กาพย์เห่เรือ เจ้าฟ้า

กาพย์เห่เรือ เจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์

ประวัติผู้แต่ง เ จ้ า ฟ้ า ธ ร ร ม ธิ เ บ ศ ไ ช ย เ ช ษ ฐ์ สุ ริ ย ว ง ศ์ ( คำ ใ ห้ ก า ร ช า ว ก รุ ง เ ก่ า ว่ า เ จ้ า ฟ้ า น ร า ธิ เ บ ศ ร์ ) เ ส ด็ จ พ ร ะ ร า ช ส ม ภ พ เ มื่ อ ใ ด ไ ม่ ป ร า ก ฏ ห ลั ก ฐ า น พ ร ะ อ ง ค์ เ ป็ น พ ร ะ ร า ช โ อ ร ส พ ร ะ อ ง ค์ ใ ห ญ่ ใ น ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ จ้ า อ ยู่ หั ว บ ร ม โ ก ศ ป ร ะ สู ติ แ ต่ ก ร ม ห ล ว ง อ ภั ย นุ ชิ ต ( ห รื อ พ ร ะ พั น วั ส ส า ใ ห ญ่ ) โ ด ย พ ร ะ ม า ร ด า ข อ ง พ ร ะ อ ง ค์ สื บ เ ชื้ อ ส า ย ม า จ า ก ส กุ ล พ ร า ห ม ณ์ บ้ า น ส ม อ พ ลื อ ที่ มี ต้ น ส กุ ล ม า จ า ก เ มื อ ง ร า ม น ค ร มั ธ ย ม ป ร ะ เ ท ศ พ ร ะ อ ง ค์ มี พ ร ะ เ ช ษ ฐ ภ คิ นี 1 พ ร ะ อ ง ค์ คื อ เ จ้ า ฟ้ า บ ร ม แ ล ะ พ ร ะ ข นิ ษ ฐ า ๕ พ ร ะ อ ง ค์ ไ ด้ แ ก่ เ จ้ า ฟ้ า ธิ ด า เ จ้ า ฟ้ า รั ศ มี เ จ้ า ฟ้ า สุ ริ ย ว ง ษ์ เ จ้ า ฟ้ า สุ ริ ย า เ จ้ า ฟ้ า อิ น ท สุ ด า ว ดี ( ก ร ม ขุ น ยิ ส า ร เ ส นี พ ร ะ อั ค ร ม เ ห สี ใ น พ ร ะ อ ง ค์ ) น อ ก จ า ก นี้ พ ร ะ อ ง ค์ ยั ง มี พ ร ะ ข นิ ษ ฐ า แ ล ะ พ ร ะ อ นุ ช า ต่ า ง พ ร ะ ม า ร ด า ๓ พ ร ะ อ ง ค์ คื อ เ จ้ า ฟ้ า เ อ ก ทั ศ ( ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ที่ นั่ ง สุ ริ ย า ส น์ อ ม ริ น ท ร์ ) แ ล ะ เ จ้ า ฟ้ า อุ ทุ ม พ ร ( ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ จ้ า อุ ทุ ม พ ร ) แ ล ะ เ จ้ า ฟ้ า อิ น ท สุ ด า ว ดี ( ก ร ม ขุ น ยิ ส า ร เ ส นี พ ร ะ อั ค ร ม เ ห สี ใ น พ ร ะ อ ง ค์ ) เ มื่ อ ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ร า ช บิ ด า ขึ้ น ค ร อ ง ร า ช ส ม บั ติ แ ห่ ง ก รุ ง ศ รี อ ยุ ธ ย า แ ล้ ว พ ร ะ อ ง ค์ ไ ด้ รั บ ก า ร ส ถ า ป น า ใ ห้ ท ร ง ก ร ม ที่ ก ร ม ขุ น เ ส น า พิ ทั ก ษ์

