี่ ขาไมด่ แู ลผู้สงู อายุ 7. เม่ือไปเยีย่ มบา้ น ใหป้ ระเมินการใช้ชวี ติ ด้วยตนเองของผ้ปู วุ ยสูงอายุทบี่ า้ น ความเสีย่ งอันตรายต่างๆ โอกาสในการฟื้นฟูสภาพที่บา้ น เชน่ พนื้ ทอี่ อกกาลงั กาย หรอื ทากายภาพบาบัด 8. ปรึกษาทมี สหวชิ าชีพ เพอ่ื ร่วมกันหาทางชว่ ยเหลอื สขุ ภาพองคร์ วม เช่น 8.1 แพทย์ หาทางควบคุมอาการ ไม่ให้ลุกลามหรือเป็นท่ีน่าราคาญแก่คนใกล้ชิด ปรับตารับ ยาใหใ้ ชง้ า่ ยไม่ยุ่งยาก 8.2 พยาบาล เยยี วยาสภาพจติ ใจ สภาพบาดแผล ความไมส่ ขุ กายสขุ ใจต่างๆ 8.3 นกั สงั คมสงเคราะห์ ชว่ ยครอบครัวหาทางออก แก้ปัญหาเศรษฐกิจด้วยตนเองได้ในระยะ ยาว ประสานกบั ผูน้ าชมุ ชนเพอื่ ดูแลสมาชกิ ชุมชนเดยี วกัน 8.4 นักกายภาพบาบัด ออกแบบท่าทางการฟื้นสภาพผู้ปุวยที่เหมาะสมกับสภาพบ้าน และ การ ใช้ชีวติ เปนต็ ้น 9. นัดหมายติดตามดูแลครอบครัวอย่างต่อเน่ือง ปรับเปูาหมายเม่ือสถานการณ์เปล่ียนไป อาจนัดพบ กนั ทีบ่ า้ นหรือสถานพยาบาลทสี่ ะดวกกบั ทกุ ฝาุ ย 10. สนบั สนนุ ส่งเสรมิ ให้ครอบครัวและผู้ปุวยมีทักษะการแก้ไขปัญหาความสัมพันธ์และปัญหารอบตัว ไดด้ ี ข้นึ จงึ จะสง่ ผลตอ่ สุขภาพผปู้ ุวยสูงอายใุ นระยะยาว กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงการจัดและสง่ เสริมการจัดการศึกษาตลอดชวี ิตเพื่อพัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ การดแู ลผสู้ ูงอายดุ ้วยตัวผู้สงู อายุเอง หลกั สาคัญของการดแู ลผสู้ ูงอายุด้วยตัวผู้สูงอายุเอง ก็คือ ต้องให้ผู้สูงอายุเหล่านั้นสามารถดาเนินชีวิต ได้ ด้วยตนเอง โดยพ่ึงพาผู้อื่นน้อยท่ีสุด และมีความสุขกายสบายใจในบั้นปลายของชีวิต ดังคาท่ีว่า “เป็นร่ม โพธ์ิร่ม ไทรของลูกหลาน” การดูแลผู้สงอาย ู ุด้วยตัวผู้สูงอายุเอง หมายถึง จะทาอย่างไรให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพ ชวี ิตท่ดี ีคอื ผูส้ ูงอายุท่ีมีความสุขความพอใจตามอัตภาพ สามารถทาประโยชน์ทั้งต่อตนเอง ต่อผู้อ่ืน ต่อชุมชน และตอ่ สงั คม เพอื่ ที่จะนาไปสู่การได้รับคายกย่องและสรรเสริญจากสังคมโดยรวม ส่ิงสาคัญที่จะทาให้ผู้สูงอายุ มีชีวิตทเี่ ปน็ สุข 3 คอื การมีคุณภาพชีวิตที่ดี ซ่ึงอาจจะข้ึนอยู่กับปัจจัยหรือองค์ประกอบของการมีคุณภาพชีวิต ท่ีดขี องผสู้ งู อายุ จานวน 3 ประการ ดังนี้ (เกรียงศักด์ิ ซอ่ื เลือ่ ม และคณะ, 2554 : 223-225) 1. การมีสุขภาพดี หมายถึง ภาวะของมนุษย์ที่สมบูรณ์ทางด้านร่างกาย จิตใจ สังคม และปัญญา โดย เชื่อมโยงเป็นองค์รวมอย่างสมดุล ประกอบด้วย สุขภาพกายท่ีดี สุขภาพจิตที่ดี สุขภาพทางสังคมที่ดี และ สุขภาพทางปัญญาท่ีดี โดยเฉพาะอย่างยิ่ง จะต้องเน้นท่ีจะทาให้ร่างกายอยู่ในสภาพท่ีดีที่สุดเท่าท่ีจะเป็นไปได้ ร่วมกับส่งเสริมให้ผู้สูงอายุสามารถร่วมกิจกรรมต่างๆ ได้ตามที่สภาพร่างกาย จิตใจ และเวลาเอื้ออานวย โดย ยึด หลัก 11 อ. เพ่ือสุขภาพกายใจที่ดี คือ อาหาร ออกกาลังกาย อนามัย อุจจาระ/ปัสสาวะ อากาศ (แสง) อาทิตย์ อารมณ์ อดิเรก อนาคต อบอุ่น และอุบัติเหตุ ดังน้ัน การดูแลผู้สูงอายุจะต้องปรับการดูแลให้ เหมาะสมตามสภาพปัญหาท่แี ตกตา่ งกนั หรือการเปลี่ยนแปลงที่ไม่เท่ากัน โดยข้ึนอยู่กับสุขภาพและการใช้ชีวิต ใน วัยทผี่ ่านมา (www.elip-online.com) 2. การรว่ มแรงร่วมใจกนั ทางาน คือ มีส่วนร่วมในการประกอบกิจการงานต่างๆ ตามอัตถภาพ โดยยัง ประโยชน์ต่อตนเองและประโยชน์ต่อผู้อื่นสมเป็นสัปปบุรุษ (คนดี) กล่าวคือ ต้องเตรียมตัวเตรียมใจยอมรับ สภาพการณใ์ นชวี ิต ควรจะหางานอดเิ รกหรือกิจกรรมต่างๆ ทาเพ่ือประโยชน์ต่อตนเองและผู้อ่ืน เช่น การอ่าน เขียนหนังสือ ทาบุญทาทาน ออกกาลังกาย การรดํน้าต้นไม้ และเก็บกวาดบ้าน เป็นต้น ดังน้ัน ผู้สูงอายุต้อง ทางานเพ่อื เป็นการพ่งึ ตนเองให้มากทีส่ ุด และอยา่ พึง่ คนอื่นเป็นดที ่ีสดุ 3. มคี วามม่นั คงในชวี ิต หมายถึง มหี ลักประกนั ในชีวิตหรือความมนั่ คง 3 เร่ือง ประกอบด้วย 1) ความ มั่นคงทางเศรษฐกิจ คือ มีเงินใช้จ่ายในชีวิตประจาวัน มีการสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจ จะต้องรู้จัก เก็บ หอมรอมริบตงั้ แต่วยั หนุม่ สาว เพอ่ื จะได้มีไว้ใช้อนาคต ท้ังยามปกติ ยามชรา และยามเจ็บปุวย 2) ความ ม่ันคง ในชีวิตและทรัพย์สิน คือ สามารถดาเนินชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างปลอดภัย ไปไหนมาไหนไม่มีใครมาทาร้าย รวมไปถึงอยู่ในส่ิงแวดล้อมทางกายภาพท่ีดี มีที่อยู่อาศัยที่เป็นส่วนตัว บรรยากาศดี และมีเครื่องมือเครื่องใช้ท่ี จาเป็น และ 3) ความมั่นคงในครอบครัว ชุมชน และส่ิงแวดล้อม คือ มีครอบครัวที่ดี อยู่ร่วมกันด้วยความ กศน.ตาบลนาดี ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนินโครงการจดั และส่งเสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชวี ิตเพอ่ื พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สงู อายุ ร่มเย็นเป็นสุข เมื่อครอบครัวดีร่มเย็นเป็นสุข ชุมชนก็จะดีร่มเย็นเป็นสุข เมื่อชุมชนดีร่มเย็นเป็นสุข ประเทศชาติ ก็ดีรม่ เยน็ เป็นสุขเชน่ กนั รวมไปถงึ การมสี ิ่งแวดลอ้ มท่ดี ีก็จะสง่ ผลใหม้ ีคุณภาพชวี ติ ที่ดีด้วย การดแู ลผสู้ ูงอายุโดยครอบครวั ศศิพัฒน์ ยอดเพชร และคณะ (2552 : 16) ได้นาเสนอตัวแบบการดูแลผู้สูงอายุที่ดีของครอบครัวและ ชุมชนในชนบทไทย ซึ่งเป็นการถอดตัวแบบพฤติกรรมของผู้ดูแลท่ีมีต่อผู้สูงอายุ โดยมุ่งหวังให้เกิดผลทาง จิตวิทยา มากกว่าการลอกเลียนซ่ึงพบว่า ตัวแบบการดูแลท่ีดีของครอบครัวประกอบด้วย ตัวช้ีวัดหลัก 9 ประการ ไดแ้ ก่ การดูแลสุขภาพวิทยาส่วนบุคคล การจัดการเร่ืองยา การช่วยเหลือในการเคลื่อนไหว การดูแล แผลกดทบั การ จดั อาหารทเ่ี หมาะสม การปูอนอาหาร การดูแลด้านการขัวถ่าย การสร้างความม่ันคงทางด้าน อารมณ์ และการดแู ลดา้ นอารมณจ์ ติ ใจและจิตวิญญาณ โดยผู้ดูแลในครอบครัวเป็นองค์ประกอบแรกท่ีมีผลต่อ การดแู ลผ้สู ูงอายุที่ อยู่ในภาวะพงึ่ พามากทส่ี ุด ซึ่งสอดคล้องกับผลการวิจัยของสุพัตรา ศรีวณิชชากร และคณะ (2556 : 119-128, 144-145) ทไ่ี ด้อธิบายวา่ ครอบครวั และคนในชมุ ชนเปน็ กล่มุ ท่มี ีความใกล้ชิดและสนิทสนม กับผู้สูงอายุมากที่สุด มีศักยภาพในการดูแลผู้สูงอายุในชุมชน คือ ค่านิยมความกตัญญูกตเวที ดูแลเอาใจใส่ บพุ การหี รือผู้สูงอายุด้วย ความเคารพรกั เยยี่ มเยยี น พูดคุย และให้กาลังใจ ซึ่งทาให้ผู้สูงอายุคลายเหงา และมี ความสุขไดร้ ะดบั หนึ่ง ดงั น้ัน ครอบครวั จงึ เป็นกลุม่ ทีใ่ หก้ ารดแู ลผสู้ งู อายุครอบคลุม 5 มิติ ประกอบด้วย 1. บทบาทในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ โดยเน้นการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุทั่วไป และกลุ่มผู้สูงอายุติด บ้าน/ ติดเตียง ซ่ึงจะต้องให้ความช่วยเหลือและดูแลเร่ืองการทากิจวัตรประจาวันครอบคลุมทุกอย่าง ต้ังแต่ เรอื่ งอาหาร การกิน แต่งตัว ทาความสะอาดร่างกาย การใช้ห้องํน้าห้องส้วม เคล่ือนที่ภายในบ้าน และออกไป ทากิจกรรม นอกบ้าน ซ่ึงจะต้องสลับเวลาในการร่วมกันดูแล เน่ืองจากมีภาระต้องทามาหากิน หรือมีธุระต้อง ทา รวมไปถึง การนอนเฝูาเวลากลางคนื 2. บทบาทในการให้ความช่วยเหลือและสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการดาเนินชีวิตประจาวันสาหรับ ผู้สูงอายุ อาทิ ให้เงินใช้ รับผิดชอบดูแลค่าใช้จ่ายในบ้าน เช่น ค่ากับข้าว ค่าน้าค่าไฟ ค่ารักษาพยาบาล หรือ จัดหาวัสดุ อุปกรณ์ที่จาเป็นต่างๆ สาหรับการดูแลกลุ่มผู้สูงอายุติดเตียง เช่น กระดาษชาระ ผ้าอ้อมสาเร็จรูป เป็นต้น 3. บทบาทในการดูแลอาหารและโภชนาการสาหรับผู้สูงอายุ คือ จัดเตรียมและทาอาหารให้ผู้สูงอายุ ทว่ั ไป และผสู้ ูงอายุท่มี โี รคประจาตวั 4. บทบาทในการดูแลผู้สูงอายุตามบรรทัดฐานและค่านิยมท่ีดีของวัฒนธรรมไทย