จุดประสงค์ของการแต่ง ก า พ ย์ เ ห่ เ รื อ ใ ช้ สำ ห รั บ ใ ห้ พ ว ก ฝี พ า ย ขั บ เ ห ตุ ใ น เ ว ล า เ ส ด็ จ พ ยุ ห ย า ต ร า ท า ง ช ล ม า ร ค โ ด ย เ ฉ พ า ะ เ จ้ า ฟ้ า ธ ร ร ม ธิ เ บ ศ ร ท ร ง นิ พ น ธ์ ก า พ ย์ เ ห่ เ รื อ เ พื่ อ ใ ช้ เ ห่ เ รื อ พ ร ะ ที่ นั่ ง ใ น ก ร ะ บ ว น เ รื อ เ ส ด็ จ ไ ป น มั ส ก า ร พ ร ะ พุ ท ธ บ า ท ส ร ะ บุ รี ข อ ง ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ จ้ า อ ยู่ หั ว บ ร ม โ ก ศ ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ร า ช บิ ด า โ ด ย ข บ ว น พ ยุ ห ย า ต ร า ท า ง ช ล ม า ร ค ตั้ ง แ ต่ ท่ า ว า สุ ก รี พ ร ะ น ค ร ศ รี อ ยุ ธ ย า ไ ป จ น ถึ ง ตำ บ ล เ จ้ า ส นุ ก อำ เ ภ อ ท่ า เ รื อ จั ง ห วั ด พ ร ะ น ค ร ศ รี อ ยุ ธ ย า

ในกาพย์เห่เรือมีการเห่ชมอะไรบ้าง ๑.เห่ชม เรือ ก า ร เ ห่ ช ม เ รื อ ก ร ะ บ ว น เ ป็ น ก า ร ก ล่ า ว ช ม เ รื อ ก ร ะ บ ว น พ ยุ ห ย า ต ร า ท า ง ช ล ม า ร ค มี ชื่ อ เ รื อ ที่ ป ร า ก ฏ ดั ง นี้ ๑ . เ รื อ ส ม ร ร ถ ไ ช ย ๒ . เ รื อ ไ ก ร ส ร มุ ข ๓ . เ รื อ สุ ว ร ร ณ ห ง ส์ ๔ . เ รื อ เ รื อ ชั ย ๕ . เ รื อ ค รุ ฑ ยุ ด น า ค ๖ . เ รื อ น า ค า ๗ . เ รื อ ม้ า ๘ . เ รื อ ว า สุ ก รี ๙ . เ รื อ ค ช สี ห์ ๑ ๐ . เ รื อ ร า ช สี ห์ ๑ ๑ . เ รื อ มั ง ก ร ๑ ๒ . เ รื อ เ ลี ย ง ผ า ๑ ๓ . เ รื อ น ก อิ น ท รี

ในกาพย์เห่เรือมีการเห่ชมอะไรบ้าง ๒.เห่ชม ปลา ก า ร เ ห่ ช ม ป ล า เ ป็ น ก า ร ก ล่ า ว พ ร ร ณ น า ช ม ป ล า พ ั น ธุ์ ต่ า ง ๆ มี ชื่ อ ป ล า ที่ ป ร า ก ฏ ดั ง นี้ ๑ . ป ล า น ว ล จั น ท ร์ ๒ . ป ล า ต ะ เ พี ย น ท อ ง ๓.ปลากระแห ๔ . ป ล า แ ก้ ม ช้ำ ๕ . ป ล า น้ำ เ งิ น ๖.ปลากราย ๗ . ป ล า ห า ง ไ ก่ ๘ . ป ล า ส ร้ อ ย ๙ . ป ล า เ นื้ อ อ่ อ น ๑ ๐ . ป ล า เ สื อ ๑ ๑ . ป ล า แ ม ล ง ภู่ ๑๒.ปลาชะแวง ๑๓.ปลาชะวาด

ในกาพย์เห่เรือมีการเห่ชมอะไรบ้าง ๓.เห่ช มไม้ ก า ร เ ห่ ช ม ไ ม้ เ ป็ น ก า ร ก ล่ า ว พ ร ร ณ น า ช ม พ ร ร ณ ไ ม้ ต่ า ง ๆ แ ล ะ ค ร่ำ ค ร ว ญ ถึ ง น า ง อั น เ ป็ น ที่ รั ก มี ชื่ อ พ ร ร ณ ไ ม้ ที่ ป ร า ก ฏ ดั ง นี้ ๑ . น า ง แ ย้ ม ๒ . จำ ป า ๓ . ป ร ะ ย ง ค์ ๔ . พุ ด จี บ ๕ . พิ กุ ล ๖ . สุ ก ก ร ม ๗ . พุ ท ธ ช า ด ๘ . ส า ย ห ยุ ด ( ส า ว ห ยุ ด ) ๙ . บุ น น า ค ๑ ๐ . เ ต็ ง ๑ ๑ . แ ต้ ว ๑ ๔ . ม ะ ลิ วั ล ย์ ๑ ๕ . จิ ก ๑ ๖ . จิ ก ๑ ๒ . แ ก้ ว ๑๓.กาหลง

ในกาพย์เห่เรือมีการเห่ชมอะไรบ้าง ๔.เห่ค รวญ ก า ร เ ห่ ค ร ว ญ เ ป็ น ก า ร ก ล่ า ว ค่ำ ค ร ว ญ ถึ ง น า ง อั น เ ป็ น ที่ รั ก ใ น ย า ม ค่ำ คื น ซึ่ ง เ ป็ น เ ว ล า ก ล า ง คื น ต ล อ ด คื น ที่ ก วี มี อ า ร ม ณ์ คิ ด ถึ ง พ ร่ำ เ พ้ อ ล ะ เ ม อ ห า น า ง อั น เ ป็ น ที่ รั ก จ น ก ร ะ ทั่ ง รุ่ ง เ ช้ า แ ส ด ง ถึ ง ค ว า ม ทุ ก ข์ ข อ ง ก วี ที่ ยิ่ ง ใ ห ญ่ เ กิ น ก ว่ า จ ะ มี ผู้ ใ ด เ ป รี ย บ ไ ด้

ลักษณะการประพันธ์ ก า พ ย์ เ ห่ เ รื อ แ ต่ ง ด้ ว ย โ ค ล ง สี่ สุ ภ า พ ห นึ่ ง บ ท แ ล ะ ก า พ ย์ ย า นี บ ร ร ย า ย ค ว า ม ข อ ง โ ค ล ง นั้ น กี่ บ ท ก็ ไ ด้ จ น ก ว่ า จ ะ จ บ ต อ น

ทำนองในการเห่เรือ มี ๓ ทำ น อ ง ดั ง นี้ ๑ . ช้ า ล ว ะ เ ห่ [ ช้ า - ล ะ - ว ะ - เ ห่ ] เ ป็ น ก า ร เ ห่ ที่ มี ก า ร เ อื้ อ น เ ป็ น ทำ น อ ง ช้ า ๆ ใ ช้ ใ น ก า ร เ ห่ เ รื อ เ มื่ อ พ า ย เ รื อ ต า ม น้ำ ซึ่ ง ไ ม่ ต้ อ ง ก า ร จั ง ห ว ะ ที่ ร ว ด เ ร็ ว ม า ก นั ก ๒ . มู ล เ ห่ [ มู น - ล ะ - เ ห่ ] เ ป็ น ก า ร เ ห่ ที่ มี ทำ น อ ง เ ร็ ว ก ว่ า ช้ า ล ว ะ เ ห่ ใ ช้ ใ น ก า ร เ ห่ เ รื อ เ มื่ อ พ า ย เ รื อ ท ว น น้ำ ซึ่ ง ต้ อ ง ก า ร จั ง ห ว ะ ฝี พ า ย ที่ ร ว ด เ ร็ ว ๓ . ส ว ะ เ ห่ [ ส ะ - ว ะ - เ ห่ ] เ ป็ น ก า ร เ ห่ ซึ่ ง สั น นิ ษ ฐ า น ว่ า น่ า จ ะ มี ค ว า ม เ ก่ า แ ก่ ที่ สุ ด ใ ช้ ใ น ก า ร เ ห่ เ มื่ อ เ รื อ พ ร ะ ที่ นั่ ง จ ะ เ ข้ า เ ที ย บ ท่ า

คุณค่าของกาพย์เห่เรือ ๑ . ค ว า ม ไ พ เ ร า ะ ก า พ ย์ ย า นี ใ น ก า พ ย์ เ ห่ เ รื อ นี้ มี ค ว า ม ไ พ เ ร า ะ ม า ก โ ด ย เ ฉ พ า ะ สั ม ผั ส ใ น มี แ ท บ ทุ ก ว ร ร ค แ ท บ ทุ ก ช่ ว ง จั ง ห ว ะ ทั้ ง สั ม ผั ส อั ก ษ ร แ ล ะ สั ม ผั ส ส ร ะ ทำ ใ ห้ เ กิ ด ค ว า ม ร า บ รื่ น ก ล ม ก ลื น ก า พ ย์ ทุ ก ว ร ร ค ล ง จั ง ห ว ะ คำ ลี ล า แ ล ะ เ สี ย ง ไ พ เ ร า ะ ส อ ด ค ล้ อ ง กั น ยิ่ ง นั ก เ ช่ น ช ม พ ว ง ด ว ง น า ง แ ย้ ม บ า น แ ส ล้ ม แ ย้ ม เ ก ส ร คิ ด ค ว า ม ย า ม บั ง อ ร แ ย้ ม โ อ ษ ฐ์ ยิ้ ม พ ริ้ ม พ ร า ย ง า ม ๒ . คำ ที่ ใ ช้ เ ป็ น คำ ง่ า ย ๆ เ ข้ า ใ จ ไ ด้ ทั น ที ข ณ ะ เ ดี ย ว กั น ยั ง แ ท ร ก เ ส ริ ม ซ้ำ ส่ ง ค ว า ม ห ม า ย อั น ลึ ก ซึ้ ง เ ป็ น ก วี โ ว ห า ร ป ร ะ ทั บ ใ จ ผู้ อ่ า น ผู้ ฟั ง คำ ส่ ว น ใ ห ญ่ เ ป็ น คำ ไ ท ย แ ท้ เ ช่ น แ ก้ ม ช้ำ ช้ำ ใ ค ร ต้ อ ง อั น แ ก้ ม น้ อ ง ช้ำ เ พ ร า ะ ช ม ป ล า ทุ ก ทุ ก ข์ อ ก ก ร ม เ ห มื อ น ทุ ก ข์ พี่ ที่ จ า ก น า ง

คุณค่าของกาพย์เห่เรือ ๓ . แ ต่ ล ะ ว ร ร ค ก ะ ทั ด รั ด จ บ ใ จ ค ว า ม ไ ด้ ใ จ ค ว า ม ดี คำ มี น้ำ ห นั ก ค ว า ม ห ม า ย เ ด่ น ชั ด ชั ด เ จ น ย า ม ส่ อ ง ค ล้ อ ง ย า ม ย่ำ ทุ ก ค่ำ ย่ำ อ ก เ อ ง เ สี ย ง ปี่ มี่ ค ร ว ญ เ ค ร ง เ ห มื อ น เ รี ย ม ค ร่ำ ร่ำ ค ร ว ญ น า น ๔ . ภ า พ พ จ น์ ก า พ ย์ เ ป็ น จำ น ว น ม า ก ใ ห้ ภ า พ พ จ น์ ผู้ อ่ า น เ กิ ด ภ า พ พ จ น์ ไ ป ใ น ข ณ ะ ที่ อ่ า น เ ป็ น ภ า พ ที่ ส ว ย ง า ม ชั ด เ จ น มี ชี วิ ต ชี ว า มี ทั้ ง รู ป เ สี ย ง ก ลิ่ น แ ล ะ ค ว า ม รู้ สึ ก นึ ก คิ ด ดั ง ตั ว อ ย่ า ง เ ช่ น ใ ห้ ภ า พ ที่ ง ด ง า ม - สุ ว ร ร ณ ห ง ส์ ท ร ง พู่ ห้ อ ย ง า ม ช ด ช้ อ ย ล อ ย ห ลั ง สิ น ธุ์ เ พี ย ง ห ง ส์ ท ร ง พ ร ห มิ น ท ร์ ลิ น ล า ศ เ ลื่ อ น เ ตื อ น ต า ช ม ค ว า ม มี ชี วิ ต ชี ว า - เ รื อ ชั ย ไ ว ว่ อ ง วิ่ ง ร ว ด เ ร็ ว จ ริ ง ยิ่ ง อ ย่ า ง ล ม เ สี ย ง เ ส้ า เ ร้ า ร ะ ด ม ห่ ม ท้ า ย เ ยิ่ น เ ดิ น คู่ กั น ไ ด้ ภ า พ จิ น ต น า ก ร - ป ล า เ สื อ เ ห ลื อ ที่ ต า เ ลื่ อ ม แ ห ล ม ก ว่ า ป ล า ทั้ ง ป ว ง เ ห มื อ น ต า สุ ด า ด ว ง ดู แ ห ล ม ล้ำ ชำ เ พ ร า ค ม ไ ด้ ป ร ะ ส า ท สั ม ผั ส รู ป เ สี ย ง ก ลิ่ น