คือ ปรนนิบัติ ดูแล เอาใจใส่ผส้ ู ูงอายทุ ง้ั ยามปกติยามเจบ็ ปุวย รวมไปถึงเยยี่ มเยียน พูดคุย และให้กาลังใจ กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนินโครงการจัดและส่งเสริมการจดั การศึกษาตลอดชีวิตเพอื่ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ งู อายุ 5. บทบาทในการจัดสภาพแวดล้อมทางกายภาพท่ีเอื้อต่อการดาเนินชีวิตประจาวันของผู้สูงอายุ โดย การ จัดบ้าน สภาพแวดล้อม บรรยากาศท้ังในบ้านและรอบๆ บ้าน จัดหาเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ให้ เอือ้ ตอ่ การดาเนินชีวิตประจาวันของผู้สูงอายุ แต่ก็พบว่าบางบ้านก็ยังมีการจัดบรรยากาศ สถานท่ี และจัดหา เครอ่ื งมือ และวัสดอุ ปุ กรณต์ า่ งๆ ไมเ่ อ้อื ตอ่ การดาเนินชีวติ ประจาวันของผูส้ งู อายุ อาทิ ความสะอาด ฝนุ ละออง และแมว้ า่ สังคมไทยจะมกี ารเปลี่ยนแปลงท้ังดา้ นเศรษฐกิจและสังคมทมี่ ผี ลตอ่ การดูแลผู้สูงอายุ แต่ ยังมี บางครอบครัวที่มีระบบการดูแลที่ดี โดยพบว่าปัจจัยสนับสนุนที่สาคัญ คือ การคัดเลือกผู้ดูแลหลักท่ี เหมาะสม การดแู ลแบบองคร์ วมบนพนื้ ฐานของความรกั หรือความกตญั ญู ความรสู้ กึ ภาคภูมิใจในความสามารถ ของตนเอง ของผู้ดูแล และการจัดสิ่งแวดล้อมให้เอื้อต่อการดูแล (นารีรัตน์ จิตรมนตรี วิไลวรรณ ทองเจริญ และสาวิตรี ทยานศลิ ป์, 2552) การดูแลผ้สู งู อายโุ ดยหนว่ ยงานหรอื องคก์ ร หน่วยงานและองค์กรต่างๆ ที่เก่ียวข้องได้กาหนดมาตรการ แผนงาน และนโยบายต่างๆ เพื่อให้การ ช่วยเหลือผู้สูงอายุและครอบครัว ตั้งแต่การจัดตั้งสถานสงเคราะห์คนชรา สวัสดิการเบ้ียยังชีพผู้สูงอายุ การ รกั ษาพยาบาลโดยไม่ตอ้ งเสยี คา่ รักษาพยาบาล บริการประกันสังคม สวัสดิการรักษาพยาบาลของภาคราชการ หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า และการประกันกับบริษัทเอกชน นอกจากน้ีแล้ว ยังได้กล่าวถึงสวัสดิการด้าน การศึกษา อาชีพ และบริการสังคม ไม่ว่าจะเป็นการศึกษานอกโรงเรียน การศึกษาระดับอุดมศึกษา การฝึก อาชีพ การกู้ยืมเงินทุนประกอบอาชีพ ศูนย์บริการผู้สูงอายุ อาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน การจัดให้ มีส่ิง อานวยความสะดวกสาหรับผู้สูงอายุและคนพิการในท่ีสาธารณะ และการลดหย่อนค่าโดยสารขนส่งมวลชน ท่ี เห็น ได้อย่างชัดเจน ก็คือ กระทรวงสาธารณสุขได้จัดสวัสดิการด้านสุขภาพแก่ผู้สูงอายุท่ีมีอายุตั้งแต่ 60 ปีข้ึน ไป มี สิทธิรักษาพยาบาลโดยไม่ต้องเสียค่ารักษาพยาบาลในสถานพยาบาลท่ีระบุไว้ ตามระเบียบว่าด้วยการ สงเคราะห์ ผู้สงู อายดุ ้านการรักษาพยาบาล พ.ศ. 2535 (สายฤดี วรกจิ โภคาทร และคณะ, 2550 : 8.4-8.9) แต่ ผู้สูงอายุที่มี โรคประจาตัวและอาการเจ็บปุวยเร้ือรังต่างๆ ก็จาเป็นต้องเข้ารับบริการรักษาพยาบาลในสถาน บริการทั้งภาครัฐ และเอกชน ซ่ึงจะต้องเสียค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลผู้สูงอายุทางตรง ก็คือ ค่ายา ค่า ตรวจบริการทาง การแพทย์ ค่าอาหาร และค่าเดินทางของผู้ปุวย โดยค่าใช้จ่ายเฉลี่ยในการรักษาผู้สูงอายุท่ี เจ็บปวุ ยดว้ ยโรคเรอื้ รงั เป็นเงิน 7,040 บาทต่อคนตอ่ ปี มผี ู้ปุวยเฉลี่ยปีละ 1.05 ล้านคน รวมเป็นงบประมาณที่ ใช้กว่า 8,000 ล้าน บาทต่อปี ท้ังนี้ยังไม่ได้รวมค่าใช้จ่ายทางอ้อม คือ ค่าใช้จ่ายของญาติที่พาผู้สูงอายุไปรักษา รวมถึงการสูญเสีย รายได้ของผู้สูงอายุและญาติ (วิโรจน์ ตั้งเจริญเสถียร และคณะ, 2536 สุวรรณา จันทร์ ประเสริฐ, 2542) กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนนิ โครงการจัดและสง่ เสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชวี ิตเพอื่ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ ูงอายุ หากจาแนกบทบาทหน้าที่และความรับผิดชอบขององค์กรตางๆ ่ ท่ีรับผิดชอบในการดูแลผู้สูงอายุทั้ง ภายใน และภายนอกชุมชน อาจแบ่งออกได้เป็น 9 กลุ่ม ดังน้ี (สุพัตรา ศรีวณิชชากร และคณะ, 2556 : 87- 118) 1. องคก์ รระดบั นโยบาย ทร่ี บั ผิดชอบในการดูแลผ้สู งู อายุ แบ่งเปน็ 3 องคก์ รหลกั ได้แก่ 1.1) กระทรวงการพัฒนาสงั คมและความมน่ั คงของมนษุ ย์ จะทาการโอนงบประมาณให้อปท. ดาเนนิ งานจ่ายเบยี้ ยงั ชีพผสู้ งู อายุ/เบ้ียผู้พิการ ค่าจัดการศพ จัดอบรมให้ความรู้แก่ อผส. งบซ่อมแซม บา้ นผสู้ ูงอายทุ ่ยี ากจน และอ่ืนๆ 1.2) สานักงานสาธารณสุขอาเภอทาหน้าท่ีบริหาร ขับเคลื่อนนโยบายด้านสุขภาพตามที่ กาหนด 1.3) สานักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ทาหน้าท่ี สนับสนุนงบประมาณดาเนินงานผ่าน เงินกองทุนหลกั ประกนั สุขภาพตาบล เพื่อจัดกจิ กรรมด้านสขุ ภาพ ประเพณีวฒั นธรรม และอนื่ ๆ 2. อปท. มีบทบาทหลักในการจัดสวัสดิการสาหรับผู้สูงอายุ คือ เบี้ยยังชีพผู้สูงอายุ เบี้ยผู้พิการ และ ประสานการจัดสวัสดิการตามปัญหาความเดือดร้อนกรณีต่างๆ บทบาทรองคือ สนับสนุนการรวมกลุ่ม/จัดตั้ง ชมรมผู้สูงอายุ รวมไปถึงสนับสนุนงบประมาณดาเนินงานในการจัดกิจกรรมทัศนศึกษา วันผู้สูงอายุ วัน สงกรานต์ จัดหาเคร่ืองออกกาลังกายและวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ให้กับชุมชน รวมท้ังจัดอบรมให้ความรู้แก่อผส. สง่ เสรมิ อาชีพ สงเคราะห์ส่ิงของเครอ่ื งใชต้ า่ งๆ และจัดกจิ กรรมดแู ลสขภาพร ุ ว่ มกับ รพ./รพ. สต. เปน็ ต้น 3. สถานบริการทางสุขภาพ ท้ัง รพท./รพศ. รพช. และ รพ. สต. ล้วนมีบทบาทหลักใน “การดูแล สุขภาพผู้สูงอายุ” เช่นเดียวกัน โดยจะมีการประสานความร่วมมือกับกลุ่ม อสม. ผู้สูงอายุ และผู้นาชุมชนใน การ ลงพ้ืนท่ีเย่ียมเยียนดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ โดยจะมีการแบ่งกลุ่มเพื่อให้สะดวกและง่ายต่อการดูแลผู้สูงอายุ อาทิ ผู้สูงอายุ 5 กลุ่ม (กลุ่มปกติ กลุ่มเส่ียงที่จะเป็นโรคเบาหวานและความดัน กลุ่มผู้ปุวยโรคเบาหวานและ ความดัน กลุ่มผู้ปุวยโรคเบาหวานและความดัน และโรคแทรกช้อน และกลุ่มผู้ปุวยติดเตียง) ผู้สูงอายุ 4 กลุ่ม (กลุ่มปกติ กลุ่มเสี่ยง กลุ่มปุวย และกลุ่มปุวยซับซ้อน) หรือผู้สูงอายุ 2 กลุ่มใหญ่ (กลุ่มสีเขียว และกลุ่มสีแดง) ซึ่งมีการ จัดบริการดังนี้ 1) จัดบริการเชิงรับ โดยให้บริการพ้ืนฐานด้านงานรักษาพยาบาล งานวางแผน ครอบครัว งาน อนามัยแม่และเด็ก งานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค และงานอนามัยโรงเรียน 2) จัดบริการเชิงรุก ในชุมชน (เย่ียม บ้านโดย อสม. เยี่ยมบ้านโดยเจ้าหน้าท่ี รพ. สต. และเยี่ยมบ้านโดยทีมสหวิชาชีพ) และ 3) จดั บรกิ ารพิเศษ สาหรบั ผู้สูงอายุ อาทิ คลนิ ิกผสู้ งู อายุ กล่มุ อมั พฤกษอ์ ัมพาต และํผ้สูงอายุท่ีมีปัญหาทางสายตา ส่วนบทบาท รองก็คือ สนับสนุนให้เกิดการรวมกลุ่มผู้สูงอายุในชุมชน จัดกิจกรรมตามเทศกาล ประเพณี วฒั นธรรม และวนั สาคญั ตา่ งๆ ให้ความรู้และคาแนะนาแกผ่ สู้ งู อายุ ผู้ดูแล ครอบครัว และ อสม. ในเร่ืองต่างๆ กศน.ตาบลนาดี ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนนิ โครงการจัดและส่งเสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชวี ิตเพ่ือพัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผ้สู ูงอายุ ท่ีเกี่ยวข้องกับการ ดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ และสนับสนุนสถานท่ี เคร่ืองมือและวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ สาหรับ ผสู้ งู อายุในชุมชน 4. ชมรมผู้สูงอายุ มบี ทบาทในการส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดการรวมกลุ่มผู้สูงอายุในชุมชน และจัด กจิ กรรมดา้ นต่างๆ ทงั้ จัดสวัสดิการสาหรบั ผสู้ งู อายุ (ฌาปนกิจสงเคราะห์ เพ่ือนช่วยเพ่ือน เย่ียมเยียนผู้สูงอายุ) สนบั สนนุ กจิ กรรมดา้ นประเพณีวัฒนธรรมสาหรบั ผสู้ งู อายุ และกจิ กรรมดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในชุมชน บางแห่ง มี สภาสาขาผ้สู ูงอายแุ ห่งประเทศไทย/สมาคมชมรมผ้สู งู อายุ ทาหน้าท่ีเป็นพี่เลี้ยงที่จะส่งเสริมและสนับสนุนให้ เกิด การรวมกลุ่ม/จัดต้ังชมรมผู้สูงอายุทั้งระดับอาเภอ และระดับจังหวัด และช่วยเหลือในการจัดสวัสดิการ ด้านต่างๆ อาทิ เย่ียมเยยี นและช่วยเหลอื สมาชกิ กรณีปกติ เจบ็ ปุวย และเสียชีวิต 5. กลุ่มจิตอาสา คือ เน้นการส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดการรวมกลุ่มจิตอาสา/อาสาสมัคร เพื่อให้ การ ช่วยเหลือและดูแลสุขภาพแก่ผู้สูงอายุ และเชิญชวนให้ผู้สูงอายุเข้าร่วมกิจกรรมทางศาสนา ประเพณี วัฒนธรรม และวันสาคัญตา่ งๆ 6. องค์กรศาสนา จะเน้นการส่งเสริมและสนบั สนุนให้ผสู้ งู อายเุ ขา้ มารว่ มกิจกรรมทางศาสนา ประเพณี วัฒนธรรม และวันสาคญั ต่างๆ บางแหง่ สนบั สนนุ ในการดแู ลสขุ ภาพกายและใจแก่ผู้สูงอายุในชุมชน บางแห่งมี หน่วยงานสาธารณสุขอยู่ในพ้ืนท่ีเพ่ือให้บริการดูแลรักษาสุขภาพทั่วไปแก่ผู้สูงอายุและคนในชุมชน ตลอดจน เป็น แหลง่ การเรยี นรู้ ศึกษาดงู าน และฝึกงานด้านสง่ เสริมอาชพี แกผ่ ้สู งู อายุและคนในชุมชน 7. สถาบันการศึกษามีบทบาทในการดูแลผู้สูงอายุไม่เด่นชัดมากนัก ท่ีผ่านมามีเพียงเชิญผู้สูงอายุมา เป็น วิทยากรสอนเด็กนักเรียนด้านภูมิปัญญาด้านต่างๆ เช่น การเกษตร ปลูกผัก จักสาน และดนตรีไทย เป็น ตน้ 8. โรงงานอุตสาหกรรม มีบางแห่งสนับสนุนงบประมาณดาเนินงานเพ่ือให้ความช่วยเหลือและดูแล ผูส้ งู อายุ เช่น จดั ตัง้ ศูนยก์ ารเรยี นรหู้ รอื หอ้ งสมุดชุมชน จัดงานวันผู้สูงอายุ และเลีย้ งอาหาร เป็นต้น 9. กลุ่มองค์กรชุมชนอ่ืนๆ ส่วนใหญ่เน้นการส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดการรวมกลุ่มทางสังคม และ จดั สวัสดิการชาวบา้ นเพ่ือช่วยเหลือและดแู ลคนในชุมชนทุกกลุ่ม อาทิ กลุ่มฌาปนกิจสงเคราะห์ กลุ่มวิสาหกิจ ชุมชน กลุ่มออมทรัพย์ กลุ่มการเกษตร/เลี้ยงสัตว์ กลุ่มแม่บ้าน กลุ่มภูมิปัญญาท้องถ่ิน และกลุ่ม 5 เสือผู้นา ชมุ ชน (ผู้ใหญบ่ า้ น 1 คน สมาชิกเทศบาล/อบต. 2 คน และผ้ชู ่วยผ้ใู หญบ่ า้ น 2 คน) การดูแลผู้สูงอายโุ ดยชมุ ชน ในปจั จุบันมแี นวคิดสาหรับการดูแลสขุ ภาพของผูส้ ูงอายุ ไม่ว่าจะเป็นการเข้าถึงระบบบริการ การดูแล อยา่ งตอ่ เนอื่ ง การบริการแบบผสมผสาน การดูแลแบบองคร์ วม การประสานการดูแล และการเสริมพลังชุมชน (สพุ ัตรา ศรีวณิชชากร และคณะ, 2552) หรือเรียกว่าการดูแลผู้สูงอายุโดยการสร้างเสริมครอบครัวให้เข้มแข็ง กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนินโครงการจัดและส่งเสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชวี ติ เพ่ือพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ งู อายุ และการสนับสนุนจากท้องถ่ินและชุมชน การสนับสนุนศักยภาพผู้สูงอายุและการดูแลต่อเน่ืองท้ังในแง่ระบบ และ ผดู้ แู ล การมีนโยบายชุมชนเข้มแข็ง และการจัดบริการเฉพาะในกลุ่มด้อยโอกาสโดยชุมชน (สิรินทร ฉันศิ ริกาญจน์, มปป.) ซ่ึงสอดคล้องกับระยะหลังท่ีได้มีแนวคิดกระจายงานด้านต่างๆ ให้อยู่ภายใต้การบริหาร จดั การ ขององค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ และชมุ ชนให้มากที่สุด อาทิ การพัฒนาความร่วมมือระหว่างหน่วยงาน ภาครัฐ และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการดูแลผู้สูงอายุอย่างยั่งยืน โดยพัฒนารูปแบบบริการสุขภาพและ สวสั ดิการ สังคมแก่ผู้สูงอายุเชิงบูรณาการ ที่เน้นดาเนินงาน 4 เรื่อง คือ สร้างรูปแบบการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิต ผู้สูงอายุ จัดระบบบริการแก้ไขปัญหาโรคตา ฟ้ืนฟูสมรรถภาพผู้สูงอายุท่ีปุวย และให้บริการผู้สูงอายุเคลื่อนที่ โดยชุมชนเปน็ เจ้าภาพแกไ้ ขปญั หาแบบบรู ณาการพรอ้ มกัน (ไพจิตร์ วราชิต, 2554) ในบางชุมชนท่ีมีระบบการดูแลผู้สูงอายุที่ดี ก็จะเป็นปัจจัยที่ส่งเสริมให้ชุมชนมีการดูแลที่ดีด้วย ได้แก่ ชุมชนเข้มแข็งและมีระบบสนับสนุนที่ดี การมีทุนทางสังคม การบริหารทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ การบูร ณาการบทบาทในชุมชน และการมีฐานข้อมูลในชุมชน โดยกลวิธีการจัดการของชุมชนที่มีต่อการดูแลผู้สูงอายุ ก็ คือ มีบริการด้านสุขภาพและบริการด้านสังคมที่มีประสิทธิภาพ และมีการเข้าถึงบริการอย่างท่ัวถึง ซ่ึง จาแนกได้ ดังน้ี (Narirat Jitramontree, Vilaivan Thongchareon and Sawitri Thayansin, 2011 : 67- 74) 1. บริการด้านสุขภาพ ที่ดาเนินการโดยพยาบาลร่วมกับ อสส./อสม. ดูแลผู้สูงอายุครอบคลุมท้ังการ คัด กรองโรค ควบคุมอาการของโรค และฟ้ืนฟูสุขภาพ เป็นการให้บริการเชิงรุก เช่น วัดความดัน เจาะเลือด ตรวจ น้าตาล และนายารกั ษาโรคไปให้ที่บ้าน เปน็ ตน้ 2. บริการด้านสังคม โดยมีอสส./อสม. เป็นบุคลากรที่สาคัญในการประสานการดูแลด้านปัจจัยสี่ รวมทั้งช่วยเหลือเมื่อเสียชีวิต และประเมินความต้องการของผู้สูงอายุ ก่อนประสานขอการสนับสนุนปัจจัย ต่างๆ จากองคก์ รภาครฐั และเอกชน 3. การเข้าถึงบริการ คลินิกเวชศาสตร์ครอบครัว/ศูนย์บริการสาธารณสุข การจัดทาฐานข้อมูล ผู้สูงอายุ โดยความร่วมมือของ อสส./อสม. ในการสารวจข้อมูล เพื่อให้ผู้สูงอายุได้รับบริการอย่างทั่วถึง และ บูรณาการ บรกิ ารทั้งทางดา้ นสขุ ภาพและสงั คม นอกจากนี้แล้ว นักวิชาการบางท่านได้กล่าวถึงการดูแลผู้สูงอายุในชุมชน โดยให้รพ. สต. มีบทบาท หลกั ในการดาเนินงานโดยใช้หลกั “หัวใจการบรกิ ารผู้สงู อายุในชุมชน” 3 ส่วน คือ (วรรณภา ศรีธัญรัตน์ และ ลดั ดา ดารกิ ารเลศิ , 2553 : 23-41) 1. ภาคีหลัก 3 ภาคีในการจัดบริการสาหรับผู้สูงอายุในชุมชน คือ ภาคีบริการชุมชน/ท้องถ่ิน ภาคี บรกิ ารสขุ ภาพ และภาคบี ริการสังคม กศน.ตาบลนาดี ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนนิ โครงการจดั และสง่ เสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชีวิตเพ่ือพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ ูงอายุ 2. เจตคตผิ ใู้ ห้บริการต่อผ้สู ูงอายแุ ละความสูงอายุ โดยขจัดเจตคติทางลบต่อผู้สูงอายุและความสูงอายุ เสริมเจตคตทิ างบวกท้ังผใู้ หบ้ ริการและผ้ใู ช้บรกิ าร เป็นพ้นื ฐานการจดั บริการสาหรบั ผู้สงู อายุ 3. รูปแบบบรกิ ารใหมท่ ใ่ี ส่ใจผูส้ งู อายุ: รพ. สต. เอื้ออาทรผสู้ ูงอายุ ประกอบดว้ ย 3.1) บุคลากรท่ีเอ้ืออาทรต่อผู้สูงอายุ คือ ผู้ให้บริการท่ีมีเจตคติที่ดีต่อผู้สูงอายุและความ สูงอายุ มีความรู้ในการดูแลผู้สูงอายุ และมีทักษะในการดูแลผู้สูงอายุ คือ บุคลากรท่ีเอ้ืออาทรต่อ ผสู้ ูงอายุ 3.2) ระบบบริการทีเ่ ออ้ื อาทรตอ่ ผ้สู ูงอายุ คอื หนว่ ยบรกิ ารที่มีระบบการใหบ้ ริการที่นาความรู้ เก่ียวกับผู้สงอาย ู ุมาเป็นตัวชี้นา มีกระบวนการทาอย่างเป็นระบบ และครอบคลุมเปูาหมายของทุก กล่มุ ผู้ สูงวัย 3.3) ส่ิงแวดล้อมท่ีเอ้ืออาทรต่อผู้สูงอายุ คือ ส่ิงแวดล้อมที่ปลอดภัยเข้าถึงได้ และต้องเอาใส่ ใจ ท้งั สงิ่ แวดล้อมในหนว่ ยบริการ ในชุมชน และทีบ่ า้ น การดแู ลผ้สู ูงอายรุ ะยะยาว การดแู ลผูส้ ูงอายรุ ะยะยาว เป็นบริการที่หลากหลายเพื่อช่วยตอบสนองความต้องการท้ังด้าน การแพทย์ และไม่ใช่การแพทย์ในผู้ที่เจ็บปุวยเร้ือรังหรือทุพพลภาพไม่สามารถดูแลตนเองเป็นระยะ เวลานาน (Wikipedia, 2551) การดูแลระยะยาว หมายถึง การจัดบริการสุขภาพและสังคมที่มํรีปแบบเป็นทางการ และไม่ เป็นทางการ เพื่อตอบสนองความต้องการได้รับความช่วยเหลือของผู้ท่ีประสบภาวะยากลาบาก อัน เน่ืองมาจากภาวการณ์ เจ็บปุวยเร้ือรัง การประสบอุบัติเหตุ ความพิการต่างๆ ตลอดจนผู้สูงอายุท่ีไม่ สามารถช่วยเหลือตนเองได้ใน ชีวิตประจาวัน