คุณค่าของกาพย์เห่เรือ - ห วี เ ก ศ เ พ ศ ชื่ อ ป ล า คิ ด สุ ด า อ่ า อ ง ค์ น า ง ห วี เ ก ล้ า เ จ้ า ส ร ะ ส า ง เ ส้ น เ ก ศ ส ล ว ย ร ว ย ก ลิ่ น ห อ ม ไ ด้ ค ว า ม รู้ สึ ก นึ ก คิ ด - เ ว ร า ม า ทั น แ ล้ ว จึ ง จำ แ ค ล้ ว แ ก้ ว โ ก ม ล ใ ห้ แ ค ล้ น แ ส น สุ ด ท น ทุ ก ข์ ถึ ง เ จ้ า เ ศ ร้ า เ สี ย ด า ย ๕ . โ ว ห า ร โ ว ห า ร ที่ ป ร า ก ฏ ใ น ก า พ ย์ เ ห่ เ รื อ ที่ พ บ ม า ก ที่ สุ ด คื อ อุ ป ม า โ ว ห า ร มี โ ว ห า ร สั ท พ จ น์ บ้ า ง แ ล ะ อ ธิ พ จ น์ บ้ า ง ตั ว อ ย่ า ง เ ช่ น อุ ป ม า โ ว ห า ร - ห อ ม ช ว ย ร ว ย ต า ม ล ม เ ห มื อ น ก ลิ่ น น้ อ ง ต้ อ ง ติ ด ใ จ สั ท พ จ น์ - พ ล พ ล า ย ก ร า ย พ า ย ท อ ง ร้ อ ง โ ห่ เ ห่ โ อ้ เ ห่ ม า อ ธิ พ จ น์ - แ ต่ เ ช้ า เ ท่ า ถึ ง เ ย็ น ก ล้ำ ก ลื น เ ข็ ญ เ ป็ น อ า จิ ณ ช า ย ใ ด ใ น แ ผ่ น ดิ น ไ ม่ เ ห มื อ น พี่ ที่ ต ร อ ม ใ จ

คุณค่าของกาพย์เห่เรือ ๖ . คุ ณ ค่ า ท า ง ค ว า ม รู้ แ ล ะ วั ฒ น ธ ร ร ม วั ฒ น ธ ร ร ม ก า ร แ ต่ ง ก า ย - เ พี ย น ท อ ง ง า ม ดั่ ง ท อ ง ไ ม่ เ ห มื อ น น้ อ ง ห่ ม ต า ด พ ร า ย วิ ถี ชี วิ ต ก า ร ใ ช้ ด อ ก ไ ม้ ใ น ชี วิ ต ป ร ะ จำ วั น ก า ร ป ฏิ บั ติ ตั ว ก า ร ป ฏิ บั ติ ง า น ข อ ง ผู้ ห ญิ ง ช า ว วั ง - เ พ ล็ ด ด อ ก อ อ ก แ ก ม กั น ส่ ง ก ลิ่ น เ ก ลี้ ย ง เ พี ย ง ก ลิ่ น ส ม ร ค่ า นิ ย ม ค ว า ม เ ชื่ อ ก า ร แ ส ด ง กิ ริ ย า ท่ า ท า ง - ไ ม่ เ ที ย บ เ ป รี ย บ โ ฉ ม น า ง ง า ม เ รื อ ง เ รื่ อ เ นื้ อ ส อ ง สี