โดยบริการทดแทนดังกล่าวมักเป็นบริการสังคมเพ่ือ มุ่งเน้นการฟ้ืนฟู บาบัด รวมถึงการส่งเสริม สุขภาพให้แก่กลุ่มคนเหล่านี้อย่างสํม่าเสมอและต่อเนื่อง เพ่อื ใหเ้ ข้ามคี ณุ ภาพชีวติ ทด่ี ี สามารถดาเนนิ ชีวิตให้เปน็ อิสระเท่าทจี่ ะเปน็ ไปได้ โดยอยู่บนพ้ืนฐานของ การเคารพศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ โดยได้กล่าวถึงกลวิธีในการ บริการสุขภาพและสังคม ประกอบด้วย 1) ควรมีการกาหนดหน่วยงานที่เป็นกลางในการชี้แนวทางนโยบายและทรัพยากร 2) ม่งุ เนน้ การบริหารจัดการในท้องถ่ินเป็นหลัก การถ่ายโอนความรับผิดชอบในการดูแลระยะยาวไป ยัง องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน เพื่อท่ีจะสามารถให้บริการได้อย่างใกล้ชิดและตรงตามความต้องการ 3) ไม่ สนับสนุนการสร้างสถานพยาบาลเพ่ิมเติม แต่ให้การสนับสนุนการพัฒนาให้เกิดทางเลือกในการ ดูแลที่บ้านมากขึ้น โดยสร้างความเํช่อมโยงระหว่างการให้บริการกับการดูแลภายในครอบครัว 4) มี การศึกษาความต้องการของ ผู้สูงอายุอย่างเป็นองค์รวม 5) ส่งเสริมให้เกิดความร่วมมือระหว่างผู้ดูแล กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนินโครงการจดั และสง่ เสริมการจดั การศกึ ษาตลอดชีวติ เพอ่ื พัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผูส้ ูงอายุ แต่ละประเภท เพ่ือให้เกิดการพัฒนาการ กระจายบริการและสร้างความพึงพอใจให้แก่ผู้สูงอายุ ทั้งนี้ ได้เสนอรูปแบบหรือเทคนิคบูรณาการระบบการดูแล ระยะยาว 7 ขอ้ ได้แก่ (ศศิพัฒน์ ยอดเพชร, 2550) 1. การสรา้ งระบบการเชื่อมประสานบริการ 2. มีบริการการดูแลระยะกลางระหว่างโรงพยาบาลและท่ีบา้ น 3. การแลกเปล่ียนขอ้ มูลระหวา่ งกัน 4. การสรา้ งแบบแผนการดแู ลเฉพาะราย 5. รปู แบบการดาเนนิ งานแบบเครือข่าย 6. การปรับปรุงสภาวะแวดลอ้ มในชมุ ชน 7. การจัดบริการหน่วยบาบัด ฟื้นฟูท่ีบ้าน รูปแบบการดูแลผู้สูงอายุระยะยาวท่ีปรากฎอื่นๆ โดยผลการวิจัยของเกรียงศักด์ิ ธรรมอภิพล และคณะ (2555 : 28-30) ท่ีเน้นการจัดการดูแลผู้สูงอายุ ระยะยาวกลุ่มผู้สงู อายุตดิ เตยี ง แบ่งเป็น 8 รปู แบบ ดังน้ี 1) การจัดการดูแลผู้สูงอายุติดเตียงโดยตนเอง ด้วยการให้ความร่วมมือกับแพทย์ บุตรหลาน หรือญาติ พี่น้องในการดูแลสุขภาพเป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นการทากายภาพบาบัด นวดคลายกล้ามเน้ือ รบั ประทานอาหาร และรบั ประทานยา เปน็ ต้น 2) การจัดการดูแลผู้สูงอายุติดเตียงโดยครอบครัว/ผู้ดูแล ครอบคลุมกิจวัตรประจาวันต่างๆ อาทิ ปจั จยั ส่ี พาไปรักษาพยาบาลแหล่งต่างๆ ฟื้นฟูสุขภาพ ทากายภาพบาบัด จัดสถานท่ีและจัดหาเคร่ืองมือ วสั ดุอุปกรณ์ ตา่ งๆ ทจี่ าเปน็ อาทิ รถเข็น เตียงคนไข้ ที่นอนลม ผ้าออ้ มสาเร็จรปู รวมท้งั พูดคยุ และใหก้ าลงั ใจ 3) การจัดการดูแลผู้สูงอายุติดเตียงโดยเพ่ือนบ้าน ส่วนใหญ่เป็นไปในลักษณะของการเย่ียม เยียน ให้ กาลังใจ ถามสารทกุ ขส์ ขุ ดิบ ซอ้ื ข้าวของ ให้เงินช่วยเหลือ หรือบางรายก็จะให้ความช่วยเหลือผู้พิการ ด้วยการจบั นั่งยอง จบั พลิกซา้ ยขวา เพือ่ ไมใ่ หเ้ กิดแผลกดทับ 4) การจัดการดูแลผู้สูงอายุติดเตียงโดยผู้นาชุมชน ซึ่งจะมาเยี่ยมเยียน ถามสารทุกข์สุขดิบ และติดต่อ ประสานงาน ใหข้ ้อมลู และขอการสนับสนุนดูแลหรอื ช่วยเหลอื จากองคก์ รในพน้ื ที่ต่อไป 5) การจัดการดูแลผู้สูงอายุติดเตียงโดยชมรมผู้สูงอายุ เน้นกิจกรรมเยี่ยมเยียนผู้สูงอายุ ออก กาลงั กาย และสงเคราะห์เคร่อื งมือวัสดุอุปกรณต์ ่างๆ อาทิ รถเข็น ไมเ้ ทา้ และเตยี งคนไข้ 6) การจัดการดูแลผู้สูงอายุตดเต ิ ยงโดย ี อสม. แบ่งออกเป็น 3 กรณี ได้แก่ กรณีท่ี 1 ไม่มี ผู้ดูแล อสม. จะดูแลหรือช่วยเหลือเบ้ืองต้น ก่อนแจ้งไปยัง อปท. หรือ รพ.สต. เพื่อประสานการส่งต่อไปยัง สถานสงเคราะห์ ตอ่ ไป กรณที ่ี 2 มผี ดู้ ูแล อสม. จะเยย่ี มบ้าน พูดคุยถามสารทุกข์สขุ ดบิ ใหค้ วามรู้คาแนะนาแก่ กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนนิ โครงการจัดและสง่ เสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชีวติ เพอ่ื พัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ ผู้ดูแล พร้อมทั้ง การตรวจสุขภาพ วัดความดัน คัดกรองเบาหวาน และประสานการดูแลกับ อปท. รพ.สต. และหน่วยงานอ่ืนๆ กรณีที่ 3 มีผู้ดูแล แต่ปล่อยปละละเลยและไม่ยอมดูแล กรณีน้ีทาง อสม. จะเข้าไปดูแล แทน 7) การจัดการดูแลผู้สูงอายุติดเตียงโดย อปท. แบ่งเป็น 2 บทบาท ได้แก่ บทบาทหลัก คือ มอบเบี้ย ยังชีพผู้สูงอายุ/เบ้ียผู้พิการ จัดสวัสดิการสงเคราะห์และมอบสิ่งของต่างๆ จัดสรรงบประมาณจัด กจิ กรรมผสู้ ูงอายุ เยย่ี มบา้ น ใหก้ าลงั ใจ ถามสารทกุ ข์สุขดบิ พรอ้ มให้ขอ้ มลู ขา่ วสาร ความรู้และคาแนะนาต่างๆ บรกิ ารรถรับสง่ ไปโรงพยาบาล ตลอดจนประสานการช่วยเหลอื แก่หน่วยงานต่างๆ เช่น สานักงานหลักประกัน สุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) โรงพยาบาลจังหวัด สานักงานสาธารณสุขอาเภอ สานักงานสาธารณสุขจังหวัด เป็น ต้น ส่วนบทบาท สนบั สนนุ คือ ให้การสนบั สนนุ งบประมาณหรอื เคร่อื งมือวัสดอุ ปุ กรณ์แก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ตา่ งๆ 8) การจัดการดูแลผู้สูงอายุติดเตียงโดยสถานบริการสุขภาพ คือ จะมาพบแพทย์ตามนัดท่ี โรงพยาบาล 1 ครั้งต่อเดอื น เพือ่ รับยาบารุง ยาละลายไขมัน และยาละลายลิ่มเลือด รวมทั้งฟ้ืนฟูสุขภาพ และ ทา กายภาพบาบัด ก่อนส่งต่อไปยังโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบล (รพ.สต.) ให้เยี่ยมบ้านเดือนละครั้ง ร่วมกับ ตรวจสุขภาพ วัดความดัน และให้ความรู้คาแนะนาแก่ผู้ดูแล พร้อมทั้งมอบสิ่งของ กระดาษชาระ ผา้ อ้อม สาเร็จรูป รวมไปถงึ การรักษาดว้ ยการแพทยแ์ ผนไทย (แผนโบราณ) ปญั หาหรอื ข้อจากดั ของการจัดการดูแลผูส้ ูงอายุ เครอื ญาติมีบทบาทในการดูแลผู้สูงอายุมากท่ีสุด แม้ว่าจะปฏิบัติต่อผู้สูงอายุด้วยความรัก ความหวังดี และ เต็มใจ แต่ก็มีอุปสรรคต่อการดูแลผู้สูงอายุก็คือ ขาดแคลนผู้ดูแล ความยากจน ขาดความรู้ และขาด คุณภาพใน การดูแล ในส่วนของเครือข่ายองค์การบริหารส่วนตาบล พยาบาลดูแลที่บ้าน และอาสาสมัครใน ชุมชน ซ่ึงต่างก็ เป็นปัจจัยสนับสนุนและอุปสรรคต่อการดูแลท่ีดีนั้นพบว่า อุปสรรคที่สาคัญคือ อสม. หรือ อผส. เป็นคนเดียวกัน ความรู้และบทบาทหน้าที่ท่ีมีอยู่ไม่เพียงพอต่อการให้บริการ ส่วนพยาบาลก็ภาระงานท่ี มากเกินความจาเป็น และ อาจทาใหเ้ กดิ การลดลงของคุณภาพการดแู ลดา้ นสุขภาพ รวมไปถงึ ระบบบริหารงาน ในองค์กรภาครัฐที่มีการแยก ส่วนสุขภาพและสังคมออกจากกันอย่างชัดเจน และขาดแคลนบุคลากรด้าน พัฒนาสังคม (ศศิพัฒน์ ยอดเพชร และคณะ, 2552 : 16-22) ซึ่งสอดคล้องกับผลงานวิจัยของสุพัตรา ศรี วณิชชากร และคณะ (2556 : 147-171) ที่ได้อธิบายว่า กลไกต่างๆ ในชุมชน ทั้ง อปท. รพ. รพ. สต. ชมรม ผูส้ งู อายุ จติ อาสา วัด โรงเรียน ครอบครัว และคนในชมุ ชน ได้มกี ารจดั กิจกรรมต่างๆ สาหรับการดูแลผู้สูงอายุ ในชุมชนอยู่บ้างแล้วในระดับหนึ่ง แต่ก็ยังไม่ เพียงพอกับความต้องการของผู้สูงอายุ เน่ืองจากยังมีข้อจากัด หรอื ชอ่ งว่างในการดาเนนิ งานด้วยเหตุปจั จัยหลาย ประการ ดังตอ่ ไปนี้ กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงการจดั และส่งเสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชีวิตเพอ่ื พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ 1. ช่องว่างในการดาเนินงานของกลุ่ม อปท. คือ ไม่มีแผนงานพัฒนาผู้สูงอายุเฉพาะด้านอย่างเด่นชัด อาทิ การดแู ลระยะยาวและการจดั การสิ่งแวดล้อม เจา้ หน้าทีข่ าดความรู้ความเข้าใจในการทางานด้านผู้สูงอายุ ไม่มีข้อมูลผู้สูงอายุที่ครอบคลุมและทั่วถึง และปัญหาการบริหารจัดการเร่ืองเบี้ยยังชีพ ดังนั้น จึงมีความ ตอ้ งการท่ี จะพัฒนาศักยภาพบุคลากร อาทิ การบริหารจัดการและการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ รวมท้ังสร้างและ ประสาน ความร่วมมือกับภาคเี ครือขา่ ยการทางานต่างๆ ทง้ั ชมรมผู้สูงอายุ อสม. และ รพ. สต. 2. ปัญหาในการดาเนินงานของสถานบริการทางสุขภาพทั้ง รพ. หรือ รพ. สต. ก็คือ บุคลากรไม่ เพียงพอ และขาดความรู้ความเข้าใจในเร่ืองการดูแลผู้สูงอายุ ขาดภาคีเครือข่ายการทางานร่วมกันในพ้ืนท่ี อาทิ อสม. เจ้าหน้าท่ีอปท. และปัญหาระบบให้บริการสุขภาพ คือ ขาดการทางานเชิงรุกในพ้ืนที่ โดยเฉพาะ กลุ่มผปู้ ุวยโรค เรอื้ รงั กลมุ่ ผสู้ งู อายตุ ดิ บ้าน/ตดิ เตียง และไมล่ งลึกหรอื จาเพาะเจาะจงในการดูแลด้านจิตใจหรือ ภาวะซมึ เศร้า ควบคกู่ นั ไปด้วย ดังนน้ั จงึ มีความตอ้ งการเพ่ิมจานวนบคุ ลากร และพัฒนาศักยภาพโดยอบรมให้ ความรู้แก่ เจ้าหน้าที่ อสม. และผู้ดูแล รวมท้ังประสานความร่วมมือกับภาคีเครือข่ายการทางานต่างๆ คือ ชมรมผสู้ ูงอายุ และ อสม. เพอ่ื ให้บรกิ ารเยีย่ มบา้ นอย่างครอบคลมุ และสมา่ เสมอ 3. จุดอ่อนของชมรมผู้สูงอายุ ก็คือ บางแห่งไม่มีชมรมผู้สูงอายุ บางแห่งอยู่ระหว่างจัดตั้งใหม่ หรือถ้า มีก็ประสบปัญหาด้านต่างๆ ทั้งการจัดต้ังทํี่ซ้าซ้อนระหว่าง รพ./รพ. สต. และ อปท. ไม่มีคณะกรรมการ ไม่มี กองทนุ ขาดการประสานงาน/ประชาสมั พนั ธ์ ขาดการทากิจกรรมท่ีหลากหลาย/ต่อเน่ือง ขาดแกนนาผู้สูงอายุ ในการขับเคล่ือน และขาดการมีสวนร ่ ่วมของผู้สงอาย ู ุ ดังนั้น จึงมีความต้องการได้รับการสนับสนุนในเรื่อง การจัด อบรมให้ความรู้แก่กลุ่มผู้ดูแลผู้สูงอายุ สถานที่ดูแลผู้สูงอายุและครอบครัว การจัดกิจกรรมผู้สูงอายุ และวัสดุ อปุ กรณต์ า่ งๆ สาหรับผ้สู งู อายุ 4. กลุ่มจิตอาสา (อสม./ อผส.) ยังเข้าไม่ถึงการทางานกับกลุ่มผู้สูงอายุ เพราะไม่มีเวลาทางาน เนื่องจาก สวมหมวกหลายใบ ขาดความรู้ความเข้าใจในการดูแลผู้สูงอายุ และขาดปัจจัยสนับสนุนการทางาน ดังน้ัน จึงมี ความต้องการได้รับพัฒนาหรือเสริมศักยภาพการทางานด้านต่างๆ อาทิ ค่าํน้ามันรถ ของเยี่ยม และเครื่องมือ วัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ในการดูแลผู้สูงอายุ รวมทั้งจัดอบรมให้ความรู้แก่กลุ่มผู้สูงอายุ เพื่อพ่ึงพา ตนเองดา้ นสุขภาพให้ นานทสี่ ุด 5. บางชุมชนไม่มีองค์กรศาสนาและสถาบันการศึกษาในพื้นท่ี กรณีท่ีมีก็ไม่มีบทบาทเด่นชัดเก่ียวกับ ผูส้ ูงอายมุ ากนกั ยกเวน้ กิจกรรมศาสนา ประเพณวี ฒั นธรรม และการศกึ ษาเดก็ เยาวชน 6. ผู้สงู อายุไมใ่ หค้ วามรว่ มมอื ในการดแู ลสุขภาพ ปญั หาสุขภาพ ความเครียด ขาดเงิน/ขาดอุปกรณ์ใน การดูแลของผู้ดแู ล และขาดความร่วมมือในการเขา้ ร่วมกิจกรรมของคนในชุมชน ดังนั้น จึงมีความต้องการให้มี ผู้นาชุมชนท่ีเข้มแข็งและลงมือทากิจกรรม ต้องการให้อปท. รพ. สต. ประสานความร่วมมือในการทางาน กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนนิ โครงการจัดและสง่ เสริมการจัดการศึกษาตลอดชวี ติ เพื่อพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ ตอ้ งการไดร้ ับการดูแลทางสขุ ภาพอยา่ งสม่าเสมอและท่ัวถึง ต้องการให้บุตรหลานมาเย่ียมเยียนอย่างสม่าเสมอ และให้มีจดั สภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการดาเนินชวี ติ ของผู้สูงอายุ นอกจากน้ีแล้ว ปัญหาการดูแลผู้สูงอายุอย่างไม่เหมาะสม คือ การกระทาหรือการละเว้นกระทาที่ สง่ ผล ให้เกดิ อันตรายหรือความเสยี่ งตอ่ สุขภาพของผู้สูงอายุ มีท้ังที่เกิดจากการจงใจหรือไม่จงใจ ส่วนใหญ่เกิด จาก สมาชิกในครอบครัวท่ีเป็นคนใกล้ชิดของผู้สูงอายุ ซึ่งสามารถจาแนกประเภทการดูแลผู้ปุวยสูงอายุไม่ เหมาะสม จานวน 5 เรอ่ื ง ได้แก่ (Swagerty DLJ, Takahashi PY, Evans JM., 1999) 1. การทาร้ายร่างกาย (Physical Abuse) คือ การกระทาที่ก่อให้เกิดอันตรายแก่กาย เจ็บปวด บาดแผล ความพกิ าร เชน่ ผลักให้ล้ม หยกิ เขยา่ ตัว กระแทกกระท้ัน 2. การเพิกเฉยละเลย ทอดท้ิง (Physical Neglect) คือ ผู้ดูแลไม่ดูแลให้ผู้สูงอายุสามารถทากิจวัตร ประจาวันข้ันพ้ืนฐานได้ตามสมควร หรือสามารถปูองกันอันตรายท่ีอาจเกิดแก่ตนเองได้อย่างเหมาะสม หรือ จัดหา ข้าวของเคร่ืองใชท้ ่ีเพยี งพอต่อการดารงชวี ิตได้ ไมพ่ ามาหาหมอเม่ือเจ็บปุวย 3. การทาร้ายจิตใจ (Psychological Abuse) คือ การกระทาท่ีทารุณจิตใจ เช่น ประชดประชัน กระทบกระเทียบเปรียบเปรย ด่าว่า ทาให้รู้สึกว่าไร้ค่า พูดลับหลัง อาจเป็นการกระทาด้วยวาจา (Verbal Abuse) หรือ อวจนะภาษาก็ได้ (Emotional Abuse) เช่น กิริยาปรายหางตา มองเหยียดหยาม ทาท่าเบื่อ หน่ายราคาญ เปน็ ต้น 4. การโกงเงินผู้สงู อายุ (Financial Exploitation) คือ การนาเงินผู้สูงอายุไปใช้อย่างไม่เหมาะสม เพ่ือ ประโยชน์ของตนเองหรือผู้อื่น แทนที่จะใช้เพ่ือประโยชน์ของผู้สูงอายุเอง เช่น ขอยืมเงินหรือขอเงินโดยไม่คืน การเอาทรัพย์สินของผ้สู ูงอายไุ ปจานาหรือขายโดยไม่ไดร้ บั ความยนิ ยอมพร้อมใจ 5. การละเมดิ สิทธมิ นษุ ยชน (Violation of Rights) คอื การกระทาท่ีเพิกเฉย ไม่เคารพต่อศักดิ์ศรีของ ความเป็นมนุษย์ จาก ดั อิสรภาพ ทาลายข้าวของทรัพย์สินของผู้สูงอายุ ประจานให้ได้อายในที่สาธารณะ การ ไม่ ถามความสมัครใจของผู้สงู อายุเพราะถือว่าแกแ่ ล้ว ไม่มีสิทธ์ิ ไมม่ ีเสยี งเพราะชราภาพ ปุวยหรือพิการแล้วจึง ไม่ ต้องออกความเห็นก็ไดเ้ ป็นตน้ เม่ือลงลึกในสภาพปัญหาการดูแลผู้สูงอายุในครอบครัวและชุมชน ท่ีสาคัญ 4 ประการ คือ 1) การ ลดลงของผู้ดูแลในครอบครัว 2) การเพิ่มข้ึนของผู้สูงอายุที่เจ็บปุวยเรื้อรัง 3) ความต้องการการดูแลท่ีบ้านมี แนวโน้มเพิ่มขึ้น และ 4) ปัญหาการได้รับการดูแลที่ไม่เหมาะสม จึงได้ให้ข้อเสนอเชิงนโยบายบูรณาการที่มี รูปแบบผสมผสานระหว่างบ้านและศูนย์บริการ (Integrated Home-Service Center Model) บูรณาการ บริการ ด้านกาย จิต ปัญญา และสังคมบนพ้ืนฐานของครอบครัว ชุมชน และผู้สูงอายุ ตลอดจนการบริหาร จดั การท่ดี ี ภายใตค้ วามสามารถของหน่วยงานและประชาชนในชมุ ชน (ศศิพฒั น์ ยอดเพชร, 2550) กศน.ตาบลนาดี ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนินโครงการจดั และส่งเสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชีวิตเพือ่ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ นอกจากน้ีแล้ว เกรียงศักดิ์ ธรรมอภิพล และคณะ (2555 : 32-33) ได้ศึกษาปัญหาอุปสรรคในการ จัดการดูแลระยะยาวกลุ่มผสู้ ูงอายตุ ดิ เตยี งโดยชมุ ชนพบวา่ มํจาี นวน 5 ดา้ น ไดแ้ ก่ 1) ปัญหาด้านครอบครัว คือ ผู้สูงอายุไม่ให้ความร่วมมือในการดูแลสุขภาพและมีปัญหาสภาพจิตใจ ผู้ดูแล/ครอบครัวหงุดหงิด เครียด เหนื่อย ท้อแท้ ไม่มีความรู้ในการดูแล ฐานะไม่ดี ขาดค่าใช้จ่ายในการ รักษาพยาบาลท่ีเพยี งพอ และไมม่ ีเวลาดแู ลเพราะตอ้ งทางานหรอื ประกอบอาชพี 2) ปัญหาด้านบุคลากร คือ ขาดบุคลากรที่ทาหน้าที่ในการดูแลโดยตรง อาทิ นักกายภาพบาบัด หรือ นักพัฒนาสงั คม 3) ปัญหาดา้ นงบประมาณ คือ ขาดงบประมาณในการจดั ซ้ือวัสดุอปุ กรณห์ รือสิ่งของทีจ่ าเป็นต่างๆ 4) ปญั หาด้านการบรหิ ารจดั การ คือ การดูแลไม่ครอบคลุมและทั่วถึง ไม่ต่อเนื่องและสม่าเสมอ ความ ไม่สะดวกในการเดินทางไปพบแพทย์ รบั บรกิ ารทางสุขภาพและรับเบยี้ ผ้สู ูงอาย/ุ เบีย้ ผูพ้ ิการ 5) ปัญหาด้านเคร่ืองมือวัสดุอุปกรณ์ คือ ขาดเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ท่ีจาเป็นต่างๆ เช่น รถเข็น เตยี งนอน ที่นอนลม กระดาษชาระ และผา้ อ้อมสาเร็จรูป เป็นตน้ สรุปได้ว่า ปัญหาในการดูแลผู้สูงอายุ อาจแบ่งออกเป็น 3 ระดับ ประกอบด้วย 1) ระดับปัจเจกหรือ ปัญหาของตัวผสู้ งู อายเุ องเกีย่ วกับจานวนที่เพ่ิมมากขนึ้ และความรว่ มมอื ในการดูแล 2) ระดับครอบครัว/ผู้ดูแล เกี่ยวกับปัญหาความเครียด ขาดเงิน ขาดวัสดุอุปกรณ์ ขาดความรู้ ขาดคนดูแล และการดูแลที่ไมเหมาะสม ่ (ทา ร้ายร่างกายและจิตใจ เพิกเฉย ทอดท้ิง) 3) ระดับองค์กรเกี่ยวกับปัญหาการขาดบุคลากร บุคลากรขาด ความรู้ ความเข้าใจ ขาดงบประมาณ/เคร่ืองมือวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ขาดการบริหารจัดการที่ดี และขาดภาคี เครือข่ายการ ทางานรว่ มกันในพนื้ ท่ี ข้อเสนอแนะสาหรับเป็นแนวทางในการดูแลผู้สงู อายุ ขอ้ มลู ในส่วนน้ี เป็นข้อเสนอแนะแนวทางสาหรับการส่งเสริม สนับสนุน และพัฒนาบทบาทของกลไก ต่างๆ ในชุมชน ทั้ง อปท. สถานบริการทางสุขภาพ ชมรมผู้สูงอายุ กลุ่มจิตอาสา วัด โรงเรียน กลุ่มครอบครัว และคนในชุมชน รวมทั้งในภาพรวม อนั จะนาไปส่กู ารขับเคล่ือนวิธีการทางานและพัฒนารูปแบบการดูแลผสู้ งู อายุ ท่ีเหมาะสมต่อไป ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็น 6 กลุ่ม ดังรายละเอียดต่อไปน้ี (สุพัตรา ศรีวณิชชากร และ คณะ, 2556 : 178-181) 1. ขอ้ เสนอแนะทมี่ ตี อ่ การพฒนาบทบาทของ ั อปท. ในการดูแลผู้สูงอายุในชมุ ชน ประกอบดว้ ย 1) บรู ณาการภาคเี ครอื ขา่ ยการทางานตา่ งๆ ในชุมชน โดย อปท. และ รพ. สต. ควรเป็นผู้นา ใน การขับเคล่ือน และแสวงหาความร่วมมือกับภาคีเครือข่ายการทางานต่างๆ ทั้งวัด โรงเรียน และ อ่ืนๆ เพอื่ สนบั สนนุ การทางาน และพัฒนารปู แบบการดูแลผูส้ งู อายุแบบองคร์ วมต่อไป กศน.ตาบลนาดี ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงการจดั และส่งเสริมการจดั การศึกษาตลอดชวี ิตเพื่อพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ ูงอายุ 2) ส่งเสริมและสนับสนุนด้านการพัฒนาและเสริมศักยภาพแก่กลุ่มผู้ดูแลผู้สูงอายุในชุมชน โดย อปท. จัดอบรมให้ความรู้เร่ืองต่างๆ ท่ีเก่ียวข้องกับการดูแลผู้สูงอายุ อาทิ การดูแลด้านร่างกาย และจติ ใจ การจัดสภาพแวดลอ้ ม และการมสี ่วนร่วมทางสังคมของครอบครัว/ชุมชน 2. ข้อเสนอแนะท่ีมีต่อการพัฒนาบทบาทของสถานบริการทางสุขภาพในการดูแลผู้สูงอายุในชุมชน คือ เน้นพัฒนาบริการเชิงรุกในชุมชน มีทีมบริการดูแล ทั้งแพทย์ พยาบาล เจ้าหน้าท่ี รพ. สต. นักสังคม สงเคราะห์ และอาสาสมัคร ลงพื้นที่เย่ียมเยียนท่ีบ้านหรือให้บริการในจุดศูนย์กลางของชุมชน โดยให้บริการ อย่างทัว่ ถึงและ สม่าเสมอ อาทิ ตรวจวัดความดันโลหิต และตรวจน้าตาลในเลอื ด (ศศิพัฒน์ ยอดเพชร และคณ , 2552 : 23) 3. ข้อเสนอแนะท่ีมีต่อการพัฒนาบทบาทของชมรมผู้สูงอายุในการดูแลผู้สูงอายุในชุมชน คือ การ จดั ต้ัง หรือรวมกลมุ่ ผู้สูงอายุในชุมชนอย่างเข้มแข็ง และยกระดับหรือพัฒนาคุณภาพชมรมผู้สูงอายุ ให้มีระบบ การดแู ล ผสู้ งู อายทุ ดี่ ีกวา่ เดมิ ตวั อย่างเชน่ พัฒนาเป็นศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ ศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ หรือ ศนู ยด์ ูแล ผูส้ งู อายเุ วลากลางวนั (Day Care) เหมือนศูนยพ์ ัฒนาเดก็ เล็ก ใช้สถานที่ในชุมชนและใกลบ้ ้าน 4. ข้อเสนอแนะท่ีมีต่อการพัฒนาบทบาทของกลุ่มจิตอาสาในการดูแลผู้สูงอายุในชุมชน คือ พัฒนา และ เสริมศักยภาพแก่กลุ่มจติ อาสาในการดแู ลผู้สูงอายใุ นชมุ ชน โดยจัดอบรมให้ความรู้ท่ีเป็นประโยชน์ต่อการ ดูแล ผู้สูงอายุในชุมชนเร่ืองต่างๆ อาทิ การเปล่ียนแปลงทางร่างกายและจิตใจของผู้สูงอายุ การดูแลสุขภาพ และการ จัดการ/ดูแลโรคเร้อื รงั การออกกาลังกายทเ่ี หมาะสมสาหรับผู้สูงอายุ อาหารและโภชนาการ เปน็ ตน้ 5. ข้อเสนอแนะท่ีมีต่อการพัฒนาบทบาทขององค์กรอื่นๆ ในการดูแลผู้สูงอายุในชุมชน คือ พัฒนา บทบาทของวดั โรงเรยี น และองค์กรอน่ื ๆ ในการรองรบั การทางานด้านผู้สูงอายุ อาทิ ส่งเสริมและสนับสนุนให้ โรงเรียนเชิญผู้สูงอายุไปสอนภูมิปัญญาท้องถิ่นให้กับเด็กนักเรียน พัฒนาและสร้างแรงจูงใจให้เด็กรุ่นใหม่ๆ ได้ เหน็ คณุ ค่าและมีจิตสานกึ ในการชว่ ยดูแลผูส้ ูงอายุ 6. ข้อเสนอแนะท่ีมีต่อการพัฒนาบทบาทของครอบครัวและคนในชุมชนในการดูแลผู้สูงอายุในชุมชน คือ พฒั นาและเตรยี มตวั เปน็ ผสู้ ูงอายทุ ดี่ ี โดยจะตอ้ งพึ่งพาตัวเอง/ดูแลตัวเอง และเก็บหอมรอมริบเล็กๆ น้อยๆ เพอื่ อนาคตข้างหนา้ และสรา้ งความตระหนักแก่สถาบันครอบครัวในการดูแลผู้สูงอายุร่วมกัน รวมท้ังแสวงหา ความรู้ เกยี่ วกับการดแู ลผู้สูงอายุเพิ่มเตมิ ตลอดเวลา (ศศิพฒั น์ ยอดเพชร และคณะ, 2552 : 23) 7. ข้อเสนอแนะในการดูแลผู้สูงอายุในชุมชนโดยภาพรวม คือ บูรณาการภาคีเครือข่ายการทางาน ต่างๆ ในชมุ ชน ทง้ั อปท. สถานบรกิ ารทางสขุ ภาพ องค์กรชุมชน คนในชมุ ชน และองค์กรอ่ืนๆ ให้เข้ามามีส่วน ร่วม ในการส่งเสริมและสนับสนุนทรัพยากรดาเนินงานด้านผู้สูงอายุให้ประสบผลสาเร็จ อาทิ งบประมาณ บุคลากร และองค์ความรู้ต่างๆ ซึ่งสอดคล้องกับศศิพัฒน์ ยอดเพชร และคณะ (2552 : 22) ที่เสนอแนะให้ กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนินโครงการจดั และสง่ เสรมิ การจดั การศกึ ษาตลอดชีวิตเพ่ือพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผ้สู ูงอายุ หนว่ ยงานที่ เกีย่ วข้อง คอื กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงการพัฒนาสงั คมและความมัน่ คงของมนุษย์ วางแผน และกาหนด กลวิธใี นการกาหนดรปู แบบบริการโดยครอบครวั และการดแู ลระยะยาวร่วมกัน ทั้งด้านอัตรากาลัง ระบบบรกิ าร วสั ดุอุปกรณ์ การใช้ข้อมลู ข่าวสารและเทคโนโลยี กศน.ตาบลนาดี ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนินโครงการจัดและสง่ เสริมการจดั การศึกษาตลอดชวี ติ เพอ่ื พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผูส้ งู อายุ บทที่ 3 วิธกี ารดาเนนิ การ ในการดาเนนิ งานจดั โครงการจดั และส่งเสริมการจัดการศึกษาตลอดชวี ติ เพื่อพฒั นาการทางกาย จิต และ สมองของผสู้ ูงอายุ กศน.ตาบลนาดี มีรายละเอียดดังต่อไปนี้ ข้ันตอนการวางแผน (plan) ข้ันตอนการลงมือทา (Do) ข้นั ตอนการตรวจสอบ (Check) ขั้นตอนการปรบั ปรงุ แก้ไข (Act) ขนั้ ตอนการวางแผน (plan) 1. ดาเนนิ การประชาคมกลมุ่ ผ้สู นใจเขา้ ร่วมโครงการ 2. ไดก้ ลมุ่ เปูาหมาย 3. เตรียมหลกั สูตร เสนอโครงการเพือ่ ขออนมุ ตั ิ 4. แตง่ ตง้ั คณะทางานภายในตาบล คณะกรรมการนเิ ทศกจิ กรรม 5. ประสานวทิ ยากร ขน้ั ตอนการลงมือทา (Do) 1. ดาเนนิ การประสานงานผูท้ ีเ่ กีย่ วข้อง ครู กศน.ตาบล ผนู้ าชุมชน คณะกรรมการหมบู่ า้ นและชาวบ้านจัดเตรียมสถานที่ 2. นาประชาชนที่สนใจมาเข้ารว่ มกจิ กรรม 3. ประเมนิ ผลโครงการโดยใหผ้ ้เู ข้าร่วมโครงการออกแบบประเมนิ ความพึงพอใจในการเขา้ รว่ ม โครงการ 4. รวบรวมข้อมูลจากแบบประเมนิ 5. สรปุ ผลความพึงพอใจของผ้เู ข้ารว่ มโครงการ ขนั้ ตอนการตรวจสอบ (Check) 1.เครือ่ งมือทใี่ ชใ้ นการตรวจสอบ แบบประเมนิ ความพงึ พอใจของผเู้ ข้ารว่ มโครงการ 2. การเก็บรวบรวมขอ้ มลู กศน.ตาบลนาดี ได้ดาเนนิ การเก็บรวบรวมข้อมลู จากผู้เขา้ ร่วมโครงการ - ประชาชนกลุ่มเปูาหมาย จานวน 20 คน กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนินโครงการจดั และสง่ เสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชีวติ เพ่อื พัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผู้สงู อายุ 3.การวเิ คราะห์ข้อมูล การประเมนิ ผลการดาเนินงานของโครงการจัดและสง่ เสริมการจัดการศกึ ษาตลอดชวี ติ เพอ่ื พฒั นาการทางกาย จติ และสมองของผู้สูงอายุ กศน.ตาบลนาดี ดาเนินการวิเคราะหข์ ้อมลู ดังนี้ 3.1 แบบประเมินตอนท่ี 1 ขอ้ มลู ทัว่ ไป วเิ คราะหห์ าคา่ ร้อยละ 3.2 แบบประเมินตอนที่ 2 ความพึงพอใจตวั บง่ ชข้ี องโครงการ 3.2.1 ใหค้ ะแนนตามน้าหนกั แบบประเมินฉบบั สมบูรณ์ ตามเกณฑ์ มาตรฐานของ สมศ. โดยมีเกณฑ์ใหค้ ะแนน ดังนี้ ระดบั 5 หมายถงึ ดาเนนิ งานไดต้ ามเกณฑ์ของตวั บง่ ชีด้ ีมาก ระดบั 4 หมายถงึ ดาเนนิ งานไดต้ ามเกณฑข์ องตวั บ่งชี้ดี ระดบั 3 หมายถงึ ดาเนนิ งานได้ตามเกณฑข์ องตวั บ่งชพ้ี อใช้ ระดบั 2 หมายถึง ดาเนินงานไดต้ ามเกณฑ์ของตวั บง่ ชี้ปรบั ปรุง ระดับ 1 หมายถึง ดาเนนิ งานไดต้ ามเกณฑข์ องตัวบง่ ช้ีต้องปรับปรุง 3.2.2 วเิ คราะห์ข้อมลู โดยการหาคา่ เฉลย่ี ร้อยละความพึงพอใจ 3.3 แบบประเมนิ ตอนที่ 3 ขอ้ คิดเห็นและข้อเสนอแนะอืน่ ๆ วเิ คราะหด์ ว้ ยเนอื้ หา (Content analysis) กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงการจัดและสง่ เสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชีวิตเพื่อพัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ ูงอายุ บทที่ 4 ผลการดาเนนิ งาน การจดั กจิ กรรมโครงการจดั และส่งเสริมการจัดการศึกษาตลอดชีวิตเพื่อพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของ ผสู้ งู อายุ ณ กศน.ตาบลนาดี หมู่ 12 ตาบลนาดี อาเภอสุวรรณคหู า จงั หวัดหนองบัวลาภู สรุปผลการดาเนินงานได้ดังนี้ ชื่อโครงการ วนั ทดี่ าเนินการ เปูาทีไ่ ด้รับจัดสรร ผล คิดเปน็ ร้อยละ โครงการจดั และ 10 มีนาคม 2565 10 11 100 สง่ เสริมการจัด การศกึ ษาตลอด ชีวติ เพอื่ พฒั นาการทางกาย จติ และสมองของ ผสู้ ูงอายุ การประเมนิ ความพงึ พอใจในการดาเนนิ งานตามโครงการจัดและส่งเสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชีวิต เพ่อื พฒั นาการทางกาย จติ และสมองของผสู้ ูงอายุ กศน.ตาบลนาดี ของผรู้ บั บริการท่ีเข้าร่วมโครงการ โดย เสนอรายละเอียดตามลาดับคือ สัญลักษณ์ทใ่ี ช้ในการวเิ คราะห์ข้อมลู ลาดับขัน้ ตอนในการวเิ คราะหข์ ้อมูล ผลการวเิ คราะห์ข้อมูล และการแปลความหมายข้อมูลดังต่อไปน้ี สญั ลักษณท์ ี่ใชใ้ นการวเิ คราะห์ข้อมูล การเสนอผลการประเมินครง้ั นไ้ี ดก้ าหนดสญั ลักษณ์ทใี่ ชใ้ นการวิเคราะห์ข้อมลู ดงั นี้ N แทน ขนาดของกล่มุ ผ้ปู ระเมินการใช้คู่มือ (Sample size) % แทน คา่ ร้อยละ (Percentage) ลาดบั ขัน้ ตอนในการวเิ คราะหข์ ้อมลู การวิเคราะห์ขอ้ มูล ผู้ประเมินได้เสนอผลการวเิ คราะห์ข้อมูลเป็นตอนๆ เรยี งลาดับดังนี้ ตอนที่ 1 การวิเคราะหข์ ้อมูลเกย่ี วกบั ข้อมูลทัว่ ไป ตอนท่ี 2 การวเิ คราะห์ข้อมูลด้านความพึงพอใจของผรู้ บั บริการ ตอนท่ี 3 การวเิ คราะหข์ ้อมูล ขอ้ คิดเห็นและข้อเสนอแนะอื่นๆ กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนินโครงการจดั และสง่ เสริมการจัดการศกึ ษาตลอดชวี ิตเพ่ือพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สงู อายุ ในการสรปุ ผลการดาเนินงานโครงการจัดและสง่ เสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชีวิตเพ่อื พัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผู้สงู อายุ ณ กศน.ตาบลนาดี ม.12 บ้านศรีสาราญ ตาบลนาดี อาเภอสุวรรณคุหา จังหวดั หนองบวั ลาภู ไดจ้ ัดทาเคร่ืองมอื เปน็ แบบสอบถาม วดั ระดับความคิดเหน็ และความพึงพอใจในการดาเนนิ การ พัฒนาซ่ึงแบ่งออกเปน็ 3 ส่วนคอื สว่ นแรกเป็นคาถามปลายเปดิ มาตราส่วนประมาณค่า (Rating scales) สว่ นท่ี 2 มาตราสว่ นประมาณค่าของ ลิเคริ ์ท likert’s Scales 5 ระดับ ส่วนท่สี ามเป็นคาถามปลายเปดิ ขอ้ เสนอแนะอ่นื ๆ สว่ นท่ีสามเป็นคาถามปลายเปดิ เนื้อหาสาระท่ตี ้องการพัฒนาในครงั้ ต่อไป ซ่ึงในการเก็บ รวบรวมนัน้ ได้แจกแบบสอบถามแก่ผู้เขา้ รว่ มโครงการจดั และสง่ เสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชวี ติ เพ่ือ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผูส้ ูงอายุ จานวน 11 คน ได้แบบสอบถามคนื จานวน 11 ฉบับ จาก ผูเ้ ข้าร่วมโครงการ คดิ เป็นร้อยละ 100 กระทาการวเิ คราะห์ข้อมูลตามประเภทและลักษณะของข้อมูล โดย หาคา่ เฉลี่ยเปน็ คา่ ร้อยละ ซงึ่ ไดว้ ัดระดบั ความคดิ เห็นและความพงึ พอใจที่มีต่อโครงการจะปรากฏดังนี้ สรปุ ผลการวเิ คราะห์ข้อมูลความพงึ พอใจ โครงการจดั และสง่ เสรมิ การจดั การศึกษาตลอดชีวติ เพ่ือ พัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ งู อายุ ตอนที่ 1 ข้อมลู ท่วั ไป รายการข้อมลู พ้นื ฐาน จานวน รอ้ ยละ (ƒ) (%) 1.เพศ 1.1 ชาย 00 1.2 หญิง 11 100 รวม 11 100.00 2.อายุ 2.1 ตา่ กวา่ 15 ปี 00 2.2 อายุ 15 – 39 ปี 00 2.3 อายุ 40 – 59 ปี 00 2.4 อายุ 60 ปีขนึ้ ไป 11 100 รวม 11 100.00 3.ระดับการศึกษา 11 100 3.1 ป.4 00 3.2 ป.6 00 3.3 ม.ตน้ กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงการจดั และสง่ เสริมการจัดการศึกษาตลอดชีวิตเพือ่ พัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผ้สู ูงอายุ 3.4 ม.ปลาย 00 3.5 ปวช. 3.6 ปวส. 00 3.7 ปรญิ ญาตรี 00 3.8 อืน่ ๆ 00 รวม 11 100.00 4.อาชพี 4.1 ผูน้ าทอ้ งถ่ิน 00 4.2 อบต/เทศบาล 00 4.3 พนักงานรัฐวสิ าหกจิ 00 4.4 ทหารกองประจาการ 00 4.5 เกษตรกร 11 100 4.6 รบั ราชการ 00 4.7 ค้าขาย 00 4.8 รับจา้ ง 00 4.9 อสม. 00 4.10 แรงงานต่างด้าว 00 4.11 วา่ งงาน 00 4.12 อื่นๆ 00 รวม 11 100.00 จากตาราง ผลการวิเคราะห์ข้อมูลความพึงพอใจของผู้เข้าร่วมโครงการจัดและส่งเสริมการจัดการศกึ ษาตลอด ชวี ิตเพื่อพัฒนาการทางกาย จติ และสมองของผูส้ งู อายุ ผลการวิเคราะหป์ รากฏว่า ผู้เขา้ รว่ มโครงการ 10 คน เป็นเพศหญิง จานวน 11 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 100 ดา้ นอายุ อายุ 60 ปี ขน้ึ ไป จานวน 111 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 100 บ ระดับการศกึ ษา ป.4 จานวน 11 คน คิดเปน็ ร้อยละ 100 ด้านอาชีพ เกษตรกร จานวน 11 คน คิดเป็นร้อยละ 100 กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงการจัดและสง่ เสริมการจัดการศึกษาตลอดชวี ติ เพ่ือพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ งู อายุ สรปุ ผลการวิเคราะห์ข้อมลู ความพงึ พอใจ โครงการจัดและส่งเสริมการจดั การศึกษาตลอดชีวิตเพ่อื พฒั นาการ ทางกาย จิต และสมองของผสู้ ูงอายุ ตอนที่ 2 ความพึงพอใจในการให้บรกิ าร ตารางท่ี 2.1 จดุ ม่งุ หมาย/เนื้อหาหลกั สตู ร ระดับความพงึ พอใจ/จานวน หมาย เหตุ ขอ้ รายการประเมนิ ความพงึ พอใจ มาก มาก ปาน น้อย นอ้ ย ทส่ี ุด กลาง ทีส่ ุด ตอนท่ี ๑ ความพึงพอใจด้านเน้ือหา 1 เน้อื หาตรงตามความต้องการ 72.77 27.23 2 เนื้อหาเพยี งพอต่อความต้องการ 63.64 36.36 3 เนอ้ื หาปจั จบุ ันทนั สมัย 100 4 เนอ้ื หามปี ระโยชนต์ ่อการนาไปใชใ้ นการพฒั นาคุณภาพ 100 ชีวติ ตอนท่ี ๒ ความพงึ พอใจด้านกระบวนการจดั กจิ กรรมการอบรม 5 การเตรยี มความพร้อมก่อนอบรม 72.77 27.23 6 การออกแบบกิจกรรมเหมาะสมกบั วตั ถุประสงค์ 62.96 37.04 7 การจดั กิจกรรมเหมาะสมกับเวลา 72.77 27.23 8 การจดั กิจกรรมเหมาะสมกบั กล่มุ เปาู หมาย 100 9 วิธกี ารวดั ผล/ประเมนิ ผลเหมาะสมกับวตั ถุประสงค์ 72.77 27.23 ตอนท่ี ๓ ความพงึ พอใจต่อวิทยากร 10 วิทยากรมคี วามรู้ความสามารถในเรือ่ งทถ่ี ่ายทอด 100 11 วทิ ยากรมีเทคนิคการถ่ายทอดใชส้ ่อื เหมาะสม 72.77 27.23 12 วทิ ยากรเปิดโอกาสให้มีสว่ นรว่ มและซกั ถาม 100 ตอนที่ ๔ ความพงึ พอใจด้านการอานวยความสะดวก 13 สถานท่ี วสั ดุ อปุ กรณ์และสิง่ อานวยความสะดวก 100 14 การส่อื สาร การสร้างบรรยากาศเพื่อให้เกดิ การเรยี นรู้ 100 15 การบริการ การชว่ ยเหลือและการแก้ปัญหา 81.82 18.18 กศน.ตาบลนาดี ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนนิ โครงการจัดและส่งเสริมการจัดการศกึ ษาตลอดชวี ติ เพอื่ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สงู อายุ สรุปความคิดเหน็ และความพึงพอใจของผรู้ บั บริการ โครงการจดั และส่งเสรมิ การจดั การศกึ ษาตลอดชีวิตเพื่อ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สงู อายุสรปุ ได้ดังน้ี ตอนท่ี 1 ความพงึ พอใจดา้ นเนื้อหา ผู้ตอบแบบสอบถามมคี วามพึงพอใจด้านเนื้อหา ดงั น้ี มีเน้ือหาปัจจุบนั ทนั สมยั และเน้ือหามี ประโยชนต์ ่อการนาไปใช้ในการพัฒนาคุณภาพชีวติ ตอบดีมากร้อยละ 100 เนือ้ หาตรงตามความต้องการ ตอบดีมากรอ้ ยละ 72.77และตอบดีรอ้ ยละ 27.23 ตามลาดับ เน้ือหามคี วามเพียงพอตอ่ ความต้องการ ตอบ ดีมากร้อยละ 63.64และตอบดี รอ้ ยละ 36.36 ตอนที่ 2 ความพึงพอใจด้านการจัดกจิ กรรมการอบรม ผู้ตอบแบบสอบถามมคี วามพึงพอใจดา้ นการจัดกจิ กรรมเหมาะสมกบั กลุ่มเปาู หมาย ตอบดีมากร้อย ละ 100 การเตรยี มความพร้อมก่อนการอบรม จดั กิจกรรมเหมาะสมกบั เวลา และ วิธีการวดั ผล ประเมินผล เหมาะสมกบั วัตถปุ ระสงค์ ตอบดมี ากรอ้ ยละ 72.77ตอบดีรอ้ ยละ 27.23 และการออกแบบกจิ กรรม เหมาะสมกับวัตถุประสงค์ ตอบดมี ากร้อยละ 63.64 ตอบดีรอ้ ยละ 36.36 ตามลาดับ ตอนท่ี 3 ความพึงพอใจต่อวิทยากร ผ้ตู อบแบบสอบถามมคี วามพึงพอใจดา้ นวทิ ยากรมคี วามรู้ความสามารถในเรื่องท่ีถ่ายทอด ตอบดีมาก ร้อยละ 100 วทิ ยากรเปดิ โอกาสให้มสี ว่ นรว่ มและซักถาม ตอบดมี ากรอ้ ยละ 100 วิทยากรมีเทคนิคการ ถา่ ยทอดใช้สื่อท่ีเหมาะสม ตอบดีมากรอ้ ยละ 72.77และตอบดีร้อยละ 27.23 ตามลาดบั ตอนท่ี 4 ความพงึ พอใจดา้ นการอานวยความสะดวก ผู้ตอบแบบสอบถามมคี วามพึงพอใจด้านสถานท่ี วสั ดุ อปุ กรณแ์ ละสง่ิ อานวยความสะดวก และด้าน การสื่อสาร การสรา้ งบรรยากาศเพือ่ ให้เกิดการเรยี นรู้ ตอบดมี ากร้อยละ 100 และด้านการบรกิ าร การ ชว่ ยเหลือและการแกป้ ญั หา ตอบดมี ากร้อยละ 81.82 ตอบดรี ้อยละ 18.18 ตามลาดับ กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนินโครงการจดั และส่งเสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชวี ติ เพอื่ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผ้สู ูงอายุ บทท่ี 5 สรปุ ผลและข้อเสนอแนะ การดาเนนิ งานโครงการจัดและสง่ เสริมการจัดการศึกษาตลอดชวี ิตเพื่อพัฒนาการทางกาย จติ และสมองของ ผูส้ ูงอายุสรุปผลการดาเนินงานได้ดังน้ี -เพ่ือใหผ้ ู้สูงอายุมีพฒั นาการทางกาย จติ และสมองของตนเอง -เพื่อใหผ้ ู้สูงอายุทากจิ กรรมเพื่อสังคมรว่ มกับคนทุกวัยในชุมชน -เพ่ือใหผ้ ูส้ งู อายุสามารถนาความรทู้ ีไ่ ด้ไปประยกุ ต์ใชใ้ นชวี ติ ประจาวัน ขอบเขตของโครงการ -ด้านเน้ือหา โครงการนมี้ ุ่งให้ผเู้ รียนกลมุ่ เปูาหมายท่เี ข้ารับการอบรมสามารถนา ความรู้ ทักษะ และประสบการณก์ ารเรียนรตู้ ่างๆ ไปใช้ในชีวติ ประจาวนั ได้ -ด้านระยะเวลา ระยะเวลาในการดาเนินงาน วนั ที่ 10 มีนาคม 2565 ณ กศน.ตาบลนาดี หมู่ท่ี 12 ตาบลนาดี อาเภอสุวรรณคูหา จงั หวัดหนองบัวลาภู - ด้านประชากรและกลมุ่ ตวั อย่าง ประชาชนตาบลนาดี จานวน 11 คน และครู กศน.ตาบลนาดี จานวน 3 คน ประโยชน์ที่คาดวา่ จะได้รับ - ผ้สู ูงอายุตาบลดงมะไฟกลุ่มเปาู หมายมีการดูแลสขุ ภาพร่างกายของตนเองไดใ้ นเบื้องตน้ - เพอื่ ให้ผู้สูงอายอุ ยรู่ ่วมกบั สังคมได้อย่างมีความสขุ และสามรถนาความรทู้ ี่ได้ไปใชใ้ นชีวติ ประจาวัน ตัวช้ีวดั ตัวชวี้ ดั ผลผลติ ร้อยละ ๘๐ ของผ้สู งู อายุ ตาบลนาดี ท่เี ข้าร่วมโครงการมีพัฒนาการทางกาย จติ และสมองของตนเอง ได้และอยรู่ ว่ มกับสงั คมไดอ้ ย่างมคี วามสขุ ตวั ช้วี ัดผลลัพธ์ ผู้สูงอายุนาดี ทเี่ ข้ารว่ มโครงการสามรถนาความรู้ท่ไี ด้ไปใช้ในชีวิตประจาวันได้อยา่ งมีความสุข กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนินโครงการจดั และส่งเสริมการจดั การศึกษาตลอดชีวิตเพือ่ พัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ งู อายุ ผลการดาเนนิ โครงการ ประชาชนตาบลokfu ทเ่ี ข้าร่วมโครงการจดั และส่งเสริมการจัดการศกึ ษาตลอดชวี ิตเพอื่ พัฒนาการ ทางกาย จิต และสมองของผสู้ ูงอายุมีความพอใจในการจัดกจิ กรรมในระดบั ดีขนึ้ ไป รอ้ ยละ 100 และ ประชาชนทเ่ี ขา้ ร่วมกจิ กรรมสามารถนาความร้ทู ี่ได้ไปใช้ในชีวติ ประจาวัน ปญั หา-อปุ สรรค การดาเนนิ การจดั โครงการจดั และส่งเสริมการจัดการศึกษาตลอดชีวติ เพ่ือพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุจะมปี ัญหาในเร่ืองของการน่ังนานจะทาใหป้ วดเมอ่ื ย แนวทางแก้ไขปญั หา วทิ ยากรเน้นการทากจิ กรรมร่วมกันเพ่ือใหผ้ ู้สูงอายไุ ด้มีการยดื เส้นยืดสาย ข้อเสนอแนะ เม่ือผู้สงู อายทุ ผี่ า่ นการอบรมโครงการส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุจะทาให้ผสู้ ูงอายุได้รู้จักดูแลสขุ ภาพ ของตัวเองในเบ้ืองต้น ผ้สู ูงอายคุ วรมกี จิ กรรมกลุม่ ท่ีทารว่ มกัน กศน.ตาบลนาดี ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงการจัดและส่งเสริมการจัดการศึกษาตลอดชีวติ เพ่ือพัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ ภาคผนวก กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรุปผลการดาเนนิ โครงการจัดและส่งเสริมการจดั การศึกษาตลอดชวี ติ เพือ่ พัฒนาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ ูงอายุ ภาพประกอบกิจกรรมกจิ กรรม โครงการจัดและสง่ เสริมการจัดการศกึ ษาตลอดชีวิตเพือ่ พัฒนาการทางกาย จติ และสมองของผูส้ ูงอายุ ดาเนนิ การวันที่ 10 มีนาคม 2565 ณ กศน.ตาบลนาดี อาเภอสวุ รรณคหู า นางสุภาวดี ไชยโพธ์ิ ครู กศน.ตาบลนาดี เป็นวิทยากร กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงการจดั และสง่ เสริมการจัดการศกึ ษาตลอดชวี ติ เพอื่ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ ผูเ้ รยี นรบั ฟังการบรรยายและศึกษาจากเอกสาร กศน.ตาบลนาดี ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนินโครงการจดั และส่งเสรมิ การจดั การศกึ ษาตลอดชีวิตเพอื่ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผูส้ งู อายุ รับฟังการบรรยายและฝกึ ปฏบิ ตั วิ ธิ ีผอ่ นคลายความตงึ เครียด กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงการจัดและส่งเสริมการจัดการศกึ ษาตลอดชวี ติ เพือ่ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ ผเู้ รยี นฝึกปฏบิ ัติ กศน.ตาบลนาดี ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงการจัดและส่งเสรมิ การจัดการศึกษาตลอดชวี ิตเพ่อื พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ ผเู้ รยี นฝึกปฏบิ ตั ิ กศน.ตาบลนาดี ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนนิ โครงการจัดและสง่ เสริมการจัดการศึกษาตลอดชีวิตเพ่ือพฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผู้สูงอายุ ทป่ี รกึ ษา คณะผจู้ ัดทา นายวินัย ณะทำงำน นางสาวพชิ ชาพมิ พ์ แสงใส ผ้อู านวยการ กศน.อาเภอเมืองหนองบวั ลาภู นางสาวอารยา รกั ษาการในตาแหนง่ ผู้อานวยการ กศน.อาเภอสวุ รรณคูหา นายวชรพล นายอภชิ าติ เพ็ชรเวียง ครู ผชู้ ่วย นางสุวรรณา วิชาสวัสด์ิ ครู ผูช้ ว่ ย เพียเทพ ครอู าสามสมัครการศกึ ษานอกโรงเรียน คณะทางาน สทุ ธิโสม ครูอาสามสมัครการศึกษานอกโรงเรยี น สุทธโิ สม ครอู าสามสมัครการศกึ ษานอกโรงเรยี น นางสุภาวดี นายอัฒชา ไชยโพธ์ิ ครู กศน.ตาบล นายพิสิษฐ คาสีทา ครู กศน.ตาบล โคตรุ าช ครู กศน.ตาบล ผรู้ วบรวม/เรียบเรยี ง/จัดรปู เล่ม ครู กศน.ตาบล นางสุภาวดี ไชยโพธ์ิ ออกแบบปก ไชยโพธิ์ ครู กศน.ตาบล นางสุภาวดี เจา้ ของเอกสาร กศน.ตาบลนาดี กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา

สรปุ ผลการดาเนินโครงการจัดและสง่ เสรมิ การจัดการศกึ ษาตลอดชวี ติ เพือ่ พฒั นาการทางกาย จิต และสมองของผสู้ ูงอายุ กศน.ตาบลนาดี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสวุ รรณคูหา